Ano ang Pang-abay?

Ang pang-abay o adverb sa wikang Ingles ay mga salita na naglalarawan sa pang-uri, pandiwa at kapwa
pang-abay. Ito ay kabilang din sa mga Bahagi ng Pananalita o Parts of Speech.

SEE ALSO: Panghalip: Ano ang Panghalip, Halimbawa ng Panghalip at mga Uri

Mga Uri ng Pang-abay

Mayroong siyam (9) na uri ang pang-abay. Ito ay ang mga pang-abay na Pamanahon, Panlunan,
Pamaraan, Pang-agam, Panang-ayon, Pananggi, Panggaano o Pampanukat, Pamitagan, at Panulad.

Pamanahon

Panlunan

Pamaraan

Pang-agam

Panang-ayon

Pananggi

Panggaano o Pampanukat

Pamitagan

Panulad

1. Pang-abay na Pamanahon

Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap o magaganap ang kilos na taglay ng
isang pandiwa sa pangungusap. Mayroon itong tatlong (3) uri: may pananda, walang pananda, at
nagsasaad ng dalas.

May Pananda

Halimbawa: nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang
Tayo nang manood ng sine.

Naglalakad sa kawalan ni Marco.

Aawit ako kung aawit ka rin.

Maglalaba tayo kapag sumikat ang araw.

Magbabasa tayo ng aklat tuwing makalawa.

Walang Pananda

Halimbawa: kahapon, kanina, ngayon, mamaya, bukas, sandali

Sumayaw kami kahapon sa palatuntunan.

Kanina pa sila umalis.

Ngayon mo na puntahan si Mareng Winnie.

Bukas mo na dalhin ang biik.

Kaunting sandali pa at aalis na tayo.

Nagsasaad ng Dalas

Halimbawa: araw-araw, tuwing, taun-taon

Kailangan mong maligo araw-araw.

Tuwing umaga nangunguha si ama ng mangga.

Nagbabakasyon kami sa Hongkong taun-taon.

Lingo-lingo kung mamili ng paninda si Aling Fe.

Oras-oras kung magdasal ang mga madre.

2. Pang-abay na Panlunan

Ang pang-abay na panlunan ay nagsasaad ng lugar kung saan naganap ang pangyayari. Ito ay nagsasabi
kung saan ginawa, ginagawa, at gagawin ang kilos sa pangungusap. Tumutukoy din ito sa pook na
pinangyarihan, o pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Ilan sa mga halimbawa ng pang-abay na panlunan
ang mga salitang sa, kina o kay.
Samantala, ginagamit ang ‘sa’ kapag ang kasunod ay isang pangngalang pambalana o isang panghalip.
Ang ‘kay’ at ‘kina’ naman ay ginagamit kapag ang kasunod ay pangngalang pantangi na pangalan ng isang
tao.

Halimbawa:

Buksan mo ang pinto sa kusina.

Ibinigay sa akin ni Mariel ang hawak niya.

Pag-aaralin kita kung sa amin ka titira.

Pumunta sa bayan ang mag-asawa.

Pakikuha kina Berto at Berta ang bayad sa bangus.

Kina Amiel at Ariel ang mga prutas na ito.

Kina Sonia mo hanapin ang nawawala mong pusa.

Bumili ako ng sapatos kay Nora.

Pakibigay na lang ang sukli kay Vilma.

Kay Sharon bagay ang sapatos.

3. Pang-abay na Pamaraan

Ang pang-abay na pamaraan ay naglalarawan kung paano naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos
na ipinahahayag ng pandiwa. Ilan sa mga halimbawa nito ang nang, na, at -ng.

Halimbawa:

Sinuntok ko siya nang malakas.

Binigyan niya ako nang matinding sampal sa mukha.

Kumain ako ng mabilis para makanood agad sa telebisyon.

Bukas ng gabi ko balak tumakas.

Sa makalawa ay maisasakatuparan ko ng mahusay ang aking mga plano.

Matutulog na sana ako nang biglang tumawag si Amy.

Kakain kami ng spaghetti sa JolliDo.

Sa Linggo na tayo mag-usap.

Gumising ka nang maaga para maaga ka ding makaalis.

Hanggang mamaya na lang ako tatanggap ng labada.

