Ιστορία Στ΄ Δημοτικού Τεστ & Διαγωνίσμα%-1

Ιστορία
Στ΄ Δημοτικού
Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα
Χριστίνα Τζιτζιλή
2014
Έκδοση taexeiola
Αντί προλόγου
Το βιβλίο αυτό αποτελεί βοήθημα στο μάθημα της Ιστορίας Στ΄ Δημοτικού. Περιλαμ-
βάνει Κριτήρια Αξιολόγησης για κάθε κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου καθώς και Επα-
ναληπτικά Διαγωνίσματα για κάθε Ενότητα. Για την διευκόλυνση των μαθητών παρέ-
χονται και οι απαντήσεις των Κριτηρίων Αξιολόγησης και των Επαναληπτικών διαγω-
νισμάτων στο τέλος κάθε ενότητας. Το βοήθημα αυτό διαρκώς ανανεώνεται, γίνονται
προσθήκες και βελτιώνεται, οπότε σιγουρευτείτε πως χρησιμοποιείτε την τελευταία
έκδοση.
Η συγγραφέας
Το παρόν βιβλίο «Ιστορία Στ΄ Δημοτικού: Διαγωνίσματα – Κριτήρια Αξιολόγησης» έκ-

δοσης taexeiola, είναι ελεύθερο προς ανάγνωση από την ιστοσελίδα taexeiola αλλά
και άλλους διαδικτυακούς τόπους. Επιτρέπεται δωρεάν εκτύπωση και κατέβασμα του
βιβλίου για προσωπική χρήση. Επιτρέπεται η ολική αναδημοσίευση του έργου μέσω
του διαδικτύου. Προσοχή! Σε καμία περίπτωση και με κανένα τρόπο δεν επιτρέπεται
η πώλησή του. Αν διαπιστωθεί κάποια τέτοια ενέργεια παρακαλούμε επικοινωνήστε
μαζί μας στο taexeiola@gmail.com.
Ο εκδότης
© 2014 taexeiola
Έκδοση: taexeiola
e-mail: taexeiola@gmail.com
Δείτε ακόμα από το taexeiola
ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:

Λύσεις & Απαντήσεις Βιβλίου Λύσεις & Απαντήσεις Τετραδίου Εργασιών
Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού [Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα]
σελ.
Περιεχόμενα
5
ν Νεότερους χρ]
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α: Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότερους Χρόνους (μέσα

15ου αιώνα - αρχές 19ου αιώνα)
Κεφ.1: 1o Κριτήριο Αξιολόγησης:
Η Αναγέννηση και η θρησκευτική Μεταρρύθμιση…………………………………. 11
Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις στο Διαφωτισμό……………………………… 15
Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση……………………………………………… 19
ο
1 Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Α’ Ενότητα……………………………………………. 23
2ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Α’ Ενότητα……………………………………………. 28
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Α΄……………………………………………………………………. 32
ΕΝΟΤΗΤΑ Β: Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία

(1453-1821)
Η κατάκτηση της ελληνικής Χερσονήσου……………………………………………….. 46
Οι συνθήκες ζωής των υποδούλων………………………………………………………… 49
Κεφ.3: 3ο Κριτήριο Αξιολόγησης:
Η θρησκευτική και η πολιτική οργάνωση των Ελλήνων…………………………. 53
Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί…………………………………………………………………. 57
Η οικονομική ζωή………………………………………………………………………………….. 60
Οι Έλληνες των παροικιών και των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών…………… 64
Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

σελ.
6
Οι δάσκαλοι του Γένους………………………………………………………………………….. 68
Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής……………………………………… 70
Τα κυριότερα επαναστατικά κινήματα……………………………………………………. 75
Οι αγώνες των Σουλιωτών……………………………………………………………………. 79
ο
1 Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Β’ Ενότητα…………………………………………….. 82
2ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Β’ Ενότητα…………………………………………….. 86
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Β΄…………………………………………………………………….. 90
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Η Φιλική Εταιρεία…………………………………………………………………………………. 123
Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία………………………………………………………………. 126
Η επανάσταση στην Πελοπόννησο……………………………………………………….. 129
Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα……………………………………………………….. 133
Η επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου………………………………………………….. 136
Η επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία………………. 139
Η άλωση της Τριπολιτσάς…………………………………………………………………….. 143
Οι αγώνες του Κανάρη…………………………………………………………………………. 146
Η εκστρατεία του Δράμαλη – Δερβενάκια……………………………………………. 150

