CMYK

editorial | 16 opinion | 17 opinion | 16 publicistikë | 17

FJALA DO TË PUSHTETI “I ZHVESHUR”I PUTINIT, SHQIPJA, MUHALEBISHTJA SKANDERBEGU
JETË E LIRË MUND TË KETË PËRFITIME TË DHE ADMINISTRATA E
PAPRITURA PËR RUSINË GERMAVE TË HARRUARA
REDAKSIONALE THE GUARDIAN NGA ERJON UKA NGA LUMO SKËNDO

Gazetë e pavarur.
E shtunë 18 janar 2020.
Numër 1. Viti I i botimit.
Çmimi 50 lekë.
www.fjala.al
e-mail: info@fjala.al

MARRËVESHJA, KRIZA MBETET

Pas një viti të gjatë krize, partitë politike kanë firmosur një marrëveshje garancie për realizimin e reformës zgjedhore. Sa premtuese
është kjo tryezë për zgjidhjen e krizës, garantimin e zgjedhjeve demokratike dhe a do të imponojë zgjedhje të parakohshme?
Në një analizë më të thelluar për gazetën “Fjala” flasin ish-ministri i Drejtësisë Ylli Manjani dhe ish-kreu i KQZ-së Kristaq Kume.
Faqe 2-3

REPORTAZH Faqe 8-9 PERSONAZH INTERVISTA

Jetë në gërmadhat Frika nga meningjiti/

e Thumanës
Në Thumanë, pasojat që sollën kapriçot e
tokës dhe jetesa nën stresin e lëkundjeve
imagjinare, vijojnë, qartësisht të
dukshme. Një atmosferë e një udhëtimi
1-ditor, që duket se nuk ka ndryshuar
aspak fytyrë, ndonëse kanë kaluar
pothuajse dy muaj.
Nga Alessia Selimi
SUPLEMENT SPORT
Një bulevard Mjekët: S’ka vend
pa “dëshmorin” për panik, ja si të
mbroheni
e heshtur Vaksina e meningjitit kushton 10 mijë deri
në 18 mijë lekë për secilin prej mikrobeve.
Nga Sebi Alla
Deri tani njihen tre tipe të sëmundjes A, B
Historia tragjike e policit 27-vjeçar Mariglen dhe C dhe për të qënë të mbrojtuar duhet
Mestani që u nda nga jeta pas sëmundjes së rëndë, i të bëhen të trija vaksinat.
Faqe 4-5
prekur nga meningokoksemia. Gjashtë vitet si polic
Faqe 13-15 i qarkullimit rrugor dhe ëndrra e prerë në mes. LIGJI “ANTISHPIFJE”
Kujtimet nga kolegët dhe ikja e djalit të vetëm të

Lojtarët kuqezi familjes me shumë probleme.

Faqe 6-7
Çfarë do të
ndodhë me
që dominojnë VENDIMET Faqe 13-15
Faqe 10 INTERVISTA/VASIL ZOGAFaqe 13-15
Faqe 20-21
dekretin e
kampionatet evropiane Jeta në duart “Si ma drejtoi Presidentit?
Ligji që rregullon mediat nuk e mori firmën
MERKATO e KÇK-ve për Mehmet Shehu e kreut të shtetit, por mazhoranca ka
Dalin shifrat, ja sa kushton të dënuarit pistoletën
paralajmëruar se do ta miratojë përsëri.
Cili është hapi i radhës së shoqatave të
kombëtarja shqiptare gazetarëve? Flasin për gazetën “Fjala”
Nga Katerina Tafa përjetë në sy” Koloreto Cukali dhe Elvin Luku.
Faqe 18-19

CMYK
 2 E SHTUNË
18 JANAR 2020
ARRIHET MARRËVESHJA,
KRIZA MBETET
Pas një viti të gjatë krize, partitë politike kanë firmosur një marrëveshje garancie për
realizimin e reformës zgjedhore. Sa premtuese është kjo tryezë për zgjidhjen e krizës,
garantimin e zgjedhjeve demokratike dhe a do të imponojë zgjedhje të parakohshme?
Në një analizë më të thelluar për gazetën “Fjala” flasin ish-ministri i Drejtësisë Ylli Manjani
dhe ish-kreu i KQZ-së Kristaq Kume.
Nga Blerina Gjoka
T
ryeza e rrumbullakët që
uli palët politike këtë javë,
ngrohu pak janarin, duke
i dhënë shpresë se viti që
sapo nisëm do të jetë viti i zgjidhjes
së krizës politike që u konsumua
përgjatë 2019-ës. Kjo tryezë kishte di-
sa risi, por vetëm një premtim, edhe
pse simbolika e një pakti të
shumëpritur politik ishte më i madh
se kaq.
Për herë të parë në tryezë nuk
kishim vetëm dy palë ballë për ballë,
siç ka ndodhur në të shkuarën në
marrëveshjet mes Partisë Demokra-
tike dhe Partisë Socialiste. Tryeza e
stilit arturian ku garantohet baras-
pesha, uli edhe Lëvizjen Socialiste
për Integrim, një parti që tashmë e
ka konsoliduar veten si pol i tretë
dhe shpesh vendimmarrës në alean-
cat e pushtetit dhe një palë të katërt,
që lindi e u formësua vetëm vitin që
shkoi, opozitën e re parlamentare,
Kristaq Kume: Reforma zgjedhore duhet të prekë burimin e krizës politike
K
ëtë javë është arritur
një marrëveshje poli-
tike për reformën
zgjedhore. Sa prem-
tuese e shihni këtë marrëveshje
për gjetjen e mekanizmave që do
të garantojnë zgjedhje të lira e të
ndershme?
Ulja bashkë e opozitës parlamen-
tare me mazhorancën dhe opozitën
në Kuvendin e Shqipërisë është pa
dyshim lajm. Por, nuk është një ng-
jarje që duhet përshëndetur, sepse
partitë politike janë vetëm duke bërë
detyrën. Deri më sot nuk e kanë bërë
mirë, përderisa ne po përballemi me
një krizë së cilës s’po i shihet ende
pragu i përfundimit. Në vlerësimin
tim, palët janë ulur pasi kanë konsu-
muar energji në një periudhë të gjatë
kohe, efektet negative të së cilës nuk
janë shkarkuar mbi ta, por mbi ne,
qytetarët shqiptarë. Në qoftë se lexo-
het me vëmendje dokumenti që
nënshkruan, pa vështirësi mund të
arrish në përfundimin se kanë zeru-
ar gjithë këtë kohë, rrotull një vit e
gjysmë, duke shkuar te pika e fil-
limit, për sa kohë që kanë rënë da-
kord që të trajtojnë problemet që lid-
hen me reformën zgjedhore të rad-
me deputeten Rudina Hajdari në kr-
ye.
Pakti i arritur kaq shpejt dhe
thjesht u perceptua si një mar-
rëveshje politike mes palëve. Kjo
ngriti shumë pikëpyetje se pse ishte
harxhuar një vit kohë në një krizë
politike me protesta, bojkot zgjed-
hjesh dhe një kosto të lartë për ven-
din nga pikëpamja ekonomike e so-
ciale, siç konstatojnë ekspertët.
“Kur ishte kaq e thjeshtë, pse nuk
u bë më parë?”, - ishte kjo pyetja që
u ngrit frikthi në mendjet e shqip-
tarëve.
Por, në fakt, ky pakt në vetvete
nuk është asgjë më shumë sesa një
pakt për t’u marrë vesh për një aspe-
kt krejt teknik, siç është ai i reformës
zgjedhore, që në të vërtetë nuk e
zgjidh krizën, por vetëm sa e zbut atë
në njëfarë mënyre. Pakte si ky i
janarit partitë politike bëjnë pothu-
ajse çdo katër vjet për ndryshimet në
legjislacionin zgjedhor, që lindin si
nevojë pas rekomandimeve të OS-
hës, duke iu referuar platformës së
miratuar nga Komisioni i Reformës
Zgjedhore, kur drejtohej nga z. By-
lykbashi dhe z. Çuçi. Natyrisht, nuk
jemi në të njëjtat kushte, sepse gjatë
gjithë kësaj periudhe është bërë pu-
në nga ekspertët dhe përfaqësues të
organizatave të shoqërisë civile, të
cilët kanë propozuar dhe tashmë në
tavolinën e tyre ka material për t’u
trajtuar dhe për t’u dhënë zgjidhje
problemeve që lidhen me zbatimin e
rekomandimeve të OSBE/ODIHR-
it, por, referuar asaj platforme, si ed-
he votimit elektronik, votës së emi-
grantëve dhe sistemit zgjedhor që
duhet të zbatohet. Sipas vendimmar-
rjes së atëhershme të atij komisioni,
e ratifikuar edhe në këtë mar-
rëveshje, komisioni duhet të vendosë
se ky këshill duhet të jetë i hapur për
çdo propozim. Kjo që ka ndodhur
nuk është pasojë më shumë e vullne-
tit sesa e detyrimit të partive politike
për t’u ulur dhe për të bërë detyrën
e tyre, atë që kanë marrë përsipër për
të kryer kur kanë marrë votën. Ky
detyrim ka ardhur nga ne, por më
shumë nga ndërkombëtarët. Në
qoftë se palët janë dakord që ta traj-
tojnë problemin duke pasur si refer-
Drejtor: Ardit Halili/Kryeredaktore: Blerina Gjoka
Gazetarë: Sebi Alla, Leonard Veizi, Alessia Selimi, Bardhi Quku, Katerina Tafa
Adresa: Blv. Zhan D’ark, Kulla 1, Kati 3/Kontakt: 0682034146/ Web: fjala.al
KRYESORE www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
BE/ODIHR-it për problematikat
zgjedhore të vërejtura në procesin
zgjedhor.
Pra, pavarësisht nga simboli,
tryeza e partive e la krizën politike
sërish përpara nesh. Kjo mar-
rëveshje në të vërtetë nuk na tregoi
mekanizmat me të cilët do të duhej
të dilej nga kriza e gjatë. Gjithsesi,
dha mesazhin se gjërat po lëvizin për
plotësimin e 9 kushteve të forta të
vendosura nga Bundestagu, si një
kushtëzim për ecjen përpara në pro-
cesin e çeljes së negociatave me Bash-
kimin Evropian.
Po a do të mundet që marrëveshja
politike për reformën zgjedhore të
krijojë mekanizmat për zgjidhjen e
krizës, imponimin e zgjedhjeve të
parakohshme dhe ndryshime të
rëndësishme në standardet de-
mokratike të zgjedhjeve?
Gazeta “Fjala” bisedo i me
ekspertë të fushës, ish-ministrin e
Drejtësisë Ylli Manjani dhe ish-kry-
etarin e KQZ-së, Kristaq Kume.
encë interesin e këtij vendi, interesin
e qytetarëve shqiptarë, nuk mund të
kufizohen vetëm në ndryshimet që
mund të bëhen në ligjin zgjedhor për
të pasqyruar në të rekomandimet e
OSBE/ODIHR-it. Është e domos-
doshme që të shkohet deri te burimi
i asaj që ka realizuar krizën e sotme
dhe që, midis të tjerave, ndër më
kryesoret, janë ndryshimet e bëra në
Kushtetutë në vitin 2008.
Ekspertë nga shoqëria civile
janë angazhuar për këtë reformë,
duke sjellë propozime konkrete
si për ndryshimin e Kodit aktual
Zgjedhor, por edhe diskutimin
për ndryshimin e sistemit. Po për
këtë çështje një nismë e iniciuar
nga lëvizja “Thurje” ka mbled-
hur 50 mijë firma të qytetarëve që
kërkojnë ndryshimin e sistemit,
si një garanci për përfaqësim de- kushtet e vëna nga Bundestagu, ku çfarë mënyre do të zhvillohen nesër
mokratik. Çfarë do të ndodhë me reforma zgjedhore konsiderohet si e proceset zgjedhore, se si do të
këto propozime? para. Por, kjo nuk mjafton. Kjo “po” qeverisemi ne si shoqëri që duhet të
Deri më 15 mars nuk besoj se do të është përgjigje për të thënë se u bë q e v e r i s e t s i p a s r r e g u l l av e
realizohet diçka e tillë. Është e diçka, por bëhet fjalë për ato çka përfaqësuese të demokracisë së
deklaruar nga ata që janë ulur në tav- kërkuan ndërkombëtarët dhe jo ato drejtpërdrejtë, do të jenë të vëna
olinë, si edhe kohë më parë, që krye- që duhen bërë për shqiptarët. Është përballë pikëpyetjeve të mëdha.
fjalë e kësaj pune është zbatimi i ndryshim i madh ky. Në qoftë se nuk Po qe se do t’u referohemi partive
rekomandimeve dhe realizimi i asaj reflektohet ndaj kësaj gjëje, pritsh- politike, jo vetëm dy të mëdhave, por
çka kërkohet midis të tjerave në 9 mëritë që ne kemi për atë se si dhe në edhe të voglave, nuk janë për ndry-
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
shime sistemi, për vetë faktin nga mënyra se
si përdoret dhe zbatohet ky sistem në Shqipëri.
Ndarja në 12 njësi zgjedhore të Republikës së
Shqipërisë ka bërë që votat të mos kenë të
njëjtën fuqi në konvertimin e tyre në mandate,
si dhe votat që u jepen partive të vogla të shko-
jnë për llogari dhe në favor të partive të mëd-
ha. Zbatimi i këtij sistemi në lista të mbyllura,
në kushtet e Shqipërisë, ku sjellja demokra-
tike është shumë problematike brenda insti-
tucioneve, bën që qytetari të mos shprehë re-
alisht se me cilin kërkon të përfaqësohet në
Kuvendin e Shqipërisë. Kjo mënyrë e të sjellit
të sistemit ka bërë që ne të shmangemi nga
parimi kushtetues se populli është sovran dhe
sovranitetin e realizon nëpërmjet përfaqë-
suesit të tij, të cilët i zgjedh në zgjedhje të lira
dhe në plotësim të standardeve demokratike.
Ndaj, është e domosdoshme që të trajtohet dhe
të bëhen ndryshimet e nevojshme në sistem,
sikurse: proporcionali kombëtar me lista të
hapura, proporcionali rajonal jo me 12 njësi
zgjedhore, por me katër të tilla, si dhe propor-
cionali rajonal me një listë korrektuese kom-
bëtare. Mund të kalohet po ashtu në po atë
sistem që kemi pasur në Kushtetutë më për-
para, pra 100 mazhoritarë dhe 40 nga listat
proporcionale të hapura dhe të pakushtëzuara
nga rezultatet e mandateve të marra në
mazhoritar.
A do të garantojë një marrëveshje e til-
lë edhe daljen nga kriza politike ku vendi
është futur që prej një viti? Sa shanse ka
që të shkojmë në zgjedhje të parakohshme
dhe nëse po, sipas jush, cilët janë me-
kanizmat që do ta garantonin votën e lirë
dhe rezultati të pranohej nga të g jitha
palët?
Marrëveshja, që ka të bëjë me realizimin e
KRYESORE
ndryshimeve që duhet të bëhen në kohezion,
e ka të zvogëluar mundësinë për ta zgjidhur
krizën, sepse kriza tek ne nuk ka ardhur si re-
zultat i legjislacionit zgjedhor, por si rrjedhojë
e ndryshimeve të mëdha në Kushtetutën e Re-
publikës së Shqipërisë në 2008-ën, të cilat bë-
në që ne të përplasemi me shmangie esenciale
nga parimet demokratike. Nëse ne nuk ndry-
shojmë rregullat kryesore, sipas të cilave zgjid-
het Presidenti i vendit, Kryeministri dhe
mazhoranca e vendit, financimet e partive
politike, e kështu me radhë, ne zor se do të
mundemi që vetëm me ndryshimet në legjis-
lacionin zgjedhor të parandalojmë riciklimin
e krizave. Do të konsiderohet dalje nga kriza
një proces zgjedhor i ardhshëm, por që do të
vlerësohet dhe do të pranohet si mundësi për
të dalë nga kriza vetëm në qoftë se opozita e
sotme do të jetë mazhoranca e nesërme. Në të
kundërtën, sërish do të jemi në po të njëjtat
kushte; situatat do të përsëriten. Kryefjala e
veprimit politik, kryefjala e punëve që duhen
bërë në mirërregullimin e legjislacionit të ven-
dit tonë, për t’u realizuar si shtet i së drejtës
dhe ligjor nuk duhet të jetë interesi i partive
politike, por duhet të jetë interesi i qytetarit
shqiptar që duhet të mbizotërojë.
Zgjedhjet e parakohshme janë të nevojshme
për t’u bërë dhe jo për të bërë rrotacionin poli-
tik, por sepse kjo mënyrë qeverisjeje e sotme,
e ardhur si e tillë nga zbatimi i legjislacionit
problematik, praktikisht na ka bërë që të për-
ballemi me një krizë shumëdimensionale,
është politike, sociale, ekonomike. Të bëhen
zgjedhjet sa më shpejt të jetë e mundur, për të
krijuar në këtë mënyrë kushte për ndryshimin
e situatës në të cilën jemi duke u qeverisur, por
jo zgjedhje të parakohshme, sepse kërkojmë
që të marrë pushtetin njëra apo tjetra palë.
Ylli Manjani: Kjo marrëveshje
do të arnojë jorganin e vjetër
K
ëtë javë është arritur një
marrëveshje politike për
reformën zg jedhore. Sa
premtuese e shihni këtë
marrëveshje për gjetjen e mekaniz-
mave që do të garantojnë zgjedhje të
lira e të ndershme?
Nuk e di a mund të quhet marrëveshje
ulja në tavolinë e Damianit, Rudinës, Oer-
dit dhe Petritit, me thënë të drejtën. Aq
më tepër që nuk kam parë ndonjë tekst të
shkruar se përse kanë rënë dakord.
Fakt është që 2 muaj më parë, në një
tryezë të thirrur nga OSBE-ja, partitë u
ulën për të filluar reformën zgjedhore. Re-
formë i thënçin, por le të themi arnat e
radhës në Kodin Zgjedhor. Ndaj, nuk
kishte përse të shitej lajm që 4 vetë, pa
ndonjë mandat politik të qartë, u takuan
te Pallati i Kongreseve, kur në tryezën e
reformës opozita kishte kohë që ishte
ulur.
Për t’iu përgjigjur pyetjes suaj, a do të
sigurojë kjo ulje në tavolinë zgjedhje të li-
ra, sigurisht që JO!
Zgjedhjet të bëhen si gjithmonë me të
njëjtin stil e mjedis, ku kush ka pare blen
vota, kush mundet, vjedh vota e ku siste-
mi elektoral është hajduti më i madh i vo-
tave të njerëzve.
Ekspertë nga shoqëria civile janë
angazhuar për këtë reformë, duke
sjellë propozime konkrete si për
ndryshimin e Kodit aktual Zgjedhor,
por edhe diskutimin për ndryshimin
e sistemit. Po për këtë çështje një
nismë e iniciuar nga lëvizja “Thurje”
ka mbledhur 50 mijë firma të
qytetarëve që kërkojnë ndryshimin e
sistemit, si një garanci për përfaqësim
demokratik. Çfarë do të ndodhë me
këto propozime?
Me sa di, nisma e “Thurjes” për refer-
endum kërkon ndryshimin e sistemit. Siç
ju thashë, sistemi elektoral është hajduti
më i madh i votës së shqiptarëve. Ndaj, ky
sistem duhet zhdukur nga qarkullimi.
E SHTUNË
18 JANAR 2020 3
Bashkohem me “Thurjen” tek ideja e pro-
porcionalit kombëtar. Nuk jam shumë i
bindur te listat e hapura.
Ndërsa se çfarë do të ndodhë me
nismën për referendum, s’di t’jua them,
por nuk më duket se ka ndonjë shans
mbajtja e çdo lloj referendumi në këto ko-
hë, pa Gjykatën Kushtetuese prezente.
A ka shpresë që palët politike t’i
marrin parasysh sug jerimet e
ekspertëve të çështjeve zgjedhore të
shoqërisë civile apo do të përfundo-
jmë sërish për të disatën herë në një
marrëveshje të mbyllura, ku lloga-
riten vetëm përfitimet politike, krye-
sisht nga dy palët kryesore?
Partitë do të marrin aq sa u intereson
nga ekspertët. Plus që partitë kanë an-
gazhuar burime shumë të mira ekspertize
që i kanë të vetat. Thelbi nuk është kjo,
por çfarë duan të bëjnë. Mendoj se do ar-
nojnë një jorgan të grisur dhe kaq. Askush
nuk ka mendje të qepë një jorgan të ri që
të mbulojë të drejtën e zgjedhjes së
njerëzve. Do të mjaftohen me arnat që të
ruajnë të drejtën e partive...
A do të garantojë një marrëveshje
e tillë edhe daljen nga kriza politike
ku vendi është futur që prej një viti?
Sa shanse ka që të shkojmë në zgjed-
hje të parakohshme dhe nëse po, si-
pas jush, cilët janë mekanizmat që do
të garantonin votën e lirë dhe rezul-
tati të pranohej nga të gjitha palët?
Zgjedhjet e parakohshme kam idenë se
askush nuk e di nëse do të bëhen apo jo.
As vetë Rama, që i ka në dorë ato zgjed-
hje, nuk e di më do të shkojë apo jo në
zgjedhje.
Shqipëria ka një vit që dergjet për një
palë zgjedhje dhe nuk ia dha, ndaj s’e be-
soj se për të njëjtat arsye të vitit që shkoi
të kemi zgjedhje. Nëse merret ai vendim,
do të jetë për rrethana rastësore.
Ndoshta mund të mjaftohen me
ripërsëritjen e zgjedhjeve vendore.
Ndoshta... nuk e di! Askush nuk e di.
4 E SHTUNË
18 JANAR 2020 AKTUALITET www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
Flet zv/dekani i Mjekësisë PhD.Msc.Dr.Gentian Stroni: Vaksina nuk është në protokoll, blihet në farmaci

Frika nga meningjiti/ Mjekët: S’ka

vend për panik, ja si të mbroheni
Si përhapet dëmundja, rastet kur duhet t’i drejtohemi mjekut.