4. Pang-abay na Pang-agam

Ang pang-abay na pang-agam ay nagpapahiwatig ng hindi o kawalan ng katiyakan sa pagganap sa kilos ng

pandiwa. Ilan sa mga halimbawa nito ang mga salitang marahil, siguro, tila, baka, wari, parang, at iba pa.

Halimbawa:

Parang ayoko nang pumunta sa lugar nina Elmer.

Marahil ay wala na tayong aabutan kung tutuloy pa tayo.

Siguro ay nakaalis na sila.

Baka naman hinihintay pa nila tayo.

Tila may ilalakas pa ang ulan.

Wari ko’y nasa kanto na ang mga iyon.

Pero parang sasama din si Eden.

Marahil gumagayak na siya ngayon dahil alas-singko ang usapan.

Siguro mauna na tayong lumakad dahil baka mahuli tayo sa piging.

Tila mahirap ang daan patungo sa kanila.

5. Pang-abay na Panang-ayon

Ang pang-abay na panang-ayon ay nagsasaad ng pagsang-ayon ng nagsasalita sa pangungusap. Ilan sa

mga halimbawa nito ang mga salitang oo, opo, tunay, sadya, talaga, syempre at marami pang iba.

Halimbawa:

Sadyang mabilis kumilos ang batang si Irene.

Tunay ngang napakabuti ng ating Diyos.

Talagang malikot ang anak ni Don Pepot.

Sadya namang mahusay ang kapatid niya dahil may pinagmanahan.

Tunay na marangal ang pamilya ni Jojo.

Talagang mabuting bata iyang si Nonong.

Sadyang maadali ang pagsusulit upang lahat tayo ay makapasa.

Tunay ngang ika’y mahal sa akin.

Talagang hindi maipagkakaila na ikaw ang ama ng bata.

Sadyang mahina sa aralin ang anak ni Mang Tomas.

6. Pang-abay na Pananggi

Ang pang-abay na pananggi ay nagsasaad ng pagtanggi, pagsalungat o pagtutol. Ilan sa mga halimbawa
nito ang mga salitang hindi, di at ayaw.

Halimbawa:

Hindi ako makakapayag sa nais mo.

Ayaw kong makita kang pagala-gala sa oras ng gabi.

Di bale nang tamad basta marunong mahiya.

Hindi ko gusto ang suot mong baro.

Kung ayaw mong sumunod ay makakaalis ka na sa bahay ko.

Hindi siya ang ibig ko para sa iyo.

Ayaw kong sumama sa iyo.

Hindi na lang ako sasama.

Ayaw ko ng gulo kaya manahimik ka diyan.

Ang ayaw kolang ay ‘yung masyado kang maingay.

7. Pang-abay na Panggaano o Pampanukat

Ang pang-abay na panggaano o pampanukat ay nagsasaad ng timbang, bigat, o sukat ng pinag-uusapan
sa pangungusap. Sumasagot ang pang-abay na panggaano sa tanong na gaano o magkano ang halaga.

Halimbawa:

Tumakbo ako ng limang kilometro kanina.

Marami akong kinaing gulay.

Tatlong litrong tubig ang kaya kong ubusin sa maghapon.

Sampung talampakan ang lalim ng tubig sa pool.

Isang gatang na bigas ang isaing mo mamayang hapo.

Sampung piso na ang pamasahe sa jeep.

Isang libo piso ko nabili ang sapatos na ito.

Kaya kong lumangoy ng hanggang tatlong kilometro.

Siyam na pusa ang alaga ni Keith.

Tatlong daang piso ang bayad ko sa pagpapalaba ng damit.

8. Pang-abay na Pamitagan

Ang pang-abay na pamitagan ay nagsasaad ng paggalang.

Halimbawa:

Bukas ko na po iuuwi ang pusang ito.

Saan po maaring makakuha ng libreng tubig?

Maaari po bang makiinom?

Mamaya po kami pupunta sa inyo.

Bakit po maraming tao dito?

Saan po kayo galing?

Salamat po sa inyong tulong.

Inyo na po itong alaga kong pato.

Ang bahay po namin ay nasa pagitan ng dalawang bundok.

Sa makalawa po ang dating ni Ate Beth.

9. Pang-abay na Panulad

Ang pang-abay na panulad ay ginagamit sa pagtutulad ng dalawang mga bagay sa pangungusap.

Halimbawa:

Mas marami siyang alam kaysa sa akin.

Higit na magaling umawit si Erik kaysa kay Mark.