σελ.
7
Ο Μάρκος Μπότσαρης……………………………………………………………………….. 153
Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο - ο Παπαφλέσσας………………………………. 157
Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - ο Διονύσιος Σολωμός………… 160
Οι αγώνες του Καραϊσκάκη…………………………………………………………………. 163
Ο Φιλελληνισμός………………………………………………………………………………… 166
Η παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων και η Ναυμαχία του Ναυαρί-
νου.......................................................................................................... 169
Οι Εθνοσυνελεύσεις και η πολιτική οργάνωση του Αγώνα…………………. 173
Ο Ιωάννης Καποδίστριας και το έργο του…………………………………………… 176
Το τέλος της Επανάστασης και η ελληνική ανεξαρτησία………………………179
ο
1 Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Γ’ Ενότητα…………………………………………… 182
2ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Γ’ Ενότητα…………………………………………… 186
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Γ΄…………………………………………………………………… 190
ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: Η Ελλάδα στον 19° αιώνα

Η βασιλεία του Όθωνα - ο Ιωάννης Κωλέττης………………………………………. 241
Η βασιλεία του Γεωργίου Α' - ο Χαρίλαος Τρικούπης…………………………… 245
Επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και την Κρήτη………………………. 249

σελ.
8
Η Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα………………………………………………………. 252
Η Θράκη, η Μικρά Ασία και ο Πόντος, ακμαία ελληνικά κέντρα…………… 256
Η κρίση στα Βαλκάνια………………………………………………………………………….. 260
ο
1 Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Δ’ Ενότητα………………………………………….. 264
2ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Δ’ Ενότητα………………………………………….. 268
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Δ΄………………………………………………………………….. 272
ΕΝΟΤΗΤΑ Ε: Η Ελλάδα στον 20° αιώνα

Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα…… 294
Το κίνημα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου…………………………………… 297
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι………………………………………………………………………….. 301
Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο……………………………………………………. 304
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή…………………………………….. 308
Ο Μεσοπόλεμος…………………………………………………………………………………….. 312
Το Αλβανικό Έπος………………………………………………………………………………….. 315
Η γερμανική επίθεση και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος…….……………………….. 318
Μια δεκαετία αγώνων και θυσιών για την ελευθερία (1941 -1949)………. 322
Η μεταπολεμική ανασυγκρότηση της Ελλάδας (1950 - 1974)………………… 326

σελ.
9
Το Κυπριακό ζήτημα…………………………………………………………………………… 330
Η Ελλάδα και η ευρωπαϊκή της πορεία………………………………………………. 333
ο
1 Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Ε’ Ενότητα………………………………………….. 337
2ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα για την Ε’ Ενότητα………………………………………….. 341
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Ε΄………………………………………………………………….. 345

ΕΝΟΤΗΤΑ Α
Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους

Νεότερους Χρόνους (μέσα 15ου αιώνα -
αρχές 19ου αιώνα)
σελ. Γλώσσα Στ΄ Δημοτικού [Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα]
11 Ενότητα Α [Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότερους Χρόνους]
1o Κριτήριο Αξιολόγησης
Κεφ.1: Η Αναγέννηση και η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση
1) Αντιστοίχισε τις μορφές της Αναγέννησης με την ιδιότητα τους.
1) Σάντρο Μποτιτσέλι α) Ζωγράφος

2) Έρασμος β) Θεατρικός συγγραφέας
3) Ουίλιαμ Σαίξπηρ γ) Θεολόγος
4) Μιχαήλ Θερβάντες δ) Ζωγράφος
5) Φίλιππος Μπρουνελέσκι ε) Συγγραφέας
6) Λεονάρντο Ντα Βίντσι στ) Αρχιτέκτονας
(Μονάδα 1)
2) Αντιστοιχίστε τους όρους με τους ορισμούς
1) Αναγέννηση α) Κίνημα της Αναγέννησης

