SAKIT NG

KABANATA ASPEKTO MANIPESTASYON SOLUSYON SIMBOLISMO

LIPUNAN

DAPAT
SA KUBYERTA NG BAPOR TABO
MAGKAROON NG BAPOR TABO-
NAROON ANG MGA NAKATATAAS SA
PANTAY-PANTAY NA PAMAHALAANG
KABANATA 1: LIPUNAN; MGA MAYAYAMAN, MGA
EKONOMIYA DISKRIMINASYON PAGTINGIN, LALAKI KASTILA, PAG-UURI
SA KUBYERTA PRAYLE, AT MGA KASTILA. ANG MGA
MAN O BABAE, O PAGHAHATI NG
MAHIHIRAP AY NASA ILALIM NG
MAHIRAP MAN O TAO
KUBYERTA.
MAYAMAN.

ISAGANI AT BASILIO-
MANIWALA SA SUMISIMBOLO SA
KABANATA 2: ANG KAISA-ISANG BABAE ROON AY
KOLONYAL NA SARILING NAG-AALAB NA PAG-
SA ILALIM NG EKONOMIYA ANG INDIYO NA SI DONYA VICTORINA
MENTALIDAD KAKAYAHAN BILANG ASA NG MGA
KUBYERTA NA NAG-AASTANG KASTILA.
ISANG PILIPINO. KABATAANG
PILIPINO

ALAMAT-
ANG MGA ALAMAT NG MGA PILIPINO PANINIWALA AT
KABANATA 3: PAHALAGAHAN ANG
KULTURA KOLONYAL NA AY NAGING RELIHIYOSO; MALAKI ANG TRADISYON NG MGA
MGA ALAMAT SARILING KULTURA.
MENTALIDAD IMPLUWENSIYA NG MGA KASTILA. PILIPINO AT NG
IBANG TAO

A. KABESANG
TALES-
KATAPANGAN,
PILIPINONG
MAYROONG
MATUTONG DIGNIDAD AT
KINAMKAM NG KORPORASYON NG
KABANATA 4: PAG-ABUSO SA MAGSALITA AT PRINSIPYO SA
MGA PRAYLE ANG LUPAIN NI
SI KABESANG POLITIKA KARAPATAN NG IPAGLABAN ANG BUHAY
KABESANG TALES AT NAGPATAW NG
TALES MGA PILIPINO SARILING
MALAKING BUWIS.
KARAPATAN. B. PAMILYA NI
KABESANG TALES –
MGA PILIPINONG
NAKARARANAS NG
PAGHIHIRAP AT
PANG-AABUSO

KABANATA 5: POLITIKA PAG- ABUSO SA MALING PAGPAPATUPAD NG BATAS-

 A. MAGING MULAT
SA MGA
KARAPATAN AT SA
SINONG – MGA
SISTEMA NG BATAS.
NOCHE BUENA PILIPINONG BIKTIMA
BINUGBOG AT PINARUSAHAN NANG
NG ISANG KAPANGYARIHAN NG PANG-AABUSO
LABIS SI SINONG. B. ALAMIN ANG
KUTSERO AT PANG-AAPI DAHIL
LIMITASYON NG
SA KAHIRAPAN
KAPANGYARIHAN
NG AWTORIDAD.

A. NATUTONG A. GURO SA
BUMANGON SI PAARALAN- MGA
A.
A. PAGMAMALIIT KAY BASILIO NG BASILIO SA KABILA HAMON O
DISKRIMINASYON
KANYANG GURO AT PAGPAPAHIYA NG MAPAIT NIYANG PAGSUBOK SA
KABANATA 6: NIITO SA KANYA SA KLASE. NAKARAAN AT BUHAY
EKONOMIYA B. PAG- ABUSO SA
SI BASILIO NAGSIKAP SIYA SA
KAPANGYARIHAN
B. NINAIS NA MAGPASAGASA NI PAG-AARAL NG B. BASILIO- PAG-ASA
BASILIO. MEDISINA. SIYA’Y AT PAGBANGON SA
C. KAHIRAPAN
HINDI NAWALAN NG KABILA NG MAPAIT
PAG-ASA. NA KARANASAN

A. NAMULAT SI
SIMOUN SA MGA
KASAKIMAN NG
MGA KASTILA AT
A. BASILIO- MGA
DAHIL DITO AY
PILIPINONG
NAGING
MAPANURI AT
A. PAGHIGANTI A. PAGIMPLUWENSYA NI SIMOUN KAY DETERMINADO
KABANATA 7: MALAKAS ANG
EKONOMIYA BASILIO UPANG HIKAYATIN ANG SIYA, NGUNIT SA
SI SIMOUN PANININDIGAN
B. PAGGAMIT NG IBANG ESTUDYANTE NA MAKISAMA SA HINDI TAMANG
PADRINO PAGHIHIMAGSIK. PARAAN.
B. SIMOUN- MGA
PILIPINONG MULAT
B. HINDI PUMAYAG
SA MGA PANG-AAPI.
SI BASILIO SA
BALAKIN NI
SIMOUN.

