‫وجوب األمر باملعروف والنهي عن املنكر‬

SO KIPAPALIYOGATN KO KASOGO
SA MAPIYA GO KASAPAR SA MARATA

Rk i Shaykh:
Abdul Aziz Bin Abdullah Bin Baz
Grand Mufti of Kingdom of Saudi Arabia

Initogalin sa Basa Mranaw i:

Shaykh Zainalabiden M. Abdulaziz
Faculty of Islamic Law (Shari’ah)
Islamic University of Medina
Kingdom of Saudi Arabia

Pindiyator go Inimpidan i:
Shaykh Abdullah “Abu Hanin” M. Edres
Faculty of Islamic Law (Shari’ah)
Imam Muhammad Ibn Saud Islamic University
Riyadh, Kingdom of Saudi Arabia
 
Phanagipoon ako ko Ngaran o Allah
a Masalinggagaw a Makalimoon

1
 PAMKASAN

So bantogan na rk o Allah go so sanang na go

kalilintad na san ko Sogo o Allah go so manga
pamiliya niyan go so manga bolayoka iyan na go
san ko manga taw a komidg ko toroan iyan taman
ko alongan a mawri.

Mataan a pd sa didn mipndarainon, na go

makallbi ko manga galbk a iphakarani ko Allah na
so kapamagosiyata go so kaphapandoay sii ko
mapiya, na go so kapamagosiyata ko bnar na go so
kazabar, na go so kapananggilai ko nganin a manga
rarata a khasabapan ko rarangit o Allah na go
iphakawatan ko limo iyan, go phangning ko ko
Allah a  a ompiyaan iyan so manga puso tano,
go so manga galbk tano, go so kadandan o manga
Moslim, na go pakisabotan niyan rkitano so agama
niyan, raks a matatap tano ron, go tabangan iyan so
agama niyan, go iporo iyan so katharo iyan, go
phangning ko ko Allah a ompiyaan iyan so manga
nakoda o manga Moslim, go ayonan iyan siran ko
langowan a mapiya go ompiyaan iyan so manga
mosawira iran, go tabangan iyan siran ko langowan
o iphakapiya o pagtaw na go so ingd, rakh’s a sabotn
iran so agama na liwanagan iyan so manga rarb iran
sa mikokom iran so Islam go matatap siranon, ka
mataan a sobo so Allah i Phakagaga roo.

2
 Manga oripn o Allah!

Mataan a giyangkai a bandingan a KASOGO

SA MAPIYA GO KASAPAR SA MARATA na
bandingan a mala ago di mipndarainon, sabap sa
aya khasabapan ko kapthagompiya angkai a
pagtaw, na go aya iran khilidas ko nganin a
kabinasaan, na so kindarainon’non na mala a piligro
na go kabinasaan, sabap sa khalimngan so manga
pipiya a paparangayan, na khapayag so
piyamakasisingay a sowasowai.

Sabnar a piyakarayag o Allah  sii ko

Kitab iyan a Sslaan so pangkatan iyan sii ko Islam,
na go piyayag o Allah a tonganay a mala so
pangkatan anan, taman sa sii ko manga pd a manga
ayat sa Qur-an na piyakaona niyan a kiyaaloya
niyanon a di so paratiyaya inangin na so paratiyaya
na aya onayan o Agama,
َ َۡ ۡ ۡ َۡ lagid o katharo o Allah:
َ ۡ ‫ۡي أُ َّمة أُ ۡخر َج‬ ُ ‫﴿ ُك‬
ِ ‫اس تأ ُم ُرون ب ِٱل َمع ُر‬
‫وف َوتن َه ۡون‬ َّ ‫ت ل‬
ِ ‫ِلن‬ َ ۡ ‫نت ۡم َخ‬
ِ ٍ
َّ َ ُ ۡ ُ َ ۡ َ
.]110 :‫ع ِن ٱل ُمنك ِر َوتؤمِنون ب ِٱللِه﴾ [آل عمران‬
﴾Skano i miyatindos a pagtaw a piyakambowat ko
manga manosiya, ipzogo iyo so manga pipiya go
ipzapar iyo so manga rarata, raks a paparatiyayaan
iyo so Allah﴿ [Ali Imran: 110].

3
 Na da a madadalm a sikrito sangkanan a
kiyaona niyan maaloy a rowar ko kala i pangkatan
angkanan a galbk, na go so kala a madadalmon a
kamapiyaan, batadilabaw sangkai a masa a
tonganay a makhikinanglan angkai a pagtaw so
kasogo sa mapiya go so kasapar sa marata, sabap sa
miya payag so kambaradosa go so kapanakoto go so
manga bid’ah [Pimbabago ko Agama] sangkai a
doniya.

Mataan sii ko masa o Nabi  go so

manga Sahabah niyan go so manga Salaf [So manga
Moslim ko oriyan o manga Sahabah] na tonganay
iran a sisiyapn angkai a galbk a paliyogat, minsan
pn tonganay a maito so dii manggolaola a manga
dosa sangkoto a masa, na so kakhikinanglanaon
angkai a masa tano go so pagtaw tano na tonganay
a mala, ka aya madakl na so da a sabot iyan ko
agama, na go ndadarainon so kadaklan a manga tao
sangkai a galbk a paliyogat a mala, go giyangkai a
masa na mindakl so dii manolon sa ribat, na maito
so dii manolon sa ontol a maka phapasod ko Qur-an
ago Sunnah.

Giyanan i kinisogoonon o Allah go

inipangoyatiyan, taman sa piyakaona niyan a
kiyaaloya niyanon a di so paratiyaya sii ko manga
pd a Ayat sa Qur-an, go kiya sabapan sa minilbi tano

4
ko manga pd a pagtaw, go miyaaloy pn o Rasol
 ko Hadith a Sahih a pitharo iyan:
." ِ‫ أَنْت ْم َخ ْْيَها َوأَ ْكَرم َها َعلَى هللا‬،ً‫ني أ َّمة‬ِ
َ ‫"أَنْت ْم توفو َن َسْبع‬
“Skano na katitimbangan iyo so pitopolo a pagtaw,
skano i mapiya kiran go sasakawn kiran ko Allah a
Maporo ago Mala”.

Ino zogoa o Allah so manga Nabi?

So kasogo sa mapiya go kasapar sa marata na

andang dn a miyaadn ko miyaona a manga pagtaw,
ka giyanan i kiyasogoa o Allah ko manga nabi, go
aya sabap a kinitoronn ko manga Kitab.
❖ Na aya onayan o manga pipiya na: So kapaka
isaisa a ko Allah go so kapagikhlason.
❖ Na aya onayan o manga rarata na: So
kipanakoton ko Allah go so kasimbaa ko
salakaw ron.

So langon o manga Rasol na inisogo kiran a

kidolonn iran ko manga taw ko kapakaisaisaa ko
Allah, a skaniyan i lbi a mala ko mapiya, goso
kisaparn iran ko manga taw ko kapanakoto, a
skaniyan i lbi a mala ko marata.

Na kagiya a manobra san so mbawataan o

Israil, go ilangn iran, na pitharo o Allah  ko
kamamataani kiran:
5
 َ َ َ ََٰٓ ۡ َ
َ ‫لَع ل َِسان َد ُاوۥ َد َوع‬
ٰ ْ ُ َ َ َ َّ َ ُ
‫ِيَس‬ ِ ‫ِيل‬ ‫ء‬‫س‬ ‫إ‬
ِ ِٓ
‫ِن‬‫ب‬ ۢ
‫ن‬ ِ ‫م‬ ‫﴿لعِن ٱَّلِين كفروا‬
َ َُۡ ْ ُ َ ْ َ َ َ َ َ َ ۡ
.]78 :‫﴾ [املائدة‬٧٨ ‫ٱب ِن م ۡري َ َۚم ذٰل ِك ب ِ َما عصوا َّوَكنوا َيعتدون‬
﴾Kiymorkaan so siran a miyamangongkir a pd ko
mbawataan o Israil, minggolalan ko katharo o
Daud ago so Eysa a wata o Mariam, giyoto man na
sabap ko kiyandarowaka iran go so ongkiriran go
aya btad iran na kiyapmalawani iran﴿ [Al Maidah: 78].

Oriyan iyan na piyakarayag iyan angkanan a

kambaradosa sa tig manai o Allah:
َ ُ ۡ ْ ُ َ ۡ َ ُ َ َ َ َ َ َ َ ْ ُ َ
‫﴿َكنوا َل يَت َناه ۡون عن ُّمنك ٖر ف َعلوهَُۚ َلِئ َس َما َكنوا َيف َعلون‬
.]79 :‫﴾ [املائدة‬٧٩
﴾Aya btad iran na di siran pzasapara ko marata a
pinggolaola iran, na mikharatarata so pinggolaola
iran﴿ [Al Maidah: 79].

Na biyaloy o Allah a giyangkoto a kinitargn

iran ko kasapar sa marata a miyakalala a dosa iran
sii ko Allah.