2) Θρησκευτική Μεταρρύθμιση β) Η πρώτη φάση της Θρησκευτικής
Μεταρρύθμισης
3) Ουμανισμός γ) Κίνημα που χαρακτηρίζεται από τη
στροφή στη μελέτη του αρχαίου ελλη-
νικού πολιτισμού

4) Καθολική Μεταρρύθμιση δ) Ξεκίνησε το 1517, όταν οι ιδεές της

Αναγέννησης άρχισαν να επηρεά-
ζουν τη θρησκεία.
5) Προτεσταντική Μεταρρύθμιση ε) Με αυτόν τον τρόπο αντέδρασε η

Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
(Μονάδα 1)
3) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις με (Σ) αν είναι σωστές και με (Λ) αν είναι

λανθασμένες και να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
α) Κατά την Αναγέννηση οι τέχνες και τα γράμματα βρίσκονταν σε παρακμή.

β) Οι Ουμανιστές πίστευαν στον άνθρωπο και τις δυνατότητες του.
γ) Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ήταν ζωγράφος που διακρίθηκε στην Αγγλία.
δ) Στην περίοδο της Αναγέννησης βελτιώθηκε η ανατομία και η ιατρική.
ε) Οι Προτεστάντες είχαν επικεφαλής τον Γερμανό μοναχό Ιωάννη Καλβίνο.
στ) Την περίοδο της Αναγέννησης καταργήθηκε η αρχή της
αντιπροσωπευτικής εξουσίας.
(Μονάδες 2)
4) Τι είναι η Αναγέννηση και ποια τα χαρακτηριστικά της;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πότε πραγματοποιήθηκε η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση και ποια πορεία α-

κολούθησε στην πρώτη φάση;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

6) Ποια ήταν η αντίδραση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας απέναντι στη Προτε-

σταντική Μεταρρύθμιση;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

2ο Κριτήριο Αξιολόγησης
Κεφ.2: Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις στο Διαφωτισμό
1) Να αντιστοιχίσετε τα ονόματα των θαλασσοπόρων με τις ανακαλύψεις που

έκαναν.
1) Βαρθολομαίος Ντιάζ α) Αμερική

2) Μαγγελάνος β) Ακρωτήριο Καλής Ελπίδας
3) Χριστόφορος Κολόμβος γ) πρώτος περίπλους της γης
4) Βάσκο Ντε Γκάμα δ) Ινδικός Ωκεανός
(Μονάδα 1)
2) Να αντστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες που συνέβησαν.
1) Ανακάλυψη της Αμερικής από τον α) 18ος αιώνας

Κολόμβο
2) «Χάρτης των Δικαιωμάτων» της Αγ- β) 15ος- 16ος αιώνας
γλίας
3) Τριακονταετής Πόλεμος γ) 1492
4) Γεωγραφικές Ανακαλύψεις δ) 1689
5) Διαφωτισμός ε) 1618-1648
(Μονάδα 1)

3) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις (Σ) αν είναι σωστές ή με (Λ) αν είναι λανθα-

σμένες και να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
α) Ο Καπιταλισμός ήταν αποτέλεσμα της ραγδαίας ανάπτυξης των τεχνών.

β) Απολυταρχισμός είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία ασκείται από
εκλεγμένους άρχοντες.
γ) Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε στη Γαλλία τον 18ο αιώνα.
δ) Σημαντικοί εκπρόσωποι του Διαφωτισμού ήταν ο Βολταίρος, ο Ρουσσώ, ο Λοκ
και ο Μοντεσκιέ.
ε) Στον Τριακονταετή Πόλεμο έχασαν τη ζωή τους πολλοί κάτοικοι της Γερμανίας.
στ) Οι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού πίστευαν στις προλήψεις και τις δεισιδαιμο-
νίες.
(Μονάδα 1)
4) Ποιες ήταν οι θετικές και ποιες οι αρνητικές συνέπειες των Γεωγραφικών Ανα-
καλύψεων;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι είναι ο «Χάρτης των Δικαιωμάτων»;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
6) Τι είναι ο Διαφωτισμός, πότε και από που ξεκίνησε και ποιες ήταν οι κύριες
ιδέες του;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
7) Ποιές ήταν οι αλλαγές που σημειώθηκαν την περίοδο του Διαφωτισμού παρό-
λο που χαρακτηρίζεται ως περίοδος του Απολυταρχισμού;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 1,5)

