Professional Documents
Culture Documents
Final Script
Final Script
REFORM
MEMBERS:
ROSEANNE OLEA
ELEAZABETH DIAMPON
ERLY ORTIZ
AURORA BATIDOR
WENADIN CABILONA
JEFFREY MASINADIONG
BARECIL BALILI
MYKHO SARIGAN
DENNIS BADADAO
KIM AZUELO
GLENN
NARRATOR: Noong unang panahon, ang mga Pilipino ay namumuhay ng payapa't
matiwasay sa isang komunidad na kung tawagi'y barangay na pinamumunuan ng
isang Datu.
BARECIL: Pare, sana'y marami tayong maaning karne ngayon sa pangangaso natin.
BARECIL: Pare, tingnan mo. Napakasagana ng lupa rito at maganda itong pagtaniman.
MYKHO: Aba! Oo nga pare. Ano pang hinihintay natin? Tayo na't linisin ang lugar na ito.
(Isinigawa na pagkakaingin)
NARRATOR: Noon, pagkakaingin o "the slash and burn system" ang karaniwang ginagamit sa
paghahanda sa lupang tataniman.
MYKHO: Magandang araw mga kasama! Tayo na't simulan na ang pag ani bago pa sumikat ang
araw.
JEFFREY: Magandang araw rin sa inyo. Mukhang maganda ang ani natin ngayon ah?
MYKHO: Opo mahal na Datu! Maraming salamat kay Bathala at siyempre bunga rin ito ng
pagsisikap ng bawat isa.
ELEA: Dalhin mo na itong gulay at prutas Datu, nang sa gano'y ang pamilya mo'y makakain
rin.
JEFFREY: Oh siya mga ka-baranggay, ako muna'y magpapaalam. Ipagpatuloy niyo ang inyong
mabuting gawain.
BONG: Maganda araw! Ako meron alahas. Nais ko palit tayo ani mo, alahas ko.
BONG: Ito mga alahas ko. Kinang-kinang. Ito dala swerte, dami ani ka, dami pera.
WENADIN: Oh sige po Ginoo, pumapayag na ako. Ito ang dalawang basket ng gulay at prutas ko.
(At sila’y nagpalitan)
NARRATOR: Noon paman, nagsimula na ang kalakalang barter ng mga produkto ng mga Pilipino
sa iba't ibang dayuhan kagaya ng Arabo, Tsino at iba pa. Subalit nag iba ang ihip ng
hangin ng sakupin tayo ng mga Espanyol.
CRISTY: A partir de hoy, este dia se declaro que esta. Tierra pertenecia alrea de españa. Esta
claro? (Simula sa araw na ito, idineklara na ang lupaing ito ay pagmamay-ari na ng
hari ng Espanya. Maliwanag ba?)
DENNIS: Pero, senyor. Paano na po kami? Paano na po ang mga ani namin rito?
JEFFREY: Y como parte de la colonia de España, su primera cosecha irá a la colonia como su
pago. Por hectárea de tierra que siembras es equivalente a una persona por encima de
ti. (Bilang bahagi ng kolonya ng Espanya, ang iyong unang ani ay mapupunta sa
kolonya bilang inyong kabayaran sa bawat ektarya ng lupain na iyong tataniman ay
may katumbas kayong isang taong mamamahala sa inyo)
NARRATOR: Napasailalim ang mga Pilipino sa kamay ng mga Encomienderos na kung saan sila’y
naging mga tenyente sa kanilang mga sariling lupa. Ngunit kalauna'y naging marahas
ang mga ito.
BARECIL: Nasaan ang ibang ani ninyo? Bakit kakarampot lang ito?!
GLENN: Iyan lang po talaga lahat Ginoo dahil po sa pesteng dumapo sa ating pananim.
BARECIL: Huwag kang maki-alam!! (Sabay sampal) Palayasin niyo ang mga ito! Mga walang
silbi!!
(Agad na dinampot)
NARRATOR: Lumipas ang panahon at nagsatupad ng batas ang Hari ng Espanya na ang may
lupang hinahawakan ay magparehistro.
AURORA: Pero papa ano mahal? Di tayo marunong magbasa't magsulat sa kanilang linggwahe.
NARRATOR: Hindi naging maganda ang pagtrato ng mga Espanyol sa mga Pilipino. Maraming
magsasaka ang inabuso, inapi, pinagsamantalahan at nawalan ng karapatan.
ROSE: Philippines is a great place and the Filipinos are hospitable and hardworking.