Na biyantog o Allah so sobaad a pagtaw

sabap sangkai a kasogo sa mapiya go kasapar sa
marata, sa pitharo o Allah:

6
 َّ َ َ ُ ۡ ٞ ٓ َ ٞ َّ ُ ٰ َ ۡ ۡ َ ۡ ٓ َ َ ْ ُ ۡ َ
ِ‫ت ٱلل‬ ِ ٰ ‫ب أمة قائ ِ َمة َيتلون َءاي‬ ِ ‫﴿۞ليسوا سواء ه مِن أه ِل ٱلكِت‬
ۡ َّ َ ۡ َ ُ ۡ َ ۡ ُ َ ۡ َّ َ ٓ َ َ
‫ يُؤمِنُون ب ِٱللِ َوٱَّلَ ۡو ِم ٱٓأۡلخ ِِر‬١١٣ ‫ج ُدون‬ ‫ءاناء ٱَّل ِل وهم يس‬
َ ُ ََُٰ َ ُۡ َ َ َََۡۡ ُ ۡ َ ۡ َ ََُُۡ
‫وف وينهون ع ِن ٱلمنك ِر ويس ِرعون ِِف‬ ِ ‫ويأمرون ب ِٱلمعر‬
ََ ۡ َ ۡ ْ َُ َۡ ََ ٰ َّ ‫ك م َِن ٱ‬
َ ‫لصلِح‬ َ ََٰٓ ْ ُ َ ٰ َ ۡ َ ۡ
‫ۡي فلن‬ ٖ ‫خ‬ ‫ِن‬ ‫م‬ ‫وا‬ ‫ل‬‫ع‬‫ف‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫م‬‫و‬ ١١٤ ‫ي‬ ِ ِ ‫ت وأولئ‬ ِ ‫ٱۡلير‬
َ َّ ۡ ُ ‫لل َعل‬
.]115-113 :‫﴾ [آل عمران‬١١٥ ‫ِيم ۢ ب ِٱل ُمتقِي‬ ُ َّ ‫ك َف ُروهُ َوٱ‬
ۡ ُ
‫ي‬
‫ه‬
﴾Kna a ba siran mlagilagid, ka adn a pd ko
tiyoronan ko Kitab a pagtaw a moontol, a
pphangadian iran so manga Ayat o Allah ko manga
oras ko kagagawii a siran na pphamanojod siran
‫ ۝‬Paparatiyayaan iran so Allah go so alongan a
mawri, go ipzogo iran so mapiya go ipzapar iran so
marata, go pphamagoradorad siran ko manga
pipiya, na siran man na pd ko manga bilanga taw
‫ ۝‬Na sadn sa nggolaolaan iran a mapiya na di
kiran dn oto mapapas, ka so Allah na katawan iyan
so khipanananggila﴿ [Ali Imran: 113-115].

Giyanan so sabaad ko miyangaoona a pagtaw

a da iran ndarainonn angkanan a galbk na biyantog
siran o Allah.

Sii ko pd a manga Ayat sa Qur-an na

piyakaona niyan so kiyaaloya niyan ko kasogo sa
mapiya na go so kasapar sa marata adiso kitindgn
7
ko sambayang go kabgay sa zakat sa aya dn a sabap
oto na so kala iyan i pangkatan.

Antonaa i mitotoro a maana a kiyaona

maaloy angkanan a paliyogat a galbk?

So kasogo sa mapiya na go kasapar sa marata

na “Fardo Kifayah”(1) na minsan pn giyoto na
piyakaona niyan sangkai a Ayat adi so Sambayang
ۡ
ago Zakat,
ۡ ‫ت َب ۡع ُض ُه ۡم أَ ۡو َِّلَا ٓ ُء َب‬
pitharo o Allah:
َ
‫ض يَأ ُم ُرون‬ ‫ع‬ ُ ٰ‫ون َوٱل ۡ ُم ۡؤم َِن‬
َ ُ ۡ ُۡ َ
‫﴿وٱلمؤمِن‬
ٖۚ ٖ
َ ُ ۡ َ َ َّ َ ُ ُ َ َ ُ ۡ َ َ ۡ ۡ ۡ
‫لصل ٰوة َو ُيؤتون‬ ‫وف َو َين َه ۡون ع ِن ٱلمنك ِر ويقِيمون ٱ‬ ِ ‫ب ِٱل َمع ُر‬
َ‫لل إ َّن ٱ َّلل‬ ُ َ ‫ۡي‬
ُ َّ ‫َح ُه ُم ٱ‬ ۡ َ ‫ك َس‬ َ ََٰٓ ْ ُ ٓ ُ َ ُ َ َ َ َّ َ ُ ُ َ َ ٰ َ َّ
ِ ‫ه‬ ِ ‫ٱلزكوة وي ِطيعون ٱلل ورسول َۚۥ أولئ‬
.]71 :‫﴾ [التوبة‬٧١ ‫ِيم‬ ٞ ‫يز َحك‬ ٌ ‫َعز‬
ِ
﴾Na so miyamaratiyaya a manga datu go so
miyamaratiyaya a manga bae na so sabaad kiran
na tinabanga o sabaad, ipzogo iran so pipiya na go
ipzapar iran so rarata, go ipphamayandg iran so
sambayang, go ipthonay iran so zakat, go
phagonotan iran so Allah ago so sogo iyan, na siran

1. Aya maana a Fardo Kifayah na: Paliyogat ko kadandan o manga

Muslim, ogaid na o mitonay o sabaad kiran na miyada so
kipapaliyogatnon ko sabaad, ago da siran madosa, na so minggalbkon na
biyalasan siran. [So Minimpidon].

8
man na sigurado a ikhalimo siran o Allah, mataan
a so Allah na Mabagr a Maongangn﴿ [At Tawbah: 71].

Miyaona a kiyaaloy san o kasogo sa mapiya

goso kasapar sa marata adi so sambayang a inangin
odi so sambayang na polaos o Islam, a ayabo a
onaan iyan ko manga rokon o Islam na so dowa a
Kalimato Shahadah(1), na antonaa mitotoro a
kiyapakaonaaon maloy?

Da sangkaan sa aya a sabap a kinionaanon

maloy na so kala a kakhikinanglanaon, na go so
kailot o kai-importante o kipamayandgnon.

❖ Go mataan a so kapakamoayan iyan na ron so

kapthagompiya o pagtaw, na pndaklon so
mapiya, na khapayag so manga
paparangayan a khipakallbi, na khatambonan
so manga sowasowai a piyamakasisingay, na
khaadn so kapamagogopa ko mapiya, go so
kapamagosiyata, go so kapromasay ko lalan
o Allah (Jihad) na pzasakoyaan so manga
pipiya, na khitaplk so manga rarata.

❖ Na so kindarainon’non na khaadn so mala a

kabinasaan, ka pndakl so marata, na

1. Giyanan so: Lā Ilāha Illallah, Mohammador Rasolollah. [So

Minimpidon].

9
 khasagomparak so pagtaw, na thgas so
manga puso, na khapayag so
piyamakasisingay na go phakadayamang, na
khalimngan so paparangayan a khipakallbi,
na khalimngan so ontol na khapayag so ribat,
sa lagid o kasasagadan ko pimbarang a darpa
sangkai a doniya.

Lā Hawla Walā Qowwata Illā Billāh.

So manga taw a makapmbagian ko limo o

Allah:

Piyayag o Allah a mataan a siran a pzogo sa

mapiya na go pzapar sa marata, go inipamayandg
iran so sambayang, go initonay iran so zakat, go
inonotan iran so Allah ago so Sogo iyan, na siran i

َّ ُ ُ ُ َ ۡ َ َ َ ََٰٓ ْ ُ
maka pmbagian ko limo o Allah, pitharo o Allah:
ُ
.]71 :‫﴿أولئِك سۡيَحهم ٱلله﴾ [التوبة‬
﴾Na siran man na sigurado a ikhalimo siran o
Allah﴿ [At Tawbah: 71].

Na miyakanggonanao anan sa mataan so limo

na aya bo a khikawiton na so kaonoti ko Allah, go
so kaphasiyonot ko kokoman iyan, na pd san so
kasogo sa mapiya na go so kasapar sa marata.

10
 ❖ Na di khisampay so limo o Allah sa ba
kandingandingan bo, na go kambangnsa
lagid o kabaloy niyan a pd sa Quraish, odi na
pd ko mbawataan o Hashim odi na pd ko
mbawataan i Polano.
❖ Ago kna pn oba khisampay sa ba pnggolalan
ko manga rangko lagid o kababaloy o taw a
nakoda ko manga ingd, odi na salinggogopa
o datu, odi na so salakaw san a manga rangko.
❖ Ago kna pn o ba khisampay sa ba pnggolalan
sa kala a tamok na go manga dagangan, na go
so kadakl i pabrica, na go so salakaw san a pd
sa gii zasakoyaan o manga taw.

Ka aya mataan na aya kakhisampay o limo o

Allah na so onot ko Allah ago so Sogo iyan, go so
kaphasiyonot ko kokoman iyan.

Na pd sa manga olowan anan na so kasogo sa

mapiya go kasapar sa marata, go so kipamayandgn
ko sambayang, go kitonayn ko zakat, go so onot ko
Allah go so Sogo iyan sii ko langowan taman, na so
siran oto a giyanan i ropaan iran na siran i matatago
ko limo o Allah go siran i titho a manga baraarapn
ko limo o Allah, go siran i titho a maalkn ko Allah
go gii ron zlasla.

Dapn a onaan iyan a darowaka so taw a

inilang iyan so sogoan o Allah, go siyopak iyan so
11
manga lalangan iyan, minsan pn aya pipikirn iyan
na ipkhalk iyan so Allah na go aarapn iyan so balas
o Allah.

Ka aya titho a sslaan iyan so Allah, na go

maalkn rkaniyan na so taw a inipamayandg iyan so
manga sogoan iyan go inonotan iyan so kokoman
iyan, go miromasay ko lalan o Allah, na somiyogo
sa mapiya go somiyapar sa marata.

َ ََٰٓ ُ َّ
Pitharo o Allah sii sa Surah Al Baqarah:
‫يل ٱللِ أ ْولئِك‬ ‫ب‬ َ ‫اج ُروا ْ َو َجٰ َه ُدوا ْ ِف‬
‫س‬ َ ‫ِين َء َامنُوا ْ َوٱ ََّّل‬
َ ‫ِين َه‬ َ ‫﴿إ َّن ٱ ََّّل‬
ِ ِ ِ ِ
َّ َ َ ۡ َ َ ُ ۡ َ
.]218 :‫ت ٱللَِۚ﴾ [البقرة‬ ‫يرجون رَح‬
﴾Mataan a so siran a miyamaratiyaya go
miyamanogalin (sa Madinah) go
miyamanagontaman ko lalan o Allah, na siran man
i baraarapan ko limo o Allah﴿ [Al Baqarah: 218].