3ο Κριτήριο Αξιολόγησης
Κεφ.3: Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση
1) Να κατατάξετε τα γεγονότα στις στήλες που ταιρίαζουν ανάλογα με το στάδιο

της Γαλλικής Επανάστασης στην οποία συνέβησαν.
Η εξουσία παραχωρήθηκε στο Ναπολέοντα Βοναπάρτη, Επικράτηση μετριοπαθών
και φιλελεύθερων απόψεων, Η εξουσία βρέθηκε στα χέρια των ακραίων ριζοσπα-
στών, Εκτελέστηκαν χιλιάδες Γάλλοι πολίτες, Πραγματοποιήθηκαν εικοσαετείς πό-
λεμοι εναντίον των εχθρών της Γαλλίας, Ο Ναπολέων ηττήθηκε στο Βατερλό, Ψη-
φίστηκε φιλελεύθερο σύνταγμα, «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και
του Πολίτη», Η περιουσία της εκκλησίας δόθηκε στο κράτος
Α’ Στάδιο Β’ Στάδιο Γ΄ Στάδιο
(Μονάδα 1,5)
2) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες που συνέβησαν.
1) Γαλλική Επανάσταση α) 1815

2) Ψηφίστηκε φιλέλευθερο σύνταγμα β) 1776
3) Ηττήθηκε ο Ναπολέων στο Βατερλό γ) 1791
4) Αμερικανική Επανάσταση δ) 1789
(Μονάδα 1)
3) Να αντιστοιχίσετε τις κοινωνικές τάξεις με τις αντιδράσεις τους στη Γενική Συ-
νέλευση των Τριών Τάξεων.
1) Αντιπρόσωποι της «τρίτης τάξης» α) Έκαψαν τις κατοικίες των μεγαλοϊδι-

οκτητών
2) Γαλλικός λαός β) Διεκδίκησαν την εξουσία
3) Χωρικοί γ) Κατέλαβαν το βασιλικό μεσαιωνικό
φρούριο της Βαστίλης
(Μονάδα 1)
4) Πότε έγινε η Αμερικανική Επανάσταση, ποιοι συμμετείχαν και για ποιους λό-
γους επαναστάτησαν;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πότε έγινε η Γαλλική Επανάσταση, ποιοι συμμετείχαν και για ποιους λόγους
επαναστάτησαν;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

6) Ποιο ήταν το βασικό πρόσωπο του τρίτου σταδίου της Γαλλικής Επανάστασης
και πως τελείωσε αυτή;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

1ο Επαναληπτικό Διαγώνισμα
για την Α’ Ενότητα
1) Να βάλετε σε χρονολογική σειρά τις εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότε-
ρους Χρόνους ξεκινώντας από την πιο παλιά.
Αμερικανική Επανάσταση, Διαφωτισμός, Γαλλική Επανάσταση, Αναγέννηση, Γεω-
γραφικές ανακαλύψεις, Θρησκευτική Μεταρρύθμιση
1).......................................................
2)........................................................
3)........................................................
4)........................................................
5).........................................................
6)..........................................................
(Μονάδα 1)
2) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις.
Η ................................. .................................. ξέσπασε μια εποχή που η μεγάλη οι-

κονομική κρίση και η κοινωνική ανισότητα ταλαιπωρούσαν τη γαλλική κοινωνία. Ο
βασιλιάς ............................ συγκάλεσε στο Παρίσι τη ..................................
............................ των ............................. ........................... . Η επανάσταση πέρασε
από .................... στάδια και τελείωσε το ........................ με την ήττα του
................................ στο Βατερλό.

Στις αρχές του 16ου αιώνα πραγματοποιήθηκε η ....................................

