 Module 4

 PANITIKAN BAGO DUMATING ANG NGA KASTILA.

 Anyong Tuluyan:Alamat, Kwentong Bayan, Mito, Kabababalaganhan at iba pa.

 Introduksyon

 Bago pa man dumating ang mga KASTILA tulad ng mga nabanggit na sa mga unang modyul,
ang ating mga ninuno ay mayaman sa mga Alamat, Kwentong Bayan, epiko, awiting Bayan,
bugtong, salawikain, palaisipan at Mga bulong na nagbibigay ng kasiyahan at nagtatampok sa
kalinangan at Kultura ng ating lahi.

 Ayon kay Villafuerte ang mga anyo ng Panitikang ito ay nagpapakita ng ating panlipunan at
panlahing pagkakakilanlan, bagman karaniwan sa mga akdang ito ay pasalin-salin lamang sa
mga bibig ng mga matatanda, mayrooon na silang sistema ng pagsulat ginagamit nila ang
kawayan, talukap ng niyog, dahon, balat ng punong kahoy bilang sulatan at ang ginagamit
nilang panulat at matutukis na kahoy, bato o bakal.

 Sa bahaging ito matutunghayan ang paglalahad ng mga akdang tuluyan tulad ng mga alamat,
Kwentong Bayan, Mito, Mga Kwentong kababalaghan at iba pang Mga salaysay.

 Ang Alamat

 Ayon kay Villafuerte may dalawang bahagi ang Panitikang sinauna. Una ang KAPANAHUNAN
NG MGA Alamat na nagsimula sa lalong kauna-unahang panahon ng ating lahi, ayon sa kayang
ma abot ng Mga mananaliksik hanggang pagkatapos ng ikalawang pandarayuhan sa kapaluan
ng Mga Malaysia pali-palibot ng taong 1300AD.Ikalaalwa ang KAPANAHUNAN NG EPIKO O
TULANG BAYAN na nagsimula sa pa libot-libot ng taong 1300AD na natapos sa panahon ng
pananakop ni legaspi noong 1565.

 Ano ang Alamat

 Ang Alamat ay isang salaysay na ang pinakadiwa ay mga bagay na makasaysayan at

tumutukoy sa pinang ulan ng isang bagay o mga bagay. Halimbawa, bakit maaalat ang tubig
dagat? Bakit mabango ang sampaguita?bakit napakaraming mata ang pinya? Anu ang
pinagmulan ng lashing Pilipino? Paanot napakaraming pulo sa Pilipinas? Bakit masyado g
maluwag ang balat ng baka? Likas yatang matatalino at malikhain ang mga matatanda nation
noon at nasasagot nila ang mga katanungan ito sa pamamagitan ng paglikha sa Mga salaysay
na tinatawag mating Alamat.

 Ang mga alamat ay likhang isip lamang kaya di-kapani-pabiwala at kulang sa katotohanan.
Bagman may ganitong katangian, nasasalamin naman dito ang mga paniniwala ng kaugaliang
Pilipino.

 Mga Halimbawa ng Alamat

 Paano nalikha ang mundo. (Panay)

 Alamat ng Mindanao. (ARMM)

 Alamat ng Pasig. (Luzon)

 Alamat ng Punong Pino. (Hilagang Luzon)

 Ang mga Kwentong Bayan

 Ang mga Kwentong Bayan Mga Kwento ng Bayan ay Mga salaysay na laganap sa kumunidad o
pamayanan. Nasasalamin ang mga ito ng mga pangarap, mithiin, paniniwala, kaugaliang ng
ating Mga ninuno lalo na ang ating pagiging mapamahiin.

 Sa mga Kwentong nilikha ng ating mga ninuno ay naihahayag din ang sistemang pulitikal at
sosyal pati na ang uri ng pamamahala ng nga pinuno noong unang panahon, mga kautusan
ng mga namumuno na dapat sundin pati na ang kaukulang parusa sa mga lumilihis dito.
Siyempre, dahil sa hindi pa gaanoong maunlad ang sistemang pagsulat, kaya pasalin-salin
lamang sa bibig ng mga matatanda ang mga salaysay na ito.

 Ayon kay Villafuerte, et al. (2000), ang mga kwentong ito ay nauukol sa pakikipagsapalaran,
pakikipagkaibigan. Kwento rin ito ng katatawanan,katatakutan. Nakakatulong ito upang
mapahalagahan natin ang kapaligiran, makilala ang ating katauhan at maiayos ang ating
pananaw sa buhay.