P
aniku për përhapjen
e dëmundjes së mil-
ingjit ka përfhsirë
shqiptarët që prej 10
janarit. Humbja e jetës ssë një
p u n o n j ë s i p o l i c i e ve t ë m
30-vjecc nga miligjingjiti, dys-
hime edhe për një viktimë
tjetër , një 30 vjeccare në Dur-
rës nga të njëjtat simptoma
kanë rritur ankthin e shqip-
tarëve për përhapjen e virusit
vdekje prurës. Më alarmate e
bën situatën edhe fakti se
simptonat e milingjitit me ato
të gripit të stinës ku ndodhemi
j a n ë shu m ë t ë n g j a sh m e.
Mjekët infeksionist, Insituti i
Shëndetit Publik madje edhe
vetë Ministria e Shëndetësisë
po përpiqen të qetësojnë
qytetarët duke vënë theksin në
faktin se nuk kemi të bëjmë me
një epidemi, por me raste spo-
radike të cilat janë shënuar ed-
he më parë, edhe në stinë të
tjera.
Zëvendës dekani i fakultetit
të Mjeksisë në Universitetin e
Tiranës PhD.Msc.Dr.Gentian
Stroni në një intervistë për
gazetën “Fjala” shpjegon se pneumokoku që gjendet në Mjekut? kundër të gjitha sëmundjet in-
cialt janë simbtomat e virusit florenmikrobike të trupit tonë Mbasditës së dytë të tem- fective mund të parandalohet ÇFARË ËSHTË
vdekjeprurës, si të mbrohemi
prej tij dhe kur duhet ti drejto-
përgjithësisht në hunde vesh
dhe fyt, por ndër më të rrezik-
peraturës së lartë dhe nese
nuk ka pasur periudha qetësie
duke shmangur shkakun e saj
që do të thotë duke pasur një
BAKTERI I
hemi mjekut. Stroni bën të di- shmit është Neisseria Menin- sigurisht që pacienti do duhet higjenë maksimale, ose duke MENINGOKOKSEMISË?
tur se vaksina kundër këtij vi- gitidis ose ndryshe Meningo- ti drejtohet mjekut të familjes imunizuar organizmin në për-
rusi nuk është në protokollin koku edhe ky një mikro orga- ku bëhet një diagnostikim mjet vaksinimit. Në rastin kur
e vaksinimit, për këtë arsye nizëm bakterial në formë të paraprak pasi këto janë shen- biem ne kontakt me një pa-
Bakteri që shkakton
popullata nuk është e mbroj- rrumbullakët nga ku merr ed- ja të cilat mund të ngaterrohen cient me këtë sëmundje dhe që sëmundjen e meningo-
tur nga kjo sëmundje. “Kohët he emrinkoke, kjo për faktin edhe me shumë pathologji të nuk jemi të vaksinuar bëhet koksemisë përhapet
e fundit është folur gjërësisht s e p s e k a e d h e m o r t a l it e t tjera. profilaksia me antibiotikë që
për meningokokun dhe me- (vdekshmëri) të lartë. Këto mi- Këto shenja mund të do të thotë marrja e antibio- nëpërmjet sparklave
ningokoksemine duke u nisur kro organizma sulmojnë cipat përkeqësohen kur kemi të tikëve veç për një ditë si psh: apo sekrecioneve respi-
nga disa raste të dyshuara nga e trurit dhe të palcës së kock- bëjme me rënien e meningoko- ciprofloxacine 500mg 2x2 tb.
të cilët pati edhe humbje të ave që bëjn të mundur edhe kut në gjak dhe në këtë rast do A është e vaksinuar pop-
ratore. Ky bakter
jetës. Kjo e bëri opinionin të shenjat e kësaj pathologjie. kemi të bëjmë me komplika- ullsia dhe kur mund të shfaqet në periudhën
rriste panikun për këtë Cilat janë shenjat dhe cione edhe më të rënda sikurse bëhet vaksinimi? kur qarkullojnë dhe
pathologjike që nuk i ishte simptomat më të shpeshta është meningokoksemia që ed- E k z i st o j në va ks i n a për
dëgjuar në media kohë më në këtë semundje? he kjo fazë e sëmundjes ka eta- shtame të ndryshme të këtij viroza të shumta sti-
parë. Nuk jemi në kushtet e Te k p ac i e nt ë t f i l l o n t ë pa të ndryshme deri te shfaq ja mikroorganizmi si kundër ja- nore. Sipas mjekëve një
epidemisë dhe ska vend për shfaqet temperaturë me shifra e njollave në lëkurë që është në shtamet më të shpeshta në
panik”-shprehet ndër të tjera të larta, keputje të theksuar edhe më e rënda ndër kom- Europë si B dhe C por ka edhe
pjesë e pacientëve të
PhD.Msc.Dr.Gentian Stroni. trupore, dhimbje muskujsh plikacioneve që e bën pacien- vaksina katërvalente, kundër prekur nga ky bakter që
A është kjo një semundje dhe kycesh, dhimbje e fortë tin edhe më kontagjioz për të 4 shtameve të ndryshme vak- njihet si neisseria e
e re? koke, me pas edhe të vjella, tjerët. sina të prodhuara nga Sanofi-
Jo kjo është një semundje që fotofobi (frikë nga drita) dhe Cilat grup mosha janë të Pa st e u r m e mb r o j t j e n d aj meningjitit. Jo të gjitha
ndeshet te njerzit përg jatë duke u përshkallzuar këto rrezikuara? ACYË 135. Kjo vaksinë nuk rastet kalojnë në menin-
gjithë vitit dhe më se shumti shenja. Pergjithsisht meningokoku është në zinxhirin e detyruar
përfiton nga kontakti i afërt i Sa të rrezikuar jemi nga dhe pathologjia e shkaktuar të vaksinimit, por mund të ap-
gjit. Në rastin e menin-
personave, nga sperklat e Meningiti? prej tij prek më së shumti likohet qysh prej moshës 2 gokoksemisë, bakteri
pështymës pra edhe nëpërm- Çdo person i shëndoshë i fëmijët por kjo nuk përjashton vjeç deri në 70 vjeç. prek gjakun e pacientit
jet ajrit. cili është në kontakt të afërm edhe adultet sidomos kur ata Ne fakt kjo vaksinë duke
Cili është shkaktari i me pacientin e sëmurë apo me janë në kontakt apo kujdesje mos qenë në zinxhirin e vak- duke shkaktuar dhe
kësaj sëmundje? lengjet biologjike të tij është për pacientet qe shfaqin këto sinimit duhet blerë në tregun humbje të jetës. Kjo
Meningitishkaktohet nga një subjekt tek i cili mund të simptoma apo veçanrisht me farmaceutik dhe mund të ap-
shumë mikroorganizma më të trasmetohet kjo sëmundje, ose ko mp l i k ac i o n e t e ke s aj likohet në mënyrë vullnetare.
sëmundje prek më së
shpeshtë bakteriale dhe viru- edhe në ambjente të mbyllura pathologjie. Deri në këto momente pak shumti fëmijë e vegjël,
sale dhe në mes tyre ndër më me kolektiva me numër të A parandalohet kjo shtete perendimore e kanë për shkak të mungesës
të hasurit janë prejstreptoco- madh njerëzish. sëmundje? vendosur këtë vaksinë në
cus pneumonia ose ndryshe Kur duhet ti drejtohemi Kjo sëmundje infektive si- zinxhirin e tyre të vaksinimit. së imunitetit.
@
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
RREZIKU NGA MENINGJIT
Tritan Kalo: Si duhet të veprojnë personat
që kanë pasur kontakt me të sëmurët
M
jkeu infeksionist
Tirana Kalo bën
nj ë shp j e g i mtë
detajuar të të
gjitha fazave që kalon sëmund-
ja e milingjiti. Duke vënë thek-
sin në faktin se nuk ka vend për
panik, Kalo shpjegon se rëndësi
specifike ka parandalimi i
mundësisë së përhapjes së
këtyre infeksioneve në
personat, që kanë patur
kontakte të ngushta me individë
të tillë në orët paraprirëse të PF
shfaq jes së këtij sindromi, të
cilët edhe udhëzohen të marin
doza të mirëpërcaktuara të
Ciprofloksacinës apo të
Rifampicinës (Rifadinës). Asc.
Dr.Tritan Kalo, mjek infeksion-
ist, ka bërë një shpjetim të deta-
juar në faqen e tij në rrjetet so-
ciale ku thote se s’ka vend për
manik, por për më shumë infor-
macion tejskashmërisht të
saktë.
“Në çdo stinë të vitit, por më
shpesh në prag ose përgjatë
dimrit ndeshim në praktikën
tonë klinike mjeksore edhe ras-
te të purpurave fulminante
(PF), e cila është një sindromë e
rallë klinike e trombozave intra-
vaskulare të diseminuara dhe
infarkteve hemorrhagjike të
l ë ku r ë s , q ë p r o g r e d o n n ë
mënyrë shumë-shumë të shpe-
jtë duke u bashkëshoqëruar nga
gjëndje shokale dhe të koagu-
limit intravaskular të diseminu-
Vaksinat e meningjitit kushtojnë
deri në 54 mijë lekë të reja
Vaksina e meningjitit kushton 10
mijë deri në 18 mijë lekë për se-
cilin prej mikrobeve. Deri tani nji-
hen tre tipe të sëmundjes A, B dhe
C dhe për të qënë të mbrojtuar
duhet të bëhen të trija vaksinat.
Pra që do të thotë se kostoja shkon
nga 30 mijë lekë në 54 mijë lekë
për person. Duke qënë se kjo vak-
sinë nuk është në protokollin e
vaksinimit, qytetarët duhet ta
blejnë vetë atë. Kostoja është e
kripur për familjet shiptare. Një
familje mesatare me 4 anëtarë i
duhen 120 mijë lekë të reja deri në
162 mijë lekë për vaksinim. Kjo
vaksinë mund të merret nga
grupmosha 2 vjeç deri në 70 vjeç.
Tregu farmaceutik dhe klinikat
private e ofrojnë vaksinën, po sa
e përballueshme është ajo për ne!?
ar/përhapur dhe vdekshmëri të
lartë “-thotë Kalo. Sëmundja ni-
sur nga simptomat karakteris-
tike mund të dyshohet fillimisht
klinikisht nga mjeku qoftë ky
mjek i familjes, infeksionit, neo-
nat apo pediatër i përgjithshëm,
urgjentist apo reanimator. Stu-
dimet laboratorike janë mjetet
primare diagnostike për të qa-
rtësuar përfundimisht dyshi-
met klinike të një PF. Pa
mirëpërcaktuar faktorin eti-
ologjik, nuk mundet të bëhet
fjalë për Miningokoksemi, Pen-
AKTUALITET
umokoksemi, Stafilokoksemi,
etj. Nisur nga multi-etiologjia e
PF të sëmurët duhet të trajtohen
urgjentisht me Antibakterialë/
Antibiotikë intravenozë me
spektër të gjërë që të përfshijnë
disa mikroorganizma si:
Neisseria meningitidis,
Streptocoçi sp. (S. pneumonie
në veçanti), dhe Staphylocoçus
aureus Meticilin Rezistent
(SAMR)”-thotë Kalo. Por si
shkaktohet sëmundja? “Mik-
rorganizmat shkakatë të PF ja-
në: Neisseria meningitidis,
Sëmundja nisur
nga simptomat
karakteristike mund të
dyshohet fillimisht
klinikisht nga mjeku
qoftë ky mjek i familjes,
infeksionit, neonat apo
pediatër i
përgjithshëm,
urgjentist apo
reanimator. Studimet
laboratorike janë
mjetet primare
diagnostike për të
qartësuar
përfundimisht dyshimet
klinike të një PF.
St r e p t o c o ç u s p n e u m o n i ae,
Haemophilus influenzae,
Staphylocoçus aureus, Bacillus
anthracis, Rickettsia, Infeksio-
net mykotike ose ato Virale
(Varicella, Fruthi dhe Rubeola).
Në mjekimin kompleks
emergjent të PF krahas Anti-
bakterialëve/Antibiotikëve
nevojiten edhe shumë elementë
të tjerë terapeutikë si perfuzi-
one të ndryshme, plazëm e
freskët, albuminë humane, an-
tikoagulantë, drogra vazoak-
tive, etj, etj”-thotë Kalo
E SHTUNË
18 JANAR 2020 5
Frika nga meningjit
zv/ministrja
apel qytetarëve:
S’ka vend për
panik
N
isur nga reagi-
met e shumta ka
reaguar edhe
Ministria e Shëndetë-
sisë. Zëvendësministrja,
Mira Rakacolli ka folur
për situatën ku ndodhet
vendi ynë në raport me
sëmundjen e meningjitit.
Rasti i parë i të prekurve
në Shqipëri ishte i
efektivit që ndërroi jetë
pak ditë më parë, e kjo
ka rritur shqetësimin tek
qytetaret.
Por zv/ministrja ka
qetësuar shqiptarët.
Zv/ministrja deklaroi se
nuk ka vend për panik,
pasi nuk kemi të bëjmë
me një epidemi, por
është një situatë e
zakonshme e stinës.
“Në lidhje me panikun e
meningjitit, është vërtet
një sëmundje e rëndë,
por është e zakonshme,
që haset nëpër spitale,
sidomos në këtë periud-
hë. Absolutisht fare që
nuk mund të flasim për
epidemi, madje këtë vit
ka pasur më pak raste.
Nuk ka fare vend për
panik, është një situatë e
zakonshme, që ndodh të
paktën në 20 vite që e
ndjekim ne.
S’ka vend për panik dhe
epidemi, e them këtë me
shumë përgjegjësi. Po të
hysh në detaje, do
thosha le të fokusohemi
më mirë te gjërat e mira,
si psh, që nga 1 janari nuk
do kenë më nevojë të
shkojnë nëpër zyra për
dokumente, pasi çdo gjë
është online. Nuk do
ketë më nevojë tani për
qytetarët, të shkojnë e
të kërkojnë dokumente,
pasi është detyrë e
shtetit, që t’i marrë ato.
Më mirë është që
qytetarët të merren me
këto gjëra të mira, që ua
lehtësojnë jetën, se sa të
merren me përralla, se
meningjiti është
një gjë e zakon-
shme”, tha zv.
ministrja Rakacolli.
 6 E SHTUNË
18 JANAR 2020 PERSONAZH www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
Shkoi të qetësohej, me idenë
se “gripin” do ta kalonte, në
banesën e tezes së tij, ku
jetonte prej vitesh, por shpejt
vjen lajmi i trishtë: “Marigleni
është shumë rëndë, në rrezik
për jetën, ra në koma

Një bulevard
pa “dëshmorin”
e heshtur
Historia tragjike e policit 27-vjeçar Mariglen Mestani që u nda nga
jeta pas sëmundjes së rëndë, i prekur nga meningokoksemia. Gjashtë
vitet si polic i qarkullimit rrugor dhe ëndrra e prerë në mes. Kujtimet
nga kolegët dhe ikja e djalit të vetëm të familjes me shumë probleme.
Mariglen Mestani me kolegun e tij Gazmet Sinani
Sebi Alla

B
 
iri i familjes, djali i vetëm, ko-
legu energjik dhe gjithnjë i
buzëqeshuri Mariglen Mes-
tani, nuk është më. Prindërve
edhe lotët kanë nisur t’u thahen, motra
jeton me kujtimet e fundit, ndërsa ko-
legët dhe të njohurit nuk kanë forcë për
ta besuar se 27-vjeçari nuk do të jetë më
mes tyre. “Shef, nuk jam mirë, nuk po
lëviz dot nga makina, më dhembin këm-
bët, trupi i gjithë”. Kjo ishte fjala e fundit
me një buzëqeshje të përhershme, para
se të dilte për të mos u kthyer kurrë më
në oborrin e Policisë së Qarkullimit Rru-
gor në Tiranë. Shkoi të qetësohej, me ide-
në se “gripin” do ta kalonte, në banesën
e tezes së tij, ku jetonte prej vitesh, por
shpejt vjen lajmi i trishtë: “Marigleni
është shumë rëndë, në rrezik për jetën,
ra në koma”. Efektivi i Rrugores ishte
prekur nga meningjiti ose meningokok-
semia, një infeksion i rëndë, që ka një
evolucion tepër të shpejtë dhe rezultoi fa-
tal për jetën e tij. Kush ishte Marigleni,
ëndrrat dhe jeta e tij, që mbetën në kujti-
met e miqve dhe të afërmëve. Problemin
e mbyste me buzëqeshje, punën e ktheu
në pasion, jetën e deshi, por vdekja ia
preu në mes ëndrrën djaloshit që për
gjashtë vite shërbeu në sektorin e Qa-
rkullimit Rrugor. Lot edhe në Komisari-
atin e Policisë Rrugore, me kolege dhe
kolegë që ndau profesionin, kohën,
dashamirësinë, problemin, por edhe gëz-
imin, siç ai dinte ta gjente gjithnjë. Mort
i hidhur i 7 janarit 2020…
 
Aty s’do jesh…
Për gjashtë vite, Marigleni punoi krye-
sisht në qarkullimin rrugor në zonën e
bulevardit “Dëmshorët e Kombit”, në
kryqëzimin pranë Rrugës së Elbasanit
deri në afërsi të lagjes “Ali Demi”. Kur
kortezhi me trupin e Mariglenit kaloi
ëndërr që nuk e reali-
zon. Dhe Marigleni
ishte i tillë, që mbartte
secilin problem nga
pak dhe shumëkush
prej kolegëve e mësoi
kur ai nuk ishte më
mes tyre. Familja e
Mariglenit, prindërit
dhe një motër më e
vogël jetojnë në fsha-
tin e thellë Shijon të
Ersekës. Mes qindra
problemeve eko -
nomike, larg zonës ur-
bane, por të bindur që
të sakrifikonin për të
ardhmen e fëmijëve,
p r i n d ë r it u d h a n ë
mundësinë që të
shkolloheshin. Sapo
përfundoi gjimnazin,
Marigleni konkurroi
27-vjeçari Mestani dhe efektivi i qarkullimit rrugor, Shefki Topçiu në kursin njëvjeçar të
Akademisë së Policisë.
përgjatë bulevardit, qytetarë që e njihnin të voglën besë, e ligështoi në pak kohë, E fitoi atë studim dhe dita e parë e punës
si fytyrë, por edhe të tjerë që kurrë nuk pavarësisht sfidës që ia bëri gjithnjë me nën uniformë qe e veçantë për të. “E don-
e panë, u përlotën. Vdekje ka shumë, çdo energji e buzëqeshje në kulmin e rinisë, te shumë atë punë, e kishte pasion, jo
e tillë është dhimbje më vete për familjen në mesin e ëndrrave dhe në rritjen pro- vetëm një mënyrë për të jetuar. Jam rri-
dhe të afërmit, por ikja e Mariglenit, po- fesionale. Vdekja e mori, por historinë e tur me Mariglenin, kemi një moshë dhe
licit të ri, dhemb dyfish. Sot kujtohemi tij, kujtimin e shumëçka la pas në atë jetë në vitet e fundit të gjimnazit fliste për
për atë efektivin që rri 12 orë pa shkëputje të shkurtër nuk e mbulon dot asnjë pirg dëshirën e madhe që të bëhej polic”, -
në mes të vapës përvëluese të verës, të dheu. E ndoshta as ky shkrim nuk do të thotë për gazetën “Fjala” Brisildo Des-
shoqëruar me smogun e automjeteve, ishte, nëse në rrjetin social, zëdhënësi i tani, kushëriri i tij. Tri ditë para se Mari-
zhurmën e burive vend e pavend dhe Policisë së Shtetit, Genti Mullai, nuk do gleni të ndahej nga jeta, Brisildo ishte ni-
shpesh edhe “sharjet” nëpër dhëmbë apo të linte një postim që preku këdo për sur drejt Gjermanisë, ku sapo e lajmëru-
të drejtpërdrejta të shoferëve të cilët ner- ikjen e papritur të një djaloshi me uni- an se Marigleni ishte rëndë. U nis me
vozohen me rregullin që kërkon njeriu formë. urgjencë për ta gjetur ende me frymë, por
me uniformën e shtetit. Po aty do ta gjen- Me kokën pas për pak orë, pasi ai u kthye në lajmëtarin
im Mariglenin edhe në mes të shiut e të Në të përditshmen rutinë, qoftë edhe e kobshëm: “Marigleni nuk jeton më!”  
ftohtit bashkë me kolegët e tij, pasi monotone apo të zymtë në vendin ku je- Me kujtimin e kolegëve
rregullin e kërkojmë, por llogaridhënien tojmë, thjesht shohim një polic, si shumë Tre burra takojmë para Drejtorisë së
për shkeljet nuk i “durojmë”. Sot, bule- të tjerë, por nën atë petk të uniformës së Policisë së Tiranës. Janë efektivë policie
vardi “Dëshmorët e Kombit” nuk e ka më Policisë së Shtetit ka një njeri, një histori me uniformë, larg hijes së rëndë, të çlirët
“dëshmorin e heshtur”. Sëmundja, pa më familjare, një problem ekonomik, një në rrëfim dhe na e bëjnë të lehtë të kup-
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
PERSONAZH E SHTUNË
18 JANAR 2020 7
Me ardhjen në Tiranë, Marigleni
nisi punën pas përfundimit të
studimeve në Akademinë e
Policisë, por krahas rritjes
profesionale qëllim kishte edhe
blerjen e një shtëpie, krijimin e
familjes së re të tij, por edhe
ndihmën për prindërit dhe
motrën që ende jetojnë në
Ersekë.

27-vjeçari në një moment çlodhjeje me kolegët e patrullimit

Mestani me kolegun Edison Bajraktari në ambientet e Policisë së Qarkullimit
tojmë më shumë kush ishte Marigleni.
Prej 25 vitesh në polici (një çerekshekull)
nën uniformë, Gazmend Sinani ishte një
prej shokëve dhe miqve të tij. “Marigleni
të bënte të mos e ndjeje diferencën në
moshë, përshtatej, ishte aq energjik dhe
i komunikueshëm, sa shpejt u bëmë
shokë e miq familjeje”, - thotë Sinani,
ndërsa shtanget për një moment dhe me
heshtjen i bashkohen edhe dy shokët e
Mariglenit. “Nuk arrijmë ta besojmë, na
erdhi kaq papritur, ka momente që
shohim në rrugë gati me iluzionin se ai
do të shfaqet, si çdo ditë kur kryente
shërbimin”, - shprehet Irdi Bilali, edhe
ai një djalë i ri, bashkëmoshatar me Mari-
glenin, që i bashkoi jo vetëm uniforma,
por edhe miqësia. Biseda bëhet disi e
zymtë, janë ato raste të rralla ku nuk gjen
fjalë për ta thyer heshtjen, që natyrshëm
shkon në shpërthim lotësh. Por Marigle-
ni meritonte të kujtohet për atë si jetoi,
jo vetëm si u nda nga jeta.
“Festën e fundvitit e kaluam të gjithë
bashkë në një lokal në periferi të Tiranës.
Marigleni ishte më energjiku, qeshte pa
fund, gëzonte”, - tregon një tjetër mik e
koleg i mirë i tij, Edison Bajraktari. E
ndoshta sot i japin shpjegim asaj nate në
festën e ndërrimit të viteve; ishte një
shenjë që po ndahej nga jeta pa e kuptu-
ar dhe një lloj lamtumire që dhemb
shumë, për aq kohë sa ngjarja ka prekur
të gjithë kolegët, që nga eprorët deri te
shokët e grupit. “Nuk ishte kurrë kon-
fliktual në kontakt me qytetarët drejtues
automjetesh, por mjaft i prerë në detyrë
dhe bindës në çdo veprim”, - tregon
Gazmendi. E këtu thyhet disi monotonia
edhe nga kolegët e tjerë, duke nisur rrë-
fime: “E mban mend kur Marigleni…, po
kur…”, - dhe biseda vijon me ngjarje, ep-
isode, momente të gëzueshme, aq sa sot
e cilësojnë si ikjen e “harmonisë së gru-
pit”. Po të njëjtat kujtime ndajnë edhe ko-
legë të tjerë, fort të prekur nga humbja e
Mariglenit, si Shefki Topçiu apo ho-
mologë të 27-vjeçarit.
Karriera dhe një shtëpi që s’e bleu
kurrë
Me ardhjen në Tiranë, Marigleni nisi
punën pas përfundimit të studimeve në
Akademinë e Policisë, por krahas rritjes
profesionale qëllim kishte edhe blerjen
e një shtëpie, krijimin e familjes së re të
tij, por edhe ndihmën për prindërit dhe
motrën që ende jetojnë në Ersekë. Shumë
qëllime, pak mundësi, por shpresën e
mbajti gjithnjë, edhe atëherë kur së-
mundja e rëndoi. Vlerësimi profesional
për Mariglenin kishte nisur menjëherë
pas filloi punë. I përkushtuar, i paankue-
shëm edhe kur qëndronte me orë të zg-
jatura përtej kohës së shërbimit dhe i ku-
dogjendur në çdo rast që kishte një ng-
jarje. “Ka vlerësime shumë pozitive në
ecurinë e punës. Kjo vdekje na ka prekur
të gjithëve. Nuk arrij ta besoj si ai fizik
dhe njeri optimist të shuhej në pak ko-
hë”, - thotë komandanti i Trafikut të Ti-
ranës, Taulant Gjoka. Jo më kot, në dy
vitet e fundit kishte kaluar si autopatrul-
lë, i pajisur me mjete, drager dhe kontroll
shërbimi lëvizës. Një vlerësim profesion-
al ky për Mariglenin. E megjithatë, Gjoka
ka një dhimbje edhe më të theksuar, kur
kujton momentet e fundit, teksa i thotë:
“Komandant nuk jam mirë, s’e di çfarë
kam, por nuk po lëviz këmbët”. “I thashë:
‘Vazhdo, qetësohu dhe bëj ndonjë viz-
itë’”, - rrëfen Gjoka. Nuk kaloi gjatë dhe
pas disa orësh e njoftojnë se Marigleni
ishte rëndë. “Shkova menjëherë në spit-
al bashkë me shefin e Qarkullimit, Erion
Ahmetajn. Komunikuam me mjekë, të af-
ërm dhe bëmë gjithçka mundej, por së-
mundja e rëndoi në pak orë. Vdekja e tij
na ka tronditur të gjithëve”, - shprehet
për gazetën “Fjala” komandat Gjoka.
Është vetëm një copëz e një historie
njerëzore, e një djaloshi nën uniformën
e Policisë së Shtetit, që nuk do të renditet
ndër emrat e mbi 200 dëshmorëve të at-
dheut të rënë në krye të detyrës në për-
balljen me krimin, por edhe Marigleni
ishte dhe është ai heroi i heshtur që u
desh një sëmundje e rëndë për të shuar
një ëndërr dhe një inspektor policie.
8 E SHTUNË
18 JANAR 2020 REPORTAZH www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@

JETË NË GËRMADHAT
E THUMANËS
Nga Thumana, Alessia Selimi

G
azeta “Fjala” sjell një
panoramikë të një prej
vendeve më të prekura
nga tërmeti katastrofik
i 26 nëntorit, që nisi në orën
03:54 minuta dhe vijoi me mbi 1
mijë lëkundje. 51 viktima në total,
900 të plagosur dhe mijëra bane-
sa të shkatërruara. Në Thumanë,
pasojat që sollën kapriçot e tokës
dhe jetesa nën stresin e lëkundjeve
imagjinare, vijojnë, qartësisht të
dukshme. Një atmosferë e një
udhëtimi 1-ditor, që duket se nuk
ka ndryshuar aspak fytyrë,
ndonëse kanë kaluar pothuajse
dy muaj.

