Professional Documents
Culture Documents
मुलुकी देवानी तथा फौजदारी संहिताका प्रमुख विशेषताहरु
मुलुकी देवानी तथा फौजदारी संहिताका प्रमुख विशेषताहरु
g]kfn ;/sf/
sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno
efb| !, @)&%
;+lxtfx?sf] k"0f{ kf7 o; dGqfnosf] j]e ;fO6 www.moljpa.gov.np df
pknAw 5 .
dGtJo
jt{dfg ;/sf/ /fhgLlts ?kfGt/0fsf] nfdf] sfnv08 kZrft
;d[4 g] kfn, ;'vL g] kfnL sf]efjgfnfO{ cfTd;fy u/ L cfly{s
tyf ;fdflhs ljsf;sf]lbzfdf cl3 jl9/x]sf]5 . o;};Gb{edf
cfh}b]lv sfof{Gjogdf cfpg]d'n'sL b]jfgL ;+lxtf, d'n'sL b]jfgL
sfo{ljlw ;+lxtf, d'n'sL ck/fw ;+lxtf, d'n'sL kmf}h bf/L sfo{ljlw
;+lxtf, kmf}h bf/L s;"/-;hfo lgwf{/0f /sfof{Gjog_ P]g, @)&$
n]d"ne"t ?kdf cfly{s tyf ;fdflhs ljsf;sf d]?b08sf]?kdf
;d]t /xs ] f 5g\ . ;fy}oL ;+lxtfx¿ JolQmsf]JolQmut, kfl/jfl/s, ;fdflhs tyf
Jofkfl/s ;DaGwx¿nfO{ cfw'lgs ljlwzf:qLo dfGotf adf]lhd kl/eflift ug]{dxTjk"0f{
cfwf/lznf x'g\ . ;j{;fwf/0fsf lzi6frf/, ;'ljwf Pj+ cfly{s lxt sfod /fVg tyf
cfly{s, ;fdflhs /;fF:s[lts If]qdf Gofok"0f{ Joj:yf sfod u/L ljleÌ hft, hflt
jf ;Dk|bfox¿jLrsf];'–;DaGw sfod /fVgsf]nflu d'n'sL P]g tyf cGo sfg"gx¿df
/xs] f b]jfgL tyf kmf}h
bf/L sfg"gnfO{ ;+zf]wg /PsLs/0f u/L ;dofg's'n agfpg oL
;+lxtfx¿ nfu" ePsf 5g\ . plNnlvt ;+lxtfx¿df ePsf d'Vo d'Vo Joj:yf ;d]6]/
k|sfzg ePsf]o; k'l: tsfn];DalGwt ;a} df yf]/} eP klg oL ;+lxtfx¿sf jf/ df
]
hfgsf/L lbnfpg]ljZJff; lnPsf]5' .
nfdf];dob]lvsf]cys k|of; /;j}s f];xof] uaf6 NofOPsf ;+lxtf sfof{Gjog
x'g]P]ltxfl;s lbgsf]cj;/df d Hofb}xlif{t 5' . g]kfnsf];+ljwfg sfof{Gjogsf]
cj: yf;+u};+lxtfsf];d] t sfof{Gjogsf]o; 38Ldf Oltxf;n]sfg"g, Gofo tyf
;+;bLo dfldnf dGqLsf]x} l;tdf dnfO{ h'g e"ldsf, st{Jo /lhDd] jf/
L k"/f ug]{
cleef/f k|bfg ul/of], To;sf]nflu d ;j}k|lt cfef/L 5' . o; cj;/df d ;DdfggLo
/fi6«klt, ;DdfggLo k|wfgdGqL, ;DdfgLo ;efd'v, ljwfog ;ldltsf dfggLo ;efklt
tyf ;Dk"0f{ dfggLo ;b:ox¿, d:of}bf tof/ug]{sfo{bnsf ;+of]h s tyf ;b:ox¿,
sfg"g kl/dfh{g ug{ ;xof]u k'¥ofpg];Dk"0f{ ;/fs ] f/jfnfx¿ tyf lj1x¿, sfg"g, Gofo
tyf ;+;bLo dfldnf dGqfnosf ;lrjnuftosf ;Dk"0f{ sd{rf/Lx¿ /;Da4 ;j}df
xflb{s wGojfb 1fkg ub{5' .
