KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ / MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

MEKANIK TASARIM PROJESİ

REDÜKTÖR TASARIMI

Nihal ÇELİK
Fakülte No: 140217081
Bölümü : Makina Mühendisliği

OCAK 2020

1
ÖZET: Bu çalışmada, bir redüktörün dişli hesabı, mil seçimi ve tasarımı yapılmıştır. Bu
çalışmamda bana yardımcı olan sayın hocam Dr. Öğr. Üyesi Elif GÜLTÜRK’e
teşekkürlerimi sunuyorum.

2
İÇİNDEKİLER

ÖZET:........................................................................................................................................................... 2
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................................... 3
SİMGELER DİZİNİ ve KISALTMALAR ........................................................................................................ 5
ŞEKİLLER LİSTESİ ........................................................................................................................................ 6
TABLOLAR LİSTESİ ..................................................................................................................................... 6
1.DIŞLI VE KUVVET HESABI ...................................................................................................................... 7
1.1. REDÜKTÖRÜN MODÜL VE DIŞLI HESAPLARI ............................................................................. 7
1.1.1. KADEME MODÜL HESABI.......................................................................................................... 9
2.2 2. KADEME MODÜL HESABI........................................................................................................ 12
1.2 TEĞET, EKSENEL VE RADYAL KUVVETLERIN HESAPLANMASI ................................................ 12
1.2.1 MİL , , KUVVETLERİNİN ETKİSİ ............................................................................... 13
1.2.2. MİL , , KUVVETLERİNİN ETKİSİ .............................................................................. 16
1.2.3. MİL , , KUVVETLERİNİN ETKİSİ .............................................................................. 20
2. MILLERIN ÇAP HESABI ........................................................................................................................ 23
2.1. 1.MİLİN ÇAPININ HESAPLANMASI ........................................................................................... 23
2.2. 2.MİLİN ÇAPININ HESAPLANMASI ............................................................................................ 23
2.3. 3.MİLİN ÇAPININ HESAPLANMASI ............................................................................................ 24
3. MILLERDEKI KESITLERE ETKIYEN EĞILME MOMENTLERI HESABI................................................. 24
3.1. 1. MİL KESİTLERİNDE OLUŞAN MOMENT HESABI ................................................................. 25
3.2. 2. MİL KESİTLERİNDE OLUŞAN MOMENT HESABI ................................................................. 25
3.3. 3. MİL KESİTLERİNDE OLUŞAN MOMENT HESABI ................................................................. 26
3.4. Millerde Yorulma Hesabı ........................................................................................................... 26
3.4.1 1.MIL...................................................................................................................................... 29
3.4.2 2.MIL...................................................................................................................................... 29
3.4.3 3.MIL....................................................................................................................................... 30
4.RULMAN SEÇİMİ .................................................................................................................................. 31
4.1 1.MİL İÇİN ...................................................................................................................................... 31

3
 4.2 2.MİL İÇİN ...................................................................................................................................... 32
4.3 3. MİL İÇİN ..................................................................................................................................... 33
5.ÖMÜR HESABI ...................................................................................................................................... 33
6.KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI ; ................................................................................................. 34
6.1. KAMA HESABI; ............................................................................................................................. 34
6.2 2. ve 4. KAMA HESABI; ................................................................................................................ 35
6.3 3. KAMA HESABI; .......................................................................................................................... 36
7.ISINMA KONTROLÜ; ............................................................................................................................ 36
8.TEKNIK RESIM ;..................................................................................................................................... 37
ÖZGEÇMIŞ ................................................................................................................................................ 38
KAYNAKLAR .............................................................................................................................................. 39

