ΟΙΚΟΤΜΕΝΙΚΟ ΠΑΣΡΙΑΡΥΕΙΟ

Γξαθείν Σύπνπ θαη Επηθνηλσλίαο

Οικοσμενικός Παηριάρτης: “Η εκπαίδεσζις θαίνεηαι όηι αδια-

θορεί πλέον διά ηην πνεσμαηικήν θύζιν ηοσ ανθρώποσ και
ζηρέθει ηοσς νέοσς πρωηίζηως προς ηον εασηόν ηων και ηας
ανάγκας ηων παρά προς ηο κοινόν καλόν”

Ομιλία στο πλαίσιο τοσ λαμπρού εορτασμού της μνήμης των Τριών Ιε-
ραρτών στο Φανάρι

Με ιδιαίηεπη λαμππόηηηα ηιμήθηκε ζηο ΢επηό Κένηπο ηηρ Ππυηοθπόνος Δκκληζίαρ

ηηρ Κυνζηανηινοςπόλευρ, ζήμεπα, Πέμπηη, 30 Ιανοςαπίος, η μνήμη ηυν Σπιών Ιε-
παπσών και «Πποζηαηών ηυν Γπαμμάηυν». ΢ηην ομιλία ηος ο Οικοςμενικόρ Πα-
ηπιάπσηρ ςπογπάμμιζε ηη ζημαζία να διαθςλάξοςμε “υρ κόπην οθθαλμού” ηην
πνεςμαηική κληπονομιά ηος Γένοςρ, η οποία αποηελεί “ανάσυμα καηά ηυν διαβπυ-
ηικών διά ηον άνθπυπον και ηην ελεςθεπίαν ηος ηάζευν ηος ζςγσπόνος πολιηι-
ζμού”, και να ηην μεηαβιβάζοςμε ζηη νέα γενιά, η οποία “είναι και ζήμεπα «νεόηηρ
αμελοςμένη» (Ιυάννηρ Χπςζόζηομορ, PG 58, 504) και «αμελούζα» ηον πνεςμαηι-
κόν ηηρ πποοπιζμόν”.