Biyaloy siran o Allah a baraarapan ko limo

iyan, sii ko kiyaparatiyaya iran go kiyapromasay
iran go so kiyatogalin iran, pantag ko paratiyaya
iran ko Allah ago so kiyatogalin iran go so
kiyapanagontaman iran. Kna oba niyan pitharo i:
Mataan a so siran a mimbabalay sa manga
bonggalo, go so siran a miyamakala so manga
dagangan iran, odi na mbarambarang i manga

12
galbk, odi na so siran a manga ala i bangnsa na siran
i manga baraarapn ko limo o Allah.

َ ََٰٓ ُ َّ
Kna ka aya pitharo iyan na:
‫يل ٱللِ أ ْولئِك‬ ‫ب‬ َ ‫اج ُروا ْ َو َجٰ َه ُدوا ْ ِف‬
‫س‬ َ ‫ِين َء َامنُوا ْ َوٱ ََّّل‬
َ ‫ِين َه‬ َ ‫﴿إ َّن ٱ ََّّل‬
ِ ِ ِ ِ
َّ َ َ ۡ َ َ ُ ۡ َ
.]218 :‫ت ٱللَِۚ﴾ [البقرة‬ ‫يرجون رَح‬
﴾Mataan a so siran a miyamaratiyaya go
miyamanogalin (sa Madinah) go
miyamanagontaman ko lalan o Allah, na siran man
i baraarapan ko limo o Allah﴿ [Al Baqarah: 218].

So kapangangarapana ko limo o Allah, go so

so kikalkn ko siksa, na aya kakhaadn iyan na
pnggolalan ko onot ko Allah go so Sogo iyan, na pd
san so kasogo sa mapiya go so kasapar sa marata.

Mbaloy so sabaad a pd rkano a isa ka

sagorompong:

Sii ko pd a ayat na piyakibisaon o Allah so

kapakaapas sii ko manga taw a dii manolon sa
mapiya , go so siran a psogo ko mapiya go pzapar
sa marata, pitharo o Allah:

13
 ُ ۡ َ ۡ َ ُ ُ ۡ َ َ ۡ َ ۡ َ َ ُ ۡ َ ٞ َّ ُ ۡ ُ ُ ََۡ
‫وف‬
ِ ‫ۡي ويأمرون ب ِٱلمعر‬ ِ ‫ۡل‬ ‫ٱ‬ ‫َل‬ِ ‫إ‬ ‫ون‬‫ع‬ ‫د‬ ‫ي‬ ‫ة‬‫م‬‫أ‬ ‫م‬‫ِنك‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ك‬ ‫﴿وۡل‬
َ ُ ۡ ۡ ُ َ ََٰٓ ْ ُ َ ۡ َ َ ۡ َ
:‫﴾ [آل عمران‬١٠٤ ‫َوين َه ۡون ع ِن ٱل ُمنك ِرٖۚ َوأولئِك ه ُم ٱل ُمفل ِحون‬
.]104
﴾Na mbaloy so isa rkano ka sagorompong a
ipphanolon iran so mapiya, go ipzogo iran so okit a
mapiya go ipzapar iran so marata, na siran man na
siran i miyamakaapas﴿ [Ali Imran: 104].

Piyayag o Allah a mataan a so siran oto a

miyakazipat san, maana so kipndolonn ko mapiya,
na go so kipzogoon ko okit a mapiya, go so
kipzaparn ko marata, na siran i miyamagontog.

Aya mitotoro a giyangkoto a kiyathagompiya iran

na miya tarotop so kathagompiya, apiya pn adn a
salakaw kiran a manga mo’min a mithagompiya,
ogaid na sabap ko da kiran angkai a manga sipat
sabap ko sndod a tharimaan o agama, na
kalalawanan siran dn o siran oto a aya sipat iran na
giyangkanan a kasogo sa mapiya, na go kasapar sa
marata.

So pman so aya kapzogo iyan sa mapiya, na go

kapzapar iyan sa marata, na adn a salakaw a
antapiyan, lagid o kapakiilailayn go kapakin’gn’gn,
na go so salakaw san a niyat a marata, odi na da

14
niyan nggolalann so mapiya a ipphanolon iyan, go
sosogokn iyan so marata a ipzapar iyan, na siran i
mikharatarata a manga taw, na go mikharatarata so
khaoriyan kiran.

Miyaaloy ko hadith i Bokhari ago si Muslim,

a miyakapoon ki Osama Bin Zaid  a
miyakapoon ko Nabi  a mataan a pitharo
iyan:
،‫ فَتَ ْن َدلِق أَقْ تَاب بَطْنِ ِه‬،‫ي ْؤتَى ِب َّلرج ِل يَ ْوَم الْ ِقيَ َام ِة فَي ْل َقى ِف النَّا ِر‬
،‫ فَيَ ْجتَ ِمع َعلَْي ِه أ َْهل النَّا ِر‬،‫الر َحى‬
َّ ‫الِ َمار ِف‬ ْ ‫فيَد ْور َك َما يَد ْور‬
‫ف َوتَْن َهى َع ِن‬ ِ ‫ مالَك َي ف َلن؟ أَََل تَكن ََتْمر ِبلْمعرو‬:‫فَي قولو َن‬
ْ َْ ْ ْ َ َ َ ْْ َ
،‫ف َوالَ آتِيه‬ ِ ‫ ولَ ِك ِن آمركم ِبلْمعرو‬،‫ ب لَى‬:‫الْمْن َك ِر؟ فَي قول ََلم‬
ْ َْ ْ ّْ َ َ ْ ْ َ
."‫َوأ َْنَاك ْم َع ِن الْمْن َك ِر َوآتِ ِيه‬
“Ithalingoma so mama sa alongan a mawri, na
pagologn ko naraka, na mibontad a kaslaan iyan -
so manga tinai niyan- na dii niyan maplibta ko
naraka, sa lagid o dii kaplibtaa o himar ko
tandasa(1), na thimoan o manga taw ko naraka, na
tharoo niran a: Hay! Antonaa miyasowa aka ini?
Kna a pzogo ka sa mapiya na go pzapar ka sa

1. Aya ptharoon a tandasa na klasi anan a galingan o manga loks gowany,

lagid o galingan sa tbo a aya kapkhagaling iyan na isasangan ko karabaw
na iplibt iyan. [So minimpid ago Mindiyator].

15
marata? Na matharo iyan kiran a: Oway! Ogaid na
ipzogo akn rkano so mapiya na di akn ipnggolalan,
na go ipzapar akn rkano so marata na sosogokn akn
bo”.

Giyanan i mapmbtad o taw a soranga o galbk

iyan so katharo iyan -Lomindong tano ko Allah-
thotongn ko naraka, na go khakowa a pagrg ko
hadapan o madakl a taw, na pthimoan skaniyan o
manga taw ko naraka, na ikhammsa iran o
andamanaya i kiyapozang iyan ko naraka, a pkhalibt
iyan sa lagid o kapkhalibta o himar ko tandasa, ago
khibontad a pismbaan iyan, a matotoyok iyan,
Antonai sabap?

❖ Na kagiya a ipzogo iyan so mapiya na di

niyan ipnggolalan.
❖ Na go ipzapar iyan so marata na sosogokn
iyan bo.

Na miya knal tano a mataan a aya thitho a

mapipikir ko kasogo sa mapiya na rakh’s a
ipnggolalan, na go so kasapar sa marata na rakh’s a
ithaplk, ka giyanan i wajib ko langowan a Moslim.

Na giyangkanan a wajib a mala na

piyakarayag o Allah so pangkatan iyan sii ko Kitab
iyan a Sslaan, na go inipangoyat iyan, go

16
inipamagita iyan so kindarainon’non, go
inipamaninta iyan so kibagaknon.

Aya wajib ko manga pagtaw o Islam na: So

kaslaa iranon, na goso kapamakoti iranon, go so
kathomangkdi iranon sa onot iran ko Kadnan iran a
Maporo ago Mala, go onot iran ko sogoan iyan, na
go pangali ko siksa iyan.

So manga Pangkatan o Kasogo sa Mapiya

goso Kasapar sa Marata:

Sabnar a adn a miyaaloy ko Hadith o

Rasolollah  a khabagr iyan angkanan a
sogoan, go maphakarayag iyan anan ko sindadan a
karayag iyan, go khaosay niyan, gii tharoon o
Rasolollah  sii ko Hadith iyan a Sahih:
‫ فَِإ ْن‬،‫ فَِإ ْن ََلْ يَ ْستَ ِط ْع فَبِلِ َسانِِه‬،ِ‫" َم ْن َرأَى ِمْنك ْم مْن َكًرا فَ ْلي غَِّ ْْيه بِيَ ِده‬
ِ
‫ان" [خرجه اْلمام مسلم ف‬ ِ َ‫َضعف ْاْلمي‬
َْ ‫ك أ‬ َ ‫ َو َذل‬،‫ََلْ يَ ْستَ ِط ْع فَبِ َقْلبِ ِه‬
.]‫صحيحه‬
“Sadn sa makailay rkano sa marata, na alina niyan
a nggolalan ko galbk iyan, na odi niyan khagaga na
pakanggolalana niyan ko katharo iyan, na odi niyan
khagaga na pakanggolalana niyan sa kagowad sii
ko puso iyan, ka giyanan i minos a paratiyaya”
[Piyakaliyo i Imam Moslim ko Kitab iyan a Sahih].

