CAAD 1 Leksione

UNIVERSITETI SHTETËROR I TETOVËS – FAKULTETI I SHKENCAVE TË ZBATUARA – PROGRAMI STUDIMOR ARKITEKTURË
CAAD I
(modelimi dydimensional)
Leksione
Prof.dr. Andrea Maliqari, arkitekt
Mr.sc. Nuran SALIU, arkitekt
CAAD I / v.a.2013-2014
Hyrje në AutoCAD
Njohja me hapesirën e përdoruesit – ndërfaqen e programit (User Interface)

Dritarja Aplikative (Application Window)
Puna me komanda (Command-Line Interface)
Përdorimi i Shiritit/Panelit (Ribbon)
Shpalosja e mjeteve/komandave të Ribbon-it
Përdorimi i mjeteve/komandave të Ribbon-it
Përdorimi i menysë aplikative (Application Menu)
Kalimi ndërmjet vizatimeve të hapura
Përdorimi i menyve hapëse (Drop-Down Menus)
Përdorimi i toolbareve (Toolbars)
Ruajtja e hapësirës së punës (Workspaces)
Përdorimi i tastierës (Keyboard)
Përdorimi i mouse-it (Mouse)
Mjedisi i punës (Mënyra e modelimit dhe menyra e vizatimit)
Njohja me koordinatat
Metodat për futjen e të dhënave
Metodat e përzgjedhjes-selektimit të objekteve
Përcaktimi i njësive (Units)
Përcaktimi i kufijve (Limits)
Përdorimi i rrjetës dhe livizja e kursorit (Grid / Snap)
Të dhënat dinamike (Dynamic Input)
Ruajtja e mjedisit (Template)
Përmbajtja
Application Quick Access Toolbar

Menu Ribbon Tab Ribbon Panel Info Center
Ribbon
Viewcube
In-canvas Viewport Control
Navigation Bar
UCS Icon
Status Bar Command Line
(User Interface)
Përdorimi i mjediseve standarde të punës (Standard Workspaces)
AutoCAD-i ju siguron keto mjedise standarde për punë:

Drafting & Annotation
Përdorimi i saj konsiderohet si default workspace, kryesisht i pajisur me grupe komandash që shërbejnë për
punë në dy-dimensional.
AutoCAD Classic
Imiton menytë e përdorura kryesisht nga versionet para versionit të AutoCAD 2009
3D Basics
Siguron mjetet kryesore/elementare për të filluar modelimin tre-dimensional brenda hapësirës së punës në
AutoCAD.
3D Modeling
Siguron grupin komplet të komandave për 3D modelim, përfshi materializimin.
(Workspaces)
Ribbon, Quick Access toolbar, dhe InfoCenter
Interface i vijës së komandave
Kursori dhe UCS (User Coordinate System)
Butonat ndihmës
Status Bar-i
APPLICATION WINDOW
Infer Constraints Nëse është aktive, AutoCADi do të aplikoj në mënyrë automatike kufizime gjeometrike midis objekteve të krijuara ose
modifikuara.
Snap Mode Kufizon lëvizjen e kursorit përbrenda hapësirës së vizatimit në intervale të përcaktuara.
Grid Display Imiton pjesë të një letre milimetrike me vija horizontale dhe vertikale në sfond dhe paraqitja e pikave të ndërprerjes së këtyre
vijave.
Ortho Mode Kufizon lëvizjen e kursorit në intervale 90º : 0˚, 90˚, 180, dhe 270˚.
Polar Tracking Shpëshherë i përdorur në kombinim me Object Snap Tracking, është një mjet i avancuar për vizatim që udhëzon lëvizjen e
kursorit sipas këndeve të paracaktuara polare.
Object Snap Ndihmon në vizatimin e objekteve duke u bazuar në pikat referente gjeometrike siç mund të jenë pikat fundore (endpoints), pikat
e mesit (midpoint), pikat e ndërprerjes (intersection) e kështu me rradhë. Puna me Object Snap është bazë për krijimin e vizatimeve të sakta.
3D Object Snap E ngjajshme me Object Snap-in standard, e pajisur me mjete më të sofistikuara për punë dhe bashkëveprim në 3D
Object Snap Tracking Metodë e avancuar vizatimi, kjo mundëson vizatimin e objekteve në relacion me objekte tjera përbrenda vizatimit.
Allow/Disallow Dynamic UCS* UCS qëndron për sistemin koordinativ të përdoruesit, ndërkohë Dynamic UCS përdoret më së shumti në
vizatimin e objekteve 3D.
Dynamic Input Kur është aktive, paraqet një pjesë të vijës së komandave në dritare afër kursorit si dhe mundëson punën me koordinata
relative gjatë vizatimit.
Show/Hide Lineweight Kontrollon paraqitjen e trashësisë së vijave në dritaren për vizatim.
Show/Hide Transparency Shumë objekteve, përfshi ketu layer-ve mund t’ju jepet vlerë për transparencë. Kur kjo është aktive, cilësitë e
transparencës së objekteve do të shfaqen në dritaren për vizatim.
Quick Properties Bazuar në llojin e objekteve që keni përzgjedhur, kjo siguron version kontekstual për cilësitë (properties) e objekteve të
përzgjedhura.
Selection Cycling Siguron një listë kontekstuale të objekteve të mbivendosura duke e bërë më të lehtë të përzgjedhim objektin që kemi për
qëllim ta përzgjedhim.
Annotation Monitor Kur është aktive, ndërlidhshmëria (associativity) e shënimeve (annotations) monitorohet, dhe aktivizohet dritare alarmi kur
shënimet nuk ndërlidhen.
CAAD / LEKSIONE V.A.2013-2014

Rregullimi i opsioneve për paraqitjen vizuale të elementeve kryesore të mjedisit të punës
APPLICATION WINDOW
Rregullimi i opsioneve për paraqitjen vizuale të elementeve kryesore të mjedisit të punës
APPLICATION WINDOW
Rreshti i komandave
Puna me rreshti i komandave (Command line Interface)

Ribbon Tools
Ribbon Panels
Ribbon Tabs
Përdorimi i Ribbon
Menyja aplikative
Application Menu
Përdorimi i më shumë vizatimeve njëkohësisht
Nëpërmjet menysë aplikative

ose
Nëpërmjet Ribbon>View>Switch Window
Nëpërmjet ndarjes së mjedisit në më shumë dritare nga Ribbon>View>Tile
Nëpërmjet butonit Quick View Drawing në Status Bar
Kalimi ndërmjet vizatimeve të hapura

Përdorimi i menyve hapëse

Përdorimi i toolbareve
Ruajtja e hapësirës së vizatimit

Përdorimi i tastierës / Keyboard

Tastiera është një mjet i rëndësishëm për futjen e të dhënave dhe komandave. Me të, mund të përshpejtohet puna
brenda Autocad-it duke mësuar dhënien e komandave nëpërmjet tastierës. AutoCAD-i siguron të ashtuquajturat
komanda ALIAS – shkurtesa ose kombinime shkurtesash të përbëra nga një ose më shumë shkronja dhe numra që
startojnë komandat më të përdorura. (Psh. Komanda LINE starton duke shtypur në vijën e komandave LINE ose
duke përdorur shkurtesën L).
Gjatë punës në AutoCAD, duhet të futen shumë të dhëna (siç janë dimensionet dhe shënime konstruktive), të
përgjigjeni pytjeve të programit me YES ose NO dhe të përdorren butonat e shigjetave (arrow keys).
Përdorimi i Mous-it
Mous-i , në të shumtën e rasteve, përbëhet nga dy butona dhe një rrotë lëvizëse.
Butoni i majtë është ai që përdoret më së shumti gjatë punës në AutoCAD, ndërkohë që butoni i djathtë shërben si
ndihmë për këto tre operacione: për të paraqitur menynë që përmban opsione kryesore për nivelin ku ndodheni
aktualish gjatë punës; për ta përdorur në kombinim me butonat Shift ose Ctrl për të paraqitur ndihmat speciale të
objekteve ta ashtuquajtura object snaps; për të paraqitur meny të toolbareve kur kursori ndodhet në ndonjë ikonë të
toolbareve që për momentin është aktiv. Rrota lëvizëse, shërben për kryerjen e disa funksioneve siç janë: mbajtja
shtypur mundëson komandën PAN që bën lëvizjen e dritares së vizatimit pa ndryshuar shkallën ose madhësinë e
vizatimit; rrotullimi i tij mundëson zmadhim apo zvogëlim të madhësisë së vizatimit; klikimi i dyfishtë mundëson
hapjen e të gjithë vizatimit në dritaren për vizatim (Zoom Extents) etj.
Përdorimi i tastierës (Keyboard) Përdorimi i mouse-it (Mouse)

Model SPACE
Projektuesi vizaton të gjithë elementët përbërës në shkallë reale 1:1
Paper SPACE
Projektuesi kompozon në fletë vizatimi në formatet dhe shkallët e
duhura të gjitha elementet përbërës të projektit të realizuara në
hapësirën e modelimit.
Hapësira Model dhe Paper