Mas maingay ang bapor kaysa sa tren.

Higit na kahanga-hanga ang buhay ni Bonifacio kaysa kay Rizal.

Mas gusto kong kasama si Baldo kaysa kay Chubs.

Higit na mabuting kaibigan si Eli kaysa kay Ernie.

Mas masayang kasama si Nita kaysa kay Fely.

Higit kong hinahangaan si Rody kaysa kay Noynoy.

Mas mabuting kumain ng masustansiyang pagkain kaysa mga sitsirya.

Higit na mabait ang batang si Baste kaysa kay Buduy.

Ang pang-abay o adberbyo[1] ay mga salitang naglalarawan sa pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay.

Uri ng Pang-abay

Baguhin

Mayroong siyam na mga uri ng pang-abay.

Pamanahon

Baguhin

Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap o magaganap ang kilos na taglay ng
pandiwa.

Mayroon itong tatlong uri:

May pananda - nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, at hanggang

Halimbawa: "Kailangan mo bang pumasok nang araw-araw?"

Walang pananda - kahapon, kanina, kanina, ngayon, mamaya, bukas, sandali, at iba pa

Halimbawa: "Manonood kami bukas ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino."

Nagsasaad ng dalas - araw-araw, tuwing umaga, taun-taon, at iba pa

Halimbawa: "Tuwing buwan ng Mayo ay nagdaraos kami sa aming pook ng santakrusan."

Panlunan

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng lugar kung saan naganap ang pangyayari. Samakatuwid, ito ay nagsasabi kung saan
ginawa, ginagawa, at gagawin ang kilos sa pangungusap; sa ibang pananalita ay tumutukoy ito sa pook na
pinangyarihan, o pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Karaniwang ginagamit ang mga pariralang may sa,
kina o kay.

Ginagamit ang sa kapag ang kasunod ay isang pangngalang pambalana o isang panghalip. Ginagamit
naman ang kay at kina kapag ang kasunod ay pangngalang pantangi na pangalan ng isang tao.

Halimbawa: "Maraming masasarap na ulam ang itinitinda sa kantina." ; "Nagpaluto ako kina Aling Inggay
ng masarap na mamon para sa kaarawan."
Pamaraan

Baguhin

Ito ay naglalarawan kung paano naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos na ipinahahayag ng
pandiwa. Ginagamit sa ganitong uri ng pang-abay ang mga panandang nang, na, at -ng. Halimbawa nito
ay magaling, mabilis, maaga, masipag, mabait, at iba pa.

Halimbawa: "Sinakal niya ako ng mahigpit."

Pang-agam

Baguhin

Ito ay nagbabadya ng hindi o kawalan ng katiyakan sa pagganap sa kilos ng pandiwa. Ginagamit sa

pangungusap ang mga pariralang marahil, siguro, tila, baka, wari, parang, at iba pa.

Halimbawa: "Marami na marahil ang nakabalita tungkol sa pasya ng Sandiganbayan."

Ingklitik

Baguhin

Ito ay mga kataga sa Filipino na karaniwang nakikita pagkatapos ng unang salita sa pangungusap. Ito ay
ang man, kasi, sana, nang, kaya, yata, tuloy, lamang/lang, din/rin, ba, pa, muna, pala, na, naman at
daw/raw.

Halimbawa: "Lasing na yata siya."

Benepaktibo

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao. Ito ay karaniwang binubuo ng pariralang
pinangungunahan ng para sa.
Halimbawa: "Ang ikinokolektang buwis ay para sa pag-unlad ng bansa."

Kawsatibo

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng dahilan ng pangganap sa kilos ng pandiwa. Ito'y makikilala sa parirala o sugnay na
pinangungunahan ng dahil sa.

Halimbawa: "Dahil sa TPLEx, mas mabilis na ang biyahe mula Maynila hanggang Baguio."

Kondisyonal

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng kondisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa. Ito ay may mga sugnay o
pariralang pinangungunahan ng kung, kapag/pag, at pagka.

Halimbawa: "Magiging maganda ang kalsada kung lilinisin nila ang mga nakakalat na basura."

Panang-ayon

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng pagsang-ayon. Ginagamit dito ang mga salitang oo, opo, tunay, sadya, talaga,
syempre at iba pang halimbawa.

Halimbawa: "Talagang mabilis ang pag-unlad ng bayan."

