Primary Source Document Analysis

Worksheet

Name: Duran, Ciara Faith S. Block & Section: BSBAFM 2.1

Group No. 2
Title of the Source: The Philippine Islands, 1493-1898, Volume 7, 1588-1591

1. Who is the Author? (If necessary, give a background check about the author)
Ang may-akda ng naiatas sa aming dokumento ay walang iba kundi si Juan de Plasencia. Ang tunay nyang ngalan ay Juan Portocarrero. Siya
ay nagmula sa isang may-kaya sa buhay at marangal na pamilya. Isinilang siya sa bayang Plasencia, rehiyon ng Extremadura, España noong 1520.
Sa mura nyang edad, niyakap na nya ang pagiging Franciscano kung kaya’t maaga syang nagprayle at isa lamang sya sa naging unang misyonaryo
na dumating sa Pilipinas noong taong 1577. Siya ay naging tanyag dahil sa kanyang pagiging masugid sa pangangaral sa mga katutubo dahil sa
pagtitipon nya sa mga ito sa iisang pamayanan; sa kadahilanang magkakalayo ang mga tirahan ng mga ito noong panahon na iyon─ na tinawag
Information of the Document

nilang reduccion, upang mapadali ang paglaganap nila ng Kristyanismo sa ating bansa. Nagtatag din sya ng ilang paaralan para sa mga katutubo at
naging tanyag din ang kanyang kakayahan sa mga wika na kung saan isa sya sa mga unang sumulat ng gramatika at diksyunaryo noong taong 1580.
2. Where and when the document is created or published?
Base sa kanyang dokumento, inilathala ni Juan de Plasencia ang kanyang ‘Customs of Tagalog’ noong Oktubre 21, 1589 sa Nagcarlan, Laguna.
3. Who is the intended audience of the document?
Sa paraan ng pagsusulat ni Juan de Plasencia, lalo na kung paano nya isinalarawan ang mga kaugalian at paniniwala ng mga Tagalog,
pinapahiwatig nito na hindi para sa lokal na mamamayan ng mga katagalugan ang akda, ‘bagkus para sa mga Kanluranin upang magkaroon ang
mga ito ng kaalaman patungkol sa nakagawian ng kolonisadong bansa. Gayunpaman, ang dokumentong ito ay maaari naring pagbatayan bilang
primaryang sanggunian na kung saan maaaring maging mambabasa ng dokumento ay ang mga taong may interes sa kasaysayan, historyador man
o hindi, partikular na sa sinaunang kaugalian o paniniwala ng mga sinaunang Pilipino.
4. What was happening at the time in history this document was created?
Sa panahong iyon, ang Pilipinas ay nasa ilalim ng kapangyarihan ng Kastila bilang isang kolonisadong bansa. Dito sinimulang palaganapin
ang Kristyanismo na syang pinangunahan ni Juan de Plasencia ang pagsulong ng sistemang reduccion, na kung saan, dito, itinipon nya muna sa
mas maliit na lokasyon ang mga katutubo para sila ay mapamahalaan at maaralan ng pananampalatayang Katoliko. Dito rin nakaranas ng matinding
pagmamalabis ang mga katutubo dahil sa hindi pantay na pagtingin at pagtrato lalong lalo na sa mga katutubong alipin noon.