ROSE: By the way Mr President, now that the Philippines is under our control. Where should
we begin?
RHYE: Well as you can remember, the main problem of the Filipinos, particularly the farmers,
is that they are landless. They owned their lands before until the Spaniards came,
invaded their country and took control of all of their properties. And the worst part is
that they are not benefiting on it.
ROSE: We must focus on that reform sir. Give them what they want and return what they
lost. In this way, these people will definitely love us.
ROSE: We are conducting a survey right now. All of the peasants must present a title of their
land.
ERLY: Land.....titles...????
ROSE: Can you please hurry up?! Show us your land title! Now!
(Nanginginig na sa takot si Gloria)
ELEA: Inay?... Mawalang galang lang po. Huwag niyo pong sigawan ang nanay ko.
ERLY: Anak, hindi ko kasi alam kung ano yung land title eh. (Umiiyak)
ROSE: Then, you must pay 30000 pesos for your land registration.
ROSE: If you don’t have the land title and you can’t pay the registration. Then sorry, but we
will be forced to took over your land.
ELEA: Madame, huwag na man pong ganyan. Nawa’y pakinggan niyo muna ang aming
hinaing. Sa lupaing ito nakasalalay ang buhay ng karamihan. Kung tuluyan na po
itong mabawi, saan napo kami pupulutin??
NARRATOR: Marami pang polisiya ang ipinatupad ng mga Amerikano, kagaya ng First Public land
Act, Second Public Land Act, Rice Share Tenancy Act of 1933 at Sugarcane Tenancy
Contracts Act of 1933. Subalit mga mayayamang angkan at korporasyon na lamang
ang siyang nagkakaroon ng oportunidad na maging tagapagmay-ari ng ekta-ektaryang
mga plantasyon at hacienda. Dahil dito, naitatag ang organisasyon na binuo ng mga
magsasaka, ang "Communist Party of the Philippines".
(@ Hacienda Monteverde)
AURORA: Pinatawag ko kayong lahat upang ipaalam sa inyo ang aking kondisyon ukol sa
hatiang magaganap.
AURORA: Shhhhhhhhhh. Tumahimik kayong lahat!!! Abay kung tutol kayo sa aking kondisyon,
magsilayas kayo sa hacienda ko! Mga walang modo!
JEFFREY: Senyora, halos mga magsasaka natin ay nagsisi-alisan na. Papaano na ang hacienda
Monteverde ngayon?
AURORA: Ikaw muna ang bahala sa hacienda ko Mang Berting. Ako'y aalis rin para mangibang
bansa.
NARRATOR: Ipinagbilin ng mga haciendero ang mga hacienda nila sa kanilang mga katiwala.
Kaya't napakaraming mga hacienda ang napabayaan at hindi naipamalakad ng
maayos.
Bago pa man maaksyonan ang suliraning ito, ay siyang pagdating naman ng mga
Hapon.
RHYE: Subete o okonau no wa yoi kotodesu. (Magandang umaga rin sa inyong lahat)
BONG: Kōtei wa kono kuni o shoyū shite imasu. (Pag-aari ng ng Emperador ang bansang ito)
NARRATOR: Dahil sa pagkakaisa ng mga Pilipinong magsasaka, nabuo ang hukbo laban sa mga
Hapon na kung tawagi'y HUKBALAHAP.
BARECIL: (Kuha sa armas) Napagtanto kong ito ang susi upang tayo'y guminhawa at
makabangon ulit. Laban???
NARRATOR: Sa dami ng mga Pilipinong tumaligsa sa mga Hapon ay labing dalawa sa apat na pu
na mga probinsya ang kanilang nasakop. Kaya't nagtagumpay ang mga ito sa
digmaan. ngunit sa kasamaang palad, sa tulong ng militar at guardiya sibil, nabawi
ng mga haciendero ang kanilang lupain mula sa HUKBALAHAP. At dahil dito'y
nagsagawa ng aksyon ang pamahalaan upang maresolba ang suliraning ito sa
pamumuno ni Pangulong Manuel Quezon.
JEFFREY: Ngayong araw na ito, idineklara ko sa inyo ang R.A. 4054 o ang Rice Tenancy Law na
nagsasaad ng 50-50 share sa pagitan ng mga may ari at tenyente na may kaukulang
proteksyon sa mga tenyente tiwali sa mga mapang-abusong may-ari ng lupa.
ELEA: Mawalang galang lang po mahal na pangulo, ngunit tutol po ako sa batas na iyan
sapagkat malulugi po ang mga hacienda namin.