4
SİMGELER DİZİNİ ve KISALTMALAR

ξ : Dinamik Yük Faktörü

: Form Faktörü
k : Darbe Faktörü
E : Elastiklik Modülü
: Diş Sayısı
Ψ : Genişlik Sayısı
: Emniyet Gerilmesi
: Emniyet Basıncı
: Profil Kavrama Oranı
i : İletim Oranı
: Sınır Diş Sayısı
: Eğim Açısı
: Burulma Momenti
: Normal Kavrama Açısı
F : Kuvvet
: Eğilme Momenti
S : Emniyet Katsayısı
: Akma Gerilmesi
: Kayma Gerilmesi
: Şekil Faktörü
: Eşdeğer Gerilme
: Çentik Kesitindeki İlgili Gerilme Düşmesi
: Çentiğin Yarıçapı
d : Çap
: Etki Sayısı
: Çentik Faktörü
: Çap Düzeltme Faktörü
: Yüzey Kalitesi Faktörü

ğ : Değişken Zorlanma

5
ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. Redüktör Taslağı

Şekil 2. 1.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 3. 1. mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 4. 1.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 5. 2.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 6. 2.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 7. 2.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 8. 3.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 9. 3.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 10. 3.mil kuvveti etkisi diyagramı
Şekil 11. 1.mil teknik resim üzerinde kuvvetlerin gösterimi
Şekil 12. Şekil 12. A kesiti detayı ( Çentik )
Şekil 13. 2.mil teknik resim üzerinde kuvvetlerin gösterimi
Şekil 14. 3.mil teknik resim üzerinde kuvvetlerin gösterimi
Şekil 15. etki sayısı değerleri
Şekil 16. Faturalı millerde şekil faktörü
Şekil 17. çap düzeltme faktörü ve yüzey kalitesi faktörü

TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. 1. Kademe dişli değerleri
Tablo 2. 2. Kademe dişli değerleri
Tablo 3. Sementasyon çeliklerinin mukavemet değerleri.

6
 1.DIŞLI VE KUVVET HESABI
1.1. REDÜKTÖRÜN MODÜL VE DIŞLI HESAPLARI

Şekil 1. Redüktör Taslağı

Verilenler ;
P=5 kw
Toplam çevrim oranı, i toplam =14
Giriş mili , n1 =1300 d/d
1. ve 2. Kademe helis

 Çevrim oranları;
itoplam=i12 *i34 =14

7
 Verilen kademe çevrim oranı-toplam çevrim oranı grafiğinden i 12 ve i34 çevrim olanlarını
i12 =4 ,i34 =3,5 olarak seçtim.

14= = n3 =1300/14=92,53

 Helis diş sayıları;

Orta hızlarda döndürülen dişlilerin diş sayısı 14-20 değerleri arasında seçilir.
z1 =20 olsun.

i12 = z2 =z1 *i12 z2 =80

z3 =16 olsun.

i23 = z3 =z4 *i23 z3 =56

z1 z2 z4 z3
20 80 16 56

 Devir sayıları;

i12 = n2 = = = 325 d/d

n2 =n4

8
 n1 n2 n4 n3
1300 d/d 325 d/d 325 d/d 92,85 d/d
 Moment değerleri

Mb=97400x ; Mb1 = 97400x =374,62

Mb1 Mb2 Mb3

374,62daNcm 1498,46daNcm 5245daNcm

1.1.1. KADEME MODÜL HESABI

=6 =2,5 alındı.

dinamik yük faktörü ;

v1 = = =3004,12 mm/s

v1 =3m/s

Dinamik yük faktörü değerleri

Çevre hızı : v (m/s) 2 4 12 20 40 60 70
Çok yüksek kalite işçilik 1 1 1,1 1,15 1,2 1,25 1,5
Normal işçilik 1 1,1 1,25 1,3 Kullanılmamalı
Kaba işçilik (döküm) 1,5 2 Kullanılmamalı

k darbe faktörü;

darbe faktörü değerleri

İş makinası Elektrik motoru Türbin,çok silindirli Tek silindirli motor
motor
Jeneratör,konveyör,hafif
asansörler,turbo 1,0 1,25 1,5
vantilatörler ve
kompresörler,karıştırıcılar
Takım tezgahları ana
tahrik
mekanizması,krenlerin
dönme 1,25 1,5 1,75
mekanizması,maden
ocağı
vantilatörleri,pistonlu
pompalar,karıştırıcılar
Zımba,makas,lastik

9
 hamur
yoğurucuları,demir-çelik 1,75 2,0 2,25
haddeleri,eksvatör ve ağır
pompalar vb.

