Parirala

Ang parirala ay mga lipon ng salita na walang simuno at panaguri at ginagamit

lamang sa bahagi ng pangungusap.

Uri ng Parirala
1. Pariralang Karaniwan
Ito ay binubuo ng panuring at pangngalan.
Halimbawa: Ang ating bansa ay sagana sa likas na yaman
2. Pariralang Pang-ukol
Ito ay binubuo ng pang-ukol at ang layon nito.
Halimbawa: Huwag kayong gagawa ng labag sa batas
3. Parilalang Pawatas
Ito ay pagsasama ng pawatas na anyo ng pandiwa at ng layon nito.
Halimbawa: Ang magsabi ng katotohanan ay mahirap gawin minsan
4. Parirala sa Iba't Ibang Anyo ng Pandiwa
Ito ay binubuo ng pandiwa na nasa iba't ibang panauhan at layon
Halimbawa: Ang nagdurusa sa kasalanan ng lider ay ang mga mamamayan
5. Parirala sa Pangngalang Diwa
Pagsasama ng panlaping pag + salitang ugat + pag-uulit ng unang pantig ng
salitang ugat + layon nito.
Halimbawa: Ang paglalakad sa batuhan ay mahirap
6. Pariralang Pandiwa
Pagsasama ng panlaping naka + salitang ugat + layon nito o kaya ay pagsasama ng
pantukoy na ang + pang-ngalang diwa + layon nito.
Halimbawa: Ang nakatayo sa unahan ng klasrum ay ang pinakamahusay na mag-aaral
Gamit ng Parirala sa Pangungusap
1. Pariralang Pangngalan
Ang parirala ay ginagamit bilang isang pangngalan.
Halimbawa: Ang tanging pinahahalagahan ni Mayie ay "ang pagmamahalan nila ng
kanyang kasintahan."
2. Simuno
Ang parirala ang pangunahing diwa ng pangungusap.
Halimbawa: Laging tinatandaan ni Domeng ang ukol sa kanyang kinabukasan
ang mabuting mamayan ay nagbabayad ng buwis
3. Kaganapang Pansimuno
Ang parirala ay ipinapakilala ang simuno
Halimbawa: Ang tinalakay nina Feliz at Edward ay tungkol sa ikauunlad ng bayan.
4. Pamuno sa Simuno
Ang simuno at ang pariralang nasa bahagi ng paksa ay iisa lamang.
Halimbawa: Si Gail, ang pinuno ng aming klase, ay isang manunulat na.
5. Pariralang Pang-uri
Ang parirala ay ginagamit upang mag-bigay turing sa pangngalan o panghalip.
Halimbawa: Si Bianca ay isang babaeng may kalukuhan.
6. Pariralang Pang-abay
Ang parirala ay sumasagot sa tanong na saan at kailan.
Halimbawa: Ang bata ay pupunta sa parke.

Sugnay
Ay bahagi ng mga salita pangungusap na buo ang diwa. Maroong itong
dalawang uri, ang sugnay na makapag-iisa at sugnay na di mag-iisa.

Dalawang Uri ng Sugnay

a. Sugnay na Makapag-iisa
- ito ay maaaring tumayo bilang payak na pangungusap.
Halimbawa:
1. Ang ating mga tahanan ay linisan.
2. Nagluluto ako na ako ng ulam.
3. Ang aking takdang araling ay tapos na.

b. Sugnay na Di-makapag-iisa
- mayroon itong paksa at panaguri ngunit hindi buo ang diwa ng ipnahahayag.
Kailangan nito ng sugnay na makapag-iisa upang mabuo ang diwa.
Halimbawa:
1. upang di pamugaran ng lamok.
2. nang sila ay dumating.
3. kaya pwede na akong maglaro sa labas.

