GABAY PARA SA BAITING 9

I. PAMAGAT NG ARALIN: KALINANGAN 9: FILIPINO (WIKA AT PANITIKAN)

II. DISKRIPSYON NG ARALIN:

Ang kalinangan 9 ay binuo ng may akda upang makaagapay sa pagbabago ng
kurikulum na ipinatutupad ng edukasyon sa asignaturang Filipino. Sa madaling
sabi, umaalinsunod ito sa mga bagong disenyo ng kurikulum sa asignaturang
filipino na may pangkalahatang pamantayan ng baiting 9. Sa pamantayang ito,
kailangang maipamalas ng mag- aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga
naisaling akdang pampanitikan ng (asya) timog-silangang asya, silangang asya,
kanlurang asya, at noli me tanghere, isang nobelang panlipunan na napagkukunan
ng mahahalagang kaisipang magagamit sa paglutas ng suliranin sa lipunan sa asya
at pilipinas sa kasalukuyan tungo sa kapayapaan at kaunlaran.
Upang maisakatauparan ang nasabing hangarin at layunun, pinagsikapan ng
may- akda na makakalikha ng iba’t-ibang gawaing lilinangin sa mga kasanayang
makro (pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at panonood) na kailangang
matutunan ng mag-aaral . sadyang pinili ng may akda ang mga akdang babasahin
na tumatalakay sa iba’t-ibang uri ng buhay na makikita sa isang uri ng lipunan na
kasisinagan ng kulturang asyano.

III. MGA LAYUNIN:

Ang serye ng kalinangan ay umaalinsunod sa kahingian ng bagong kurikulum
na tinatawag na K to 12 sa asignaturang Filipino sa pamamagitan ng :

 Paggamit ng iba’t-ibang akdang pampanitikan gaya ng maikling

kuwento, nobela, tula, sanayasay, dula, tanka at haiku, pabula,
parabola, awit at elehiya,alamat, epiko, at noli me tangere;
 Paggamit ng iba’t-ibang grapikong pantulong na makakatulong sap
ag-unawa ng akda;
 Paglinang sa mga kasanayang makro gaya ng pakikinig, pagsasalita,
pagbasa, pagsulat at panonood;
 Paghango ng mga awtentikong materyalestulad ng sanaysay,
kuwento, atbp.
 Paglinang ng mapanuring pag-iisip sa pamamagitan ng pagsusuri sa
mga akdang pampanitikan at pagmumungkahi ng mga solusyon sa
mga inilalahad na sitwasyon sa bawat aralin;
 Paghasa sa kakayahang pangkomunikatibo ni ginagamit ang mga
kasanayang pangwika at apat na paraan ng pagpapahayag gaya ng:
paglalarawan, paglalahad, pagsasalaysay, at pangangatuwiran;
 Paggamit ng iba’t- ibang uri ng pagtataya na sukat sa natutuhan ng
mag-aaral;
 Paglalahad ng repleksyon ng mag-aaral sa bawat aralin; at
  Pagsaalang-alang ng kaalaman, (knowledge) proseso/ kasanayan,
(process/ skills) at pag-unawa- produkto( product
performance)(kpup) sa mga Gawain at pagsusulit.

IV. MGA NILALAMAN NG ARALIN:

YUNIT 1- PAG –UNAWA AT PAGPAPAHALAGA SA MGA AKDANG
PAMPANITIKAN NG TIMOG –SILANGANG ASYA
Ipinapakita say unit na ito ang kahalagahan ng pagtutupad sa bawat tungkulin
responsibilidad sa sarili, sa kapwa, sa bansa, at sa panginoon tungo sa malalim na
pag-unawa sa bawat isa at paggalang sa kultura, paniniwala, at pananampalataya
ng bawat bansa.
Mga aralin:
1. (Dulog na humanismo) mga element ng maikling kuwento/
pakikipanayam
2. (dulog na pormalismo) pagsusuri sa paraan ng pagsasalaysay/
pang-ugnay na hudyat ng pagsusunod-sunod ng mga
pangyayari
3. Nobela
4. Realism(pananaliksik)
5. Tula/ ang elemento ng tula
6. Lathalain
7. Dulang pantelebesyon
8. Dulog na naturalism/ mga uri ng ng tauhan ng maikling
kuwento/ mga pang-ugnay
9. Pagsasagawa sa mga isinagawang malikhaing panghihikayat
at book fair
YUNIT 2- PAG-UNAWA AT PAGPAPAHALAGA SA MGA AKDANG
PAMPANITIKAN NG SILANGANG ASYA.
Nababakas sa yunit na ito ang mabuting ugnayan ng kapaligiran, kalawakan,
sining, relihiyon, at tao upang maging tulay sa matuwid na pamumuhaysa araw-
araw.
Mga aralin:
10.Pagsusuri ng tula(tanka at haiku)/ponemang suprasegmental
11.Pagsusuri sa mga pahayag , panonood ng cartoon
12.Pagsusuri ng sanaysay/ pang-ugnay
13.Dulog na pormalismo/ mga pahayag na ginagamit sa
pagbibigay ng opinyon
14.Dulog na sikolohikal
15.Kultura ng pook/ mga anyo ng morpema
16.Ang pagkakabuo ng dula/gamit ng cohesive devices(anapora
at katapora)
17.Dulog realismo / mga hudyat sa pagbibigay diin
18.Proseso ng pagsulat
 YUNIT 3- PAG-UNAWA AT PAGPAPAHALAGA SA AKDANG PAMPANITIKAN
NG KANLURANG ASYA.
Ginugunita sa bahaging ito ang mga katutubong panitikan na naglalarawan
ng mga kaugalian, tradisyonal, paniniwala at kabihasnan nang lubos na
mauunawaan ang pinagmulan.
Mga aralin:
19. Katangian ng parabola
20.Paghahambing ng elehiya sa ibang uri ng pantulong
pampanitikan
21.Pagsusuri sa pangunahin at pantulong na mga detalye
22.Etimolohiya
23.Pagsusuri sa banghay ng dula
24.Pagsusuri ng epiko
25.Reader response theory
26. Pagsusuri sa pananaw ng may-akda
27.pagtatanghal
YUNIT 4- PAG-UNAWA AT PAGPAPAHALAGA SA NOBELANG NOLI ME
TANGERE BILANG ISANG OBRA MAESTRA.
Inilahad sa nobelang “NOLI ME TANGERE” ang kahalagahan ng papel ng
bawat mamamayan sa isang lipunan tungo sa pagtatamo ng tunay na katarungan
at kapayapaan.
Mga aralin:
28. sosyolohikal
29.Pagsulat ng monologo
30.Moralistiko
31.Naturalism
32.Dulog moralistiko
33.Pangunahing idea at pantulong na ideya
34.Pagsusuri sa katangian ng tauhan
35.Pagbibigay ng opinion
36.Pagdulog markismo
37.Pagdulog realismo
38.Pagdulog sosyolohikal
39.Pagdulog eksistensyalismo
40.Panonood ng independent film

INIHANDA NI:
G, ROMMEL F. GEANGA, LPT