 Mga Halimbawa ng Kwentong Bayan

 Manik Buagsi. (Zamboanga)

 Ang Mahirap,Ignoranteng lalaki at ang Pari.(Bicolano)

 Naging Sultan si Pilandok. ( Muslim)

 Ang lalaking May Tatlong Maybahay.( Gitnang Mindanao)

 Ang Mangkok na kahoy.(capiz)

 Si Baego a Raga at ang sultan. ( Mindanao)

 Ang Mito

 Ang Mito ay salaysay na naglalahad ng mga kwento o pangyayaring mahiwaga at ang mga
tauhang gumaganap ay ang mga diyos at mga diyosa.

 Madalas na nagtatanong ang matanda noon tungkol sa mga kapangyarihan at kababalaghang

naibibigay ng kalikasan tulad ng liwanag na naiidulot ng araw ng kasaganaang dulot ng mga
punongkahoy.

 Dahil sa sadyang mapanaliksik, napaikot nila ang kanilang imahinasyon kaya madali nilang
nakuha ang paliwanag sa mga pangyayari,kababalaghan at kahiwagaang nagaganap sa paligid.

 Mga diyos at diyosa mabubuti at masasamang ispiritu sa mitolohiyang Pilipino

 Tiyanak-tagatanod sa lupa. Ayon sa matatanda, ito ay sanggol na namatay nang hindi

nabinyagan. Nag aanyong ibon, isda at iba pangnakakatuwang hayop.

 Mamanhig-nangingiliti ng mga bata.

 Limbang- tagatanod sa kayamanang nasa ilalim ng lupa.

 Tiktik- ibong kasama ng aswang

 Tanggal- matandang babaing sumsipsip ng dugo ng sanggol. Sa kanyang paglalakbay ay

iniiwan niya ang kanyang katawan.

 Kama-kama-maaitim malaking tao na may tabako

 Bathala-pangunahing diyos

 Indionale-diyos na mabuting gawain

 Anion Tabo- diyosa ng hangin at lupa

 Apolaki- diyos ng digmaan

 Hanan-diyos ng mabuting pag aani.

 Mapolan/Masalanta- patron ng mangingibig.

 Libongan- nagtatanod sa pagsilang ng isang buhay

 Libugan- diyos nanangangasiwa ng pag-aasawa

 Limoan-diyos na nangangasiwa kung paano mamamatay

 Tala- diyosa ng pang-umagang bituin

 Halimbawa ng
Mito

 Ang Diyos ng Ating mga Ninuno at Panimula ng Unang Pulo

 Mga Kwentong kababalaghan

 Naniniwala ba kayong may kapre, aswang duwende,tamawo o diwat, maantiw, tiyanak,

manananggal at tikbalang? Kung hindi man, tiiyak na nakakarinig din kayo ng mga kwento
tungkol dito, hindi ba? Ito ay sa dahilang noong unang panahon, naniniawala ang mga inuno
natin sa mga kakatwang nilikhang ito at marami silang salaysay hinggil sa daigdig na di-
nakikita o kaya ay sa ilalim ng lupa an pinanahanan ng mga di-pangkaraniwang nilikhang
bagaman at maaaring nasa paligid natin ay madalas kaysa hindi ay namimili lamang ng lugar o
taong pakikitaan. Ang mga kwentong kababalaghang ito ay pasalin-salin din sa bibig ng mga
matatanda kaya laganap din ang ganitong klaseng tuluyang salaysay kahit hanggang sa
kasalukuyan sa lalawigan ng Panay at Negros.

 Halimbawa ng Kwentong Kababalaghan

 Isda at Tiyanak

 Pabula

 Isa sa lumalaganap na tuluyang salaysay bago dumating ang mga kastila ay ang pabula.
 Ang pabula ayon kina Abueg(1981), ay tuluyang salaysay hinggil sa mga hayop na binigyang ng
mga katangian ng tao at nagbibigay ng aral.

 Ayon naman kay Rivera (1982) qang karaniwang pabula ay mga kwento, na hayop ang
gumaganap ngunit kumikilos at nagsasalita na tulad ng tao. Madalas na ilalarawan ang
dalawang hayop na mag kaiba ang ugali at nag iwan ng aral.

 Ang Palaka at ang uwang.

 Halimbawa

 Ang Palaka at ang Uwang