17
 Piyaka rayag o Nabi  so tlo manga
pangkatan o kasogo sa mapiya go so kasapar sa
marata:

Paganay a Pangkatan:

So karna ko marata sa nggolalan sa galbk

amay ka khagaga, Aya ibarat iyan na lagid o
katowalang ka ko manga pananagoay sa pakabrg go
so karopta ko manga kasangkapan a da a manga
kipantag iyan lagid o manga darmtan, go so karna
ko phangarasi ko madakl a taw sa di niyan mitaros
a giyangkoto a mapipikir iyan a marata, opama
mambo ka khagaga lagid o datu ko ingd ago so lagid
iyan a adn a gaas iyan, lagid o kitgln ko manga taw
ko sambayang go so manga kokoman o Allah a
wajib so kaonoti ron ko taw a phakagaga san na go
salakaw san a pd sa inipaliyogat o Allah. Lagid
anan mambo so mo’min a pphagonotan o pamiliya
niyan, a phatorayan iyan siran ko sogoan o Allah,
ago pagrann iyan siran ko piyakaharam o Allah sa
nggolalan sa katharo opama ka di kiran phakanggay
a gona so katharo. Go lagid anan so adn a paaran
iyan odi na adn a kapaparatyayaaon, odi na Shaykh
ko pamiliya odi na so salakaw kiran a adn a paaran
iyan ko pd a romagan ko kapnakoda, odi na nakoda
ko ompongan iyan, ko kiyakhapaarana niyan kiran
ko oriyan o kiyada o khirk ko paaran ko kadaklan,

18
na ipnggolalan iyan angkanan a wajib sa sadn sa
khagaga niyanon, na odi niyan khagaga na thogalin
pman ko ikadowa ka pangkatan.

Ikadowa a Pangkatan:

So kasogo sa mapiya go kasapar sa marata sa

nggolalan ko katharo, aya ibarat anan na so
kagirawng ka a: Hay manga taw! kalkn iyo so Allah,
Hay manga pagari ko! kalkn iyo so Allah
zasambayang kano! Tonayn iyo so zakat iyo, gnkn
iyo so manga rarata a paparangayan, nggolaolaa
niyo so lagid aya, taplkn iyo so manga haram,
phiyapiyai niyo so manga loks iyo, go khoyamptaan
iyo so manga tonganay niyo, go so salakaw san, sa
phamangosiyatan iyan siran go phamakatadmn iyan
siran, go phamili ko manga nganin san a gi iran
nggolaolaan ka aniyan kiran kapakiin’ngkai.

Sa ndolonn iyan siran sii ko okit a mapiya,

rakh’s a mainay, gii tharoon o Nabi :
."‫الرفْ َق ِف ْاْل َْم ِر كلِّ ِه‬
ِّ ‫ب‬ُّ ‫اَّللَ ُِي‬
َّ ‫"إِ َّن‬
“Mataan a so Allah na pkhababayaan iyan so
kainay (kalanat) ko langowan taman”.

Go gii niyan pn tharoon :

19
‫ َوَال ي ْن َزع ِم ْن َش ْي ٍء إَِّال‬،‫الرفْ َق َال يَكون ِف َش ْي ٍء إَِّال َزانَه‬
ِّ ‫"إِ َّن‬
."‫َشانَه‬
“Mataan a so kainay na maphakapiya niyan so
shayi, na igira miyada ko shayi na dii kharata”.

Miyakaisa a alongan na adn miyakaoma a

sagorompong a manga yahodi ko Nabi  na
tig iran a: Sii rka so kapatay Hay Mohammad!, na
miyan’g o Aishah  na tig iyan a: Skano i
miyatay na go kiyamorkaan o Allah, ago
kiyararangitan kano o Allah, na pitharo o Rasolollah
: “Pakainayang ka Hay Aishah ka
mataan a so Allah na pkha babayaan iyan so kainay
ko langowan taman”, Tig o Aishah a: Bang ka da
man’g so pitharo iran?, Na tig iyan a: “Bangka da
man’g so inismbag akn kiran?, tig akn a sii rkano
bo, ka tharimaan o Allah so rktano, na di niyan
tharimaan so pangni iran”.

Giyoto na manga yahodi na piyakainay kiran

o Rasolollah  so katharo ka kalokalo na
oba siran makakdg sa toroan, go kalokalo na ba
siran phasiyonot ko bnar, go kalokalo na tarimaan
iran so pphanolon ko paratiyaya.

Giyanan i sipat o pzogo sa mapiya, go pzapar

sa marata, a gii skaniyan mamamili sa mainay a
20
katharo ago manga okit a katharo a domadait, go
manga lapiyat a mapiya sii ko kazagadi niyan ko
darpa o taw a lomokha, odi na sii ko lalan, odi na sii
ko apiya anda a darpa a ndolonn iyan siran sii ko
okit a mainay go katharo a mapiya, taman sa apiya
iran pn piyamawal sii ko nganin a kalilim’ngan
kiran, odi na apiya pn somiyangka siran, na
ipmbitiyari niyan siran ko lbi a mapiya sa lagid o
kiyatharoaon o Allah :
ۡ
‫ۡل َسَ َنةِ َو َجٰدِل ُهم‬
ۡ َ َ
َ ۡ ‫ۡل ِۡك َمةِ َوٱل ۡ َم ۡوع َِظةِ ٱ‬‫يل رِِّك ب ِٱ‬ ‫ب‬ َ َ ‫ع إ َ َٰل‬
‫س‬
ُ ۡ
ِ ‫﴿ٱد‬
ِ ِ
َ
ُ
.]125 :‫ِه أحسنَۚ﴾ [النحل‬ َ ۡ َ ِ ‫ب ِٱلَّت‬
ِ
﴾Panolonn ka so lalan o Kadnan ka sa nggolalan
sa ongangn, go so thoma a mapiya, go
pakipagosaya ka kiran ko lbi a mapiya﴿ [An Nahl:
125].

Go pitharo o Allah :
َ ۡ َ َّ َّ َ ۡ َ ۡ َ ُْٓ َٰ ُ َ َ
ُ َ
:‫ب إَِل ب ِٱل ِت ِِه أحسن﴾ [العنكبوت‬ ٰ
ِ ‫﴿۞وَل تجدِلوا أهل ٱلكِت‬
.]46
﴾Na oba kano pakiphawala ko tiyoronan sa kitab
inonta bo o sii ko okit a mapiya﴿ [Al Ankabot: 46].

Antawaa siran a tiyoronan sa kitab? Siran so

manga yahodi go so manga kristiyan, a siran na

21
manga kapir siran, na mapiya pn giyanan siran na

ۡ َ َ ۡ ََْۡ ُ
aya katharo o Allah makapantag kiran na:
َ ‫ِه أح‬ َّ َّ َ ﴿ َ ُ َ
:‫س ُن﴾ [العنكبوت‬ َ ِ ‫۞وَل تجٰدِل ٓوا أهل ٱلكِتٰب إَِل ب ِٱلت‬
ِ ِ
.]46
﴾Na oba kano pakiphawala ko tiyoronan sa kitab
inonta bo o sii ko okit a mapiya﴿ [Al Ankabot: 46].

Aya a mitotoro iyan na mataan a sadn sa da

paginontolan a pd kiran, ago miyanobra ago marata
i katharo, na mataan a aya imbadal kiran na so lagid
o pinggolaola iran.

Lagid o kiyatharoaon o Allah :

ُۡ َٞ َ ُْ َ
.]40 :‫﴿ َوج َ َٰٓزؤا َسيِئةٖ َسيِئة مِثل َها﴾ [الشورى‬
﴾Na aya balas o marata na lagid iyan a marata﴿
[Ash Shora: 40].

Go pitharo o Allah :
ٰ ‫ك ۡم فَٱ ۡع َت ُدوا ْ َعلَ ۡيهِ ب ِ ِمثۡل َما ٱ ۡع َت َد‬
‫ى‬
ُ َۡ َ ٰ َ َ ۡ
‫ي‬‫ل‬‫ع‬ ‫ى‬ ‫د‬ ‫ت‬‫ع‬ ‫ٱ‬ ‫ن‬ َ ‫﴿ َف‬
‫م‬
ِ ِ
ُ َۡ َ
.]194 :‫عليك ۡ َۚم﴾ [البقرة‬
﴾Na sa taw a pangorawang kano niyan na atowi
niyo skaniyan sa lagid o kiyapangorawi niyan
rkano﴿ [Al Baqarah: 194].

22
 Ogaid na taman pn sa kapkhasorot o kainay
na go kalanat a kapanolon ko agama go so kapphaka
rayaga ko bnar na goyito i marani sii ko bnar,
Pitharo i Sofyan Ath Thawri :
‫ َرفِْي ًقا فِْي َما‬،‫اه ْي أَ ْن يَك ْو َن َرفِْي ًقا فِْي َما َيْمر بِِه‬
ِ َّ‫ي ْن بغِي لِ ْل ِم ِر والن‬
َ ْ ََ
‫ َعالِ ًما ِبَا‬،‫ َع ْدًال فِْي َما يَْن َهى َعْنه‬،‫ َع ْدًال فِْي َما َيْمر بِِه‬،‫يَْن َهى َعْنه‬
."‫ َعالِ ًما ِبَا يَْن َهى َعْنه‬،‫َيْمر بِِه‬
Aya patot ko pzogo sa mapiya go pzapar sa marata
na so kabaloy niyan a mainay ko ipzogo iyan, na
mainay ko ipzapar iyan, maontol ko ipzogo iyan, na
maontol ko ipzapar iyan, katawan iyan so ipzogo
iyan, na katawan iyan so ipzapar iyan.

Giyanan i maana o katharo o miyangaoona a

miyawid sangkai a Islam a pphangilayan iran sa okit
i kapakainay o kapanolon sa rakh’s o ilmo ago so
kapantang ago so manga rarayag a dalil, di
khapakay obaka pphanolon inonta bo o katawing ka
so iphanolon ka, go rakh’s a diing ka nggolaolaan
so ipzogooka go pananaggilaan ka so ipzapar ka ko
manga taw, taman sa mbaloy ka a ladiyawan.