SISTEMI KOORDINATIV
Sistemi koordinativ përbëhet nga akse të shkallëzuara që përcaktojnë një pikë fillestare, ose pikë bazë, dhe drejtimin për të matur pikat konsekuente.
Sistemi i Koordinatave Karteziane, emëruar sipas filozofit Rene Decartes i cili përcaktoi sistemin xy të koordinatave në vitin 1600, përbëhet nga tre akse
të shkallëzuara, të quajtura aksi X, Y dhe Z dhe që janë pingul (perpendikular) njëri me tjetrin dhe që zgjerohen deri në pafundësi. Çdo dyshe aksesh formon
një plan të rrafshët. Shumica e punës në AutoCAD zhvillohet ne planin XY.
Kuadrantet në planin XY
Ikona e Koordinatave aktuale
Sistemi KARTEZIAN i koordinatave
Njohja me koordinatat
BRENDA AUTOCADIT MUND TË NDAJMË KATËR METODA KRYESORE PËR FUTJEN E TË DHËNAVE:
1. SISTEMI I TË DHËNAVE ABSOLUTE (ABSOLUTE COORDINATE ENTRY SYSTEM)
2. SISTEMI I TË DHËNAVE RELATIVE (RELATIVE COORDINATE ENTRY SYSTEM)
3. SISTEMI I VARFËR I TË DHËNAVE (POORER COORDINATE ENTRY SYSTEM)
4. SISTEMI DIREKT I TË DHËNAVE (DIRECT ENTRY COORDINATE ENTRY SYSTEM)
SISTEMI I TË DHËNAVE ABSOLUTE

AutoCAD-i, by default (vetvetiu) punon në mënyrë të tillë që gjatë futjes së të
dhënave numerike koordinata e parë e dhënë i referohet pikës x=0,y=0 të
Sistemit Koordinativ dhe pas kësaj çdo e dhënë numerike i referohet pikës së
fundit të krijuar (relative). Për të pasur në vazhdimësi koordinata absolute duhet
që: të dhënat numerike pas pikës së parë të shoqërohen me shenjën # ,ose, në
pjesën e Status Bar të caktivizohet butoni ndihmës DYN.
SISTEMI I TË DHËNAVE RELATIVE

Aktivizimi i butoni ndihmës DYN bën që pas pikës së parë (që gjithmonë shpreh
koordinata absolute) të kalojë sistemi në koordinata relative
SISTEMI I VARFËR I TË DHËNAVE

Nënkupton futjen e të dhënave numerike duke shoqerur distancen dhe drejtimin
me shenjën < ( 3<45 do të thotë vizatimi i një vije me distancë 3 njësi dhe kënd
45 gradë nga këndi 0).
SISTEMI DIREKT I TË DHËNAVE

Përdor më së shumti kombinimin e mous-it me tastierën dhe është një nga
metodat më të shpejta për vizatim. Mjetet ndihmëse të ofruara në versionet e
fundit të AutoCAD-it mundësojnë që me anë të kësaj metode të punohet me
saktësi të madhe dhe shumë shpejtë.
Metoda për futjen e të dhënave

PËRZGJEDHJA E OBJEKTEVE.
Modifikimi dhe përpunimi i objekteve kërkon njohje në mënyrat e seleksionimit/përzgjedhjes së objekteve. Njihen dy menyra kryesore
për përzgjedhjen e objekteve: Mënyra e parë realizon përzgjedhjen e objekteve nëpërmjet seleksionimit direkt (Select, QSelect),
ndërkohë mënyra e dyte i referohet komandave të modifikimit brenda të cilave është e përfshirë komanda select. Seleksionimi i
objekteve kryesisht kryhet nëpërmjet mousit, por nuk përjashtohet mundësia e seleksionimit edhe pa të. Këtu do të diskutohen
kryesisht mënyrat e përzgjedhjes nëpërmjet mousit.
Përzgjedhja direkte. Nënkupton lëvizjen e kursorit mbi

objektin dhe duke shtypur butonin e majtë bëhet përzgjedhja e tij.
Përzgjedhja me dritare. Nënkupton krijimin e dritares së selektimit. Krijohet nga përcaktimi i dy pikave diagonale të një
dritareje apo drejtëkëndëshi selektues. Andaj, varësisht pikave dallojmë dy mënyra kryesore seleksionimi: Majtas-Djathas (Window)
dhe Djathtas-Majtas (Crossing). Opsionale jane edhe përzgjedhja me FENCE, WPolygon dhe Cpolygon në të dyja variantet e përzgjedhjes
Metoda majtas-djathtas bën përzgjedhjen e objekteve që ndodhen plotësisht brenda kësaj dritareje selektimi. Ditarja në mjedisisn e
AutoCAD-it ka ngjyra të kaltërt dhe konturohet me vijë të plotë.
2 1
1 2
Metoda djathtas-majtas bën përzgjedhjen e të gjitha objekteve që përfshihen përbrenda kësaj dritareje, pavarësisht nëse objekti
është i plotë apo pjesësrisht përbrenda saj. Dritarja në mjedisin e AutoCAD-it ka ngjyrë të gjelbërt dhe konturohet me vijë të
ndërprerë. 2 1
1 2
Përzgjedhja e objekteve dhe menyrat e përzgjedhjes

Majtas-Djathas (Window)
Majtas-Djathas (Crossing)

Përzgjedhja me QSELECT. Bën përzgjedhjen e objekteve duke u bazuar në llojin dhe cilësitë e tyre. Ekzistojnë dy menyra
kryesore për dhenien e komandës: nëpërmjet tastierës alfanumerike (duke shtypur QSELEST në rreshtin e komandave) dhe duke
shtypur butonin e djathtë të mousit brenda hapësirës për vizatim dhe në menynë e hapur zgjidhet QuickSelect.

Përzgjedhja me QSELECT.
Shërben për të përcaktuar pjesën ku duhet të aplikohet komanda. Nëse në momentin kur komanda
është startuar ju nuk keni përzgjedhur asgje në mjedisin e punës, ketu do të tregohet vetëm opsioni
për përzgjedhje të tërësishme të vizatimit (Enitre Drawing). Në të kundërtën, nëse ju keni përzgjedhur
objekte paraprakisht, ketu do te del edhe opsioni për aplikim në përzgjedhjen e dhënë (Selection)
Butoni bën mbyllje të përkohshme të

dritares së dialogimit Quick Select
dhe ju jep mundësi përzgjedhjeje të
objekteve tek të cilat doni të aplikohet
Krijon mundësinë për të përcaktuar komanda.
më detajisht përzgjedhjen duke u
bazuar në cilësitë apo karakteristikat Shërben për të zgjedhur llojin e
specifike për objektet e përcaktuara objekteve që do të seleksionohen
në Object Type.
Zgjedh operatorët e krahasimit për

objektet që do të seleksionohen Jep mundësinë e një përzgjedhjeje
më të detajuar për cilësitë apo
karakteristikat specifike për objektet
Përcakton nëse objektet do të që do të përzgjidhen
përzgjidhen apo do të hiqen nga
ndonjë përzgjedhje paraprake. Lejon të shtohen objektet e
përzgjedhura në një përzgjedhje
paraprake

Autocadi punon mbi bazën e njësive UNITS që në referencë me botën reale një UNIT e AutoCAD-it
mund të ketë shumë kuptime (1 metër, 1 centimetës, 1 milimetër etj.)
Për të përcaktuar vlerën e Unit, përdoruesi duhet të përgadisë mjedisin e punës duke rregulluar njësitë e punës që do të përdorë. Për të rregulluar këtë
duhet të ndiqen disa menyra. Dy nga këto janë: nëpërmjet menysë aplikative dhe nëpërmjet vijës së komandave (duke shtypur UNITS dhe enter)
Nga Menyja Aplikative Dritarja e dialogimit Drawing Units
Dritarja e dialogimit Drawing Units, jep mundësinë e përzgjedhjes së njësive, duke filluar nga përcaktimi i njësisë për matjen e llojit të gjatësive (Length
type) , precizitetin (Precision) , njësitë për bartjen e objekteve (Insertion Scale), përcaktimi i këndeve dhe përcaktimi i intenzitetit të ndiçimit për punën në
3Dimendional. Shënim: Për studentët e arkitekturës këshillohet që të punojnë me Type - Decimal, Precision - 0 dhe Insertion scale – Centimeters.
Përcaktimi i njësive
Kufijt e vizatimit / Drawing limits

Kufijtë e vizatimit definojnë dy cilësi në një vizatim: inçizon koordinatat e pjesës poshtë-majtas dhe lartë-djathtas të një rrjete dhe identifikon çka do të
paraqitet në ekran nëse ekzekutojme komandën Zoom>All vetëm me një pjesë të vogël të vizatimit në përdorim. Kordinatat e pjesës poshtë-majtas janë të
përcaktuara vetvetiu ne 0,0 dhe zakonisht duhet të lëren të tilla, ndërkohë që koordinatat e pjesës lartë-djathtas definohen sipas nevojës me koordinata tjera
që realisht do të kufizojnë paraqitjen e rrjetes së AutoCAD-it.
Ndryshimi i opsioneve të rrjetës Paraqitja e rrjetës pasi kemi përcaktuar kufijtë
Përcaktimi i kufijve
Drawing Limits ekzekutohet me anë të dy mënyrave kryesore:

• Nëpërmjet Menysë Hapëse Format>Drawing limits
• Me rreshtin e komandave duke shtypur LIMITS
Nëpërmjet Menysë hapëse
Përcaktimi i kufijve në rreshtin e komandave
Përcaktimi i kufijve
Aktivizohet duke levizur kursorin mbi butonin GRID ose SNAP dhe duke shtypur butonin e djathtë të mousit hapest menyja e opsioneve, duhet të shtypet
settings ose duke shtypur te rreshti i komandave GRIDMODE
Nëpërmjet butonave ndihmës
Përcaktimi i rrjetës GRID dhe lëvizja e kursorit SNAP

Të dhënat dinamike (Dynamic Input): është opsion ndihmës që përshpejton punën e përdoruesit duke ofruar të dhëna pranë kursorit të ngjajshme me
shiritin e komandave.
Paraqitja e të dhënave dinamike gjatë vizatimit
Të dhënat dinamike
Të dhënat dinamike (Dynamic Input): është opsion ndihmës që përshpejton punën e përdoruesit duke ofruar të dhëna pranë kursorit të ngjajshme me
shiritin e komandave.
Opsionet e të dhënave dinamike
Të dhënat dinamike
Pasi ka rregulluar mjedisin e punës, përdoruesi mund të ruajë opsionet e përcaktuara dhe ti rihapë ato sipas nevojës. Për këtë, mjedisi duhet të ruhet si
template (Application Menu>Save As...>Drawing Template), dhe te rihapet në rastet kur opsionet e përcaktuara kërkohen për ndonjë punë më vonë. Për
hapjen e templatit të krijuar duhet të hapet një vizatim i ri dhe të kërkohet fajli DWT i krijuar më parë (Application Menu>New).
Template, përmban të gjitha cilësitë, opsionet dhe elementët që janë vënë nga përdoruesi në ndonjë mjedis pune. Template mund të përfshi: Units, Limits,
Layers, Dimension Styles, Text Styles, Plot Styles, Layout etj....
Ruajtja e mjedisit të krijuar dhe hapja (Template)

Funksionimi i komandave në përgjithësi

Grupi i komandave për vizatim (DRAW)
Pikat, lloji i pikave
Modelimi i vijëdrejtave: Line, Polyline, Multiline, Construction line, Ray
Modelimi i rrathëve,unazave, harqeve, elipsave dhe kurbave: Circle, Donut, Arc, Elipse, Spline
Modelimi i drejtkëndëshave dhe poligonave: Rectangle, Polygon
Ndarja e vijave në segmente: Divide Measure
Mbushja e sipërfaqeve: Hatch
CAAD I / v.a.2013-2014
Komandat dhe funksionimi i tyre
Mjedisi i punës
Menyja Ribbon
START Hapësira e komandës END

Menyja kontekstuale e komandës

Veprimi me komandën
Menyja kontekstuale e komandave (parametrat)

Komandat për vizatim (DRAW)
Në përgjithësi, komandat për vizatim janë të vetmet që mundësojnë krijimin e objekteve gjeometrikë përbrenda hapësirës së
AutoCAD-it (përjashto këtu tekstet dhe dimensionet). Çdo komandë ndjek një rrugë të sajën dhe për këtë AutoCAD-i është në
komunikim të vazhdueshëm me përdoruesin gjatë procesit që ndjek komanda. Në momentin e startimit/nisjes, AutoCAD-i ju kalon në
hapësirën e komandës dhe ju ndodheni brenda kësaj hapësire deri sa nuk jepni urdhërin për dalje nga komanda (duke shtypur ENTER
ose ESCAPE). Për nisjen e komandave ka disa mënyra: nëpërmjet mousit duke klikuar mbi ikonën e komandës që do të startojmë,
nëpërmjet dhësnies së komandës në rreshtin e komandave apo nëpërmjet komandave ALIAS (shortcut apo shkurtesa).

PIKAT DHE LLOJI I PIKAVE (POINT - PO / DDPTYPE)
Komanda jep mundësinë krijimit të pikave

përbrenda mjedisit të punës. Paraqitja
vizuale e pikave rregullohet me llojet e
pikave që paraqiten në dritaren e dialogimit
të Point Style

MODELIMI I VIJËDREJTAVE
VIJAT ( LINE – L)
POLIVIJAT (POLYLINE – PL)
MULTIVIJAT (MLINE – ML)
VIJAT KONSTRUKTIVE (XLINE – XL)
REZET (RAY)

VIJAT E THJESHTA (LINE - L)
Komanda jep mundësinë krijimit të vijave të drejta ose poligoneve me vijëdrejta si objekte të veçanta dhe ospionin për mbyllje
(Close) pas krijimit të vijës së dytë. Çdo vijë e krijuar me anën e një komande është objekt më vete dhe modifikohet më vete.

POLIVIJAT (POLYINE – PLINE - L)
Komanda jep mundësinë krijimit të Polivijave 2d (2d Polyline). 2D Polyline është sekuencë segmentesh të lidhura të krijuara si një
objekt i vetëm planar. Mund të krijohen segmente me vija të drejta, segmente harqesh ose kombinim i të dyjave.

Menyja e
komandës
Komanda hap mënynë e saj e cila përbëhet nga opsione për përzgjedhjen e vizatimit të segmenteve të ndryshme për polivijën që po
krijohet.


Parametrat e menysë sëkomandës
Line shërben për të kaluar nga mënyra e modelimit të harqeve në mënyrën e modelimit të vijëdrejtave
Arc shërben për të kaluar nga mënyra e modelimit të vijëdrejtave në mënyrën e modelimit të harqeve
Width shërben për të përcaktuar trashësinë e vijëdrejtës ose harkut në dy ekstremitetet e tij nëpërmjet dy nënparametrave
të rinj që shfaqen gjatë përzgjedhjes së këtij parametri: Starting Width dhe Ending Width
Halfwidth shërben për të përcaktuar gjysmën e trashësisë së vijëdrejtës ose harkut në dy ekstremitetet e tij nëpërmjet dy
nënparametrave të rinj që shfaqen gjatë përzgjedhjes së këtij parametri: Starting Half Width dhe Ending Half Width
Close shërben për të mbyllur polivijën duke krijuar segment nga pika e fundit e segmentit të fundit të krijuar me pikën e
parë të segmentit të parë të krijaur
Undo kthen veprimin e komandës për një hap prapa
Angle shërben për të përcaktuar vlerën e këndit për segmentin që po krijohet
Center shërben për të përcaktuar koordinatat e qendrës së harkut në rastet kur krijojmë segmenta harkore
Direction shërben për të përcaktuar drejtimin e tangentes së harkut
Radius përcakton vlerën e rezes së harkut
Second Pt shërben për të përcaktuar koordinatat e pikës së dytë të harkut në rastet kur harwet krijohen duke u bazuar në tre
pika

MULTIVIJAT (MLINE - ML)
Multivijat janë vija të kompozuara pararele të quajtura elemente. Gjatë vizatimit të multivijave, mund të specifikohen lloje të ndryshme
multivijash të cilat emërohen sipas vetë përdoruesit (MLSTYLE). Autocadi vetvetiu ka llojin STANDARD të multivijës e cila përbëhet
nga dy vija të vetme paralele. Brenda hapësirës së komandës, parametrat që ofrohen janë: Justification – që përcakton në cilën anë
të kursorit vizatohet multivija ose nëse eshtë në qendër; Scale – që kontrollon gjërësinë totale; Style – ofron mundësinë e
przgjedhjes së ndonjë lloji tjetër multivije të krijuar paraprakisht.

MULTIVIJAT (MLINE - ML)

VIJAT KONSTRUKTIVE (XLINE - XL)
Krijon vija konstruktive të gjatësive të pafundme. Shërbejnë më së shumti për të krijuar vija aksesh dhe vija referente.

VIJAT ray (RAY)
Krijon rreze të gjatësive të pafundme. Fillon nga një pikë që përcaktojmë koordinatat si dhe drejtimin dhe mbaron në pafundësi.

MODELIMI I VIJAVE TË HARKUARA
RRATHËT ( CIRCLE – C)
UNAZAT (DONUT – DO)
HARQET (ARC – A)
ELIPSAT (ELIPSE – EL)
KURBAT (SPLINE – SPL)

RRATHËT (CIRCLE - C)
Mundëson krijimin e rrathëve sipas metodave të ndryshme varësisht metodës që përdoruesi përcakton. Metoda e parë(Center,
Radius) mundëson krijimin e rrathëve duke përcaktuar në fillim qendrën e rrethit dhe pastaj rrezen. Kështu, të gjitha metodat në
vazhdim ndjekin rrugën që në secilën ikonë është e përshkruar me veprimet që duhet të ndiqen.