E plasaritur dhe e rrjepur e gjitha, por

besimtarët nuk e braktisin. Ata besojnë
se buzë qiellit, prekur nga maja e minares
së xhamisë, ekziston ende një Zot. Jo më
larg se dy muaj më parë, nëntoka iu shu-
gurua errësirës dhe kjo e fundit mori
forcë me vdekjen e 51 personave. Të
mbledhur përpara fytyrës së saj hi-
jerëndë, ashtu me shumë llazure, shtat-
lartë e shtatshkurtër, të regjur dhe me sy
të fikur, besimtarët s’kërkojnë veçse një
vend ku të kujdesen për namazet e tyre.
Kësisoj, kanë vendosur një tendë të mad-
he, shumë pranë xhamisë, me përplot ta-
pete të ngjeshura njëra pas tjetrës.
“Duam ta ndiejmë afër, si kurrë më parë.
Nuk ka ardhur ende askush për të na thënë se
ç’do të bëhet me shtëpinë e tij. Tërmeti ka
urtësinë, dobinë, por edhe dëmet e veta”, -
thotë Edi Farruku, si për t’i drejtuar një
mesazh kujtdo që do të bjerë në kontakt
me këtë shkrim. Bashkëshort dhe babai i
dy fëmijëve të vegjël, rrëfen për gazetën
“Fjala” se edhe banesa e tij është shpal-
lur e pabanueshme. “Të mos besosh g jënë
që duhet besuar, është kufër”, - vijon Farru-
ku qartazi në një luftë të ashpër me veten.
Presjexhi për nga natyra, dëshiron të na
shoqërojë më në brendësi të fshatit dhe ne
s’bëjmë gjë tjetër veçse i bindemi. Në
fushën e sportit, çadrat, ku ishin akomod-
uar rreth 500 persona të prekur nga tër-
meti shkatërrimtar, nuk ndodhen më të
grumbulluara në zonë. Në mbledhjen e
jashtëzakonshme të qeverisë, mbajtur më
29 nëntor të vitit të kaluar, Kryeministri

Edi Rama e paralajmëroi diçka të tillë,
duke shtuar se banorët do të akomodo-
heshin në disa prej hoteleve në Shëngjin.
Mirëpo, Farruku thotë se një pjesë e mirë
e çadrave janë zhvendosur përballë bane-
save të rrënuara. Dhe, si në një lojë nga
rastësia, hasemi me një të tillë, brenda
oborrit të një shtëpie dykatëshe.
“Nuk më mban mend mua?”, - na drejto-
het papritmas një e moshuar, emri i së
cilës është Ide Bami. E vetme në këtë jetë
prej shumë kohësh, pa të shoqin dhe fëmi-
jë, Idja ndan me ne vizitën e pak ditëve më
parë të dy burrave të bëshëm, plot andral-
la. “U bë kohë që shtrihem për të fjetur në ku-
zhinë, një pjesë e mirë e tavanit është plotë-
sisht e hapur. Të së njëjtës moshë, ata erdhën
dhe më thanë se shtëpia ime, e vetmja g jë që
më ka mbetur në këtë jetë, është e paban-
ueshme. Por, veçse kaq! Ata ikën për të mos
u kthyer më kurrë”, - shprehet e përlotur
dhe duarmbledhur 78-vjeçarja. Është ni-
sur për te doktori i zonës për të kryer një
ekzaminim mjekësor rutinë. E pafuq-
ishme, me këmbë që i tërheqin shpirtin
dhe rrezen e shikimit, largohet.
Në kërkim të gjurmëve të jetës, për-
plasemi në vrundull mendimesh. Një çift
diç kërkon nën gërmadha. Copëza nga e
kaluara? Nuk dihet. Ajo çka dihet me sig-
uri është se fëmijëria e të vegjëlve është
shënjuar njëherë e mirë. Libra të përlyer
me baltë, kukulla të braktisura… “E kam
të pamundur të flas me ju…”, - na thotë një
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
Një 10-vjeçare flokëpraruar u afrohet tufës së
margaritave, vendosur nën dhe e gurë. Si për të na lënë
të kuptohet se grimca shprese ende ka, ende do të ketë.
grua në të 40-at, ndërkohë që s’ngurron
të ndërmarrë në drejtim të kundërt hapa
të mëdhenj.
Më 30 nëntor, në godinën e njësisë ad-
ministrative, një burrë rreth të 40-ave
ushtonte me kërkesën e tij për një çadër.
“Përse nuk më jepni një të tillë? Ju e pohoni
që ma keni shënuar emrin, por jam shumë i
sigurt që mund ta marr pas dy muajsh. Ju i
mbani aty brenda, mos e mohoni…”, - dëg-
johej i revoltuar ai. Tashmë, tabloja ka
ndryshuar, mbart të tjera ngjyra. Në go-
dinë nuk shihet kurrkush, përpos tre të
rinjve që janë zhytur në biseda të moshës.
Kapriçot e pamëshirshme të tokës janë
dokumentuar jo vetëm në viktima e dëme
të mëdha materiale, por edhe në tabela të
vogla, drejtkëndëshe, të cilat përmbajnë
germa kapitale, të dredhura sa më s’ka.
Kërkohet forcë për të pranuar vdekjen për
së gjalli, për më tepër, larg gjithçkaje, që
të etiketon ekzistencën.
Nafije Keqi, 75 vjeçe, ndan të njëjtin
mendim. Ashtu mraztë, ndalet në një ep-
isod të trishtë, 6 muaj përpara se tërmeti
me magnitudë 6.3 ballë të shkundte një
vend të tërë. “Në një aksident rrugor, nipi
im, djali i djalit, vdiq pa mbushur ende 18
vjeç. Kur lexoj tabelat ng jeshur mureve ‘Go-
dinë e pabanueshme’, më përzihet e qeshura
me lot. Siç duket, ishte e thënë që krahas derës
së kyçur të shpirtit, të na kyçeshin edhe por-
tat e banesave”, - shprehet e moshuara.
Pak metra më tutje, një lopatë vërvitet
nga njëri cep në tjetrin. I përhumbur, një
i ri i lëshohet gapërr tokës së tij. Nuk u
beson aspak premtimeve të qeverisë. “Ua
dhamë letrat e shtëpisë për t’i fotokopjuar,
REPORTAZH E SHTUNË
18 JANAR 2020 9
rrimë apo të dalim”, - thotë ai.
Kjo zonë vijon t’i qëndrojë besnike
trishtimit. Përballë dyqaneve të vogla, të
thjeshta dhe tejet modeste, ku produktet
numërohen fare thjesht me gishtat e
dorës, grumbuj meshkujsh shihen të
hapërdarë, me sy drejt rrugës, duke
shpresuar se ndokush po i kujton. Nuk i
tremben të ftohtit të acartë, por së ar-
dhmes. Jetët e marra të njerëzve, shtëpitë
dhe pallatet e shkatërruara u rëndojnë
ende mbi shpinë. Nuk ka se si të jetë
ndryshe.
Një 10-vjeçare flokëpraruar u afrohet
tufës së margaritave, vendosur nën dhe e
gurë. Si për të na lënë të kuptohet se grimca
shprese ende ka, ende do të ketë.
por askush nuk mori mundimin ta kthente
kokën pas”, - shprehet 27-vjeçari, duke
preferuar të ruajë anonimatin. Ai i refero-
het situatës së shkaktuar nga tërmeti i 21
shtatorit, ankthit që shtëpia mund t’u
binte në kokë nga momenti në moment.
Sipas 27-vjeçarit, autoritetet vendore i
kishin trokitur në shtëpi në muajin tetor,
por pa i ofruar një rrugëzgjidhje, qoftë
edhe një paralajmërim. “Nuk na thanë të
 10 E SHTUNË
18 JANAR 2020
VENDIMET
Jeta në duart e KÇK-ve
për të dënuarit përjetë
Vendimet e dyshimta të gjyqtarëve dhe prokurorëve që po lirojnë nga burgjet të
dënuarit përjetë. Kush janë personazhet e errëta të botës së krimit që kanë lënë qelitë
për “sjellje shembullore” dhe “pendim” për krimet e kryera. Neni 65 i Kodit Penal që
po keqinterpretohet nga gjyqtarët të konsiderohen KÇK (Kap Ç’të Kapësh).
Sebi Alla
N
ë burgjet politike të
diktaturës, në çdo
qeli të izolimit,
kishte të shkruar
“SKFKSH”, gardianët e pash-
kollë e fort të sertë nuk ia jepnin
kuptimin, por vetë të dënuarit e
dinin, ishin inicialet e: “Sa ke
frymë, ke shpresë”. Po sot, të
dënuarit përjetë, për krime
monstruoze, të lidhur me banda,
të shoqëruara me ekzekutime
mafioze, duke lënë pas plumbave
drama njerëzore dhe tronditje të
qytetarëve, po dalin nga burgjet,
edhe pse për ta ishin dhënë
dënime maksimale, nga ajo
“drejtësia e kalbur e vjetra”… I
fundit që po e shijon lirinë në një
vendim të dyshimtë është Endrit
Dokle, i konsideruar si një prej
anëtarëve të Bandës së Durrësit.
Ai ishte shpallur fajtor për kri-
jim të organizatës kriminale,
vrasje e Dritan Dishës, vrasjen e
Erjon Lames, atentatin e dësh-
tuar në katër raste kundër
Lulzim Berishës, vrasjen e Avni
Gashit, rrëmbim dhe pengmar-
rje. Procesi, i cili zgjati pothua-
jse gjashtë vite, solli në gjykatë
194 dëshmitarë. Në total, gjyka-
ta shpalli katër burgime të për-
jetshme, të cilat u shkërmoqën
nga njëra gjykatë në tjetrën, si
edhe 25 5 vite burgim për
pjesëtarët e grupit. Nuk është i
pari që la burgun përjetë, por
është pjesë e një serie vendimesh
fort të dyshimta, që nisin para
një viti. “E kam informuar
komisionerin se në ditët në vijim
do të ndërmarrim një nismë të re
p ë r t ë h a p u r nj ë o f e n s iv ë
shembullore kundër krimit të
organizuar dhe atyre gjykatësve
e prokurorëve që si në rastin e
p a r a dy d it ë s h i p ë rk a s i n
organizatës KÇK dhe po e për-
dorin autoritetin e tyre në këtë
fazë të ndërmjetme për të bash-
këpunuar hapur dhe paturpë-
sisht me krimin”, - tha Kryemi-
nistri Edi Rama para Komis-
ionerit për Zgjerim të BE-së, Ol-
iver Varhelyi. Pa dyshim një
shprehje “e re”, por komisioner-
in e ardhur nga vende ku nuk
mund të imagjinohet se një i
dënuar përjetë të lirohet nga
“bandat me mantel të zi” gjy-
qtarë e prokurorë të etiketuar si
AKTUALITET
Ndonëse shigjetat me të drejtë
janë nisur drejt gjyqtarëve dhe
prokurorëve që po japin vendime
të dyshimta, teksa u japin lirinë të
burgosurve për krime të rënda, ka
edhe një kleçkë ligjore që ua ka
bërë “dhuratë” legjislativi.
KÇK (Kap Ç’të Kapësh). Dhe ata personazhe të dënuara përjetë-
po kapin…, duke dhënë vendime sisht, tronditën jo pak. Nga
që më së paku dyshohen për kor- Gjykata e Korçës u prish vendi-
rupsion në vlera të mëdha dhe mi me burg të përjetshëm për
du ke i n x j e r r ë n ë r r u g ë s i Gert Gjinerarin dhe më pas ai
“qytetarë të denjë” elementë të fitoi lirinë. Në vijim, të tjera per-
rrezikshëm. sonazhe, si Viktor Imeri, Dritan
Vendime si në ditën e fun- Dajti dhe së fundmi edhe Indrit
dit Dokle, janë liruar ose janë në
I pari që hapi rrugën të dënu- prag lirimi, ku dënimin me burg
arve për krime të rënda, duke e përjetë ua kanë konvertuar në 20
lënë derën e qelisë “gjysmë të ha- apo 25 vjet burgim, që për ta do
pur” ishte Lulzim Berisha, i cili të thotë së shpejti liri. Shumë
pas dënimit me 25 vjet burgim g jyqtarë dhe prokurorë po
fitoi lirinë para kohe me kusht. shohin listat e të dënuarve “VIP”
Nëse Berisha kishte edhe motive që mbartin krime të rënda, por
ligjore që mund të interpreto- edhe influencë dhe qarkullojnë
heshin si lehtësira për ta liruar, në botën e errët të parasë dhe
vendimet e tjera që pasuan për mënyrave të mitmarrjes.
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
Vendimet e dyshimta që po
lirojnë të dënuarit përjetë
Janar 2020, gjyqtarja e Krujës, Enkelejda Hoxha, liroi
nga burgu ish-numrin dy të Bandës së Durrësit,
Endrit Dokle, i dënuar me burgim të përjetshëm.
Nëntor 2018, gjyqtarët e Apelit në Durrës, Arjan
Balliu dhe Anita Mici, i hoqën dënimin e përjetshëm
Viktor Imerit.
Dhjetor 2019, gjyqtarja e Elbasanit, Enkeleda
Kapedani, liroi nga burgu Viktor Ymerin, pasi Arjan
Balliu dhe Anita Mici i kishin hequr një vit më parë
dënimin e përjetshëm.
Shkurt 2019, gjyqtari i Korçës, Markelian Kuqo, liroi
nga burgu Gert Gjinerarin, i dënuar më burgim të
përjetshëm për vrasjen e Naim Zyberit.
Shkurt 2019, gjyqtarët Fuat Vjerdha, Lindita Hoxha,
Aleks Nikolli, Petrit Aliaj dhe Skënder Damini heqin
dënimin e përjetshëm për Dritan Dajtin, i akuzuar
për 5 vrasje. Fuat Vjerdha dhe Lindita Hoxha kanë
votuar pjesërisht kundër për heqjen e dënimit
përjetë.
Korrik 2016, ish-anëtarë të Gjykatës së Lartë,
Edmond Islamaj, Guxim Zenelaj, Shkëlzen Selimi,
Tom Ndreca dhe Evelina Qirjako, kthyen për rishqyr-
tim dosjen e Dritan Dajtit, duke i hapur rrugë heqjes
së dënimit të përjetshëm. Islamaj, Ndreca dhe Selimi
janë shkarkuar nga detyra nga komisionet e vetingut,
ndërsa Zenelaj dhe Evelina Qirjako u vetëlarguan
drejtësia.
Dhjetor 2016, gjyqtarët e Apelit në Durrës, Arben
Vrioni, Anita Miçi dhe Petrit Çeno, liruan nga burgu
ish-kreun e Bandës së Durrësit, Lulzim Berishën, kur
këtij të fundit i kishin mbetur edhe 5 vite dënim.
Arben Vrioni dhe Petrit Çeno janë shkarkuar nga
Vetingu.
Lig ji që po deformohet si Gjithashtu, i dënuari duhet të
pretekst ketë mbajtur sjellje shembullore
Ndonëse shigjetat me të dre- si dhe dënimi duhet t’ia ketë ar-
jtë janë nisur drejt gjyqtarëve ritur qëllimit për edukimin e tij.
dhe prokurorëve që po japin Çuditërisht, të gjithë të dënuarit
vendime të dyshimta, teksa u me burg përjetë janë “djem sh-
japin lirinë të burgosurve për embullorë”, sipas gjykatës, e
krime të rënda, ka edhe një madje argumentojnë se janë të
kleçkë ligjore që ua ka bërë denjë për shoqërinë dhe
“dhuratë” legjislativi. Në nëntor “qytetarë të mirë”. Ndërhyrjet në
të vitit 2008, neni 65 i Kodit Pe- Kodin Penal, që u tha se nuk do
nal dhe i Procedurës pësoi ndry- t’u linin asnjë hapësirë të vogël
shime. Ai parashikon që i dënu- ligjore gjyqtarëve, sot nuk kanë
ari me burgim të përjetshëm më efekt. Gjithashtu, para se të
mund të lirohet me kusht nga etiketohen me të drejtë për ven-
burgu, por vetëm në “raste të dimet e padrejta, lig jvënësi
jashtëzakonshme, kur ka vuaj- duhet urg jent të mbyllë çdo
tur njëzet e pesë vjet burgim dhe hapësirë ligjore me interpretime
nëse ka mbajtur sjellje shembul- të dyshimta nga gjyqtarë dhe
lore”. Duke nisur nga disa ven- prokurorë që sot po
dime të dyshimta, në mars të konsiderohen si KÇK. Në burg-
vitit 2017 ky nen ndryshoi sër- jet tona aktualisht janë rreth 200
ish, duke i bërë më “të rrepta” të dënuar me burgim të përjet-
kushtet, por që sistemi i drejtë- shëm, ku secili prej tyre po bën
sisë gjeti sërish të çara ku mund çdo përpjekje për t’i lënë qelitë.
të interpretojë vendimet e saj. Gjithnjë e më shumë po gjenden
Neni 65 i Kodit Penal i ndrysh- gjyqtarë me të shkuar të errët në
uar në mars të vitit 2017, në vendimet e tyre, të cilët e kanë të
kuadër të reformës në drejtësi, qartë se nuk do ta kalojnë kurrë
parashikon që i dënuari me bur- vetingun, por po shfrytëzojnë
gim të përjetshëm “mund të liro- pozicionin që kanë dhe “mante-
het me kusht nga burgu, vetëm lin e zi” veshur për të siguruar
në raste të jashtëzakonshme dhe benefite të mëdha financiare dhe
kur ka vuajtur jo më pak se trid- për t’ia lënë shoqërisë krimin
hj e t ë e p e s ë v j e t b u rg i m” . sërish në rrugë.
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
AKTUALITET E SHTUNË
18 JANAR 2020 11
Rivlerësimi i
SIGURIA RRUGORE pasurive nis
në 1 shkurt,

Ndryshon Kodi, nga celulari te kush përfiton

“testi i idiotit” për shoferët

Nisma e Ministrisë së Brendshme dhe Policisë së Shtetit për ashpërsimin e Kodit Rrugor dhe masat e reja ndëshkuese.
Futja e testeve të reja psikologjike për drejtuesit e automjeteve dhe shtimi i masave për të parandaluar aksidentet.
“Viti 2020 do të jetë viti i sigurisë
rrugore”. Kjo ishte epiqendra e një
analize të gjatë mes ministrit të
Brendshëm, Sandër Lleshaj, minis-
tres së Infrastrukturësm Belinda
Balluku, dhe drejtuesve të Policisë
së Shtetit. Nisur nga aksidentet me
pasoja tragjike pritet që të ketë ndry-
shime thelbësore në Kodin Rrugor
si në rritjen e ndëshkimeve për
shkelësit ashtu edhe “testet” e reja,
që synojnë jo vetëm ndëshkim e
vjelje gjobash, por ndërgjegjësim në
rrugë. “Do të bëjmë shtim të masave
të akteve ligjore për kufizimin e ce-
lularit gjatë përdorimit të mjetit. Po
ashtu shtim të masës administrative
për përdorimin e alkoolit. Ende ka
një sjellje të lartë të papranueshme
të përdoruesve të rrugës, ka gara
shpejtësie dhe përdorim edhe të
lëndëve narkotike”, - tha ministri,
ndërsa vuri theksin se “rritja e
përgjegjshmërisë për përdoruesit e
rrugës, është kryefjalë”. Sipas tij, ed-
he fëmijët duhet të kenë vëmendje
më të madhe. “Duhet e njëjta mbro-
jtje për fëmijët si në Bashkimin Ev-
ropian me karrige të posaçme.
Kërkohet një program i gjerë ma-
sash”. Nga ana tjetër, kreu i Policisë
së Shtetit, Ardi Veliu, propozoi
shumëfishim të gjobave për disa nga
shkeljet rrugore. “Duhet shumë-
fishim i masës administrative për
‘Përdorimin e celularit gajtë drejtim-
it të mjetit’, ‘Parakalimin e gabuar’,
‘Mosdhënien e përparësisë’, si edhe
‘Lënien e gjurmëve në historikun e
shkeljeve të drejtuesit të mjetit’”, -
theksoi ai. Ajo që u konsiderua si ri-
si dhe habi njëkohësisht është nisma
e kryerjes së testit psikologjik të dre-
jtuesve të automjeteve, që do të nji-
het ndryshe edhe si “testi i idiotit”,
pavarësisht frazës se qëllimi është i
qartë. “Duhen teste të vazhdueshme
psikologjike dhe disiplinë më e mad-
he. Për rastet e drejtuesve që nuk sil-
len normal, do të bëjmë testin e id-
iotëve që quhet në Gjermani. Ky test
bëhet pasi një drejtues mjeti merr
patentën pasi përfundon periudhën
e pezullimit të lejes së drejtimit, pasi
duhet të shihet se nëse është i aftë
psikologjikisht për ta rifituar lejen e
drejtimit”, - tha ministri Lleshaj. Një
tjetër element i prekur nga ministri
i Brendshëm ishte edhe kufizimi i el-
ementeve të krimit në rrugë. “Vras-
jet mafioze ndodhin me mjete të
vjedhura më së shumti. Do ta kufizo-
jmë këtë me targat e reja që të mos
bëhet në dy mjete. Ta kufizojmë
hapësirën për të përdorur makinat
si armë. Mjetet e blinduara janë në
përdorim masiv të kriminelëve dhe
kjo nuk do të tolerohet”, - tha Lleshaj.
Ai tha se do të ketë akreditime për
autoshkollat. “Një aspekt tjetër është
marrja e masave për të rritur
përgjegjësinë e autoshkollave. Nuk
është vetëm thashethem, por në
shumë raste autoshkollat nuk plotë-
sojnë detyrat për të trajnuar një
shofer të aftë. Do të gjejmë mënyra
për këto autoshkolla, që të jenë më të
përgjegjshme për nxënësit që nxjer-
rin, do të kërkojmë akreditimin e
tyre”, - theksoi Lleshaj. Vendi ynë
renditet ndër shtetet me aksidentet
më të shumta në Evropë për numër
popullsie, veçarisht për pasoja mbi
njerëzit.
Shtyhet afati për nisjen e procesit të
rivlerësimit të banesave. Ligji, i cilë-
suar si “amnisti” nga qeveria, nuk ka
hyrë ende në fuqi, për shkak se nuk
janë përgatitur aktet nënligjore.
Zbatimi i tij është penguar nga një
udhëzim që ende nuk ka dalë. Ligji
pritet të hyjë në fuqi në 1 shkurt. Min-
istria e Financave dhe Agjencia e Ka-
dastrës bëjnë me dije se ende po për-
gatitet udhëzimi për aplikimin e pro-
cesit të rivlerësimit, i cili parashikon
uljen në 3% të tatimit mbi të ardhu-
rat nga 15% që është në ligj. Bëhet
fjalë për udhëzimin që lidhet me ver-
ifikimin e vlerës së pasurive të palu-
ajtshme, e cila do të merret për ref-
erencë. Në udhëzim gjithashtu do të
sqarohet mënyra se si do të riv-
lerësohet një shtëpi e privatizuar me
ligjin e vitit 1992 dhe do të ketë sh-
embuj konkretë se si do të veprohet
me një shtëpi që është dhuruar apo
ato që janë në proces legalizimi. Si-
pas ligjit të miratuar në fillim të vitit,
një qytetar që është në proces të
shitjes së banesës apo biznesit, nuk
mund të paguajë direkt tatimin 3 për
qind, si diferencë midis çmimit të
blerjes dhe atij të shitjes gjatë tran-
saksionit, por duhet të bëjë më parë
rivlerësimin. Dhe nëse rivlerësimi del
më i ulët se vlera që kërkon ta shesë,
atëherë mbi këtë diferencë pronari i
pasurisë duhet të paguajë 15 për
qind. Për shembull, nëse prona është
blerë me çmimin 5 milionë lekë dhe
rivlerësohet në 7 milionë lekë,
ndërkohë që pronari e shet 8 milionë
lekë, atëherë detyrimi për t´u paguar
është 15 për qind e 1 milion lekëve apo
150 mijë lekë.