OBSERVATION EVALUATION SIGNIFICANCE OF THE DOCUMENT

Tunay na kaydilim ng nakaraan na mayroon
tayo. Hindi malilinlang ng nakaraan ang siyang
tunay na naranasan natin noon pa man. Ang
pagmamalabis at hindi pantay na pagtingin na
siyang naging dahilan upang ipaglaban natin ang
kalayaan na marapat nating tinatamasa. Tulad na
lamang ng isa sa mga nabanggit ni Plasencia sa
kaniyang likha na mga katangian ng mga tagalog.
Isa doon ang dalawang uri ng alipin na kung saan
Mas pinalawak pa at binigyan diin ng ibang
author ang likha ni Plasencia patungkol sa mga
alipin. Sa pagkalap ng impormasyon, isa si Teodoro
Agoncillo, sa kanyang libro na HISTORY OF THE
FILIPINO PEOPLE at binigyang pansin ang mga
aliping namamahay at aliping sa guiguilir. Ang
aking nakalap na impormasyon na kung saan sinabi
niya na
Ang teksto na ito ay napakahalaga dahil
nagpapakita lamang ito ng kalagayan natin noon. Sa
mga katutubong tagalog, ang pagiging alipin na
siyang naranasan mismo ng ating mga kalahi ay
isang pagpapapatunay na nakaranas tayo noon ng
hindi pantay na pagtingin maging sa ngayon. Kung
ikukumpara ito sa ngayon, marahil nga ay pantay
pantay na tayo sa lipunan ngunit hindi pa rin natin
maiwasan na maging isang alipin hindi lamang ng
isinulat niya ito ayon sa mga nangyari noon.
Marapat na kapag susulat ka ay sadyang akma sa
sitwasyon, sa mga panahon na isinulat ito ni
Plasencia mapapansin na akma at detelyado ito
hinggil sa pagsakop sa atin ng mga espanyol noon
Ang dalawang uri ng alipin na binigyan
pansin ni Plasencia ay sadyang nakatutok sa klase
ng mga alipin na kung saan ang Aliping
namamahay ay iyong mga alipin na may sariling
ari-arian, sariling bahay at may kalayaan na pumili
ng kanilang mapapangasawa at hindi hawak ng
kanilang amo. Samantala kabaliktaran naman ito ng
aliping saguiguilir o sa ngayon ang tawag ay
aliping saguiguilid sapagkat ang mga alipin na ito ay
walang sariling ari-arian at nakatira lang sa bahay ng
kanilang amo at walang laya sa pagpili ng kanilang
mapapangasawa.
Mapapansin na sa uri ng pagsulat ni
Plasencia ay masasabing detalyado ang kaniyang
mga nakalap na impormasyon at maaring iugnay sa
panahon natin ngayon. Napakahalaga ng mga
obserbasyon, impormasyon na kaniyang nakalap
para lang makalikha ng ganitong impormasyon
patungkol sa mga alipin, sapagkat marami ang
sasang-ayon at marami rin namang hindi kung
talaga bang akma ang kanyang gawa noon.
Mapapansin rin sa likha ni Plasencia patungkol sa
mga alipin ang kaniyang pag usig na ipasiwalat sa
lahat ang tradisyon o kultura na mayroon tayo noon.
Katulad na lamang nga ng hindi pantay-pantay na
pagtingin sa atin at ang mga klasipikasyon sa
katayuan sa buhay ng ating lipunan.
Isa rin sa aking napansin sa kaniyang akda
ang pagkakapareho noon sa ngayon. Si Plasencia ay
sinulat ang ganitomg akda dahil siya ay napag-
utusan lamang na magrecord at para malaman ang
naging epekto ng kolonyolismo sa ating bansa, isa
pa nga sa aking nabasa na hanggamg siya ay
mamatay ay nagsusulat siya patungkol dito ngunit
"Among the tagalogs, the dependents were either
aliping namamahay or aliping sagigilid. The
namamahay had his own family and house and
served his master during planting and harvest
seasons, rowed for him, helped in the construction
of his house, and served his visitors. The sagigilid
on the other hand, had no property of his own, lived
with the master, and could not even marry without
the latter's consent" Sa aking pageebalwasyon,
masasabi ko na maari itong maging isang
primaryamg sanggunian sapagkat sa kaniyang
sinabi patungkol sa dalawang uri ng alipin, maikli
ang pagpapaliwang ngunit naroon ang detalye na
siyang nais rin sabihin ni Plasencia kung kaya
naman sinubukan ko rin ang paglakap ng
impormasyon sa internet at masasabi ko na maari
ngang maging primarya sapagkat kung papansinin,
ang salitang ginamit ni Plasencia ay saguiguilir
ngunit ang ginamit ni agoncillo ay sagigilid at
naabasa ko na puro sagigilid ang sinasabi nila
patungkol dito. Halos nakita ko rin ang ilang mga
likhang slides na ang mga binanggit ni agoncillo ay
pareho sa mga ito. Katulad na lamang ng likhang
prezi ni Rona na makikita sa google. Ngunit andoon
pa rin ang nais iparating ni Plasencia.
Sumunod ay ang nakalap ko naman na
impormasyon hinggil sa likha ni Plasencia ay isang
analitikong pag aanalisa ng mga estudyante ng