KABANATA 8: EKONOMIYA A. KAHIRAPAN A. NAMASUKAN BILANG KATULONG SI NAGSIKAP SI HULI

MALIGAYANG HULI UPANG MATUBOS SI A. HULI- MGA
PASKO B. PANATISISMO KABESANG TALES PILIPINONG
B. NAGHINTAY SI HULI NG HIMALANG AT UPANG MASIPAG AT
GALING SA BIRHEN. MABIGYAN NG MATINDI ANG
 PANANALIG SA
DIYOS
TULONG ANG
KANILANG PAMILYA. B. BIRHENG MARIA-
PAG-ASA

KABANATA 9:
MGA PILATO A. MAPALINLANG A. ANG PAGHUGAS-KAMAY NG
ALPERES, TINYENTE,
ALPERES AT TENYENTE SA A. MAGING TAPAT
HERMANA
B. PAG-ABUSO SA PAGSAMSAM NG SANDATA AT SA AT HARAPIN ANG
PENCHANG,
KAPANGYARIHAN PAGSABING INUTOS LAMANG ITO SA MGA
ASENDERO- MGA
KANILA. KAHIHINATNAN NG
POLITIKAL PILATO NA AYAW
C. PAGMAMATAAS MGA PAGKAKAMALI.
MASANGKOT SA
B. ANG BAGONG ASENDERO NA
KAHIT ANONG
D. GUMAWA NG LUPA NI KAPITAN B. AMININ ANG MGA
KAGULUHAN.
DISKRIMINASYON TIYAGO NA NAGTAGO NG PAGKAKAMALI.
KATOTOHANAN.
KABANATA 10:
KAYAMANAN AT a.MATUTUONG
KARALITAAN a.ANG PAGKUHA NI KABESANG MAHINTAY. MAY
A. KUWINTAS- MGA
TALES SA REBOLBER NI SIMOUN MGA BAGAY NA
TUKSO NA SADYANG
PARA SA KANYANG HINDI KAILANGAN
MAHIRAP ABUTIN
A. KAHIRAPAN PAGHIHIMAGSIK. IDAAN SA DAHAS AT
NG MADALIAN.
EKONOMIYA B. REBOLBER-
B. PAGHIHIGANTI B. SI KABESANG TALES AY
KARAHASAN/
NATUKSO SA MGA ALAHAT NI B. MATUTONG
PAGHIHIGANTI
SIMOUN. ISA LAMANG NOON AY MAGSIKAP AT
AAYOS NA ANG KANYANG GAWIN NG SARILI
C. BRILYANTE-
PAMUMUHAY. ANG IYONG MGA
KAYAMANAN
HINAHANGAD.

AYAW NILANG IPAGAWA ANG PAGSUGPO SA

KAPITAN HENERAL-
KABANATA 11: PAG-ABUSO SA AKADEMYA NG WIKA NG KASTILA PANDARAYA AT
POLITIKAL SUMISIMBOLO SA
LOS BANOS KAPANGYARIHAN PARA LALONG DI SILA MAINTINDIHAN KORUPSYON
KAPANGYARIHAN
NG MGA INDIO

KABANATA 12: POLITIKAL PAG-ABUSO SA PAGRESPETO SA

SI PLACIDO KAPANGYARIHAN ANG PAGSABI NI JUANITO PELAEZ KARAPATAN NG IBA a.PADRE
PENITENTE NA SUSUKO RIN SI HULI KAY CAMORRA- MGA
PADRE CAMORRA KASTILANG
MAPANG-ABUSO

b.HULI- MGA
 PILIPINONG
NAAABUSO

c. JUANITO PELAEZ-
SUMISIMBOLO SA
MGA TAONG
NAGBUBULAG-
BULAGAN SA PANG-
AABUSO

A. KLASE SA PISIKA-
SUMISIMBOLO SA
MALING SISTEMA NG
PAGTUTURO

B. PLACIDO
A. NARARAPAT NA
PENITENTE-
a. ANG PAGPAPAHIYA NI PADRE KILALANIN MUNA
SUMISIMBOLO SA
MILLON KAY PLACIDO PENITENTE SA ANG ISANG TAO
NAAAPI AT DI
KABANATA 13: KLASE BAGO ITO
KULTURAL DISKRIMINASYON NABIBIGYAN NG
KLASE SA PISIKA HUSGAHAN
HUSTISYA
b. ANG PAGHUSGA NI PADRE MILLON
SA KATAUHAN NI PLACIDO NANG B. PAGSUPORTA SA
C. PADRE MILLON-
HINDI PA ITO NAKIKILALA NG MABUTI ATING MGA KAPWA
NAGPAPAKITA NG
PILIPINO
KAPANGYARIHAN NA
SYANG
NAKAKAPANG-
ABUSO SA MGA
PILIPINO

AKADEMYA NG WIKA
KABANATA 14:
NAIS HILINGIN NG MGA ESTUDYANTE PAGSUPORTA SA NG KASTILA-
SA BAHAY NG KOLONYAL NA
KULTURAL NA MAGKAROON SILA NG AKADEMYA SARILING SUMISIMBOLO SA
MGA MAG- MENTALIDAD
NG WIKA NG KASTILA PAGKAKAKILANLAN KOLONYAL NA
AARAL
MENTALIDAD

KABANATA 15: KULTURAL PAGGAMIT NG

SI GINOONG PADRINO DAHIL SA PAGNANAIS NG MGA PAG-IWAS SA A. ISAGANI- MGA
PASTA ESTUDYANTENG MAGKAROON NG PANDARAYA AT ESTUDYANTENG
AKADEMYA NG WIKA NG KASTILA AY PAGGAMIT NG MGA NAIS MAKUHA ANG
NAIS NILANG MAKAUSAP SI GINOONG TULAY AKADEMYA NG
PASTA UPANG MATULUNGAN SILA WIKANG KASTILA
 NA GUMAGAMIT NG
PADRINO

c. B. GINOONG
PASTA- MGA
MATAAS ANG
TINGIN SA SARILI
AT BINIBIGYANG
PANSIN LAMANG
ANG SARILI

KABANATA 16: A. KULTURA A.