/fhLj uf}td
;lrj
sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno
@)&%.)%.)! z's|jf/
!= kl/ro
;fljssf]d'n'sL P]gsf Joj:yfx¿nfO{ kl/dfh{g tyf ;d;fdlos agfO{
d'n'sL b]jfgL ;+lxtf, d'n'sL b]j fgL sfo{ljlw ;+lxtf, d'n'sL ck/fw ;+lxtf
/d'n'sL kmf}h bf/L sfo{ljlw ;+lxtf ;+jt\ @)&$ ;fn c;f]h #) ut]hf/L
ePsf lyP .
;"rgf k|ljlwsf]ljsf;nfO{ ;d]t ljrf/u/L Gofo k|zf;g tyf ;DkfbgnfO{
cfw'lgsLs/ 0f tyf k|ljlwd} qL agfpg /;"rgf /k|ljlwsf]ljsf;af6
;[lht sltko s;"/hGo sfo{nfO{ ;d]t sfg"gsf]bfo/fdf Nofpg]u/L
cfjZos Joj:yf ul/Psf]5 .
;f]x| jif{ pd]/ k"/f gu/]sf] afnaflnsfnfO{ gfaflnu dfgL cfPsf]df
;+lxtfdf c7f/jif{ pd]/gk'u]sf]afnaflnsfnfO{ gfaflnu dflgPsf]5 .
g]kfnsf] sfg"gsf] If]qdf k|of]udf /x]sf cEof;sf] ;fy;fy} b]jfgL tyf
kmf}hbf/L sfg"gsf]If]qdf ljsl;t gjLgtd dfGotfx¿nfO{ ;d]t ;+lxtfx¿df
;dfj]z ul/Psf] 5 .
oL ;+lxtfx¿nfO{ ;fdfGo sfg"gsf]?kdf Joj:yf ul/Psf]5 /;+lxtfdf
Joj:yf ul/Psf s'g} ljifodf a]Un} P]gaf6 Joj:yf ul/Pdf To:tf] ljifodf
;f]xL P]g -ljz]if sfg"g_ nfu" x'g]Joj:yf ul/Psf]5 .
ljjfxsf] kl/0ffd
j}
jflxs ;DaGw sfod /
x]
sf bDklt Ps csf{sf]klt
/ kTgLsf] ?kdf /x]sf] dflgg], klt / kTgLn] Ps csf]{nfO{
;xof]u, ;+/If0f / ;Ddfg ug'{ kg]]{,
klt jf kTgL jf kl/jf/sf ;b:on]Ps csf{nfO{ lghsf];Lk,
of]Uotf jf Ifdtf cg';f/sf]k]zf, Joj;fo jf sfd ug{ /f]Sg
gx'g],
cfk;L ;dembf/Laf6 5'§} jf;:yfg lgwf{/0f u/]sf]df afx]s
kTgLsf]jf;:yfg kltsf]3/df sfod x'g],
;fdfGo 3/Jojxf/ sf]sfddf klt jf kTgL Ps csf{sf]
k|ltlglw dflgg] .
kltn];DaGw ljR5]b
ug{ ;Sg]cj:yf
kTgLn]kltsf]d~h'/L glnO{ nuftf/tLg jif{ jf ;f]e
Gbf a9L
;dob]lv cnu a;]df,
kTgLn]kltnfO{ vfg nufpg glbPdf jf 3/ af6 lgsfnf
ul/lbPdf,
kTgLn]kltsf]cË eË x'g]jf c¿ s'g}7"nf]zf/Ll/s jf dfgl;s
si6 x'g]lsl;dsf]s'g}sfd jf hfn k|k~r u/]df,
kTgLn] cGo k'?if;Fu of}g ;DaGw /fv]sf] 7x/]df .
kTgLn];DaGw ljR5]b
ug{ ;Sg]cj:yf
kltn]kTgLsf]d~h'/L glnO{ nuftf/tLg jif{ jf ;f]e
Gbf a9L
;dob]lv cnu a;]df,
kltn]kTgLnfO{ vfg nufpg glbPdf jf 3/ af6 lgsfnf
ul/lbPdf,
kltn]kTgLsf]cË eË x'g]jf c¿ s'g}7"nf]zf/Ll/s jf dfgl;s
si6 x'g]lsl;dsf]s'g}sfd jf hfn k|k~r u/]df,
kltn] csf]{ ljjfx u/]df,
kltn] cGo dlxnf;Fu of}g ;DaGw /fv]sf] 7x/]df,
kltn] kTgLnfO{ ha/h:tL s/0fL u/]sf] 7x/]df .