Konveyör ,elektrik motoru k=1 olarak seçildi.

form faktörü;
Form faktörü değerleri
z 13 14 15 16 18 20 30 50 100 ∞
9,5 9,3 9,0 8,8 8,4 8,1 7,5 6,8 6,3 6,1

z=20 için tablodan 8,1 seçilmiştir.

genişlik sayısı;

İyi işlenmiş ve iki tarafı yataklanmış mekanizmalarda 12..14 arası, sertleştirilmiş ve

taşlanmış dişlilerde 2..5 arası değerler seçilebilir.

seçildi.

profil kavrama oranı;

Helisel dişlilerde profil kavrama oranı değerleri

0° 15° 30° 45°

14,5° 2,10 2,01 1,71 1,26
17,5° 1,88 1,79 1,53 1,13
20° 1,73 1,65 1,41 1,05
25° 1,52 1,45 1,25 0,949

ve için 1 =1,49 alınır.

Dişli çark mekanizması emniyet değerleri ;

Malzemenin (daN/cm2 ) (daN/cm2 )

Adı Sembolü
Segmantasyonla sertleştirilmiş 16MnCr5 1900-2100 15000
çelikler(sert yüzey)

8,1
1,49 10

= 4
15000 daN/cm²
 20
80
16
56
K 1
Ξ 1,05
1900 daN/cm²
Ψ 12

Diş Dibi Mukavemetine Göre Modül Hesabı:

=6 = 2,5 alındı.

2,5 ≥ 6 ;

Aşınmaya Göre Modül Hesabı:

m≥ 9

2,5≥ 9 olduğuna göre m1 =2,5 seçilebilir.

1. Kademe Dişli İçin Bulunan Değerler =20 = 80

Modül (m) m = 2,5

Yuvarlanma Dairesi = .z = = 55,17mm

= 220,68mm
Çapı

Diş Başı Dairesi Çapı = +2 =60,17 mm = 225,68mm

Diş Taban Dairesi
= – 2,5 = 48,92 mm =214 ,43mm
Çapı
Eksenler Arası = 137,925 mm
=
Uzaklık
Diş Genişliği b = Ψ. = Ψ. .mn = 94,24 mm

11
2.2 2. KADEME MODÜL HESABI

=1,57

Diş Dibi Mukavemetine Göre Modül Hesabı:

6 ;

Aşınmaya Göre Modül Hesabı:

5≥ 9 ; m2 =5 alınır.
(ilk hesaplamalarda m=4,5 alınmış olup yetersiz olduğu görülünce m=5 alınarak işlemler
tekrar yapılmıştır.)

2. Kademe Dişli İçin Bulunan Değerler = 16 = 56

Modül (m) m = 5 mm

Yuvarlanma Dairesi = .z =
= 85,13 mm = 297,97 mm
Çapı

Diş Başı Dairesi Çapı = +2 = 95,13 mm = 307,97mm

Diş Taban Dairesi
= – 2,5 = 72,63mm = 285,47mm
Çapı
Eksenler Arası = 191,55mm
=
Uzaklık
Diş Genişliği b = Ψ. = 188,5mm
Tablo 2. 2. Kademe dişli değerleri

1.2 TEĞET, EKSENEL VE RADYAL KUVVETLERIN HESAPLANMASI

: Teğetsel Kuvvet;
= ; = 135,81daN

= ; = 352,04 daN

= . , = = ; = 149,85daN

12
 = = ; = 374,63 daN

: Radyal Kuvvet;
= . tan =149,85. tan20 ; = 54,54daN

= . tan =374,63 .tan20 ; = 136,35daN

: Eksenel Kuvvet;
= . sin =149,85. sin25 ;