MGA DISKRIMINASYON A. ANG MGA TAONG IMBITADO SA A. PANTAY-PANTAY A. TAO SA
DALAMHATI NG B. POLITIKA HAPUNAN NI QUIROGA AY BINUBUO NA PAGTINGIN SA HAPUNAN-
ISANG INTSIK B. PAGBABALAT- LAMANG NG MGA TAONG MGA TAO SUMSIMBOLO SA
C. EKONOMIYA KAYO MAIMPLUWENSYA AT PAGKAKAHATI-HATI
MAKAPANGYARIHAN DAHIL ALAM B. IPAKITA KUNG SA LIPUNAN.
C. KORAPSYON NIYANG MAKAKATULONG ANG MGA ANONG TUNAY NA
ITO SA PAGUNLAD NG KANYANG NASA ISIP AT PUSO B. QUIROGA/
PAMUMUHAY. NGUNIT HINDI SIMOUN/ DON
NARARAPAT NA TIMOTEO PELAEZ-
B. ANG MGA INIMBITAHAN SA MAWALA ANG SUMISIMBOLO SA
HAPUNAN AY NAGPAPAKITA NG RESPETO SA IBANG MGA
PAGBABALATKAYO SA APETO NG TAO. NEGOSYANTENG
PAGKILALA SA ISANG TAO AT HANDING GUMAWA
PAGPAPAKITA NG TUNAY NA C. NARARAPAT NG MASASAMANG
INTENSYON SA MG KABUTIHAN. LAMANG NA ANG PARAAN UPANG
PINAPAKITA NILA NA MABAIT SILA NEGOSYO AY KUMITA NG PERA.
SAPAGKAT KASAMA SILA SA PIGING SIMULAN PARA SA
AT IPINAPAKITA NILA NA IKABUBUTI AT
SINUSUPORTAHAN NILA SI QUIROGA PAKIKINABANG NG
SA PAGIGING KONSUL NGUNIT MGA MAMAMAYAN
PAGTALIKOD NI QUIROGA AY HINDI AT HINDI PARA
TOTOO ANG MGA KABUTIHAN NA MANLOKO NG
PINAKITA NG MGA TAO. IBANG TAO AT
KUMITA LAMANG.
C. ANG HAPUNAN NA INIHANDA NI
QUIROGA AY GINAWA PARA LUMAKAS
ANG KANYANG NEGOSYO. SI DON
TIMOTEO NAMAN AY SINUHULAN ANG
KAPITAN HENERAL UPANG LUMAKAS
ANG NEGOSYO. PATI ANG MGA
PAMAMARAAN NI SIMOUN SA
NEGOSYO AY HINDI MASASABING
 TAMA.

DAPAT TINGNAN NG
MGA TAO, HINDI
LAMANG NG MGA
PADRE CAMORRA-
PARI, ANG
SUMISIMBOLO SA
KABANATA 17: PANG-AABUSO NG TUMITINGIN SI PADRE CAMORRA SA PANGAKO NILA SA
MGA PRAYLE NA
ANG PERYA SA KULTURA MGA PARI MGA BABAE KAHIT NANGAKO NA ITO DIYOS BILANG
UMAABUSO SA
QUIAPO SA PAGPAPARI. ISANG BAGAY NA
KARAPATAN NG
HINDI NILA
MGA PILIPINO
MAAARING
BALIWALAIN.

KABANATA 18: POLITIKA A. A. ITINUTURING NG MGA KASTILA ANG A. DAPAT AY IMUTHIS-

MGA KARAYAAN DISKRIMINASYON MGA PILIPINO BILANG MGA TAONG IMULAT NG MGA SUMISIMBOLO SA
MADALING MALOKO. PILIPINO ANG MGA TAONG TULAD
B. PANDARAYA KANILANG MGA NI IBARRA.
B. HINDI PINAPASOK ANG IBA SA MATA SA MGA
C. PANG-AABUSO TANGHALAN DAHIL SA NAROON ANG PANLOLOKONG
SA MGA PRAYLE. GINAGAWA SA
KAPANGYARIHAN KANILA NG MGA
C. DINAYA NI GAUTAMA ANG MGA KASTILA.
TAO UPANG MAMUNO NG
PAMAHALAAN KATULAD NG MGA B. PANTAY-
KASTILA SA PANANAKOP SA PILIPINAS. PANTAY NA
TINGIN SA TAO
D. IPINABITAG SI IMUTHIS NG MGA
PARI TULAD NG PAGPAPAPATAY KAY C. MAS MAGING
IBARRA DAHIL SA TAKOT NA MULAT ANG MGA
MABUNYAG ANG MGA HINDI TAMANG PILIPINO UPANG
NANGYAYARI SA LIPUNAN. MAKITA NILA
KUNG SINO ANG
NANLOLOKO SA
KANILA PARA SA
KAPANGYARIHAN.

d. ANG NARARAPAT
NA
NAGPAPATAKBO
NG ATING
LIPUNAN AY ANG
 MGA PILIPINO.
HINDI NARARAPAT
NA MABULAG ANG
PILIPINO SA MGA
PANG-AABUSO NA
NANGYAYARI SA
LIPUNAN AT HINDI
DAPAT IBA ANG
MAMAHALA SA
ATING
PAMAHALAAN.

