Pagkakaiba ng Pagsulat at Pagsasalita Mga dapat isaalang-alang sa paggawa ng ng pangungusap. PAGSASALITA panggitnang bahagi ng sulatin. 1. Pagbibigay ng impormasyon na walang tala. • Pagpili ng organisasyon. Sa ikalilinaw ng mga kaisipan o ideyang nais 2. Maaaring malimutan. • Pagbabalangkas ng nilalaman. ipahayag, isaayos ang mga parirala’t sugnay 3. Mabilis na proseso gamit ang tainga. • Paghahanda sa transisyon ng talataan. ayon sa diwang ibig ipahayag. 4. Hindi maaaring balikan/Walang gaanong Wakas pananagutan. • Paglalagom 4. Paglapitin ang mga salitang 5. Hindi gaanong pansin ang tuntuning • Pag-uulit ng panimula magkakaugnay. gramatikal. • Paghihinuha Halimbawa: PAGSUSULAT • Paggamit ng sipi 1. Nagbibigay ng impormasyong may tala. • Isang tanong a. Ito’y isang awiting dumarating sa 2. Maaaring balikan sa pagkakataong henerasyon sa nagpasalin-salin na pinatanyag ng malimutan. A. Kaayusan ng mga Salita sa Pangungusap isang mang-aawit. 3. Patunay na kagalingan ng manunulat. (Sentence Orderliness) i. May malawak na kaalaman ang - Nababatay sa kaayusan ng mga salita Pinagbuti: manunulat sa paksa. ang kalinawan ng mga ideyang nais ii. Makikita ang kahusayan ng manunulat sa ipahiwatig sa loob ng pangungusap. Ito’y isang awiting pinatanyag ng isang mang- wika. aawit na nagpasalin-salin sa mga dumarating na 4. Pansin ang kahinaan at kalakasan sa wikang Mga dapat isaalang-alang sa pagbubuo ng mga henerasyon ginamit. pangungusap upang magkaroon ng kaayusan: Batay sa paghahambing makikita na di biro B. Pagpili ng Mabisang Salita sa Pagbuo ng ang pagsusulat dahil sa mga sumusunod: 1. Tamang paggamit ng mga pangatnig. Kahulugang Nilalayon. a. Ito’y sistema rin ng komunikasyon kaya Kung nais salungatin ang unang kaisipan, gamitin Hindi kaila sa mga mag-aaral ng wika na nararapat ang pag-iingat. ang mga pangatnig na ngunit, datapwat, subalit maraming mga salitang magkakasing-kahulugan b. Ito’y masalimuot na gawain dahil tulad ng: subalit may kani-kaniyang tiyak at angkop na nangangailangan ng kasanayan. Proseso ng Pagsulat kagamitan. a. Nag-aaral ako subalit di ako nakapasa. 1. Bago sumulat • Brainstorming, Magtala ng kaalaman at Pagbabantas Kung nais namang linawin ang isang kaisipang Kasanayan naipahayag na, gamitin ang mga pangatnig na Ang pagbabantas ay isang sistema o 2. Habang sumusulat panlinaw tulad ng: pamamaraan na sa paggamit ng mga pananda, • Paggawa ng burador, Interaksyon sa iba ang kahulugan ng nasusulat na pahayag ay para sa pagbabago a. Mataas ang nakuha niya sa pagsusulit nagiging malinaw sa mga bumabasa. 3. Pagkatapos sumulat samakatwid, nag-aaral siyang mabuti • Pagbabago sa pagkaltas, pagsasaayos ng Mga mahahalagang pananda/bantas gramatika 2. Iwasan ang pagsasama-sama ng iba’t Kuwit o koma , Panandam ! Bahagi ng Pagsulat ng Teksto ibang diwa o kaisipan sa isang mahabang Tuldok o period . Gitling - Panimula pangungusap. Tulduk-tuldok ….. Gatlang ---- Ilang gabay sa panimula: Tuldukuwit o semikolon ; Kudlit ‘ • Isang makatawag-pansing pangungusap. Iwasan ang pagsasama-sama ng iba’t ibang • Isang tanong o “Rhetorical Question”. kaisipan, makatutulong sa kalinawan ng ideyang Pananong ? Panipi “ “ • Isang siping pahayag. nais ipahayag ang maiikling pangungusap. Ang • Isang salawikain mahahabang pangungusap ay may panganib Tutuldok o kolon : Panaklong o parenthesis () • Isang bahagi ng batas. na magtaglay ng maraming kaisipan at maaaring • Isang panimulang sanaysay. makalilito. Braket [ ]
1. Ang kuwit – pinakagamitin sa lahat ng
bantas. Ang wastong gamit nito ay naaayon sa ganap na pag-unawa sa kahulugang nais ipahatid ng sumulat. 2. Tuldok ( . ) – nagpapakilala ng kabuuan o kaganapan ng lagay ng diwa o kaisipan. 3. Ang Tutulduk-tuldok – pagsasalita nang putol-putol 4. Tuldukuwit o semikolon (;) – nagpapahayag ng kailangan tigil na mahaba-haba kaysa sa ipinahahayag ng kuwit. Ito ay higit na malakas na pananda kaysa kuwit at halos nasa antas na ng tuldok. Ginagamit lamang ito sa pagitan ng mga bagay na magkakapantay sa uri ng antas. 5. Tutuldok o kolon (:) – nagpapahayag na may kasunod na sasabihin pa, gaya ng isang talaan, pamuno, isang sinipi o mga sangkap na magkakasama. 6. Pananong (?) 7. Padamdam 8. Gitling ( - ) 9. Gatlang (–) - karaniwan nang ginagamit sa pagpapahayag ng biglang pagkaabala o pagbabago ng kaisipan. Ito ay halos katumbas na ng kuwit 10. Kudlit (‘) – ginagamit na pananda sa titik na nawawala sa dalawang salitang pinag- uugnay ng ay at at. 11. Panipi (“”) 12. Panaklong ( ) 13. Braket [ ] -ginagamit sa mga paliwanag, puna, tala o palagay ng sumusulat na isinisingit sa loob ng isang siniping sabi o akda ng ibang sumulat.