s;"/ ;hfo
g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns jf hGds}b
k|fb]lzs cv08tf jf /fli6«o Pstfdf vnn
kfg]{ lgotn] dflg;, xftxltof/ / v/vhfgf
hDdf ug]{, ;}lgs jf cw{;}lgs ;Ë7g lgdf{0f
ug]{
g]kfn ;/sf/ jf ;+j}wflgs ;+/rgf kN6fpg] kRrL; jif{;Dd s}b
lgotn] ;}lgs, cw{;}lgs jf cfk/flws ansf]
k|bz{g jf k|of]u u/L s'g}cJoj:yf pTkGg
ug]{jf xftxltof/;lxt ;}lgs jf cw{;}lgs
;Ë7g lgdf{0f ug]{
• g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns kfFr jif{;Dd s}b
jf k|fb]lzs cv08tf, /fli6«otf, :jfwLgtf, / krf; xhf/
:jfledfg jf g]kfnsf] cGt/f{li6«o 5lj ?k}ofF;Dd hl/afgf
pk/ckdfg x'g,] xf]Rofpg]jf 3[0ff jf å]if -;fj{hlgs kb wf/0f
k}mnfpg] u/]sf] JolQmn] u/]df
• g]kfnsf] cGt/f{li6«o ;Ldf cltqmd0f ug]{, yk tLg jif{;Dd s}b_
;Ldf:tDe x6fpg], ;Ldf:tDe /flvPsf] 7fpF
jf ;Ldf:tDe kl/jt{g ug]{
g]kfnsf] k|ltlglwTj u/L v]n v]Ng] v]nf8Ln] tLg jif{;Dd s}b /
v]ndf ldn]dtf] u/L v]Ng] jf v]nfpg] (Match tL; xhf/ ?k}ofF;Dd
Fixing) hl/afgf
hfltxTof ;DaGwL s;"/cGtu{t cfdxTof u/]df hGds}b
g]kfn lj?4 hf;";L ug]{ kRrL; jif{;Dd s}b
/fi6«klt jf ;+;bnfO{ wDsL lbg] ;ft jif{;Dd s}b
jf ;Q/L xhf/
?k}ofF;Dd hl/afgf
jf b'j}
k|of]u
x'g' kg]{;DalGwt sfg"g /To;sf]sf/0f,
cleo'QmnfO{ x'g' kg] { ;hfosf]dfu bfjL /To;sf]sf/0f,
s;"/a f6 Iflt k'us] f]AolQmnfO{ Ifltk"lt{ e/fO{ lbg' kg]{eP To:tf]
Ifltk"lt{sf] /sd,
s;"/s f]k|s[lt;Fu ;DalGwt cGo cfjZos s'g}s'/f eP To;sf]
ljj/0f .
cleof]ukq ;+zf]wg ug{ jf yk cleof]h g ug{ ;lsg]
cbfntdf bfo/eO{ ;s]sf]d'2fdf yk k|df0f km]nf k/]sf]cj:yfdf
cleof]uq ;+zf]wg ug{ jf yk cleof]hg ug{ ;lsg] .
s}bsf] ljsNk
s}bsf]ljsNksf]?kdf ;fd'bflos ;]jf ug{ cfb]z lbg ;lsg], s}b
;hfo lgnDag ug{ ;lsg], ;'wf/u[xdf k7fpg ;lsg], k'g:yf{kgf
s]Gb|df k7fpg ;lsg], ;Ktfxsf]clGtd lbg jf /fqLsfnLg ;dodf
dfq sf/uf/df a;L s}b e'Qmfg ug{ ;lsg], v'nf sf/fuf/df /fVg
;lsg], Kof/f]ndf /fVg ;lsg], s}b jfkt >ddf nufpg ;lsg],
;fdflhsLs/0f u/fpg ;lsg] . -oL Joj:yfx¿ g]kfn ;/sf/n]
g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]s]sf] ldlt b]lv k|f/De x'g]_