Ang MaiklingKwento

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 8

Ang MaiklingKwento pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang

tauhan at may iisang kakintalan o impresyon


Katuturan ng Maikling Kwento lamang.
1. -Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang 3. Isa itong masining na anyo ng panitikan. Tulad
Ama ng Maikling Kuwento Ang maikling kwento ng nobela at dula, isa rin itong paggagad ng
ay isang akdang pampanitikang likha ng guniguni realidad, kung ginagagad ang isang momento
at bungang lamang o iyong isang madulang pangyayaring
2. –isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa naganap sa buhay ng pangunahing tauhan.
buhay. Anumang uri ng salaysay, nakasulat man o hindi
3. -Ito ay nababasa sa isang tagpuan, na likhang-isip lamang at itinutulad sa
nakapupukaw ng damdamin, at mabisang karaniwang mga pangyayari o mangyayari
nakapagkikintal ng diwa o damdaming may
kaisahan. Ang maikling kwento ay: Aklat
4. -Tinatalakay ang natatangi at mahahalagang 1. isang akdang naglalathala at nagsasalaysay ng mga
pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan. makatutuhanang pangyayari sa pang araw-araw na
May kapayakan at kakauntian ng mga tauhan. buhay. ay isang akdang pampanitikang likha ng
- Ito ay nagpapakita ng isang guniguni at salagimsim na sahig sa buhay na aktuwal na
makabuluhang bahagi ng buhay ng tao. naganap o maaaring maganap.
MgaManunulat
5. -Noong 1935-1940 ayon kay Teodoro Agoncillo Pinag-Ugatan ng Maikling Kwento
Ang maikling kwento ay gumagamit ng unang .
panauhan. Tungkol sa buhay sa lunsod 1. Mitolohiya- Ito’y salaysay tungkol sa iba’t ibang
Matimpi sa paglalarawan at pagpapahayag ng diyos na pinaniniwalaang mga sinaunang
damdamin katutubo. Ang salaysay na ito ay tungkol sa mga
6. -Dahop sa malinis na pananagalog. kababalaghan at tungkol sa kanilang mga
MgaManunulat pananalig at paniniwala sa mga anito
Halimbawa: Mitolohiya Ang Diyosa ng Pag-ibig at si
Ang maikling kwento ay: Internet Adonis
1. Isang anyo ng panitikan na naglalayong 2. Alamat- Isinasalaysay ng kuwentong ito ang
magsalaysay ng isang mahalaga at pinagmulan ng isang bagay, pook, pangyayari at
nangigibabaw na pangyayari sa buhay ng iba pa. • Pinalulutang din dito ang mahahalagang
pangunahing tauhan at nag-iiwan ng isang mensahe at mga aral sa buhay.
kakintalan sa isip ng mga mambabasa. katha
na nagsasalaysay at tumatalakay sa madulang halimbawa: Alamat ng Ampalaya Alamat
bahagi ng buhay.
2. Hindi ito pinaikling nobela o buod ng isang 3. Parabula-Ito’y salaysay na hango sa Bibliya. •
nobela. Lumulutang dito ang moral at ispiritwal na
3. Isang uri ng masining na pagsasalaysay na pamumuhay ng mga tao at ang paglalahad ay
maikli ang kaanyuan at ang diwa ay patalinghaga
napapalaman sa isangbuo, mahigpit at
makapangyarihang balangkas na inilalahad sa halimbawa: Ang Mabuting Samaritano Parabula
isang paraang mabilis ang galaw.

Ang maikling kwento ay: Diksiyonaryong Filipino- 4. KwentongBayan- Ipinapakita sa salaysay na ito
Filipino ang pag-uugali, tradisyon, paniniwala, pamahiin
1. Ang maikling kwento ay isang anyo ng panitikan at kultura ng isang lipi. • Inilalahad din dito ang
na may layuning magsalaysay ng mga mga suliraning hinarap ng tribu na siyang mag-
pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan. iiwan ng aral at tiyak na mensahe sa mga
Nag-iiwan ng isang kakintalan sa isip ng mga mambabasa.
mambabasa.
2. Ang maikling kuwento ay isang maigsing halimbawa: Si Juan at ang mga alimango
salaysay hinggil sa isang mahalagang
5. Anekdota- Ito’y nagsasalaysay ng mga
pangyayaring katawa- tawa at ang mga
pangyayari’y kapupulutan ng mga aral sa buhay
5. Kuwento ng Pantasya-Mga kuwentong ito ay
halimbawa Ang Tsinelas ni Rizal ukol sa mahika o sa mga supernatural ngunit
walang batayang maka-agham.Kuwentong
Pantasya: Kuwento ng Diwata