RRATHËT (CIRCLE - C)
Center, Radius
3-Point
Center, Diameter Tan, Tan, Radius
2-Point Tan, Tan, Tan

UNAZAT (DONUT - DO)
Unazat përbëhen nga dy polivija harqesh që paraqesin dy diametra. Hapësira midis dy dijametrave është pjesë e mbushur varësisht
llojit të vijës që kemi përzgjedhur.

HARQET (ARC - A)
Harqet janë pjesë rrathës, dhe për të krijuar harqe mund të bëhet me kombinime të ndryshm duke përcaktuar qendrën, ekstremitetet, pikën
fillestare, rrezen, këndet, gjatësinë e kordës dhe vlera drejtimi. Harqet vizatohen duke respektuar rregullin antiorarë (by default), por nës
mbajmë shtypur butonin Ctrl mund të vizatojmë edhe në kahje orare. Ashtu si rrathët, edhe harqet mund të vizatohen me anë të më shumë
metodave

HARQET (ARC - A)

ELIPSET (ELLIPSE - EL)
Me anë të kesaj komande, krijohen elipsa ose pjese të harkut të elipses. Metodat e krijimit janë të njëjta si në rastin e rrathëve, vetëm se këtu
duhet të jepen dy gjatësi rrezesh.

KURBAT (SPLINE - SPL)
SPLINE krijon kurba të quajtura nonuniform rational B-splines (NURBS). Ekzistojnë dy mënyra për përcaktimin e kurbave: ose me anë të
përputhjes së pikave (Fit points) ose me anë të nyjeve kontrolluese (control vertices). Secila prej mënyrave të sipërpërmendura ka avantazhet
e veta për rastet kur duhen të përdoren.
KURBAT (SPLINE - SPL)
SPLINE FIT
(Fit Points)
SPLINE CV
(Control Vertices)

MODELIMI I SHUMËKËNDËSHAVE
DREJTKËNDËSHAT ( RECTANGLE – REC)

SHUMËKËNDËSHAT (POLYGON – POL)

DREJTKËNDËSHAT (RECTANGLE - REC)
Krijon mundësinë e vizatimit të drejtëkëndëshave duke përcaktuar koordinatat e dy pikave diagonale të një drejtëkëndëshi.

SHUMËKËNDËSHAT (POLYGON - POL)
Krijon mundësinë e vizatimit të shumëkëndëshave me brinjë të barabarta si: trekëndësha, katrorë, pesëkëndësha dhe me rradhë. Komanda jep
mundësinë e përzgjedhjes sipas së cilës objekti që krijohet duhet të brendashkruhet në rreth apo të jashtashkruhet.

SHUMËKËNDËSHAT (POLYGON - POL)
Krijon mundësinë e vizatimit të shumëkëndëshave me brinjë të barabarta si: trekëndësha, katrorë, pesëkëndësha dhe me rradhë. Komanda jep
mundësinë e përzgjedhjes sipas së cilës objekti që krijohet duhet të brendashkruhet në rreth apo të jashtashkruhet.

NDARJA NE SEGMENTE
NË SEGMENTE TË BARABARTA ( DIVIDE – DIV)

NË SEGMENTE ME GJATËSI TË CAKTUAR (MEASURE – ME)

NDARJA NË SEGMENTE (DIVIDE – DIV / MEASURE - ME)
DIVIDE MEASURE
Divide krijon pika duke u bazuar në ndarjen e një vije në segmente të barabarta, ndërkohë që measure krijon pika duke u bazuar në intervale të
caktuara përgjatë një vije.
MBUSHJA E SIPËRFAQEVE
Motivet/mbushjet ( HATCH– H)

MBUSHJET E SIPËRFAQEVE (HATCH - H)
Bën mbushjen e sipërfaqeve që janë të mbyllura në krahasim me hapësirën e AutoCAD-it. Mbushja bëhet në kufijt e përcaktuar (boundaries)
dhe që komanda jep dy mundësi për përzgjedhjen e kufijve: me anë të përcaktimit të pikës në një sipërfaqe të mbyllur (Pick Poin) ose me anë
të përzgjedhjes së objekteve (Select).

MENYJA KONTEKSTUALE RIBBON E KOMANDËS HATCH
Jepen opsionet për përzgjedhjen e

kufijve të mbyllur nëpërmjet Jepen detaje dhe cilësi si
përcaktimit të pikës apo selektimit të përcaktimi i transparencës, këndi
objekteve apo shkalla e motivit
Jepen opsionet për përzgjedhjen llojit të motivit apo

mbushjes që do të përzgjedh përdoruesi Përcaktimi i origjinës së motivit të përzgjedhur
Jep mundësinë e dhënies së cilësive të motivit të përzgjedhur në

Jepen opsionet, cilësitë apo karakteristikat më të detajuara për raport me objekket/konturet që kanë krijuar motivin. Përcaktimi i
motivin e përzgjedhur si lloji (Pattern, Gradient ose Solid), ngjyra dhe anotativititetit ose asociativitetit, krijimi i mbushjeve të pavarura
mbushja me ngjyre uniforme. në rastet kur janë përcaktuar më shume hapësira të mbyllura etj.
HATCH bën mbushjen e sipërfaqeve që janë të mbyllura në krahasim me hapësirën e AutoCAD-it. Mbushja bëhet në kufijt e përcaktuar
(boundaries) dhe që komanda jep dy mundësi për përzgjedhjen e kufijve: me anë të përcaktimit të pikës në një sipërfaqe të mbyllur (Pick
Point) ose me anë të përzgjedhjes së objekteve (Select).
Pick Point
Select

Llojet e motiveve që ofrohen vetvetiu nga AutoCADi, të cilat ndahen në tre lloje kryesore: Solid, Gradient, Pattern


Opsioni për caktim të llojit të motivit dhe
raportet midis motivev (të ndara ose të
bashkuara) në rastet kur përcaktojmë më
shumë hapësira të mbyllura
Menyrat sipas së cilave programi detekton hapësirat e mbyllura në rastet kur kemi më shumë elemente brenda dritares për vizatim. Opsionet
Normal, Outer dhe Ignore Island Detection.

Grupi i komandave për modifikim (Modify)

Pikat karakteristike të objekteve
Mënyrat e kopjimit
Kopjimi i thjeshtë(Copy),
Kopjimi i pasqyruar(Mirror),
Dyfishimi i vijave (Offset),
Kopjimi i shumëfishtë(Array)
Mënyrat e zhvendosjes dhe rrotullimit (Move, Rotate, Align)
Mjedisi i punës
Menyja Ribbon
PËRZGJEDHJA E OBJEKTIT
PËRZGJEDHJA E OBJEKTIT
START Hapësira e komandës END

Menyja kontekstuale e komandës
Funksionimi i komandave modify

Pikat karakteristike të objekteve
Endpoint, Zgjedh ekstremitetin më të afërt të një objekti

Midpoint, Zgjedh qendrën e një vije ose polivije
Center, Zgjedh qendrën e rrethit
Node, zgjedh pika të krijuara me komandën point ose me
metoda tjera
Quadrant, zgjedh pikat e rrethit të janë në veri, jug, lindje dhe
perendim.
Intersection, zgjedh pikën e ndërprerjes së dy objekteve
Extension, Zgjedh pikën imagjinare të ndërprerjes së dy vijave
që shtrihen në të njëjtin plan dhe zgjatimet e tyre priten me
njëra tjetrën.
Insertion, zgjedh pikën e insertimit/bartjes së një teksti, atributi
apo blloku.
Perpendicular, zgjedh pikën pingule në një vijë të caktuar si
objekt reference
Tangent zgjedh pikën tangente në një rreth
Nearest, zgjedh pikë të përafërt në një objekt, apo çdo pikë
tjetër që nuk është pikë tjetër karakteristike
Apparent intersection, zgjedh pikën e ndërprerjes reale apo
fiktive midis dy vijave në hapësirën 2D ose 3D.
Parallel mundëson vizatim të vijave paralele në referencë me
një vijë të vizatuar më parë.
Funksionimi i komandave modify

KOPJIMI I THJESHTË (COPY - CO)
Komanda mundëson kopjimin e një objekti ose një bashkësi objektesh

duke u bazuar në pikat referencë.
Parametrat e komandës:
Displacement
Përcaktohet një distancë relative dhe një drejtim me anë të koordinatave.
Dy pikat që jepen, përcaktojnë një vektor që tregon sa larg nga origjinali duhet të
vendosen objektet dhe në cilin drejtim.
Mode
Kontrollon nëse komanda përsëritet në mënyrë automatike (COPYMODE)
Single Krijohet një kopje e vetme e objektit dhe bëhet dalja nga komanda.
Multiple Omundëson krijimin e me shumë kopjeve të njëpasnjëshme, dhe dalja
nga komanda behet nga përdoruesi
Array
Specifikohet një numër i caktuar kopjesh në drejtim linear.
Number of Items to Array Duhet të specifikohet numri i objekteve në kopjimin
array, duke përfshirë këtu edhe objektin origjinal të përzgjedhur.
Second Point Përcaktohet pika e dytë dhe drejtimi për array. Vetvetiu, kopja e parë
e objektit vendoset në pikën e specifikuar Second Point, ndërsa pjesa tjetër e kopjeve
vendosen linearisht në distanca të barabarta si dy kopjet e para.
Fit Vendos kopjen finale të array në pikën e dytë të përcaktuar. Kopjet tjera
vendosen linearisht midis objektit origjinal të përzgjedhur dhe kopjes finale.
Grupi i komandave për modifikim (MODIFY)

KOPJIMI I PASQYRUAR(MIRROR - MI)

Komanda mundëson kopjimin e një objekti ose një bashkësi objektesh
duke u bazuar në pasqyrim.
Parametrat komandës:
Select objects Duhet të përzgjidhet objekti i cili do ti nënshtrohet
pasqyrimit.
Specify first point, second point of mirror line Përcaktohen dy pika të cilat
paraqesin realisht dy pikat ekstreme të një vije që shërben si vijë
pasqyrimi. Për pasqyrimin në 3D, kjo vijë përcakton planin perpendikular
me planin XY të UCS.
Erase source objects Përcaktohet nëse objekti origjinal do të fshihet apo
do tl qëndrojë në vizatim pasi të bëhet pasqyrimi i tij.