=63,33daN

= . sin =374,63. sin 20 ; =128,13daN

1.2.1 MİL , , KUVVETLERİNİN ETKİSİ

Dü ey Düzlemde Kuvveti Etkisi

134,24mm

67,12

27,27daN

-27,27daN

-1830,4daNmm

Şekil 2. 1.mil kuvveti etkisi diyagramı

=0 , x 67,12- x 134,24= 0 ; = 27,27 daN

13
 Fy=0, + - =0; = 27,27 daN

= x67,12=1830,4 daNmm

=183,04 daNcm

Dü ey Düzlemde Kuvveti Etkisi

134,24mm

67,12

-13,014daN

873,5daNmm

-873,5daNmm

Şekil 3. 1. mil kuvveti etkisi diyagramı

=0 , x134,24- x =0 , = 13,014 daN

Fy=0, - =0 , = 13,014 daN

= daNmm

=87,35daNcm

14
Yatay Düzlemde Kuvveti Etkisi

134,24mm

67,12

67,905daN

-67,905daN

-4557,84daNmm

Şekil 4. 1.mil kuvveti etkisi diyagramı

=0 ;
x 67,12 - x 134,24 = 0 ,

135,81x67,12 - x 134,24 = 0 ; = 67,905daN

Fy=0 ; + - =0 ,

= 67,905daN

= x67,12 =67,905x67,12

=4557,84daNmm

15
 =455,784daNcm

Toplam Eğilme Momenti

= = ;

= 5299,29daNmm

= 529,929 daNcm

Yataklara Etkiyen Radyal Kuvvetler

= = ;

daN

= = ; ;

daN

1.2.2. MİL , , KUVVETLERİNİN ETKİSİ

Dü ey Düzlemde Kuvveti Etkisi

16
Şekil 5. 2.mil kuvveti etkisi diyagramı

=0;

- x 67,12 + x 228,49 - x 342,74 = 0 ,

= 80,218 daN

Fy=0 ;

- - - + =0 , =- - + =-80,218-54,545+136,35

= 1,59daN

= 9164,9daNmm=916,49 daNcm

Dü ey Düzlemde Kuvveti Etkisi

17
Şekil 6. 2.mil kuvveti etkisi diyagramı
=0

x 342,74 - x + x =0 ,

= 4,47daN

Fy=0 ;

- =0

= 4,47 daN

=6687,4daNmm=668,74daNcm

Yatay Düzlemde Kuvveti Etkisi

18
Şekil 7. 2.mil kuvveti etkisi diyagramı
=0

x 342,74 - x 228,49+ x 114,25= 0 ,

= 208,104 daN

Fy=0 ;

+ - + =0; -3542,1+352,04-135,81

= 8,126daN

= 23774 daNmm=2377,4 daNcm

Toplam Eğilme Momenti

= = ;

= 28574,68 daNmm= 2857,468 daNcm

19
 Yataklara Etkiyen Radyal Kuvvetler

= = ;

daN

= = ;

daN

1.2.3. MİL , , KUVVETLERİNİN ETKİSİ

Dü ey Düzlemde Kuvveti Etkisi

228,5mm

114,25

68,175 daN

-68,175 daN

7788,994 daNmm

Şekil 8. 3.mil
kuvveti etkisi diyagramı

=0 , x 228,5 - x 114,25 = 0 ,

= 68,175 daN

Fy=0 ; - + - =0

20
 = 68,175 daN

= 7788,994 daNmm

Dü ey Düzlemde Kuvveti Etkisi

Şekil 9. 3.mil kuvveti etkisi diyagramı

228,5mm

114,25

-83,542 daN

9544,774 daNmm

-9544,774 daNmm

=0 ,

x228,5- x =0 ,

= 83,542 daN

Fy=0 ; = ,

= 83,542 daN

= 9544,774 daNmm

21
Yatay Düzlemde Kuvveti Etkisi

228,5mm

114,25

176,02daN

-176,02daN

20110,285 daNmm

Şekil 10. 3.mil kuvveti etkisi diyagramı

=0 ,

x 114,25 - x 228,5 = 0 ,

= 176,02daN

Fy=0 ; = - = 176,02daN

= 20110,285 daNmm

Toplam Eğilme Momenti

= = ;

22
 = 26549,63 daNmm

Yataklara Etkiyen Radyal Kuvvetler

= = ;

232,3845 daN

= = ;

daN

2. MILLERIN ÇAP HESABI

Mil malzemesi 16MnCr5 ıslah çeliği seçildi.

