Professional Documents
Culture Documents
ανακαλυψεις PDF
ανακαλυψεις PDF
• Παράγοντες
ασφάλειας
υπερπόντιων ταξιδιών
• 1. Η τελειοποίηση
κάποιων τεχνικών
μέσων πλεύσης και
προσανατολισμού
(πυξίδα, αστρολάβος,
πορτολάνος )
Πυξίδα
• Η πυξίδα (από την
αρχαία ελληνική λέξη
πυξίς - ίδος, που αρχικά
σημαίνει ξύλινο κουτί) ή
κοινώς μπούσουλας
(από την ιταλική λέξη
bussola) είναι όργανο με
το οποίο επιτυγχάνεται ο
προσανατολισμός του
χρήστη, δείχνοντάς του
την κατεύθυνση του
Βορρά
•
Αστρολάβος
• Ο αστρολάβος,
όργανο
προσδιορισμού τον
γεωγραφικού πλάτους
με βάση την
παρατήρηση των
άστρων, από
μικρογραφία τον 16ου
αι. Παρίσι, Εθνική
Βιβλιοθήκη
Πορτολάνος
• Ο πορτολάνος,
τύπος ναυτικού
χάρτη, που
χρησιμοποιήθηκε από
τον 13ο ως το 16ο αι.
για την εμπορική
ναυτιλία στη
Μεσόγειο.
Πορτολάνος
• Δείτε κάτι ενδιαφέρον
εδώ:http://www.cup.gr/%CE%
94%CE%A5%CE%9F-
%CE%A7%CE%95%CE%99%
CE%A1%CE%9F%CE%93%CE
%A1%CE%91%CE%A6%CE%
9F%CE%99-
%CE%95%CE%9B%CE%9B%
CE%97%CE%9D%CE%99%C
E%9A%CE%9F%CE%99-
%CE%A0%CE%9F%CE%A1%
CE%A4%CE%9F%CE%9B%C
E%91%CE%9D%CE%9F%CE
%99_p-
271247.aspx?LangId=1
2. Η ναυπήγηση της καραβέλας
• Πρόκειται για τύπο ιστιοφόρου • Η καραβέλα, τύπος πλοίου, κατάλληλου για
πλοίου που έφερε, εκτός από ταξίδια στην ανοικτή θάλασσα και τον
ωκεανό. Σχέδιο του Guillaume de Testu,
τα παραδοσιακά τετράγωνα 1555, Παγκόσμια Κοσμογραφία. Vincennes,
πανιά που είχαν όλα τα πλοία Υπηρεσία Ιστορίας Στρατού.
έως τότε, και ένα ή
περισσότερα τριγωνικά πανιά,
που ονομάζονταν λατίνια. Η
καραβέλα, σύνθεση της
ευρωπαϊκής και της αραβικής
ναυπηγικής παράδοσης, πρέπει
να ναυπηγήθηκε για πρώτη
φορά κάπου στη Μεσόγειο,
πιθανόν στην Πορτογαλία ή
την Ισπανία, κατά τις πρώτες
δεκαετίες του 15ου αι..
γ. Οι Ευρωπαίοι ανακαλύπτουν τον κόσμο
Προς τις Ινδίες
• Η αποικιοκρατική
δράση των
Πορτογάλων
• Χρηματοδότηση από
τον πρίγκηπα Ερρίκο
Θαλασσοπόρο (1394-
1460)
• Ανακάλυψη Ινδιών δια
του παράπλου της
Αφρικής
Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ φτάνει το 1487 στο
Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.
Ο Βάσκο ντα Γκάμα φτάνει, περιπλέοντας την Αφρική, στην
Καλκούτα των Ινδιών, το 1498 και εγκαινίασε το εμπόριο
των μπαχαρικών.
ρυζιού, καπνού,
αμπελιών.
• Εκμετάλλευση
ορυχείων μετάλλου
και κυρίως αργύρου,
που μεταφέρονταν
στη μητρόπολη.
Οι Πορτογάλοι ιδρύουν οχυρωμένους εμπορικούς σταθμούς σε παράκτιες
περιοχές της Αφρικής, στον Περσικό Κόλπο, στην Ιαπωνία, με στόχο την
μονοπωλιακή κυριαρχία στον Ινδικό Ωκεανό. Ενδιαφέρονται επίσης για τη
Βραζιλία.
• Οικονομικές δραστηριότητες
Πορτογάλων
• Εμπόριο μπαχαρικών και
πολύτιμων μετάλλων στην
Ευρώπη
• Φυτείες τσαγιού, κακάο και
ζάχαρης στη Βραζιλία
• Δουλεμπόριο από την Αφρική για
την εξασφάλιση εργατικών
χεριών
• Ωστόσο, η κυριαρχία τους θα
είναι προσωρινή, αφού Άγγλοι,
Γάλλοι και Ολλανδοί θα
εκδηλώσουν το αποικιοκρατικό
τους ενδιαφέρον.