KABANATA 19: POLITIKA A. PAGIGING

ANG MITSA MANHID SA MGA A. IPINIPILIT NG INA NI PLACIDO A. NARARAPAT NA A. PLACIDO
PANG-AABUSO PENITENTE NA MAGTIIS NA LAMANG MAKAMTAN ANG PENITENTE-
SI PLACIDO SA MGA PANG-AABUSO ISANG BAGAY SA SUMISIMBOLO SA
B. PAGIGING NG MGA KURA UPANG SIYA AY NARARAPAT NA MGA KABATAAN NA
MAPANG-ABUSO MAGTAGUMPAY. PARAAN. DAPAT AY NAPAPAGOD NA SA
SA MAGISING ANG MGA KATAYUAN NG
KAPANGYARIHAN B. ANG GURO AY NAIS NA MAGTURO PILIPINO SA MGA EDUKASYON SA
NG MGA NASA NG KASTILA SA MGA BATA NGUNIT PANG-AABUSO NA PILIPINAS.
TAAS NG LIPUNAN DAHIL SA TAKOT NG MGA PARI NA NANGYAYARI SA
BAKA MALAMAN NG MGA INDIYO ANG LIPUNAN. B. BAPOR
C. KORAPSYON MASAMANG SINASABI NILA AT DAHIL PAPUNTANG HONG
NA RIN SA PAGIGING KAIBIGAN NI B. KONG –
IBARRA AY PINATAPON SIYA SA IBANG SINUSUPORTAHAN SUMISIMBOLO SA
LUGAR. GAYON RIN ANG KASTILANG DAPAT NG MGA MGA PILIPINO NA
BATA PA NA MAY SAKIT NA IPINADALA PILIPINO ANG NAMULAT NA
SA BALABAK. NAALALA RIN NI SIMOUN KAPWA NILA NGUNIT UMALIS SA
ANG AMA NIYANG NAMATAY DAHIL SA PILIPINO AT BAYAN.
PAGGAWA NG MABUTI. IPINAGTATANGGOL
SA MGA PANG- C. FENIX-
C. NABANGGIT NG INA NI PLACIDO NA AABUSO. HINI SUMISIMBOLO SA
LALAPIT SIYA SA PROKURADOR DAPAT MAGING PILIPINAS NA
UPANG MAAYOS ANG PAG-AARAL NI SUNUD-SUNURAN BUMANGON AT
PLACIDO. MAAARING MAGPAMISA AT SA MGA NANG- GUMISING MULA SA
MAGREGALO PA SI PLACIDO. AABUSO SA PAGMAMALUPIT NG
LIPUNAN. KASTILA.

C. NARARAPAT
LAMANG NA AYUSIN
ANG MGA BAGAY
GAMIT ANG MGA
MABUBUTING
 PAMAMARAAN AT
HINDI ANG MABILIS
AT
MADALING
PAMAMARAAN.

KABANATA 20:
ANG NARARAPAT DON CUSTODIO-
KUNYARI’Y NAGMAMALASAKIT SI DON
TAGAPAGMUNG PANG-AABUSO SA LAMANG NA HINDI MGA KASTILANG
CUSTODIO SA MGA PILIPINO NGUNIT
KAHI KULTURAL KAHINAAN NG GUMAMIT NG IBANG KUNYARING
GINAGAMIT NIYA LAMANG ANG MGA
IBANG TAO. TAO PARA SA NAGMAMALASKIT
ITO PARA SA SARILING KAPAKANAN.
SARILING PARA SA MGA
KAPAKANAN. PILIPINO.

KABANATA 21: KULTURAL A. KOLONYAL NA

MGA ANYONG MENTALIDAD A. PAGDAYO NG MGA PILIPINO SA A. TANGKILIKIN ANG A. SINISIMBOLO ANG
TAGA-MAYNILA TEATRO UPANG MANOOD NG MGA PRODUKTO AT MGA TAONG SABIK
B. KAWALAN NG OPERATANG PRANSES. NAGKAGULO KULTURANG SA MGA BAGAY NA
KAMULATAN SA SA PILA AT MAYROON PANG PILIPINO IMBIS SA NANGGAGALING SA
SOSYAL NA NAGSUSUNTUKAN. DAYUHANG DAYUHAN.
RESPONSIBILIDAD PRODUKTO. NAGKAROON NG
B. HINDI SINUMBONG NI SOBRANG PAG-
CAMARRONCOCIDO ANG MGA B. KINAKAILAN AASAM ANG MGA
MISTERYOSONG BULONG NG MGA NATING GUMAWA PILIPINO SA
KASAMA NI SIMOUN. NG PARAAN UPANG DAYUHANG
MAKATULONG TAYO PRODUKTO NA
SA ATING MINSA’Y
GOBYERNO AT SA KINAHAHANTUNGAN
PAGPAPANATILI SA GULO AT
ANG KALIGTASAN KAWALAN NG
NG ATING KAPWA. DIWANG
NASYONALISMO.

B.
CAMARRONCOCIDO
– MGA PILIPINONG
HINDI PA GAANONG
MULAT AT
IGNORANTE SA
KANILANG SOSYAL
NA
RESPONSIBILIDAD
AT INIISIP LAMANG
ANG SARILING
 KAPAKANAN.

DAPAT
MAGPAKATOTOO
NAGPAPANGGAP SI JUANITO PELAEZ TAYO SA SARILI AT
KABANATA 22: JUANITO PELAEZ –
KULTURAL PAGBABALAT-KAYO NA MARUNONG SIYA NG PRANSES NA HINDI DAPAT
ANG PALABAS PILIPINONG
HINDI NALALAYO SA ESPANYOL. IKAHIYA ANG
MAPAGBALAT-KAYO.
TOTOONG
PERSONALIDAD.