Uri ng Maikling Kwento


Ayon kina Semorlan et. al (2012), may iba’t-ibang uri 6. Kuwento ng Misteryo-Sa kuwentong ito, ang
ang maikling kuwento. Ito ay ang mga sumusunod: krimen ay ilalahad sa binabasa ngunit walang
mapagkakakilanlan sa kriminal; mula sa
1. KuwentongTauhan-Ang pokus o tuon ng pangitaing ito, uusad ang kuwento pabalik
kuwentong ito ay nasa pangunahing tauhan. hanggang sa makikita ang mga palatandaan
Inilalarawan ang mga pangyayaring tungo sa paglutas ng krimenKuwentong Misteryo:
pangkaugalian ng mga tauhang nagsisiganap Lamok
upang mabigyan ng kabuuan ang pag-unawa sa
kanila ng isang mambabasa. Halimbawa nito ay 7. Kuwento ng Suspense-Sa simula pa lamang ng
ang “Walong Taong Gulang” ni Genoveva kuwentong ito ay alam na ang salarin. Gugulong
Edroza-Matute ang kuwento na mayroong habulan at maliliit na
labanan. Ang pinakalundo ng kuwentong ito ay
2. Kuwento ng Katutubong Kulay-Binibgyang-diin hahantong sa paghaharap ng protagonista at
sa kuwentong ito ang kapaligiran ng antagonista.Kuwentong Suspense: Ang Kalupi
pinangyarihan, ang mga kaugalian at mga
pananamit ng mga tahuan, at ang uri ng
pamumuhay at hanapbuhay ng mga tao sa Mga Bahagi ng Maikling Kwento
nasabing pook. Halimbawa ng maikling kuwento
sa uring ito ay “May Daigdig sa Karagatan” ni 1. Simula-Kabilang sa simula ang mga tauhan,
Clemente Bautista at “Suyuan sa Tubigan” ni tagpuan, at suliranin. Sa mga tauhan nalalaman
Macario Pineda. kung sinu-sino ang magsisiganap sa kuwento at
kung ano ang papel na gaganapan ng bawat isa.
3. Kuwento ng Katatawanan-Ang layunin ng Maaaring bida, kontrabida o suportang tauhan.
kuwentong ito ay magpatawa at bigyang-aliw ang Sa tagpuan nakasaad ang lugar na
mambabasa. Halimbawa ng maikling kuwento sa pinangyayarihan ng mga aksyon o mga
uring ito ay “Sa Pula, Sa Puti” ni Francesco Soc insidente, gayundin ang panahon kung kailan
Rodrigo. naganap ang kuwento. At ang bahagi ng
suliranin ang siyang kababasahan ng
Ayon naman kay Koontz (1999), may dalawang malawak problemang haharapin ng pangunahing tauhan.
na pangkat ang mga kuwentong ating nababasa, ang
mga kuwentong may tiyak na kategorya at ang mga
kuwentong karaniwan. Nabibilang sa unang pangkat ang 2. Gitna-Binubuo ang gitna ng saglit na kasiglahan,
mga sumusunod: tunggalian, at kasukdulan. Ang saglit na
kasiglahan ang naglalahad ng panandaliang
4. Kwentong Science Fiction- Ito’y isang akdang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa
masining na ginagampanan ng mga tauhang suliranin. Ang tunggalian naman ang bahaging
binuo ng mayamang imahinasyon ng manunulat. kababasahan ng pakikitunggali o
Ang mga piling tauhan dito’y may taglay na pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan
suliraning makakaharap nila sa malayong laban sa mga suliraning kakaharapin, na minsan
planeta o di kaya’y sa malayong hinaharap ng ay sa sarili, sa kapwa, o sa kalikasan.
daigdig ngunit may mapapanghawakang maka- Samantalang, ang kasukdulan ang
agham na paniniwala.Dagli Ang kuwento ay pinakamadulang bahagi kung saan makakamtan
tungkol sa magkapatid na Nonoy at Oboy.
ng pangunahing tauhan ang katuparan o
kasawian ng kanyang ipinaglalaban.
 dagli -maikling- maikling salaysay na gayong
nangangaral nang lantaran ay namumuna,
3. Wakas-Binubuo ang wakas ng kakalasan at nagpapasaring at nanunuligsa. Hal:“ Sumpain
katapusan. Ang kakalasan ang bahaging Nawa Ang Mga Ngiping Ginto” ni Cue Malay
nagpapakita ng unti-unting pagbaba ng takbo ng
kuwento mula sa maigting na pangyayari sa  pasingaw-patungkol sa mga paralumang
kasukdulan. At ang katapusan ang bahaging hinahangaan, sinusuyo, nililugawan at kung anu-
kababasahan ng magiging resolusyon ng ano pa. Sa mga dahon ng pahayagang
kuwento. Maaring masaya o malungkot, Kaliwanagan at Ang Kapatid ng Bayan ito kumita
pagkatalo o pagkapanalo. Gayunpaman, may ng liwanag. Madalas na ang mga may-akda nito
mga kuwento na hindi laging winawakasan sa ay gumagamit o nagtatago sa kanilang mga
pamamagitan ng dalawang huling nabanggit na sagisag panulat.
mga sangkap. Kung minsan, hinahayaan ng
may-akda na mabitin ang wakas ng kuwento 3. Panahon ng Hapon
para bayaang ang mambabasa ang humatol o
magpasya kung ano, sa palagay nito, ang
maaring kahinatnan ng kuwento.  Gintong Panahon ng Maikling Kuwento
Pansamantalang napinid ang mga palimbagan
sa panahon ng mga Hapones ngunit pagkaraan
ng ilang buwan ay muli itong nabuksan.
Kasaysayan ng maikling kwento Pinahintulutang makapaglathala ang Liwayway
kaya’t biglang nakapasok dito ang mga akda na
1. PANAHON NG KATUTUBO dati ay hindi tinatanggap ng naturang babasahin.