ULTIMATUMI I MERKELIT: 2020-TA, KOHA FONDET PËR RINDËRTIMIN, DO TË

PËR TË HAPUR NEGOCIATAT ME SHQIPËRINË
Kancelarja gjermane, Angela Merkel,
ka deklaruar se tashmë ka ardhur koha
që Bashkimi Evropian të hapë negoci-
atat me Shqipërinë. Sipas saj, Shq-
ipëria i ka plotësuar detyrimet e ven-
dosura nga Brukseli, veçanërisht në
sistemin e drejtësisë përmes procesit
të vetingut.
Ajo u shpreh se Bashkimi Evropian
duhet ta trajtojë Shqipërinë dhe Maqe-
doninë në mënyrë të barabartë, edhe
pse të dyja vendet do të ndjekin proce-
dura të ndryshme deri në anëtarësimin
e tyre në familjen evropiane. Për këtë
arsye, ajo kërkoi që Bashkimi Evropian
të hapë negociatat me Shqipërinë.
“Është shumë e rëndësishme që të ketë
përparime në çeljen e negociatave me
Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
Shqipëria ka plotësuar shumë kërkesa
që i kishim vendosur.
Sidomos procesin e vetingut dhe tani
ka ardhur koha që të çelen negociatat”,
- tha Merkel gjatë konferencës për sht-
yp me Kryeministrin e Kroacisë, Andrej
Plenkoviç. Duke folur për samitin e
B a l l ka n i t Pe r ë n d i m o r n ë Z a g r e b ,
NDAHEN 262 MILIONË LEKË
Merkel kujtoi po ashtu edhe se Maqe- S h p ë r n d a h e n p a ra t ë p ë r
donia e Veriut e ka plotësuar kushtin që rindërtimin e pasojave që la
bllokonte deri tani çeljen e negociat- tërmeti i 26 nëntorit. Qeveria
ave, arritjen e marrëveshjes me Greqinë ka miratuar vendimin për cak-
për çështjen e emrit. timin e njësive zbatuese për
“Nëse duam të jemi të drejtë, atëherë ne hartimin e planeve të detyru-
duhet t’i trajtojmë të dyja vendet së ara vendore dhe financimin e
bashku, pavarësisht se ato pastaj do të tyre nga fondi për rindërtimin,
ndjekin procedura të ndryshme, në bazë miratuar në buxhetin e vitit
të vlerësimeve që do t’u bëhen”, - u 2020. Vendimi është botuar
shpreh Merkel. Sipas Kancelares gjer- në “Fletoren yyrtare” dhe hyn
mane, pas mosarritjes së një mar- në fuqi sot. Vendimi parashi-
rëveshjeje vitin e kaluar, tani BE do ta kon caktimin si njësi zbatuese
trajtojë çështjen edhe në samitin e për hartimin e planeve të
Këshillit të BE-së në Bruksel, qysh në d e t y r u a ra ve n d o r e t ë : a )
muajin mars. Agjencisë Kombëtare të Plan-
Sipas ekspertëve politikë në Berlin, me ifikimit të Territorit (AKPT),
shumë gjasë nuk do të ketë mar- për hartimin e planeve të
rëveshje para samitit të Ballkanit detyruara vendore për 9 bash-
Perëndimor në Zagreb, pra, në maj të ki: Durrës, Kamzë, Kavajë, Kru-
këtij viti. Nga ana tjetër, Presidenti jë, Kurbin, Lezhë, Mirëditë,
francez Emanuel Makron, njeriu që Shijak, Vorë; b) Bashkisë Tira-
bllokoi hapjen e negociatave midis BE- në për hartimin e planit të
së dhe Shqipërisë, ka dhënë sinjale për detyruar vendor për Bashkinë
ta ndryshuar qëndrimin e tij, veçanër- e Tiranës. 2. Efekti financiar,
isht në takimin në Paris me Kryemini- prej 262 297 000 lekësh, për-
strin kroat, Andrej Plenkoviç. ballohet nga zëri “Fondi për
rindërtimin”, i miratuar në bux-
hetin e vitit 2020 dhe, për-
katësisht: Agjencisë Kom-
bëtare të Planifikimit të Ter-
ritorit, në buxhetin e miratuar
për vitin 2020, i shtohet fondi
prej 137 420 000 lekësh për
hartimin e planeve të detyru-
ara vendore të bashkive, sipas
shkronjës “a”, të pikës 1, të
këtij vendimi; Bashkisë Tiranë,
në buxhetin e miratuar për vi-
tin 2020, i shtohet fondi prej
124 877 000 lekësh, për har-
timin e planit të detyruar ven-
dor të saj. Fondet e mbetura
të papërdorura, pas përfun-
dimit të procedurave, në zba-
tim të këtij vendimi, kthehen
n ë b u x h e t i n e fo n d i t p ë r
rindërtimin. Qeveria ngarkon
ministrin e Shtetit për Rindër-
timin, Ministrinë e Financave
dhe Ekonomisë, Agjencinë
Kombëtare të Planifikimit të
Territorit dhe Bashkinë Tiranë
për zbatimin e këtij vendimi.

12 E SHTUNË
18 JANAR 2020
PËRSE JEMI TË PALUMTUR
NË MOSHËN 47-VJEÇARE?
Studimi
V
itin e kaluar, Organizata e
Kombeve të Bashkuara,
pikërisht në Ditën
Ndërkombëtare të Lum-
turisë, publikoi një studim përmes të
cilit konstatohej se qytetarët shqip-
tarë ishin poshtë të gjithë të tjerëve
në kontinentin e vjetër, sa i përket
lumturisë. Ekspertët argumentonin
se shkaqet kryesore ishin korrupsio-
ni, mbështetja e ulët sociale dhe shën-
detësore, si edhe të ardhurat e ulëta.
Por, sipas një studimi të fundit, të
qenët i lumtur në moshën 47-vjeçare
HOQI DORË NGA
MBRETËRIA,
‘BURGER KING’
I OFRON PUNË
PRINC HARRY-T
Pasi Princi Harry dhe Meghan
Markle hoqën dorë nga mbretëria,
shumë kompani janë të interesuar
për t’i ofruar punë çiftit ish-
mbretëror.
“Nëse jeni duke kërkuar për një
vend pune, ne kemi një kurorë të re
për ju,”, shkruhej në reklamën e një
kompanie të njohur ushqimore
“Ne kemi një propozim për ju: bëni si
mijëra njerëz dhe bëni hapat e parë
në botën e punës me ne,” -thuhet në
ofertën tërheqëse të Burger King.
Çifti ka vendosur të tërhiqet nga
detyrat mbretërore për tu
transferuar në Kanada, ku aty mund
të jenë të pavarur financiarisht. Ky
veprim ka qenë i një rëndësie
shumë të madhe dhe për çiftin nuk
ka asnjë lloj pendese./Fjala.al Princi Harry me uniformen e “Burger King”
LIFESTYLE
është thuajse e pamundur. Duket se
të gjithë ne kemi prirje që të jemi më
të pakënaqur në këtë pikë të jetës.
Jemi vërtet të lodhur nga rrugëtimi
për të mbërritur në të apo ka ndonjë
arsye tjetër? “Nuk e kuptoj përse, por
ndihem vërtet i mërzitur”, - kjo është
pa dyshim fjalia që mund të kemi
dëgjuar më së shumti nga 47-vjeçarët.
Por përse dreqin të kaplon kjo ndjesi
e papërcaktuar? Askush nuk mund
ta thotë me siguri, por besohet fort se
presionet dhe ankthet e përftuara
nga puna dhe familja grumbullohen
Foto e ditës
CMYK
dhe rriten përgjatë viteve deri në mes
të 40-ave.
Ish-ekonomisti i Bankës së Ang-
lisë, David Blanchflower, ekzaminoi
të dhënat në 132 vende (95 vende në
zhvillim dhe 37 vende të zhvilluara).
Ai u shpreh se gjeti të njëjtën kurbë
të lumturisë edhe kur kontrolloi për
gjininë, arsimin, martesën dhe sta-
tusin e forcës së punës. Më tej,
Blanchflower tha se ekzistojnë rreth
15 pika të ndryshme të pakënaqësisë,
si: dhimbja, fobia, dëshpërimi, vet-
mia, të qenët në stres, pamundësia
CMYK
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
për të fjetur etj. “Trajektorja e kurbës
ekziston në të gjitha vendet, ku paga
mesatare mund të jetë ose jo e lartë,
si dhe ku njerëzit kanë tendencën për
të jetuar ose jo gjatë”, - shkroi Blanch-
flower.
Pra, mosha 47-vjeçare është mosha
globale e pakënaqësisë maksimale.
Por, a mund të përkthehet ky pohim
në përfundimin se pakënaqësia në
mes të jetës është g jenetikisht e
trashëguar? Blanchflower ndau për
“CTV News” edhe një studim të her-
shëm, që zbuloi një kurbë të ng-
jashme të lumturisë midis shimpan-
zeve dhe orangutangëve. Ky zbulim
nxori në pah se edhe tek ata shihej një
rënie e ngjashme e lumturisë gjatë
moshës së mesme.
“Rezultatet nënkuptojnë se forma
e lakuar e mirëqenies te njerëzit nuk
është unike dhe se megjithëse mund
të shpjegohet pjesërisht nga aspektet
e jetës njerëzore dhe shoqërisë, origji-
na e saj mund të qëndrojë pjesërisht
në biologjinë që ne ndajmë me maj-
munët”, - tha Blanchflower, duke
shtuar se mund të ketë diçka të thellë
në gjenet, që kontribuon në këtë hark
të mirëqenies në ciklin e jetës së një
personi.
Megjithatë, autori tregohet opti-
mist, duke thënë se jeta bëhet më e
mirë pas moshës 47-vjeçare. “Nëse je-
ni në një krizë të moshës së mesme,
thjesht kuptoni se shumë njerëz të
tjerë po përjetojnë të njëjtën gjë. Ju
nuk jeni të vetëm. Orientohuni drejt
bisedave të ngrohta me miqtë dhe të
afërmit e tuaj të zemrës. Përfundi-
misht, gjithçka do të bëhet më mirë”.

