SOSYAL ÖĞRENME KURAMI

Albert Bandura-1925
• Bandura’ya Göre Davranışçılığın Sınırlılıkları
• Davranışçılık doğal ortamda oluşan şeyleri
temsil etmemektedir.
• Davranışçılık genellikle ilk tepkilerin nasıl
kazanıldığını açıklamaz.
• Davranışçılık sadece doğrudan öğrenme ile
ilgilenir.
 Gözlem Yoluyla Öğrenme Süreçleri

 Dikkat (Attention): Model alınan davranışa dikkat edilmelidir. Gözlemci

davranışı görmeli, duymalı veya duyu organları ile hissetmeli.
 Hatırda tutma (Retention): Gerektiğinde taklit etmek için modelin
davranışlarının belleğe görsel, sözel ya da sembolik olarak kodlanması
gerekir.
 Davranışın oluşumu (Realizin): Bireyin gözlemlerini kendi davranışına
dönüştürmesi. Model alınan davranışın aynısı olmayabilir.
 Güdülenme (Motivation): Modelin davaranış sonucu ödüllendirilmesi
veya cezalandırılması. Performans için öz yeterlilik duygusu.

3
Sosyal Öğrenme Kuramının Dayandığı İlkeler

• Karşılıklı belirleyicilik
• Sembolleştirme kapasitesi
• Öngörü kapasitesi
• Dolaylı öğrenme kapasitesi
• Öz düzenleme kapasitesi
• Öz yargılama kapasitesi

4
 Karşılıklı Belirleyicilik
Çevre, birey ve davranış faktörü
sürekli etkileşim halinde, insan Birey
davranışlarını belirler.

Davranış Çevre
5
 Sembolleştirme Kapasitesi

İnsanlar yaşamlarındaki her öğeyi zihinlerinde

sembolleştirirler. Bilişsel bir süreçtir. Geçmiş ve
geleceğin sembolü ya da bilişsel temsilcisi olan
düşünceler, sonraki davranışları etkiler.

6
 Öngörü Kapasitesi
İnsan önbilgileri kullanarak ileriyi düşünme, plan
yapma ve geleceği tahmin etme yeterliğine sahiptir.

7
 Dolaylı Öğrenme Kapasitesi

İnsanlar her şeyi doğrudan öğrenmezler. Her şeyi

öğrenmek için denememiz gerekmez. Bu öğrenmeyi
sınırlandırır. Başkalarının deneyimlerinden öğrenme
insanların öğrenme kapasitelerini ve hızını yükseltir.

8
 Öz Düzenleme Kapasitesi

İnsanlar başkalarını memnun etmenin yanında

kendilerini de memnun edecek biçimde hareket ederler.
İçsel standartlar oluşturarak kendi davranışlarını
değerlendirebilir, yargıda bulunabilirler. İnsanların
davranışları içsel standartlarına ve güdülenmelerine
dayalıdır. İnsanlar yaptıkları işlerden ve davranışlardan
kendileri sorumludur.

9
 Öz Yargılama Kapasitesi
Buna öz yansıtma kapasitesi de diyebiliriz. İnsanları kendileri
hakkında düşünme, yargıda bulunma, kendilerini yansıtma kapasitesine
sahip oluşlarıdır. Çevreye uyum sağlama yeterliliğimizle ilgilidir. Birey
kendisi ile ilgili fikirlerini kaydeder ve fikirlerin yeterliği hakkında yargıda
bulunur. Bu yargılar da kişinin bir işi başarmada ne kadar yeterli ve
yetenekli olacağına ilişkin algılarını geliştirir. Öz-yeterlilik algısını
geliştirir.

10
Dolaylı Yaşantılar
• Dolaylı pekiştirme
• Dolaylı ceza
• Dolaylı güdülenme
• Dolaylı duygu

11
 Sosyal Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler
1. Gözlemcinin özellikleri
* Öz düzenleme
* Öz yeterlik
* Öngörü kapasitesi
* Sembolleştirme kapasitesi
* Gözlemcinin yetenekleri
* Gözlemcinin ihtiyaçları
2. Modelin Özellikleri 3. Davranışın özellikleri
* Modelin saygınlığı •İşe yarar olması
* Modelin statüsü •İhtiyaçları karşılayabilir
olması
* Modelin benzerliği •Cezadan kurtarıcı olması
* Modelin cinsiyeti •Ödülle sonuçlanması
* Modelin yaşı •Güdüleyici ve anlamlı
olması
Modelin kişilik
özellikleri
Halo Etkisi:
• Bireyin sahip olduğu olumlu bir özellikten dolayı diğer
özelliklerinin de olumlu olduğunun düşünülmesidir.
Horn Etkisi:
• Bireyin sahip olduğu olumsuz bir özellikten dolayı diğer
özelliklerinin de olumsuz olduğunun düşünülmesidir.
Öncelik Etkisi:
• Birey hakkındaki ilk izlenimlerimizin sonraki
yargılarımızı etkilemesi
Sonralık Etkisi:
• Birey hakkındaki son izlenimlerin daha çok akılda
kalması.
 Sosyal Öğrenme Kuramının Eğitime Yansımaları
 Gerçek hayattan, masal, roman ve film kahramanlarından örnek
modeller öğrencilere tanıtılmalıdır.
 Öğrencilerin öz yeterlilik algısı geliştirilmelidir.
 Öğretmenler davranışları ile öğrencilere model olmalıdır. *
 Öğretmenler alanında yeterli olmalıdır.
 Doğru davaranışlar pekiştirilerek diğer öğrencilerin model alması
sağlanmalıdır.
 Öğrencilerin dikkatini toplayacak yeni materyaller kullanılmalıdır.
 Öğrenciler kendi öğrenme süreçlerinde sorumluluk almalıdır.
14