 Kuwentong bitbit – dito nag- ugat ang maikling


kwento, maiikling salaysay na pumapaksa sa 4. Panahon ng Kalayaan
mga anito, lamanlupa, malikmata, multo at iba
pang mga bunga ng guniguning di  Ang Gantimpalang Carlos Memorial Palanca,
kapanipaniwala. isang timpalak pantikan ay nagdulot ng bagong
hamon sa mga manunulat sa Ingles at Pilipino.
2. PANAHON NG KASTILA Nagsimula ang patimpalak sa maikling katha
noong 1950.
 Kakana – sumulpot pagdating ng
Espanyol,naglalaman ng mga alamat at 5. Panahon ng Bagong Lipunan (Batas Militar)
engkanto, panlibang sa mga bata
 Sa kadahilanang halos lahat ng kuwentista sa
 kuwento ay tungkol sa buhay ng mga santo at Pilipinas sa panahong Batas Militar ay kasangkot
santa -layunin nila ay mapalaganap ang sa kilusang makabayan, tampok sa kanilang mga
Kristiyanismo akda ang mga suliraning tulad ng paghihikahos
ng marami sa pagpapasasa ng iilan, kabulukan
 Parabula- naglalaman ng mga talinghaga at sa pagpapatakbo ng pamahalaan, kawalan ng
nagtuturo ng aral. Hal. Ang Mabuting Samaritano katarungan sa mga limot na mamamamayan at
pang-aalipin ng negosyanteng dayuhan at ng
PANAHON NG AMERIKANO sabwatan ng mga burgis. Lantad ang poot sa
mga akdang ito.
 Ang maikling kuwentong Tagalog ay naisulat
noong mga unang sampung taon ng mga
Amerikano. Mga unang anyo nito ay ang dagli at  Sagisag- isang magasing inilathala ng
pasingaw Kagawaran ng Pabatirang Madla upang
magkaroon ng mapaglalathalaan ng mga akdang ito upang matanim sa kanilang isipan. Sa
hindi tinatangkilik ng mga popular na ganitong palagiang pakikinig at pagbigkas ng
babasahin.Nagtaguyod din ito ng Gawad panitikan, nagawa nilang maisalin ang mga ito
Sagisag at nakatuklas ng mga bagong papunta sa susunod na salinlahi o henerasyon
manunulat. ng mga Pilipino.