@
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
NGA NAPOLI TE BAZELI, KUQEZINJTË QË
DOMINOJNË KAMPIONATET EVROPIANE
Cilët janë lojtarët e përfaqësueses shqiptare, që po shkëlqejnë jashtë vendit? Ata nisin që nga Strakosha, Hysaj e deri te Balaj
Nga Katerina Tafa
K
ombëtarja shqiptare e futbollit ndër
vite është formuar nga emrat më të
mëdhenj të këtij sporti në vendin tonë.
Lojtarë që aktivizohen në kampio-
natet kryesore të futbollit në të gjithë botën, por
kryesisht në Evropë kanë veshur fanellën e për-
faqësueses shqiptare ndër vite, duke kontribuuar
në rritjen e nivelit të saj që nga krijimi në 1932-shin.
Emra të mëdhenj si Foto Strakosha, Erjon Bog-
dani, Igli Tare, i cili aktualisht është drejtori
sportiv i klubit të Lacios, kanë përfaqësuar
ngjyrat kuqezi në ndeshjet kundër skuadrave më
të mëdha në botë.
Nën drejtimin e trajnerit italian, Xhani de Bi-
azi, kombëtarja u forcua akoma më shumë dhe u
bë e mundur që për herë të parë në historinë e këtij
sporti Shqipëria të kualifikohej në Kampionatin
Evropian, më specifikisht në atë të vitit 2016.
Momentalisht, skuadra e drejtuar tashmë nga
një tjetër trajner italian, Edoardo Reja, përbëhet
nga lojtarë që në përqindjen më të lartë luajnë
jashtë vendit, në disa prej skuadrave më të
dëgjuara.
Portieri Etrit Berisha, i cili është pjesë e kom-
bëtares që prej vitit 2012 dhe numëron më shumë
ndeshje me përfaqësuesen, prej vitesh luan në
Serinë A, ndërsa aktualisht është pjesë e skuadrës
së SPAL-it, pasi ka kaluar si huazim nga klubi i
Atalantës.
Berisha ka luajtur rol shumë të rëndësishëm
gjatë periudhës “së artë” të kombëtares, duke
mbajtur rolin e titullarit e duke bërë pritje të
rëndësishme në kualifikueset e “Euro 2016”.
Thomas Strakosha është portieri i dytë i ekip-
it përfaqësues dhe në ndeshjet e fundit mund të
themi se i ka marrë pozicionin e titullarit Ber-
ishës. Strakosha është vlerësuar në treshen më
të mirë të portierëve të kampionatit më të madh
të futbollit në Itali, në Serinë A. Prej disa kohësh
ai aktivizohet me skuadrën e Lacios, ku mban
CMYK
Sport
edhe pozicionin e portierit kryesor të saj, arritur
kjo nga puna shumë e madhe e Strakoshës.
Ndërsa, Alban Hoxha mban vendin e porti-
erit të tretë të ekipit kombëtar. Prej disa vitesh ai
aktivizohet te skuadra e Partizanit, që janë kam-
pionët aktualë të Shqipërisë, ku është titullar që
prej shumë kohësh.
Nëse do të kalojmë te pjesa e mbrojtjes, në
shërbim të përfaqësueses janë plot tetë të tillë,
nga ku emra si Elseid Hysaj, Frederik Veseli e Be-
rat Gjimshiti janë aktivizuar që prej më shumë
se pesë vitesh me kombëtaren dhe kanë luajtur
rol të rëndësishëm në formacionet e 2016-ës.
Hysaj aktualisht është pjesë e skuadrës së Na-
polit, rrjedhimisht edhe e Serisë A. Shqiptari
duket se nuk ka pasur periudhën e tij më të mirë
në sezonin 2019-2020 në kampionatin italian, pa-
si prej shumë kohësh atij nuk iu dha mjaftueshëm
kohë për t’u aktivizuar.
Berat Gjimshiti, po ashtu, aktivizohet në të
njëjtin kampionat si Hysaj e Strakosha. Mbrojtë-
CMYK
E SHTUNË
18 JANAR 2020 13
si u rikthye tek Atalanta pas një shkëputjeje trev-
jeçare dhe aktualisht është duke luajtur rol të
rëndësishëm te kjo skuadër.
I bashkuar në radhët e lojtarëve të kombëtares
që prej vitit 2015, Frederik Veseli aktivizohet në
Serinë B të kampionatit italian me skuadrën e
Empolit, ku duket se e ka gjetur mirë veten, pasi
është aktivizuar pothuajse në çdo ndeshje të kësaj
skuadre.
Emra që janë bashkuar më vonë me mbrojtjen
shqiptare janë: Ardian Ismajli, Hysen Memolla,
Lorenc Trashi, Enea Mihaj si dhe Kastriot Der-
maku.
Ismajli, i bashkuar me skuadrën përfaqësuese
në vitin 2018, kohë prej së cilës ka kontribuuar
goxha duke numëruar dhe shumë aktivizime, lu-
an me ekipin kroat të Hajduk Split. Mbrojtësi
shqiptar ka luajtur në nivel të lartë me këtë
skuadër dhe numëron shumë aktivizime në kam-
pionatin kroat.
Mbrojtësi i majtë i kombëtares, Hysen Memol-
 14 E SHTUNË
18 JANAR 2020
Kastriot
Dermaku
Datëlindja - 15 janar 1992
Pozicioni në fushë - Mbrojtës
Skuadra aktuale - Parma, Itali
Bashkuar me kombëtaren - Viti 2018
la, është pjesë e klubit hungarez Diosh-
gyor. Kalimi te skuadra e Dioshgyorit
mund të thuhet se nuk ka qenë më e
mira e mundshme për shqiptarin, pa-
si deri më tani atij nuk i janë dhënë
mjaftueshëm minuta aktivizimi, duke
e lënë në njëfarë mënyre në hije.
Lorenc Trashi së bashku me
portierin Alban Hoxha janë të vetmit
që luajnë në kampionatin shqiptar.
Mbrojtësi është shok skuadre me Hox-
hën edhe te skuadra e Partizanit.
Trashi luan prej disa vitesh te
kryeqytetasit dhe po ashtu prej një ko-
he të gjatë mban rolin e titullarit.
Mbrojtësi i qendrës, Enea Mihaj,
aktivizohet me klubin e PAOK-ut në
kampionatin grek. Skuadra me të cilën
aktivizohet Mihaj ndodhet aktualisht
në vendin e dytë të Superligës greke.
Kastriot Dermaku është shumë i
rëndësishëm në tetëshen defensive të
kombëtares shqiptare. Dermaku luan
në Serinë A me skuadrën e Parmës, e
cila mban vendin e 7-të në këtë kampi-
onat.
Pjesë e mesfushës së kombëtares ja-
në emra, si: Taulant Xhaka, Ermir
Lenjani, Lindon Selahi, Keidi Bare,
Amir Abrashi, Ledian Memushaj,
Klaus Gjasula, Kristi Qose dhe Ylber
Ramadani.
Xhaka, Lenjani, Abrashi, Memush-
aj e Qose kanë shumë vite që aktivizo-
hen në përfaqësuesen e Shqipërisë dhe
e kanë shijuar suksesin e arritur në Ev-
ropianin e 2016-ës ose siç e quajtëm
ndryshe periudhën “e artë” të kom-
bëtares.
Taulant Xhaka aktivizohet me
skuadrën e Bazelit të Zvicrës prej disa
vitesh dhe gjithmonë i është dhënë
hapësirë e mjaftueshme aktivizimi. Ai
ka luajtur me përfaqësueset e grup-
moshave të këtij shteti, por midis kom-
bëtares sonë dhe asaj të Zvicrës, Xhaka
zgjodhi që të luajë për fanellën kuqezi.
Ermir Lenjani aktivizohet në Ligën
e Parë të kampionatit zviceran, duke
luajtur me skuadrën e FC Sion.
Amir Abrashi është ndër të paktët
shqiptarë që aktivizohen në kampio-
natet gjermane e mbi të gjitha në
Bundesligë. Abrashi luan për
skuadrën e SC Frajburgut, e cila këtë
sezon mban vendin e tetë të kësaj
kategorie.
Për kampionatin italian të futbollit
luan edhe mesfushori shqiptar Ledian
Memushaj, i cili në ndeshjet e fundit të
Shqipërisë ka mbajtur dhe rolin e kapi-
tenit. Memushaj luan me skuadrën e
Peskarës, e cila aktualisht luan në Seri-
në B.
Mesfushori Kristi Qose është pjesë
e kampionatit sllovak dhe e skuadrës
së Ruzhomberokut. Qose së bashku
me Ruzhomberokun mbajnë vendin e
EMRAT E RINJ/ CILËT JANË LOJTARËT QË U BASHKUAN
Enea
Mihaj
Datëlindja - 5 korrik 1998
Pozicioni në fushë - Mbrojtës
Skuadra aktuale - PAOK, Greqi
Bashkuar me kombëtaren - Viti 2018
katërt në Superligën e Sllovakisë, duke
u bërë garues pretendent për t’u shpal-
lur kampion. Shqiptari numëron
shumë ndeshje me këtë skuadër dhe
duket se deri më tani ka performancë
të lartë.
Lindon Selahi është lojtari i FC Tu-
entes dhe përkatësisht edhe i kampio-
natit holandez. 21-vjeçari shqiptar
është bashkuar me përfaqësuesen shq-
iptare dhe me skuadrën holandeze vi-
tin që lamë pas.
Keidi Bare, nga ana tjetër, plotëson
numrin e shteteve evropiane ku aktiv-
izohen lojtarët shqiptarë. Bare është
shok skuadre me Armando Sadikun
dhe luan për skuadrën e Malagës në
kampionatin spanjoll. Të dy shqip-
tarët duket se kanë rol të rëndësishëm
te kjo skuadër, pasi janë aktivizuar në
shumë ndeshje e i kanë dhënë fitore
këtij klubi.
Klaus Gjasula i bashkohet Abrashit
në Bundesligë, duke luajtur për klubin
e SC Paderbornit, i cili renditet i 18-ti
në kategorinë më të madhe të futbollit
në Gjermani.
I fundit i mesfushës shqiptare, Yl-
ber Ramadani, aktivizohet në
skuadrën e Vejles në kampionatin
danez. Shqiptari ka luajtur një numër
të konsiderueshëm ndeshjesh dhe ka
kontribuuar shumë që kjo skuadër të
marrë drejtimin e Divizionit të Parë.
Sulmi i Shqipërisë tashmë drejtohet
nga pesë emra. Bekim Balaj, një prej
sulmuesve kryesorë të përfaqësuese
sonë, aktivizohet në kampionatin aus-
triak me skuadrën e Shturm Gracit.
Odise Roshi, i cili ashtu si edhe Ba-
laj, të cilët kanë shumë vite që na për-
faqësojnë në kampionatet e kom-
bëtareve, është pjesë e skuadrës së ruse
të Akhmat Groznit.
Ndërsa, Rey Manaj i bashkohet
Bares në kampionatet spanjolle, ku lu-
an me Barcelonën B. Manaj luan rol të
rëndësishëm te kjo skuadër dhe ka
minutazh të mirë aktivizimi.
Myrto Uzuni ashtu si edhe Ismajli
aktivizohet në kampionatin kroat.
Uzuni është pjesë e sulmit të skuadrës
së Lokomotivës, ku duket se i është
dhënë hapësirë dhe rëndësi e mjaf-
tueshme për aktivizim.
Sulmi i kombëtares shqiptare të fut-
bollit mbyllet nga Taulant Seferi, i cili
është bashkuar me këtë përfaqësuese
vitin që sapo u mbyll. Seferi është pjesë
e kampionatit zviceran dhe luan me
skuadrën e Neushatel Ksamaks FCS,
e cila mban vendin e nëntë në Super-
ligë.
Duket se lojtarët e kombëtares sonë
i kanë zaptuar të gjitha kampionatet
evropiane si dhe një pjesë prej tyre
mbajnë edhe role titullarësh në skuad-
rat ku aktivizohen.
Sport www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
Ylber Myrto Keidi
Ramadani Uzuni Bare
Datëlindja - 12 prill 1996 Datëlindja - 31 maj 1995 Datëlindja - 28 gusht 1997
Pozicioni në fushë - Mesfushor Pozicioni në fushë - Sulmues Pozicioni në fushë - Mesfushor
Skuadra aktuale - Vejle, Kroaci Skuadra aktuale - Lokomotiva, Kroaci Skuadra aktuale - Malaga, Spanjë
Bashkuar me kombëtaren - Viti 2018 Bashkuar me kombëtaren - Viti 2018 Bashkuar me kombëtaren - Viti 2018
Merkato
Dalin shifrat, ja sa kushton
kombëtarja shqiptare e futbollit
Nga gardiani i Serisë A tek ai i Superligës
shqiptare, zbulohen vlerat e lojtarëve kuqezinj
K
ombëtarja shqiptare e fut-
bollit kushton sot 75.100.000
euro, që është një nga shifrat
më të larta të arritura nga lo-
jtarët e përfaqësueses sonë deri më tani.
Në statistikat e publikuara nga
“Transfermarkt”, minimumi i vlerës së
kartonëve të lojtarëve të përfaqësueses
sonë është 300 mijë euro, e cila është
shifra me të cilën vlerësohet mbrojtësi
i majtë Hysen Memolla. Ndërsa, maksi-
mumi është arritur nga portieri Thom-
as Strakosha, që kap vlerën e plot 25
milionë eurove dhe duhet theksuar se
është shifra më e lartë gjatë gjithë kar-
rierës së tij futbollistike.
Përveç portierit Alban Hoxha dhe
mbrojtësit Lorenc Trashi, të cilët aktiv-
izohen me kampionët e Shqipërisë,
Partizanin, të gjithë lojtarët e tjerë janë
pjesë e disa prej klubeve elitare të fut-
bollit evropian, ku dominojnë krye-
sisht në kampionatet italiane.
Portieri Etrit Berisha që tashmë ak-
tivizohet me skuadrën e SPAL-it si një
huazim nga klubi i Atalantës, vlerëso-
het me 3 milionë euro, duke pësuar një
rënie të theksuar nga kulmi i karrierës he maksimumin e tij. Ndërsa, periudha milionë euro, ku duhet theksuar se
së tij kur luante me Atalantën dhe në të cilën rojtari i portës është vlerë- është shifra më e lartë e arritur ndon-
vlente 7 milionë euro. suar më pak ka qenë në fillimet e tij me jëherë nga ai. Gjimshiti aktivizohet me
Berisha prej vitesh luan për kampi- skuadrën e Dinamos, periudhë në të skuadrën e Atalantës dhe duket se
onatet italiane të futbollit, përfshirë cilën Alban Hoxha vlente vetëm 50 mi- është duke shkëlqyer e duke pasur re-
këtu edhe Serinë A. Në periudhën “e jë euro. zultate mjaft pozitive.
artë” të kombëtares, ai ka luajtur rol Mbrojtësi i Napolit, Elseid Hysaj, Vlera më e ulët e kartonit të lojtarit
thelbësor, duke qenë edhe portieri mban vendin e dytë si lojtari me vlerën ka qenë në vitin 2011, e cila arrinte shi-
kryesor i skuadrës. më të lartë të kombëtares shqiptare. frën e 50 mijë eurove, kohë në të cilën ai
Vlera më e ulët e kartonit të rojtarit Hysaj mund të blihet tashmë me 18 mil- ishte 18 vjeç dhe luante me FC Zyrih.
të portës së Shqipërisë ka qenë 75 mijë ionë euro, por duhet theksuar se ka një Mbrojtësi i Hajduk Splitit, Ardian
euro, kjo ka qenë në fillimet e futbollis- rënie nga kulmi i karrierës së tij, kur ai Ismajli, vlen sot plot 1 milion euro, që
tit, më saktësisht në moshën 19-vjeçare. vlente po aq sa Strakosha, plot 25 mil- është edhe shifra më e lartë e arrirë
Thomas Strakosha është futbollisti ionë euro. ndonjëherë nga lojtari. Ismajli është
më me vlerë në kombëtare, duke kapur Hysaj duket se është duke kaluar një shumë i rëndësishëm në skuadrën
plot 25 milionë euro. Futbollisti i Lacios periudhë jo shumë të mirë dhe prej kroate dhe kjo duket edhe nga rritja e
është pjesë e top-treshes më të vlerësu- shumë kohësh u diskutua se ai mund shifrës së kartonit të tij te kjo skuadër.
ar të portierëve që luajnë në Serinë A. të shitej nga Napoli, pasi nuk po i jepej Minimumin Ismajli e ka pasur gjatë
Minimumin e vlerës së tij Strakosha e kohë e mjaftueshme aktivizimi. Ashtu viteve 2017 e 2018 me po këtë skuadër,
ka pasur 75 mijë euro në vitin 2018, ko- si shumë lojtarë të tjerë edhe Hysaj ku vlera e tij arrinte te vetëm 500 mijë
hë në të cilën ishte vetëm 17 vjeç dhe lu- vlerën më të ulët e ka pasur në fillimet euro.
ante për Lacio Primavera. e tij në moshën 17-vjeçare, kur luante Lojtari i Partizanit, Lorenc Trashi,
Portieri i tretë i skuadrës përfaqë- me skuadrën e Empoli Primavera. Në ndodhet tashmë në kulmin karrierës së
suese të Shqipërisë, Alban Hoxha, vitin 2011 mbrojtësi i përfaqësuese sonë tij sportive dhe kap një shifër prej 500
vlerësohet tashmë me 300 mijë euro, vlente vetëm 50 mijë euro. mijë eurosh. Mbrojtësi që i është
duke pësuar përgjysmim të vlerës së Berat Gjimshiti është i treti lojtar që bashkuar kombëtares vitin e kaluar,
kartonit të tij. Hoxha prej vitesh aktiv- i rrit vlerën monetare skuadrës kom- minimumin e ka pasur në vitin 2013,
izohet me Partizanin, ku ka arritur ed- bëtare të Shqipërisë. Gjimshiti vlen 10 kohë kur luante me skuadrën e Lush-
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
ME KOMBËTAREN DY VITET E FUNDIT?
Ardian
Ismajli
Datëlindja - 30 shtator 1996 Datëlindja - 26 shkurt 1999
Pozicioni në fushë - Mbrojtës Pozicioni në fushë - Mesfushor
Skuadra aktuale - Hajduk Split, Kroaci Skuadra aktuale - FC Tuente, Holandë
Bashkuar me kombëtaren - Viti 2018 Bashkuar me kombëtaren - Viti 2019
njës dhe vlente vetëm 75 mijë euro.
Hysen Memolla ka një rënie të theksuar të maksi-
mumit të vlerës së tij. Mbrojtësi i Kokolan Palo-Vei-
kotit vlen tashmë 250 mijë euro nga 850 mijë euro që
kapte në kohën e Hajduk Splitit. Siç duket, perfor-
manca e shqiptarit nuk ka qenë mjaft e mirë kohët e
fundit dhe kjo ka ndikuar edhe në shifrën e tij të mer-
katos. Ndërkohë, minimumi i Memollës ka qenë në
vitin 2014, kohë kur ai luante me klubin AS Martina
Franca dhe vlente vetëm 50 mijë euro.
Mbrojtësi i qendrës së kombëtares sonë, Frederik
Veseli, mund të blihet sot me anë të 900 mijë eurove
nga Empoli në krahasim me 1 milion që ishte në vitin
2018. Ndonëse Veseli ka bërë një lojë të mirë, duket se
çmimi i lojtarit shqiptar ka rënë.
Ndërsa, minimumin lojtari e ka pasur në kohën
kur aktivizohej në Buri FC dhe vlente vetëm 25 mijë
euro.
Enea Mihaj është duke shijuar sukses në skuadrën
greke të PAOK-ut me një performancë të lartë e me
vlerën më të madhe monetare që ka arritur deri më
tani. Mihaj vlerësohet me plot 1 milion euro, ndërkohë
që minimumin e ka pasur me skuadrën e Panetolikos
në vitin 2016, kur kushtonte vetëm 50 mijë euro.
Kastriot Dermaku, ashtu si Mihaj, ndodhet në kul-
min e karrierës së tij. Mbrojtësi i qendrës aktivizohet
me skuadrën e Parmës dhe kartoni i tij vlen 1 milion
euro. Në fillimet e tij Dermaku vlente vetëm 50 mijë
euro dhe në 10 vite ai e ka rritur shumë vlerën e vetes.
Një nga mesfushorët e afruar së fundmi në kom-
bëtare, Lindon Selahi, mund të blihet tashmë për
vetëm 600 mijë euro, që është edhe shifra më e lartë
e arritur ndonjëherë nga lojtari i Tuentes.
Kjo shifër është një rritje e theksuar e Selahit, i cili
para disa muajsh luante me Standard Liezhin dhe
vlente vetëm 150 mijë euro. Duket se rezultatet e loj-
tarit kanë ndikuar mjaftueshëm në vlerën e kartonit
të tij.
Keidi Bare është duke shijuar arritjet me skuadrën
e Malagës, gjë e cila e ka çuar vlerën e mesfushorit në
800 mijë euro, e cila është edhe shuma më e madhe
Sport
Lindon
Selahi
Datëlindja - 15 nëntor 1996
Pozicioni në fushë - Sulmues
Skuadra aktuale - Neushatel
Ksamaks, Zvicër
Bashkuar me kombëtaren - Viti 2019
që ka arritur ndonjëherë ai. Minimumi në të cilin ka
rënë shifra e Bares ka qenë 300 mijë euro me po këtë
klub, por në vitin 2018.
Mesfushori i Frajburgut, Amir Abrashi, ka pësu-
ar rënie prej plot 500 mijë eurosh në vlerën e tij.
Abrashi vlen tani 2 milionë euro nga 2.5 milionë që i
kapte në qershor të vitit 2019. Megjithatë, po ta kra-
hasojmë me shifrën më të ulët që është dhënë për lo-
jtarin në kohën kur luante për klubin e Uinterthurit,
që shkonte në vetëm 100 mijë euro, mund të thuhet
me plot gojë që rritja e tij është goxha e lartë.
Çmimi i mesfushorit Ledian Memushaj ka pësu-
ar një rënie drastike nga 2.5 milionë euro në vitin 2016
në 800 mijë euro aktualisht. Çmimi më i
ulët i kartonit të Memushajt ishte në vi-
tin 2011, kohë në të cilën ai luante për Por-
togruaren dhe vlente vetëm175 mijë euro.
Mesfushori Klaus Gjasula është duke
shijuar rezultatet e mira me skuadrën e
Paderbornit 07, në të cilën ka kapur shi-
frën e 900 mijë eurove. Futbollisti është
bashkuar së fundmi me kombëtaren,
ndërsa në vitin 2011 Gjasula aktivizohej
me SV Valdof Manhaim dhe kushtonte
vetëm 50 mijë euro.
Kristi Qose luan për skuadrën e MFK
Ruzhomberok, me të cilën sipas raportit
të “Transfermarkt”, rezulton se ka arri-
tur maksimumin e vlerës së tij me 600
mijë euro. Çmimi më i ulët i vendosur për
Qosen ka qenë në vitin 2014 kur ai luante
për Apollon 1926 dhe kushtonte vetëm
50 mijë euro.
Rezultatet e larta të mesfushorit shq-
iptar kanë ndikuar në aktivizimet e tij në
lojë dhe në vlerën e arritur deri më tani.
Ylber Ramadani nuk mund të thuhet
se është një lojtar që kushton shumë,
mirëpo vlera e tij tashmë shkon në 300
mijë euro. Maksimumin e tij mesfushori
e ka pasur në vitet 2018 dhe 2019 me klu-
bin e Vejle Boldklub, kohë në të cilën ai kushtonte
400 mijë euro, ndërsa kur aktivizohej me klubin e
Partizanit, Ramadani kushtonte po aq sa sot.
Një nga lojtarët më të vjetër të kombëtares, Ermir
Lenjani, është duke pësuar një rënie të theksuar në
karrierën e tij. Mesfushori tashmë kushton vetëm
750 mijë euro nga 1.5 milionë që ka qenë maksimumi
i tij.
Megjithatë, duhet theksuar se në krahasim me
fillimet në vitin 2009, kur lojtari mund të blihej me
vetëm 50 mijë euro, shifra e sotme mund të cilësohet
e lartë.
Ashtu si Lenjani edhe mesfushori i Bazelit, Tau-
lant Xhaka, s’është në periudhën e tij më të mirë.
Nëse në vitin 2017 për të blerë mesfushorin duhet të
paguheshin 4 milionë euro, tashmë ai mund të mer-
ret me 1.5 milionë euro.
Xhaka ka vite që aktivizohet me klubin e Bazelit
dhe duket se rritjet dhe rëniet i ka kaluar në po këtë
