Cadangan Jawapan

BAB 1 PENGENALAN KEPADA BIOLOGI
DAN PERATURAN MAKMAL
Praktis Formatif 1.1
1 Biologi ialah kajian terperinci tentang kehidupan dan
interaksi benda hidup dengan persekitaran semula
jadinya.
2 Genetik (bioinfomatik), mikrobiologi (pelbagai vaksin
dan ubatan), bioinformatik (bioplastik).
3 Bioteknologi. Bioplastik boleh diperbuat daripada
produk sampingan pertanian atau daripada
botol plastik terpakai dengan menggunakan
mikroorganisma.
(b) Laporkan sebarang kerosakan peralatan atau
barangan kaca kepada guru dengan segera.
(c) Jauhkan bahan kimia mudah terbakar
daripada sumber nyalaan api.
(d) Dilarang menyentuh, merasa dan menghidu
bahan kimia secara langsung.
Praktis Formatif 1.3
1 (a) Pemboleh ubah dimanipulasikan:
Kepekatan kanji.
Pemboleh ubah bergerak balas: Tempoh
masa untuk hidrolisis kanji lengkap / kadar
hidrolisis kanji.
(b) Kadar hidrolisis kanji melawan kepekatan kanji

4 Ahli biologi hidupan liar, doktor, pakar kiropraktik, 1.2

ahli fisiologi senaman, ahli mikrobiologi, ahli biologi 1.0

kadar hidrolisis kanji (% minit-1)

marin, ahli botani 0.8

0.6
Praktis Formatif 1.2
0.4

1 (a) Alat pelindung mata—Untuk mengelakkan mata 0.2

daripada terkena bahan kimia berbahaya 0

1 2 3 4 5
(b) Baju makmal—Untuk melindungi pakaian kepekatan kanji (%)

daripada kerosakan. 2 (Mana-mana lima)

(b) Kebuk wasap—Untuk mengelakkan daripada
terhidu gas-gas yang berbahaya seperti klorin,
bromin dan nitrogen dioksida.
2 Sisa biologi kategori B perlu dibungkus dahulu
di dalam beg plastik biobahaya tahan autoklaf,
disterilkan di dalam autoklaf untuk nyahkontaminasi,
dan kemudiannya dimasukkan ke dalam tong
biobahaya. Beg plastik biobahaya tidak boleh
dibuang ke dalam tong sampah biasa.
3 (a) Maklumkan kepada guru.
(b) Jadikan kawasan tumpahan kawasan larangan.
(c) Tabur serbuk sulfur untuk menutupi tumpahan
merkuri.
(d) Hubungi pihak bomba.
3 Tiga satah utama yang digunakan iaitu satah
4 (a) Berjaga-jaga bila mengendalikan barangan
kaca panas.
• Besar dan tepat; gunakan pensel yang tajam dan
bukan pensel warna atau pen.
• Tidak berlorek secara artistik.
• Garisan lukisan perlulah jelas, bersih, berterusan
dan tidak terputus-putus. Jangan gunakan
pembaris untuk melukis garis bentuk spesimen.
• Lukisan mesti berlabel. Garis label mesti tertuju
pada struktur yang betul, tiada kepala anak
panah, lurus dan tidak bersilang antara satu
sama lain.
• Lukisan harus bertajuk.
• Setiap struktur dalam lukisan mesti terletak di
kedudukan yang betul dan saiznya berkadaran
dengan semua struktur yang lain.
frontal, satah sagital dan satah melintang.