ε. Η Ευρώπη μετά τις Ανακαλύψεις
Οικονομικές μεταβολές
• Συνέπειες της διεύρυνσης • Καραβέλα
των οικονομικών-
εμπορικών
δραστηριοτήτων
• Μετατόπιση κέντρου
παγκόσμιας οικονομίας από τη
Μεσόγειο στον Ατλαντικό
Ωκεανό και τη Βόρεια
θάλασσα, από τη ΝΑ Ευρώπη
στην ΒΔ Ευρώπη, από τη
Βενετία και τη Γένουα στη
Σεβίλλη, τη Λισαβόνα και την
Αμβέρσα
• Εισαγωγή πολύτιμων μετάλλων στην
• Γεωργοί στο Μεσαίωνα
Ευρώπη με αποτέλεσμα τον
εκχρηματισμό της οικονομίας, τη
συσσώρευση κεφαλαίου, τις
επενδύσεις σε εμπορικές, τραπεζικές,
χρηματιστηριακές και ασφαλιστικές
επιχειρήσεις, τον κλονισμό των
φεουδαρχικών δομών και τη
θεμελίωση του κεφαλαιοκρατικού
συστήματος στην Ευρώπη. Ωστόσο, η
εισαγωγή πολύτιμων μετάλλων
προκαλεί την υποτίμηση της αξίας τους
σε αντίθεση με την θεαματική αύξηση
των τιμών των προϊόντων
(πληθωρισμός).
• Ανάπτυξη βιοτεχνικών κλάδων,
υφαντουργίας, μεταξουργίας και
τυπογραφίας.
• Παραγκωνισμός παραδοσιακών
μορφών οικονομικής οργάνωσης, όπως
οι συντεχνίες.
• Εμπλουτισμός πρωτογενούς τομέα
(γεωργίας) με νέα αποικιακά προϊόντα.
Κοινωνικός μετασχηματισμός
και ανανέωση της σκέψης
• Διαμόρφωση αστικής τάξης, που • Ο Κοπέρνικος
λειτουργεί ως ο κύριος μοχλός
κοινωνικού μετασχηματισμού.
• Φάση αναπροσαρμογών και
αναταράξεων ως τον 18ο αι.
• Ανάπτυξη επιστημονικών κλάδων ως
απόρροια της αναζήτησης λύσεων σε
καθημερινά πρακτικά προβλήματα και
της έφεσης για γνώση
• Έτσι αναπτύσσονται: η γεωγραφία, η
αστρονομία, τα μαθηματικά, η
ζωολογία, η βοτανική και η
εθνογραφία.
• Συνέπειες ανόδου τιμών στις
διάφορες κοινωνικές ομάδες
• Θετικές για τους χωρικούς, αγρότες-
παραγωγούς.
• Αρνητικές για τους ευγενείς και τους
εργάτες.
Θέματα για συζήτηση
• Ο Μάρκο Πόλο ταξιδεύει. Μικρογραφία από
το βιβλίο «Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο»,
• 1. α. Αφού διαβάσετε την που πρωτοεκδόθηκε ενώ ο Μάρκο Πόλο
• http://www.youtube.c
om/watch?v=YFF-
EInJt8I Με τη
μουσική του Βαγγέλη
Παπαθανασίου
4. Αφού διαβάσετε την πηγή που σας δίνεται, να
απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν.
• Ο πρώτος περίπλους της γης (1519- • Σημ. Το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος (ή
1521) της Ελπίδας) είναι ένα από τα διασημότερα
ακρωτήρια του κόσμου, βρίσκεται στο νότιο
• Ο Μαγγελάνος ξεκίνησε το 1519 από άκρο της Αφρικής, χωρίς όμως και να
τη Σεβίλλη με πέντε πλοία με αποτελεί τη νοτιότερη εσχατιά της
κατεύθυνση τη Νότια Αμερική. Αφού αφρικανικής ηπείρου.
παρέπλευσε το νοτιότερο άκρο την
Αμερικής, την Παταγονία, ανοίχθηκε
στη θάλασσα του Νότου, την οποία
λόγω της ηρεμίας της ονόμασε
Ειρηνικό Ωκεανό. Στη συνέχεια αντί να
ακολουθήσει την πορεία προς τα νησιά
των Μπαχαρικών, στράφηκε προς το
νησιωτικό σύμπλεγμα, που
ονομάστηκε αργότερα Φιλιππίνες. Εκεί
σκοτώθηκε από τους ιθαγενείς το
1521, κατόρθωσε όμως ο συνεργάτης
του Ελ Κάνο να γυρίσει με ένα πλοίο
στην Ισπανία τον ίδιο χρόνο,
περνώντας από το ακρωτήριο της
Καλής Ελπίδας.