6. Panahong Kasalukuyan 2. PASALINSULAT-Isinatitik, isinulat, inukit, o


iginuhit ng mga mga Pilipino ang kanilang
 ANG MAIKLING KWENTO Ito ang dahilan kung panitikan. Naganap at nagsimula ito noong
bakit noon pa mang unang panahon ay mayroon matutunan nila ang sinaunang abakada o
na tayong maikling kathang nagsasalaysay tulad alpabeto, kabilang na ang mas naunang
ng alamat, kuwentong bayan at kuwentong akda, baybayin at mga katulad nito
kaya hanggang ngayon , buhay na buhay ang
maikling kwento bilang mahalagang bahagi ng 3. PASALINTRONIKO-pagsasalin ng panitikan sa
panitikang Filipino. pamamagitan ng mga kagamitang elektroniko na
dulot ng teknolohiyang elektronika. Ilan sa mga
halimbawa nito ang paggamit ng mga diskong
Uri ng panitikan kompakto, plaka, rekorder (tulad ng tape
1. PIKSYON -Ginagamit ng mga manunulat ang recorder at ng DVD), mga aklat na elektroniko
kanilang imahinasyon para sa pagsulat ng mga (hindi na binubuklat dahil hindi na yari sa papel,
akdang bungang-isip lamang. Umiimbento sila ng bagkus ay nasa mga elektronikong anyo na), at
mga kathang-isip na mga tauhan, pangyayari, ang kompyuter.
sakuna, at pook na pinangyahrihan ng kuwento para
sa kanilang mga akda. AYON SA ANYO

2. DI-KATHANG ISIP-Isang paglalahad, 1. TULUYAN O PROSA -maluwang na


pagsasalaysay, o kinatawan ng isang paksa na pagsasama-sama ng mga salita sa loob ng
inihaharap ng isang may-akda bilang katotohanan. pangungusap. Ito ay nasusulat sa karaniwang
Bumabatay ang may-akda sa mga tunay na balita at takbo ng pangungusap o pagpapahayag. pagbuo
iba pang kaganapan, ayon sa kaniyang mga ng pangungusap sa pamamagitan ng salitang
kaalaman hinggil sa paksa. Pinipilit dito ng binibilang na pantig sa taludtod na pinagtugma-
manunulat na maging tumpak sa mga detalye ng tugma
mga pangyayari. Hindi gawa-gawa lamang ang
nakakaingganyong kuwento. Ang ganitong 2. PATULA O PANULAAN-Isang uri ng akdang
paghaharap o presentasyon ay maaaring tumpak o tuluyan na tumatalakay sa kakaiba o kakatwang
hindi; na ang ibig sabihin ay maaaring magbigay ng pangyayaring naganap sa buhay ng isang kilala,
tunay o hindi tunay na paglalahad ng sikat o tanyag na tao. Maikling salaysay ng isang
paksang tinutukoy. nakakawiling insidente sa buhay ng isang tao.
Ang pangunahing layon ng isang anekdota ay
ang makapaghatid ng isang magandang
karanasan na kapupulutan ng aral. Ito'y
magagawa lamang kung ang karanasan o ang
ANYO AYON SA PAGHAHALIN pangyayari ay makatotohanan.

