Mitolohiyang Nordiko
- Mitolohiyang Norsiko o Norseko, o mitolohiyang Nors (kilala rin
bilang mitolohiyang Eskandinaba o Eskandinabyano)
- ay ang mitolohiyang nagmula sa mga Norsman (o Norsmen), literal na "mga tao
ng hilaga" ng Europa, na tila mandirigmang Alemanikong tribong namuhay bago
dumating ang kapanahunan ni Hesus.
- Dating inaawit ang mga ito ng mga skald, o mga manunulang Nors.
Edda
- Ay nahahati sa dalawa: Matandang Edda (Patula o Poetiko) at ang Batang
Edda (Tuluyan o Prosa).
- Inilalahad sa dalawang edda ang mga paniniwala ng mga sinaunang tao sa
hilagang Europa ukol sa kanilang kapaligiran at kanilang relasyon sa mga
diyos at diyosa.
Matandang Edda
- Ay gabay na nagbibigay paliwanag sa mga manunulat at makata ng ikalawang
edda.
Batang Edda
- Ay nagpasalin-saling salaysay sa kasunod na henerasyon.
Mitolohiyang Nors
- May siyam na daigdig na nahahati sa tatlong antas (ang mataas na antas,
panggitna at mababa)
Mataas na antas
- Makikita ang tahanan ng mga diyos o Aesir (Asgard), ng mga elves ( Alfheim),
at ang mga Vanir (Vanaheim).
Panggitnang antas
- Makikita ang tahanan ng mga tao (Midgard), ng mga Higante (Jotunheim), ng
mga itim na elves (Svarfaheim), at ang mga duwende (Nithavellir).
Mababang antas
- Nasa ikatlong antas o mababang antas ang Muspelheim, nagbabagang mundo
sa dakong timog ng rehiyon at ang Niflheim mundo ng mga patay.
- Lahat ng antas ay pinaguugnay ng puno ng Yggdrasil.
Dalawang Rehiyon sa Matandang Edda
- Rehiyon ng Yelo (kilala rin bilang Niflheim)
- Rehiyon ng Apoy (Muspelheim)
- Sa pagtatagpo ng apoy at yelo nalikha ang isang higante si Ymir at kaniyang
tagapangalagang baka, nag ngangalang Audhumbla.
Nabuhay si Ymir sa pamamagitan ng pagdila sa maalat na yelo. Mula sa kaniyang
pagdila sa yelo ay lumabas si Buri, ang ninuno ng mga Aesir. Si Odin, isa sa mga
Aesir,ang itunuturing na hari ng lahat ng mga diyos ng Nordiko.
Isang araw pinatay ni Odin si Ymir.
- Mula sa bangkay ni Ymir nilikha ni Odin ang daigdig.
- Dugo ni Ymir naging dagat.
- Kaniyang laman ang naging mundo.
- Bungo naging kalangitan.
- Buto (bones) naging kabundukan.
- Buhok naging puno.
- Ang bagong daigdig na mula sa katawan ni Ymir ang siyang naging Midgard,
mundo ng mga tao.
- Kilay ay naging bakod na pumapaikot sa daigdig ng tao.
- Ang mundo ay tumutukoy sa daigdig at mga tao kasama na rin ang uri ng
pamumuhay. Ang daigdig ay tumutukoy sa mismong tinatayuan natin ang
Earth.
Salitang alamat ay panumbas sa legend sa English.
Legend nagmula sa salitang Latin na LEGENDUS na ang kahulugan ay “Upang
mabasa”.
 Sa kasukdulan nakakamtan ng pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng
Maikling Kwento kanyang ipinaglalaban.
- ay isang masining na anyo ng panitikan na naglalaman ng isang maiksing 6. Kakalasan
salaysay tungkol sa isang mahalagang pangyayari na kinabibilangan ng isa o Ito ang tulay sa wakas ng kwento.
ilang tauhan. 7. Wakas
- Nag-iiwan ito ng isang kakintalan sa isip ng mga mambabasa. Ito ang resolusyon o ang kahihinatnan ng kwento.