DYFISHIMI I VIJAVE (OFFSET - O)

Komanda mundëson kopjimin e vijave paralelisht me vijën origjinale në
një distancë të përcaktuar.
Offset Distance Krijon një objekt në një distancë të përcaktuar nga objekti
origjinal
Multiple Mundëson krijimin e objekteve të njëpasnjëshme duke përsëritur
distancën e dhënë nga objekti i fundit i krijuar..
Through Objekti i krijuar do të kalojë nga një pikë e përcaktuar.
Erase Fshin objektin burimor pasi të bëhet kopjimi.
Layer Përcaktohet nëse objekti i krijuar do të jetë në shtresën aktuale të
mjedisit të punës ose të objektit burimor.

KOPJIMI I SHUMËFISHTË (ARRAY- AR)

Komanda mundëson kopjimin e shumëfishtë të objekteve sipas tre
mënyrave: shumëfishim drejtkëndor, rrethor ose duke u bazuar në një vijë.
Drejtkëndor (RECTANGULAR) Rrethor (POLAR)
Sipas një vije (PATH)


RECTANGULAR
Select objects Bëhet përzgjedhja e objekteve që do ti nënshtrohen komandës.
Associative Specifikohet nëse objektet e krijuara do të jenë të ndërlidhura
(Asociuara)
Base point Definon pikën bazë të shumëfishimit
Key point Për shumëfishime asociative, përcakton një kufizim ose pikë kyçe në
objektin burimor.
Count Përcakton numrin e rreshtave dhe kolonave.
Spacing Përcakton hapësirën midis rreshtave dhe kolonave
Distance between rows
Përcakton distancën midis rreshtave të matura nga pika ekuivalente të çdo
objekti.
Distance between columns
Përcakton distancën midis kolonave të matura nga pika ekuivalente të çdo
objekti.
Total Përcakton distancën e përgjithshme midis rreshtit të parë dhe të fundit, të
matura nga pika ekuivalente në objektin e parë dhe të fundit. Kjo vlen dhe për
kolonat.
Incrementing elevation
Përcakton ngritjen apo uljen e rreshtave pasardhës sipas një distance të caktuar.
Expression
Përcakton vlerat duke u bazuar në formula matematikore.
Levels Përcakton numrin e niveleve dhe hapësirën midis tyre.


POLAR
Center Point Përcaktohet pika rreth së cilës dë të bëhet shpërndarja e objekteve.
Aksi i rrotullimit është aksi Z i UCS në pikën e caktuar.
Base point Definon pikën bazë të shumëfishimit
Key point Për shumëfishime asociative, përcakton një kufizim ose pikë kyçe në
objektin burimor.
Axis of Rotation Përcaktohet një aks i bazuar në dy pika nga përdoruesi
Associative Specifikohet nëse objektet e krijuara do të jenë të ndërlidhura
(Asociuara)
Items Përcakton numrin e elementeve që do të shpërndahen
Angle between Përcakton këndin midis objekteve
Fill Angle Përcakton këndin midis objektit të parë burimor dhe objektit të fundit
që do krijohet.
Rows Përcakton numër rreshtash koncentrik, distancën midis tyre dhe vlerën
rritëse midis tyre.
Levels Përcakton numrin e niveleve dhe hapësirën midis tyre.
Rotate items Kontrollon nëse objektet rrotullohen gjatë shumëfishimit

POLAR
Path Currve Specifiikon objektin që do të përdoret si vije shpërndarjeje. Mund të
përzgjidhen, vija, polivija, 3D polivija, spline, helix, harqe, rrathë ose elipsa.
Method Kontrollon mënyrën e shpërndarjes sipas DIVIDE ose MEASURE
Tangent direction Përcaktohet si do të bëhet përputhja në krahasim me drejtimin
fillestar të vijës
2 points Përcaktohen dy pika që prezentojnë tangenten e objekteve të shpërdara
në krahasim me vijën e shpërndarjes.
Normal Orienton aksin Z to objektit të parë me drejtimin startues të vijës.
Items Përcakton numrin e elementeve që do të shpërndahen varësisht metodës
së përzgjedhur
Align items Përcakton nëse do të bëhet përputhja e objekteve sipas vijës sipas
raporteve fillestare të objektit burimor me vijën e shpërndarjes.
Z direction kontrollon nëse objektet do të mbajnë drejtimin Z fillestar apo do të
përshtaten në drejtim me vijën 3D.

ZHVENDOSJA E THJESHTË (MOVE - M)

Komanda mundëson zhvendosjen e një objekti ose një bashkësi
objektesh.
zhvendosjes.
Base point Përcaktohet pika baze për zhvendosjen
Second point Në kombinim me pikën e parë, përcakton një vektor që
tregon sa larg dhe në çfar drejtimi do të bëhet zhvendosja
Displacement Përcakton zhvendosje relative duke ju referuar origjinës së
koordinatave 0,0,0 të UCS.

RROTULLIMI (ROTATE - RO)

Komanda bën rrotullimin e një ose më shumë objekteve duke specifikuar
një pikë referencë në raport me objektin ose objektet e cila shërben si
qendër rrotullimi
rrotullimit
Base point Përcaktohet pika baze e rrotullimi ose qendra e rrotullimit
Rotation angle përcaktohet këndi i rrotullimit
Copy krijon kopje të objekti të përzgjedhur për rrotullim
Reference rrotullon objektet nga një kënd specifik në një kënd të ri
absolut.
Points lejon rrotullimin duke u bazuar në dy pika bazë në objektin që do
rrotullohet dhe dy pika tjera që përcaktojnë një kënd të ri në raport me
këndin 0 të vetë mjedisit të punës.

ZHVENDOSJA ME RROTULLIM (ALIGN - AL)

Komanda mundëson jo vetëm zhvendosjen, por edhe rrotullimin e një ose
më shumë objekteve duke specifikuar dy ose tre pika bazë referente dhe
dy ose tre pika referencë të destinacionit.
First source point Pëcaktohet pika e parë bazë
First destination point Përcaktohet destinacioni i pikës së parë bazë dhe
që kjo pikë do të jetë pika bazë e objektit të ri të zhvendosur.
Second source point Pëcaktohet pika e dytë
Second destination point Përcaktohet destinacioni i pikës së dytë
Third source point Pëcaktohet pika e tretë
Third destination point Përcaktohet destinacion i pikës së tretë
Scale përcakton nëse objekti do të ndryshojë shkallën në raport me
distancën e re të përcaktuar nga FDP dhe SDP.

Grupi i komandave për modifikim (Modify)

Mënyrat shtesë të modifikimit të objekteve
Ndryshimi i shkallës, ndryshimi i formës së modeleve, zgjatja e objekteve, axhustimi dhe prerja e
objekteve, rakordimet ose kalimet e buta, modifikimi i polivijave, modifikimi i multivijave, modifikimi i
kurbave, modifikimi i bazës së të dhënave, komanda tjera
(Scale, Stretch, Extend,Trim, Break, Fillet, Chamfer, PEDIT, MEDIT,SPLINEDIT, Properties)
Komandat për modifikim

NDRYSHIMI I SHKALLËS (SCALE - SC)

Komanda mundëson ndryshimin e shkallës së objektit/eve duke
përcaktuar vlerën e faktorit shkallë ose të referencës së një gjatësie në
objektin ekzistues në raport me një gjatësi të re, duke mbajtur të
pandryshuara proporcionet e elementeve që përbëjnë objektin
Base point Pëcaktohet pika bazë që shërben si pikë reference gjatë
zmadhimit ose zvogëlimit të objektit.
Scale factor shumëzon dimensionet e objektit me një shkallë të caktuar.
Faktori shkallë më i madh se 1 zmadhon objektet, ndërkohë që faktori
shkallë nga 0 deri 1 zvogëlon objektet.
Reference ndryshon shkallën e objekteve duke u bazuar në gjatësi
referencë.