1. PASALINDILA-Ang paraan ng paglilipat ng MGA AKDANG TULUYAN


panitikan mula sa dila at bibig ng tao. Noong
hindi pa marunong magsulat ang mga ninuno ng 1. NOBELA- Mahabang makathang pampanitikan
mga makabagong Pilipino, binibigkas lamang na binibuo ng iba’t-ibang kabanata na naglalahad
ang mga panitikan. Kalimitang nagtitipun-tipon ng mga pangyayari na pinaghahabi sa isang
ang sinaunang mga Pilipino upang pakinggan mahusay na pagbabalangkas na ang
ang mga salaysayin, paglalahad o pamamayag pinakapangunahing sangkap ay ang
na ito. Paulit-ulit nilang pinakikinggan ang mga pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at
ng hangarin ng katunggali sa kabila -isang 6. DULA-Nahahati ito sa ilang yugto na maraming
makasining na pagsasalaysay ng maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal ang mga
pangyayaring magkasunod at magkakaugnay. tagpo sa isang tanghalan o entablado. Ang tagpo
sa dula ay ang paglabas- masok sa tanghalan ng
2. PABULA-isang uri ng kathang-isip na panitikan mga tauhan.
kung saan mga hayop o kaya mga bagay na
walang-buhay ang gumaganap na mga tauhan, 7. SANAYSAY-Isang maiksing komposisyon na
katulad ng leon at daga, pagong at matsing, at kalimitang naglalaman ng personal na kuru-kuro
lobo at kambing. May natatanging kaisipang ng may-akda. Isang pagtataya sa isang pakasa
mahahango mula sa mga pabula, sapagkat sa paraang tuluyan at sa malayang paraang
nagbibigay ng mga moral na aral para sa mga maglalantad ng kaisipan, kuru-kuro, palagay at
batang mambabasa. ng kasiyahan ng sumusulat, upang umaliw,
magbibigay kaalaman o magturo. Isang anyong
3. PARABULA-Maikling kuwentong may aral na nagpapaisip, nagpapalawak at nagpapalalim sa
kalimitang hinahango mula sa Bibliya. Isang pang-unawa, bumubuo at nagpapatibay sa isipa’t
salaysay na maaaring nasa anyong patula o damdamin ng-bayan.
prosa na malimit nangangaral o nagpapayo
hinggil sa isang pangyayari, na kadalasang 8. TALAMBUHAY-isang anyo ng panitikan na
isinasalarawan ang isang moral o relihiyosong nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang
aral. Isang katangian nito ang pagiging isang tao hango sa mga tunay na tala, pangyayari at
kuwentong naglalahad o nagpapakita ng kung impormasyon. Naglalahad tungkol sa buhay ng
paanong katulad ng isang bagay ang iba pang isang tao mula pagsilang hanggang sa kanyang
bagay. Karamihan sa mga talinghagang nasa pagkamatay ng mga layunin, adhikain, simulain,
Bibliya ay mga kuwentong sinabi ni Hesus, na paninindigan ng isang tao, at kung paano
nagtuturo ng kung ano ang katangian ng nauugnay ang isang tao sa kanyang tagumpay o
Kaharian ng Diyos. kabiguan....

4. ALAMAT-isang uri ng panitikan na 9. KWENTONG BAYAN -Mga salaysay hinggil sa


nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga likhang-isip na mga tauhan na
mga bagay-bagay sa daigdig. Ito ay mga kwento kumakatawan sa mga uri ng mamamayan,
ng mga mahiwagang pangyayari na nagpasalin- katulad ng matandang hari, isang marunong na
salin sa bibig ng mga taong-bayan kaya't walang lalaki, o kaya sa isang hangal na babae.
nagmamay-ari o masasabing may akda ng mga Karaniwang kaugnay ang kwentong-bayan ng
ito. Ang alamat ay kuwento na kathang isip isang tiyak na pook o rehiyon ng isang bansa o
lamang na sinasabing kinasasangkutan ng lupain.
kababalaghan o 'di pagkaraniwang pangyayari http://panitikangpnoy.blogspot.com/p/mga-
na naganap noong unang panahon na kwentong-ba
karaniwang may elemento ng pantasya.
10. BALITA-ang komunikasyon ng mga
5. MAIKLING KWENTO-Isang maigsing salaysay kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob ng
hinggil sa isang mahalagang pangyayaring isang bansa na nakatutulong sa pagbibigay-alam
kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may sa mga mamamayan. Maaari itong ihayag sa
iisang kakintalan o impresyon lamang. Isa itong pamamagitan ng paglilimbag,
masining na anyo ng panitikan kung saan tulad pagsasahihimpawid, Internet, o galing sa bibig at
ng nobela at dula, isa rin itong paggagad ng ikalat sa ikatlong partido o sa maramihang
realidad, kung ginagagad ang isang momento mambabasa, nakikinig o nanonood.
lamang o iyong isang madulang pangyayaring
naganap sa buhay ng pangunahing tauhan. 11. TALUMPATI-sang buod ng kaisipan o opinyon
Kadalasang maaaring tapusin sa iisang upuan ng isang tao na pinababatid sa pamamagitan ng
lamang. pagsasalita sa entablado. Layunin nitong
humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng
kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang
paniniwala. Ito ay isang uri ng komunikasyong May kabihasnan silang higit sa mga Negrito. -may
pampubliko na nagpapaliwanag sa isang paksa pamahalaan -Nagsusuot ng damit -nagluluto ng pagkain -
na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig nagsasaing sa tukil -marunong magpanginas ng apoy
Mayroon silang alamat at mga epiko, mga pamahiin at
mga bulong na pangmahiya.