KABANATA 23: a. PANANAMANTAL A. ANG PANG-HIHIMOK NI SIMOUN A. GUMAMIT NG

ISANG BANGKAY A SA KAPWA KAY BASILIO NA MAKIISA SA MAPAYAPAANG A. SIMOUN –
UPANG MAKUHA HIMAGSIKAN PARAAN UPANG BIKTIMA NG
ANG INAASAM LABANAN ANG OPRESYON NG
B. ANG BALITANG PAGKAMATAY NI OPRESYON AT KASTILA NA
B. PATULOY NA MA. CLARA. SULIRANIN, HINDI NGAYO’Y
PAGBULOK NG SOLUSYON ANG NAGHAHASIK NG
PILIPINAS SA MARAHAS NA HUSTISYA SA
KAMAY NG MGA HIMAGSIKAN. MARAHAS NA
DAYUHANG PARAAN.
MANANAKOP B. IPAGALABAN
ANG KARAPATAN. B. BASILIO –
PILIPINONG HINDI
GAANONG MULAT
AT NASANAY SA
OPRESYON NG
KASTILA NGUNIT
GUSTO
MAKATULONG SA
PILIPINAS.

C. MA. CLARA –
BABAENG HINDI
GAANONG
NAIPAGLABAN ANG
KARAPATAN, NAAPI.
- SINISIMBULO RIN
NIYA ANG
PILIPINONG
NAWALAN NG PAG-
ASA AT WALANG
IMIK NA LAMANG SA
KARAHASANG
 NARANASAN.

KABANATA 24:
MGA PANGARAP a.BAKAL NA RILES
NG TREN –
PRODUKTONG
DAYUHAN
IWASAN ANG
PAGHAHANAP NI PAULITA NG TREN MASYADONG B. PAULITA GOMEZ
KOLONYAL NA
KULTURAL PATUNGO SA MALAYONG TIRAHAN NI PAGKAHUMALING – PILIPINONG MAY
MENTALIDAD
ISAGANI SA MGA DAYUHANG MALAKAS NA
PRODUKTO KOLONYAL NA
MENTALIDAD

C. TREN -
KAUNLARAN

MAPANLINLANG NA
IPAHIWATIG ANG PASKIN TUNGKOL SA
PAGTRATO SA MGA NAG-ORGANISA ANG MGA MAG-
TUNAY NA KALUWALHATIAN
KABANATA 25: TAO UPANG AARAL NG ISANG PIGING UPANG
SALOOBIN UPANG PARA KAY DON
TAWANAN AT POLITIKAL MAPAGTAKPAN PATUYANG IPAGDIWANG ANG
MASOLUSYONAN CUSTODIO –
IYAKAN ANG TUNAY NA “PAGSANG-AYON” NI DON CUSTODIO
KAAGAD ANG MAPANUYANG SA
MOTIBO NG SA MUNGKAHI NG PAARALAN.
PROBLEMA. ISANG HANGARIN
GAWAIN.

KABANATA 26: POLITIKAL

MGA PASKIN A. NAGBUBULAG- A. ANG PAGMAMADALI NG MGA MAG- A. HINDI DAPAT A. PAKSIN-
BULAGAN ANG AARAL UMUWI UPANG IWAKSI LAHAT MATAKOT SA KAGULUHAN
MGA PILIPINO. NG MAGPAPATIBAY NA SILA AY MAY PAGSABI NG
KINALAMAN SA BALAK NA KATOTOHANAN O B. JUANITO PELAEZ-
B. NAGHUHUGAS- PAGHIHIMAGSIK. KUNG ANONG ALAM KUMAKATAWAN SA
KAMAY ANG MGA MONG TAMA. MGA PILIPINONG
PILIPINO SA ORAS B. ANG PATULOY NA PAG-SABI NI NAG BUBULAG
NG PAGSUBOK AT PELAEZ NA WALA SIYANG KINALAMAN B. HINDI DAPAT BULAGAN SA
SULIRANIN. SA BALAK NA MAGHIMAGSIK LABAN MAGING SISTEMA NG MGA
SA MGA KASTILA. MAKASARILI. KASTILA.
C. PAGIGING
MAKA-SARILI NG C. ANG PAGBIBINGI-BINGIHAN NI C. HUWAG C. UWAK AT
MGA PILIPINO SA SANDOVAL SA TAWAG NI BASILIO. TALIKURAN ANG BUWITRE-
PAGLIGTAS NG SULIRANIN O SIMISIMBULO KINA
KANILANG MGA PAGSUBOK. PADRE IRENE AT NI
SARILI. SIMOUN NA MALAKI
D. PAGBUKLOD- ANG PAKINABANG
 BUKLOD NG MGA SA PAGKAMATAY NI
PILIPINO UPANG KAPITAN TIYAGO
LABANAN ANG MGA PARANG MGA U
KASTILA. WAK AT BUWITRE

A. ISAGANI- MAG-
AARAL NA
HANDANG
A. ANG KAGUSTUHAN NG MGA IPAGTANGGOL ANG
KABATAANG PILIPINO NA KARAPATAN NG
ANG MGA PILIPINO
MAGKAROON NG AKADEMYA NG BAYAN
KABANATA 27: AY DAPAT NAGING
WIKANG KASTILA
ANG PROPESOR MAPANURI AT
POLITIKAL KOLONYALISMO B. PADRE
AT ANG MAGKAISA UPANG
b. PINAPAKITA ANG PAGIGING FLORENTINO- ISANG
ESTUDYANTE HINDI MASAKOP NG
MAKAPANGYARIHAN NG MGA PRAYLE NA
TULUYAN.
KASTILA SA PAMAMAHALA SA HANDANG MAKINIG
BANSA. SA SULIRANIN NG
MGA PILIPINO AT
BUKAS SA BAGONG
KAISIPAN

