Professional Documents
Culture Documents
Edward W. Said - Entelektüel Sürgün, Marjinal, Yabancı
Edward W. Said - Entelektüel Sürgün, Marjinal, Yabancı
Edward W. Said - Entelektüel Sürgün, Marjinal, Yabancı
SÜRGÜN,
MARJİNAL, YABANCI
Edward W Said
----
EDWARD W. SAİD
Filistinli Hıristiyan bir ailenin çocuğu olarak
1935'te Kudüs'te doğan Said, Kudüs ve
Kahire'de eğitim gördü. On beş yaşında ailesiyle
birlikte ABD'ye göç etti. Halen New York'ta
yaşıyor ve buradaki Columbia Üniversitesi'nde
İngiliz Edebiyatı ve Karşılaştırmalı Edebiyat
Bölümü'nde profesörlük yapıyor.
---
----
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 9
I. ENTELEKTÜELİN TEMSİL
ETTİKLERİ : 21
III. ENTELEKTÜEL
SÜRGÜN: GÖÇMENLER VE
MARJİNALLER : 53
IV. PROFESYONELLER VE
AMATÖRLER : 67
SUNUŞ
1948'de Bertrand Russell'ın başlattığı Reith
Konferanslarına Robert Oppenheimer, John
Kenneth Galbraith, John Searle gibi birçok
Amerikalı da katılmasına rağmen Amerika'da bu
konferansların bir benzeri yok. Arap dünyasında
yetişen bir çocukken bunlardan bazılarını
radyodan dinlemiştim.
1993 REITH
KONFERANSLARI
I. ENTELEKTÜELİN TEMSİL
ETTİKLERİ
Entelektüeller çok geniş bir grup mudurlar,
yoksa had safhada küçük ve oldukça seçkin bir
grup mu oluştururlar? Entelektüellerle ilgili
olarak yirminci yüzyılda yapılan en ünlü iki
tanım bu noktada tam anlamıyla zıt
konumlardadır. Mussolini'nin 1926 ile 1937
yılları arasında hapiste tuttuğu İtalyan Marksist,
eylemci, gazeteci ve olağanüstü siyaset
felsefecisi Antonio Gramsci Hapishane Defterleri
adlı kitabında, "bütün insanlar entelektüeldir,
ama toplumda herkes entelektüel işlevini
görmez" 1 diye yazıyor. Gramsci'nin kendi
hayatı entelektüele biçtiği rolü örnekler:
Mektepli bir filolog olan Gramsci hem İtalyan
işçi sınıfı hareketinin örgütleyicilerinden biriydi
hem de çeşitli gazete ve dergilere yazdığı
yazılarla, amacı sadece bir toplumsal hareket
değil, aynı zamanda bu hareketle bağlantılı bir
kültürel formasyon oluşturmak olan toplum
çözümleyicilerinin en bilinçlilerinden biri
olduğunu göstermişti.
II. MİLLETLERE VE
GELENEKLERE PES ETMEMEK
Julien Benda'nın ünlü kitabı Entelektüellerin
İhaneti entelektüellerin ulusal sınırlardan da
etnik kimliklerden de etkilenmeyen bir tür
evrensel alanda yaşadıkları izlenimini verir.
Benda 1927'de entelektüellerle ilgilenmenin
sadece Avrupalıları kaale almak demek
olduğundan emindi (AvrupalI olmadığı halde
olumlu bir biçimde söz ettiği tek kişi İsa'dıı).
IV. PROFESYONELLER VE
AMATÖRLER
1979'da çokyönlü ve becerikli bir Fransız
entelektüeli, Regis Debray'ın, Fransız kültür
hayatına ilişkin derinlikli bir inceleme olan
Öğretmenler, Yazarlar, Ünlüler: Modern
Fransa'nın Entelektüelleri başlıklı bir kitabı
yayımladı. 1 1958'deki Küba Devrimi'nden
sonra Havana Üniversitesi'nde dersler veren
Debray'ın kendisi de bir zamanlar ciddi bir sol
eylemciydi. Birkaç yıl sonra Bolivya
mahkemeleri Che Guevera'yla birlikte çalıştığı
için Debray'a otuz yıl hapis cezası verdiler, ama
sadece üç yıl yattı. Debray, Fransa'ya döndükten
sonra yarı-akademik bir siyaset bilimci, sonra da
Başkan Mitterand'ın danışmanlarından biri oldu.
Yani entelektüeller ile kurumlar arasındaki,
hiçbir zaman statik olmayan, daima hareket
halindeki ve kimi zaman şaşırtıcı ölçüde
karmaşıklaşan ilişkiyi anlamak için benzersiz
konumda olan biriydi Debray.
3. a.g.y., s. 81.
V. İKTİDARA HAKİKATİ
SÖYLEMEK
Uzmanlaşma, profesyonelizm ve entelektüelin
iktidar ve otorite sorunuyla nasıl yüzleştiği
meseleleri üzerinde biraz daha durmak
istiyorum. 1960'ların ortalarında, Vietnam savaşı
karşıtı hareketin sesinin gürleşmesinden ve
yaygınlaşmasından kısa bir süre önce, Columbia
Üniversitesi'nde yaşlıca görünümlü bir öğrenci
bana gelip sınırlı sayıda öğrenciyi kabul ettiğim
bir dersi almak istediğini söyledi. Savaşta hava
kuvvetlerinde görev aldığını anlattı. Lâf arasında
bir an profesyonel zihniyetin ürkütücülüğünü
kavrayıverdim; işini anlatırken -yetişmiş bir
pilotmuş- ancak "meslekten" birinin
kullanabileceği kelimeler sarf ediyordu. Israrlı
bir biçimde sorduğum, "Hava kuvvetlerinde tam
olarak ne yapıyordunuz?"sorusuna, "hedef
iktisab"" diye cevap verince yaşadığım şoku asla
unutamam. İşinin aslında bombardıman
pilotluğu olduğunu neden sonra anlayabildim,
ama sıradan bir yabancının dolaysız sorgularını
bertaraf etmeyi amaçlayan profesyonel bir dil
kullanarak örtbas ediyordu asıl işini.