OGÓLNIE

1. Dlaczego sprężamy, jak działa sprężenie?

Wprowadzenie do konstrukcji wstępnego układu sił wewnętrznych, który tak przeciwdziała
niebezpiecznemu układowi sił od obciążeń zewnętrznych, że łączne działanie tych układów sił konstrukcja
przeniesie bezpiecznie.

2. Rodzaje strat (Które od czego zależą)

• doraźne – częściowa relaksacja stali, odkształcenia sprężyste betonu
• opóźnione (reologiczne) – skurcz, pełzanie, pozostała część relaksacji stali sprężającej

P0,max – maksymalna siła sprężająca początkowa 𝑃0,𝑚𝑎𝑥 = 0,8 ∙ 𝑓𝑝𝑘 ∙ 𝐴𝑝

Pi,max – maksymalna siła sprężająca wstępna 𝑃𝑖,𝑚𝑎𝑥 = 0,75 ∙ 𝑓𝑝𝑘 ∙ 𝐴𝑝
Ptmax – maksymalna siła sprężająca trwała 𝑃𝑡,𝑚𝑎𝑥 = 0,65 ∙ 𝑓𝑝𝑘 ∙ 𝐴𝑝

➢ oszacowanie strat sprężenia

• straty początkowe ∑ ∆ 𝑃0 = 0,05 ∙ 𝑃0,𝑚𝑎𝑥
• straty doraźne ∑ ∆ 𝑃𝑖 = 0,07 ∙ 𝑃0,𝑚𝑎𝑥
• straty trwałe ∑ ∆ 𝑃𝑡 = 0,15 ∙ (𝑃0,𝑚𝑎𝑥 − ∑ ∆ 𝑃0 + ∑ ∆ 𝑃𝑖 )

➢ obliczenie strat sprężenia

• Straty początkowe ∑ 𝚫𝑷𝟎
poślizg w uchwytach technologicznych
częściowa relaksacja cięgien
wpływ różnic temperatury
• Straty doraźne ∑ 𝚫𝑷𝒊
sprężyste odkształcenie betonu
• Straty opóźnione ∑ 𝚫𝑷𝒕 uwzględniających pełzanie, skurcz i relaksację
𝜀𝑐𝑠 (𝑡, 𝑡𝑠 ) ∙ 𝐸𝑝 + 0,8 ∙ ∆𝜎𝑝𝑟 (∞ − 𝑡) + 𝛼𝑒 ∙ ∅𝑐 (∞, 𝑡0 ) ∙ (𝜎𝑐𝑔 + 𝜎𝑐𝑝0 )
∆𝜎𝑝,𝑐+𝑠+𝑟 =
𝐴
1 + 𝑎𝑒 ∙ 𝜌𝑝 ∙ (1 + 𝐼 𝑐𝑠 ∙ 𝑧𝑐𝑝
2 ) ∙ (1 + 0,8 ∙ ∅ (∞, 𝑡 ))
𝑐 0
𝑐𝑠

𝜀𝑐𝑠 (𝑡, 𝑡𝑠 ) przewidywane odkształcenia skurczowe betonu

𝛽𝑅𝐻 współczynnik zależny od wilgotności względnej powietrza RH
𝛽𝑠𝑐 współczynnik zależny od rodzaju cementu
𝐸𝑝 moduł sprężystości splotów
∆𝜎𝑝𝑟 (∞ − 𝑡) zmiana naprężenia w cięgnach sprężających spowodowana relaksacją stali
∅𝑐 (∞, 𝑡0 ) współczynnik pełzania betonu
𝜎𝑐𝑔 naprężenia w betonie na poziomie środka ciężkości cięgien od obciążeń stałych
𝜎𝑐𝑝𝑜 początkowe naprężenia w betonie na poziomie środka ciężkości cięgien wywołane sprężeniem.
𝜌𝑝 stopień zbrojenia sprężającego
𝑧𝑐𝑝 odległość środka ciężkości cięgien od środka ciężkości przekroju
Siły sprężające po uwzględnieniu strat sprężania
• siła sprężająca wstępna 𝑃𝑖 = 𝑃0,𝑚𝑎𝑥 − (𝛴∆𝑃0 + 𝛴∆𝑃𝑖 ) < 𝑃𝑖,𝑚𝑎𝑥
• siła sprężająca trwała 𝑃𝑡 = 𝑃𝑖 − 𝛴∆𝑃𝑡 < 𝑃𝑡,𝑚𝑎𝑥
 GEOMETRIA
3. Wskaźnik tęgości i po co
• rozłożenie materiału w kierunku szerokości
• im mniejszy tym oszczędniejszy przekrój
𝐴
• 𝛽 = ℎ2𝑐 ∈ < 0,20; 0,24 >
ś𝑟

