STRUCTURE OF FILIPINO

IPINASA NI: DIANA ROSE D. DULLAS

IPINASA KAY: DR. MACARIO D. PELECIA

 INGKLITIK

Pansinin natin ang pangungusap sa ibaba.

Aalis siya.

Ngayon, dagdagan natin ang pangungusap na nasa itaas ng mga

pang-abay na ingklitik.

Aalis pala siya. Aalis na siya.

Aalis na nga siya. Aalis yata siya.

Aalis kasi siya. Aalis sana siya.

TANDAAN:

Ang mga ingklitik ay mga katagang walang kahulugan sa kanilang sarili

ngunit nakapagbabago ng kahulugan ng pangungusap.

Mga ingklitik

ba kasi naman
pa muna man
nayata lang tuloy
pala din/rin daw
raw

AYOS NG SALITA

 Sa lingguwistika, ang typology ng word order ay ang pag-aaral ng

pagkakasunud-sunod ng mga sintetikong elemento ng isang wika, at
kung paano maaaring magamit ng ibAng pangunahing mga utos ng
salita na may kapansanan ay ang pagkakasunod-sunod ng isang sugnay
- ang kamag-anak na

 pagkakasunud-sunod ng paksa, bagay, at pandiwa;

 ang pagkakasunud-sunod ng mga modifier (adjectives, numerals,

demonstratives, possessives, at adjuncts) sa isang parirala ng
pangngalan; at

 ang pagkakasunod-sunod ng mga adverbials.

 Sa linguistics, ang konteksto ng posisyon na ginagawa ng mga salita at
parirala sa mga pangungusap at mga parirala. Ang likas na
pagkakasunud-sunod ng salita ay libre sa mga katawagan tulad
ng Latin tulad ng pagbabago ng kaso, pagbabago ng pagkatao.

 Sa pangkalahatan, ang mga kamag-anak na posisyon ng mga paksa,

mga predicates, at mga bagay ay tinatawag na pangunahing mga
order ng salita, at kung minsan ang pag-uuri ng mga wika ay isinasagawa
nang naaayon.

BARAYTI NG WIKA

 DAYALEK

-Ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular

na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o bayan.

HALIMBAWA:

Ang isang bisayang nagsasalita ng tagalog o filipino ay may tonong

hawig sa bisaya at gumagamit ng mga leksikon o ilang bokabularyong
may pinagsamang tagalog at bisaya na tinatawag ding “tagbis”.

Pinapalitan ang panlaping “um” ng “mag”

Magkain tayo sa mall.(Tagalog-bisaya)

Kumain tayo sa mall.(Tagalog sa Maynila

IDYOLEK

-Isang dayalek na sinasalita ng pangkat ng mga tao na mayroong

pansariling paraan ng pagsasalita ang bawait ia.

-Ito ay estilo o paraan ng paggamit ng wika kung saan higit siyang

komportableng magpahayag

Ilang kilala na gumagamit ng idyolek

 Noli De Castro

“Magandang gabi bayan”

  Mike Enriquez

“ Hindi kayo tatantanan”

 Ruffa Mae Quinto

“To the highest level na ito!”

SOSYOLEK

 Ito ay barayti ng wikang nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o

dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika.

Mga sosyolek na wika

 Wika ng Beki o Gay Lingo

- Ito’y isang halimbawa ng grupong nais mapanatili ang kanilang

pagkakakilanlan kaya naman binabago nila ang tunog o kahulugan ng
salita.

Halimbawa:

Bigalou-Malaki

Givenchy-Pahingi

Churchchill- Sosyal

 Coǹoc (Coǹoctic o conyospeak)

- Ito’y isangbaryant ng taglist na may ilang salitang Ingles na inihalo sa

Filipino kay’t masasabing code switching.

- Naririnig sa mga kabataang may kaya at nakapag-aral sa eksklusibong

paaralan.

Halimbawa:

Kaibigan 1: Let’s make kain na.

Kaibigan 2: Wait lang. I’m calling Ana

 Jologs o jejemon
- Ito ay nagmula sa salitang “jejeje” na isang paraan ng pagbaybay ng
“hehehe”.

- Ito ay nakabatay sa wikang ingles at filipino subalit isinusulat nang may

pinaghahalo-halong numero, simbolo, malaki at maliit na titik.

Halimbawa:

Nandito na ako- “D2 na me”

Kamusta- “MuztaH”

I miss you- “iMisqcKyuH”

ETNOLEK

-Ang salitang ito ay nagmula sa etniko at dayalek na taglay nito ang mga
salitang nagiging bahagi na kanilang pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko.

Halimbawa:

-Vakkul –Panakip sa ulo

-Bulanon- Full moon

-Kalipay- Tuwa o Ligaya

-Palangga- Mahal o Minamahal

REGISTER

-Ito ay barayti ng wika na kung saan naiiangkop ng isang nagsasalita ang

uri ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at kausap.

Halimbawa :

-Pormal – pagsimba, seminar, talumpati,sa korte, sa paaralan.

-Di-Pormal – sa kaibigan, malapit na pamilya, mga kaklase, mga kasing

edad at matagal na kalilala.
 Creole o pidjin

-Pidjin ang tawag sa umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na

“nodody’s native language” o katutubong wika na di pag-aari ninuman.

-Creole naman ang tawag sa wikang nagmula sa isang pidjin at naging

unang wika ng mga batang isinilang sa komunidad kapag ito’y nabuo
hanggang sa magkaroon ng pattern o mga tuntuning sinusunod ng
karaminan.

Halimbawa ng creole:

ENGLISH CHAVACANO CHAVACANO SPANISH

(formal) (common)

Rice moriqueta canon arroz

Car Coche auto coche/auto
Father Papa(tata) Papang(tata) Papa (padre)