klub. Në vitin 2010, ku duhet theksuar se është peri-
udha e fillimeve të lojtarit, Xhaka vlente vetëm 50
mijë euro.
Sulmuesi Bekim Balaj i bashkohet grupit të lo-
jtarëve që nuk po gëzojnë sukses dhe që kanë rënie
të vlerës e të aktivizimeve në skuadrat ku luajnë. Ba-
laj luan me skuadrën e Shturm Gracit dhe vlera që ai
kap është 1.3 milionë euro, por duhet theksuar se në
vitin 2017, periudhë në të cilën sulmuesi aktivizohej
E SHTUNË
18 JANAR 2020 15
Taulant Lorenc Klaus
Seferi Trashi Gjasula
Datëlindja - 14 dhjetor 1989
Datëlindja - 19 maj 1992 Pozicioni në fushë - Mesfushor
Pozicioni në fushë - Mesfushor Skuadra aktuale - SC Paderborn,
Skuadra aktuale - Partizani, Shqipëri Gjermani
Bashkuar me kombëtaren - Viti 2019 Bashkuar me kombëtaren - Viti 2019
te skuadra e Terek Gronzit, kushtonte 3 milionë Seferi luan me klubin e Neushatel Ksamaksit
euro. Ndërsa, çmimin më të ulët Bekim Balaj e dhe çmimi i tij shkon në 450 mijë euro, ku duhet
kishte kur luante për skuadron e Vllaznisë në theksuar që është shifra më e lartë e arrirë deri
vitin 2010 dhe kushtonte vetëm 25 mijë euro. më tani nga sulmuesi.
Lojtari i Akhmat Gronzit, Odise Roshi, vlen Në fillimet e tij në vitin 2014 sulmuesi kush-
tashmë 1.2 milionë euro nga 1.4 milionë që ishte tonte vetëm 75 mijë euro dhe luante për skuadrën
shuma e arrirë në vitin 2018. Ndonëse ka pësu- e Rabotniçki të Shkupit.
ar rënie në vlerën monetare, mesfushori i kom- Sulmuesi i Lokomotivës së Zagrebit, Myrto
bëtares ka ende performancë të mirë. Në vitin Uzuni, duket se është duke shijuar rezultatet e
2010, Roshi luante për skuadrën e Flamurtarit larta në kampionatin futbollit kroat. Uzuni ka
dhe çmimi i tij ishte vetëm 25 mijë euro. arritur çmimin më të lartë të kartonit të tij që
22-vjeçari Rey Manaj aktivizohet momental- tashmë shkon në 1 milion euro.
isht me skuadrën e Barcelonës B në Spanjë. Në vitin 2015, Uzuni ka qenë pjesë e klubit
Vlera e sulmuesit shqiptar ka rënë në 900 mijë shqiptar të Apolonisë së Fierit dhe në atë kohë
euro nga 1.5 milionë që ishte disa muaj më parë. ka pasur edhe vlerën më të ulët, që shkonte në
Manaj është duke dhënë maksimumin me 150 mijë euro. Duket se lojtari i kombëtares
këtë skuadër dhe rezultatet, ndonëse nuk janë është duke ecur mjaft mirë dhe po e shijon suk-
më të mirat, nuk mund të thuhet se janë të dobë- sesin.
ta. Megjithatë, ka një ndryshim të çmimit të lo- Duhet ritheksuar se ndërsa shumë lojtarë të
jtarit nga vera e 2019-ës me tani. Ndërsa, duhet rinj janë duke u rritur e kapur shifra të larta,
theksuar se në kohën kur Manaj luante për Kre- emrat dikur më të mëdhenj të kombëtares sonë
monezen kushtonte vetëm 150 mijë euro. kanë pësuar rënie të theksuar. Megjithatë, në
Sulmuesi Taulant Seferi bën pjesë në grupin total mund të themi se shifra e kapur nga 25-shja
e lojtarëve me çmimin më të ulët të kombëtares. e lojtarëve është e konsiderueshme.
Numra që shkojnë në 25 milionë euro, tre
futbollistët më të shtrenjtë të fanellës kuqezi
Thomas Strakosha
Portieri i Lacios, Thomas Strakosha, është lojtari më i paguar
i kombëtares shqiptare të futbollit. Strakosha vlen plot 25 milionë
euro, ku duhet theksuar se është edhe vlera më e lartë e tij gjatë
gjithë kohës që aktivizohet si lojtar profesionist.
Rojtari i portës së klubit italian është një ndër më të vlerësuar-
it së fundmi nga mediat vendase. Strakosha është përzgjedhur di-
sa herë me radhë në treshen e portierëve më të mirë që luajnë për
Serinë A, kampionati më i madh i futbollit në Itali.
Vlera më e ulët e Thomas Strakoshës ka qenë me klubin e të rinjve të Lacios, ku kar-
toni i portierit vlente 75 mijë euro.
Elseid Hysaj
Mbrojtësi i djathtë i kombëtares, Elseid Hysaj, mban vendin e
dytë si futbollit me vlerën më të lartë që aktivizohet te përfaqë-
suesja.
Kartoni i Hysajt vlen plot 18 milionë euro, shifër kjo që ka pë-
suar një rënie të theksuar nga koha kur shkodrani kishte pikun
e tij. Shifra më e lartë që ka prekur lojtari i Napolit ka qenë 25 mil-
ionë euro, që është e barabartë me vlerën më të lartë deri më tani
edhe të Strakoshës.
Performanca jo shumë e lakmueshme e Hysajt kohët e fundit dhe minutazhi i mun-
guar duket se kanë ndikuar shumë në çmimin e kartonit të lojtarit shqiptar.
Ndërsa, çmimin më të ulët e ka pasur në vitin 2011, kohë kur aktivizohej me Empoli
Primavera dhe blerja e mbrojtësit kushtonte vetëm 50 mijë euro.
Berat Gjimshiti
Top-treshja e lojtarëve me vlerën më të lartë që aktivizohen në
kombëtare plotësohet nga mbrojtësi i qendrës, Berat Gjimshiti.
Kartoni i Gjimshitit kap vlerën e plot 10 milionë eurove, që është
edhe shifra më e lartë me të cilën është vlerësuar deri më tani kar-
toni i mbrojtësit.
Mbrojtësi aktualisht aktivizohet me klubin italian të Atalantës
dhe duket se ai luan rol të rëndësishëm aty.
Kartoni i Gjimshitit ka pasur vlerën më të ulët në vitin 2011 në kohën kur mbrojtësi
aktivizohej me klubin e FC Zyrih U18 dhe në atë kohë ai kapte shifrën e 50 mijë eurove.
Mbrojtësi është shumë i rëndësishëm për skuadrën e Atalantës dhe duket se dre-
jtuesit e kësaj skuadre nuk e duan largimin lojtarit me asnjë kusht.
 16 E SHTUNË
18 JANAR 2020
EDITORIAL
Fjala do të jetë e lirë
REDAKSIONALE
N
ë qytetin gjerman të Maincit, afro
600 vite më parë, nisi punën
shtypshkronja e parë në botë,
shtypshkronja e Gutenbergut,
duke printuar librat e më tej gazetat në forma-
tin që njohim ende sot. Pas 6 shekujsh rezis-
tencë, vetëm në dy dekadat e fundit ekzistenca
e letrës së printuar u vu në pikëpyetje të forta
përballë revolucionit digjital, duke na e sjellë
librin dhe gazetën në një ekran kompjuteri apo
telefoni pa qenë nevoja të kalojë në lastrat e
shtypit dhe pa e ndier erën e plumbit që tha-
het në letër.
Gazetat më të mëdha në botë e vunë në dis-
kutim ekzistencën e tyre tradicionale në print,
duke iu përshtatur epokës së re. Por, pavarë-
sisht parashikimeve, “vdekja e Gutenbergut”
nuk është përfundimtare, për sa kohë do të
ketë akoma lexues që e duan dhe i besojnë lid-
hjes së prekshme me gazetën dhe librin.
Botimi i një gazete print sot është kthyer në
një përpjekje donkishoteske për botuesit dhe
gazetarët. Për të parët, për shkak të kostove fi-
OPINION
Shqipja, muhalebishtja dhe
administrata e gërmave të harruara
NGA ERJON UKA
S
hqetësimi i profesor Gjovalin Shkur-
tajt për shqipen nuk është i pabazë.
Në një ndërhyrje publike pak kohë
më parë, ai bëri thirrje që politikanët
të vlerësohen edhe nga gjuha shqipe, e cila në
vitet e fundit po i ngjan gjithmonë e më shumë
një ngrehine që rrëmohet nga të gjitha anët.
Madje propozimi shkoi edhe më tej, që të
zgjedhurit t’i nënshtrohen edhe provimit të
gjuhës shqipe, një ide kjo e propozuar nga Is-
mail Qemali që në vitin 1913 kur thoshte se
“Të gjithë ata që dëshirojnë të qëndrojnë në
Administratën Shtetërore, duhet të japin
provën se dinë gjuhën shqipe.”
Nuk mbetet pas as administrata shtetërore,
në fakt “administrata e gërmave të harruara”.
Po bëhet thuajse normalitet që në shkresa
zyrtare të mungojnë “ë” apo “ç”, aq sa edhe
kur i sheh ndonjëherë të duken si fosile të një
epoke tjetër që mund të jenë ringjallur vetëm
nga tekstet e përdorura dhe manualët teknikë
që shiten buzë Lanës. Apo sheh të ngatërro-
het ashtu si në gjuhën e folur “gj” me “xh” dhe
“ç” me “q”. E për të mos zënë në gojë fjalët
tërësisht gabim, të pakuptimta apo jashtë
kontekstit. Një shqetësim të tillë ngriti edhe
Instituti i Studimeve Politike, specialistit të
së cilit me siguri i kishte mbaruar rezerva e
bojës së kuqe të stilolapsit duke analizuar një
tekst zyrtar të Kuvendit të Shqipërisë.
Por pse është kaq e rëndësishme gjuha?
Ose, a ka vërtetë rëndësi të shqetësohemi më
për të? Përgjigja është e thjeshtë, dhe sipas
meje, është “Po”. Mbi të gjitha sot, në kohën
e rënies së barrierave dhe dalldisë së multi-
kulturalizmit, shtetet e vogla e kanë më të
vështirë të ruajnë identitetin e tyre. Dhe gju-
ha është themeli i identitetit të një kombi, aq
OP-ED
nanciare që mbart krahasimisht me median
online, dhe për të dytët, për shkak të humbjes
së ekskluzivitetit të lajmit të fundit, i cili kon-
sumohet në kohë reale në televizion dhe por-
talet online.
Gazeta “Fjala” del sot në print në numrin e
saj të parë, duke i besuar lexuesit dhe gazetar-
isë profesioniste dhe duke marrë përsipër
riskun e “betejës” me detin e madh të informa-
cionit online. “Fjala” sot vjen si një besëlidhje
e re me lexuesin, me shpresën e vazhdimësisë
në një moment të vështirë për printin, kur di-
sa gazeta të vjetra në treg janë mbyllur ose ja-
në drejt mbylljes.
Beteja më e fortë që e pret “Fjalën” është
beteja me lirinë dhe profesionalizmin.
Liria e shtypit në Shqipëri, sipas indeksit të
“Reporterëve pa Kufij”, është në fashën por-
tokalli, që nënkupton “situatë problematike”,
një fashë ku gjenden sot 37% e vendeve në botë,
përfshirë dhe SHBA-në. Një ligj i ri i miratuar
nga mazhoranca jep sinjale për përkeqësimin
e kësaj situate dhe është kundërshtuar fort nga
sa Octavio Paz nuk hezitonte të profetizonte
se “Një komb shthuret kur nis të shthuret
gramatika dhe gjuha e tij”. Drithëruese apo
patetike, realiste apo moraliste, kjo thënie e
Octavio Paz do të ishte mirë që të fusë në men-
dime jo vetëm gjuhëtarët, por këdo që gjuhën
e ka pjesë të përditshmërisë së tij. Pra, të
gjithë.
Në këndvështrimin e gjuhës, rrezikohemi
mbi të gjitha nga anglishtëzimi, keqpërdor-
imi dhe mbi të gjitha moslëvrimi. Mjaft të ku-
jtojmë që fjalori i fundit i gjuhës shqipe është
punuar në vitin 1984! Dhe kjo e kombinuar
me trendet globale të futjes së termave
teknologjikë në gjuhën e përditshme, bëhet
një rrezik serioz. Për shembull, “The Econo-
mist” në revistën “Bota në vitin 2016” para-
shoqatat e gazetarëve në vend dhe
ato ndërkombëtare. Edhe pa këtë
ligj media shqiptare kishte prob-
lematikat e saj të vjetra të profe-
sionalizmit, të censurës dhe auto-
censurës që rrjedhin nga lidhjet e
interesave të pronarëve të medias
me politikën.
Por, pavarësisht nga problemet,
gazetarët që kanë punuar për të
vërtetën e kanë gjetur gjithmonë
kanalin e tyre të komunikimit me publikun.
Ekipi i ri i gazetës “Fjala” beson te liria e shpre-
hjes dhe do të angazhohet t’i shërbejë lexuesit,
pasi nuk mund të ketë liri të mendimit pa njo-
hur realitetin ku jetojmë. Për të cituar nenin
19 të Deklaratës Universale të të Drejtave të
Njeriut: “liria e mendimit dhe e shprehjes”
nënkupton të drejtën “e kërkimit, marrjes dhe
shpërndarjes së informacionit dhe ideve
përmes çdo medie dhe pavarësisht nga kufi-
jtë”.
Profesionalizmi do të jetë kryefjala jonë. Për
lajmëronte se shumë fjalë si “më whatsapp”
(për të thënë “më shkruaj në WhatsApp”),
“më venmo” (për të kërkuar transfertë parash
ndëpërmjet aplikacionit “Venmo”) apo “më
slek” (për të thënë më shkruaj në “Slack”) po
shtoheshin dita-ditës, aq sa në fund të vitit
2016, mund të dilnin jashtë mode dhe të
zëvendësoheshin nga të tjera. Edhe me për-
pjekjen e kompanive si Adobe që nëpërmjet
fushatave zyrtare kërkuan zëvendësimin e
foljes “fotoshopoj” me “Përmirësoj fotografi-
në në Adobe Photoshop”, ky parashikim re-
zultoi fatkeqësisht i suksesshëm.
“Çpb”, “Asap”, “Fyi”, “Sps”, “Klm”, “Çnth”
janë shkurtime, fjalë a togfjalësha të përdit-
shme që kanë kaluar nga rrjetet sociale, në
shkrimet e dërrasës së zezë në shkollë, në ko-
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
një sipërmarrje të guximshme, kur shumë me-
dia print (gazeta të përditshme), po bien njëra
pas tjetrës nën siglën “Mbyllet” ne besojmë,
duke ardhur pranë lexuesit më shkrime të
thelluara, analiza përtej së sotmes dhe në ru-
ajtje të parimeve kryesore të gazetarisë; të vër-
tetën dhe paanshmërinë.
Në këtë drejtim, “Fjala” do të punojë që të
ketë fjalët e duhura, fjalët e vërteta, pa u
shqetësuar që të bëjë marrëveshje shitblerjeje
apo censure për fjalët. “Fjala” do të jetë e vër-
tetë! “Fjala” do të jetë e lirë!
munikime elektronike zyrtare e shumë shpe-
jt do t’i shohim në shkresa. E nëse çuditemi,
me siguri do të jetë faji ynë.
Ernesto Sabato thoshte se të gjithë shkrim-
tarët e mëdhenj shkruajnë me thjeshtësi, por
në kurriz të punës së madhe. Fundja, duke
lexuar një roman të gjithë mendojmë se mund
të shkruajmë lehtësisht si Tolstoi apo Sten-
dali, gjersa e provojmë diçka të tillë. Gjuha
kërkon angazhim dhe nuk mund të vijë dhu-
ratë nga hiçi.
Në fakt, beteja e ftohtë në distancë mes
shkrimtarëve dhe gramatikanëve ka kohë që
zhvillohet. Ndoshta vetëm Shekspiri e pati
luksin që për çdo koncept të cilit nuk i gjente
fjalën, ta shpikte atë, pa pasur frikën e syve
të rreptë të gardianëve të gjuhës. Në total, ja-
në 1700 fjalë të shpikura nga ai. Ketë gjë Er-
nesto Sabato e arsyetonte me faktin se gjuha
e jetës dhe gjuha e letërsisë nuk u binden
ligjeve të rrepta pasi qëllimi i tyre nuk është
të thonë të vërteta, por të arrijnë fitore. Nga
ana tjetër, gjuha e shkencës ka përgjegjësinë
t’i qëndrojë stoike tundimeve, pasi ajo duhet
të thotë vetëm të vërteta.
Problemi në këtë pikë është, ç’të bëjmë kur
edhe gjuha e shkencës shastiset? Më kujtohet
gjithmonë se i vogël pyesja babain, deri në
bezdisje, se sa gjuhë mund të fliste. E pas
herëve të para që u përgjigj seriozisht, një ditë
shtoi edhe “muhalebishten”, një ide e ardhur
me siguri teksa më shihte që e karashtisja pa
pushim tasin e muhalebisë që po haja për
mëngjes, duke i dhënë një pamje që të bënte
të rrudhje fytyrën. Çështja sot është që gjuha
nuk duhet kthyer në muhalebi dhe shqipja
nuk duhet zëvendësuar me muhalebishten.
As për shaka.
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
OPINION
Pushteti “i zhveshur”i Putinit, mund të
ketë përfitime të papritura për Rusinë
NGA YANA GOROKHOVSKAIA/ “THE GUARDIAN”
Një presidencë më e dobët dhe
një parlament i fortë, kjo është
alternativa më e mirë për një
Rusi demokratike
E
mërkura mund të rezultojë si
një ndër ditët më të rëndë-
sishme në historinë politike të
Rusisë postsovjetike. Gjatë 10
minutave të fundit të fjalimit të përvitshëm,
Vladimir Putin bëri një seri propozimesh për
të reformuar Kushtetutën e Rusisë, të cilat
mund të përkthehen lehtësisht edhe si një
udhërrëfyes për të ardhmen e tij politike pas
vitit 2024. Ndryshimi i gjerë i sistemit është
në horizont për Rusinë, por figura më e
rëndësishme politike e vendit ka të ngjarë të
mbetet thelbësore për të gjitha vitet në vijim.
Pa dyshim, planet e Putinit kanë të bëjnë me
mbajtjen në duar të levave të pushtetit.
Reformat kushtetuese të propozuara të
Putinit do të riformulojnë ekuilibrin e push-
tetit midis legjislaturës dhe ekzekutivit,
duke i dhënë Presidentit autorizim për emër-
imin dhe konfirmimin e Kryeministrit dhe
kabinetit në Duma, si dhe duke kufizuar
Presidentin në dy mandate. E teksa në këtë
mënyrë Rusia do të mbetej një republikë
presidenciale, elementet e sistemit “super-
presidencial”, që përqendron pothuajse të
gjitha vendimmarrjet politike në duart e
Presidentit (krijuar nga Boris Jelcini në
1993-shin, pas konfrontimit të tij të dhun-
shëm me Parlamentin), do të jenë të ndrysh-
uara në mënyrë të dukshme.
Putin po e dobëson qëllimisht zyrën, që
është bërë identifikuese për të gjatë 20 viteve
të fundit. Presidentët e ardhshëm të Rusisë
nuk do të jenë në gjendje të japin një mandat
PUBLICISTIKË
Skanderbegu
NGA LUMO SKËNDO*
S
hqiptarë! A e njihni këtë emër? Ky
burrë është trimi i Shqipërisë, që qe
munduar 30 vjet për lirinë e saj. Emër
i vërtetë i tij është Gjergj Kastrioti dhe
i ati quhej Gjon Kastrioti; ka lindur më 1405 në
Krujë.
Mbreti i Turqisë, Murat II, si mundi t’anë e
Skanderbegut, e kish marrë peng së bashku
me tre vëllezërit e tij më 1423. Në mes të
vëllezërve, Gjergji, që mori emrin Skander Beg,
ish më trimi, m’ i forti dhe m’i bukuri. Murati
e donte shumë dhe e bëri krye në ushtri; dhe
në ç’do luftë, q’e dërgoi, burri shqiptar qe
gjithënjë mundës, e kurr’i mundur. Po turkut
të lig, Muratit, zu t’i vijë nakar dhe donte të
humbiste Skënderi. Shumë herë thërriste
njerëz trima e të fortë dhe i vinte të luftonin me
shqiptarët, duke shpresuar se Skanderbegu
do të vritej ndonjë herë. Po ky, gjithnjë qe ngad-
hënjyes; Muratit i shtohej nakari dhe të tre
vëllezërit ia prishi; vetëm këtë kish frikë ta
OP-ED
për të kandiduar përsëri, ashtu sikurse bëri
Putini në 2008-2012, në mënyrë që të
përputhet me kufijtë e afateve kushtetuese.
Po kështu, Presidenti nuk do të vendosë më
as përbërjen e qeverisë. Putini po e transfor-
mon Presidencën, sepse ai nuk ka më ndër-
mend që ta zërë zyrën e saj. Spekulimet për
të ardhmen e Putinit gëluan edhe para se ai
të rizgjidhej në mandatin e tij të katërt si
President në mars të 2018-ës. Askush nuk
priste që udhëheqësi rus me shërbimin më
të gjatë që nga koha e Stalinit (rekord i thyer
në vitin 2017), do ta pranonte hijshëm daljen
në pension kur të arrijë kufiri i afatit drejtues
në 2024-ën.
Por, rruga përpara ishte e paqartë. A do
të bëhej ai përsëri Kryeministër, siç u bë në
vitin 2008? A do t’i eliminonte ai kufijtë e
mandatit presidencial, si Presidenti i Bjello-
rusisë, Aleksandër Lukashenko, i cili është
humbiste, se ushtria e donte fort tepër; e kush
nuk e donte një shqiptar me shpirt si Skënder-
in? Në ç’do luftë ish fitues dhe shumë trimëri
kish treguar.
Po trimit zemra s’i rrinte e përejtur: mendo-
hej kurdoherë për mëmëdhenë e tij; lot i shko-
nin shumë herë.
I ati, Gjoni, vdiq dhe armiku e bëri të tij Shq-
ipërinë. Po Skanderbegu e liroi më 28 nëntor
1443.
Më 1449, Murati, me ushtri të madhe vajti
vetë në Shqipëri edhe qëndroi përpara Krujës;
po trimat e mundën dhe e dëbuan. O i mjerë
Murat, e qysh guxon të vesh në atë vent të
bekuar, atje tek rrinë Perënditë! Në 1451, Mu-
rati vdiq dhe hipi në fron Mehmeti II, i cili mo-
ri Stambollin.
Mbretërit e Evropës u gëzuan tepër, se të
mos qe burri shqiptar, halldupët si qenër të tër-
buar kishin për të tmerruar tërë Evropën. Po
nga këta mbretër, asnjë s’dërgoi ndihmë në
rizgjedhur në postin e tij për më shumë se 25
vjet? A do të ndiqte Putini shembullin e pres-
identëve të Azisë Qendrore, të cilët kanë sjel-
lë në jetë fëmijët e tyre për t’ua pasuar postet?
Të gjitha këto mundësi nuk dukeshin të
mundshme. Kalimi i mëparshëm midis Pres-
identit dhe Kryeministrit kontribuoi në
ndjenjën antiqeveritare në mesin e rusëve,
që përfundimisht çuan në muaj protestash
në vitin 2011. Putin i ka mbajtur vajzat qëlli-
misht jashtë vëmendjes publike, duke lënë
të kuptohet se ato nuk do të jenë pasardhë-
set e tij. Dhe ishin të paktë ata që prisnin që
Putini ta bënte veten “udhëheqës të kombit”,
si Nursultan Nazarbajev të Kazakistanit.
Përkundër faktit që Putini do të vijojë të
mbetet në skenën politike, ndryshimet e pro-
pozuara mund të kenë efekte pozitive afatg-
jata në sistemin politik të Rusisë.
Sado cinike qofshin përpjekjet e Putinit
Shqipëri. Mehmeti dër-
goi 50.000 ushtarë në
jug të Shqipërisë; Skan-
derbegu i mundi dhe i
dëboi; në këtë kohë u