Tablo 3. Sementasyon çeliklerinin mukavemet değerleri.

= 6000 daN/cm² , S = 1,25

2.1. 1.MİLİN ÇAPININ HESAPLANMASI

= 5299,29 daNmm=529,929 daNcm, =374,62 daNcm

d=

d = 1,079 cm , = 15 mm alınır.

2.2. 2.MİLİN ÇAPININ HESAPLANMASI

= 28574,68 daNmm=2857,468 daNcm

23
 = 1498,46 daNcm

d=

= 1,863 cm , = 25 mm alınır.

2.3. 3.MİLİN ÇAPININ HESAPLANMASI

= 2654,963 daNcm

= 5245 daNcm

d=

= 2,131 cm , = 40 mm alınır.

Yapılan hesaplar sonucu çıkan değere en yakın çapı alınmış olup daha sonrasında

değiştirilerek yukarıda belirtilen değerler kullanıldı.

3. MILLERDEKI KESITLERE ETKIYEN EĞILME MOMENTLERI HESABI

Şekil 12. A kesiti detayı ( Çentik )

24
3.1. 1. MİL KESİTLERİNDE OLUŞAN MOMENT HESABI

Şekil 11. 1.mil teknik resim üzerinde kuvvetlerin gösterimi

= 54,54 daN , = 27,27 daN , = 27,27 daN

= x10= 272,695601 daNmm
= x20= 545,391daNmm
= x67,12= 1830,33daNmm
= x20= 545,391 daNmm
= x10= 272,696 daNmm

3.2. 2. MİL KESİTLERİNDE OLUŞAN MOMENT HESABI

Şekil 13. 2.mil teknik resim üzerinde kuvvetlerin gösterimi

= 54,54 daN , = 136,35 daN , = 80,218 daN , = 1,59daN

= x 10= 15,94621 daNmm

= x 20= 31,8924 daNmm

= x 67,12= 107,031 daNmm

= x114,25 - x (94,24/2) = 2387,7 daNmm

= x 124,44- x 77,22 = -4013,2daNmm

25
 = x134,44 - x 67,32 = 3457,19daNmm

= x228,7 - x 181,5 = -8447,2daNmm

= x 20= -1604,4 daNmm

= x 10= -802,22 daNmm

3.3. 3. MİL KESİTLERİNDE OLUŞAN MOMENT HESABI

Şekil 14. 3.mil teknik resim üzerinde kuvvetlerin gösterimi

= 136,35 daN , = 68,175 daN , = 68,175 daN

= x 10= 681,8 daNmm

= x 20=1364 daNmm

= x 114,25 = 7789 daNmm

= x 20 = 1364 daNmm

= x 10 = 681,8 daNmm

3.4. Millerde Yorulma Hesabı

26
 =

Miller için katsayısı 0,6 ile 0,8 arasındadır. Bu durumda ise 1,1 ile 1,9 arasında
olur. Yaklaşık olarak 3 ² 2 alınırsa eşdeğer gerilme

şeklini alır. Şayet gerilmeler moment türünden yazılırsa eşdeğer gerilme, içi dolu miller
için

= olur.