Go miyaaloy ko Sahih Muslim a miyakapoon

ko Abdullah Bin Mas’owd  a mataan a so
Nabi  na pitharo iyan:

23
‫ إِالَّ َكا َن لَه ِم ْن أ َّمتِ ِه َح َوا ِريُّو َن‬،‫اَّلل ِِف أ َّم ٍة قَْبلِى‬
َّ ‫ب بَ َعثَه‬ ِ
ٍَِّ‫َما م ْن ن‬
‫ ُثَّ إِ َّنَا ََتْلف ِم ْن‬،ِ‫ َويَ ْقتَدو َن ِِب َْم ِره‬،‫اب َيْخذو َن بِسنَّتِ ِه‬ ٌ ‫َص َح‬ ْ ‫َوأ‬
،‫ َويَ ْف َعلو َن َما الَ ي ْؤَمرو َن‬،‫وف يَقولو َن َما الَ يَ ْف َعلو َن‬ ٌ ‫بَ ْع ِد ِه ْم خل‬
،‫اه َده ْم بِلِ َسانِِه فَه َو م ْؤِم ٌن‬ ِ ِِ
َ ‫ َوَم ْن َج‬،‫اه َده ْم بِيَده فَه َو م ْؤم ٌن‬ َ ‫فَ َم ْن َج‬
‫ان َحبَّة‬ ِ َ‫ك ِمن ا ِْلمي‬ ِ ِ ِِ ِ
َ َ ‫س َوَراءَ َذل‬ َ ‫ َولَْي‬،‫اه َده ْم ب َقْلبه فَه َو م ْؤم ٌن‬
َ ‫َوَم ْن َج‬
."‫َخ ْرَد ٍل‬
“Da a Nabi a siyogo o Allah sii ko miyaonaan akn
inonta na adn a pd ko pagtaw niyan a manga
salinggogopa iyan, ago adn a manga bolayoka iyan
a pkdg ko manga okit iyan, go somosogkad ko
manga sogoan iyan, oriyan iyan na mataan aya a
khaadn ko oriyan iran so pagtaw a so dii siran tharo
sa di iran ipggolalan, so di kiran izogo na aya iran
dii nggolaolaan, na sadn sa makiphrang kiran sa
nggolalan ko lima niyan na skaniyan na mo’min, go
sadn sa makiphrang kiran sa nggolalan ko dila iyan
(katharo iyan) na skaniyan na mo’min, go sadn sa
makiphrang kiran sa nggolalan ko puso iyan na
skaniyan na mo’min, na da a oriyan anan sa
kaminos a paratiyaya a lagid bo o dadanglisn”.

Giyangkai a Hadith na lagid o miyaona a

miyaaloy a Hadith o Abu Sa’id, a marororan ko
kasangka a pnggolalan ko galbk, oriyan iyan na

24
pnggolalan ko katharo, oriyan iyan na pnggolalan sa
kagowad ko puso.

Sii sa giyangkoto a miyaoriyan o manga Nabi

na giyoto i khipapantagn iran ko manga pagtaw
iran, ipzogo iran so mapiya go ipzapar iran so
marata, go ipphangndao iran so manga kokoman o
Allah, go dii siran managontaman sa misabap roo sa
sodn so manga lima iran go katharo iran go so puso
iran.

Lagid anan so pagtaw o Mohammad

 a wajib ko manga Olama kiran go so
manga Datu kiran go so manga ala kiran i sabot ko
agama a kaphadkt iran ko Panolon ko lalan ko
Allah, go so kipanolonn ko mapiya na go so
kisaparn ko marata, go so kapanolon ko da a manga
sabot iyan go so kanggonanaowa ko khikadadadag,
go so kapaka moayana ko manga kokoman o
agama, sa taman sa makatanor so manga taw ko
ontol, na go marn siran ko kapzogoka ko manga
lalangan o Allah.

Mataan a miyaaloy a so Uthman  na

miyatharo iyan:
ِ ‫ان ما َال ي زع ِبلْقر‬
."‫آن‬ ِ ُّ ‫"إِ َّن ٰاَّلل لَي زع ِب‬
ْ ََ َ َ‫لسْلط‬ َ َ َّ
“Mataan a so Allah na phakatiyolinn iyan sa
pnggolalan sa bagr so manga taw a di phakatiyolin
25
sa pnggolalan ko Qur-an”, Miyapanothol pn anan
o Omar .

Giyanan i mataan, ka ba pirapira i manga taw

a apiya pn witn kaon dn so langon o manga ayat na
didn pharatiyaya! Na o aya makatalingoma na so
pagita o Datu lagid o kakhalabosowa niyanon go so
kathanai niyanon sa lima na khalk na go zangkop go
khitarg iyan so manga kalalalongan iyan, Inoto? Na
sabap ko zasakit so puso iyan go malobay i
paratiyaya, odi na da a paratiyaya niyan, na giyanan
i diron phakataasar so manga ayat go so manga
Hadith, ogaid na amay ka so Datu i mamagita na
khalk na phaka tiyolin ko ontol, sa giyanan i
tonganay a mala i rarad so Datu sii ko (Da’wah)
Panolon.

Giyanan i kinisogoon o Allah ko manga oripn iyan

ko kapangitas ko miyamono go so kapanaazir, ka
aniyan marn so manga rarata na go so pimbarang a
kaplalalim, na go ron izabap o Allah so
kaphakamoayan o bnar, na wajib ko manga Datu a
kapakamoayana iran san, go so kadaoroga iran ko
phakamoayanon, go pagin’ngkaan iran so manga
taw, go pakapphadktn iran siran ko ontol, go pagrnn
iran siran ko kalalalongan iran ka an siran di
khabinasa, go an siran di makaphangonot ko ribat,

26
a mabaloy siran a manga tinabanga o shaitan odi na
an siran di khabaloy a sondaro o shaitan sii rktano.

Ikatlo ka pangkatan:

Amay ka di khagaga o Mo’min a

giyangkanan a dowa a okit, na apiya sobo so puso
iyan na kagowadn iyan angkoto a marata, na go oba
phagobay ko siran a dii roo nggolaola.

Miyapanothol a miyakapoon ko Abdullah

Bin Mas’owd  a pihtaroon o sabaad ko manga
taw: Miyabinasa ko amay ka di akn misogo so
mapiya na di akn misapar so marata, Na pitharoon
o Abdullah Bin Mas’owd  a: Aya
kakhabinasang ka na amay ka so puso oka na di
niyan katawan so mapiya na go di niyan ikararangit
so marata.

Pagariya a Moslim! Kailangan a misogo oka

so mapiya a nggoalalan sa kapamangndao,
kailangan a katokawan ka so marata sa nggolalan ko
kapphaganada ko agama, oriyan iyan na
ipnggolalan ka sa patot rka a kasogo sa mapiya, go
kasapar sa marata, so kazabar goso kapaganada ko
agama na pd ko manga toos ko kathagompiya, go
manga nanao sa mataan a so Allah na kabaya iyan
ko oripn so mapiya, sa lagid o kiyaaloy niyan ko

27
Sahih Bokhari go Moslim a miyakapoon ko
Mo’awiyah  a miyakapoon ko Nabi
 a pitharo iyan:
."‫اَّلل بِِه َخ ْ ًْيا ي َف ِّق ْهه ِف ال ِّدي ِن‬
َّ ‫" َم ْن ي ِرِد‬
“Sa taw a kabayaon o Allah so mapiya na ipagndao
niyanon so agama”.

Pabila a mailayng ka so mama a aya dii niyan

thondogaan na so gii kholilingan sa ilmo, odi na gii
mangingiza sa ilmo, na pd anan sa karina sa mataan
a so Allah na aya kabaya iyanon na so mapiya, na
thomangkdi niyan anan, go oba bokla go oba
pkhalobayi.

Aya katharo o Nabi  sii ko Hadith a Sahih

na:
"‫الَنَّ ِة‬ َّ ‫ك طَر ًيقا يَْلَت ِمس فِ ِيه ِعْل ًما َس َّه َل‬
ْ ‫اَّلل لَه بِِه طَر ًيقا إِ ََل‬ َ َ‫" َم ْن َسل‬
.]‫[رواه مسلم‬
“Sa taw a mokit ko lalan ka pmbabanogon sa ilmo
na plbolbodnon o Allah so lalan ko sorga”
[Piyanothol i Moslim].

So kapaganad sa ilmo na mala i pangkatan,

go pd ko Jihad sii ko lalan o Allah, go
pphangasasabapan ko kapakaapas go manga nanao
ko mapiya, sa aya a okit iyan na so kaontod ko gii
kholilingan ko kapaganad sa ilmo, go
28
kakhakasokasoy matiya ko manga kitab a
phakanggay a gona, sii ko taw a pzaboton, go pd pn
a okit iyan na so kapamakin’g sa manga khotbah go
manga thoma, go pd pn a okit iyan na so
kapangingiza ko manga mamponay ko ilmo, ka
langon dn anan pd sa manga okit a phakanggay a
gona.

Khapakay pn a pd sa okit iyan so kilangagn

ko Qur-an, a giyanan i pakaasal o ilmo, ka so Qur-
an i olo o langon o ilmo, go aya mala a tomadng,
go skaniyan na tali o Allah a di ptharotos, go aya lbi
a mala ko manga kitab, go sslaan a kitab, go aya lbi
a mala a pnggonanao ko mapiya, go lbi a mala a
zapar ko marata.

