KONTEMPORARYONG ISSUE

• KATOTOHANAN, HAKA-HAKA AT KONGKLUSYON

 Ang Climate Change ay dulot ng pagdami ng greenhouse
gases sa himpapawid. K
 Ang pag-ikot ng mundo ay walang kinalaman sa pag-init ng
panahon. H
 Ang pagkabulok ng mga bagay na organiko ay
nagpapatindi sa climate change. H
 Dumarami ang nagkakaskit dahil sa matinding pag-init ng
buong mundo. K
 Dahil sa lumulubhang pag-init ng mundo, dumadalang ang
pagkakaroon ng malalakas na bagyo. H
 Hindi pa nakakabuo ng batas ang ating pamahalaan na
tutugon sa isyu ng climate change. H
 Tumataas ang presyo ng mga serbisyong pampubliko dahil
sa pagbabago ng klima. K
 Walang tuwirang epekto sa agrikultura ang pagbabago ng
klima. H
 Mas malala ang suliranin ng climate change sa mga bahagi
ng mundong mas Malaki ang konsumo ng greenhouse
gases. KA
 KONTEMPORARYONG ISSUE
 May mga polisiya ang ating pamahalaan na makatutulong
sa pagtugon sa isyu ng climate change. KA

PAG-AARAL NG MGA KONTEMPORARYONG ISYU

 Mahalaga at makabuluhan sa lipunang ginagalawan

 May malinaw na epekto, impluwensiya sa lipunan o mamamayan

 Nagaganap sa kasalukuyan, napapanahon o may matinding epekto o

impluwensiya sa takdang panahon

 Mga temang napag-uusapan at maaaring may magandang positibong

impluwensiya epekto sa lipunan
 KONTEMPORARYONG ISSUE

MGA KASANAYANG KAILANGAN SA PAG AARAL NG KONTEMPORARYONG ISYU

1. KAALAMAN SA IBAT-IBANG PARAAN

2. PAGKILALA SA PRIMARYA AT SEKUNDARYANG SANGGUNIAN

 Primaryang Sanggunian o Pinagkunan

 KONTEMPORARYONG ISSUE
 Sekundaryang Sanggunian o Pinagkunan

3. PAGTUKOY SA KATOTOHAN AT OPINYON

 KATOTOHANAN ay mga totoong pahayag o pangyayari na
pinatutunayan sa tulong ng mga aktwal na datos, na may
ebidensiyang magpapatunay na totoo ang mga pangyayari.
 OPINYON ay nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan ng tao tungkol
sa inilahad na katotohan at hindi kailangang patunayan.
4. PAGTUKOY SA PAGKILING (Bias)

 Ang paglalahad ay dapat balanse.

 Kailangang ilahad ang kabutihan at hindi kabutihan ng isang bagay.

 PAHAYAGAN ay mahalagang sanggunian tungkol sa mga

kontemporaryong isyu sa nagdaang 200 taon. Subalit sa kasalukuyan
hindi ito nagagamit bilang mateyal para sa pag-aaral sa mga
paaralan.

5. PAGBUBUO NG PAGHIHINUHA, PAGLALAHAT AT KONKLUSYON

 HINUHA O EDUCATED GUESS

 PALALAHAT O GENERALIZATION

 KONGKLUSYON O CONCLUSION Commented [SA1]:

 KONTEMPORARYONG ISSUE

KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL NG
KONTEMPORARYONG ISYU
 Paggamit ng malinaw at makabuluhan na kaalaman tungkol sa
mahalagang kaganapan, sa bansa at mundo na nakaimpluwensiya
sa mga tao, pamayanan
 Pagsusuri at pagtataya ng mga ugnayan ng sanhi at epekto ng mga
pangyayari
 Paggamit ng mga kagamitang teknolohikal at ibat-ibang sanggunian
para makakalap ng mga impormasyon
 Paggamit ng mga pamamaraan estadistika sa pagsuri ng
kwantitatibong datos tungkol sa mga pangyayari sa lipunan
 Pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at ibat ibang sanggunian at
pagsasaliksik
 Mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasiya, mabisang
komunikasyon, pagkamalikhain at pagpapalawak ng pandaigdigang
pananaw
 Malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos
at pagtugon sa mga pandaigdigang suliranin
 Paggalang sa ibat-ibang paniniwala, pananaw o punto de bista kahit
naiiba o salungat sa sariling paniniwala o pananaw
 Pagpapahalaga sa mga pagkakaiba ng mga tao sa kanilang kultura,
paniniwala at paggalang sa kanilang dignidad at karapatang pantao
 Pag-iingat sa sariling kagustuhan at pagsasaalang-alang sa kagustuhan ng
iba.
 KONTEMPORARYONG ISSUE
KALINANGAN SA PAG-AARAL NG KONTEMPORARYONG
ISYU
 Kaalaman sa sariling mga karapatan at tungkulin bilang
mamamayan upang makalahok sa mga makabuluhang gawain para
sa ikakabuti ng pamumuhay ng pamayanan, bansa at daigdig
 Pag-unawa at paggalang sa mga batas at alituntunin upang
maitaguyod ang pagkakaisa, pag-unlad at pagkakaroon ng
kapayapaan sa ating bansa at sa buong daigdig
 Pag-unawa sa ibat-ibang aspeto ng mga suliranin at isyu ng lipunan:
heograpiya, ekonomiya, kultura, pamahalaan at pansibiko gamit ang
mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng ibat-ibang disiplina
 Pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos bilang isang bansa at
pagtugon sa mga pambansa at pandaigdigang suliranin.
 Masidhing damdaming, makabayan, makatao, makakalikasan at
makasandaigdigan na mag uudyok upang maging produktibo at
makatulong sa paglutas ng mga suliranin sa kasalukuyan at
pagpapanday ng maunlad at mapayapang pamayanan, bansa at
mundo.
 Aktibong pagganap sa mga gawain at tungkuling dapat gampanan
sa tahanan, paaralan at pamayanan.

PAGPIGIL SA PANGANIB NA DULOT NG KALAMIDAD

NDRRMC -NATIONAL DISASTER AND RISK REDUCTION AND MANAGEMENT
COUNCIL
 KONTEMPORARYONG ISSUE
• Pagpapatupad ng building code
• Pagpapaplano ng maayos at suistanable na paggamit at pamamahala ng lupa
• Pagkakalap ng kamulatan at kaalaman tungkol sa mga kalamidad

AHENSIYA NG PAMAHALAAN NA NAGTUTULUNGAN PARA SA KALIGTASAN

NG MAMAMAYAN
DSWD -DEPARTMENT OF SOCIAL WELFARE AND DEVELOPMENT

• Namamahala sa mga programa ng pamahalaan para sa paglilingkod sa

lipunan lalo na sa mahihirap.
• *Nagpapatayo ng mga Day Care
• *Naglulunsad ng mga programa pangkabuhayan
• *Nangunguna sa pagtulong sa panahon ng kalamidad.

DILG- DEPARTMENT OF INTERIOR AND LOCAL GOVERNMENT

• Namamahala sa mga yunit na local ng pamahalaan tulad ng brgy, bayan,

lungsod at lalawigan.
• *Pinamamahalaan ang pagbibigay ng badyet, pananatili ng kaayusan at
katahimikan at mga ordinansa ng mga local na yunit ng bansa.

MMDA -METROPOLITAN MANILA DEVELOPMENT AUTHORITY

• Pagbalangkas at pagpapatupad ng mga patakaran, pamantayan,

programa at proyekto para sa pinagsamang sistema upang mapigilan at
makontrol ang patuloy na pagbaha.
• Mga pamamaraan upang makamit ang pampublikong kaligtasan, lalo na
sa paghahanda para makaiwas at maging ligtas sa panahon ng kalamidad

DepEd- DEPARTMENT OF EDUCATION

• Namamahala sa pagpapaunlad ng batayang edukasyon sa ating bansa.

 KONTEMPORARYONG ISSUE
• Sa panahon ng kalamidad, ginagamit ang mga paaralan builang
pansamantalang tahanan ng mga mamamayan na nasalanta.

DOH- DEPARTMENT OF HEALTH

• Nangangalaga ng kalusugan ng mga mamamayan ng bansa tulad ng

pagsugpo sa ibat ibang sakit lalo na sa panahon ng kalamidad.
• Nagbibigay ng libreng gamot at nangangalaga sa may sakit at
nagpapalaganap ng kaalaman upang mapanatili ang malusog na
sambayanan.

DPWH - DEPARTMENT OF PUBLIC WORKS AND HIGHWAYS

• Ito ang ahensiya na nag-aayos ng mga lansangan, daan, tulay, dike atbp
impraestruktura ng pamahalaan na nasisira kapag may baha o lindol.

