ELEKTROENERGETSKI SISTEMI 2

tutorijal 1

Zadatak 1

Turbogenerator sa dva para polova _ p = 2i ima nominalnu snagu Sn = 100 _ MVAi , nominalni napon
Un = 11 _ kV i i nominalnu frekvenciju fn = 50 _ Hz i . Vremenska konstanta inercije generatora iznosi
H = 8 _ MWs MVAi . Potrebno je odrediti akumulisanu energiju rotora pri sinhronoj brzini obrtaja. Ako
mehanička snaga na osovini, pri nepromijenjenom opterećenju, naglo poraste sa 50 _ MW i na 80 _ MW i , naći ugaono
ubrzanje rotora zanemarujući pri tome mehaničke i električne gubitke.

Zadatak 2

Sinhroni generator sa cilindričnim rotorom (turbogenerator) ima sljedeće podatke: SnG = 100 _ MVAi ,
Xd = 100 _%i . Preko blok - transformatora reaktanse XT = 10 _%i , generator plasira u krutu mrežu snagu od
Sm = 100 _ MVAi . Naći sinhronizacione snage pri induktivnom i kapacitivnom faktoru snage od 0, 9 i naponu
na strani višeg napona blok - transformatora (mreža) od Um = 1, 0 _ p.u.i . Koliki su iznosi rezerve statičke
stabilnosti za ova dva radna režima?

Na primjeru generatora sa istaknutim polovima (hidrogenerator) čiji su osnovni parametri: E = 2Um, _ E = Eqi,
Xdek = 1, 45Xqek , naći granični ugao i maksimalnu aktivnu snagu generatora sa aspekta statičke stabilnosti.

Zadatak 3

Hidrogenerator priključen na krutu (moćnu) mrežu preko blok - transformatora, u koju plasira snagu
Sm = 88, 2 + j66, 15 _ MVAi , pri naponu Um = Un ima sljedeće podatke: SnG = 110, 25 _ MVAi, UnG = 10, 5 _ kV i,
Xd = 125 _%i, Xq = 0, 72Xd = 90 _%i . Podaci o blok - transformatoru su sljedeći: SnT = 110, 25 _ MVAi,
XT = 10 _%i, mnT = 10, 5 132 _ kV kV i . Odrediti sinhronizacionu snagu generatora. Proračun provesti u
sistemu jediničnih vrijednosti uz SB = SnG = 110, 25 _ MVAi i UB = 132 _ kV i .

Zadatak 4

Turbogenerator nominalne snage SnG = 300 _ MVAi , nazivnog napona UnG = 12 _ kV i i sinhrone reaktanse
Xd = 130 _%i priključen je na krutu (moćnu) mrežu preko blok - transformatora nominalne snage
SnT = 275 _ MVAi . Izračunati aktivne i raktivne snage koje teku prema krutoj mreži mjerene na strani višeg napona
blok - transformatora, kao i faktore snage prenosa za dva radna režima: Ako je napon moćne mreže Um = 231 _ kV i,
sinhronizaciona snaga generatora Psind = 323 _ MW rad i , ugao momenta d0ind = 29, 13 & , odnosno ako je
napon moćne mreže Um = 231 _ kV i, sinhronizaciona snaga generatora Pscap = 53 _ MW rad i , ugao momenta
d0cap = 76, , 61& . Ostali podaci blok - transformatora relevantni za proračun su: mnT = 12 242 _ kV kV i,
XT = 13 _%i .
 ELEKTROENERGETSKI SISTEMI 2

tutorijal 1

Zadatak 5
Sinhroni turbogenerator priključen je na krutu mrežu napona
U m = 1, 0 _ p.u.i u koju isporučuje snagu Sm = 0, 554 + j0, 135 _ p.u.i
SV z Sm z
preko spojnog voda impedanse ,V = 0, 1 + j0, 3 ^ p.u.h kao što je
~
,V
dato na slici. Sa sabirnica generatora napaja se lokalno opterećenje
SG Um SP = 0, 4 + j0, 3 _ p.u.i . Potrebno je odrediti sljedeće veličine:
a) fazore napona U G i struje I G , kompleksnu snagu S G na krajevima
SP generatora, kao i aktivne i reaktivne gubitke u spojnom vodu;
b) fazor indukovane elektromotorne sile E i izraz za krivu
snaga - ugao (kriva njihanja) generatora prema krutoj mreži
P _di ako je sinhrona reaktansa generatora Xd = 1, 7 _ p.u.i ;
c) koeficijent sinhronizacione snage i rezervu statičke stabilnosti
generatora za naprijed zadato, odnosno proračunato pogonsko stanje;
d) faktor snage generatora za proračunato pogonsko stanje.