Biologi Tingkatan 4 1
 4 (a) Mengenal pasti masalah yang boleh diuji
dengan penyiasatan santifik
(b) Membina hipotesis
(c) Mengenal pasti dan mengawal pemboleh ubah dilupus. Sisa cecair biologi yang telah disterilkan
serta kaedah pengumpulan data
(d) Merancang dan menjalankan penyiasatan
saintifik
(e) Mengumpul data
(f) Menginterpretasi data dan keputusan melalui
penaakulan saintifik
(g) Membuat kesimpulan
(h) Menulis laporan
Praktis Sumatif 1
1 Untuk mengelakkan kecederaan di kaki daripada
serpihan kaca dan tumpahan bahan kimia.
2 (a) Keratan rentas membahagikan struktur kepada
bahagian atas dan bawah secara melintang.
(b) Keratan membujur membahagikan struktur
kepada bahagian kiri dan kanan.
3 • Kategori A (sisa tajam) – Peralatan tajam seperti
picagari, jarum, kaca, skalpel. Dimasukkan ke
dalam bekas yang disediakan khas bagi sisa
tajam, Bekas ini tidak perlu disterilkan.
• Kategori B (sisa tidak tajam) – Sisa pepejal
biologi seperti sarung tangan, kertas tisu, piring
petri, bekas kultur plastik , agar yang telah
mengeras. Dibungkus dahulu di dalam beg
plastik biobahaya tahan autoklaf, disterilkan
di dalam autoklaf untuk nyahkontaminasi,
dan kemudiannya dimasukkan ke dalam tong
biobahaya. Beg plastik biobahaya tidak boleh
dibuang ke dalam tong sampah biasa.
• Kategori C (bangkai haiwan) - Bangkai, organ,
dan sisa tisu haiwan makmal atau haiwan uji kaji.
Dibalut di dalam bahan penyerap (seperti kertas
tisu), dibungkus dengan rapi di dalam beg plastik
biobahaya dan disejukbeku.
• Kategori D (cecair) – Kultur kaldu, media
2 Biologi Tingkatan 4
cecair, darah dan/atau produk darah seperti
serum. Semua sisa cecair biologi mesti
dinyahkontaminasi secara autoklaf sebelum
itu perlu dilupuskan dengan segera.
4 Peringkat penyiasatan saintifik:
• Mengenal pasti masalah – Menentukan
persoalan yang hendak dikaji.
• Membuat hipotesis – Menyatakan suatu
pendapat yang kebenarannya akan diuji melalui
eksperimen.
• Merancang penyiasatan – Pengumpulan
maklumat atau latar belakang saintifik mengenai
eksperimen, persiapan dan pemilihan bahan,
radas serta penggunaan kaedah yang betul.
• Mengawal pemboleh ubah – menentukan
pemboleh ubah yang dimalarkan, pemboleh
ubah yang dimanipulasikan dan pemboleh ubah
yang bergerak balas.
• Menjalankan penyiasatan – penggunaan alat,
radas dan bahan dengan cara yang betul,
pemerhatian dibuat dengan teliti, pembersihan
dan penyimpanan alat dan radas selepas
eksperimen serta pelupusan bahan sisa dengan
cara yang betul.
• Mengumpul data – Data atau pemerhatian
dikumpul dan direkod dengan cekap,
bersistematik dalam pelbagai kaedah.
• Menganalisis data – Data ditukar kepada bentuk
yang lebih bermakna, misalnya graf.
• Hubungan antara pemboleh ubah bergerak
balas dan pemboleh ubah yang dimanipulasikan
ditentukan.
• Mentafsir data – Data ditafsir secara logik dan
objektif. Maklumat yang diperoleh kemudian
dihuraikan dengan jelas kepada bahagian kecil
untuk mencari hubungan atau perkaitan antara
bahagian-bahagian dalam maklumat atau data
itu.
• Membuat kesimpulan – Hipotesis diterima
atau ditolak dan satu kesimpulan dibuat bagi
eksperimen yang dijalankan.
 • Membuat laporan – Laporan ditulis berdasarkan kawasan larangan untuk mengelakkan
pada langkah-langkah dalam kaedah saintifik. kejadian yang tidak diingini berlaku.
• Laporkan kepada pihak bomba dan
5 (a) (i) Bagaimanakah kehadiran enzim amilase
penyelamat.
mempengaruhi hidrolisis kanji?
(c) Mengkaji kesan kehadiran gula terhadap
(ii) Kanji dapat dihidrolisis dengan kehadiran
pertumbuhan yis [EKSPERIMEN]
enzim amilase berbanding tanpa kehadiran
enzim amilase. Pernyataan masalah:
Adakah kehadiran gula mempengaruhi
(iii) Pemboleh ubah dimanipulasikan:
masa yang diambil untuk saiz doh
Kehadiran enzim amilase
berganda?
Pemboleh ubah bergerak balas: hidrolisis
kanji Hipotesis:
Pemboleh ubah dimalarkan: masa dan Masa yang diambil untuk saiz doh
suhu berganda lebih singkat dengan kehadiran
gula.
(b) Murid tersebut mestilah memaklumkan
Pemboleh ubah:
kepada guru/pembantu makmal secepat Pemboleh ubah dimanipulasikan:
mungkin dan jadikan tempat tumpahan Kehadiran gula
kawasan larangan (yakni melarang rakan-
Pemboleh ubah bergerak balas:
rakan daripada pergi ke tempat tersebut).
Masa yang diambil untuk saiz doh
berganda
Soalan Esei Pemboleh ubah dimalarkan:
Kuantiti tepung, yis dan air yang
6 (a) • Pastikan mangsa kebakaran tidak berlari digunakan, suhu air, dan masa yang
dan arahkan mangsa supaya baring. diambil untuk menguli doh
• Gunakan selimut kalis api untuk
Bahan:
memadamkan api setelah mangsa
1.5 g yis, 5 g glukosa, 100 ml air suam,
dibaringkan.
kain dan 170 g tepung
• Jika tiada selimut kalis api, gulingkan
Radas:
mangsa di atas lantai.
Bikar 1000 ml, kelalang kon 250 ml,
• Maklumkan kepada guru atau pembantu mangkuk adunan dan jam randik
makmal secepat mungkin supaya mangsa
Prosedur:
dapat diberikan rawatan segera.
1. Campurkan glukosa dengan sedikit air
• Penggera atau loceng kecemasan
suam di dalam kelalang kon.
kebakaran hendaklah dibunyikan dengan
segera. 2. Larutkan yis di dalam larutan glukosa
tersebut.
(b) • Segera maklumkan kepada guru atau 3. Biarkan ampaian yis selama 20 minit.
pembantu makmal. Ini bertujuan untuk memastikan yis aktif
• Gunakan serbuk sulfur untuk menutup dan tumbuh.
tumpahan merkuri.
• Jadikan tempat tumpahan tersebut sebagai