Na aya wasiyat akn ko oman i mo’min a datu

go mo’minah a bae na so kasiyapa iran ko Qur-an a
sslaan, go so kapakandakla ko kapmbatiyaaon, go
so kilangagnon, odi na sadn sa khalbodanon a
rakh’s a gii progorogodn go gii pamimikirann, ka
ndodon so toroan go so sindaw sa lagid o
kiyatharoaon o Allah :
ُ َۡ َّ َۡ َ ُ ۡ َ َ َّ
َ ِ ‫﴿إِن هٰذا ٱلق ۡر َءان يهدِي ل ِلت‬
.]9 :‫ِه أق َوم﴾ [اْلسراء‬ ِ
﴾Mataan a giyangkai a Qur-an na pnggonanao ko
lbi a matitho﴿ [Al Isra: 9].

29
ْ ُ ْ ُ َ َّ َ َ َ َ َۡ َ ٌ َ
Go pitharo iyan pn:
َ ْ ٞ َ َ
‫نزل َنٰ ُه إَِّلۡك ُم َبٰ َرك َِّلَ َّدبَّ ُر ٓوا َءايٰتِهِۦ و َِّلتذكر أولوا‬ ‫﴿كِتٰب أ‬
.]29 :‫﴾ [ص‬٢٩ ‫ب‬ ٰ َ ۡ‫ٱ ۡۡلَل‬
‫ب‬
ِ
﴾(Giyai na) kitab a initoron ami skaniyan sii rka, a
piyakandaklan sa mapiya, ka an iran manggdagda
so manga ayat rkaniyan, go an kasaboti o adn a
manga sabot iyan﴿ [Sad: 29].

ٓ َ ُ َ ۡ َ ُ ُ ٰ َ َ ۡ َ َ َ ۡ ُ ۡ َ ُ َّ َ َ َ َ َ َ
Go pitharo iyan pn:
.]24 :‫﴾ [حممد‬٢٤ ‫وب أقفالها‬ ٍ ‫﴿أفَل يتدبرون ٱلقرءان أم لَع قل‬
﴾Ino iran di pnggdagdaa so Qur-an, ba so manga
puso iran na kiyatagoan sa manga kandado niyan?﴿
[Mohammad: 24].

Wajib rktano a kasangora tano ko kitab o

Allah a kabatiya go kalangag, go kanggdagda, go
sabot, go kanggalbk, go so kiizaan ko di tano ron
zabotn.

Na sakamawto mambo so Sunnah o

Rasolollah  a skaniyan so ikadowa a
piyakatoron o Allah, go skaniyan i kadowa a
pasodan, go skaniyan i miyosay ko kitab o Allah go
minggonanao ron, kailangan ko pphaganad sa ilmo
go so oman i moslim a kasangora niyan san sa sadn

30
sa khagaga niyanon, go sadn sa manggalbk iyanon,
a nggolalan ko kilangagnon go so gii ron
kakhasokasoya matiya, (lagid o kilangagn ko pat
polo a hadith a piyanimo i Nawawi) go so
inipagomanon i Ibn Rajab a ikalimapolo a hadith, a
giyanan na da a lawan iyan a tinimo ko manga
hadith go phakanggay a gona, a kailangan a
milangag o manga datu go so manga bae.

Lagid anan pn so kitab a (Omdatul Ahkam) a

inisorat i Hafidh Abdul Gani Al Maqdisi, a kitab a
mala a aya miyatimoon a hadith na pat gatos ago
adn a lawan iyan a maito, a giyanan i da a lawan
iyan a Sahih ko manga hadith sii ko manga
pamintoan ko ilmo, na o khagaga so kilangagnon na
giyanan i pd sa manga ala a limo o Allah.

Lagid anan mambo so kitab a (Bolog Al

Maram) a inisorat i Hafidh Ibn Hajar, a kitab a mala
a makmpt, go mala i gona, na o khagaga lomangag
o pphaganad sa ilmo na giyanan i lbi a mapiya.

Go so manonompang ko manga kitab ko

Aqidah, lagid o dowa a kitab i Shaykh Mohammad
Bin Abdul Wahhab  a siran so: Kitab At
Tawhid, go so kitab a Kashf Ash Shobohat.

31
 Pd pn sa manga kitab a importante ko Aqidah
so kitab a: Al Aqidah Al Wasitiyyah a inisorat i
Shaykhol Islam Ibn Taymiyah, a kitab a makmpt a
mala i gona sii ko Aqidah o Ahlus Sunnah Wal
Jamaah.

Go so Kitab a bithowan sa: Kitab Al Iman, a

inisorat i Shaykh Mohammad Bin Abdul Wahhab,
a kitab a mala a kapapadalman sa manga hadith a
manonompang ko paratiyaya.

Kailangan ko pphaganad sa ilmo a milangag

iyan sa khagaga niyanon lomangag, go so manga
lagid iyan a rakh’s a sisiyapn iyan so Qur-an, go so
kapakandakla ko kapmbatiyaaon go so
khiplangagnon, odi na sadn sa khalbodanon,go
ipagiza iyan ko manga guro go so manga olama a
aya tarima iyanon na mapapadalm kiran so mapiya
go so ilmo ko di niyan sasabotn, go pphamangni ko
Kadnan iyan sa Tawfiq go tabang, go di skaniyan
pkhalobayi go di pmbokbokl, go ziyapn iyan so oras
iyan, go pmbaalan iyan sa manga atoran, sa aya
ibarat iyan na:
1. So sabaad ko salongan iyan na pagosarn
iyan ko kabatiya sa Qur-an go so gii ron
kaprogorogoda.
2. So sabaadon na pagosarn iyan ko
kapaganad sa ilmo go so kapphaganada ko agama,

32
go so kaplangag sa mronironi a manga kitab, go so
gii kakhasokasoya matiya ko pkhargnanon.
3. So sabaadon na para ko kailangan iyan go
so pamiliya niyan.
4. So sabaadon na para ko sambayang iyan go
so simba niyan, go so pimbarang a manga tadntadm
go pangni ko Allah.

Na pd sa phakabagr ko kathomangkdi san na

so katharo o Allah :
ۡ ۡ ۡ َ ْ َ َ َ َ َ ٰ َ ۡ َّ َ ۡ َ َ ْ ُ َ َ َ َ
ٰٖۚ ِ ‫اونُوا َلَع ٱ ِۡلث ِم َوٱل ُع ۡد َو‬
‫ن‬ ‫﴿وتعاونوا لَع ٱل ِبِ وٱۡلقوى وَل تع‬
َ ۡ ُ َ َ َّ َّ َ َّ ْ ُ َّ َ
.]2 :‫﴾ [املائدة‬٢ ‫اب‬
ِ ‫وٱتقوا ٱلل إِن ٱلل شدِيد ٱلع‬
‫ِق‬
﴾Na thatabanga kano ko mapiya, go so
kapananggila, go di kano pthatabanga ko dosa,
goso kapriridoay, go kalkn iyo so Allah, ka mataan
a so Allah na mailot i kandadan’g﴿ [Al Maidah: 2].

So di katharimaa ko pagni go so di
kaphakaoma o tabang o Allah:

Pd sa kailangan a maaloy sangkai a

pphamagosayin tano so miyapanothol ko Hadith o
Nabi  a pitharo iyan:

33
 ِ ‫ "مروا ِبلْمعر‬: ‫ي قول ٰاَّلل‬
‫وف َو ْانَْوا َع ْن الْمْن َك ِر ِم ْن قَْب ِل أَ ْن‬ َْ ّ َْ
‫ َوقَْب َل‬،‫ َوقَْب َل أَ ْن تَ ْسأَل ِوِن فَ َل أ ْع ِطيك ْم‬،‫ب لَك ْم‬ ِ ِ
َ ‫تَ ْدعوِن فَ َل أَ ْستَجْي‬
ِ ‫أَ ْن تَستَ ْن‬
."‫صر ِوِن فَ َل أَنْصرك ْم‬ ْ
Pitharo o Allah : "Sogo kano sa mapiya go
sapar kano sa marata ko da niyo rakn pn
kapamangni sa dowaa a di akn skano smbagn, go
sii ko da niyo rakn pn kapangni a di akn skano bgan,
go sii ko da niyo rakn pn kapangni sa tabang a di
akn skano tabangan".

Go isa kiyaaloy niyan ko Hadith i Hodhaifah

na pihtaro o Rasolollah :
ِ ‫"والَّ ِذي نَ ْف ِسي بِي ِدهِ لَتأْمر َّن بلْمعر‬
‫ أ َْو‬،‫ ولَتَ ْن َهو َّن َع ِن املْن َك ِر‬،‫وف‬ َْ َ َ َ
‫ ُثَّ تَ ْدعونَه فَل‬،ِ‫ث َعلَْيك ْم ِع َق ًاب ِم ْن ِعْن ِده‬ َ ‫اَّلل أَ ْن ي ْب َع‬ ِ ‫لَي‬
َّ ‫وش َك َّن‬
.]‫ستَجْيب لَك ْم" [رواه اْلمام أمحد‬ ْ َ‫ي‬
"Ibt ko sii sa tangan iyan so ginawa ko! Ka mataan
a zogo kano dn sa mapiya go zapar kano dn sa
marata, o di na mararani dn khasogat kano a tiyoba
a phoon ko (Allah) na oriyan iyan na phamangni
kano ron dn na di niyan rkano tharimaan" [Piyanothol
i Imam Ahmad].