hodh në Itali, për të ndi-
hmuar Ferdinantin.
Ah, o trim! Sa njeri i
mirë, sa shpirt të lartë
ke! Sot, pse s’ka njerëz
si ty në Shqipëri? Eja një
herë të na shpëtosh dhe tani nga zgjedha!
Sado që s’qe i plagosur në luftëra, trimi me
fletë i Shqipërisë, ai burrë zemërflorinjtë,
mendjeflakti, ai që u përpoq për lirinë e
mëmëdheut, ai që i mundi në 20 beteja bar-
barët turq, më në fund frym’e tij u shua. E zeza
vdekje i erdhi, kur s’ish më shumë se 63 vjet,
më 1468. Pse moj vdekje e shkretë e godite atë
trim? Pse s’e le të kish shpëtuar mëmëdhenë?
Turqit, pas vdekjes së Skanderbegut, pak nga
E SHTUNË
18 JANAR 2020 17
për të rialokuar disa nga kompetencat e
Presidentit në Parlament, një Parlament i
fortë është një gjë e mirë për Rusinë. Sot Du-
ma është një institucion që kryen një funk-
sion të vetëm: të miratojë me shpejtësi legjis-
lacionin qeveritar me shumë pak debate.
Anëtarët nuk e bëjnë ose nuk ndikojnë poli-
tikën dhe votuesit janë të shkëputur nga pro-
cesi politik, sepse përfaqësuesit e tyre kanë
pak interes për t’u shërbyer zgjedhësve. I
gjithë zinxhiri i demokracisë përfaqësuese
nga votuesit në legjislacion tashmë është thy-
er.
Por, nëse Duma bëhet më e fuqishme në
krahasim me Presidentin, zgjedhjet legjisla-
tive do të bëhen më konkurruese. Kjo nuk
është për shkak të një fryme të qenësishme
demokratike, por më tepër të interesit poli-
tik. Personat që duan të bëjnë ndryshime, do
të tërhiqen nga institucionet që u japin atyre
mundësinë. Konkurrenca më e madhe për
vota do të nxitë politikanët të bëjnë thirrje
m ë t ë d r e j tp ë r d r e j t a p ë r vo t u e s it .
Konkurrenca gjithashtu do të eliminojë kan-
didatët e këqij ose të paaftë. Pak anëtarë të
partisë së pushtetit të Kremlinit (Rusia e
Bashkuar), e dinë se si të zhvillojnë një fush-
atë, sepse ata kurrë nuk janë detyruar të ga-
rojnë duke fituar vendet e tyre falë mash-
trimit dhe manipulimeve. Verën e kaluar,
protestat dhe zgjedhjet në Moskë demon-
struan se rusët kanë një oreks për fushata
politike me cilësi të larta dhe thelbësore. Pu-
tini, 67 vjeç, do të mbetet aktori më i fuq-
ishëm politik në Rusi për vitet në vazhdim.
Por, ai përfundimisht do të bëjë daljen e tij
dhe nëse reformat e paralajmëruara ndod-
hin, ai do të lërë pas një sistem politik që
mund të sigurojë mundësi për llojin e
konkursit politik real që ka munguar nga
Rusia për 20 vitet e fundit.
pak e morën Shqipërinë.
O djemt’e Shqipërisë! Me ç’faqe mund të
dalim sot përpara botës ne, që po mbajmë
zgjedhën e të huajve në zverk!? A nuk jemi shq-
iptarë, të bijtë e Skënderit? Pse rrimë nën turq-
it ne, që gjithë bota na kanë për trima, pse flemë
dhe nuk zgjohemi?
* Pjesë e shkëputur nga vëllimi i dytë i ve-
prave të Mid’hat Frashërit, botim i Institutit
të Studimeve Historike Lumo Skëndo
18 E SHTUNË
18 JANAR 2020
LIGJI ANTI-SHPIFJE
Çfarë do të ndodhë me
dekretin e Presidentit?
Ligji që rregullon mediat nuk e mori firmën e kreut të shtetit, por mazhoranca ka paralajmëruar se do ta miratojë
përsëri. Cili është hapi i radhës së shoqatave të gazetarëve? Flasin për gazetën ‘Fjala’ Koloreto Cukali dhe Elvin Luku.
Nga Bardhi Quku
M
iratimi i paketës ‘Anti-
shpifje’ nga Parlamenti në
dhjetorin e vitit të kaluar
ka ngritur alarmin në
rrethin e botuesve dhe gazetarëve të me-
dias online. Kalimi në Kuvend i këtij ligji
shihet si një përpjekje e qeverisë për të
kontrolluar median online, dhe për ta
rregulluar atë me forcën e ligjit. Mirati-
min e tij me 82 vota pro nuk e ndaloi as
protesta e gazetarëve dhe përfaqësuesve
të shoqatave të mediave në vend dhe as
thirrjet e organizatave ndërkombëtare të
medias.
Megjithatë, ky ligj ka pasur edhe një
instancë të radhës për t’u shqyrtuar dhe
ai është Presidenti. Ky i fundit e pati
paralajmëruar edhe më herët qeverinë që
të ndalej nga marrëzia që e kishte kaplu-
ar për të miratuar një ligj të tillë që cenon
së pari lirinë e medias, lirinë e shprehjes
dhe të drejtat e njeriut. Presidenti Ilir Me-
ta ka konstatuar disa shkelje në paketën
e ‘Anti-shpifjes’ duke ia rikthyer për
shqyrtim Kuvendit.
E para, sipas dekretit të Presidentit
“Shkel parimet themelore kushtetuese të një
shteti demokratik. Shkel të drejtën e lirisë së
shprehjes, së shtypit dhe të drejtës së in-
formimit Në kundërshtim me jurisprudencën
e Gjykatës Kushtetuese Shkel standardet e
Konventës Evropiane të të Drejtave të Njer-
iut”
E dyta, krijohet një gjendje censure si
pasojë e masave ndëshkuese, ku Auto-
AKTUALITET
riteti i Medias Shqiptare (AMSH) dhe
Autoriteti i Komunikimeve Elektronike
dhe Postare (AKEP) marrin kompeten-
cat e gjykatës. Ato vendosin gjoba dhe
marrin vendime deri në mbylljen e por-
taleve nëse një lajm përbën shkelje etike,
cenim të privatësisë apo shkelje të të dre-
jtave të njeriut, pa shkuar më parë çësht-
ja në gjykatë. Ndërkohë, që nga ana tjetër,
raporti i OSBE-së nënvizon në mënyrë të
prerë se vendimi final duhet të merret
vetëm nga gjykata.
Kjo krijon një mjedis mjaft të pasigurt
për botuesit dhe gazetarët e medias on-
line, veçanërisht ata që janë kritikë me qe-
verinë, duke u bërë objektiv i çdokujt që
mendon apo i intereson dëmtimi apo mb-
yllja e një media online. “Ky realitet do të
prodhonte frikësimin dhe autocensurën, mb-
ylljen apo pezullimin me pa të drejtë të medi-
ave elektronike, duke ndikuar drejtpërdrejtë
në cilësinë dhe objektivitetin e informacion-
it, ç’ka do të prodhonte furnizimin e publikut
me fakte ndryshe nga realiteti, që jo vetëm
keqorientojnë shoqërinë në kërkimin e të dre-
jtave të tyre, por dhe në përmbushjen e
përg jeg jësive qytetare për ndërtimin dhe ru-
ajtjen e vetë demokracisë”, -shkruhet në
dekretin e Presidentit Ilir Meta.
Çfarë do të ndodhë tani me dekre-
tin e presidentit Meta
Sapo presidenti kishte publikuar
dekretin ku vërente shkeljet e qeverisë
me këtë ligj, mazhoranca nuk ia kurseu
kundërpërgjigjen. Ashtu si gjithmonë ed-
he këtë herë nxori përpara kamerave,
kreun e grupit parlamentar Taulant Bal-
la. Ky i fundit e cilësoi dekretin e presi-
dentit për paketën ‘Antishpifje’ si një urd-
hër të dhënë nga Lulzim Basha. Balla la
të kuptohet se nuk do të ketë asnjë refle-
ktim për këtë ligj nga ana e qeverisë, dhe
se do ta miratojë paketën Anti-shpifje që
në seancën e parë të këtij viti bashkë me
opozitën fasadë.
Ndërkaq, zëvendëskryetarja e Komis-
ionit të Medias dhe Edukimit dhe
njëherësh relatore e ligjit, Milva Ekono-
mi nuk pranoi t’u përgjigjej pyetjeve të
gazetës ‘Fjala’, por theksoi se për të vlerë-
suar dekretin e presidentit Meta do të
duhet të presë rifillimin e aktivitetit par-
lamentar dhe që dokumenti t’i vijë komis-
ionit zyrtarisht edhe pse tashmë është i
botuar në faqen zyrtare të Presidencës.
“Kur të rifillojë aktiviteti parlamentar që të
ketë qëndrim për të g jitha ng jarjet. Nuk të
përg jig jem dot deri sa ta marr në komision
zyrtarisht”, tha Ekonomi.
Një apel të fundit ia adresoi mazho-
rancës edhe përfaqësuesi i OSBE-së për
median, Harlem Desir përpara se të shko-
jë te rivotimi. “...rivotimi i lig jit do t’u hapë
rrugën sqarimeve dhe përmirësimeve të
mëtejshme të këtij lig ji në mënyrë që të jetë në
përputhje me standardet ndërkombëtare”,
thuhet në deklaratën e zyrës së OSBE-së
për lirinë e medias. Kur Kuvendi të mar-
rë në duar dekretin e presidentit Meta, do
të shihet nëse mazhoranca do të reflekto-
jë apo do ta bëjë veshin shurdh ndaj pro-
testave të gazetarëve dhe apelit të institu-
cioneve ndërkombëtare të medias.
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
Masat ndëshkuese
të ligjit
‘Antishpifje’
Gjobë, nga 100 000 Lekë deri në 1
000 000 Lekë në rastet kur mediat
shkelin detyrimet e parashikuara
në nenin 33 dhe 37 të këtij ligji. Nga
100 000 Lekë deri në 600 000
Lekë në rastet kur OSHPE-të
shkelin detyrimet e parashikuara
në nenin 33/1 të këtij ligji. Nga 40
000 Lekë deri në 800 000 Lekë kur
nuk respektohet vendimi i Këshillit
të Ankesave ose e drejta për
përgjigje sipas parashikimeve të
nenit 53/1 të këtij Ligji. Përsëritja e
shkeljes më shumë se 3 herë gjatë
një viti dënohet me një rritje deri
në 50% të shumës së gjobës të
përmendur më lart. Në rast
përsëritjeje më shumë se 5 herë
gjatë vitit të kaluar, subjekti nuk do
të përfitojë lehtësira fiskale apo të
ndonjë lloji tjetër për një periudhë
3-vjeçare. Heqje të licencës dhe/
ose autorizimit për ofruesit e
shërbimeve audio dhe audiovizive.
Urdhëron heqjen e përmbajtjes
dhe përbën veprën penale kur lajmi
përmban pornografi me fëmijë,
vepra me qëllime terroriste apo
shkelje të sigurisë kombëtare.
Alfred Peza:
Mazhoranca do ta
rrëzojë Metën me
akt politik
“Mazhoranca as nuk do të tërhiqet
dhe as nuk do të përdorë forcën e
kartonit. Mazhoranca ka një
mandat legjitim për të ushtruar, të
dhënë nga qytetarët shqiptarë me
votën e 2017. Kjo e obligon në
ndërmarrjen e reformave të
shtetformimit modern dhe këtë do
ta bëjë në përputhje me frymën
dhe germën e Kushtetutës,
parimet universale të të drejtave
të njeriut dhe lirisë së shprehjes.
Mazhoranca do ta rrëzojë Presi-
dentin nëpërmjet një akti politik,
për aq kohë sa edhe vendimi i Ilir
Metës për ta rikthyer paketën
ishte një akt politik dhe nuk kishte
të bënte me mediat, por me
raportin e tij përballë mazho-
rancës”.
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
“Reagimi i gazetarëve do
jetë duke u bashkuar në një
iniciativë vetërregulluese. Me-
kanizmi do të vijë nga vetë
mediat shqiptare. Këshilli i
Medias ka kohë që përgatit
një platformë vetërregullimi të
cilën do ta lançojmë javën e
parë të shkurtit. Ne do të
krijojmë Aleancën e Mediave
Etike, një aleancë kjo e një
grupi mediash të
përgjegjshme që do të
zotohet për të respektuar
Kodin e Gazetarit dhe do të
zgjedhin vetë një Bord Etike
me integritet, jo një Këshill
Ankesash si ai i AMA-s që e
zgjedh zyra e Propagandës
e Kryeministrit”.
Elvin Luku: Qeveria po ‘vret’
vetë-rregullimin e medias
S
i drejtues i Qendrës MediaLook,
çfarë pritet të ndodhë tani me
ligjin Anti-shpifje kur presidenti
e ka kthyer për shqyrtim në Ku-
vend me argumentin se ka gjetur shkelje të
rënda?
Qëndrimi i Presidentit të Republikës për të
kthyer në Kuvend të ashtuquajturin draft Anti-
shpifje ishte diçka e pritshme. Nga ana tjetër, pa-
varësisht problematikave shumë të mëdha që
përmban ky draft, pritshmëria është që qeveria
do ta miratojë atë në versionin aktual, pa ndry-
shime.
Ironia qëndron në faktin se kreu i qeverisë
gënjen kur thotë se “draftet janë miratuar në për-
puthje 100% me rekomandimet e OSBE-së, në
një kohë kur vetë kreu i OSBE-së për çështjet e
medias pohon se nevojiten ende përmirësime të
këtyre drafteve. E vërteta është që versioni i mi-
ratuar në Kuvend ka dallime thelbësore me ato
të OSBE-së.
E para, për faktin që Këshilli i Ankesave pra-
në AMA-s merr një vendim në formën e titullit
ekzekutiv duke marrë kompetencat e gjykatës,
ndërkohë që raporti i OSBE-së nënvizon qartë-
sisht se vendimi final duhet të merret vetëm nga
gjykata.
E dyta, sa i takon parimit të proporcionalitetit,
që kërkohet me ngulm nga OSBE-sa, dhe që
nënkupton se masat ndëshkuese nuk duhet të
jenë fikse por në përputhje me ndikimin media-
tik dhe të ardhurat financiare që kjo media on-
line gjeneron, as ky rekomandim nuk është res-
pektuar. Ndryshimi i vetëm është se gjatë disku-
timeve është shtuar një fjali, sipas të cilës kjo gjë
duhet rregulluar me akte nënligjore të cilat ne
nuk i kemi, në një kohë kur OSBE e kërkon në
ligj.
E treta, ligji nuk e lufton shpifjen dhe fake
news. Madje ligji, fabrikuesin më të madh të
lajmeve të rreme, ose propagandës, që është poli-
tika e të dyja krahëve e përjashton.
AKTUALITET
Koloreto Cukali: Beteja me
“Antishpifjen” vijon në Gjykatë Kushtetuese
Z. Cukali, si drejtues i Këshillit Shqiptar të
Medias, çfarë pritet të ndodhë tani me ligjin An-
ti-shpifje kur presidenti e ka kthyer për shqyr-
tim në Kuvend me argumentin se ka gjetur
shkelje të rënda?
Duke qenë se qëllimi i ligjit të AMA-s, gabimisht
të konsideruar anti-shpifje, nuk është për të zgjid-
hur një hall konkret, por për të vënë nën kontroll
median online pritshmëria që Parlamenti të reago-
jë në mënyrë konstruktive ndaj vërejtjeve të Pres-
identit është e vogël. Në rast se kjo ndodh dhe Par-
lamenti e rivoton ligjin, ne do ta ankimojmë atë në
Gjykatë Kushtetuese.
Cili do të jetë reagimi i gazetarëve kur ligji
pritet të miratohet brenda këtij muaji dhe a ka
ndonjë mekanizëm përmes institucioneve
ndërkombëtare për ta bërë të ‘pazbatueshëm’
këtë ligj?
Reagimi i gazetarëve do jetë duke u bashkuar
në një iniciativë vetërregulluese. Mekanizmi do të
vijë nga vetë mediat shqiptare. Këshilli i Medias ka
kohë që përgatit një platformë vetërregullimi të
cilën do ta lançojmë javën e parë të shkurtit. Ne do
të krijojmë Aleancën e Mediave Etike, një aleancë
kjo e një grupi mediash të përgjegjshme që do të
zotohet për të respektuar Kodin e Gazetarit dhe
do të zgjedhin vetë një Bord Etike me integritet, jo
një Këshill Ankesash si ai i AMA-s që e zgjedh zyra
Qeveria pretendon se ligji
ka si synim kryesor nxitjen
e vetërregullimit që është
budallallëku më i madh që
mund të shkruhet
ndonjëherë e bardha në të
zezë. Që në momentin që
ti miraton një ligj për
rregullim të medias e ke
“vrarë” vetërregullimin si
proces që duhet të kryhet
nga vetë aktorët dhe
ekspertët e fushës.
E katërta, Qeveria pretendon se ligji
ka si synim kryesor nxitjen e vetërregullimit që
është budallallëku më i madh që mund të shk-
ruhet ndonjëherë e bardha në të zezë. Që në mo-
mentin që ti miraton një ligj për rregullim të me-
dias e ke “vrarë” vetërregullimin si proces që
duhet të kryhet nga vetë aktorët dhe ekspertët e
fushës.
Cili do të jetë reagimi i gazetarëve kur ligji
pritet të miratohet brenda këtij muaji dhe a
ka ndonjë mekanizëm përmes institucione-
ve ndërkombëtare për ta bërë të ‘pazbat-
ueshëm’ këtë ligj? A do ketë një apelim të
këtij ligji në Gjykatën Kushtetuese?
Në fakt, një punë e mirë që është bërë nga një
grup organizatash ka qenë fakti që ka ndërgjegjë-
suar komunitetin ndërkombëtar dhe OJF-të më
të mëdha, ndër të cilët dhe Reporterët pa Kufij,
Federatën Evropiane dhe Botërore të Gazetarëve,
etj., dhe institucionet e BE-së, KiE-s dhe deri di-
ku është ushtruar një “presion” pozitiv ndaj OS-
BE-së.
Natyrisht që pritshmëria është që draftet të
e Propagandës e Kryeministrit.
Qytetarët do të mund të ankohen për
problemet me median në këtë Bord, Bor-
di do të japë zgjidhje për ankesat dhe me-
diat anëtare zotohen që do t’i njohin ven-
dimet e Bordit. Duhet theksuar që prob-
lemet e mëdha të medias si konflikti i in-
teresit i pronarëve, financimi i errët, deri
dhe gjobëvënia, i takojnë prokurorisë shq-
iptare dhe jo vetërregullimit. Ato nuk i
zgjidh as ligji i AMA-s i kthyer nga Presi-
denti.
Si mendoni, a është e sinqertë pro-
testa e gazetarëve ndaj paketës anti-
shpifje, kur gazetarët dhe mediat kanë
mundësi që të bojkotojnë të gjitha ak-
tivitetet e kryeministrit Rama dhe të
mos transmetojnë asnjë deklaratë për
mediat të mazhorancës, deri në
tërheqjen e tij nga ky ligj?
Duhet të dallojmë gazetarët nga pronarët e me-
dias. Ata që vendosin të shërbejnë si shumëfi-
shues i propagandës së Kryeministrit i cili është
çdo ditë në TV në 3-çerekun e lajmeve, janë pro-
narët, e jo gazetarët. Ndaj them që problemi i me-
dias nuk janë gazetarët, por pronarët.
A mendoni se duhet të ketë një lëvizje të tillë
dhe a do të munden mediat t’i bojkotojnë aktiv-
miratohen dhe organizatat do të vijojnë një qën-
dresë kundër drafteve duke përdorur qoftë hapë-
sirat mediatike, qoftë informimin e organizatave
ndërkombëtare dhe institucioneve ndërkom-
bëtare. Natyrisht që opsioni tjetër do të jetë dhe
rruga ligjore dhe dërgimi i këtyre drafteve në
Gjykatën Kushtetuese.
Si mendoni, a është e sinqertë protesta e
gazetarëve ndaj paketës anti-shpifje, kur
gazetarët dhe mediat kanë mundësi që të bo-
jkotojnë të gjitha aktivitetet e kryeministrit
Rama dhe të mos transmetojnë asnjë
deklaratë për mediat të mazhorancës deri
në tërheqjen e tij nga ky ligj?
E sinqertë është vetëm protesta dhe atyre or-
ganizatave mediatike dhe atyre gazetarëve që i
kanë bërë një oponencë të fortë draft-ligjeve që
në fillimet e tyre.
Gjatë rrugës ka pasur përpjekje qoftë të poli-
tikës dhe të disa organizatave për protagonizëm
apo dhe kapitalizim të këtyre aktiviteteve, pse jo,
dikush edhe për të përfituar diçka. Por unë prob-
E SHTUNË
18 JANAR 2020 19
itetet propagandistike të kryeministrit deri në
tërheqjen e tij nga ligji “Anti-shpifje”?
Kjo do të ishte shumë e mirë. Por, të mos harro-
jmë që së pari vendimet e tilla në shumicën e ras-
teve janë në dorë të pronarëve. Së dyti, ky është
një veprim sindikal dhe gazetarët shqiptarë kanë
shoqata, por jo sindikatë të mirëfilltë. Pa sindi-
katë, ata do jenë gjithmonë të pambrojtur dhe
mjetet e protestës së tyre si kjo që propozoni ju
do jenë të pamjaftueshme.
lemin kryesor e shoh që ka një distancë mes
gazetarëve dhe organizatave mediatike, distancë
kjo që vjen së pari, për shkak se një numër OJF-
sh ndër vite kanë përdorur gazetarët për të për-
fituar fonde e projekte, dhe, së dyti, sepse
gazetarët hezitojnë të dalin në qëndrime publike
për shkak të frikës për vendin e tyre të punës, në
kushtet e një centralizimi pronësor mediatik,
mungesës së kontratave të rregullta dhe mosre-
spektimit të kodit të punës.
Ashtu sikurse ju thoni, TV-të që tani mund të
bojkotojnë aktivitetet duke ushtruar një lloj pre-
sioni të drejtpërdrejtë ndaj qeverisë. Problemi
qëndron se televizionet e mëdha nuk janë me
gazetarët, por me qeverinë. E para, për shkak të
interesave politiko-ekonomike që aksionerët e
tyre ndajnë me pushtetin në nivel qendror e lo-
kal dhe së dyti, sepse televizioneve nuk iu intere-
son fuqizimi i medias online. Televizioni klasik
po e ndjen se gradualisht po humbet monopolin
e informimit pasi qytetarët po informohen gjith-
një e më shumë nga raportimet e mediave online.
Por ajo që qeveria dhe drejtuesit e këtyre tele-
vizioneve nuk kuptojnë dhe është se “propagan-
da absolute në media nuk vret vetëm median, por
dhe PR-in, sepse sa më shumë bie besueshmëria
e publikut ndaj mediave vizive, në të njëjtën ko-
hë “vritet” dhe efektiviteti i PR-it, pasi humbet
mjetin e tij më të madh të propagandës që është
televizioni.
A mendoni se duhet të ketë një lëvizje të
tillë dhe a do të munden mediat t’i bojkoto-
jnë aktivitetet propagandistike të kryemin-
istrit deri në tërheq jen e tij nga ligji ‘Anti-
shpifje’?
Nuk do te ketë asnjë lëvizje të tillë për sa kohë
që mediat janë të kontrolluar nga një individ apo
një familje. Centralizimi i strukturës pronësore,
që e koncepton median si një biznes personal dhe
jo edhe si një të mirë publike, është dhe një nga
pengesat kryesore edhe të vetërregullimit.
20 E SHTUNË
18 JANAR 2020 DOSJER www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@