“Δπζηπρώο, ε εθπαίδεπζηο θαίλεηαη όηη αδηαθνξεί πιένλ δηά ηελ πλεπκαηηθήλ θύζηλ
ηνπ αλζξώπνπ θαη ζηξέθεη ηνπο λένπο πξσηίζησο πξνο ηνλ εαπηόλ ησλ θαη ηαο αλά-
γθαο ησλ παξά πξνο ην θνηλόλ θαιόλ, πξνο ηελ «επηηπρίαλ» παξά πξνο ηελ δηαθνλί-
αλ. Η Εθθιεζία πξνβιεκαηίδεηαη δηά ην θπξίαξρνλ ζήκεξνλ «εθθνζκηθεπκέλνλ α-
ηνκνθεληξηθόλ εθπαηδεπηηθόλ ζύζηεκα» (Εγθύθιηνο Αγίαο θαη Μεγάιεο ΢πλόδνπ,
§ 9), ην νπνίνλ κεηαδίδεη εηο ηνπο λένπο, ελ νλόκαηη ελόο δήζελ ακηγώο αλζξσπηζηη-
θνύ πξνζαλαηνιηζκνύ ηεο παηδείαο, αηνκνθεληξηθά θαη επδαηκνληζηηθά πξόηππα.
Από ηελ αλεμάληιεηνλ πεγήλ ηεο Παηεξηθήο ζνθίαο πξέπεη λα αληιή πξνζα-
λαηνιηζκόλ ε Παηδαγσγηθή θαη όρη λα ζεσξή σο θπξίαλ θαλνληζηηθήλ αξρήλ ηα
ζύγρξνλα πνιηηηζκηθά δεδνκέλα. Είλαη απηνλόεηνλ όηη αη απόςεηο πεξί ηνπ αλζξώ-
πνπ, ηεο πξνειεύζεσο θαη ηνπ πξννξηζκνύ ηνπ, πεξί ηεο επδαηκνλίαο θαη ηεο ειεπ-
ζεξίαο ηνπ, πεξί ηνπ ήζνπο θαη ηνπ πνιηηηζκνύ ηνπ, πεξί ηεο ηειηθήο πξννπηηθήο ηεο
δσήο ηνπ, πξνζδηνξίδνπλ αληηζηνίρσο θαη ηελ ζεώξεζηλ θαη ηελ θαηεύζπλζηλ ηεο
παηδείαο ηνπ. Οη Παηέξεο είλαη πξνζηάηαη κηάο παηδείαο, ε νπνία νδεγεί ηνπο λένπο
από ην «ίδηνλ» εηο ην «θνηλόλ», από ην «άηνκνλ» εηο ην «πξόζσπνλ», από ηελ εζσ-
ζηξέθεηαλ εηο ηελ αιιειεγγύελ, από ηνλ εγσθεληξηζκόλ εηο ηελ πξνζθνξάλ. Ο
θιεηζηόο πξνο ηνλ ζπλάλζξσπόλ ηνπ άλζξσπνο εθπξνζσπεί θαηά ηνπο Παηέξαο κί-
αλ θαη᾿ εμνρήλ ειινηξησκέλελ κνξθήλ αλζξσπίλεο ππάξμεσο. Επί ηε βάζεη απηώλ
ησλ αξρώλ ζα δπλεζώκελ λα βνεζήζσκελ ηελ λέαλ γελεάλ λα ζηξαθή πξνο ηα νπ-
ζηώδε θαη θαίξηα ηνπ βίνπ κέζα εηο ηελ πιήξε αληηθάζεσλ ζύγρξνλνλ πξαγκαηηθό-
ηεηα. Μόλνλ ηόηε ζα δηαζσζή ε ηδέα ηνπ «δαζθάινπ» θαη ηνπ «καζεηνύ», ε ζνθία
 ηεο παηδαγσγίαο θαη ην πλεύκα ηεο καζεηείαο. Μόλνλ ηόηε ε παηδεία ζα παξακείλε
«ζεξαπεία ςπρήο», «αγία απνζηνιή»”.

Πξνεγνπκέλσο ν Παλαγηώηαηνο είρε επηζεκάλεη όηη ε ενξηή ησλ Σξηώλ Ιεξαξρώλ είλαη επ-
θαηξία επηζηξνθήο ζηηο πλεπκαηηθέο ξίδεο ηνπ Γέλνπο, γηα λα αληιήζνπκε “λάκαηα επζε-
βείαο” θαη λα ελδπλακσζνύκε γηα ηελ θαιή καξηπξία καο ζηνλ θόζκν.