ROSE: Abay tama po si Ador mahal na Pangulo. Kakarampot nlng po kasi ang kita ngayon sa
hacienda tapos 50-50 share pa.
NARRATOR: Gayunpaman, ang batas na iyon ay bahagyang naipatupad dahil ang mga bumubuo
ng konseho ay mga makapangyarihang haciendero. Karamihan sa kanila ay
nagpetisyon laban sa batas. Sa katunayan, isang munisipyo lamang ang nagsatupad
ng nasabing batas.
(PRESSCON)
CRISTY: Mahal na Pangulo, ngayong na amyendahan ang Rice Tenancy Act, ano po ang
susunod n’yong plano?
JEFFREY: Aba oo ipagpapatuloy ko ito dahil natitiyak kong makakatulong ito sa lahat.
NARRATOR: Sa administrasyong Quezon, nabuo ang NARICC o National Rice and Corn
Corporation, ang Court for Industrial Relations at ang National Land Settlement
Administration ay naitatag upang maitaguyod ang Homestead Program…….Subalit,
ELEA: Wala na po tayong sapat na pondo para ipatuloy ang Homestead Program.
NARRATOR: Dahil dito, hindi napagtagumpayan sa administrasyong ito, ang pagpapatupad sa mga
nasabing programa. Kaya't nag resulta ito sa pagdami ng mga mga manggagawang
inabuso sa mga kasero.……..Sa pamumuno ni Pangulong Manuel Roxas,
ERLY: Maiba tayo mare, sa tingin mo unti-unti na bang bumabangon ang mga Pilipino sa
pamamahala ni Pangulong Roxas?
WENADIN: Sa palagay ko mare, oo. Kasi ngayon, naipatupad na ang RA no.34 na nagsaad ng 70-
30 sharing sa pagitan nating mga tenyente at mga kasero.
ERLY: Buti na nga lang mare nuh? At may tatlumpu’t porsyento tayo, di kagaya noon, ay
wala talaga tayong napala.
WENADIN: At alam mo ba, binabaan din ang interes sa loan nating mga tenyente na hindi hihigit
ng 6%
WENADIN: Presca? Maring? Ang mga opisyal ay nasa bulwagan. Abay may mahalagang anunsyo
siguro sila.
(Nagmadali sila)
(Sa bulwagan)
CRISTY: Magandang umaga sa ating lahat. Naparito po kami dahil may dala po kaming
magandang balita para sainyong lahat. (Sinabi habang nakangiti)
CRISTY: Ang ating mahal na Pangulo, ay nakipagsundo para bilhin ang walong libong ektarya
sa Batangas na pag mamay-ari ng Ayala-Zobel Family. At!! Kayong lahat ay may
pagkakataong makabili ng nasabing lupa.
ERLY: Ibig sabihin po maam, kung kami poy makabili ng lupa, ay sa amin na?
CRISTY: Oo! Inyung inyo na. Kaya't magpalista na kayo sa mga gustong bumili ng lupa.
NARRATOR: Nakabili nga ang mga magsasaka ng lupain subalit kulang ang mga pasilidad kaya't
napilitan sila na ibenta ang kanilang lupain sa mga haciendero.
NARRATOR: 1948-1953- Ang panunungkulan ni Pangulong Elpidio Quirino. Sa mga taong ito,
ipinagpatuloy ng Pangulo ang nasimulan ni Pangulong Roxas.
KIM: Ladies and gentlemen, I established the Executive Order no. 355, the Land Settlement
Development Corporation (LASEDECO). Its goal is to accelerate and expand the
peasant resettlement program of the government.
(Kinaumagahan sa sakahan)
GLENN: Tsk tsk tsk. Ewan ko ba sa pamahalaan! May plano nga, hindi naman natutupad!
Tayo lang ang kawawa nito.
NARRATOR: Hindi nga naipatupad ang LASEDECO. Hanggang napasailalim na ang Pilipinas sa
pamamahala ni Pangulong Ramon Magsaysay,
ROSE: Mag siupo na ang lahat. Dahil ang Pangulo nati'y magsasalita na.
MYKHO: Alam ko kung gaano kahalaga ang ipatuloy ang mas matapat para sa kabutihang
Programa ng Repormang pang Agraryo. Kayat kami na naglilingkod sa inyo, ay
nahsagawa ng batas para mapangalagaan kayong mga magsasaka't mangagawa at
mapaunlad ang Reporma sa ating bansa.