............................. . Η πρώτη φάση της ονομάζεται ........................................
................................... . Οι Προτεστάντες με επικεφαλής τον Γερμανό μοναχό
....................................... ............................... εναντιώθηκαν στην εξουσία του
.............................. . Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε με την
................................... .............................. .
(Μονάδες 2)
3) Να συμπληρώσετε το σταυρόλεξο με τις έννοιες και τα ονόματα που μάθατε

στη ενότητα Α’.
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ
1. Αυτήν ζητούσαν οι εξεγερμένοι στην Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση.
2. Αρχαίος λαός με τον οποίο ήρθαν σε επαφή οι Ευρωπαίοι με τις Γεωγραφικές
Ανακαλύψεις
3. Ανακάλυψε την μπαταρία την εποχή του Διαφωτισμού.
4. Γερμανός μοναχός που ήταν επικεφαλής της Προτεσταντικής Μεταρρύθμι-
σης.(αντίστροφα)
ΚΑΘΕΤΑ
1. Οδήγησε σε αυτόν η ραγδαία ανάπτυξη του εμπορίου στην Ευρώπη.
2. Η Γαλλική Επανάσταση αποτελούνταν από τρία ................... .
3. Εκεί νικήθηκε ο Ναπολέων Βοναπάρτης.
(Μονάδες 2)

4) Ποιοι ήταν οι κύριοι εκπρόσωποι της Αναγέννησης (τέχνες, γράμματα, επιστή-

μες) και ποιοι του Διαφωτισμού (εκπρόσωποι ιδεών);
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιες ήταν οι θετικές και ποιες οι αρνητικες συνέπειες της Θρησκευτικής Με-
ταρρύθμισης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)

6) Να περιγράψετε τα γεγονότα που συνέβησαν κατά το πρώτο στάδιο της Γαλ-

λικής Επανάστασης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)

για την Α’ Ενότητα
1) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις.
Η ............................. ήταν το πνευματικό και καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε

στην ............................... .............................. στα μέσα του 14ου αιώνα. Την περίοδο
εκείνη οι άνθρωποι του πνεύματος στράφηκαν στη μελέτη του ................................
................................... και ............................. ...................................... .
Ο ................................. ήταν το πνευματικό κίνημα που ξεκίνησε στην

........................ το 18ο αιώνα, αλλά καλλιεργήθηκε κυριώς στη ......................... .Οι
εκφραστές του έδωσαν έμφαση στο ............................... του ανθρώπου μέσω της
........................... για να κατανοήσει με αυτόν τον τρόπο τα ....................................
του.
(Μονάδα 1,5)

λανθασμένες και να διακιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
α) Ο Ουμανισμός ήταν ένα κίνημα της Αναγέννησης.

β) Κατά την Αμερικανική Επανάσταση οι Ισπανοί εξεγέρθηκαν εναντίον των
Βρετανών.

γ) Με το σύνταγμα που ψηφίστηκε το 1791 από τους επαναστάτες της

Γαλλικής Επανάστασης ενισχύθηκαν οι βασιλικές εξουσίες.
δ) Ο Μαγγελάνος ανακάλυψε την Αμερική.
ε) Ο Απολυταρχισμός χαρακτηρίζει την περίοδο της Αναγέννησης.
στ) Την περίοδο της Αναγέννησης διατυπώθηκαν οι αστρονομικές θεωρίες του
Κοπέρνικου και του Γαλιλαίου.
ζ) Στην πρώτη φάση της Γαλλικής Επανάστασης, η εκκλησιαστική περιουσία δόθη-
κε στο κράτος.
Η) Οι Ευρωπαίοι ίδρυσαν αποικίες στις νέες περιοχές κατά την περίοδο της Αμερι-
κανικής Επανάστασης.
(Μονάδες 2)
3) Να κάνετε την αντιστόιχιση.
1) πυξίδα α) Μαρτίνος Λουθήρος

2) Ουμανισμός β) Ιδρύθηκαν με την κατάκτηση νέων
χωρών
3) Προτεστάντες γ) Το χρησιμοποιούσαν οι θαλασσοπό-
ροι
4) αποικίες δ) Καθολική Μεταρρύθμιση
5) Ρωμαιοκαθολική εκκλησία ε) εξύμνηση του ανθρώπου
(Μονάδα 1)