DND- DEPARTMENT OF NATIONAL DEFENSE

• Pinangangalagaan nito ang kapayapaan at kaayusan sa ating bansa.

• Tumutulong din sila sa mga mamamayan sa panahon ng sakuna.

DENR- DEPARTMENT OF ENVIRONMENT AND NATURAL RESOURCES

• Pinangangalagaan ang Kapaligiran at likas na yaman ng bansa.

• Kapag may sakuna o kalamidad, tumutulong sila sa pagsasaayos ng
ating kapaligiran.
PAGASA- PHILIPPINE ATMOSPHERIC, GEOPHYSICAL AND ASTRONOMICAL
SERVICES ADMINISTRATION
 KONTEMPORARYONG ISSUE
• Ipinaparating ng ahensiya na ito ang lagay ng panahon ng bansa.
• Layunin din nito na maproteksyunan ang buhay ng mga mamamamayan
ganun din ang mga ari-arian ng mga tao sa ating bansa.

CLIMATE CHANGE
PAGBABAGO NG KLIMA AT MGA SULIRANING PANGKAPALIGIRAN

 Pagbabago ng klima o panahon na nagdudulot ng pagbabago sa lakas at

haba ng tag-ulan at dalang pag-ulan.
 Nagdudulot din ng mga kalamidad tulad ng heatwave, tagtuyot, matitinding
bagyo, at baha na nagiging sanhi ng pagkakasakit o pagkawala ng buhay at
pagkasira ng ating kapaligiran.
 Nagdudulot ng pagtaas ng lebel ng tubig sa dagat at karagatan, dahil sa
pagbabago ng klima at Kapaligiran.
 Nagdudulot ng tagtuyot o kaunting tubig sa ilang lugar at matindi naming
pagbaha sa ibang bahagi ng mundo.
 Ang pagtindi ng init ng panahon ay nagiging sanhi ng pagkatuyo ng lupa,
pananim, pagkakasakit ng mga tao at hayop.
 Mapipigilan ito kung mababawasan ang pagtaas ng lebel ng mga
greenhouse gases na nasa himpapawid.
 KONTEMPORARYONG ISSUE
GREENHOUSE GASES

• WATER VAPOR
• CARBON MONOXIDE (CO) at CARBON DIOXIDE (CO2)
• CHLOROFLUROCARBONS (CFCs)
• METHANE
• NITROUS OXIDE
Pagbabago ng Klima at mga Suliraing Pangkapaligiran
• Climate Change

 Heatwave
 Tagtuyot
 Bagyo
 Sakit
 Pagkasira ng kapaligiran
 Pagbabago sa dalas at lakas ng ulan
 Pagtaas ng lebel ng tubig
 Pagkatunaw ng mga yelo, icebergs at glaciers

Sanhi ng Climate Change

 CLIMATOLOGIST- siyentista na nag aaral ng klima

1. Natural na pagbabago ng klima dala ng epekto ng araw sa mundo

2. Init mula sa ilalim ng lupa o epekto ng mga gawain ng mga tao.

Sanhi ng Climate Change

 Industrial Revolution- 1712 (ika-18 siglo)

 Paggamit ng coal at steam engine, na kung saan gumagamit ng madami at
ibat-ibang greenhouse gases
 Paglaki ng populasyon
 KONTEMPORARYONG ISSUE
Epekto ng Climate Change sa Tao
 Pangangati ng balat o allergy ng polusyon
 Malaria at dengue dahil sa pagdami ng mga lamok
 Leptospirosis mula sa maruming tubig baha na may ihi ng daga
 Mga sakit sa respiratory system dulot ng polusyon at pabago-bagong
panahon
 Pananakit ng tiyan, diarrhea at cholera dahil sa pag-inom ng maruming
tubig at pagkain

Epekto ng Climate Change sa Kapaligiran

 Pagkatuyo, pagbabaha, pagkasira ng coral reef, pagkakasakit at kamatayan
ng mga hayop at halaman
 Flash flood, landslide
 Extinction

Epekto ng Climate Change sa Ekonomiya

 Paghina ng produksiyon
 Pagtaas ng pangangailangan sa produksiyon (kuryente) at pagkakaroon ng
kakulangan sa suplay ng kuryente
 Pagtaas ng konsumo sa greenhouse gases
 KONTEMPORARYONG ISSUE