•
Πηγή από το Βιβλίο του Καθηγητή
• Η καραβέλα του Μαγγελάνου
• α. Πόσο διάστημα διήρκεσε ο πρώτος
περίπλους της γης και από πού
ξεκίνησε;
• β. Πως προέκυψε η ονοματοδοσία του
Ειρηνικού Ωκεανού; Γνωρίζετε άλλες
θάλασσες που ονομάστηκαν με
παρόμοιο τρόπο;
• γ. Κατάφερε ο Μαγγελάνος να
ολοκληρώσει τον πρώτο περίπλου της
γης; Ποιος έφερε εις πέρας τη δική του
σύλληψη;
• δ. Γιατί ο πρώτος περίπλους της γης
θεωρείται σημαντικό επίτευγμα;
• ε. Και μια πρόταση για διάβασμα:
http://www.biblionet.gr/book/41765/Pi
gafetta,_Antonio/%CE%9C%CE%B1%
CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%
CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82
•
5. Αφού διαβάσετε την πρώτη πηγή της σελ. 126,
«Και με τη βούλα του πάπα», να απαντήσετε στα
ερωτήματα:
• Πορτολάνος
• α. Πως εξηγείται η
σπουδή της Ισπανίας και
της Πορτογαλίας για τη
διανομή των εδαφών στο
Νέο Κόσμο;
• β. Γιατί αρχικά η
διαιτησία αυτής της
μοιρασιάς ανατέθηκε
στον Πάπα;
• γ. Τι όριζε η συνθήκη της
Τορντεζίλα το 1494;
• δ. Πως διαμορφώθηκαν οι σχέσεις
Ισπανών –Πορτογάλων σύμφωνα με • Ικέτης γηγενής
τις ιστορικές σας γνώσεις και τη
μαρτυρία που ακολουθεί;
• Σύμφωνα με μια μαρτυρία, ο
Πορτογάλος βασιλιάς Αφόνσο Ε΄,
έδωσε, το 1480, πολύ αυστηρές και
σκληρές διαταγές: αν κάποιος από
τους Πορτογάλους πλοιάρχους
συναντούσε Ισπανούς «που ήταν, ή
υποτίθεται ότι ήταν, καθ’ οδόν προς τη
λεγόμενη Γουινέα, ή στο δρόμο της
επιστροφής, όπου κι αν βρίσκονταν,
έπρεπε να τους συλλαμβάνει και, χωρίς
άλλη διαταγή ή νομική διαδικασία, να
τους ρίχνει αμέσως στη θάλασσα, για
να βρουν εκεί φυσικό θάνατο».
• ε. Να εντοπίσετε ομοιότητες και
διαφορές της αποικιοκρατικής
πολιτικής των Ισπανών και των
Πορτογάλων, κατά την περίοδο των
Ανακαλύψεων.
Βαρθολομαίος Ντε Λας Κάζας
• Ο Βαρθολομαίος Ντε Λας Κάζας,
δομηνικανός ιεραπόστολος, λίγα
χρόνια μετά το ταξίδι του
Κολόμβου, συντάσσει μία έκθεση
που απευθύνεται στον πρίγκηπα
της Ισπανίας, Φίλιππο, με σκοπό
να καταθέσει μια ακριβή αναφορά
για τη στάση των Ευρωπαίων στις
Νέες Χώρες. Δυστυχώς δεν
εισακούστηκε, παραμερίστηκε,
κυνηγήθηκε και κατηγορήθηκε ότι
ήταν ο απαίσιος εφευρέτης ενός
δήθεν διωγμού των ινδιάνων,
διαβάλλοντας έτσι το μεγαλείο της
Ισπανίας.
6. Αφού διαβάσετε τη δεύτερη πηγή της σελ. 126,
«Μια φωνή διαμαρτυρίας για την τύχη των
ιθαγενών» και αυτήν που σας δίνεται από τον ίδιο
συντάκτη, να απαντήσετε στα ερωτήματα:
• α. Ποιος είναι ο συντάκτης τους; • ε. Δανειστείτε και διαβάστε:
• β. Να εξετάσετε την • http://www.orizontesbooks.gr/catalog/
αντικειμενικότητα και την product_info.php?products_id=5005
εγκυρότητά τους καθώς και το
ρόλο που έπαιξε η ιδιότητα του
συντάκτη.
• γ. Με ποιο σχήμα λόγου δίνεται η
συμπεριφορά των Ισπανών
απέναντι στους Ινδιάνους στην
πρώτη πηγή και ποιους
χαρακτηρισμούς θα αποδίδατε
εσείς στους πρώτους και από τις
δύο;
• δ. Ποια ήταν τα κίνητρα αυτής της
στάσης τους;
• ε. Πόσο σύμφωνα ήταν με τις
ευαγγελικές προτροπές;
Του πλούτου αχορταγιά, τση δόξας πείνα,
του χρυσαφιού ακριβιά καταραμένη,
πόσα για σας κορμιά νεκρ' απομείνα…
Από την Ερωφίλη του Γεωργίου Χορτάτση