4. Jak dobrać geometrię przekroju

• wstępne założenia, równoważny przekrój dwuteowy
• możliwość ułożenia zbrojenia
• wstępne przyjęcie wymiarów
1 1
- wysokość średnia: 𝑙𝑒𝑓𝑓 ≤ ℎś𝑟 ≤ 𝑙𝑒𝑓𝑓
25 15
- wysokość półki dolnej: 0,12 ℎś𝑟 ≤ ℎ𝑓 ≤ 0,20 ℎś𝑟
- wysokość półki górnej: 0,10 ℎś𝑟 ≤ ℎ𝑓 ′ ≤ 0,15 ℎś𝑟
- szerokość półki dolnej: 0,30 ℎś𝑟 ≤ 𝑏𝑓 ≤ 0,60 ℎś𝑟
- szerokość półki górnej: 0,40 ℎś𝑟 ≤ 𝑏𝑓 ′ ≤ 0,80 ℎś𝑟
′
𝑏𝑒𝑓𝑓 𝑏𝑒𝑓𝑓
szerokość środnika: 𝑏𝑤 ≥ 3
; 𝑏𝑤 ≥ 5

5. Od czego zależy wysokość dźwigara

1 1
• wstępnie – rozpiętości 𝑙 ≤ ℎś𝑟 ≤ 15 𝑙𝑒𝑓𝑓
25 𝑒𝑓𝑓
• rozkładu naprężeń, obciążeń
• sprawdzenie poprawności warunku wytrzymałościowego
2,2 ∙ 𝛼 ≤ ℎś𝑟 ≤ 2,6 ∙ 𝛼
3 𝑀𝐸𝑑
𝛼=√
𝑓𝑐𝑑

6. Po co jest blok podporowy

• przeniesienie sił ścinających

7. Od czego zależy ilość cięgien w przekroju?

• obciążeń, rozpiętości
• obliczeniowej granicy plastyczności stali sprężającej
• obliczeniowej wytrzymałości betonu na ściskanie
• rozkładu naprężeń w sytuacji trwałej i początkowej
• wysokości strefy ściskanej betonu
• geometrii przekroju
8. Gdzie będzie więcej cięgien:
• w przekroju prostokątnym
• wyższy przekrój, wyższa klasa betonu, szerszy środnik
półka dolna: górna półka większa
𝑀𝐸𝑑
𝐴𝑝 =
0,7 ∙ ℎś𝑟 ∙ 𝑓𝑝𝑑
𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑝 = ∙ [(𝑏′𝑓 − 𝑏𝑤 ) ∙ ℎ𝑓′ + 𝑏𝑤 ∙ 𝑥]
𝑓𝑝𝑑 + 𝑚 ∙ 𝜎′𝑝𝑐
• półka górna: mniej cięgien w dolnej, większa półka dolna
𝑓𝑐𝑑 𝜎𝑝𝑐
𝐴′𝑝 = ∙ [(𝑏𝑓 − 𝑏𝑤 )ℎ𝑓 + 𝑏𝑤 𝑥 ′ ] − 𝐴
𝑓𝑝𝑑 𝑓𝑝𝑑 𝑝
𝐴′ 𝑝 ∙ 𝑓𝑝𝑑 = 𝐴′𝑠 ∙ 𝑓𝑦𝑑