MYKHO: R.A no. 1199 or the Agricultural Tenancy Act basically governed the relationship
between landholders and tenant farmers. Furthermore, the Court of Agricultural
Relations is established to improve tenency security and to resolve land disputes filled
by the two parties. Kung kayo ay may mga hinaing pumunta lang kayo sa Agricultural
Tenancy Commision at ng kayoy magabayan.
NARRATOR: Nang dahil sa kakulangan ng pondo, hindi naging matagumpay ang programa.
Kaya't ang problema pagitan sa mga kasero at tenyente ay patuloy parin.
CRISTY: Hello Mr. President. Ano pong masasabi niyo ngayon na kayo’y binansagan nang "Ama
ng Repormang Pang-Agraryo"
BONG: Masaya! Masaya ako na naipatupad na ang RA no. 3844 o Agricultural Land Reform
Code. At nabigyan na ng pagkakataon ang mga Pilipinong magsasaka na maging
tunay na taga pag-may ari ng lupa nila.
ERLY: Nadinig na rin ang ating panalangin. Sa wakas, sa atin na rin ang lupang ito!
WENADIN: Dapat lang natin pasalamatan ang ating Pangulo
NARRATOR: Sa kasamaang palad, hindi naisakatuparan nang maayos ang batas na ito na unti-
unting nawalan ng ipon dahil sa kakulangan ng pondo at sa mga sunud-sunod na
pag-amyenda ng mga kongresistang nabibilang sa mga maiimpluwensiyang angkan ng
mga kasero. Tuluyang lumago ang kapangyarihan ng mga kasero at napabayaan ang
karapatan ng mga magsasaka noong idineklara ang batas militar noong dekada '70 sa
pamamahala ni Pangulong Ferdinand Marcos,
AURORA: Yung land authority ba ka mo? Naku wala na yun mare. Pinalitan na ang pangalan na
Kagawaran ng Repormang Pansakahan o sa ingles ay Department of Agrarian Reform
o DAR. Ito nga ay nilagdaan na ni Pangulong Marcos at ito'y nasa RA No. 6389 na mas
kilala sa tawag na Code of Agrarian Reform of the Philippines.
ROSE: Abay!! Maraming salamat mare ha! Siguro’y naligaw na ako kanina pa, eh nabago na
pala
BARECIL: I present to you the core of my Agrarian Reform Program, the Presidential Decree no.2
proclaiming the entire country as a land reform area and Presidential Decree no. 27,
decreeing the emancipation of tenants from the bondage of soil. It also lowered the
ceilings for landholdings to 7 hectares.
RHYE: That’s a brilliant decrees' Mr President! I’m sure that tenants-farmers will be grateful
for this.
NARRATOR: President Marcos’ Agrarian Reform is characterized by 5 major components and these
are Land Tenure Program, Institutional, Physical, Agricultural Development and
Human Resources. His program was labelled "revolutionary" because it was pursued
under Martial Law and it was the only law in the Philippines ever done by
handwriting.
Ilang buwan matapos ang pagpapatalsik kay Pangulong Ferdinand Marcos at pag-upo
naman sa puwesto ni Pangulong Corazon Aquino, umugong ang mga protestang
humihingi ng mas malawakan at mas epektibong mga repormang pansakahan.
JEFFREY: Tss. Naging marahas ang nangyaring pagprotesta ng ating mga magsasaka't
manggagawa! Napakalungkot isipin.
BONG: Oo nga. Akalain mo, labing dalawang magsasaka ang namatay at labing siyam ang
sugatan. Tsk tsk tsk
MYHKO: Ano ang dapat nating gawin mahal na Presidente?
ELEA: Let's make a program for redistribution of public and private agricultural lands to
farmers and frameworkers who are landless, irrespective of tenurial arrangment.
BONG: That's a good idea President! We need to take actions on whats going on with our own
farmers. Sila ang nagpapakain sa atin kaya kailangan natin silang pahalagahan.
NARRATOR: Kaya't noong taong isang libo siyam na raan walumpu’t-anim ay naideklara ang CARP
o Ang Comprehensive Agrarian Reform Program.
BARECIL: Oo! Dahil naisakatuparan na ang Comprehensive Agrarian Reform Program na mas
kilala bilang CARP! Na nakasulat sa RA no. 6657, nakapaloob rito ang pagbabahagi ng
mga lupa sa magsasaka.
(Naghalakhakan)
(PRESSCON)
CRISTY: Mahal na Pangulo, pwede po ba namin kayong tanungin ng mga ilang katanungan
hinggil sa inyong mga programa't batas sa Repormang Pansakahan?