Ang mga Bumbay o Hindu ay nakarating sa Pilipinas


Panitikan Bago Dumating Ang Mga Kastila noong ika-12 siglo. Ang unang sapit ng mga Bumbay ay
nanggaling sa Borneo at sila’y nagdala ng
Bago pa man dumating ang mga Kastila sa Pilipinas, pananampalatayang Budismo, Epiko at Mahiya. Ang
mayroon nang sining at panitikan ang mga sinaunang Ikalawang sapit ay nanggaling sa Java at Borneo din
Pilipino. Karamihan sa mga panitikan nila’y yaong mga noong ika-14 na siglo, nagdala sila ng
pasalin-dila gaya ng mga bulong, tugmang-bayan, pananampalatayang Bramanistiko at panitikang epiko,
bugtong, epiko, salawikain at awiting-bayan na anyong awiting bayan atliriko. Marami ding mga salitang Bumbay
patula; mga kwentong-bayan, alamat at mito na anyong o Hindu na bahagi na ng wikang Pilipino. Ang mga ito’y,
tuluyan at ang mga katutubong sayaw at ritwal ng guro, bansa, mukha, likha, hukom, dukha at iba pa.
babaylan bilang pinakaunang anyo ng dula sa bansa.
Karamihan sa mga panitikang ito ay pasalin-dila. May Dumating ang mgaArabe sa Pilipinas noong ika- 12
mga panitikan ring nasulat sa mga piraso ng kawayan, siglo, ngunit ang nagdala ng pananampalatayang Muslim
matitibay na kahoy at makikinis na bato. Ngunit iilan na ay ang tinatawang na “Hadramaut Sayyids” mga
lamang ang mga natagpuan ng mga arkeologo misyonerong Arabe na nanggaling sa Malaysia at
(archeologists) sapagkat batay sa kasaysayan, dumating sa Pilipinas noong ika 16-siglo. Kasama nila
pinasunog at pinasira ito ng mga prayle nang dumating ang maraming mangangalakal na Arabe at Persiyano,
sila sa bansa sa paniniwalang ang mga ito ay gawa ng sila’y nanirahan sa Mindanao at Sulu. Nagdala rin sila ng
demonyo. mga Epiko, Kuwentong Bayan, Dula at Alamat.
KAPANAHUNANAN NG MGAALAMAT ‡ Ang panahon MGA KATANGIAN NG KAPANAHUNAN NG MGA
ng mga alamat ay sumasakop mula sa panahon ng ALAMAT
pagdating ng ikalawang pangkat ng Malay. Ang kanilang
panitikan ay pasalita lamang na binubuo ng mga 1. Ang mga nakatira sa kapuluang ito noong
mitolohiya, alamat, kwentong bayan, mahiya, seremonya Kapanahunan ng mga Alamat, bagama’t hindi tahasang
sa pananampalataya sumasambala sila sa punongkahoy, gala, ay walang panatilihang tahanan.
sa araw at sa iba pang mga anito. Naniniwala rin sila sa
pamahiin 2. Kung nasa isang pook ay pangkat-pangkat at sila ay
may sariling pamahalaang ksaundo o kaaway ng mga
kalapit- pangkat.
KAPANAHUNANAN NG MGA EPIKO ‡ Nagsimula sa
pali-palibot ng mga taong 1300 A.D. at nagtatapos sa 3. Ang panitikan noon ay saling-dila o lipat-dila, na ang
panahon ng pananakop ni Legazpi noong taong 1565. nagpapahayag ay ang mga apo, na karaniwang puno ng
baranggay o pinaka-pari ng kanilang relihiyon
MGA ITA-Unang nanirahan sa ating mga pulo. • Nakilala
sa tawag na ita, ayta o agta at kung minsa’y baluga. • Sila 4. Ang relihiyon noon ay ang pagsamba sa araw,
ay walang pamahalaan, panulat, sining, siyensya, punungkahoy o anumang kalagayan ng kalikasan at ang
bagamat sanay sa gamit ng busog at pana sa lahat ng mga kababalaghan ay gawa ng mga mabubuting
paghahanap ng makakain hilagyo (spirit) na tinatawag nilang “anito” .
ANG MGA INDONESYO Nakarating sa Pilipinas may 5. Binubuo ang panitikan ng mga bulong na pangmahiya
8,000 taon na. • Nang sumapit sila rito’y may malalaking (incantations), kwentong-bayan (folktale), alamat
pangangatawan, maitim na balat, makapal na labi, (legend).
malaking ilong at pangahan
6. Ang karamihan ay salig sa pananampalataya at
pamahiin.
ng mga Intsik noong taong 1405 hanggang 1417 noong