𝜎𝑝𝑐 – naprężenia w stali sprężającej w strefie ściskanej dla dolnych cięgien

𝜎𝑝𝑐 = 0,8 ∙ 𝑓𝑝𝑘 − 400 𝑀𝑃𝑎
𝑥 = (𝜉𝑙𝑖𝑚 − 0,15) ∙ (ℎ − 𝑎𝑝 )

9. Przekrój zbrojenia zwykłego

𝑓𝑐𝑡𝑚
0,26 𝑏𝑡 𝑑
• Ze względu na zginanie (półka górna i dolna) 𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 = max { 𝑓𝑦𝑘
0,0013𝑏𝑡 𝑑
𝑏𝑡 średnia szerokość strefy rozciąganej

0,1𝑁𝐸𝑑
➢ Ze względu na ściskanie (dla całego przekroju) 𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 = max { 𝑓𝑦𝑑
0,002𝐴𝑐

➢ Ze względu na zarysowanie (półka górna, dolna i środnik) 𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 𝜎𝑠 = 𝑘𝑐 𝑘𝑓𝑐𝑡,𝑒𝑓𝑓 𝐴𝑐𝑡

10. Obliczenie charakterystyk dla przekroju

sprowadzonego
𝐸𝑝
𝛼𝑝 =
𝐸𝑐𝑚
𝐸𝑠
𝛼𝑠 =
𝐸𝑐𝑚

NAPRĘŻENIA
11. Ograniczenia naprężeń w betonie
• naprężenia ściskające w betonie spowodowane siłą sprężającą
w chwili naciągu lub zwolnienia sprężenia
𝜎𝑐 ≤ 0,6𝑓𝑐𝑘 (𝑡)
𝜎𝑐 ≤ 0,7𝑓𝑐𝑘 (𝑡) gdy wiadomo, że nie wystąpi podłużne zarysowanie elementu
 jeśli naprężenia ściskające trwale przekraczają 0,45𝑓𝑐𝑘 to uwzględnić nieliniowość pełzania

• sprawdzenie naprężeń we włóknach dolnych

𝑃𝑘 = 𝑃𝑚,𝑜 · 𝑟𝑠𝑢𝑝
𝑃𝑚,𝑜 wartość siły sprężającej po uwzględnieniu strat doraźnych
𝑟𝑠𝑢𝑝 = 1,05 współczynnik uwzględniający odchylenia sprężenia

𝑃𝑘 (𝑥) 𝑃𝑘 (𝑥) · 𝑒𝑝 𝑀𝑔,𝑘

𝜎𝑐,𝑑 = + · 𝑧𝑑 − · 𝑧𝑑 ≤ 0,6 · 0,85 · 𝑓𝑐𝑘
𝐴𝑐𝑠 𝐼𝑐𝑠 𝐼𝑐𝑠
• sprawdzenie naprężeń we włóknach górnych

𝑃𝑘 (𝑥) 𝑃𝑘 (𝑥) · 𝑒𝑝 𝑀𝑔,𝑘

𝜎𝑐,𝑔 = − · 𝑧𝑔 + · 𝑧𝑔 ≤ 𝑓𝑐𝑡𝑘
𝐴𝑐𝑠 𝐼𝑐𝑠 𝐼𝑐𝑠

12. Naprężenia w stali sprężającej ?

• przy chwilowym przeciążeniu
• po zakotwieniu i uwzględnieniu strat doraźnych
• po uwzględnieniu strat całkowitych

13. Czym się różni sytuacja początkowa i trwała

NOŚNOŚĆ
14. Sytuacja początkowa - współczynnik statyczny, jakie obciążenia
• ciężar własny
• siła sprężająca – straty doraźne
• Przekrój jest mimośrodowo ściskany siłą: 𝑃𝑑 = 𝛾𝑝 ∙ 𝑃𝑚0
𝑁𝑅𝑑 = 𝜂 ∙ 𝑓𝑐𝑑 ∙ 𝑏 ∙ 𝜆 ∙ 𝑥 − 𝜎𝑠1 ∙ 𝐴𝑠1 + 𝜎𝑠2 ∙ 𝐴𝑠2
15. Sytuacja trwała - współczynniki i obciążenia
• obciążenia stałe i zmienne
• siła sprężająca – straty reologiczne i doraźne
• obliczamy jak przekrój zginany
MRd = η ∙ fcd ∙ bf′ ∙ λ ∙ x ∙ (d − 0,5 ∙ λ ∙ x) + σs2 ∙ As2 (d − a2 ) + 𝑓𝑝𝑑 · 𝐴𝑝 (𝑎𝑝 − 𝑎1 )