8. Tagpuan
Deogracias A. Rosario Dito nakasaad ang lugar na pinangyarihan ng mga aksyon o mga insidente. Kasama
- ang tinuturing na “Ama ng Maikling Kwentong Tagalog”. din dito ang panahon kung kailan naganap ang kwento.
9. Paksang Diwa
- Kahit ano ay maaring paksain ng kwentista o manunulat ng maikling kwento. Ito ang pinaka-kaluluwa ng maikling kwento.
Maaaring hango ito sa mga pangyayari sa totoong buhay at maari ding ito’y 10. Kaisipan
patungkol sa kababalaghan at mga bagay na hindi maipaliwanag ng kaalaman Ito naman ang mensahe ng kwento.
- Ayon kay Edgar Allan Poe 11. Banghay
“ang maikling kwento ay isang akdang pampanitikang likha ng guniguni at Ito ay ang mga pangyayari sa kwento.
salagimsim na salig sa buhay na aktuwal na naganap o maaaring maganap.” Mga Bahagi ng Maikling Kwento
- Noong panahon ng mga Amerikano, tinawag din na “dagli” ang maikling Ang maikling kwento ay may tatlong bahagi. Ito ay ang Simula, Gitna at Wakas.
kwento at ginagawa itong libangan ng mga sundalo
Mga Elemento ng Maikling Kwento
Mayroong labing-isang elemento ang maikling kwento. Ito ay ang mga sumusunod: Simula
1. Panimula
Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga mambabasa. Dito rin kadalasang pinapakilala - At ang bahagi ng suliranin ang siyang kababasahan ng problemang haharapin
ang iba sa mga tauhan ng kwento. ng pangunahing tauhan. Napapasama rin dito ang pagpapakilala ng ilan sa
2. Saglit na Kasiglahan mga tauhan at ng Tagpuan.
Naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa suliranin.
3. Suliranin Gitna
Ito ang problemang haharapin o kinahaharap ng tauhan o mga tauhan sa kwento.
4. Tunggalian - Binubuo ang gitna ng saglit na kasiglahan, tunggalian, at kasukdulan. Ang
Ang tunggalian ay may apat na uri: saglit na kasiglahan ang naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga
 Tao laban sa tao tauhang masasangkot sa suliranin. Ang tunggalian naman ang bahaging
 Tao laban sa sarili kababasahan ng pakikitunggali o pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan
 Tao laban sa lipunan laban sa mga suliraning kakaharapin, na minsan ay sa sarili, sa kapwa, o sa
 Tao laban sa kapaligiran o kalikasan kalikasan. Samantalang, ang kasukdulan ang pinakamadulang bahagi kung
5. Kasukdulan
 saan makakamtan ng pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng Ito ang uri ng maikling kuwentong bihirang isulat sapagkat may kahirapan ang
kanyang ipinaglalaban. paglalarawan ng kaisipan. Ipinadarama dito sa mga mambabasa ang damdamin ng
isang tao sa harap ng isang pangyayari at kalagayan.
Wakas 8. Kwento ng Pakikipagsapalaran
Nasa balangkas ng pangyayari ang interes ng kwento ng pakikipagsapalaran.
- Binubuo ang wakas ng kakalasan at katapusan. Ang kakalasan ang bahaging 9. Kwento ng Katatawanan
nagpapakita ng unti-unting pagbaba ng takbo ng kuwento mula sa maigting Ito ay nagbibigay-aliw at nagpapasaya sa mambabasa.
na pangyayari sa kasukdulan. At ang katapusan ang bahaging kababasahan ng 10. Kwento ng Pag-ibig
magiging resolusyon ng kuwento. Maaring masaya o malungkot, pagkatalo o Ito naman ay tungkol sa pag-iibigan ng dalawang tao.
pagkapanalo.
