BANKARSKI SISTEM REPUBLIKE SRPSKE

4.1. Značaj kontrole i regulacije bankarskog sistema

Bankarski sistem svake države zbog velikog značaja koji ima je podvrgnut veoma strogoj
regulativi. Iako je veliki broj razloga za to, najvažniji je svakako taj da od stabilnosti bankarskog
sistema zavisi kompeltno funkcionisanje ekonomije jednog sistema, a to znači i dinamičan
privredni razvoj i ostvarenje makroekonomskih ciljeva koje ima država.

Regulacija jednog bankarskog sistema je veoma kompleksan posao koji podrazumijeva veliki
broj aktivnosti u cilju pravilne regulative i funkcionisanja bankarskog sistema. Neki od tih
poslova su:

 Poštovanje jasnih zakonskih propisa koji uređuju osnivanje i poslovanje banaka

 Određivanje djelatnosti banaka
 Definisanje minimalnog kapitala koji banka mora da održava
 Precizno definisanje računovodstvenih standarda
 Efikasan i efektivan sistem interne ali i eksterne kontrole finansijskog poslovanja
banaka.
 Javno objavljivanje i prezentovanje podataka o finansijskom poslovanju i najvažnije
možda od svega
 Formiranje institucije javne kontrole bankarskog sistema

Sa uspostavljanjem otvorenih finansijskih tržišta i mogućnošću pružanja finansijskih usluga i

van nacionalnih granica kao i primjenom savremenih informacionih tehnologija u vršenju
bankarskih usluga, došlo je i do međunarodne standardizacije u određenim oblastima
bankarskog poslovanja. Sve to je nametnulu obavezu da se i nacionalna bankarska regulativa
prilagodi zahtijevima uklanjanja administrativnih zabrana kretanju kapitala i da se uspostavi
mehanizam koji će da obezbijedi i kontroliše sigurnost kapitala.

U oblasti očuvanja sigurnosti bankarskog poslovanja naročitno je značajana regulacija

sigurnosti koja treba da spriječi ili bar smanji mogućnost rizika poslovanja banke i da samim
tim pruži određenu zaštitu investitorima i potencijalnim drugim korisnicima bankarskih usluga
Neki od elemenata regulacije sigurnosti su izdavanje dozvole za rad banke, određivanje
korektivnih mjera za otklanjanje nepravilnosti u poslovanju banke, uvođenje standarda za
visinu kapitala, objavljivanje izvještaja o izvršenoj reviziji poslovanja, izdvajanje rezervnih
sredstava za likvidnost, uvođenje standarda za visinu osnivačkog kapitala banke, graničavanje
aktivnosti koje su dozvoljene banci, te neki drugi elementi regulacije sigurnosti. 1
Ovdje treba istaći i uspostavljanje sistema stalne supervizije kao posebnog oblika javne
kontrole bankarskog poslovanja, a posebnu ulogu u određivanju mjesta i uloge supervizora,
ima Bazelski komitet za superviziju banaka koji je utvrdio minimalne standarde za preventivni
nadzor nad stabilnošću banaka i bankarskog sistema.
Kada je u pitanju Republika Srpska, Zakonom o Agenciji za bankarstvo Republike Srpske i
zakonske regulative uspostavljena je supervizija bankarskog koji ima za cilj da očuvanje i
jačanje stabilnosti bankaskog sistema.
Na ovaj način određeni su minimalni standardi za superviziju, a poseban akcenat je stavljen i
na značaj institucionalne kontrole u bankama koji se postiže u kombinaciji sa sistemiima
interne kontrole, nezavisne interne i eksterne revizije.

4.2. Stanje bankarskog sistema RS/BiH

Bankarski sistem u Bosni i Hercegovini je odraz samog ustavnog uređenja i organizacije ove
države čija struktura kao složene državne zajednice je određena u članu 1. Ustava Bosne i
Hercegovine.
Ovim članom, a tačkom 3 određeno je da: „Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta,
Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske”.

U okviru ovog člana Ustava Bosne i Hercegovine utvrđene su i nadležnosti institucija BiH, gdje
je između ostalog određena i nadležnost institucija Bosne i Hercegovine u oblasti monetarne
politike. Osim ovoga, u članu 7. Ustava Bosne i Hercegovine određeno je da je Centralna banka
Bosne i Hercegovine jedina vlast koja ima pravo na emitovanje novca i monetarnu politiku u
cijeloj državi.

Do uspostavljanja Centralne banke Bosne i Hercegovine koja je osnovana 1997. godine,

monetarna politika je bila u nadležnosti entiteta dok su njene funkcije vršile Narodna banka
Republike Srpske i Narodna Banka Federacije Bosne i Hercegovine.

Funkcije i ovlaštenja entiteta utvrđene su generalnom klauzulom opšte nadležnosti, a kako je

Ustavom BiH određeno da je monetarna politika u nadležnosti institucija Bosne i Hercegovine,
odnosno Centralne banke BiH, na osnovu članu 3. tačka 3. Ustava BiH, uređenje bankarskog
sistema pripada entitetima.

1
Drljača Z., Regulacija i kontrola bankarskog sektora Republike Srpske, Banjaluka, UDC: 336.71(497.6RS), 2015.,
online: http://www.gfpn-au.com/sites/default/files/GFPN-5-5/GFPN_godina_5_broj_5_Zorica_Drljaca.pdf
15.12.2019.
Ustavom Republike Srpske je tako uređeno da Republika Srpska obezbjeđuje bankarski i
poreski sistem, dok bankarski sistem Federacije BiH na području ovog entiteta ima nadležnost
samo za uređivanje finansija i finansijskih instuticija u Federaciji Bosne i Hercegovine.

I više je nego jasno da su i ustavno uređenje i složena struktura Bosne i Hercogovine odredile
i razgraničenje nadležnosti za bankarski sistem Bosne i Hercegovine, pa su tako monetarna
politika uspostavljanje monetarnog sistema je u nadležnostri institucija BiH, odnosno
Centralne banke BiH, dok je regulacija bankarskog sistema, uređenje fi nansijskih organizacija
koje čine strukturu bankarskog sistema, određivanje njihove djelatnosti, javna kontrola
bankarskog sistema i ostala pitanja u vezi sa uspostavljanjem bankarskog sistema u
nadležnosti entiteta.