“Η αλαθνξά εηο ηνπο ηξεηο νηθνπκεληθνύο ζενιόγνπο ηεο Δθθιεζίαο είλαη νδνδεί-
θηεο δηά ηελ δσήλ καο εηο ην παξόλ θαη δηά ηελ πνξείαλ καο πξνο ην κέιινλ. Αμην-
ζαύκαζηνο είλαη ε αθηέξσζίο ησλ ςπρή ηε θαη δηαλνία θαη ζώκαηη εηο ηνλ Χξηζηόλ
θαη εηο ηελ Δθθιεζίαλ, εηο ηελ ππεξάζπηζηλ ηνπ ρξηζηηαληθνύ δόγκαηνο, ε ιηπαξά
ζενινγηθή θαη ζύξαζελ παηδεία ησλ, ε θηιάλζξσπνο δξάζηο ησλ θαη ην ελδηαθέξνλ
ησλ δηά ηελ λεόηεηα. Οη Παηέξεο ήζαλ εθθξαζηαί κηάο ζενινγίαο, πηζηήο εηο ηελ
παξάδνζηλ θαη αλνηθηήο εηο ηνλ θόζκνλ, ε νπνία ζπλέδεε ηελ πξάμηλ κε ηελ ζεσξί-
αλ, ηελ πίζηηλ κε ηελ δσήλ, πάληνηε κε δηάζεζηλ πνηκαληηθήλ – ζενινγνύζα «αιηεπ-
ηηθώο»-, πάληνηε κε ζπγθεθξηκέλελ αλαθνξάλ εηο ηαο ππαξμηαθάο αλαδεηήζεηο θαη
ηνλ ελ Χξηζηώ αηώληνλ πξννξηζκόλ ηνπ αλζξώπνπ.
Καη ε ζπλάληεζηο κε ηελ ειιεληθήλ ζθέςηλ δελ ήην δηά ηνπο Παηέξαο ζεσξεηηθή
ππόζεζηο, αιιά ζπλεδέεην κε ηελ ζσηεξίαλ καο. Απηό ην ζσηεξηνινγηθόλ ελδηαθέ-
ξνλ ππήξμε θαζνξηζηηθόο παξάγσλ δηά ηελ εμέιημηλ ηεο αμνληθήο δηά ηελ ηζηνξίαλ
ηεο Δθθιεζίαο ηαύηεο ζπλαληήζεσο. Η επαθή κε ηελ ειιεληθήλ θηινζνθίαλ όρη κό-
λνλ δελ παξήγαγελ «εμειιεληζκόλ ηνπ Χξηζηηαληζκνύ», σο δηαηείλνληαη δπηηθνί θξη-
ηαί ηεο Παηεξηθήο ζθέςεσο, αιιά σδήγεζελ εηο ηνλ «εθρξηζηηα-ληζκόλ», ηνλ «εθ-
θιεζηαζκόλ», ην «βάπηηζκα» ηνπ Διιεληζκνύ, δειαδή εηο ηελ ρξήζηλ ησλ θηινζν-
θηθώλ ελλνηώλ δηά ηελ έθθξαζηλ ηεο εθθιεζηαζηηθήο εκπεηξίαο, εηο ην «θαηλνηνκείλ
ηα νλόκαηα». Η ζέζηο ησλ Παηέξσλ ελ πξνθεηκέλσ είλαη ην πξόηππνλ δηά ηελ ζρέ-
ζηλ εκώλ κε ηνλ πνιηηηζκόλ γεληθώηεξνλ. Γελ πξέπεη ε ζηάζηο ηνπ ρξηζηηαλνύ απέ-
λαληη εηο ηνλ πνιηηηζκόλ λα είλαη ακπληηθή νύηε απνξξηπηηθή. Απηό είλαη ε επηηαγή
ηεο πίζηεώο καο, ε νπνία καο θαιεί εηο κεηακόξθσζηλ ηνπ πνιηηηζκνύ. Καη ν απα-
ξαίηεηνο όξνο δηά λα ζπκβή απηό είλαη λα γλσξίδσκελ ηνλ πνιηηηζκόλ, λα ηνλ κειε-
ηώκελ, λα αζρνινύκεζα κε απηόλ. Γελ αιιάδνπλ ηα πξάγκαηα εμ απνζηάζεσο!
Απηόο ν ηξόπνο ηνπ ζενινγείλ, κε ηελ δηπιήλ αλαθνξάλ εηο ηελ παξάδνζηλ ηεο
πίζηεσο θαη εηο ηελ εθάζηνηε ζύγρξνλνλ πξαγκαηηθόηεηα, έρεη δηαρξνληθήλ αμίαλ
θαη ηζρύεη θαη δη εκάο ζήκεξνλ. Καη ζήκεξνλ ε ζενινγία θαιείηαη λα δηαηππώζε ηνλ
ιόγνλ ηεο ελ εκίλ ειπίδνο έλαληη ησλ ζεκείσλ ησλ θαηξώλ. Δηο ρώξνο, ν νπνίνο εηο
ηελ επνρήλ καο επξίζθεηαη εηο ζπλερή θξίζηλ ιόγσ ησλ θνηλσληθώλ αιιαγώλ, ηεο
θπξηαξρίαο ηεο ηερλνινγίαο θαη ηνπ νηθνλνκηζκνύ, είλαη ε παηδεία. Δίκεζα βέβαηνη,
όηη επί ηε βάζεη ησλ παξαδνρώλ ησλ Παηέξσλ δύλαηαη λα δηαηππσζή κία ελαιια-
θηηθή πξόηαζηο παηδείαο κε παλαλζξσπίλελ εκβέιεηαλ”.