MADALING MGA AKDA NI BEN-

NATATAKOT ANG MGA TAO AT AYAW
MANIWALA ANG MAGING KRITIKAL ZAYB- PAGTATAKIP
KABANATA 28: MAGPAPASOK O TUMANGGAP NG
POLITIKAL MGA PILIPINO SA SA MGA BALITANG SA MGA MASAMANG
PAGKAKATAKOT BISITA.
SABI-SABI MALALAMAN. GAWAIN NG MGA
LAMANG. KASTILA

A. ANG MGA PILIPINO AY NANINIWALA

DAPAT AY MAGING
NA MAPAGPARUSA ANG DIYOS KAYA’T KAPITAN TIYAGO-
MAPANURI ANG
SINUSUNOD NILA ANG MGA INIUUTOS KINAKATAWAN ANG
MGA PILIPINO SA
NG MGA PRAYLE TULAD NG MGA PANATIKONG
KABANATA 29: MGA SINASABI NG
PANGUNGUMSPISAL BAGO MAMATAY PILIPINO NA
MGA HULING IBANG TAO.
KULTURAL AT PAG-GASTOS NG MALAKI PARA SA HANDANG
USAP TUNGKOL PANATISISMO KINAKAILANGAN
PAGPAPAMISA AT PAGPAPADASAL SA PAGLINGKURAN
KAY KAPITAN DING HUWAG
TAKOT NA HINDI MAKAPUNTA NG ANG SIMBAHAN AT
TIYAGO KAAGAD
LANGIT. KUMIKILALA SA
MAGPANIWALA AT
KAPANGYARIHAN
MAGBULAG-
B. PINAHAHALAGAHAN NG MGA NG MGA KASTILA
BULAGAN.
PILIPINO ANG PAGIGING KRISTIYANO.

KABANATA 30: KULTURAL ANG PAGIGING ANG PAG BAHAGI NI HERMANA ANG MARAHANG
 AGUA BENITA-
SUMISIMBOLO SA
MGA KAGUSTUHAN
NG MGA KASTILA SA
MGA PILIPINO.
KINUWENTO NI
HERMANA
PENCHANG NA
AYAW MAG KRUS NI
BASILIO SA
SAGRADONG TUBIG
SAPAGKAT
PENCHANG SA PAG GAMOT SA KANYA MAYROON DAW
PANATIKO SA NG AGUA BENITA AT ANG PAGIGING PAGPUKSA SA ITONG MIKROBYO.
SI HULI RELIHIYON. IPOKRITA NIYA SA PAGKALAYA NI MENTALIDAD NA ANG MIKROBYO,
HULI. ITO. ANG LASON NA NAG
SASANHI NG
PAGKAPANATIKO NG
PILIPINO. SA
KABILANG BANDA
NAMAN, BUONG
PAG YAYABANG NA
BINAHAGI NI
PENCHANG ANG
KARANASAN SA
AGUA BENITA KUNG
PAPAANO SIYA
PINAGALING NITO.

KABANATA 31: POLITIKAL

ANG MATAAS A. PAGGAMIT NG A. PAGPAPANATILI SA A. PARA SA MAY A. MATAAS NA
NA KAWANI KAPANGYARIHAN PAGKAKAKULONG KAY MATATAAS KAWANI -
PARA BASILIO KAHIT WALA NA POSISYON SA NAGSISIMBOLO SA
SA SARILING NAMANG PRUWEBA NA BANSA ANG UNANG MGA KASTILANG
KAGUSTUHAN SIYA AY ISANG PILIBUSTERO LAYUNIN NA DAPAT NAGMAMALASAKIT
TUPARIN O GAWIN SA MGA PILIPINO
B. KOLONYALISMO B. PAGPAPAKITA NG AY MAKATULONG
KAPITAN HENERAL NG SA KANYANG B. KUTSERO – MGA
AWTORIDAD SA MATAAS NA KAWANI NASASAKUPAN PILIPINONG HINDI
KAHIT NA MAY PUNTO O TAMA ITO. NAKAKAALAM O
B. KUNG MAY BULAG SA PANG-
PAGKAKAMALING AAPI O PANG-
NAGAWA DAPAT AABUSO NG MGA
AMININ ITO AT DAYUHAN
 C. BASILIO –
SUMUSIMBOLO SA
MGA PILIPINONG
SINISISI O
PINAPARUSAHAN SA
KASALANANG HINDI
MAGPAKUMBABA NILA GINAWA
NGUINIT HINDI
C. HUWAG MAKALABAN DAHIL
MANINIWALA SA WALANG
SABI NG IBA KUNG IMPLUWENSIYA SA
WALANG PRUWEBA LIPUNAN
ANG MGA
ALEGASYON D. KAPITAN
HENERAL –
SUMISIMBOLO SA
MGA LIDER NG
BANSA NG
NAGPAPAHALAGA
SA SARILING
KAPAKANAN