Polytechnic University patungkol sa dalawang uri
ng alipin ni Plasencia. Ang mga lumikha nito ay sina
Buenaflor Pia, Caparas Jessner, Hermales, John
Paul, Tecson, Harley at Transfiguracion, Cayla. Sa
aking pagbabasa sa kanilang likha kung saan sinabi
nila na may sinusunod na sistemang caste o tatlong
uri ng mga tao ang mga sinanunang Pilipino. Sa
ilalim ng sistemang ito naka depende lamang sa
kinabibilangang uri ang mga karapatan na
tinatamasa ng isang tao. Dahil dito nadidiktahan
napipilitan ang mga tao sa kanilang mga dapat
gawin, lalo na ang mga alipin. May mga
pagkakataon pa na ikaw ay sapilitan nag awing
alipin ng isang tao bilang pagtugon sa mga batas
ibang tao maging sa ibang bagay rin na siyang
nagiging rason ng hindi pa rin pantay ang pagtingin
sa atin sa lipunan. Kagaya noon, na isa tayong alipin
kung hindi sapat ang ating salapi at kailangan nating
maglingkod sa mga nakakataas sa atin. Hanggang
ngayon, mababa pa rin ang pagtingin sa iba kung
wala kang salapi at sapat na edukasyon at mataas
lamang ang magiging tingin sa iyo kung mayroon ka
ng mga ito.
Nagpapahayag ang teksto ng karanasan ng
mga alipin at inihayag ang mga tradisyon at
paniniwala natin noong unang panahon katulad na
lamang ng paniniwala natin sa pagakakaroon ng
alipin at ang mga katayuan nila sa buhay. Naging
silbi ito upang hubugin tayo at kamtin ang ating
kalayaan. Tunay nga na napakahalaga ng pagsusulat
lalo pa't bahagi ito ng nakaraan sapagkat
nagpparating lang na ang dokumento na ito ay
siyang naging susi para magising ang mga Pilipino
sa pagmamalabis at pag-aabuso na nagaganap sa
atin noon. Ang tekstong ito ay nagpapakita ng
koneksyon at paglawig ng ating kaisipan patungkol
sa mga alipin.
Ang dalawang uri ng alipin na ito na siyang
magmulat ng pagakakaroon ng diskriminasyon sa
ating lipunan ay hindi makatarungan. Napakahalaga
ng teksto na ito dahil patunay ito na nabuhay ang
mga sinaunang Pilipino sa ilalim ng mga espanyol.
Naging silbing makatotohanan ang mga pangyayari
noon dahil sa pagrecord at pagsulat ni Plasencia
patungkol dito at hindi naglaon ay nalaman ng mga
tao. Nagkaroon ng agam agam, iba't ubamg opinyon
ngunit mas naging daig pa rin ang pagmamahal sa
ating bayan
alam natim ang malaking pagkakaiba sa noon at
ngayon na kung tutuusin ay wala ng mga alipin at
mga katayuan sa buhay dahil pantay pantay na ang
pagtingin sa atimg lipunan at mayroon na tayong
sapat na kalayaan na ating tinatamasa. Ngunit bakit
nga ba ang likha ni Plasencia ay nag-uugnay pa rin
sa atin ngayon at masasabi ko na kahit wala man ang
mga ito ay mayroon pa ring ganitong pangyayari na
dapat nating pansinin. Tunay nga na napakahalaga
ng kasaysayan sa ating lipunan dahil naiiuugnay nito
ang noon at sa ngayon. Ika nga "History repeats
itself"
noong panahon na iyon. Sa pamamagitan ng akda na
ito, makikita ang kahalagahan ng demokrasya at
kalayaan na tinatamasa ng bawat isa sa atin sa
kasalukuyan.Maaring ang kanilang pag-aanalisa ay
maging isang sekondaryang sanggunian sapagkat
hindi lamang nakapaloob kay Plasencia na
patungkol sa alipin sila nagbigay diin ngunit
nagbahagi rin sila ng kanilang saloobin at pananaw
patungkol sa mga alipin.
Ang panghuli ay mula sa libro ng
KASAYSAYAN AT KULTURA NG PILIPINAS
(PHILIPPINE HISTORY AND CULTURE) ni
Teah C. Sagondoy at sinabing "Aliping Namamahay
(householder) had his own family, little house and
lot, and served the master during planting and
harvesting season or in the construction of houses
and Aliping Sagigilid (hearth slave) those who are
living with the master, had no property, and could
not marry without the master’s consent. The
sagigilid; however, could buy his freedom in gold.
By the 1700’s, one could rise to the timawa class by
paying 90 pesos”.Mapapansin rin na katulad ng kay
Agoncillo na ang kay Sagondoy ay halos parehas
lamang at naipapakita at nailalahad pa rin ang
patungkol sa dalawang uri ng alipin ni Plasencia
kung kaya naman sa aking pageevalsyon, maaring
masabing maging isa itong primaryang sanggunian
at maging isa sa paglukuhanan ng eksplanasyon
patungkol sa uri nf alipin. Halos sinabi rin na ang
aliping namamahay ay mas mataas ang katayuan at
may mas laya at sariling ari arian kaysa sa aliping
sagigilid na walang sariling tahanan at walang ari-
arian at kalayaan na pumili ng kanilang
mapapangasawa.