Ο Οικοςμενικόρ Παηπιάπσηρ έκανε ιδιαίηεπη αναθοπά ζηην πνεςμαηική παπακαηα-

θήκη ηυν Σπιών Ιεπαπσών.

“Η παξαθαηαζήθε ησλ Τξηώλ Ιεξαξρώλ εηο ηνλ ρώξνλ ηεο αγσγήο ηεο λέαο γελεάο
είλαη ε παηδεία ηνπ πξνζώπνπ. Γεληθώηεξνλ, ε έλλνηα ηνπ πξνζώπνπ απνηειεί ηελ
κεγάιελ πξνζθνξάλ ησλ Παηέξσλ εηο ηνλ πνιηηηζκόλ. «Τν πξόζσπνλ σο έλλνηα
θαη σο βίσκα είλαη γέλλεκα θαη ζξέκκα ηεο Παηεξηθήο Θενινγίαο. Χσξίο απηήλ
δελ είλαη δπλαηόλ λα θαηαλνεζεί νύηε λα δηθαησζεί ην βαζύηαηνλ πεξηερόκελόλ
 ηνπ», ζεκεηώλεη ν Μεηξνπνιίηεο Πεξγάκνπ Ισάλλεο (Από ην πξνζσπείνλ εηο ην
πξόζσπνλ», Χαξηζηήξηα πξνο ηηκήλ ηνπ Μεηξνπνιίηνπ Γέξνληνο Χαιθεδόλνο Με-
ιίησλνο, Θεζζαινλίθε 1977, ζ. 287). Πξνζσπνθεληξηθόο πνιηηηζκόο είλαη ε αληί-
ζηαζηο εηο ηαο αληηθεηκελνπνηήζεηο ηνπ αλζξώπνπ, είηε εηο ην όλνκα ηεο πξνόδνπ
ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηερλνινγίαο, είηε ράξηλ ηεο νηθνλνκηθήο αλαπηύμεσο, ηνπ ε-
ζληθηζκνύ, πνηθίισλ δνγκαηηζκώλ θαη θνληακεληαιηζκώλ, ηνπ αηνκνθεληξηζκνύ,
ηνπ θνιιεθηηβηζκνύ ζξεζθεπηηθνύ ή θνζκηθνύ ηύπνπ. Ο πνιηηηζκόο ηνπ πξνζώπνπ
είλαη άξλεζηο θαη αθύξσζηο ηεο ινγηθήο ηνπ «κε – πνιηηηζκνύ» ηνπ Έρεηλ, ραξα-
θηεξηζηηθόλ ηνπ νπνίνπ είλαη ην «πιένλ έρεηλ» θαη ην «αθόξεζηνλ» Ο Μέγαο Βαζί-
ιεηνο παξνκνηάδεη ηνλ άλζξσπνλ ηνπ Έρεηλ κε ηνλ Άδελ, ν νπνίνο δελ ρνξηαίλεη
ζάλαηνλ. «Ο άδεο νπθ είπελ· αξθεί, νπδέ ν πιενλέθηεο είπε πνηέ· αξθεί» (ΒΔΠΔΣ
57, 72, 3-4). Ο ηεξόο Χξπζόζηνκνο είρε ραξαθηεξίζεη ηαο ιέμεηο «ην εκόλ θαη ην
ζνλ» σο «ςπρξόλ ξήκα... κπξίνπο πνιέκνπο εηο ηελ νηθνπκέλελ εηζαγαγόλ». Τίπνηε,
θαηά ηνλ Χξπζνξξήκνλα, δελ ππνδνπιώλεη ηνλ άλζξσπνλ πεξηζζόηεξνλ από ην
«πνιιώλ δείζζαη» (Δηο ηνλ ξζ’ Ψαικόλ, PG 55, 279). Καη ζήκεξα, ζπνπδαίνη ζην-
ραζηαί πξνεηδνπνηνύλ όηη, εάλ ε παγθόζκηνο θνηλσλία παξακείλε πξνζαλαηνιηζκέ-
λε εηο ηελ επεκεξίαλ θαη δελ ζηξαθή πξνο ηελ αιήζεηαλ θαη ηελ ειεπζεξίαλ, είλαη
αδύλαηνλ λα επηβηώζε.
Πξνζσπνθεληξηθόλ ήζνο εηο ηνλ ρώξνλ ηεο εθπαηδεύζεσο είλαη ε παηδεία ειεπ-
ζεξίαο θαη επζύλεο, ην «ήζνο ηνπ δαζθάινπ» θαη ε «αζθεηηθή ηεο καζεηείαο». Ο
δηδάζθαινο είλαη εδώ πεξηζζόηεξνλ από απινύο «εθπαηδεπηηθόο», ν καζεηήο είλαη
πεξηζζόηεξνλ από «εθπαηδεπόκελνο», ην ζρνιείνλ δελ είλαη κόλνλ ρώξνο κεηαδό-
ζεσο ρξεζηηθώλ γλώζεσλ θαη πιεξνθνξηώλ, αιιά πεδίνλ αγσγήο αμηώλ, θαιιηεξ-
γείαο πλεύκαηνο πξνζθνξάο θαη θνηλσληθήο ππεπζπλόηεηνο. Τα πάληα εηο ην πιαί-
ζηνλ απηό θέξνπλ ηελ ζθξαγίδα ηεο πξνζσπηθήο κεηνρήο, ηεο ππαξμηαθήο δεζκεύ-
ζεσο θαη ηεο απηνπξνζθνξάο. Σθνπόο ηεο αγσγήο εηο ην ιεγόκελνλ «ζρνιείνλ ηνπ
πξνζώπνπ» είλαη, όπσο έγξαθελ ν θηιόζνθνο θαη παηδαγσγόο Βαζίιεηνο Ταηάθεο,
λα απειεπζεξώλε ηνπο λένπο από ηελ δηαξθή απαζρόιεζηλ κε ην ηη αηζζάλνληαη, κε
ηα ζπλαηζζήκαηα, κε ηαο επηζπκίαο θαη ηελ ηθαλνπνίεζίλ ησλ, κε ην «επηθαλεηαθό,
ςπρνινγηθό εγώ», θαη λα κεηαηνπίδε ην ελδηαθέξνλ ησλ «από ηελ επηθάλεηα πξνο
ην βάζνο ηνπ είλαη» ησλ, πξνο ηελ αλάπηπμηλ ηεο «πλεπκαηηθήο θύζεώο» ησλ. (Η
πνξεία ηνπ αλζξώπνπ, Αζήλαη 1984, ζ. 59-60)”.

