SURING - BASA

Talambuhay
Si Ildelfonso Santos ay isang makata na isinilang sa bayan ng Malabon, sa nayon
ng Baritan noong ika-23 ng enero taong 1897. Kaisa-isang anak siya nina Andres Santos
at Anatacia Santiago.
Mahilig siya sa pagsusulat ng mga tula dahil din sa kanyang pinsan na si Leonardo
Dianzon na isa ring makata. Ang kanyang pinsa ay nakatuklas kay Ildelfonso nang
mabasa niya ang tulang “Pag-ibig” na naisulat nito. Natapos ni Ildelfoso ang kanyang
kursong edukasyon. Nang simulang ipaturo ang Pambansang Wika, siya ang kauna-
unahang nagturo ng Pilipino sa National Teacher’s college. Nagturo din siya sa Baguio
Vocational Normal School. Hindi lamang siya guro, siya rin ay isang mahusay na
tagapag-saling wika at makata.
Si Ildelfonso Santos ay isasa mga kinikilalang manunulat sa tagalog noong
panaahon ng Amerikano. Kahanga-hanga ang kariktan ng kanyang mga tula dahil sa
pananalitang ginamit niya. Isa raw siya sa pinakamahusay at pinakamaingat magsulat ng
mga tulaayon sa mga kritiko. Ang kanyang mga tula ay simple at karaniwan, ngunit puno
ng diwa at damdamin. Ang ilan sa kanyang mga tula na mababanggit ay ang Tatlong
Inakay, Gabi, Ang guryon, Sa Tabi ng Dagat, Ulap at Mangingisda. May mga tanaga din
siyang naisulat tulad ng Palay, Kabibi at Tag-init.

Sa Tabi ng Dagat
(Ildelfonso Santos)

Marahang-marahang manaog ka, Irog, at kita’y lalakad,

Maglulunoy kitang payapang-payapa sa tabi ng dagat;
Di na kailangang sapinan pa ang paang binalat-sibuyas,
Ang daliring garing at sakong na wari’y kinuyom na rosas!

Manunulay kata, habang maaga pa, sa isang pilapil

Na nalalatagan ng damong may luha ng mga bituin;
Patiyad na tayo ay maghahabulang simbilis ng hangin,
Nguni’t walang ingay, hanggang sa sumapit sa tiping buhangin…

Pagdating sa tubig, mapapaurong kang parang nanginigmi,

Gaganyakin kata sa nangaroroong mga lamang-lati:
Doon ay may tahong, talaba’t halaang kabigha-bighani,
Hindi kaya natin mapuno ang buslo bago tumanghali?

Pagdadapit-hapon kata’y magbabalik sa pinanggalingan,

 Sugatan ang paa at sunog ang balat sa sikat ng araw…
Talagang ganoon: Sa dagat man, irog, ng kaligayahan,
Lahat, pati puso ay naaagnas ding marahang-marahan…

Di na kailangang, Sapinan pa ang paang binalat-sibuyas, Ang daliring garing,

Sa sakong na
waro’y
kinuyom narosas!(babaeng may kutis porselana at busilak sa kaputian)
•
Manunulay kata, Habang maaga pa, sa isang pilapilNa nalalatagan, Ng
damong may luha ng mga bituin
’
(Bukid na puno ng hamog ang damuhan sa maaliwalas naumaga

•
Patiyad na tayo,Ay maghahabulang simbilis na hangin,Ngunit walang ingay,Hanggang
sumapit sa tipingbuhangin(Magsing-irog na mabilis na naghahabulan sa kumati
obumabang tubig)