Şekil 15. etki sayısı değerleri

27
Şekil 16. Faturalı millerde şekil faktörü

Şekil 17. çap düzeltme faktörü ve yüzey kalitesi faktörü

28
3.4.1 1.MIL

= ; = 8,03695daN/mm²

= ; = 5,60718 daN/mm²

= ; = 4,78155 daN/mm²

= ; = 5,60718 daN/mm²

= ; = 8,03695 daN/mm²

= + ; t =1mm , = 0,9 mm , d = 15 mm =

= 0,9375 , = 0,9 , = 1,09 , = 1,85 ; b0 =0,95 , b1 =0,72

= = = 1,697 ,

ğ
= ; = 14,187 daN/mm2

3.4.2 2.MIL

= ; = 6,907338 daN/mm²

= ; = 5,483286 daN/mm²

= ; =4,42546 daN/mm²

= ; = 5,62076 daN/mm²

= ; = 7,386189 daN/mm²

= ; = 5,767756 daN/mm²

= ; = 5,659414 daN/mm²

= ; = 5,545768 daN/mm²

= ; = 6,927099 daN/mm²

29
 = + ; t = 1mm , = 0,9 mm , d = 25 mm =

= 0,91 , = 0,9 , = 1,1, = 1,84 ; b0 =0,9 , b1 =0,72

= = = 1,6887

ğ
= ; = 13,52 daN/mm²

≥ bütün değerler için sağlandığına göre emniyetlidir.

Millerin çap hesabında d=1,86 cm çıktığından öncelikle 20 cm olarak denenmiştir. Fakat 5.

nokta bu şartlarda emniyeti sağlamadığında çap 25 alarak tekrar hesaplayıp sadece

emniyetli çap için yapılan işlemlere raporlamada yer verdim.

3.4.3 3.MIL

= ; = 5,9033 daN/mm²

= ; = 3,024 daN/mm²

= ; = 1,787 daN/mm²

= ; =3,024daN/mm²

= ; = 5,903 daN/mm²

= + ; t = 5mm , = 0,9 mm , d = 40 mm =

= 0,888 , = 0,18 , = 1,1 , = 1,52 ;

= = = 1,38 , b0 =0,75 , b1 =0,72

30
 ğ
= ; = 13,77 daN/mm²

≥ bütün değerler için sağlandığına göre emniyetlidir.

Millerin çap hesabında d=2,13 cm çıktığından öncelikle 25cm olarak denenmiştir. Fakat 1.

ve 5. nokta bu şartlarda emniyeti sağlamadığında çap 40 alarak tekrar hesaplayıp sadece

emniyetli çap için yapılan işlemlere raporlamada yer verdim.

4.RULMAN SEÇİMİ

Mil çapları arttırıldıktan sonra rulman seçimi;

4.1 1.MİL İÇİN

tek sıralı konik makaralı rulmanlar

1.mil n 1300
faa 13,01312 e y1 x y c p L(SAAT) L(YIL)
fr 73,17394 0,32 1,9 1 0 14800 73,1739 622667692,2 72068,02
Faa/fr 0,177838 0,29 2,1 1 0 23600 73,1739 2949560381 341384,3

Görüldüğü üzere tek sıralı konik makaralı rulmanlardan ikisi de seçilebilir. Boyutları göz
önüne alarak 30202 numaralı rulman seçilmiştir.

31
 4.2 2.MİL İÇİN

2.mil n 325 C YATAĞI İÇİN

faa 4,474466 e x y c(daN) p L(SAAT) L(YIL)
fr 8,294574 0,43 1 0 2740 8,29457 12778706852 1479017
Faa/fr 0,539445 0,29 1 0 3100 8,29457 19283713808 2231911
0,37 1 0 3200 8,29457 21436388816 2481064
0,53 1 0 2810 8,29457 13899721469 1608764
0,36 1 0 4000 8,29457 45100878608 5220009
0,53 1 0 3500 8,29457 28898713702 3344759
0,35 1 0 4750 8,29457 79976745998 9256568
0,3 1 0 4750 8,29457 79976745998 9256568
0,55 1 0 4200 8,29457 53065956823 6141893
0,83 1 0 3800 8,29457 38012843128 4399635
0,83 1 0 3800 8,29457 38012843128 4399635
0,3 1 0 6250 8,29457 1,99642E+11 23106705

Görüldüğü üzere tek sıralı konik makaralı rulmanlardan hepsi için sonsuz ömürlü
denileblir. Boyutları göz önüne alarak HR 32005 XJ numaralı rulmanı tercih etim.