Pangungusap
-ay isang salita o pangkat ng mga salita na nagpapahayag ng isang buong diwa
o kaisipan. Ito ay binubuo ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit
buo ang diwa.
Mga Halimbawa:
Isang salitang pangungusap – umuulan.
Isang pangkat ng mga salita – Hanggang ngayon, walang makapagsasabi kung paano
nagsimula iyon

A. Kaayusan ng Pangungusap
Kung ang panaguri ay nauuna kaysa simuno, ang pangungusap ay nasa karaniwang
ayos.
Karaniwan/ganap - Nagsisimula sa Panaguri at Nagtatapos sa simuno.
Halimbawa: Bumili ng bagong sasakyan si Juan.
Kung ang simuno naman ang nauuna kaysa sa panaguri, ang pangungusap ay nasa di-
karaniwan ayos. Ang panandang "ay" ay kadalasang makikita sa mga pangungusap na
nasa di-karaniwang ayos.
Di- Karaniwan - Nagsisimula sa Simuno at Nagtatapos sa Panaguri.
Halimbawa: Si Juan ay bumili ng bagong sasakyan.

B. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit

Maiuuri rin ang pangungusap bilang pasalaysay o paturol, patanong, pautos at
padamdam:
Pasalaysay o Paturol: Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan o pangyayari. Lagi itong
nagtatapos sa tuldok(.) oo o hindi
Patanong: Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o pangyayari, at tandang
pananong(?) ang bantas sa hulihan nito.
Pautos: Ito ay uri ng pangungusap kung saan ay nakikiusap o nag uutos ito.
Padamdam: Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng tuwa,pagkagulat,
paghanga, panghihinayang at iba pa.

C. Uri ng Pangungusap ayon sa Kayarian/Pagkabuo/Istruktura

1. Payak – isang diwa lang ang tinatalakay.
– maaaring may payak na simuno at panaguri.
Hal. Maraming biyayang bigay ang Panginoon sa mga tao.

2. Tambalan – may higit sa dalawang kaisipan.

– binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na nakapag-iisa.
– ginagamitan ng pangatnig na magkatimbang
Hal. Ang biyaya ay kusang-loob na ibinibigay at ito ay kaloob na
walang bayad.
Ang mga pangatnig na magkatimbang ay at, pati, saka, o, ni , maging, ngunit.

3. Hugnayan – pangungusap na binubuo ng isang sugnay na makapag-iisa at

sugnay na di makapag-iisa.
– ginagamitan ng pangatnig na di-magkatimbang ( kung, nang,
bago, upang, kapag, dahil sa, sapagkat)
Hal. Mabuti ang mag-asawa sapagkat tumutulong sa mga kapitbahay na
nangangailangan.
( ang may salungguhit ay sugnay na makapag-iisa; walang salungguhit ay sugnay na di
makapag-iisa)

4. Langkapan – pangungusap na binubuo ng tambalan at hugnayang

pangungusap. ( binubuo ng 2sugnay na nakapag-iisa at
sugnay na di nakapag-iisa)
Hal. Mabuti ang mag-asawa at sila ay may busilak na puso dahil sinusunod
nila ang utos ng Panginoon.
(walang salungguhit ay sugnay na makapag-iisa; may salungguhit sugnay na di-
makapag-iisa)

Leksikograpiya
Ang dibisyon ng Komisyon ng Wikang Filipino sa leksikograpiya ay may
dalawang tungkulin. Ito ay ang mga sumusunod:

MGA PANGUNAHING TUNGKULIN

1. Pagpaplano, pagbabalangkas, paghahanda at paglalahatla at pagsasapanahon ng
mga diksyunaryo, tesauro, ensayklopidya, o iba pang katulad na mga kagamitang
pangwika alinsunod sa pinakahuling kaganapan sa leksikograpiya; at
2. Pagtitipon at pagsasapanahon ng mga disyunaryong monolinggwal o bilinggwal, mga
bokabularyong siyentipiko at espesyalisado, at mga terminolohiyang teknikal.
Paunawa: Ang impormasyon sa itaas ay "uncopyrightable" at maituturing na "public
domain" pagkat ito ay likha ng kawani ng Pamahalaan ng Pilipinas at mula sa kaban ng
bayan ang ginamit na salapi sa pagkakagawa nito.