4) Παρατηρήστε την εικόνα 5 και περιγράψτε σε μια παράγραφο τι ήταν «Η Δια-

κήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη» πότε και από ποιον
ψηφίστηκε και ποιες ήταν οι αρχές που περιείχε.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
5) Ποιες επιστήμες αναπτύχθηκαν την εποχή της Αναγέννησης και ποιες την επο-
χή του Διαφωτισμού;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιοι ήταν οι πιο σπουδαίοι θαλασσοπόροι και ποιες οι ανακαλύψεις τους;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Α΄
Απαντήσεις 1ου Κριτηρίου Αξιολόγησης
Απάντηση Θέματος 1
1-α, 2-γ, 3-β, 4-ε, 5-στ, 6-δ
1-γ, 2-δ, 3-α, 4-ε, 5-β
α-Λ Κατά την Αναγέννηση οι τέχνες και τα γράμματα άνθισαν.
β-Σ
γ-Λ Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ήταν ζωγράφος που διακρίθηκε στην Ισπανία.
δ-Σ
ε-Λ Οι Προτεστάντες είχαν επικεφαλής τον Γερμανό μοναχό Μαρτίνο Λουθήρο.
στ-Λ Την περίοδο της Αναγέννησης αναπτύχθηκε η αρχή της αντιπροσωπευτικής
εξουσίας.
Η Αναγέννηση ήταν ένα πνευματικό και καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε
αρχικά στη Βόρεια Ιταλία στα μέσα του 14ου αιώνα και στη συνέχεια επεκτάθηκε
σε ολόκληρη την Ευρώπη. Την περίοδο εκείνη έγινε στροφή στη μελέτη του αρχαί-

ου ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου και αναπτύχθηκαν οι τέχνες, τα γράμματα και

οι επιστήμες. Επιπλέον δόθηκε έμφαση στον άνθρωπο, τις δυνατότητες του και
στη λογική σκέψη.
Η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση πραγματοποιήθηκε το 1517 αφού η Αναγέννη-
ση άρχισε να επηρεάζει και τον θρησκευτικό τομέα. Στην πρώτη φάση, που ονομά-
στηκε Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, οι Προτεστάντες με επικεφαλής τον Γερμανό
μοναχό Μαρτίνο Λουθήρο, εναντιώθηκαν στην εξουσία του Πάπα και δημιούργη-
ασαν γερμανική εκκλησία. Αντίστοιχα, και στην Αγγλία και την Ελβετία υπήρξαν
παρόμοια γεγονότα με επικεφαλής τον Ιωάννη Καλβίνο.
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε στη Προτεσταντική Μεταρρύθμιση με
μια άλλη Μεταρρύθμιση, την Καθολική το 1545. Ένα μέτρο που λήφθηκε ήταν η
ίδρυση θρησκευτικών ταγμάτων προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να πάρει με το
μέρος της τους Προτεστάντες.

1-β, 2-γ, 3-α, 4-δ
1-γ, 2-δ, 3-ε, 4-β, 5-α
α-Λ Ο Καπιταλισμός ήταν αποτέλεσμα της ραγδαίας ανάπτυξης της οικονομίας.
β-Λ Απολυταρχισμός είναι το πολίτευμα όπου την απόλυτη εξουσία έχουν οι ηγε-
μόνες.
γ-Λ Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε στην Αγγλία τον 18ο αιώνα.
δ-Σ
ε-Σ
στ-Λ Οι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού αμφισβήτησαν τις προλήψεις και τις δεισι-
δαιμονίες.
Οι Γεωγραφικές ανακαλύψεις είχαν πολλές θετικές συνέπειες. Έφτασαν στην
Ευρώπη νέα είδη διατροφής και πολύτιμα μέταλλα. Αναπτύχθηκε το εμπόριο και
οι Ευρωπαίοι κατέκτησαν νέες περιοχές στις οποίες ίδρυσαν αποικίες. Με αυτόν
τον τρόπο ήρθαν σε επαφή με πολιτισμούς αρχαίων λαών όπως ήταν οι Ίνκας και
οι Αζτέκοι.