16. Po co w przekroju zbrojenie zwykle

• w sytuacji początkowej zbrojenie zwykłe w półce górnej przenosi naprężenia rozciągające od sprężenia
• dobierane z warunków na minimalne pole przekroju zbrojenia na zginanie, ściskanie i zarysowanie

17. Jak określamy przekrój krytyczny

• miejsce gdzie przekrój jest najbardziej wytężony w sytuacji trwałej
• z warunków równowagi określenie wysokości strefy ściskanej
18. Wyłączenie cięgien
• największa dopuszczalna siła w dolnej wiązce splotów doprowadzonych do przekroju czołowego:
𝐴𝑐𝑠
𝑃𝑖𝑚𝑎𝑥 = 𝑓𝑐𝑡𝑚 ∙ 𝑊′𝑐𝑠 ∙ 𝐴 ∙𝑒 −0,95∙𝑊′
𝑐𝑠 𝑝 𝑐𝑠
• liczba dopuszczalnych cięgien
𝑃
𝑛0 = 𝑛 · 𝑚0,𝑚𝑎𝑥
𝑃 𝑚0
• współrzędna przekroju od którego można doprowadzić pełną siłę sprężającą w dolnej wiązce splotów
′ )
8·(1,05∙𝑃𝑚0 ·𝑒𝑝 −𝑀𝑐𝑟
2
𝑥11 = 0,5 · 𝑙𝑒𝑓𝑓 − 0,5 · √𝑙𝑒𝑓𝑓 − 𝑔𝑘
• moment krytyczny
′
𝑀𝑐𝑟 = 𝑊𝑐𝑠′ · (𝜎𝑐𝑝 + 𝑓𝑐𝑡𝑚 )
𝑃𝑚0
𝜎𝑐𝑝 = 1,05 ∙
𝐴𝑐𝑠
• wyznaczenie maksymalnej liczby cięgien możliwych do wyłączenia
𝑀𝐸𝑑 −𝑀𝐸𝑑 (𝑥11 )
𝑛1 = 𝑛 ∙ 𝑀𝐸𝑑

19. Warunek rysoodporności przekroju

𝑀𝐸𝑑 ≤ 𝑀𝑐𝑟
𝑁𝐸𝑑 𝑁𝐸𝑑 𝑒𝑝 𝑟𝑠𝑢𝑝 𝑃𝑚,𝑡 (𝑡) 𝑟𝑠𝑢𝑝 𝑃𝑚,𝑡 (𝑡)𝑒𝑝
𝜎𝑐𝑝 = + = +
𝐴𝑐𝑠 𝑊𝑐𝑠 𝐴𝑐𝑠 𝑊𝑐𝑠
𝑀𝑐𝑟 = 𝑊𝑐𝑠 (𝜎𝑐𝑝 + 𝑓𝑐𝑡𝑚 )