Tema
Gayunpaman, may mga kuwento na hindi laging winawakasan sa pamamagitan ng
- Mayroon mga pagkakaiba ang tema sa mensahe ng isang maikling kuwento.
dalawang huling nabanggit na mga sangkap. Kung minsan, hinahayaan ng may-akda
na mabitin ang wakas ng kuwento para bayaang ang mambabasa ang humatol o - Ang tema ang pangkalahatang kaisipang nais palutangin ng may-akda sa isang
magpasya kung ano, sa palagay nito, ang maaring kahinatnan ng kuwento. maikling kuwento.
- Ang mensahe naman ang tuwirang pangangaral o pagsesermon ng
Mga Uri ng Maikling Kwento manunulat sa mambabasa.
May sampung uri ng maikling kwento. Ito ay ang mga sumusunod:
1. Kwento ng Tauhan
Inilalarawan dito ang mga pangyayaring pangkaugalian ng mga tauhang nagsisiganap
upang mabigyan ng kabuuan ang pag-unawa sa kanila ng isang mambabasa.
2. Kwento ng Katutubong Kulay
Binibigyang diin dito ang kapaligiran at mga pananamit ng mga tauhan, ang uri ng
kanilang pamumuhay, at hanapbuhay ng mga tao sa nasabing lugar.
3. Kwentong Bayan
Inilalahad dito ang mga kwentong pinag-uusapan sa kasalukuyan ng buong bayan.
4. Kwento ng Kababalaghan
Dito pinag-uusapan ang mga salaysaying hindi kapanipaniwala.
5. Kwento ng Katatakutan
Naglalaman naman ito ng mga pangyayaring kasindak-sindak.
6. Kwento ng Madulang Pangyayari
Binibigyang diin ang kapanapanabik at mahahalagang pangyayari na nakapagpapaiba
o nakapagbago sa tauhan.
7. Kwento ng Sikolohiko
Dula:
- ay isang uri ng panitikan na naglalayong maitanghal sa entablado. Ang pagpapahalaga sa dula
ay matatamo sa pamamagitan ng panonood dito. Ang mga dula ay maaaring hango sa tunay
na buhay o isinulat bunga ng malaya at malikhaing kaisipan ng manunulat o script writer
Uri ng Dula Ayon sa Anyo:
1. komedya - ay dulang nagdudulot ng kasiyahan o katatawanan sa mga manonood gamit ang
mga abilidad ng mga gumaganap sa paglalapat ng pagpapatawa sa iskrip o linyang binibitawan.
2. melodrama - ay dulang may kasiya – siyang wakas para sa pangunahing tauhan. Ito rin ay
nagtataglay ng mga malulungkot na tagpo na inilalapat sa mga pananalita at damdaming
ipinahahayag ng mga tauhan at minsan ay nagtatapos sa kasawian ng bida. Ito ay karaniwang
nilalapatan ng musika at ginagawang dulang pangmusika.
3. Trahedya - ay dulang ang pangunahing tauhan ay masasawi o hahantong sa kanyang kabiguan
ngunit karaniwang may makabuluhang pagtatapos.
4. Parsa – ang layunin nito’y magpatawa at ito’y sa pamamagitan ng mga pananalitang katawatawa
5. Saynete – mga karaniwang ugali ang pinaksa ditto
Uri ng Dula Ayon sa Ganapan:
1. Ang dulang panlansangan - ay karaniwang ipinalalabas sa lansangan. Ang halimbawa nito ay
panunuluyan.
2. Ang dulang pantahanan - ay karaniwang isinasagawa sa tahanan. Ang halimbawa nito ay
pamamnhikan.
3. Ang dulang pantanghalan - ay karaniwang isinasagawa sa tanghalan. Ang halimbawa nito ay
Macbeth ni William Shakespeare.
Bahagi ng Dula:
1. Yugto – ito ang bahaging pinanghahati sa dula. Inilalahad and tabing bawat yugto upang
makapagpahinga ang mga natatanghal gayon din ang mga nanonood.