KABANATA 32: EKONOMIYA

BUNGA NG MGA A. PAGPILI NI PAULITA GOMEZ KAY A. MAGMAHAL NG A. PAULITA –
PASKIL DISKRIMINASYON JUANITO PELAEZ KAYSA ISAGANI TOTOO AT HUWAG SUMISIMBOLO SA
SA KAPWA TAO DAHIL MAS MAYAMAN ITO AT MATAAS MAGBIGAY NG MGA TAONG
DAHIL SA ANG KATAYUAN SA PILIPINAS DAHIL KONDISYON SA MATERYAL NA
KATAYUAN SA SA KILALANG KASTILA ANG PAMILYA HANGGANAN NG BAGAY ANG MAS
BUHAY SAMANTALANG SI ISAGANI AY HINDI IYONG PINAPAHALAGAHAN
MALUHO, NAGNANAIS NG SIMPLENG PAGMAMAHAL
B. PAGIGING PAMUMUHAY SA KANILANG B. MGA TAGA-
MATERYALISMO LALAWIGAN AT HINDI MALINAW ANG B. TANGGALIN ANG MAYNILA –
PINAGMULAN PAGIGING SUMISIMBOLO SA
MATERYALISMO MGA PILIPINONG
MAPAGPANGGAP NA
C. TIGNAN MUNA DUMIDIKIT SA MGA
ANG SARILI BAGO TAONG
MANGHUSGA NG MAIMPLUWENSIYA
IBA

D. HINDI BASEHAN
ANG KATAYUAN SA
BUHAY O ANG
 KANYANG
MAKAKAMIT
BULANG ISANG TAO
AT KUNG ANO ANG
NILALAMAN NG
KANYANG PUSO

E. ISIPIN NATIN NA
TAYO’Y GINAWA NG
DIYOS NA PANTAY-
PANTAY

A. SIMOUN –
SUMISIMBOLO SA
MGA TAONG
A. PARA SA MGA
NAGNANAIS NG
A. PAGPLAPLANO NI SIMOUN NA TAO DAPAT MAS
PAGBABAGO.
MAGHIMAGSIK MAGING MULAT SA
SUMISIMBOLO SA
A. KAWALAN NG MGA PANG-AABUSO
MGA TAONG ANG
HUSTISYA B. PAGSANG-AYON O PAGIGING NG IBANG TAO
NAKIKITA NA LANG
MANHID NI BASILIO NUNG UNA DAHIL
NA PARAAN AY
KABANATA 33: B. PANG-AABUSO SA KAWALAN NG HUSTISYA SA B. HUWAG
MAGHIGANTI.
ANG HULING POLITIKAL SA NANGYARI SA KANYA AT SA KANYANG HAYAANG MAGHARI
SUMISMBOLO RIN
MATUWID KAPANGYARIHAN KABIYAK PATI NA SA KANYANG ANG PAGHIHGANTI.
SIYA SA MGA TAONG
PARA SA SARILING MAGULANG MATUTO SA MGA
KILALA SA LIPUNAN.
SATISPAKSYON O PAGHIHIRAP NA
PAGHIHIGANTI C. PAGHIHIGANTI NI SIMOUN AT NATAMASA AT
B. BASILIO –
PAGBABALAK NA PATAYIN KAHIT ANG MANIWALANG
SUMISIMBOLO SA
MGA INOSENTE MAAAYOS RIN ANG
MGA TAONG
LAHAT
NAGIGING BIKTIMA
NG KAWALAN NG
HUSTISYA

KABANATA 34: POLITIKAL A. A. GAWING PANTAY-

ANG KASALAN DISKRIMINASYON A. HUSTONG PINAGARA ANG PANTAY ANG A. PAGPAPAGANDA
TAHANAN NI KAPITAN TIYAGO KUNG PAGTINGIN SA MGA NG BAHAY –
B. KOLONYAL NA SAAN IDARAOS ANG NALALAPIT NA TAO ANO MAN ANG PAGPAPAKITA NG
MENTALIDAD KASALAN NINA PAULITA AT JUANITO. KATAYUAN NIYA SA PAGIGING MALUHO
BUHAY AT MARANGYA
B. PAGPAPALIT NG KAANYUHAN NG
BAHAY NI KAPITAN TIYAGO NA DATI B. TANGKILIKIN ANG B. MESA PARA SA
AY PURONG PILIPINO ANG KAGAMITAN SARILING ATIN. DAKILANG
NGUNIT PINALITAN NI DON CUSTODIO UNAHIN NATIN ANG PANAUHIN –
 SUMISIMBOLO SA
PAGBIGAY
IMPORTANSYA SA
MAY
KAPANGYARIHAN AT
KAUNLARAN NG
NG MGA KAGAMITANG KASTILA NAKAKATAAS.
ATING BANSA SA
PAGBIBIGAY NG
PAGBILI NG
C. PURO MATATAAS NA TAO LAMANG “SPECIAL
PRODUKTONG
ANG IMBETADO SA KASALAN TREATMENT”.
PILIPINO
MATAAS NA
PAGTINGIN SA
HENERAL

LAMPARA –
SUMISIMBOLO SA
MGA PILIPINONG
NAGTITIIS SA MGA
PANG-AABUSONG
MATUTO TAYONG MGA KASTILA
SA LINYANG “DUMATING ANG MAY
MAGPATAWAD, NGUNIT HINDI PA
PAANYAYA. UNA ANG MALILIIT.
KAHIT TAYO AY MAY HANDANG
KABANATA 35: A. SUNOD ANG PALAKI SA KATAYUAN,
POLITIKAL GALIT NA MAGHIMAGSIK AT
ANG HANDAAN DISKRIMINASYON TUNGKULIN ATY KABUHAYAN.” MGA
NARARAMDAMAN KUNIN ANG
LINYANG NAGSASAAD NG PAG-UURI
AT HINDI SOLUSYON KANILANG
NG TAO.
ANG PAGHIHIGANTI KALAYAAN AT
KARAPATAN DAHIL
HINDI PA GANAP NA
MULAT SA
KANILANG
KALAGAYAN.