34
 Go miyaaloy pn ko Hadith o Ibn Mas’owd ko
kiyapanotholaon o Imam Ahmad go si Abu Daud go
si Tirmidhi a pitharo o Nabi :
‫ فَلَ ْم يَْن تَ هوا‬،‫اصي َنَْت ه ْم علَ َماؤه ْم‬ِ ‫"لَ َّما وقَعت ب نو إِسرائِيل ِف الْمع‬
ََ َ َْ َ ْ َ َ
ِ ‫اَّلل ق لوب ب ع‬
‫ض ِه ْم‬ َّ ‫ب‬
َْ َ َ ‫ضَر‬ َ َ‫ ف‬،‫فَ َجالَسوه ْم َوآ َكلوه ْم َو َش َاربوه ْم‬
َ َ ِِ ِ ِ ِ
‫ ﴿ذٰل ِك‬:َ‫يسى ابْ ِن َم ْرَي‬ ِ ٍ ‫بِبَ ْع‬
َ ‫ َولَ َعنَ ه ْم َعلَى ل َسان أَنْبيَائه ْم َداوَد َوع‬،‫ض‬
َ ُ َ ۡ َ ْ ُ َ َّ ْ َ َ َ
."﴾١١٢ ‫ون‬ ‫بِما عصوا وَكنوا يعتد‬
"Gowani a ndarowaka so mbawataan o Israil na
siyaparan siran o manga Olama kiran na da siran
kasapari, na ba siran dn miyakiplomamka
(sangkoto a manga baradosa) go miyamagatoang
siran sa kakan go kainom, na kagiya mailay oto o
Allah ko sabaad kiran na piyakaisaisa niyan so
manga puso iran, oriyan iyan na phimorkaan iyan
siran sa minggolalan ko katharo o manga Nabi
iran: A so Daud goso Eysa a wata o Maryam:
﴾Giyoto man na sabap ko kiyandrowaka iran go so
kiyapmalawani iran﴿".

Go sii ko isa kiyaaloyaon na:

ِ َ ‫"إِ َّن أ ََّوَل َما‬
‫الرج َل‬
َّ ‫الرج َل يَْل َقى‬
َّ ‫َن‬ َ ‫دخ َل النَّ ْقص َعلَى بَِن إ ْسر‬
َّ ‫ائيل أ‬
ِ ‫اَّلل ود ْع ما تَ ْفعل ِمن الْمع‬
‫ ُث يَْل َقاه ِف‬،‫اصي‬ َ َ َ َ َ َ َ ََّ ‫ ََي َه َذا! ات َِّق‬:‫فَيَ قول‬

35
 ِ
َ ِ‫وش ِريبَه َوقَع‬
‫ فَلَ َّما‬،‫يده‬ َ ‫الْغَد فَل ميَْنَ عه َما َرآه ِمْنه أَ ْن يكو َن أَكِيلَه‬
ِ ‫اَّلل ق لوب ب ع‬
ٍ ‫ض ِه ْم َعلَى بَ ْع‬
."‫ ُثَّ لَ َعنَ ه ْم‬،‫ض‬ َّ ‫ب‬ ِ َّ ‫رأَى‬
َْ َ َ ‫ضَر‬
َ ‫ك‬َ ‫اَّلل ذَل‬ َ
"Mataan a aya paganay a poonan a karibatan ko
mbawataan o Israil na mataan a so mama na
mabalakiyan so isa a mama (a gii nggolaola sa
marata) na tharoon iyanon a: Hay ska ah! Na kalkn
ka so Allah! Na targn ka so giing ka ngolaolaan a
kandarowaka, oriyan oto na mapita na mabalak
iyan pman na di niyan zaparan ko nganin a
miyailay niyan a galbk iyan a (marata), sa dii niyan
ipagatoang sa kakan ago kainom go dii niyan
iplomamka, na kagiya mailay oto o Allah na piyaka
isa-isa niyan so manga puso iran na phimorkaan
iyan siran".

Pananggilaan tano oba rkitano misogat so

nganin a minisogat kiran.

Sabnar a miyaaloy ko manga pd a Hadith a so

kindarainonn sangkanan a paliyogat -maana so
kipapaliyogatn ko kasogo sa mapiya go so kasapar
sa marata- na pd a khasabapan sa di kakhatarima o
pangni go di kaphaka talingoma o tabang o Allah.

Da a sangkaan sa mataan a pd sa manga ala a

tiyoba ko kibagakn sangkanan a galbk, a
kapphakadapanas o manga Moslim, go so

36
kapkhasagomparak iran, go so kambayabayai kiran
o manga ridoay iran, na go so di kakhatarimaa ko
pangni iran, Lā Hawla Walā Qowwata Illā Billāh.

So Kokoman o Kasogo sa Mapiya goso

Kasapar sa Marata:

Adn oto a aya kokoman iyan na (Fardho Ayn)

ko sabaad ko manga taw, igira man oto a miyailay
niyan so marata a da a baon phakasapar a salakaw
rkaniyan, na miyawajib rkaniyan a misapar iyan oto
ko diyangka a khagaga niyan sa lagid o kiyaaloyaon
ko hadith a miyaona ko kiyatharoaon o Nabi
:
‫ فَِإ ْن‬،‫ فَِإ ْن ََلْ يَ ْستَ ِط ْع فَبِلِ َسانِِه‬،ِ‫" َم ْن َرأَى ِمْنك ْم مْن َكًرا فَ ْلي غَِّ ْْيه بِيَ ِده‬
ِ
‫ان" [خرجه اْلمام مسلم ف‬ ِ َ‫َضعف ْاْلمي‬
َْ ‫ك أ‬ َ ‫ َوذَل‬،‫ََلْ يَ ْستَ ِط ْع فَبِ َقْلبِ ِه‬
.]‫صحيحه‬
“Sadn sa makailay rkano sa marata, na alina niyan
a nggolalan ko galbk iyan, na odi niyan khagaga na
pakanggolalana niyan ko katharo iyan, na odi niyan
khagaga na pakanggolalana niyan sa kagowad sii
ko puso iyan, ka giyanan i minos a paratiyaya”
[Piyakaliyo i Imam Moslim ko Kitab iyan a Sahih].
Amay pman ka madakl siran, na aya
kokoman iyan na (Fardho Kifayah) maana amay ka
inggolalan o sabaad kiran na miyakalibri ko dosa so
sabagi a daon makanggolalan, ogaid na amay ka

37
dadn a nggolaola kiran roo na palaya siran
miyadosa.

Amay ka sasakataw a matao ko Islam ko isa

ka ingd odi na isa ka pamiliya na (Fardho Ayn)
rkaniyan so kapangndaowa niyan ko manga taw go
so kadolona niyan kiran sii ko kaparatiyayaa ko
Allah, sa izogo iyan kiran so mapiya go izapar iyan
kiran so marata, sii ko diyangka a kakhagaga a
niyanon sa lagid o kiyaaloy niyan ko hadith a inaloy
tano sa miyaona, goso katharo o Allah :
ُۡ َ ۡ َ َّ ْ ُ َّ َ
.]16 :‫ٱلل ما ٱست َطعت ۡم﴾ [التغابن‬
َ ‫﴿فٱتقوا‬
﴾Kalkn iyo so Allah sa sadn sa khagaga niyo﴿ [At
Tagabon: 16].

So Kazabar go so Kaarapa ko Balas ko

Kanda’wah:

Sa taw a pd ko manga Olama go manga

Panonolon ko Islam a tawpikan o Allah sa kazabar
na go kapagikhlas na miyakaapas na go miyatoro
go pakipnggonaanon oto o Allah, sa lagid o
kiyatharoaon o Allah :
َ ُ ۡ ۡ َ َّ ۡ َ َ َّ
‫ َو َي ۡر ُزق ُه م ِۡن َح ۡيث َل‬٢ ‫ٱلل َي َعل ُلۥ َم َرجا‬ ‫﴿ َو َمن َي َّت ِق‬
.]3-2 :‫ب﴾ [الطلق‬ ُ ََۡ
َۚ ِ‫َيتس‬

38
﴾Sa taw a ikalk iyan so Allah, na snggayan iyan sa
milidas iyan ko margn ‫ ۝‬Go mbagn iyan sa pagpr
a di niyan mapipikir﴿ [At Talaq: 2-3].

Go pitharo o Allah :
ۡ ُ ۡ َ ۡ ُ َّ َ ۡ َ َ َّ َّ َ َ َ
.]4 :‫﴾ [الطلق‬٤ ‫﴿ومن يت ِق ٱلل َيعل لۥ مِن أم ِره ِۦ يۡسا‬
﴾Sa taw a ikalk iyan so Allah na snggayan iyan ko
okit iyan sa malbod﴿ [At Talaq: 4].

Pitharo pn o Allah :
ُ ۡ ُ َ َ َّ ْ ُ ُ َ
ۡ‫ك ۡم َو ُيثَبت‬ ْ ٓ ُ َ َ َ َّ َ ُّ َ ََٰٓ
ِ ‫﴿يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِن تنُصوا ٱلل ينُص‬
ۡ ُ َ ََۡ
.]7 :‫﴾ [حممد‬٧ ‫أقدامكم‬
﴾Hay so miyamaratiyaya! O tabangi niyo so
(agama o) Allah na thabangan kano niyan, go
phakabagrn iyan so manga tindg iyo﴿ [Mohammad: 7].

Pitharo pn o Allah :
ْ ُ َ َ ْ ُ َ َ َ َّ َّ ۡ ‫نس َن لَف ُخ‬
ٰ َ ۡ َّ ۡ ‫﴿ َوٱلۡ َع‬
‫ إَِل ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬٢ ‫ۡس‬ٍ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ن‬ ‫إ‬
ِ ِ١‫ُص‬
ۡ َّ ْ ۡ َ َََ َ ۡ ْ ۡ َ َ َ َ ِ ٰ‫ٱلصل َِح‬ ٰ َّ
.]3-1 :‫﴾ [العصر‬٣ ‫ب‬ِ ‫ت وتواصوا بِٱۡل ِق وتواصوا بِٱلص‬
﴾Ibt ko masa ‫ ۝‬Ka mataan! A so manga manosiya
na matatago dn ko kalogi ‫ ۝‬Inonta so
miyamaratiyaya, go pinggalbk iran so manga

39
pipiya, go inipamagosiyata iran so bnar, go
inipamagosiyata iran so kazabar﴿ [Al Asr: 1-3].