NDRYSHIMI I FORMËS (STRETCH- S)

Komanda bën ndryshimin e formës së objekteve duke u bazuar në
seleksionimin Crossing dhe pikat karakteristike të përfshira brenda kësaj
dritareje. Kjo komandë vepron njëjtë si komanda move në rastet kur
brenda dritares Crossing përfshihet objekti i tërë, ndërkohë që në rastet
kur brenda dritares Crossing përfshihet objekti pjesërisht, komanda lëviz
vetëm pikat karakteristike që e përbëjnë atë objekt, kështu që objekti
rivizatohet duke ndryshuar formën varësisht pikave që zhvendosen dhe që
kanë qenë të përfshira brenda dritares së selektimit

PRERJA E OBJEKTEVE (TRIM- TR)

Komanda mundëson prerjen e objekteve në raport me kufinj apo elemente
të vetë objektit ose objekteve tjera në vizatim.
Select cutting edges jep mundësinë e përzgjedhjes së një apo më shumë
objekteve që do të shërbejnë si kufinj të prerjes së pjesëve të objektit/eve.
Object to trim përzgjedh pjesë të objekteve që duhet të priten
Shift+Select to Extend bën zgjatjen e objektit në vend të prerjes

ZGJATJA E OBJEKTEVE (EXTEND- EX)

Komanda mundëson zgjatjen e objekteve në raport me kufinj apo
elemente të vetë objektit ose objekteve tjera në vizatim.
Boundary Object Selection jep mundësinë e përzgjedhjes së një apo më
shumë objekteve që do të shërbejnë si kufinj të zgjatjes së pjesëve të
objektit/eve.
Object to extend përzgjedh pjesë të objekteve që duhet të zgjaten
Shift+Select to Trim bën prerjen e objektit në vend të zgjatjes

RAKORDIMET (FILLET – F / CHAMFER - CHA)

Rakordimet e vijave në kënd bëhen nëpërmjet dy metodave kryesore që ofron
programi: me rreth (Fillet), me vijëdrejtë (Chamfer) ose me kurba (Blend)
FILLET
First object / Second object jep mundësinë e përzgjedhjes së objekteve
që do të rakordohen
Polyline jep mundësinë e përzgjedhjes së një polivije që do të aplikojë
rakordimin në të gjitha këndet e saj.
Radius përcaktohet rezja e rethit që bën rakordimin
Trim jep mundësinë e përzgjedhjes së opsionit nëse pjesët e tepërta do të
fshihen apo jo
RAKORDIMET (FILLET – F / CHAMFER – CHA / BLEND CURVES - BLEND)

CHAMFER
First line/ Second line jep mundësinë e përzgjedhjes së vijave që do të
rakordohen me vijëdrejtë
Polyline jep mundësinë e përzgjedhjes së një polivije që do të aplikojë
rakordimin në të gjitha këndet e saj.
Distance Jep mundësinë e përcaktimit të dy distancave
Angle mundëson rakordimin përmes një distance dhe një këndi
Trim përcakton nëse pjesët e tepërta do fshihen apo jo
Method përcakton metodën e rakordimit (me distance apo me kënd)
Multiple jep mundësinë e aplikimit të rakordimit të më shumë elementeve
brenda opsioneve të përzgjedhura
Edge mundëson rakordime të teheve të objekteve solide 3D.

RAKORDIMET (FILLET – F / CHAMFER – CHA / BLEND CURVES - BLEND)

BLEND CURVES
First object/ Second object jep mundësinë e përzgjedhjes së objekteve që
do të rakordohen me kurbë duke bërë përzgjedhjen afër ekstremiteteve të
objekteve nga ku duhet të fillojë ose mbarojë kurba
Continuity jep mundësinë e përzgjedhjes së metodës së vizatimit të
kurbave ( tangent ose smooth)

MODIFIKIMI I POLIVIJAVE (PEDIT - PE)

Jep mundësinë e modifikimit të polivijës ose polivijave, duke përfshirë ketu bashkimin,
konvertimin e vijave dhe harqeve në polivija, konvertimin e polivijave në kurba. Ekzistojnë dy
mënyra modifikimi: modifikimi i tërësishëm dhe i pjesshëm: Modifikimi i tërësishëm
nënkupton që varësisht parametrave të përcaktuar, polivija modifikohet në gjithë elementërt
përbërës së polivijës. Ndërkohë, modifikimi i pjesshëm jep mundësinë e përzgjedhjes së
pjesëve të polivijiës për modifikim.
Select Polyline specifikohet polivija në të cilën do të modifikohet
Object selected is not a polyline.Do you want to turn it into one? Shfaqet në rastet kur objekti që
keni përzgjedhur nuk është polivijë dhe në rastet kur ju doni ta shëndroni në polivijë duhet të shtypet
YES.
Specify a precision shfaqet në rastet kur ju përzgjidhni një spline për ta shëndruar në polivijë.
Vlera e precisionit përcakton sa polivija e krijuar do të përputhet me kurbën që keni selektuar.
Multiple përzgjidhet në rastet kur duhet të përzgjidhen më shumë se një objekt për tu
konvertuar / Open heq segmenti mbyllës të polivijës / Join Bashkon objektet në
ekstremitetet e tyre në rastet kur pikat e tyre përputhen, përveç në rastet kur në fillim
përzgjidhet opsioni MULTIPLE në të cilën përputhja e pikëve nuk është e
domosdoshme. / Width specifikon një trashësi të re për polivijën / Edit vertex shërben
për të kaluar nga mënyra e tërësishme e polivijës në atë të pjeshshme. / Fit shërben
për të përafruar një polivijë me një kurbë të përbërë nga harqe / Spline konverton
polivijën në kurbë / Decurve konverton kurbat në polivija me vijëdrejtë / Ltype Gen
gjeneron llojin e vijës në vazhdimësi pavarësisht segmenteve që e përbëjnë ate (psh
vija e ndërprerë nuk i merr parasysh segmentet por vizatohet sikur të ishte një vijë e
vetme) / Reverse shërben për të ndryshuar drejtimin në përcaktimin e nyjeve të
polivijës. (në rastet e vijave që përmbajnë shkrime)

MODIFIKIMI I MULTIVIJAVE (MLINEDIT)

Jep mundësinë e modifikimit të multivijave sipas opsioneve që mund të
përzgjidhen nga dritarja e modifikimit të multivijave.

MODIFIKIMI I KURBAVE (SPLINEDIT - SPE)

Modifikon bazën e të dhënave që definojnë një SPLINE sikurse jane numri
dhe madhësia e nyjeve konstrolluese, tolerancën e përafrimit si dhe
tangentet.
Close / Open shërben për të mbyllur ose hapur një vijë të mbyllur
Spline.Parametri close shfaqet në listën e parametrave vetëm dhe vetëm
nëse vija është e hapur dhe e kundërta për parametrin open.
Join kombinon kurbën e përzgjedhur me kurba, vija, polivija dhe harqe në
pikat koincidente për të formuar një Spline më të madh.
Fit data shërben për të kaluar në mënyrën e modifikimit të vijës sipas
pikave karakteristike nëpërmjet nënparametrave përkatës.
Edit vertex shërben për të kaluar në mënyrën e modifikimit të kurbave sipas
tangenteve të vijës nëpërmjet nënparametrave përkatës.
Convert to polyline konverton Spline në polivijë

MODIFIKIMI I BAZËS SË TË DHËNAVE (PROPERTIES - PR)
Shërben për të modifikuar të dhënat dhe cilësitë e objekteve të

përzgjedhura drejtpërdrejt nga tabela e bazës së të dhënave Properties, e
cila varësisht objekteve të përzgjedhura ofron meny të ndryshme.
Ne rastet kur asnje objekt nuk është i përzgjedhur, meyja e tabelës ofron
mundësinë e modifikimit të cilësive të mjedisit të punës.

MODIFIKIME SHTESË
Change spase mundëson kalimin Erase fshin objektet që përzgjidhen nga
nga ModelSpace në Layout ose të hapësira e punës
kundërtën
Explode shpërbën objektet në elemente
Set to ByLayer ndryshon parametrat njësi sic janë vijat e thjeshta, tekstet etj.
e objekteve të selektuar në ByLayer.
Lengthen mundëson ndryshimin e

gjatësisë së vijave sipas oprioneve
Delta, Percent dhe Total
Break bën shkëputjen e vijave ndërmjet dy Opsionet Bring to Front, Send to Back etj., mundësojnë
pikave të përcaktuara. vendosjen e objekteve në raport me njëri tjetrin, në raport me
mjedisin e punës etj.
Break at Point bën shkëputjen e vijave në një pikë të
përcaktuar Delete duplicate objects bën fshirjen e objekteve që janë të
mbivendosura njëri me tjetrin duke lënë vetë një objekt
Join bën bashkimin e polivijave në rastet kur polivijat kanë
ekstremitetet e tyre në një pikë të përbashkët. Copy nested Objects bën të mundur kopjimin e objekteve që ndodhen
brenda blloqeve ose referencave të jashtme pa qenë nevoja e
Reverse bën ndryshimin e drejtimit të objekteve shpërbërjes së tyre me komandën explode.