Σον Παναγιώηαηο πποζθώνηζε ο Άπσυν Ππιμηκήπιορ ηηρ Μ.η.Χ.Δ., Αθανάζιορ Αγ-

γελίδηρ, Ππόεδπορ ηηρ Δθοπείαρ ηηρ Παηπιαπσικήρ Μεγάληρ ηος Γένοςρ ΢σολήρ.

Νυπίηεπα, ο Οικοςμενικόρ Παηπιάπσηρ, σοποζηάηηζε ζηην Θεία Λειηοςπγία πος ηε-

λέζηηκε ζηον Παηπιαπσικό Ναό ηος Αγίος Γευπγίος, ζςγσοποζηαηούνηυν ηυν Μη-
ηποπολιηών Γέπονηορ Γέπκυν Αποζηόλος, Μςπιοθύηος και Πεπιζηάζευρ Διπηναί-
ος, Μύπυν Χπςζοζηόμος, Καλλιοςπόλευρ και Μαδύηος ΢ηεθάνος, Κςδυνιών Α-
θηναγόπα και ΢ηλςβπίαρ Μαξίμος.

Σον πανηγςπικό λόγο ηηρ ημέπαρ εκθώνηζε ο Απσιμανδπίηηρ Σιμόθεορ Ραφλάκηρ

Βπανάρ, Ιεπαηικώρ Πποφζηάμενορ ηηρ Κοινόηηηορ Βαθεοσυπίος.