2. Tanghal – kung kinakailangang magbago and ayos ng tanghalan, ito ang ipinanghahati sa yugto
3. Tagpo – ito ang paglabas masok ng mga tauhang gumaganap sa tanghalan
Elemento ng Dula:
1. Ang mga aktor o gumaganap ang nagsasabuhay sa mga tauhan sa iskrip. Sila ang bumibigkas ng
dayalogo o bumibitaw ng mga linya. Sila rin ang nagpapakita ng iba’t ibang damdamin na
pinanonood ng mga tao sa tanghalan.
2. Ang dayalogo ang mga binibitatawang linya ng mga aktor na siyang sandata upang maipakita
at maipadama ang mga emosyon. Nagiging mas maganda at makapangyarihan ang dula kung
may mga malalakas at nakatatagos na mga linyang binibitiwan ng mga aktor.
3. Ang direktor o taga – direhe ang nagpapakahulugan sa isang iskrip. Siya ang nag-i-interpret ng
iskrip mula sa pagpapasya sa itsura ng tagpuan, damit o kasuotan ng mga tauhan hanggang sa
paraan ng pagganap at pagbigkas ng mga tauhan.
4. Ang iskrip ang nagsisilbing kaluluwa ng isang dula. Ang lahat ng bagay na isinasaalang-alang sa
dula ay naaayon sa isang iskrip kaya naman walang dula kapag walang iskrip. Sa iskrip nakikita
ang banghay ng isang dula.
5. Ang mga manonood ang nagbibigay – halaga sa dula . Ang karaniwang target ng pagtatanghal
ng dula ay ang mga manonood.
6. Ang tanghalan ay tumutukoy sa lugar kung saan napagpasyahang itanghal ang isang dula. Ang
tanghalan ay maaaring isang kalsada, isang silid, o isang tahanan na napili upang pagtanghalan
ng dula.
7. Ang tema ang pinakapaksa ng isang dula. Naiintindihan ng mga manonood ang palabas base
na rin sa tulong ng pagtatagpi-tagpi ng mga sitwasyon, pagkakasunud-sunod ng mga
pangyayari at pag-aarte ng mga aktor sa tanghalan. Ipinalalabas ang tunay na emosyon ng mga
aktor sa tulong ng malinaw na pagkakabigay ng tema ng dula.
Sangkap ng Dula:
1. Ang kakalasan ay ang unti-unting pagtukoy sa kalutasan sa mga suliranin at pagsasayos ng mga
tunggalian.
2. Ang kalutasan ay ang sangkap ng dula na naglulutas, nagwawaksi at nagtatapos ang mga
suliranin at tunggalian sa dula. Sa kabilang banda, maaari ring magpakilala ng panibagong mga
suliranin at tunggalian sa panig ng mga manonood.
3. Ang kasukdulan ay tumutukoy sa bahagi ng dula na sumusubok sa katatagan ng tauhan. Sa
bahagi ding ito ibinubuhos ang bugso ng damdamin nais ipadama ng dula.
4. Ang saglit na kasiglahan ay tumutukoy sa panadaliang paglayo o pagtakas ng mga tauhan sa
suliraning nararanasan.
5. Ang sulyap sa suliranin ay ang pagbabahagi ng suliranin na nais bigyang solusyon sa dula.
6. Ang tagpuan ay tumutukoy sa panahon at pook kung saan naganap ang mga pangyayaring
nakasaad sa dula.
7. Ang tauhan ang mga kumikilos at nagbibigay- buhay sa dula. Sa kanila pangkaraniwang umiikot
ang mga pangyayari. Sila ang mga bumibigkas ng dayalogo at nagpapadama ng mensahe ng
dula.
8. Ang tunggalian ay maaaring sa pagitan ng mga tauhan, tauhan laban sa kanyang paligid, at
tauhan laban sa kanyang sarili. Gayundin, maaaring magkaroon ng higit sa isa o patung-patong
na tunggalian ang isang dula.