RHYE: Yes and it was written in RA no. 7881 of 1995. Also, this RA includes excemptions of
fishponds and prawns from the coverage of CARP.
RHYE: Executive no. 363 limits this type of lands that may be converted and RA no. 8435
plugged the legal loopholes land use conversion.
ROSE: With regards po sa CARP Mr. President? Mayroon po ba kayong mga plano ukol rito?
RHYE: Oo naman! CARP is very important kaya dapat nating pagtuunan ng pansin. Kaya’t
may RA no.7905 to strengthen the implementation of the CARP and we have RA 8532
or Agrarian Reform Bill na nakasaad dito na may 50 billion.
AURORA AT GLENN: 50 billion?!!!
GLENN: Napakalaking halaga!! Paano na lang kung magkulang ang pondo ng pamahalaan??
AURORA: Sa huli tayo parin naman ang kawawa! Ewan ko sa gobyerno natin
NARRATOR: Ika dalawampu’t tatlo ng Pebrero isang libo siyam na raan siyamnapu’t walo,
CRISTY: Pamahalaan!! Nagkulang nga ba ang pondo at pasilidad upang maimplementa ang
CARP? iyan po ay ibabalita sa atin ni Bong Camacho. Bong?
BONG: Yes CJ! Narito tayo ngayon sa Palasyo at kasama ko ang kalihim ng Kagawaran ng
Repormang Pansakahan. Bb. Ortiz. Maam, totoo po bang nagkulang ang gobyerno
upang maimplementa ang CARP?
ERLY: Sad to say yes. The 50 billion allotted by RA no. 6657 to finance the CARP from 1988-
1998 was no longer sufficient to support the program. To address this program, today
our President has signed RA no. 8533 or Comprehensive agrarian reform law which
futher strenghtened the CARP by extending the program to another 10 years.
BONG: Maraming salamat po maam. At iyan po ang buong detalye. Ito po si Bong Camacho,
nagbabalita.
NARRATOR: Hanggang sa natapos ang termino ni Pangulong Ramos at siyang pagsunod naman ni
Pangulong Joseph Estrada na dala-dala ang pangitaing "ERAP PARA SA MAHIRAP"
(Sa sakahan)
ROSE: The president has signed Executive Order no. 151. Ang lahat ng mga magsasakang
may maliit na sakahan ay tutulungan ng gobyerno na mapalawak ito.
DENNIS: Aba talaga ma’am? Napakagandang balita po iyan para sa aming mga magsasaka.
(Shake hands)
WENADIN: Sige.. Maam may tanong lang po sana ako. Yung tungkol sa MAGSAKA ng Pangulo?
ELEA: Well the concept of that program was for investors to bring in capital, technology and
management support while the farmers will contribute on it.
NARRATOR: It was during this period that DAR launched a series of land occupations. However,
CRISTY: Mga kababayan, matutunghayan po natin ngayon sa labas ng Malacanang ang
napakaraming mga magsasaka at mga may ari ng lupa ang nagwelga.
BARECIL: Opo. At nandito po kami upang ipalabas ang aming hinaing upang mapukaw ang mga
isipan ng mga natutulog na adminstrasyon ngayon! Nasaan na ang bayad sa aming
mga lupa na matagal niyo ng pinangako sa amin??!!! Ilabas niyo!!
RHYE: Nilagdaan na ng Pangulo ang Executive no. 364, muling pinangalanan ang DAR bilang
Department of Land Reform.
RHYE: Gayunpaman, noong 23 Agosto 2005, nilagdaan ng Pangulo ang Executive no. 456.
Muling pinangalanan ang Department of Land Reform na Department of Agrarian
Reform o DAR. At sa panahong ito, naimplementa ang BAYAN_ANIHAN.
ERLY: Bayan means people, Anihan means harvest and Bayanihan means working together.
Applied to CARP, BAYAN_ANIHAN means united people working together for the
successful implementation of agrarian reform.
LAHAT: ( Nagpalapakan)
ERLY: Today, I present to you the KAPITBISIG SA KAHIRAPAN AGRARIAN REFORM ZONES o
KARZONEs.
JEFFREY: Ito ay lumalayon sa pagkakapit bisig nating lahat for poverty reduction, food
sufficiency, farm productivity, and social equity.
NARRATOR: Nang dahil sa Gulayan Magsasakang Agraryo, dagdag kita para sa mga magsasaka ay
naibigay at libreng edukasyon para sa mga anak ng mga magsasaka dahil sa
Diosdado Macapagal Scholar Program.