Koncepti i shtresave (Layers); Përcaktimi i shtresave dhe puna me to

Përcaktimi i llojeve të shkrimeve (Text Style)
Përcaktimi i llojeve të dimensioneve (Dimension Style)
KONCEPTI I SHTRESAVE (LAYERS)

Për të organizuar dhe administruar më mirë vizatimet, AutoCADi ofron mundësinë e
përdorimit të të ashtuquajturave shtresa (LAYERS), të cilat mund të mendohen si
fleta transparente të mbivendosura njëra me tjetrën. Çdonjëra nga këto fletë shërben
për të vizatuar elemente të ndryshme ose grupe elementesh homogjene të cilat
mund të manaxhohen më lehtë. Në arkitekturë, shtresat mund të ndihmojnë në
ndarjen e elementeve të ndërtesave (gjatë prezantimit të tyre dydimensional /
projekte) në mënyrë që të kemi mundësinë për të manaxhuar me fleksibilitet të
madh me to.
Çdo shtresë identifiokohet me emrin e vet dhe ofron mundësinë për të modeluar në
të sipas ciësive që kemi përcaktuar për ate shtresë.
Si nje mjet organizimi, shtresat mundësojnë që të klasifikohen objekte të ndryshme
në një vizatim – vijat. harqet, rrathët dhe kështu me radhë, në komponente
ndërtesash që ato reprezantojnë siç mund të jenë dyert, dritaret, muret,
dimensionet. Shënimet, struktura etj.
Çdo shtrese mund ti jepet një ngjyrë, lloj vije, transparencë etj.
AutoCADi, vetvetiu krijon në mënyrë automatike shtresën e emërtuar 0 (zero), e cila

shtresë nuk mund të fshihet nga përdoruesi dhe që nuk rekomandohet të
modifikohet.
Brenda mjedisit të punës mund të krijohen më shumë shtresa. Nuk ka kufizime nga
AutoCADi se sa shtresa mund të krijohen.
Koncepti i shtresave (LAYERS)

KONCEPTI I SHTRESAVE (LAYERS)
Match_mundëson kalimin e cilësive të shtresave të Undo_kthen prapa ndryshimet e fundit të bëra në cilësitë e shtresave
objekteve nga njëra shtresë në tjetrën
Isolate_mbyll apo kyçën të gjitha shtresat përveç shtresës së objektit të
Makes Objects Layer Current_bën shtresën e objektit përzgjedhur
të përzgjedhur aktuale.
Unisolate_rikthen në dukje të gjitha shtresat që janë kyçur më herët me
Layer Properties _Manaxhimi i shtresave dhe anë të Isolate.
cilësive të shtresave
Freeze_bën ngrirjen e shtresave që përzgjidhen
Layer State_jep mundësinë e hapjes ose Hide_bën mbylljen e shtresave që përzgjidhen

mbylljes së Layer State Manager
Lock
Layer_jep mundësinë e përzgjedhjes së Unlock
një shtrese për ta bërë aktive ose tregon Change to Current Layer
shtresën aktive. Copy Objects to New Layer
Layer Walk
VP Freeze
Turn All Layers On _jep mundësinë e hapjes së Thaw All Layers _jep mundësinë e hapjes së Merge
gjithë shtresave në mjedisin e punës gjithë shtresave që janë të ngrira paraprakisht. Delete

LAYER PROPERTIES MANAGER

Krijimi i grupeve apo filtrave të ndryshëm
për shtresat dhe manaxhimi i tyre
New Layer VP frozen in all Vieports
Delete Layer Gjendja e shtresës Cilësitë e shtresës Printimi dhe raporti me Layout
New Layer
Set Current
Status_ Gjendja e Hapja ose mbyllja Përcaktimi i trashësisë Përcaktimi i transparencës

shtresës e shtresës së vijës së shtresës së shtresës
Name _emërtimi i shtresave dhe Ngirja ose jo e Përzgjedhja e llojit të

mundësia për riemërimin e tyre shtresës vijës për shtresën
Kyqja ose çkyqja e Përzgjedhja e ngjyrës

shtresës së shtresës

SHKRIMET DHE LLOJET E SHKRIMEVE

Në AutoCAD, llojet e shkrimeve (text style) konsistojnë në kombinimin e emrin e
llojit të shkrimit, fontet që do përdoren, lartësia e shkrimit, gjerësia e shkrimit, këndi
i shkirmeve dhe disa cilësi të tjera për shkrimet. Përcaktimi i tyre mundësohet nga
dritarja e dilogimit TEXT STYLE ku jepet mundësia e krijimit të llojeve të reja të
shkrimit si dhe modifikimi i llojeve të ndryshme të teksteve ekzistues.
Mënyrat e bartjes së shkrimeve brenda hapësirës së AutoCAD-it

SINGLE LINE_ krijon tekste brenda dritares së vizatimit dhe që këto tekste zhvillohen
vetëm në një rresht
MULTILINE_ krijon tekste që zhvillohen në më shumë rreshta dhe hap meny
kontekstuale brenda dritares RiBBON.
Shkrimet (Texts)
LLOJET E SHKRIMEVE
Llojet e shkrimeve që Fontet e shkrimit të përzgjedhur dhe Modifikime shtesë për llojin e Fontit
janë në dispozicion mundësia e modifikimit të përzgjedhur
Mundësia për të bërë aktual

ndonjë nga shkrimet dhe
mundësia e krijimit të llojeve
të reja të shkrimeve
Ndërlidhshmëria e shkallës
së tekstit me shkallën e
vizatimit ANNOTATIVE
Modifikime shtesë për llojin

e Fontit të përzgjedhur
Pamja e llojit të shkrimit të

përzgjedhur
Shkrimet (Text style)

LLOJET E DIMENSIONEVE
Tabela për manaxhimin e llojeve të dimensioneve
Krijimi dhe emërtimi i llojit të ri të

dimensionit
Dimensioni aktiv në mjedisin e punës
Dimensionet (Dimension style)

LLOJET E DIMENSIONEVE
Text Style
Dimension Lines
Extension Lines
Arrows

Modifikimi i cilësive të dimensioneve
Modifikimi i VIJAVE të dimensioneve

Modifikimi i SHENJAVE të dimensioneve

Modifikimi i TEKSTEVE të dimensioneve

Modifikimi i PËRPUTHSHMËRISË së dimensioneve

Modifikimi i NJËSIVE së dimensioneve

Modifikimi i NJËSIVE ALTERNATIVE të

dimensioneve

Modifikimi i TOLERANCAVE të dimensioneve

VIZATIMI I DIMENSIONEVE
Vizatimi i dimensioneve. Llojet e vizatimit të dimensioneve
Dimensionet (Dimension DRAW)

Koncepti i blloqeve (Block)

Krijimi, përdorimi, modifikimi, llojet
Libraria e blloqeve
Atributet në blloqe
Referencat e jashtme dhe kuptimi i tyre
BLLOKU (BLOCK)
Gjatë punës së inxhinierëve të ndryshëm në AutoCAD, shpeshherë kërkohet përseritja e një grupi objektesh në hapësirën e vizatimit. Përzgjedhja në
mënyrë të vazhdueshme e më shumë elementeve dhe kopjimi i tyre është proces që mund të përsëritet në mënyrë të vazhduseshme gjatë punës. Në
mjedisin e punës, një grup elementesh mund të bashkohen përbrenda një objekti të ashtuquajtur bllok. Blloku paraqet një objekt ose një bashkësi
objektesh të grupuara brenda një objekti të vetëm, i cili mund të përdoret në mënyrë të përsëritur brenda hapësirës së vizatimit.
Çdo objekt apo grup objektesh mund të shëndrohet në bllok. Krijimi i blloqeve është i thjeshtë dhe një planifikim i mirë e bën edhe më të lehtë
përdorimin e tyre.
Para krijimit të bllokut, duhet të konsiderohet shtresa në të

cilën do të ndodhen objektet që do të përbëjnë bllokun. Kur
objektet janë në shtresën 0, ato marrin cilësitë e shtresës që
është aktuale gjatë bartjes së bllokut brenda hapësirës së
punës. Objektet tjera që nuk janë në shtresën 0, qëndrojnë me
cilësitë e shtresave ku ndodhen pavarësisht shtresës aktuale
në mjedisin e punës. Kjo është një karakteristikë që e dallon
shtresën 0 nga të gjitha shtresat tjera që krijohen.
Gjatë krijimit të bbloqeve, duhet të përcaktohen emri i bllokut,

pika e insertimit, objektet që do të përbëjnë bllokun dhe
opsionale janë cilësi tjera.
Dritare dialogimi për krijimin e blloqeve
Blloqet
BLLOKU (BLOCK)
Krijimi dhe insertimi i blloqeve

Blloqet
BLLOKU DINAMIK (DYNAMIC BLOCK)