2.mil n 325 D YATAĞI İÇİN

fa 4,4745 e x y c p L(SAAT) L(YIL)
fr 223,02 0,43 1 0 2740 223,0224 219434,81 25,397547
Fa/fr 0,0201 0,29 1 0 3100 223,0224 331138,2 38,326181
0,37 1 0 3200 223,0224 368103,74 42,6046
0,53 1 0 2810 223,0224 238684,77 27,625552
0,36 1 0 4000 223,0224 774468,24 89,637527
0,53 1 0 3500 223,0224 496246,12 57,435893
0,35 1 0 4750 223,0224 1373353,5 158,95295
0,3 1 0 4750 223,0224 1373353,5 158,95295
0,55 1 0 4200 223,0224 911243,84 105,46804
0,83 1 0 3800 223,0224 652753,13 75,55013

32
 Aynı sonuçlar D yatağı için de aynı sonuca varılmıştır. Burada da HR 32005 XJ numaralı
rulmanı seçmeyi uygun gördüm.

4.3 3. MİL İÇİN

Tek Sıralı Sabit Bilyalı Rulman

3.mil N 92,85 y x p c L(saat) L(yıl) D
fa 83,5438963 1 0,56 189,3 635 6780,689 0,784801975 52
fr 188,762592 1370 68094,86 7,881349969 62
Fa/fr 0,44258714 1260 52974,19 6,131271485 68
1680 125568,4 14,53338426 68
2910 652576,8 75,5297206 80
4050 1759210 203,6122865 90

Görüldüğü üzere 40 mm çapındaki mil için tek sıralı konik makaralı listede verilen son iki
rulmanı seçebiliriz. Boyutları göz önünde bulundurarak 6208 numaralı yatağı tasarım için
seçtim.

5.ÖMÜR HESABI

L= x ;

33
o C değeri katalogtan bakılır.
o P=X.Fr + Y.Fa bağlantısıyla elde edilir. X ve Y değerleri de katalogtan e değeri ve Fa/Fr
oranına bağlı olarak belirlenir. İşlem sırasında C ve P değerleri daN cinsinden alındı.
o Ԑ üstel değeri ise rulmanın tipine göre değer alır; bilyalı rulmanlarda 3 , makaralı
rulmanlarda ise 10/3 olarak alınır.
o Sonuç saat cinsinden elde eldir.
o Yukarıda rulman seçilirken Excelde tarafımdan kurulan denklemler sayesinde çap d ye
göre verilen standart rulman çeşitlerinin ömür hesabı yapılıp ona göre değerlendirilmiştir.

6.KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI ;
Kama malzemeleri olarak St37 – 2 alındı.Kamalar mil ve dişliden daha yumuşak alındığı
için ezilme kontrolleri sadece kama açısından yapılacaktır.

AK = 24 daN / mm2

AK = 14 daN / mm2
em  em = 12 daN / mm2
em = 7 daN / mm2

(Ölçüler mm’dir.) TS 147/2…9 DIN6885

Çap Yuvalı Kama ve Feder
D
> ≤ bxh t1 t2
17 22 6x6 3.5 2.1
22 30 8x7 4.1 2.4
75 85 22x14 8.5 4.8

6.1. KAMA HESABI;

Z1 çarkını bağlayan kama mil çapı d = 19 mm için kama genişliği b =6mm , h = 6mm , t 1
= 3,5mm, t 2 = 2,1 mm’dir.Kamayı ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet mil çevresindeki
çevre kuvvetidir.

34
Fç = 2 . S . M d1 / d = 2 . 1,25 .3746,2 / 19 = 492,92 daN

Kesilmeye göre kama boyunun belirlenmesi :

Fç
=  em olmalıdır.  = em alınıp l çekilirse.l  Fç / ( b x em ) alınır.
b.l
l  492,92 / ( 6 x 7) =11,73 mm olarak sınırlandırılır. Dişli boyutlarını da gözeterek
l=40mm alıp ezilme kontrolü yapalım.

Ezilme kontrolü :

Fç 492,92
= = = 4,93 daN / mm2 < em =12 daN/mm2 olduğu için
lx(h  t1 ) 40 x (6  3,5)
EMNİYETLİDİR.