7. May mga mananaliksik na nagsasabing ang mga taong panahon ni Yonglo.
ito ay mayroong ilang tulang panrelihiyon.
Ang Imperyo ng Madjapahit na ang pinaka sentro ay
atlong pangkat ng mga Malay ang nakarating sa Java sa Indonesya ay naging napakamakapangyarihan at
Pilipinas maraming mga kalapit bansa ang nasakop. Kabilang dito
ay IndoTsina, Cambodia, Siam, Anam, Tonkin at
1. (kumulang humigit sa 200 taon bago namatay si Kristo Pilipinas. Kaya’t ang Pilipinas ay nagkaroon ng
at 100 taon pagkamatay ni Kristo.) Ang mga Malay na impluwensiya ng mga bansang nabanggit lalo na sa
ito’y nagdala ng kanilang pananampalatayang pagano at panitikan. Ang mga kuwentong bayan ng Cebu, Panay,
mga awiting pangrelihiyon. Sila’y nangagtira sa Negros at Palawan ay katulad ng mga kuwentong bayan
kabundukan ng Luzon at sila ang mga ninuno ng mga ng mga nabanggit na mga bansa.
Igorot, Bontok at Tinguianes
Sa pagbagsak ng Imperyo ng Madjapahit ay ang
2. (100 hanggang 1300 taon pagkamatay ni Kristo.) mga Imperyo naman ng Malacca ang naging
ninuno ng mga Tagalog, Bisaya, Ilokano at mga iba pa. makapangyarihan sa Silangan. Nagtatag sila ng
Sila’y may dalang wika, alpabeto, awiting bayan, pamahalaang pinamunuan ng mga Sultan o Rajah.
kuwentong bayan, mga alamat at mga karunungang Tumagal ang kapangyarihan ng Malaca ng may 20 taon
bayan. Ang mga ito bagama’t mga tubong Malaysia ay mula noong 1430 hanggang 1450. Nagtatag sila ng
kung saan-saan nanggaling na mga kalapit bansa gaya pamahalaang pinamumunuan n g mga Sultan o Rajah.
ng Borneo, Malacca at Indonesya at pagdating sa Sinasabing ang karaniwang pahayag na “Alla-eh” sa
Pilipinas ay kumalat sila sa iba’t ibang lalawigan ng Luzin Batangas ay impluwensiya ng Imperyo ng Malacca.
at Visayas. Sila ang nagdala ng Baranggay. 2. (100
hanggang 1300 taon pagkamatay ni Kristo.) mga ninuno Karaniwang pumapaksa ng isang bagay, pook,
ng mga Tagalog, Bisaya, Ilokano at mga iba pa. Sila’y kalagayan o katawagan. Ito ay likhang isip lamang kaya’t
may dalang wika, alpabeto, awiting bayan, kuwentong salat sa katotohanan at di kapani- paniwala.
bayan, mga alamat at mga karunungang bayan. Ang mga
ito bagama’t mga tubong Malaysia ay kung saan-saan EPIKO-ito ay kwento ng kabayanihan. punung-puno ito
nanggaling na mga kalapit bansa gaya ng Borneo, ng mga kagila- gilalas na pangyayari.
Malacca at Indonesya at pagdating sa Pilipinas ay
kumalat sila sa iba’t ibang lalawigan ng Luzin at Visayas. BULONG- isang uri ng tradisyonal na dula at ito’y labis
Sila ang nagdala ng Baranggay. na pinaniniwalaan ng mga unang pilipino. isa pang
pagbulong ay paghingi ng pahintulot sa pinaniniwalaan
3. Ikatlong pangkat ay ang mga Malay na Moslem. nilang nuno sa punso
Nagsidating sila noong 1300 at 1500 taon. Nanggaling
sila sa Malaysia at nanirahan sa Mindananao at Sulu. KWENTONG BAYAN-Ito ay nagpapasalin-salin sa bibig
Nagdala sila dito ng Epiko, Alamat, Kuwentong- Bayan at ng tao. Madalas itong nangyayari sa paligid-ligid lamang
Pananampalatayang Moslem.3. Ikatlong pangkat ay ang ng ating lugar. Ang mga kwentong ito ay nauukol sa
mga Malay na Moslem. Nagsidating sila noong 1300 at pakikipagsapalaran, pag- iibigan,katatakutan.
1500 taon. Nanggaling sila sa Malaysia at nanirahan sa Nakatutulong ang mga kwentong ito upang
Mindananao at Sulu. Nagdala sila dito ng Epiko, Alamat, mapahalagahan natin ang kapaligiran, makilala ang ating
Kuwentong- Bayan at Pananampalatayang Moslem. katauhan at maiayos ang ating pananaw sa buhay.