KABANATA 36: NINAIS NI BEN ZAYB NA MAILATHALA RESPETUHIN ANG

MGA ANG KANYANG ARTIKULO UKOL SA KARAPATAN NG A. PAHAYAGAN-
PAGKAGIPIT NI NANGYARING PAGSABOG AT MASA NA MALAMAN TULAY NG
BEN-ZAYB PALABASIN NA NAGING HUWARAN ANG KATOTOHANAN IMPORMASYON.
ANG MGA PRAYLE, KAHIT HINDI AT HINDI PAWANG DITO NABABATID
PUMAYAG ANG KAPITAN HENERAL. KASINUNGALINGAN NG MAMAYANAN
POLITIKAL LALO NA’T SA MGA ANG MGA
ISYUNG PANGYAYARI SA
PANLIPUNAN IBA’T IBANG PANIG
NG BANSA, SEKTO
 NG LIPUNAN, MGA
ISYNG EKONOMIYA,
POLITIKAL, SOSYAL,
ATBP. ITO ANG
SIMBOLO NG
KATARUNGAN, AT
NAGSISILBING SUSI
UPANG MAGING
BAHAGI ANG TAONG
BAYAN NG
PAGUNLAD NG
BANSA.

ALAHAS- SIMBOLO
ANG SIKAT NA NG KARANGYAAN.
SLOGAN, ANG MGA DALA NI
TANGKILIKIN ANG SIMOUN GALING SA
SARILING ATIN. IBANG BANSA AY
PAGBILI NG MGA ORENDA NG ALAHAS HINDI DAHIL KUMAKATAWAN SA
KABANATA 37: KOLONYAL NA
GALING KAY SIMOUN NA SA BANDANG SIKAT/USO ANG IMPORTED GOODS
ANG EKONOMIYA MENTALIDAD
HULI’Y PINAGSISIHAN ANG GINAWA. MGA ALAHAS OR NA SABIK NA SABIK
KAHIWAGAAN
KAGAMITAN AY TAYONG BILHIN
BIBILI NA TAYO KUNG MINSAN.
KAAGAD DAHIL KAPAG HINDI NA
IMPORTED KAHIT USO, AY IBANG
MAHAL. PRODUKTO NAMAN
ANG BIBILHIN.

KABANATA 38: POLITIKA PAGAABUSO SA PAGAALIPUSTA AT PAGPAPARUSA SA RESPETUHIN ANG

ISANG KARAPATAN MGA NADAKIP NA TAO/TULISAN NG KARAPTAN NG A. BARIL- SIMBOLO
TRAHEDYA MGA KAWAL, LALO NA ANG PAGPATAY BAWAT ISA AT NG KAMATAYAN O
NI CAROLINO KAY TANDANG SELO NA HUWAG GUMAMIT MATINDING SAKIT.
KANYANG LOLO. NG DAHAS
B. MAUTANG- HINDI
MARUNONG
MAAWA, MATIGAS
ANG PUSO.

C. CAROLINO: MGA
TAONG WALANG
MAGAWA UPANG
IPAGLABAN ANG
HUSTISYA DAHIL
 NASA ILALIM NG
KAPANGYARIHAN
NG
MAYAYAMAN/GOBYE
RNO

KABANATA 39: KULTURAL A. ANG MARAHAS NA

MGA BAKIT KARAHASAN PARAAN(PAGPAPASABOG NG MITSA, “ANG TAONG A. LASON-
HUDYAT NG PAGLUSOB, PAGSAPI SA NAGIGIPIT, SA PAGTALIKOD SA
TULISAN) NA GINAMIT NI SIMOUN PATALIM MGA PROBLEMA;
UPANG MAKAMIT ANG KALAYAAN AT KUMAKAPIT”-HINDI PAGSUKO SA
HUSTISYANG INAASAM. SOLUSYON ANG KAHIRAPANG
KARAHASAN UPANG NARARANASAN;
B. ANG IYAK AT DAING NG MGA MAKAMIT ANG PAGIGING
PILIPINO NA PINAPAHIRAPAN, KATARUNGAN. MAS DESPERADO AT
HINAHAGUPIT, LABIS NA NAPAPALALA NITO PAGKAWALA NG
PINAGMAMALUPITAN, AT PINAPATAY ANG SITWASYON PAGASA;
NG MGA KASTILA. DAHIL ANG KAMATAYAN. ANG
KASAMAAN NA KARAHASAN AY
TUTUMBASAN DIN NAKAMAMATAY DIN
NG KASAMAAN AY KUNG SOBRA,
MAGDUDULOT NG NGUNIT KUNG
MAS MALAGIM NA TITIBAYAN ANG
KASAMAAN. PANANALIG SA
DIYOS, KAHIT
NAGHIHRAP SA
MUNDONG IBABAW,
TIYAK NA MAY
PUWESTO SA
LANGIT.

B. PADRE
FLORENTINO- MGA
TAONG
NANANATILING
MATIBAY ANG
PANANALIG SA
PANGINOON KAHIT
NA
NAKIKITA/NARARAN
ASAN ANG SAKIT AT
PAGHIHIRAP.
NANINIWALA SILA
NA ANG PARAAN NG
 DIYOS AY DAPAT
HUWAG
KUWESTYUNIN
DAHIL ANG LAHAT
NG BAGAY AY MAY
DAHILAN.

C. SIMOUN- MGA
TAONG SUMUKO NA
DAHIL SA DAGOK
NG BUHAY.
KAMATAYAN ANG
NAKIKITANG HULING
SOLUSYON UPANG
MATAPOS ANG MGA
PROBLEMA.