Aya a miyamagontong go miyamakaapas

sangkai a donya go sa akhirat na so siran oto a
miyamaratiyaya go minggagalbk sa manga pipiya
go miyamagosiyata ko bnar na go so kazabar.

Go katawan dn a mataan a so kasogo sa

mapiya go so kasapar sa marata goso
kapamagosiyata ko bnar go so kazabar na pd ko kalk
ko Allah, ogaid na tiyabis o Allah a kiyaaloya
niyanon ka pangoyat na go an makarayag.

Sadn sa makazipat sangkanan a kasogo sa

mapiya go kasapar sa marata go dii manolon a
rakh’s a makasabar, na siran i miyagontong sa
tarotop sangkai a donya go sa alongan a mawri
amay ka roo kapantagi a kapatay.

Pd sa phakabagr sa kakhikinanglana
sangkanan a manga ropaan na so katharo o Allah
:
ٰ‫ن‬ َ‫لَع ٱ ۡۡلثۡ ِم َوٱلۡ ُع ۡدو‬
َ َ ْ ُ َ َ َ َ َ ٰ َ ۡ َّ َ ۡ َ َ ْ ُ َ َ َ َ
‫﴿وتعاونوا لَع ٱل ِبِ وٱۡلقوى وَل تعاونوا‬
ٖۚ ِ ِ
َ ۡ ُ َ َ َّ َّ َ َّ ْ ُ َّ َ
.]2 :‫﴾ [املائدة‬٢ ‫اب‬
ِ ‫وٱتقوا ٱلل إِن ٱلل شدِيد ٱلعِق‬

40
﴾Na thatabanga kano ko mapiya, go so
kapananggila, go di kano pthatabanga ko dosa,
goso kapriridoay, go kalkn iyo so Allah, ka mataan
a so Allah na mailot i kandadan’g﴿ [Al Maidah: 2].

So Kapakalaa ko sabot ko Islam:

Patot dn hay pagari ko a Moslim a maknal ka

so manga pipiya go so manga rarata sa nggolalan sa
kapaganadang ka ko agama a Islam, na oriyan iyan
na pamayandgn ka so wajib a giyoto so kasogo sa
mapiya na go kasapar sa marata, ka so kapakala o
sabot ko agama na pd sa tanda sa kapagontong, go
pd sa karina sa aya kabaya o Allah ko taw na so
mapiya, lagid o kiyaaloy niyan ko Hadith o Bokhari
ago si Moslim a miyakathitayan ko Mo’awiyah
 a pitharo o Nabi :
."‫اَّلل بِِه َخ ْ ًْيا ي َف ِّق ْهه ِف ال ِّدي ِن‬
َّ ‫" َم ْن ي ِرِد‬
“Sa taw a kabayaon o Allah so mapiya na ipagndao
niyanon so agama”.

Gopoon ka mailay so taw a lalayon ko manga

darpa a phaganadan ko islam go dii mangingiza sa
ilmo, na giyoto na tanda sa aya kabayaon o Allah na
so mapiya sa matatapa iyan oto go diron protosn,
pitharo o Nabi :

41
"‫الَنَّ ِة‬ َّ ‫ك طَر ًيقا يَْلَت ِمس فِ ِيه ِعْل ًما َس َّه َل‬
ْ ‫اَّلل لَه بِِه طَر ًيقا إِ ََل‬ َ َ‫" َم ْن َسل‬
.]‫[رواه مسلم‬
“Sa taw a mokit ko lalan ka pmbabanogon sa ilmo
na plbolbodnon o Allah so lalan ko sorga”
[Piyanothol i Moslim].

So kapaganad sa ilmo ko Islam na tonganay

a malai kalbihan, go pd ko kaphrang sa lalan ko
Allah, go pd sa khislang sa maliwanag na go karina
sa kiyakowa a mapiya o taw, sa aya kakhaadn noto
na nggolalan ko kadarpa ko darpa a pphaganadan ko
Islam, go so kapamatiya sa manga kitab ko taw a
phakasabot sa kitab, go khaadn pn ko
kapamamaking sa khotbah na go manga wasiyat, go
so kapangingiza ko adn a manga ilmo iyan.

Go khaadn pn oto sa nggolalan ko kilangagn

ko Qur-an, ka so Qur-an i tomadng o ilmo go aya
niyan olo ago tali o Allah a matitho, go pithamanan
a maporo a kitab, aya pithamanan a palatiko ko
mapiya, go pithamanan a phakasapar sa marata.

Sa aya wasiyat akn ko langowan a mo’min a

datu a go mo’minah a bae, na so kasiyapa ko
Qur’an, go so kapakandakla ko kapmbatiyaaon, go
so kapanamari ko kilangagnon langon odi na sa
khagagaon lomangag, sa rakh’s a dii ndalndalmn so

42
maana niyan, ka madadalmon so toroan ago sindaw,
sa lagid o kiya tharoaon o Allah :
ُ َۡ َ َّ ۡ َ ُ ۡ َ َ َّ
.]9 :‫﴿إِن هٰذا ٱلق ۡر َءان َيهدِي ل ِل ِت ِِه أقوم﴾ [اْلسراء‬
َ
﴾Mataan a giyangkai a Qur-an na pnggonanao ko
lbi a matitho﴿ [Al Isra: 9].

ْ ُُْ َۡ َ ٌ َ
Pitharo iyan pn:
ََّ َ َ َ َ َ ْ ٞ َ َ
‫أولوا‬ ‫نزل َنٰ ُه إَِّلۡك ُم َبٰ َرك َِّلَ َّدبَّ ُر ٓوا َءايٰتِهِۦ و َِّلتذكر‬ ‫﴿كِتٰب أ‬
.]29 :‫﴾ [ص‬٢٩ ‫ب‬ ٰ َ ۡ‫ٱ ۡۡلَل‬
‫ب‬
ِ
﴾(Giyai na) kitab a initoron ami skaniyan sii rka, a
piyakandaklan sa mapiya, ka an iran manggdagda
so manga ayat rkaniyan, go an kasaboti o adn a
manga sabot iyan﴿ [Sad: 29].

ٓ َ ُ َ ۡ َ ُ ُ ٰ َ َ ۡ َ َ َ ۡ ُ ۡ َ ُ َّ َ َ َ َ َ َ
Pitharo iyan pn:
.]24 :‫﴾ [حممد‬٢٤ ‫وب أقفالها‬ ٍ ‫﴿أفَل يتدبرون ٱلقرءان أم لَع قل‬
﴾Ino iran di pnggdagdaa so Qur-an, ba so manga
puso iran na kiyatagoan sa manga kandado niyan?﴿
[Mohammad: 24].

Na aya patot na siyapn tano so Qur-an sa

ngolalan sa kapmbatiyaaon go khiplangagnon, go
so dii ron kapamimikirana na go so kasabota ko

43
ilmo a madadalmon, goso kinggolalannon go so
khiphagizaan ko nganin a di tano ron khasabotan.

Sakamawto mambo so Hadith o Rasolollah

 a skaniyan i ikadowa a asal o agama a
aya iniosay ko Qur-an.

Na aya patot ko phaganad ko agama go so

langowan a moslim na siyapn iran anan sa sadn sa
kakhagagaa iranon ko diyangka a ilmo iran, sa
kalangag na go kapamatiya.

Katii so manga pd a kitab a mala i kipantag

so kilangagnon go so kapmbatiyaaon:

1. Al Arbaōn An Nawawi (Patpolo a Hadith

o Nawawi).
2. Limapalo a hadith i Ibn Rajab.
3. Omdatol Hadith, kalalawanan so patgatos
a hadith a manga korik a madadalmon.
4. Bolōg Al Marām i Ibn Hajar.
5. Kitab At Tawhid go so Kashf Ash
Shobahāt, a inisorat i Imam Mohammad Bin Abdul
Wahhab.
6. Al Aqidah Al Wasitiyyah, inisorat i
Shaykhol Islam Ibn Taymiyyah.
7. Kitab Al Iman, inisorat i Imam
Mohammad Bin Abdul Wahhab.

44
 Aya patot ko phaganad ko agama Islam na so
kilangagn iyan sangkai a miyangaaaloy,
batadilabaw so Qur-an ago Hadith, sa lalayon di
pakipagosaya ko manga pd iyan a dii mamaganad,
go so kaphagiza iyan ko manga Guro go so manga
Olama a aya kaiilaya niyan kiran na manga pipiya,
lalayon pphamangni ko Allah sa tawfiq, sa di
pkhalobayi go di pmbokla, sa tatanora niyan so oras
iyan go sisiyapa niyan.

Pd sa phakanggay a gona ko morit go so

phaganad ko agama na so kapphamamakin’g iyan
sa radio ko manga programa a kaiislami, lagid o
manga wasiyat, kapangadi sa Qur-an, go so salakaw
san a manga programa a phakalaon so sabot o taw
ko Islam.

Phangning ko ko Allah nggolalan ko manga

Ingaran iyan a manga Pipiya go so manga Sipat iyan
a manga Poporo a toroon tano niyan go so langowa
manga moslim ko ilmo a phakanggay a gona go sii
ko galbk a mapiya, go pakalaan iyan so ilmo tano
ko agama, go tatapn tano niyan ko agama, go irizki
niyan rkitano a minggolalan tano angkanan a
paliyogat sa sadn sa kakhagagaa tano ron, tawfiqan
iyan so manga datu tano sa minggolalan iran
angkanan a wajib a galbk, go makasabar tano ko
manga rrgn a madadalmon, go mipamayandg tano
45
ko pithamanan a mapiya a okit, go tabangan tano
niyan ko kitonayn tanoron, ka mataan a so Allah a
Maporo i lbi a Maginawa na go Masakaw.

‫ وعلى آله‬،‫وصلى هللا وسلم وبرك على عبده نبينا حممد‬

.‫ ومن تبعهم إبحسان‬،‫وأصحابه‬

46