Week 2 Probability Axioms

MAT0293 Olaslk ve statistik
Doç. Dr. Cemal Hanilçi
Bursa Teknik Üniversitesi

Elektrik-Elektronik Mühendisli§i
emal.hanil ibtu.edu.tr
22 Eylül 2019
Doç. Dr. Cemal Hanilçi (BTÜ) MAT0293 - Hafta 2 - Olaslk 22 Eylül 2019 1 / 13
Neler Ö§rene e§iz
1 Neden Olaslk Kuram
2 Kümeler
Kümelerin Belirtilmesi/Tanmlanmas
Saylabilir ve Saylamayan Kümeler
Küme ³lemleri
Küme Cebri
3 Olaslk Modelleri
4 Olaslk Aksiyomlar
5 Olaslk Kural
Neden Olaslk Kuram
Olaslk Kuram
Neden olaslk kuramn ö§reniyoruz?
Çünkü olaslk kuram:
Belirsizlik durumlarn etkili bir ³ekilde modeller.
Belirsizlik altnda karar vermemize yarar.
Karar verme süre i: Veri topla,olay modelle, sonuç çkar, karar ver.
Bu bölümün ana hede, belirsizli§i olaslk modelleri ile tanmlamaktr.
Bunun için ön e baz önemli kavramlar hatrlamalyz.
Kümeler
Kümeler
Küme: Ayn türden nesnelerin (elemanlarn) bütünüdür.
Kümeyi olu³turan nesneler her³ey olabilir:
gerilim de§erleri,
uçaklar
sandalyeler
meyveler ...
Kümeler Kümelerin Belirtilmesi/Tanmlanmas
Liste ve Kural Yöntemleri
Liste Yöntemi
E§er bir S kümesi x1 , x2 , . . . , xn gibi sonlu sayda eleman içeriyorsa, S

kümesi elemanlarn bir listesi ³eklinde küme parantezi { } içerisinde yazlr:
S = {x1 , x2 , . . . , xn }
Kural Yöntemi
Kümeler belli bir özelli§i sa§layan x'lerin bütünü ³eklinde de yazlabilir.
S = {x | 0 ≤ x ≤ 1}
S = {k | k/2 bir tam saydr}
Kümeler Saylabilir ve Saylamayan Kümeler
Küme Elemanlarnn Saylabilirli§i
Saylabilir Sonsuz Küme
E§er bir S kümesi x1 , x2 , . . . gibi sonsuz sayda elemandan olu³uyorsa, S

kümesinin elemanlar pozitif tamsaylar kadar elemann listelenmesi ³eklinde
yazlabilir. Bu tür kümelere saylabilir sonsuz küme denir.
S = {x1 , x2 , . . . }
Saylamaz Sonsuz Küme
Örne§in S = {x | 0 ≤ x ≤ 1} kümesi sürekli de§erler ald§ndan dolay liste
³eklinde yazlamaz. Bu tür kümelere saylamaz sonsuz küme denir.
Kümeler Küme ³lemleri
Küme ³lemleri
Kümeler Küme Cebri
Küme Cebri
De§i³im Kural (Commutative Law)
S ∩T =T ∩S
S ∪T =T ∪S
Da§lm Kural (Distributive Law)
S ∩ (T ∪ U) = (S ∩ T ) ∪ (S ∩ U)
S ∪ (T ∩ U) = (S ∪ T ) ∩ (S ∪ U)
Birle³im Kural (Asso iative Law)
S ∪ (T ∪ U) = (S ∪ T ) ∪ U
S ∩ (T ∩ U) = (S ∩ T ) ∩ U
Kümeler Küme Cebri
Küme Cebri - DeMorgan Kural
DeMorgan Kural
ki veya daha fazla kümenin birle³iminin (kesi³iminin) tümleyeni, her bir
kümenin tümleyeninin kesi³imine (birle³imine) e³ittir.
!C
[ \
Sn = SnC
n n
!C
\ [
Sn = SnC
n n
Olaslk Modelleri
Olaslk Modelleri
Belirsiz durumlarn matematiksel tanmdr.
Bir olaslk modeli ³u bile³enlerden olu³ur:
Deney: Çktlar rasgele olan bir süreçtir.
Örnek Uzay: Bir deneyin mümkün bütün çktlarnn kümesidir.
Olay: Örnek uzaynn bir alt kümesidir.
Olaslk Yasas: Bir olayn gerçekle³mesine ili³kin [0, 1] arasnda bir
nümerik de§erin atanmasdr.
Olaslk Modelleri
Ard³l Modeller
Dört yüzlü bir zarn iki kez atlmas deneyinin örnek uzay.
Olaslk Aksiyomlar
Olaslk Aksiyomlar
1) Pozitiik
Herhangi bir A olay için P(A) ≥ 0
2) Toplamsallk
A ve B ayrk iki olay ise
P(A ∪ B) = P(A) + P(B)

veya genel olarak
P(A1 ∪ A2 ∪ . . .) = P(A1 ) + P(A2 ) + . . .
3) Normalizasyon
Bütün örnek uzaynn olasl§ bire e³ittir.
P(Ω) = 1
Olaslk Kural
Olaslk Kural
Ayrk Olaslk Kural
E§er örnek uzay sonlu sayda mümkün çktdan meydana geliyorsa, olaslk
kural, tek elemanl olaylarn olaslklar ile ifade edilir. Yani, özel olarak, bir
{s1 , s2 , . . . , sn } olaynn olasl§, onun elemanlarnn olaslklar toplamna
e³ittir.
Ayrk Uniform Olaslk Kural
E§er örnek uzay, n e³it olaslkl mümkün çktlardan olu³uyorsa, herhangi
bir A olaynn olasl§,
A'nn eleman says

P(A) =
n

Week 2 Probability Axioms

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Week 2 Probability Axioms

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MAT0293 Olaslk ve statistik

Doç. Dr. Cemal Hanilçi

Bursa Teknik Üniversitesi

1 Neden Olaslk Kuram

Saylabilir ve Saylamayan Kümeler

Neden olaslk kuramn ö§reniyoruz?