Blloqet dinamike përmbajnë rregulla ose parametra për të rregulluar
pamjen e bllokut gjatë bartjes së tij në vizatim. Me bllok dinamik mund
të bartim një bllok që mund të ndryshojë formë, madhësi ose
konfiguracionin në vend të bartjes së më shumë blloqeve statike ,psh.,
në vend të krijimit të më shumë dyerve të madhësive të ndryshme, ne
mund të krijojmë bllokun dinamik për derën dhe ta përdorim ate me
gjerësi të ndryshme dhe në mure me gjërësi të ndryshme. Blloqet
dinamike krijohen duke u bazuar ose në parametrat për kufizime ose në
parametra veprimesh.
Parametrat kufizues:
1. ndërlidhin objektet njëri me tjetrin
2. kufizojnë gjeometrinë ose dimensionet
Veprimet japin rregullin apo aksionin që ndërmeret pasi që blloku
insertohet në vizatim
Blloku dinamik - Dera Blloku dinamik – Tavolina e punes
Blloqet dinamike
BLLOKU DINAMIK (DYNAMIC BLOCK)
Parametrat dhe veprimet për Blloqet Dinamike
Blloqet dinamike
LIBRARIA E BLLOQEVE
DESIGN CENTER dhe TOOL PALETTES
Blloqet
ATRIBUTET E BLLOQEVE
Atributet paraqesin shënime që ju bashkangjiten blloqeve. Ato janë
tekste të ndryshueshme brenda një blloku të njëjtë.
Procedura për dhënien e atributeve në një bllok është e tillë që duhet të

vizatohen objektet që do përbëjne bllokun, tju shtohen atributet dhe
pastaj të krijohet blloku.
Pasi krijohet blloku, mund të përdoret pastaj Block Attribute Manager e

cila manaxhon të gjitha cilësitë e atributeve të bllokut në një vend.
Pasi të insertohet bloku dhe të jepen vlerat e atributeve, mund të
modifikohen keto parametra me BATTMAN: Rrenditja e vlerave të
atributeve, emërtimet e atributeve, vizibiliteti i atributeve, opsionet e
shkrimeve, cilësitë dhe vlerat bazë të atributeve.
Dritare dialogimi e atributeve
Block Attribute Manager
Atributet e blloqeve
REFERENCAT E JASHTME
Referencat e jashtme ose XREFs, janë vizatime të skedarëve (files) të

ndryshëm që barten brenda një mjedisi pune.
Gjatë bartjes së tyre në një mjedis pune, ato kanë cilësi të ngjajshme
me bloqet, dhe ndryshe nga blloqet referencat e jashtme kanë disa
avantazhe: madhësia e skedarit nuk rritet; gjithmonë kemi në dispozicion
versionin më të fundit të referencës; në bashkëpunimin midis më shumë
përdoruesve të gjithë kanë akses në versionin më të fundit të skedarit;
ato mund të bashkangjiten ose hiqen nga mjedisi i punës me
fleksibilitetin më të madh.
Për të bashkangjitur një reference tl jashtme duhet të shkohet në

Dritare dialogimi e referencave të jashtme Insert>Reference>Attach dhe pastaj të përzgjidhet skedari që do të
bartet.
Përvec skedarëve DWG, në AutoCAD si referenca të jashtme mund të

barten imazhe të formateve të ndryshme, PDF formate etj.
Paneli i referencave të jashtme
Referencat e jashtme
Përgaditja e vizatimeve për printim

Page setup manager
Print dhe Publish
Plot Styles
Printimi
PRINTIMI
Përgaditja e vizatimeve për printim rregullohet duke përdorur Paper SPACE-in edhe pse nuk përjashtohet mundësia e printimit edhe nga
Model SPACE. Pasi të përfundohet vizatimi, eshte e nevojshme të rregullohen opsionet sic jane: përzgjedhja e printerit, përzgjedhja e formatit
të letrës për printim, shkalla e vizatimit etj. Për të rregulluar këto shërben PAGE SETUP MANAGER.
Printimi
PRINTIMI
Përzgjedhja e Rregullimi i cilësive Rregullimi dhe përzgjedhja e llojit të
printerit apo ploterit të printerit printimit
Përzgjedhja dhe
rregullimi cilësissë së
printimit
Përzgjedhja dhe
Rregullimi i rregullimi cilësissë së
hapësirës që printimit
do të
prinohet në
Përcaktimi i orientimit
letër
të fletës së printimit
Përzgjedhja e formatit të letrës që Përzgjedhja dhe rregullimi i shkallës

do të përdoret së printimit
Printimi
PRINTIMI
Sheet Set Manager ëshzë një mjet që ofrohet nga AutoCADi dhe që bën të mundur grumbullimin e më shume skedarëve njëkohlsisht për
printim apo publikim.
Sheet Set
Manager
Printimi
PRINTIMI
Plot Styles paraqesin lloje printimi të orientuara nga ngjyrat. Për çdo ngjyrë rregullohen cilësi printimi të ndryshme sic mund të jenë: lloji i
vijës, trashësia e vijës, ngjyra e vijës etj.
Plot Style Editor_jepet mundësia e rregullimit të opsioneve të

printimit për çdo ngjyre.
Krijimi i një lloji të ri Plot Style
Printimi

CAAD 1 Leksione

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CAAD 1 Leksione

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERSITETI SHTETËROR I TETOVËS – FAKULTETI I SHKENCAVE TË ZBATUARA – PROGRAMI STUDIMOR ARKITEKTURË

Njohja me hapesirën e përdoruesit – ndërfaqen e programit (User Interface)

Application Quick Access Toolbar

Status Bar Command Line

Përdorimi i mjediseve standarde të punës (Standard Workspaces)

AutoCAD-i ju siguron keto mjedise standarde për punë:

Ribbon, Quick Access toolbar, dhe InfoCenter

Interface i vijës së komandave

Kursori dhe UCS (User Coordinate System)

CAAD / LEKSIONE V.A.2013-2014

Rregullimi i opsioneve për paraqitjen vizuale të elementeve kryesore të mjedisit të punës

Rregullimi i opsioneve për paraqitjen vizuale të elementeve kryesore të mjedisit të punës

Puna me rreshti i komandave (Command line Interface)

Përdorimi i më shumë vizatimeve njëkohësisht

Nëpërmjet menysë aplikative

Nëpërmjet ndarjes së mjedisit në më shumë dritare nga Ribbon>View>Tile

Nëpërmjet butonit Quick View Drawing në Status Bar

Kalimi ndërmjet vizatimeve të hapura

Përdorimi i menyve hapëse

Ruajtja e hapësirës së vizatimit

Përdorimi i tastierës / Keyboard

Përdorimi i tastierës (Keyboard) Përdorimi i mouse-it (Mouse)

Hapësira Model dhe Paper

Ikona e Koordinatave aktuale

Sistemi KARTEZIAN i koordinatave

SISTEMI I TË DHËNAVE ABSOLUTE

SISTEMI I TË DHËNAVE RELATIVE

SISTEMI I VARFËR I TË DHËNAVE

SISTEMI DIREKT I TË DHËNAVE

Metoda për futjen e të dhënave

Përzgjedhja direkte. Nënkupton lëvizjen e kursorit mbi

Përzgjedhja e objekteve dhe menyrat e përzgjedhjes

Përzgjedhja e objekteve dhe menyrat e përzgjedhjes

Përzgjedhja e objekteve dhe menyrat e përzgjedhjes

Butoni bën mbyllje të përkohshme të

Zgjedh operatorët e krahasimit për

Përzgjedhja e objekteve dhe menyrat e përzgjedhjes

Nga Menyja Aplikative Dritarja e dialogimit Drawing Units

Kufijt e vizatimit / Drawing limits

Ndryshimi i opsioneve të rrjetës Paraqitja e rrjetës pasi kemi përcaktuar kufijtë

Drawing Limits ekzekutohet me anë të dy mënyrave kryesore:

Nëpërmjet Menysë hapëse

Përcaktimi i kufijve në rreshtin e komandave

Nëpërmjet butonave ndihmës

Përcaktimi i rrjetës GRID dhe lëvizja e kursorit SNAP

Paraqitja e të dhënave dinamike gjatë vizatimit

Opsionet e të dhënave dinamike

Ruajtja e mjedisit të krijuar dhe hapja (Template)

Funksionimi i komandave në përgjithësi

Komandat dhe funksionimi i tyre

START Hapësira e komandës END

Funksionimi i komandave në përgjithësi

Komandat dhe funksionimi i tyre

Menyja kontekstuale e komandave (parametrat)

Funksionimi i komandave në përgjithësi

Komandat për vizatim (DRAW)

Grupi i komandave për vizatim (DRAW)

PIKAT DHE LLOJI I PIKAVE (POINT - PO / DDPTYPE)

Komanda jep mundësinë krijimit të pikave

Grupi i komandave për vizatim (DRAW)

Grupi i komandave për vizatim (DRAW)

VIJAT E THJESHTA (LINE - L)

Grupi i komandave për vizatim (DRAW)

POLIVIJAT (POLYINE – PLINE - L)