Pananggi

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng pagtanggi o pagtutol. Nilalagyan ito ng mga pariralang katulad ng hindi, di at ayaw.
Halimbawa: "Hindi pa lubusang nagamot ang kanser."

Panggaano o pampanukat

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng timbang, bigat, o sukat. Sumasagot ang pang-abay na panggaano sa tanong na gaano
o magkano.

Halimbawa: "Tumaba ako nang limang libra."

Pamitagan

Baguhin

Ito ay nagsasaad ng paggalang. Ginagamit dito ang po/ho at opo/oho.

Halimbawa: "Kailan po ba kayo uuwi sa lalawigan ninyo?"

Panulad

Baguhin

Ito ay ginagamit sa pagtutulad ng dalawang mga bagay.

Halimbawa: "Higit na magaling sumayaw si Armando kaysa kay Cristito."

Kilalanin ang 9 na Uri ng Pang-abay at mga Halimbawa nito

URI NG PANG-ABAY – Narito ang siyam(9) na uri ng pang-abay at ang mga halimbawa ng bawat isa.

Isa sa mga bahagi ng pananalita na maraming uri ay ang pang-abay. Isa rin ito sa mga bahagi ng
pananalita na kadalasan ay makikita sa mga pangungusap.

Ano ang pang-abay?

Ang pang-abay o adberbyo ay ang bahagi ng pananalita na nagbibigay katuringan o naglalarawan sa

pang-uri, pandiwa, o maging sa kapwa nito pang-abay. Ito ay tinatawag na adverb sa wikang Ingles.

Ang bahagi ng pananalita na ito ay may maraming uri. Sa katunayan, mayroong siyam(9) na uri ng pang-
abay – pamanahon, pamaraan, panlunan, pang-agam, panang-ayon, pananggi, pamitagan, pampanukat,
panulad, at pamitagan,

Uri ng Pang-abay

9 na Uri ng Pang-abay at mga Halimbawa nito

1. Pang-abay na Pamanahon

Ang pang-abay na pamanahon ay nagbibigay turing sa kilos ng pandiwa. Ito ay nagsasaad kung kailan
ginawa, ginagawa, o gagawin ang kilos.

Mga Halimbawa: Bukas, Kanina, Gabi-gabi

2. Pang-abay na Pamaraan

Ang pang-abay na pamaraan ay nagsasaad kung paano isinagawa ang kilos ng pandiwa sa pangungusap.

Mga Halimbawa: Hinay-hinay, Malakas, Mabilisan

3. Pang-abay na Panlunan

Ang Pang-abay na Panlunan ay nagsasaad ay tumutukoy sa pook kung saan naganap ang kilos o
pangyayari.

Halimbawa: Umalis papuntang parke ang mga bata.

4. Pang-abay na Pang-agam

Ang pang-abay na pang-agam ay nagsasaad ng hindi lubusang katiyakan tungkol sa isang bagay o kilos.

Mga Halimbawa: Marahil, Tila, Baka

5. Pang-abay na Panang-ayon

Ang pang-abay na panang-ayon ay nagpapakita ng pagsang-ayon sa isang bagay o pangyayari.

Mga Halimbawa: Totoo, Syempre, Tunay

6. Pang-abay na Pananggi

Ang pang-abay na pananggi ay nagsasaad ng pag tutol sa kilos na ginawa, ginagawa, o gagawin pa
lamang.

Halimbawa: Hindi ako sang-ayon na lumabas kayo mamayang gabi.

7. Pang-abay na Pamitagan

Isa sa mga uri ng pang-abay na kadalasan makikita sa mga pangungusap ay ang pang-abay na pamitagan.
Ito ay nagpapakita ng paggalang.

Halimbawa: Saan po ba ang punta ninyo mamayang gabi?

8. Pang-abay na Pampanukat

Ang pang-abay na pampanukat ay nagbibigay turing sa sukat, bigat, o timbang ng isang tao o bagay.

Halimbawa: Limampu’t pitong kilometro ang layo ng bahay nina Geoffrey at ng pamilya niya sa bahay ni
Tiya Mirasol.

9. Pang-abay na Panulad

Isa pang uri ng pang-abay ay ang pang-abay na panulad. Ayon sa Answers, ito ay nagsasaad ng
pagkakatulad o paghahambing ng dalawang tao, bagay, pook, o pangyayari.

Mga Halimbawa: Higit, Mas, Magkasing