Biologi Tingkatan 4 3
 4. Letakkan separuh daripada tepung ke
dalam mangkuk adunan.
5. Apabila campuran yis telah
mengembang dan menjadi berbuih,
buat satu lubang di tengah tepung dan
tuangkan campuran yis.
6. Gaulkan campuran tersebut dengan
baik untuk membuat satu doh yang
lembut.
7. Tambahkan baki tepung secara
beransur-ansur sehingga menjadi sukar
untuk menggaul doh.
8. Taburkan sedikit tepung pada
permukaan meja. Keluarkan doh
daripada mangkuk dan letakkan di atas
permukaan meja.
9. Uli doh selama 10 minit sehingga licin,
elastik dan tidak melekit.
10. Uli doh dengan melipat doh dan
menekannya ke bawah dengan tapak
tangan. Genggam doh dan ulang
dengan melipat dan menekan doh ke
bawah semula.
11. Letak doh di dalam bikar 1000 ml. Tekan
doh ke bawah dan rekod isi padu awal.
12. Tutup bikar dengan sehelai kain bersih
dan letakkannya di tempat bersuhu
sederhana.
13. Mulakan jam randik dan rekod masa
yang diambil untuk saiz doh menjadi
dua kali ganda saiz asalnya.
14. Ulang keseluruhan prosedur untuk
menyediakan doh kedua menggunakan
ramuan yang sama tetapi tanpa gula.
15. Tulis laporan mengenai eksperimen
tersebut.
4 Biologi Tingkatan 4
Keputusan:
Keadaan doh Masa yang diambil untuk saiz
atau isi padu doh menjadi dua
kali ganda saiz
asalnya (minit)
Doh dengan
gula
Doh tanpa
gula
Sudut Pengayaan
7 Beberapa kesan Revolusi Industri 4.0 terhadap
kehidupan harian.
• Kecerdasan Buatan (Artificial Intelligence) atau
AI. Menerusi AI, sesuatu sistem dihasilkan untuk
mempelajari persekitaran dan menjadi pemacu
kepada hubungan antara manusia, peralatan
fizikal dan dunia digital.
• Teknologi Pemprosesan Awan dalam
penyimpanan dan pemprosesan data, yang
menghubungkan deria pintar pada peralatan
dengan sambungan internet , Sekuriti Siber bagi
melindungi data dan meminimumkan risiko dan
cetakan 3D yang memudahkan pembangunan
prototaip.
• Teknologi Robotik Automasi pula berkeupayaan
untuk beroperasi dalam persekitaran kerja yang
sama seperti manusia.
• Realiti Maya yang dapat menyediakan maklumat
visual secara maya, Realiti Berperantara
yang menggabungkan dunia fizikal dengan
dunia maya serta Analisis Data Besar yang
menggunakan data dikumpul untuk penyediaan
perkhidmatan dan melakukan unjuran yang lebih
tepat.
 8 (a) Langkah pertama ialah mendapatkan
maklumat tentang teknik kultur tisu. Ini boleh
dilakukan dengan:
• melayari laman web
• merujuk bahan cetakan seperti jurnal atau
rujukan elektronik
• membuat lawatan ke universiti tempatan
atau institusi penyelidikan untuk
mendapatkan maklumat yang diperlukan.

(b) Daripada maklumat yang diperoleh, data

tentang cara penghasilan satu pokok baharu
daripada satu sel terpilih, misalnya pokok
orkid, dapat dikumpulkan.
(c) Satu laporan disediakan. Laporan tersebut
mengandungi kaedah penanaman secara
kultur tisu berserta grafik yang menarik dan
perbincangan tentang bagaimana teknik itu
dilakukan. Isu terkini tentang teknik ini juga
dibincangkan.

Biologi Tingkatan 4 5