Hakbang na Makakatulong sa Paglutas sa Suliranin ng

Climate Change
1. Pagtatanim ng mga Puno at Halaman
 Ang puno ay nakakabawas ng carbon dioxide sa ating kapaligiran
 Magtanim ng mga puno at halaman upang magkaroon ng natural na
lilim na nakakapagpalamig sa lugar
2. Pagbawas ng Paggamit ng enerhiya
 Wastong paggamit ng mga kasangkapan na ginagamitan ng kuryente
 Gumamit ng energy-efficient na mga ilaw.
 Magtipid sa tubig.
 Gumamit ng insulation.
 Wastong paggamit ng mga sasakyang pangtranspostasyon.
3. Paggamit ng alternatibong enerhiya
 Photovoltaic cells
 Solar thermal power
 Solar heating
 Geothermal
 Hydroelectric dam
 Wave power
 Tidal power
 Wind mills
4. Pag-iwas o pagbawas ng pagsusunog ng mga basura
5. Pananatiling malinis ang kapaligiran
6. Pagresiklo ng mga patapon na bagay
7. Pag-iwas sa paggamit ng mga plastic at nakakalasong kemikal

SA HARAP NG KALAMIDAD
KALAMIDAD
 KONTEMPORARYONG ISSUE
• Itinuturing na panyayaring nagdudulot ng malalaking pinsala sa
kapaligiran, ari-arian, kalusugan at buhay ng mga tao sa lipunan.
EL NIÑO
 Sinasabing isang kakaibang panahon bunga ng pag-init ng katubigan ng
Karagatang Pasipiko
 Nakakaranas ang mga apektado nito ng matinding tagtuyot na nagiging
sanhi ng problemang pangkabuhayan, lalo na ang bansang agrikultural.
LA NIÑA
 Nagkakaroon ng matagal na tag-ulan na nagiging sanhi ng pagbaha.
GEOHAZARD MAPPING
 Upang matukoy ang mga lugar na madaling tamaan ng mga sakuna o
kalamidad
 Nagbibigay impormasyon tungkol sa mga lugar na may mataas na antas ng
peligro sa mga tao upang mapaghandaan
 Mabawasan ang masamang epekto ng mga sakuna o kalamidad

MGA GAWAIN NA NAGDUDULOT O NAGPAPALALA NG

KALAMIDAD
 Pagtatapon ng basura sa mga daluyan ng tubig
 Pagkakalbo ng kagubatan
 Paninirahan sa paanan ng bulkan
 Paninirahan sa estero, baybay ng mga ilog o dagat
 Pagkasira ng ozone layer
 Pagmimina at Quarrying
 Pagtangging lumikas ng mga tao mula sa mga mapanganib na lugar

UNISDR- United Nations International Strategy for Disaster

Reduction
 KONTEMPORARYONG ISSUE
PAGHAHANDA SA KALAMIDAD: Public Advisory and Warnings PAG-ASA
Public Storm Warning Signal Advisory
Signal #1 - Sa loob ng 36 na oras, inaasahan ang pagdating ng hanging
may lakas na 30-60 kph, may manaka-nakang pag-ulan, Maging handa
sa mga mangyayari. Suspendido ang klase sa preschool at kindergarten.
Signal #2 - Sa loob ng 24 na oras, inaasahang darating ang hanging may
lakas na 61 hanggang 120 kph. Maaaring mabali ang mga sanga ng mga
puno at masira ang mga mahihinang estrukturang nakatayo. Ang mga
klase sa mula preschool hanggang senior high school ay suspendido.
Signal #3 - Sa loob ng 18 oras, inaasahang darating ang hanging may
lakas na 121-170 kph. Kailangang manatili ng mga lao sa loob ng bahay
o lumipat sa mas matibay na gusali. Ang mga klase sa lahat ng antas ay
suspendido

Signal #4 - Sa loob ng 12 oras o di kaya'y mas maaga pa darating ang

bagyong may lakas na 171-220 kph. Ang bagyo ay lubhang mapanganib.
Kailangang lumikas sa ligtas na lugar kung may nakaambang na
panganib tulad ng landslide, pag-apaw ng tubig sa ilog. o stormsurge sa
lugar.

