Premijera predstave „Arzamas“ u Zvezdara teatru

Nova predstava Zvezdara teatra, „Arzamas“, u režiji Ljiljane Todorović, premijerno će biti
izvedena 24. decembra u 20 časova, na Novoj sceni. Predstava je rađena na osnovu
istoimenog romana Ivane Dimić, koji je 2016. osvojio NIN-ovu nagradu. Autorka romana
zaslužna je i za dramatizaciju. U predstavi igraju Branka Petrić, Nela Mihailović i Milan
Lane Gutović.

Po rečima spisateljice, „Arzamas je roman o sreći i smrti koje se sudaraju kroz svakodnevni
život majke koja odlazi i ćerke koja ostaje. Za potrebe dramske radnje u adaptaciju romana
uveden je lik smrti kao svemoćnog impresarija koji direktno utiče na događaje. Smrt će
odneti majku igrajući tango sa ćerkom, ali ljubav će prevladati, jer ljubav je jača od smrti“.

Iako autorka insistira na tome da je predstava stvaralački čin koji nastaje nezavisno od pisca,
za rediteljku Ljiljanu Todorović je rad na ovom komadu bio posebno zanimljivo iskustvo, jer
kako ističe „Ivana Dimić je i savremenica i drugarica“. Naročit osećaj odgovornosti u
ophođenju prema tekstu proističe iz autobiografske prirode romana. Kako kaže rediteljka,
„Arzamas“ je istovremeno i arhetipska, i svakodnevna situacija, ali u osnovi je krajnje lična
priča Ivane Dimić, zasnovana na iskustvu višegodišnje brige o bolesnoj majci.

„Životna situacija u koju nas priča uvlači skoro da je prozaična, svima nama je savršeno
poznata... Svakoga je neka majka rodila, svako je nečije dete. Isto tako, mnoga od te dece već
imaju, ili će imati, vlastitu decu. Ipak! Iako satkana od poznatog, bliskog i prepoznatljivog
životnog materijala – opet je svakome od nas životna situacija gubitka roditelja nova,
nepoznata, užasavajuća; za nju nikada niko nije spreman“.

Komično-apsurdni ton romana očuvan je predstavi koju rediteljka određuje kao

„smešnotužnu i tužnosmešnu priču“, odnosno tragikomediju sa nadrealnom aurom zbog
postojanja Smrti kao lika. Kroz intervenciju spisateljice kojom se ostvaruje ta personifikacija,
predstava postavlja još jedno pitanje: može li smrt, kojoj poslovično pripadaju uglavnom
najgrozomorniji epiteti, može li ona, kroz svoju potrebu za ljubavlju biti i smešna?
Za Branku Petrić, izgradnja lika majke koji igra u predstavi bila je podjednako inspirativna i
razarajuća. Kako kaže, razvijajući ulogu, glumac poseže za iskustvom iz prošlosti, dok je za
ovu ulogu nužno bilo posegnuti za nečim iz lične budućnosti, a ta svest o prizivanju iskustva
sopstvenog kraja nosi određen teret. Pa ipak, da smrt može biti i zavodljiva, i to posebno za
jednu irukandži iz ove priče, navodi Nela Mihailović, koja tumači ulogu ćerke. Neli
Mihailović je, kako je duhovito napomenula, posebno zadovoljstvo pričinila činjenica da je
ponovo najmlađa u ekipi, ali i to što po prvi put ima priliku da radi sa velikom Brankom
Petrić i rediteljkom Ljiljanom Todorović. Naročit izazov za nju ovde predstavlja razvoj
odnosa majke i ćerke koji, prelazeći put od ljubavi do mržnje, prati razvoj bolesti majke.

Smrt, koju tumači Milan Lane Gutović, nalazi se izvan predstave, nije njen sastavni deo, ali
je istovremeno i najvažniji, integralni činilac. Njena, odnosno njegova uloga, jeste da bude
spona između dešavanja na sceni i publike, a da se istovremeno u gledaocu probude smrt kao
način mišljenja, kao tajna i kao zagonetka. Ambivalentost same Smrti u izvedbi Laneta
Gutovića, leži i u činjenici da je reč „smrt“ ženskog roda, a da je igra jedan muškarac. To,
kako duhovito primećuje, njegovom liku daje bipolarni karakter.

Prve reprize predstave “Arzamas” zakazane su za 25. i 27. decembar.