Các ứng dụng của nguyên lý Fermat

1. Tìm tiêu cự của vài quang cụ đặc biệt.

a) Một tấm phẳng hai mặt song song có độ dày h được làm
bằng vật liệu trong suốt có chiết suất phụ thuộc vào khoảng
cách r từ trục qua tâm của tấm theo qui luật
n(r ) = n0 (1 - b r 2 ) , trong đó n0, b là những hằng số dương đã
biết. Tấm phẳng này ở trong không khí chiết suất là n = 1.
Trên trục chính vuông góc với mặt phẳng tấm này qua tâm của nó (hình vẽ) ở khoảng cách a (a
>> h) có nguồn sáng điểm S. Cho rằng người ta chế tạo tấm này như một loại thấu kính hội tụ,
nghĩa là nó tạo thành một hình ảnh tương điểm của điểm nguồn ở xa S. Tìm độ dài tiêu cự f
của tấm kính này.
b) Một thấu kính lồi làm từ vật liệu có chiết suất n > 1, một
mặt là mặt phẳng, mặt kia được tạo bằng cách quay đường
parabol y = kx 2 quanh trục của nó (xem hình vẽ). Ký hiệu R
là bán kính của đường viền mặt thấu kính phẳng. Giả sử độ
dày của thấu kính rất nhỏ so với bán kính R, tức là kR2 << R .
Hãy tính tiêu cự của thấu kính.
c) Một gương parabol (xem hình vẽ) tạo ra bằng cách cho
parabol y = kx2 quay xung quanh trục Oy của nó (k là hằng số
cho trước) mạ bạc ở mặt Hãy tìm tiêu cực của gương này. Hãy
nhận xét tính chất chiết suất của việc mạ bạc gương so với thấu
kính ở câu 2.
2. Trong việc chế tạo vật liệu (material) người ta đã cố gắng tạo
ra các môi trường có gradient chiết suất thỏa những nhu cầu của kỹ thuật. Trong bài này ta tìm
hiểu một hàm chiết suất Gauss. Cho một khối cầu được làm từ vật liệu quang học trong suốt có
r2
chiết suất phân bố đối xứng tâm theo quay luật n = n(r ) = n e1- 2 R – đây được gọi là hàm chiết
2
0

suất Gauss, với n0 và R là các hằng số dương, r tính từ tâm cầu. Tốc độ ánh sáng trong chân
không là c. Cho S là một điểm sáng trên bề mặt của khối cầu. Có một điểm Sꞌ đối xứng với S
qua tâm khối cầu.
a) Chứng minh rằng S’ là một ảnh của S qua khối cầu.
b) Tính thời gian để một tia sáng bất kì xuất phát từ điểm S truyền trong không khối cầu đến
điểm Sꞌ.