Δκκληζιάζηηκαν Ιεπάπσερ ηος Θπόνος, Άπσονηερ Οθθικιάλιοι ηηρ Αγίαρ ηος Χπι-
ζηού Μ.Δκκληζίαρ, η Γενική Ππόξενορ ηηρ Δλλάδορ ζηην Πόλη Γευπγία ΢οςληανο-
πούλος, η Δθοπεία, ο Λςκειάπσηρ, Καθηγηηέρ και μαθηηέρ ηηρ Παηπιαπσικήρ Μεγά-
ληρ ηος Γένοςρ ΢σολήρ, Καθηγηηέρ και μαθηηέρ άλλυν Ομογενειακών ΢σολείυν,
καθώρ και πιζηοί από ηην Πόλη και ηο εξυηεπικό.

Μεηά ηο πέπαρ ηηρ Θείαρ Λειηοςπγίαρ, ο Οικοςμενικόρ Παηπιάπσηρ ηέλεζε, όπυρ

κάθε σπόνο, ηπιζάγιο ςπέπ αναπαύζευρ ηυν τςσών ηυν αειμνήζηυν Ιδπςηών, Δς-
επγεηών, Δθόπυν, ΢σολαπσών, Καθηγηηών, Γιδαζκάλυν, Δπιμεληηών και μαθηηών
ηηρ Μεγάληρ ηος Γένοςρ ΢σολήρ.

΢την παρουσίαση του βιβλίου για τον Μάρκο Πιτσίπιο

Σελ παξακνλή ηεο ενξηήο, ν Οηθνπκεληθόο Παηξηάξρεο, κεηά ηνλ Μ.Εζπεξηλό θαηά ηνλ
νπνίν ρνξνζηάηεζε, παξέζηε ζηελ παξνπζίαζε ηνπ βηνγξαθηθνύ βηβιίνπ “Μάξθνο Παζάο
(Πηηζίπηνο) 1824-1888”, ηεο θ.Δέζπνηλαο Παπαδνπνύινπ Αλάηο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε
ζην ΢ηζκαλόγιεην Μέγαξν ηνπ Γεληθνύ Πξνμελείνπ ηεο Ειιάδνο ζηελ Πόιε.

Σν βηβιίν παξνπζίαζαλ ν Πξέζβεο ε.η. Αιέμεο Αιεμαλδξήο, ν Οκόηηκνο Καζεγεηήο

Ε.Μ.Π. θαη Πξόεδξνο ηεο ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ. Νηθόιανο Οπδνύλνγινπ, ν δεκνζηνγξάθνο Μαλώ-
ιεο Κσζηίδεο θαη ν δηζέγγνλνο ηνπ Μάξθνπ Παζά θ.Γεώξγηνο Παπαδόπνπινο, Μεραλνιό-
γνο-Μεραληθόο. Σελ εθδήισζε ραηξέηηζε ε Γεληθή Πξόμελνο ηεο Ειιάδνο ζηελ Πόιε Γε-
σξγία ΢νπιηαλνπνύινπ θαη ζπληόληζε ν Δεκνζηνγξάθνο θαη εθδόηεο ηεο Οκνγελεηαθήο
εθεκεξίδαο “ΗΥΩ” Αλδξέαο Ρνκπόπνπινο.

Τπελζπκίδεηαη όηη ν Μάξθνο Πηηζίπηνο ήηαλ Ιαηξόο ρεηξνπξγόο, Πξύηαλεο ηεο Απηνθξα-
ηνξηθήο ΢ηξαηησηηθήο Ιαηξηθήο ΢ρνιήο ηνπ Γαιαηάζεξάη, θαζώο θαη ηδξπηήο θαη πξώηνο
πξόεδξνο ηεο Εξπζξάο Ηκηζειήλνπ ζηελ Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία. Τπήξμε εθ ησλ θνξπ-
θαίσλ πξνζσπηθνηήησλ ηεο επνρήο ηνπ θαη εθ ησλ πιένλ επηθαλώλ ηέθλσλ ηεο Ρσκενζύ-
λεο κε ζεκαληηθή πξνζθνξά ζηελ θνηλσληθή, εθπαηδεπηηθή θαη πνιηηηζηηθή δσή ηεο Οζσ-
καληθήο Απηνθξαηνξίαο.