Ang mga Intsik ay nakarating sa Pilipinas sa pagitan ng BUGTONG-Uri ng panitikan na kawili-wili. Ito ay isang
ikatlo hanggang ikawalong siglo. Ang mga Intsik ay paraan ng pagpapalawak ng talasalitaan at pagsasanay
nagdala ng kanilang wika- kaya’t mahigit sa 600 salitang sa mabilis na pag-iisip na nagpapasalin-salin sa bibig ng
Intsik ay bahagi na ng wikang Pilipino. Ang mga salitang mga ninuo. Ito ay may tugma at talinghaga at
gusi, susi, mangkok, talyasi, kawali, kawa, bakya, tingi, kapupulutan ng mahalagang butil ng karunungan
Ingkong, Impo, bayaw, inso, kuya, diko, sangko at mga
iba pa ay nanggaling sa Intsik. Ang ilang kaugaliang AWITING BAYAN-tuloy-tinig (survival) ng dating
sosyal ay galing din sa kanila. Ang Pilipinas ay nasakop kalinangan sa pamamagitan ng saling-dila. Ito ay
kasasalaminan ng kalinangan ng lahi
TATLONG DAHILAN NG KAHALAGAHAN NG PAG-
AARAL NG KANTAHIG BAYAN

1. Ang mga kantahing bayan ay nagpapakilala ng


diwang makata

2. Ang mga kantahing bayan natin ay nagpapahayag ng


tunay na kalinangan ng lahing Pilipino

. 3. Ang mga kantahing bayan ay bunga ng bulaklak ng


matulaing damdaming galing sa puso at kaluluwang
bayan.

SALAWIKAIN-ay nasa anyong tuluyan. ito’y gumigising


sa isipan ng tao upang bumuo ng isang kalutasan sa
isang suliranin. kahit na sa paaralan ngayon ay ginagamit
na ang palaisipan sapagka’t ito’y isang paraan upang
tumalas ang isipan ng mga mag-aaral.

ang sawikain o idioma ay salita o grupo ng mga salitang


patalinhaga ang gamit. ito'y ay nagbibigay ng di tuwirang
kahulugan.

You might also like