20. Wpływ siły sprężającej na ścinanie

1
[𝑐𝑅𝑑,𝑐 ∙ 𝑘 ∙ (100 ∙ 𝜌1 ∙ 𝑓𝑐𝑘 )3 + 𝑘1 ∙ 𝜎𝑐𝑝 ] ∙ 𝑏𝑤 ∙ 𝑑
𝑉𝑅𝑑,𝑐 = 𝑚𝑎𝑥 {
(𝑣𝑚𝑖𝑛 + 𝑘1 ∙ 𝜎𝑐𝑝 ) ∙ 𝑏𝑤 ∙ 𝑑
𝑁𝐸𝑑
𝜎𝑐𝑝 = 𝐴𝐶
𝑎𝑐𝑤 ∙𝑏𝑤 ∙𝑧∙𝜈1 ∙𝑓𝑐𝑑
𝑉𝑅𝑑,𝑚𝑎𝑥 = 𝑐𝑜𝑡𝜃+𝑡𝑎𝑛𝜃
𝐴𝑠𝑤
𝑉𝑅𝑑,𝑆 = ∙ 𝑧 ∙ 𝑓𝑦𝑤𝑑 ∙ 𝑐𝑜𝑡𝜃
𝑠
𝐴𝑠𝑤
𝑉𝑅𝑑 = 𝑉𝑅𝑑,𝑠 + 𝑉𝑐𝑐𝑑 = 𝑧𝑓𝑦𝑤𝑑 𝑐𝑜𝑡𝜃 + 𝑉𝑐𝑐𝑑 wpływ pochylenia przekroju
𝑠

21. Kiedy nie musimy liczyć zarysowania

Podział ze względu na intensywność sprężania wyrażany stopniem zabezpieczenia przed zarysowaniem:
• super pełne – nie występują naprężenia rozciągające
• pełne – występują naprężenia rozciągające w sytuacji krótkotrwałej, ale nie powstają rysy
• ograniczone – rysy nie przekraczają wartości dopuszczalnej w sytuacji krótkotrwałej
• częściowe – rysy nie przekraczają wartości dopuszczalnych

Kategorie rysoodporności: 1a, 1b, 2a, 2b

 22. Sprawdzenie ugięć
2
5 𝑞𝑙4 5 𝑀𝐸𝑑 𝑙𝑒𝑓𝑓
• Ugięcie od obciążeń zewnętrznych 𝛿= ∙ = ∙
384 𝐸𝐼 48 𝐵∞
2
𝑁𝑝𝑑 ∙𝑧𝑐𝑝 ∙𝑙𝑒𝑓𝑓
• Ugięcie od sprężania 𝛿𝑝 = 𝛼𝑝 𝐵∞
• Ugięcie całkowite 𝛿 = 𝛿𝑧 − 𝛿𝑝

23. Dobranie ilości strzemion w przekroju podporowym

0,2𝑃𝑑 ≤ 𝐴𝑠𝑤 𝑓𝑦𝑑
𝜎𝑝𝑚0
• Długość odcinka transmisji 𝑙𝑝𝑡 = 𝛼1 𝛼2 𝜙 𝑓𝑏𝑝𝑡

𝛼1 przy stopniowym zwalnianiu naciągu

𝛼2 dla splotów trzydrutowych i siedmiodrutowych
𝜙 średnica nominalna cięgien
𝜎𝑝𝑚0 naprężenia ściskające w przekroju podporowym w sytuacji początkowej

𝑓𝑏𝑝𝑡 = 𝜂𝑝1 𝜂1 𝑓𝑐𝑡𝑑 wytrzymałość ze względu na przyczepność

𝜂𝑝1 = 1,2 – dla splotu siedmiodrutowego
𝜂1 = 1,0 – zależy od warunków przyczepności (tutaj dobre warunki)

• Długość odcinka dyspersji: 2

𝑙𝑑𝑖𝑠𝑝 = √𝑙𝑝𝑡 + 𝑑2

WARUNKI KONSTRUKCYJNE
24. Rozstaw cięgien

- rozstaw pionowy
 𝑑𝑔 16 𝑚𝑚
𝑑𝑧𝑚𝑖𝑛 = 𝑚𝑎𝑥 { 𝜙 = {16 𝑚𝑚 = 16 𝑚𝑚
10 𝑚𝑚 10 𝑚𝑚
- rozstaw poziomy
𝑑𝑔 + 5 21 𝑚𝑚
𝑚𝑖𝑛
𝑑𝑦 = 𝑚𝑎𝑥 { 𝜙 = {16 𝑚𝑚 = 21 𝑚𝑚
20 𝑚𝑚 20 𝑚𝑚

25. Gdzie się używa wsp. dynamicznego?

haki transportowe