“Ju vëllanë tim e njihni

mirë pasi i keni varur 6
dekorata sepse ka mbro-
jtur kufijtë e Shqipërisë. Vasil Zoga Mjek vullnetar në ambulancën e qendrës shëndetësore Lushnjë
Jani Zogan e kam vëlla
nuk e mohoj kurrë dhe
për vëllanë të vras”. Këtu KRIMET E KOMUNIZMIT
Vasil Zoga: Mehmet Shehu
u nxeh situata pasi shiki-
met tona ishin të egra si
dy qen që do hanin njeri-
tjetrin. Pa e kuptuar nga
provokimi që unë i bëra
dhe nervozizmi, fut
ma drejtoi pistoletën në sy
dorën në brez dhe më Nga Najada Pendavinji, Korçë dërgua në shkollën për oficer dhe gradohet toger. Ashtu siç e përmenda pak më parë menjëherë

V
nxjerr pistoletën e cila asil Zoga është një nga viktimat e kri-
ishte e vogël dhe meve komuniste duke përjetuar një
kalvar mundimesh nga persekutimi
shkëlqente. Ma drejtoi dhe dënimi në Spaç. Gjithçka nisi me
pistoletën nga një dis- pushkatimin e vëllait të tij Jani Zoga. Vasili ka lin-
dur në vitin 1939 dhe rrjedh nga një familje e
tancë farë të vogël dhe thjeshtë punëtore nga fshati Shtikë i Kolonjës. Ën-
unë qëndrova ashtu siç drra për t’u bërë mjek iu ndërpre në mes, por e ush-
troi profesionin e mjekut në burgun e Spaçit dhe
isha duke mos ja hequr në internim gjithë jetën. Në 8 korrik 1976 arresto-
het pasi kërkoi drejtësi për pushkatimin e vëllait.
sytë, kjo gjendje vazhdoi Takimi me kryeministrin Mehmet Shehu për pak
për gati 3 minuta dhe më sa nuk i kushtoi jetën, por me shprehjen “I di Par-
tia këto punë” ai do të pranonte fatin që i caktoi
pas ai e futi pistoletën partia duke u dënuar me 10 vjet burg “për agjita-
në brez, dhe duke cion e propagandë” dhe “rrëzim të pushtetit pop-
ullor”. Dënimin e vuajti në burgun e Spaçit ku ku-
buzëqeshur nga njëra jton dhunën dhe torturat çnjerëzore që ndodhnin
anë i ndriti një dhëmb atj. Lirohet në 1986, duke u kthyer në familjen e
tij tashmë të vendosur në Karbunarë-Lushnjë, dhe
prej floriri ku nga fytyra nuk u lejua të ushtronte profesionin e tij si mjek,
ishte nxirë dhe më tha: “E por punoi si bari. Edhe pse kanë kaluar shumë vite
dëshira e vetme e tij është gjetja e eshtrave të vël-
di partia atë punë”. lait të pushkatuar nga regjimi Jani Zoga.
Dëshmi e plotë…
Z. Zoga, si dhe përse filloi persekutimi i
familjes suaj nga komunistët?
Unë kam lindur në Shtikë të rrethit të Kolonjës
nga një familje e varfër shumëanëtarëshe që pu-
nonim për bukën e gojës, ashtu siç ishte Shqipëria
asaj kohe. Pavarësisht kësaj ne nuk na ka munguar
atdhedashuria dhe etja për liri. Ne ishim një familje
ashtu si të gjitha familjet shqiptare ku gjatë Luftës
Nacionalçlirimtare jepnim kontributin tonë vull-
netar dhe human ndaj të plagosurve dhe ndaj luftës
në përgjithësi. Kështu për pjesëmarrjen në Luftë
që në moshën 17-18 vjeçare vëllai im Jani Zoga u
dekorua me 6 dekorata ku menjëherë pas lufte u
Pra vëllai im për trimërinë e treguar u emërua Ko-
mandant i postës kufitare Braçanj të Devollit. Ju e
dini që me fitimin e një titulli vjen edhe përgjegjë-
sia e cila në periudhën komuniste kishte të bënte
me përkrahjen e padrejtësive dhe përfshirjen bren-
da formacionit shtetëror terrorist. Pikërisht këtu
nis gjithçka. Në mars të vitit 1957 vëllai im ishte
në krye të detyrës oficer kufiri dhe në këtë moment
ai merr një propozim nga Xhelo Abazi për vrasjen
e Sabri Rakipit një bashkëfashatar i tij, i moshuar
afro 80 vjeç, i cili akuzohej për arratisje jashtë ven-
dit. Vëllai im nuk po e konceptonte dot gjithë këtë
situatë pasi si mund të arratisej një njeri në moshën
e atij dhe si mund të vritej një njeri i pafajshëm.
Por pavarësisht këmbënguljes për ta parandaluar
këtë krim nëpërmjet denoncimit në organet e pol-
icisë, Sigurimi i Shtetit vret në kufi plakun Sabri
Rakipi për të terrorizuar psikologjikisht popullin.
Sigurisht për këtë vrasje ishin në dijeni Zija Kam-
bo, Komandant i kufirit në Korçë dhe Kryetari i
Degës së Brendshme në Korçë, Jani Naska, dhe
vrasësit u dënuan formalisht. Menjëherë pas kësaj
Jani Zoga u vu nën shënjestrën e Sigurimit të shtetit
i cili po kurdiste rrëzimin dhe dënimin e tij. Nuk
vonoi gjatë dhe në maj të 1957 Jani Zoga arresto-
het padrejtësisht me akuzën e formimit të grupit
armiqësor për vrasjen e Hrushovit, i agjentuar nga
grekët në itinerarin Devoll-Shtikë-Kolonjë-Les-
kovik. Mbas hetuesisë duke mos pranuar akuzën,
në 16 dhjetor 1961 vëllai im pushkatohet dhe sot
e kësaj dite nuk i dihet varri. Ne si familje nuk
kishim dijeni për vrasjen e tij pasi mendonim se
ishte me detyrë në Leskovik. Mirëpo filluam të
shqetësoheshim pasi ai nuk po vinte më në shtëpi.
Pritja jonë nuk zgjati shumë pasi filluan të na ar-
restonin njëri pas tjetrit. Ju tregova këtë ngjarje pa-
si këtu është e gjithë esenca e persekutimit tonë
nga regjimi komunist duke përjetuar kampet e in-
ternimit të asaj kohe.
Ku ju internuan? Si ishte jeta aty?
pas pushkatimit të vëllait tim, Jani Zoga, Sigurimi
i Shtetit i cili ka qenë një organizatë apo një sek-
sion i veçantë që është krijuar personalisht nga En-
ver Hoxha, për të shtypur dhe terrorizuar popullin
dhe për të mbajtur pushtetin e tij, arreston vëllain
tim me 15 vjet heqje lirie, xhaxhi im me 10 vjet së
bashku me babin, dhe shumë fshatarë të tjerë si
grup, por me akuza të ndryshme. Këto arrestime i
referoheshin gjithnjë e më shumë thënies të Aria-
nit Çelës që tha: “Partia jonë e kishte plan që 2000
veta do të burgoseshin në vit”. Këtë gjë e vërteton
edhe Kadri Hazbiu, ish-Ministri i Brendshëm i cili
thekson se “Partia jonë bënte dy lloj arrestime në
vit, bënte për 1 Majin dhe për festat e Nëntorit ku
arrestoheshin nga 400-500 veta sepse nevojiteshin
që të punonin si skllevër”. Kështu fillon edhe kal-
vari i përndjekjes së familjes sime. Unë gjatë asaj
kohe isha duke vazhduar studimet për mjekësi, vij
këtu pasi punoja kohën e beharit në Voskopojë si
kuadër i mesëm dhe mbas 15 ditësh vijnë më mar-
rin në formën e arrestimit dhe më çojnë në Lush-
një. Atje unë nuk e dija që kishin marrë babain,
vëllezërit e mi dhe xhaxhallarët, shikohem mbas
disa muajsh me ta në internim. Më pas na marrin
dhe na çojnë në Gradishtë, Savër dhe përfundimisht
në Rrapës. Jeta në internim ishte e vështirë pasi atje
futej pjesa më e shtypur, e përbuzur dhe e shfrytë-
zuar e shoqërisë. Punonim si gjithë punëtorët e
tjerë, por kishim një dallim sepse shpërblimi nuk
ishte njëlloj, punët më të rënda dhe shpërblimi i
pakët, pra shfrytëzimi i madh. Jetonim në një bara-
kë që vetëm sipër nuk pikonte, por frynte era nga
të katërta anët, pa ngrohje, pa banjo, pra në mënyrë
mizore dhe keqtrajtuese. Bënim dy herë në ditë
apel. Duhet të dini diçka që nëpër kampet e regjim-
it ashtu siç ishte edhe Savra ka pasur plot njerëz
intelektualë, fisnikë, që pavarësisht punës që kry-
enim atje se dihet që punët më të rënda i kishim ne,
nuk na mungonte dëshira për dituri. Prandaj unë
edhe pse u shkëputa nga studimet dhe nuk u diplo-
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
Vasil Zoga me të afermit në internim
mova librat dhe leksionet universitare më vinin nga
shokët e mi, mirëpo atje ku unë i fshija për të mos
m’i gjetur kriminelët dhe skuthët e regjimit, mi
hante miu. Kemi qenë në kondita të vështira mirë-
po unë kam qenë i apasionuar për dituri dhe pa-
varësisht se punoja gjithë ditën në punë të rënda,
nga ora 9 e darkës deri në orën 1:00 unë studioja.
Prandaj pasioni dhe dëshira e madhe për një pro-
fesion nuk shuhet kurrë qoftë edhe i internuar nga
regjimi.
Sa vite qëndruat në internim?
Unë kam qendruar në internim vetëm 5 vjet pa-
si fitova pafajësinë. Po si e fitova pafajësinë? Vjen
për inspektim gjenerali Nevzat Haznedari, “kolo-
nel i zi” ja kishin vënë titullin, me nja 15 oficera.
Në atë moment unë isha duke mësuar pak gjuhë të
huaj në një libër enciklopedik, por ju e dini që
atëherë dënoheshe nëse mësoje gjuhë të huaj, të
gjithë dolën shpejt e shpejt nga dhoma, ndërsa unë
sa i fsheha nën krevat pasi erdhi dega e kontrollit,
u takova ballë për ballë tek dera me Nevzat Hazne-
darin unë do dilja ai hyri. Në këtë moment më thotë:
Nga je ti? Kolonjar jam i them unë. Ai vazhdon
duke folur me njëlloj indiference dhe përbuzje:
Çfarë e ke Jani Zogan? Dhe unë ja kthej vëlla e
kam, i cili ashtu si ne ishte i pafajshëm, kështu që
nuk keni pse më mbani këtu. Po thotë ai ti nuk ke
asnjë faj. Dhe iku gjithë inat. Unë në çast duke i
mbajtur mend orën, bisedën i drejtohem Haxhi
Lleshit-President i Republikës, ku i shkruaj: në
orën 10 të mëngjesit gjenerali Nevzat Haznedari
me 15 oficera midis 500 njerëzve që ishin grum-
bulluar atje më ka komunikuar pafajësinë prandaj
duhet të lirohem. Përgjigjja erdhi dhe unë lirohem
nga internimi, por sigurisht me disa kushte pasi
nuk lejohesha të shkoja në gjithë Shqipërinë dhe
nën vëzhgimin e tyre.
Pse u arrestuat?
Mbasi lirohem mendova se drejtësia për push-
katimin e vëllait tim duhej të vihej në vend pran-
daj i kam dërguar letër vet kryeministrit të Shq-
ipërisë Mehmet Shehut, i cili ishte kriminel. Mbas
disa ditësh që i kishte shkuar telegrami më thërra-
sin në zyrën e Mehmet Shehut për t’u përballur me
të. Pasi letrat që unë kisha shkruajtur përmbanin
urrejtje dhe mllef. Kështu që unë mbërrita ditën e
hënë në orën 8:00 në zyrën e Mehmet Shehut, hy-
ra atje dhe shikoj sekretaren dhe dy oficerë që më
thonë: Prit. U hap dera e zyrës dhe shfaqet Mehm-
eti, një njeri i sertë, i dobët, vinte pak ezmer, jo
shumë i gjatë, që na dukej ne si “gogol” nga larg.
Vjen dhe më sheh nga koka tek këmbët. Të njëjtën
gjë bëj dhe unë. Mbas 4-5 minutave që qëndruam
duke parë njëri-tjetrin i them: Jam Vasil Kristaq
Zoga, iu kam bërë dy letra skam marrë përgjigje.
Kthehet nga sekretarja dhe me gishtin e dorës së
majtë i drejtohet nxirri letrat. Në momentin që nx-
DOSJER
Jani Zoga Komandant i postës Bracanj-Devoll
ori letrat unë i drejtohem dhe i them ato që përm-
bante letra. “I nderuar shoku Kryeministër ti je për-
faqësuesi i partisë dhe i shtetit, Enver Hoxha nuk
ka kohë të merret me hallet tona, dua vetëm dre-
jtësi, pafajësinë e vëllait tim të cilën e dua me do-
kumente. Ju vëllanë tim e njihni mirë pasi i keni
varur 6 dekorata sepse ka mbrojtur kufijtë e Shq-
ipërisë. Jani Zogan e kam vëlla nuk e mohoj kurrë
dhe për vëllanë të vras”. Këtu u nxeh situata pasi
shikimet tona ishin të egra si dy qen që do hanin
njeri-tjetrin. Pa e kuptuar nga provokimi që unë i
bëra dhe nervozizmi, fut dorën në brez dhe më
nxjerr pistoletën e cila ishte e vogël dhe shkëlqente.
Ma drejtoi pistoletën nga një distancë farë të vogël
dhe unë qëndrova ashtu siç isha duke mos ja hequr
sytë, kjo gjendje vazhdoi për gati 3 minuta dhe më
pas ai e futi pistoletën në brez, dhe duke buzëqe-
shur nga njëra anë i ndriti një dhëmb prej floriri ku
nga fytyra ishte nxirë dhe më tha: “E di partia atë
punë”. Dhe u vërtetua që partia është mbi gjithçka
pasi mbas një viti më arrestojnë. Në vitin 1975
pushohem nga detyra e mjekut me motivacionin
se kishte tepricë kuadri, gjë që s’ishte e vërtetë pa-
si vendi kishte nevojë për mjek. Atë ditë që do ar-
restohesha unë nuk e dija se do ikja nga shtëpia në
orën 5 të mëngjesit dhe do kthehesha pas 10 vjetësh
për t’i parë fëmijët e rritur dhe gruan që më priste.
Kështu që në 8 korrik 1976 arrestohem dhe dëno-
hem me 12 vjet burg për çështje politike: “Agjita-
cion propagandë dhe rrëzimin e pushtetit popul-
lor”.
Çfarë ndodhi në hetuesi?
Hetuesia ime vazhdoi për gati 9 muaj. Ishte
tepër e vështirë dhe mizore pasi kaloje çdo ditë nën
presionin dhe torturat që përdornin hetuesit apo
dhe personat e Sigurimit të Shtetit për të pranuar
atë që ti se ke bërë. Hetuesi im ishte Riza Tahol-
lari. Torturat që ata bënin ishin nga më të ndrysh-
met, por ajo më e tmerrshmja për mua ishte gudu-
lisja e cila të jepte humbje të vetkontrollit. Gudu-
lisja nga shumë njerëz bëhet për të shkaktuar të qe-
shura, por mund të përdoret edhe si formë torture
e cila ka pasoja fatale për njeriun qe e përjeton.
Mua në hetuesi më lidhën këmbë e duar me zinx-
hirë dhe kam qëndruar ashtu me ditë të tëra pa bukë,
pa banjo duke u gudulisur nga ata ku si pasojë kam
humbur edhe ndjenjat. Mbaj mend që në hetuesi
kam gjetur një copë të grisur gazete në të cilën ishte
flamuri kuq e zi, e kam marrë dhe e kam fshehur
në gji të më jepte forcën për të përballuar kërcëni-
met dhe torturat e kafshërisë komuniste.
Si u zhvillua gjyqi?
Gjyqi për mua ishte i papritur pasi më morën
menjëherë dhe më nxorën para trupit gjykues. Atje
më dolën shumë dëshmitarë ku disa prej tyre i ki-
sha shëruar nga sëmundjet që ata vuanin pasi unë
e ushtroja vullnetarisht detyrën time si mjek dhe
Vasil Zoga Punëtor në sektorin e fermës Rrapes
isha i gatshëm për t’u përgjigjur nevojave të pop-
ullit. Të gjitha dëshmitë e tyre unë i hodha poshtë
duke protestuar ashtu siç protestova kur më arres-
tuan dhe gjatë hetuesisë duke kërkuar pafajësinë.
Jam shprehur se unë kam dhënë kontributin tim e
kam kryer detyrën time si mjek dhe nuk i kam për-
lyer duart e mia me gjak si ju. Këtu ju dogji atyre
dhe më thonë si kush? Unë me atë kokëfortësinë
time vazhdoj të cilën e kam ende dhe sot sa njerëz-
it më thonë që ty s’të ka ndrequr as burgu i Spaçit.
I them si Enver Hoxha dhe Mehmet Shehu. Re-
voltohet trupi gjykues si Selami Janushi, i cili ngri-
het në këmbë dhe më thotë po na njollos dy figurat
më të shquara të Shqipërisë, do të futim “12 pashë
në dhe”. Në atë moment unë i drejtohem portretit
të Enver Hoxhës që ishte varur në mur ma sollën
në shteg: “Enver Hoxha me buzëqeshjen e tij hi-
pokrite i ka vënë kazmën Shqipërisë, ka ekzeku-
tuar me qindra dhe mijëra shqiptarë, e ka kthyer
Shqipërinë në burg, i ndrit gjaku në duar dhe fy-
tyrë”. Këtu u nxeh situata dhe ata bërtisnin “ti je i
çmendur do të çojmë për ekspertizë mjeko-ligjore”.
Deri tani unë s’kisha pranuar gjë pas kësaj dola ha-
pur si armik i pushtetit. Më dënojnë me 12 vjet
burg.
Mbasi morët dënimin, në cilin burg ju çuan?
Më çojnë në burgun e Spaçit, ku mund të them
me plot bindje se ka qenë një burg kaluar burgut
hitlerian. Këtu i kanë hequr njerëzit zvarrë, kanë
përdorur tortura nga më çnjerëzoret. Puna në galeri
ishte e frikshme pasi të rrezikohej jeta nga vago-
nët me tonelata të mëdha mineralesh. Mbaj mend
që kam hequr të “zinjtë e ullirit”, jam vrarë tre herë,
ku herën e fundit çava veshkën e majtë, pasi u thy-
en shkallët gjatë punës në galeri. Kam qëndruar
gati 13 ditë shtrirë me hemorragji dhe nuk duhej të
futesha më në galeri pasi trupi im shfaqte alergji
dhe më zihej frymëmarrja. Por pavarësisht kësaj
synimi i tyre ishte që unë dënimin ta kryeja në
galeri. Mirëpo unë u betova që do ja përmbysja të
gjitha vagonët në galeri Enver Hoxhës dhe ashtu
bëra. Në Spaç kishte plot të burgosur ku vërtet ishin
viktima të atij regjimi, i cili nuk kursente askënd.
Bashkëvuajtësit e mi ishin Muhamet Harremi, Ki-
ta Marku, Fadil Kokomani, Qani Sadiku, Vasil Ja-
no, Astrit Xhaferri, Jorgji Gramozi etj, të cilët i ku-
jtoj me një dhimbje dha dashamirësi të madhe.
Gjatë kohës që ishit në internim dhe në burg
e keni ushtruar profesionin si mjek qoftë edhe
vullnetarisht?
Që kur vesha bluzën e bardhë duke respektuar
betimin ndaj hipokratit, në shpirt më lindi parimi
im: Zoti në qiell dhe doktori në tokë. Ky parim më
ka shoqëruar gjatë gjithë jetës sime që në momen-
tin që kam kryer detyrën e parë si mjek dhe deri sot
që jam 80 vjeç. Kështu që nuk kisha si të bëja ndry-
she kur regjimi komunist në fillim më internoi dhe
E SHTUNË
18 JANAR 2020 21
më pas më burgosi. E kam nisur shumë i vogël ush-
trimin e detyrës si mjek nën kujdesin e Doktor Po-
lenës për të cilin gëzoj një respekt të madh dhe kam
ndihmuar edhe në lindjet urgjente pasi ishte nevo-
ja. Unë kam dhënë kontributin tim si mjek edhe
gjatë internimit në Lushnjë ku e nderoj shumë po-
pullin e Lushnjës, dhe e respektoj për mikpritjen
dhe besimin që kishte tek mua. Ka qenë mbi të
gjitha një popull strehues. Kam shkuar vullnetar-
isht dhe kam dhënë ndihmën time sa herë që ata
kishin nevojë dhe mbaj mend që doli një parullë
asaj kohe për mua nga kundërshtarët e mi “Si dok-
tor i shkëlqyer si armik gjarpër me dy koka”. Kam
punuar gati 20 vjet si doktor kam dhënë kontribu-
tin tim të pakufizuar, kam shtruar dhjetëra urgjen-
ca, kam pritur gati 38 lindje në rrethin e Lushnjës
për raste urgjente pavarësisht se unë nuk isha i spe-
cializuar për këtë pjesë nevoja të bën që ta përbal-
losh me sukses. Po ashtu edhe në burgun e Spaçit
unë i jepja ndihmën time të burgosurve por fshe-
hurazi me atë stetoskopin tim që ia kisha dhënë Ki-
ta Markos të ma mbante mënjanë. Këtu më ka ar-
dhur keq për një të burgosur për vëllain e Liljana
Kondakciut i cili ka vdekur vetëm për një nitro-
glicerinë dhe është diagnostikuar me sëmundje të
rëndë. E kam parë në galeri dhe i thashë ikë je
sëmurë nga zemra pasi e kishte shumë të dobët jo
vetëm nga stresi por edhe torturat që kishte marrë,
pësoi atak kardiak. Kjo është jeta… Do ju them
diçka në repartin ushtarak në burg kishte ilaçe sa
të doje këto i kam parë me sytë e mi. Unë gjatë
kësaj kohe kisha edhe dy muaj burg, kanë kërkuar
ndihmën time dhe shkoj në repart ku ishin vendo-
sur gjithë ato ilaçe. Ilaçet kalbeshin dhe nuk për-
doreshin për shërimin e të burgosurve.
Zoti Vasil keni jetuar një periudhë të vështirë
dhe të gjatë nën diktaturën komuniste. Si e ke-
ni përjetuar ardhjen e pluralizmit demokratik?
Regjimi komunist ka shënuar një pikë kthese
në shoqërinë shqiptare pasi ka qenë një sistem i
tmerreve dhe vrasjeve masive të cilat kanë lënë
gjurmë të mëdha në kujtesën e njerëzve që e kanë
përjetuar atë kohë. Mund të them se më shumë se
gjysma e popullsisë shqiptare ka qenë e perseku-
tuar, e traumatizuar si pasojë e atij sistemi. Unë nuk
e kam dashur Enver Hoxhën dhe sistemin komu-
nist por as nuk e doja këtë pseudodemokraci e cila
po na përçan dhe nuk po i jep vendin e duhur se-
cilit prej nesh. Është njëlloj anarkie e zaptuar nga
mafia dhe nga gjithë dukuritë negative të cilat ço-
jnë në demoralizimin e shoqërisë. Unë e dua de-
mokracinë, lirinë, pajtimin dhe vëllazërimin kom-
bëtar, e dua Shqipërinë jam patriot dhe do të vdes
i tillë pasi dua një të ardhme më të mirë për fëmi-
jët e mi dhe fëmijët e gjithë Shqipërisë.
*Intervista u realizua për Kujto.al, Arkiva on-
line e krimeve dhe viktimave të komunizmit
22 E SHTUNË
18 JANAR 2020
“Koalicioni i
Shpresës”/ LDK dhe
VV, mbi tehun e 100
ditëve përplasëse
P
ërfaqësues të Lëvizjes
Vetëvendosje dhe Lidhjes
Demokratike të Kosovës
kanë dhënë mbrëmjen e së
mërkurës deklarata, të cilat nuk lë-
në vend të mendohet se mund të ketë
një marrëveshje të afërt midis tyre.
Deri më tani, dy partitë fituese
kishin trumbetuar për një koalicion
të përbashkët dhe të emëruar nga
vetë ata si “Koalicioni i Shpresës”.
Por, Lëvizja Vetëvendosje lëshoi
një ofertë që nuk u mirëprit nga
LDK-ja. Ajo propozoi rritjen e num-
rit të ministrive nga 12 në 14, ku një
do t’i takonte LDK-së dhe një tjetër
do t’u shkonte minoriteteve. Thënë
ndryshe, LDK do të kishte 6 minis-
tri, Vetëvendosja 5, ndërsa mi-
noritetet 3 ministri. Lidhja De-
mokratike e Kosovës iu përgjigj me
shpalosjen e një tjetër oferte, në të
cilën kërkesë të qartë për koalicion
ishte posti i Presidentit, Kryeparla-
mentarit dhe 5 ministri.
Duke e konsideruar tallje, depu-
tetja e Lëvizjes Vetëvendosje, Albu-
lena Haxhiu, u shpreh se nuk mund
të pranohej kurrsesi një ofertë e til-
lë. Në anën tjetër, nënkryetari i
Vetëvendosjes, Besnik Bislimi, u
shpreh se Kryetari i Kuvendit do të
jetë Glauk Konjufca dhe kjo gjë nuk
mund të ndryshohet. Ai tha
gjithashtu se nuk mund të luhet
“pingpong” me këtë pozitë, sepse
tani nuk flitet më për Kryeparla-
mentar, por për emrin e Glauk Kon-
jufcës.
Ndërsa kryetari i LDK-së, Isa
Mustafa, deklaroi se nuk do ta
shqyrtojnë ofertën e fundit të bërë
nga Vetëvendosja për bashkëqe-
verisje. Ai tha se brenda kësaj jave
do t’i jepet fund “epilogut”nga or-
ganet e Lidhjes Demokratike të
Kosovës, duke shtuar se do të për-
piqen që takimi i radhës të jetë i fun-
dit. “Ne nuk kemi pse ta vlerësojmë atë
që na ka shkruar Vetëvendosja, sepse
në organet tona trajtohen vetëm pari-
met mbi të cilat ne vazhdojmë të bëjmë
biseda. Në asnjë rast nuk kemi kërkuar
shtim të ministrive, ndryshim apo këm-
bim të tyre, kemi kërkuar marrëveshje
të partneritetit, prandaj si të tillë nuk e
shqyrtojmë një pozicionim të tillë, por
i trajtojmë qëndrimet tona. Nuk shoh
asnjë arsye të bisedojmë nga tri orë pa
asnjë rezultat. Brenda kësaj jave, epi-
RAJONI
logu mund të jetë i organeve tona, por
pas saj ne do të shohim se si do të refle-
ktojë VV-ja. Në qoftë se oferta e VV-së
është përfundimtare, atëherë edhe
përgjigjja jonë duhet të jetë përfundim-
tare”, - tha kreu i LDK-së.
Sekretari organizativ i partisë së
Mustafës, Arban Abrashi, u shpreh
të mërkurën në “T7” se Albin Kurti
i do për partinë e tij tri pozitat krye-
sore dhe më tej përmendi edhe rrezi-
kun për përqafimin e autokracisë.
“Nëse një parti i merr këto tri poste,
nuk është mirë për atë demokraci, sepse
kompetencat e Presidentit në koordin-
im me Kryeministrin janë shumë të
mëdha. Prandaj, rrëshqasim drejt au-
tokracisë dhe LDK-ja këtë nuk e lë.
Duhet me e kontrollu demokracinë në
vend, që një parti mos me i marrë krejt
këto. Këtë e kemi bërë për shtetin, jo për
LDK-në. Nuk e di a ka prirje (autorita-
re), nuk po dojm as me e testu e as me bo
prova me vendin tonë”, - tha Abrashi,
duke theksuar se LDK-ja s’kërkon
veçse një marrëveshje të drejtë dhe
të balancuar që garanton funksion-
imin e shtetit.
Megjithatë, zëdhënësi i Lëvizjes
Vetëvendosje, Arlind Manxhuka, e
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@
Në asnjë rast nuk
kemi kërkuar shtim të
ministrive, ndryshim
apo këmbim të tyre,
kemi kërkuar
marrëveshje të
mohon ekzistencën e një kërkese partneritetit,
për postin e Presidentit. “Propozimi prandaj si të tillë nuk
i fundit i Lëvizjes Vetëvendosje, të cilin
e publikoi nënkryetari Besnik Bislimi, e shqyrtojmë një
nuk e thotë një gjë të tillë. Ju kisha lut t’i pozicionim të tillë,
referoheni të gjithë atij teksti dhe të mos
flasim g jëra që nuk janë thënë asn- por i trajtojmë
jëherë”, - është shprehur Manxhuka qëndrimet tona. Nuk
për një media kosovare.
Me gjithë bisedimet që janë zgja- shoh asnjë arsye të
tur tashmë prej muajsh midis bisedojmë nga tri orë
Lëvizjes Vetëvendosje dhe LDK-së,
Kosova nuk ka ende një qeveri të re. pa asnjë rezultat.
Që nga e enjtja e javës së kaluar, Al- Brenda kësaj jave,
bin Kurti dhe Isa Mustafa nuk kanë
zhvilluar takim për marrëveshjen e epilogu mund të jetë i
koalicionit qeverisës. Kësisoj, po organeve tona, por
përmendet publikisht si zgjidhje ed-
he mbajtja e zgjedhjeve të reja, në pas saj ne do të
rast se vazhdohet me kërkesa të shohim se si do të
karakterit të njëjtë, të panegoci-
ueshme. Në vizitën e tij, ambasado- reflektojë VV-ja.
ri amerikan Filip Kosnet, u bëri
thirrje forcave politike nga selia e
LDK-së që ta formojnë sa më shpejt
qeverinë, ndërkohë që kryetari i
LDK-së, Isa Mustafa, tha se zgjid-
hjen e ka Vetëvendosja. Megjithatë,
mbetet ende në pikëpyetje zgjidhja
e ngërçit politik në Kosovë.
 @
www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
ARGËTIM E SHTUNË
18 JANAR 2020 23

JAMES COOK PËRSHKON

RRETHIN E ANTARKTIKUT
nga GARY SATANOVSKY kalimin dhe kalimin e dimrave të akullt në Zelandën

J
epini kredi kapitenit James Cook: ai nuk do të
ndalohej nga misioni i tij pa marrë parasysh
çfarë. Jo shumë kohë pas eksplorimit të tij të parë
të suksesshëm të oqeanit, atij iu dha komanda e Cook bëri një udhëtim të tretë për të kërkuar një
dy anijeve dhe u ngarkua për të gjetur Terra Aus-
tralis Incognita - kontinenti i madh që shtrihet poshtë
ekuatorit. Raportet sporadike nga marinarët flisnin
për të, por asgjë e sigurt nuk dihej kur Cook u nis në
udhëtimin e tij të gjatë në jug.
Në këtë ditë, 17 janar, në 1773, Rezoluta e anijes së
Kapitenit James Cook padashur u bë e para që kaloi
Rrethin e Antarktikut dhe anija e parë që lundronte
ndonjëherë atë në jug. Ende duke mos gjetur kontinen-
tin e përfolur, Cook urdhëroi eksplorimin e më-
tutjeshëm të zonës, duke lundruar ku akulli lejonte
e Re. Më në fund duke hasur në një mur të ngurtë akul-
li duke bllokuar rrugën e tij, ai përfundoi kontinentin
siç ishte parashikuar të mos ekzistonte, dhe u kthye
përsëri për në Angli.
thashetheme tjetër (dhe të kërkojë 20,000 për zbuli-
min e tij) - Rruga e tregtisë Passage Northwest që do të
lidhë oqeanet Atlantik dhe Paqësorit. Cook e gjeti atë
të pakalueshëm për shkak të akullit, dhe u kthye
përsëri në tokat më të ngrohta, duke zbuluar përfun-
dimisht Havain. Atje ai u takua me fundin e tij - një
mosmarrëveshje me vendasit Hawai, lejoi një përleshje
të vogël, gjatë së cilës Cook dhe disa marinarë të tjerë
u vranë. Atij iu dha një varrosje vendase dhe disa nga
eshtrat e tij u kthyen në ekuipazhin që mbijetoi për var-
rosjen e tyre tradicionale në det.

DASHI DEMI Binjakët GAFORJA

Do të jetë një ditë e Do të jeni të Duhet të mundo- Duhet të mundo-
mbushur me stres dhe karikuar me një heni të tregoheni heni që të tregoheni
ankth në të gjithë sek- energji të pashter- më të hapur ndaj të shu m ë t ë du r u a r
torët e jetës, si në sfer- shme gjatë kësaj r e j ave t ë r ë n d ë - lidhur me konflikte
ën profesionale edhe dite, e cila do të sishme, duke ndry- ndërpersonale.
në fushën e ndjenjave. jetë e shtrirë në shuar rutinën e Yjet këshillojnë
Po ashtu do të ndjeni çdo sektor. kësaj dite. që të shmangni
nevojën për të zgjid- Mjaft e f avor- Parashikohet çfarëdolloj diskuti-
hur disa problematika, të cilat kanë të bëjnë shme është fusha e ndjenjave dhe ajo mundësia për të arritur objektiva të mi sentimental dhe familjar gjatë kësaj
me vendin e punës. profesionale. rinj. dite.

Luani Virgjëresha Peshorja Akrepi

Do të përjetoni një Do të përballeni Do t’iu duhet të Ka disa ndryshime
ditë e cila do të jetë e me kërkesa të reja hidhni një hap të rëndësishme të
ekspozuar kryesisht për tu vënë në lojë mb a s g j at ë k ë s aj periudhës së fundit
sa i takon sferës pro- sa i takon sferës dite, në mënyrë që me të cilat duhet të
fesionale, ku duhet të profesionale dhe të qartësoni situata përshtatni. Ndryshi-
qëlloni në shenjë. asaj sentimentale. profesionale dhe met do të përfshijnë
Edhe në fushën e Do të keni familjare. qoftë fushën e ndjen-
ndjenjave, do të vijo- mbështetjen Vetëm duke ha- jave edhe atë profe-
jnë disa përballje me kritika. maksimale të yjeve. pur sytë, do të dini si të veproni. sionale, ndaj duhet të tregoheni të matur.

Shigjetari Bricjapi Ujori Peshqit

Të lindurit e kësaj Do të jeni mjaft Do të ndjeni Duhet të mundo-
shenje do të mund të të vendosur gjatë nevojën për të ven- heni të rrini larg kër-
mbështeten në ndik- kësaj dite, ku ekzis- dosur ekuilibër në kimit të mëshirës. Në
imin negativ të plan- ton mundësia që të jetën tuaj, duke u këtë mënyrë nuk do
etit të Venusit, duke hyni në konkur- afruar më shumë të arrini asgjë. Do t’iu
përfituar nga rencë në sferën me partnerin/en. duhet të përqendro-
mundësitë në sferën profesionale. Fu- Parashikohet një heni në objektivat
profesionale dhe sha e ndjenjave do e premte tepër poz- profesionale dhe
sentimentale. të jetë nën ndikimin pozitiv të yjeve. itive. familjare.
SUDOKU
24 E SHTUNË
18 JANAR 2020 REKLAMA www.fjala.al
ONLINE 24 ORË
@

CMYK