Çünkü olaslk kuram:

Belirsizlik durumlarn etkili bir ³ekilde modeller.

Belirsizlik altnda karar vermemize yarar.

Bu bölümün ana hede, belirsizli§i olaslk modelleri ile tanmlamaktr.

Bunun için ön e baz önemli kavramlar hatrlamalyz.

Küme: Ayn türden nesnelerin (elemanlarn) bütünüdür.

Kümeyi olu³turan nesneler her³ey olabilir:

Liste ve Kural Yöntemleri

E§er bir S kümesi x1 , x2 , . . . , xn gibi sonlu sayda eleman içeriyorsa, S

Kümeler belli bir özelli§i sa§layan x'lerin bütünü ³eklinde de yazlabilir.

S = {k | k/2 bir tam saydr}

Küme Elemanlarnn Saylabilirli§i

Saylabilir Sonsuz Küme

E§er bir S kümesi x1 , x2 , . . . gibi sonsuz sayda elemandan olu³uyorsa, S

yazlabilir. Bu tür kümelere saylabilir sonsuz küme denir.

Saylamaz Sonsuz Küme

Örne§in S = {x | 0 ≤ x ≤ 1} kümesi sürekli de§erler ald§ndan dolay liste

³eklinde yazlamaz. Bu tür kümelere saylamaz sonsuz küme denir.

De§i³im Kural (Commutative Law)

Da§lm Kural (Distributive Law)

Birle³im Kural (Asso iative Law)

Küme Cebri - DeMorgan Kural

kümenin tümleyeninin kesi³imine (birle³imine) e³ittir.

Belirsiz durumlarn matematiksel tanmdr.

Bir olaslk modeli ³u bile³enlerden olu³ur:

Deney: Çktlar rasgele olan bir süreçtir.

Örnek Uzay: Bir deneyin mümkün bütün çktlarnn kümesidir.

Olay: Örnek uzaynn bir alt kümesidir.

Olaslk Yasas: Bir olayn gerçekle³mesine ili³kin [0, 1] arasnda bir

nümerik de§erin atanmasdr.

Herhangi bir A olay için P(A) ≥ 0

A ve B ayrk iki olay ise

P(A ∪ B) = P(A) + P(B)

P(A1 ∪ A2 ∪ . . .) = P(A1 ) + P(A2 ) + . . .

Bütün örnek uzaynn olasl§ bire e³ittir.

Ayrk Olaslk Kural

{s1 , s2 , . . . , sn } olaynn olasl§, onun elemanlarnn olaslklar toplamna

Ayrk Uniform Olaslk Kural

E§er örnek uzay, n e³it olaslkl mümkün çktlardan olu³uyorsa, herhangi

bir A olaynn olasl§,

A'nn eleman says

You might also like

MAT0293 Olaslk ve statistik

1 Neden Olaslk Kuram

Saylabilir ve Saylamayan Kümeler

Neden olaslk kuramn ö§reniyoruz?

Çünkü olaslk kuram:

Belirsizlik durumlarn etkili bir ³ekilde modeller.

Belirsizlik altnda karar vermemize yarar.

Bu bölümün ana hede, belirsizli§i olaslk modelleri ile tanmlamaktr.

Bunun için ön e baz önemli kavramlar hatrlamalyz.

Küme: Ayn türden nesnelerin (elemanlarn) bütünüdür.

E§er bir S kümesi x1 , x2 , . . . , xn gibi sonlu sayda eleman içeriyorsa, S

Kümeler belli bir özelli§i sa§layan x'lerin bütünü ³eklinde de yazlabilir.

S = {k | k/2 bir tam saydr}

Küme Elemanlarnn Saylabilirli§i

Saylabilir Sonsuz Küme

E§er bir S kümesi x1 , x2 , . . . gibi sonsuz sayda elemandan olu³uyorsa, S

yazlabilir. Bu tür kümelere saylabilir sonsuz küme denir.

Saylamaz Sonsuz Küme

Örne§in S = {x | 0 ≤ x ≤ 1} kümesi sürekli de§erler ald§ndan dolay liste

³eklinde yazlamaz. Bu tür kümelere saylamaz sonsuz küme denir.

De§i³im Kural (Commutative Law)

Da§lm Kural (Distributive Law)

Birle³im Kural (Asso iative Law)

Küme Cebri - DeMorgan Kural

Belirsiz durumlarn matematiksel tanmdr.

Bir olaslk modeli ³u bile³enlerden olu³ur:

Deney: Çktlar rasgele olan bir süreçtir.

Örnek Uzay: Bir deneyin mümkün bütün çktlarnn kümesidir.

Olay: Örnek uzaynn bir alt kümesidir.

Olaslk Yasas: Bir olayn gerçekle³mesine ili³kin [0, 1] arasnda bir

nümerik de§erin atanmasdr.

Herhangi bir A olay için P(A) ≥ 0

A ve B ayrk iki olay ise

Bütün örnek uzaynn olasl§ bire e³ittir.

Ayrk Olaslk Kural

{s1 , s2 , . . . , sn } olaynn olasl§, onun elemanlarnn olaslklar toplamna

Ayrk Uniform Olaslk Kural

E§er örnek uzay, n e³it olaslkl mümkün çktlardan olu³uyorsa, herhangi

bir A olaynn olasl§,

A'nn eleman says