6.2 2. ve 4. KAMA HESABI;

Z2 ve Z4 çarklarını bağlayan kamaların mil çapı d = 29 mm için kama genişliği b =8 mm

, h = 7mm , t1 = 4,1mm, t 2 = 2,4 mm’dir.Kamayı ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet
mil çevresindeki çevre kuvvetidir.

Fç = 2 . S . M d2 / d= 2 . 1,25 .14984,6 / 29 = 1291,775 daN

Kesilmeye göre kama boyunun belirlenmesi :

Fç
=  em olmalıdır.  = em alınıp l çekilirse.l  Fç / ( b x em ) alınır.
b.l
l  1291,775 / ( 8 x 7) =23,067 mm olarak sınırlandırılır. Dişli boyutlarını da gözeterek
l2 =40mm ve l4 =70 alıp ezilme kontrollerini yapalım.

Ezilme kontrolü :

Fç 1291,775
= = = 11,135 daN / mm2 < em =12 daN/mm2 olduğu için 2.
lx(h  t1 ) 40 x (7  4,1)
Kama EMNİYETLİDİR.

Fç 1291,775
= = = 6,363 daN / mm2 < em =12 daN/mm2 olduğu için 3.
lx(h  t1 ) 70 x(7  4,1)
Kama da EMNİYETLİDİR.

35
6.3 3. KAMA HESABI;
Z3 çarkını bağlayan kama mil çapı d = 60 mm için kama genişliği b =18mm , h = 11mm
, t1 = 6,8 mm, t2 = 3,5 mm’dir.Kamayı ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet mil
çevresindeki çevre kuvvetidir.

Fç = 2 . S . M d3 / d = 2 . 1,25 .5245 / 60 =218,542 daN

Kesilmeye göre kama boyunun belirlenmesi :

Fç
=  em olmalıdır.  = em alınıp l çekilirse.l  Fç / ( b x em ) alınır.
b.l
l  218,542 / ( 18 x 7) =1,73 mm olarak sınırlandırılır. Dişli boyutlarını da gözeterek
l=70mm alıp ezilme kontrolü yapalım.

Ezilme kontrolü :

Fç 218,542
= = = 0,743 daN / mm2 < em =12 daN/mm2 olduğu için
lx(h  t1 ) 70 x (11  6,8)
EMNİYETLİDİR.

Belirlenen l boyları ve standart kama ölçülerinden yararlanarak kamalar çizilmiş olup

teknik resimde gösterilmiştir.

7.ISINMA KONTROLÜ;
Isınma konrolü devir sayısı en büyük olan z1 pinyon dişlisi üzerinen yapılacaktır.

Neinmann formülüne göre mekanizmada meydana gelen ısı;

Q = 26,46 x 105 x P x

Daha önce hesapladığımız üzere v=3 , P= 6,7051 BG , z1 =20 buna göre

Q = 26,46 x 105 x 6,7051 x =1,95212x 105

t= > (30…40) olduğunda yağ soğutulmalı demektir. Şimdi bunu inceleyelim;

=92114 (J/m2 °Ch) ve Ak soğutma yüzey alanı olarak yaklaşık 0,2166 m2 ‘dir.

t= = 9,784 ° C çıkmıştır. Bu da sistemin kendi kendini

soğutabildiğini , ekstra bir soğutmaya ihtiyaç olmadığını gösterir.

36
8.TEKNIK RESIM ;

Dişlileri çizerken yukarıdaki şekilden faydalandım.

37
ÖZGEÇMIŞ
29 Haziran 1996 da Tuzla İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Sırasıyla Eczacıbaşı İlköğretim
Okulu, Emir Sencer İlköğretim Okulu, Şile Anadolu Öğretmen Lisesi’de okumuştur. Halen
Kocaeli Üniversitesi Makine Mühendisliği lisans (2014- ) öğretinimine devam
etmektedir.

38
KAYNAKLAR

1- Cürgül İ., Makina Elemanları ve Çözümlü Problemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul,

2012.
2- Cürgül İ., Makine Elemanları ve Çözümlü Problemleri Cilt-2, Birsen Yayınevi,
İstanbul, 2015.

39