Signal #5 - Sa loob ng 12 oras o di kaya'y mas maaga pa, darating ang

bagyong may lakas na 220 kph o mahigit pa. Ang bagyo ay lubhang
mapanganib. Kailangang lumikas sa ligtas na lugar kung may
nakaambang na panganib tulad ng storm surge
sa lugar.

PAG-ASA Rainfall Warning and Advisory

 KONTEMPORARYONG ISSUE
► Yellow Rainfall Advisory
- itinataas kung inaasahang bubuhos
ang 7.5 mm hanggang 15 mm na ulan sa susunod na isang oras at sa
susunod pang dalawang oras. I-monitor ang mga nararanasang sama ng
panahon at binibigyang-babala namaaaring bumaha sa mga
mabababang lugar.

► Orange Rainfall Advisory

- itinataas kung inaasahang bubuhos ang 15 mm hanggang 30 mm na
ulan sa susunod na isang oras, at sa susunod pang dalawang oras.
Maging alerto sa posibleng paglikas lalo na sa mga mabababang lugar

►Red Rainfall Advisory - itinataas kung inaasahang bubuhos ang

mahigit sa 30 mm na ulan sa susunod na isang oras, at sa susunod pang
dalawang oras. Mapanganib na ang baha at dapat nang agarang
lumikas ang mga residente tungo sa mas ligtas na lugar

DepEd Emergency Supplies Kit Guide

 First aid kit na naglalaman ng gamot para sa lagnat, diarrhea
sugat, atbp
 Flashlight at pito
 Posporo at Kandila
 Radyo at baterya
 Inuming tubig na nasa saradong lalagyan
 KONTEMPORARYONG ISSUE
 Pangangailangan ng mga sanggol, matatanda, at may kapansanan
 Ready to eat na pagkain na tatagal ng dalawang araw
 Damit at kumot Kapote, bota at tsinelas Tissue at sanitary supplies
 Lubid at diyaryo
 Ballpen at papel
 ID na naglalalaman ng blood type at emergency contact number
 Pera at mahahalagang dokumento
 Waterproof at matibay na lalagyan

KAWALAN NG TRABAHO
UNEMPLOYMENT
 Kawalan ng trabaho ng mga taong may wastong gulang at
mabuting pangangatawan ay isa sa mga kundisyong pang
ekonomiyang bunga ng kawalan ng oportunidad o pagkakataong
makahanap ng trabahong ayon sa kakayahan ng mangagawa at
sa kailangan ng mga may negosyo.
Lakas Paggawa o Labor Force
 YAMANG TAO isang yaman ng isang bansa na tumutugon sa
pagbuo, paggawa at pagbibigay ng produkto o serbisyo sa bansa
o sa mga bansang nangangailangan ng empleyo.
Lakas Paggawa o Labor Force
 Ito ay may mga edad 15 pataas na may trabaho o empleyong full-
time o part time o naghahanap ng mapapasukang trabaho.
 70% ng ating populasyon ang sinasabing kabilang sa labor force
 KONTEMPORARYONG ISSUE
Lakas Paggawa o Labor Force
 LABOR PARTICIPATION ang tawag sa bahagi ng populasyon na
may edad 15 pataas na may kakayahan sumali sa gawain ng
ekonomiya.
 Kung mataas ang labor participation rate, ayon sa mga
ekonomista, malaki ang potensyal o kakayahan ng isang lugar na
pataasin ang ekonomiya dahil mataas ang dami ng mga
manggagawa sa bansa.

PAGHAHANAPBUHAY
 Employed
 Underemployed
 Minimum wage

DAHILAN NG UNEMPLOYMENT
 Kakulangan ng oportunidad para makapagtrabaho
 Paglaki ng populasyon
 Kawalan ng pamahalaan ng komprehensibo at pang matagalang plano na
makalikha ng trabaho
 Hindi tugma ang pinag aralan ng mga mamamayan sa maaari nilang
pasukang trabaho
 Kakulangan sa kinakailangang kasanayan para sa trabaho
 Hindi matugunan ang kondisyon ng kawalan ng trabaho
 Hindi pagbibigay ng wastong sahod sa manggagawa, kaunting benepisyo at
hindi maayos na kondisyon ng pinagtatrabahuhan
 Katamaran ng mga tao na magtrabaho
 Pananalasa ng mga kalamidad sa bansa
 Masalimuot na paraan para makapagtatag ng negosyo
 Pamumulitika at katiwalaan ng mga nanunungkulan sa pamahalaan