Υπήρξαν όμως και αρνητικές συνέπειες. Οι Ευρωπαίοι κατακτητές όχι μόνο δεν
επηρεάστηκαν από αυτούς τους λαούς αλλά τους περιφρονούσαν και τους εκμε-
ταλεύτηκαν. Έτσι, η δουλεία που αναπτύχθηκε ήταν από τις πιο αρνητικές συνέ-
πειες των Ανακαλύψεων.
Ο Χάρτης των Δικαιωμάτων εμφανίστηκε το 1689 στην Αγγλία την περίοδο του
Απολυταρχισμού. Ωστόσο με τον Χάρτη των Δικαιωμάτων αυξήθηκε η εξουσία του
Κοινοβουλίου σε βάρος της απόλυτης μοναρχίας. Με αυτόν τον τρόπο έγινε ένα
βήμα προς το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ο Διαφωτισμός ήταν ένα πνευματικό κίνημα που ξεκίνησε τον 18ο αιώνα από
την Αγγλία αλλά καλλιεργήθηκε κυρίως στη Γαλλία. Οι κύριες ιδέες του αφορού-
σαν τη μόρφωση του ανθρώπου ως μέσο για να γνωρίσει και να υπερασπιστεί τα
δικαιώματα του. Επιπλέον, αμφισβητήθηκαν οι προλήψεις και οι δεισιδαιμονίες
και καταδικάστηκαν η θανατική ποινή, τα βασανιστήρια, η δουλεία και ο πόλεμος.
Η εποχή του Διαφωτισμού χαρακτηρίζεται ως περίοδος του Απολυταρχισμού. Πα-
ρόλα αυτά στη Γαλλία, τη Ρωσία και άλλες χώρες ξεκίνησαν αλλαγές με στόχο τον
περιορισμό της βασιλικής εξουσίας και τον σεβασμό στους νόμους. Την ίδια περί-
οδο, το 1689 στην Αγγλία με το Χάρτη των Δικαιωμάτων ενισχύθηκε η δύναμη του
Κοινοβουλίου.

Α’ Στάδιο Β’ Στάδιο Γ΄ Στάδιο
Επικράτηση μετριοπαθών Η εξουσία βρέθηκε στα Η εξουσία παραχωρήθηκε
και φιλελεύθερων από- χέρια των ακραίων ριζο- στο Ναπολέοντα Βονα-
ψεων. σπαστών. πάρτη.
Ψηφίστηκε φιλελεύθερο Εκτελέστηκαν χιλιάδες Πραγματοποιήθηκαν ει-
σύνταγμα. «Διακήρυξη Γάλλοι πολίτες. κοσαετείς πόλεμοι ενα-
των Δικαιωμάτων του Αν- ντίον των εχθρών της
θρώπου και του Πολίτη». Γαλλίας.
Η περιουσία της εκκλησί- Ο Ναπολέων ηττήθηκε
ας δόθηκε στο κράτος. στο Βατερλό.
1-δ, 2-γ, 3-α, 4-β
1-β, 2-γ, 3-1
Η Αμερικανική Επανάσταση ξεκίνησε το 1776 όταν οι άποικοι της Αμερικής ξεση-
κώθηκαν εναντίον των Βρετανών και διεκδίκησαν την ανεξαρτησία τους. Εξέφρα-
σαν φιλελεύθερες ιδέες και την εναντίωση τους στον θεσμό της βασιλείας. Η Επα-
νάσταση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό των Ηνωμένων Πολιτειών

(Η.Π.Α)
Η Γαλλική Επανάσταση ξέσπασε το 1789. Η τρίτη τάξη, δηλαδή οι αστοί και οι
αγρότες, αντιμετώπιζαν την κοινωνική ανισότητα, τη φτώχεια και την παντελή έλ-
λεψη πολιτικών δικαιωμάτων. Έτσι οι αστοί ξεσηκώθηκαν για να πάρουν στα χέρια
τους την εξουσία. Ο λαός της Γαλλίας κατέλαβε το μεσαιωνικό φρούριο της Βαστί-
λης και οι αγρότες έκαψαν τις κατοικίες των μεγαλοϊδιοκτητών.
Το βασικό πρόσωπο του τρίτου σταδίου της Γαλλικής Επανάστασης ήταν ο Να-
πολέων Βοναπάρτης. Όταν η Γαλλία αντιμετώπιζε δυσκολίες στο τρίτο στάδιο της
Γαλλικής Επανάστασης η εξουσία δόθηκε στο Ναπολέοντα. Εκείνος έγινε αυτοκρά-
τορας της Γαλλίας και κάνοντας πολέμους εναντίον των εχθρικών γειτονικών κρα-
τών κατάφερε να κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και έφτασε μέχρι
τη Ρωσία. Επιπλέον, προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας.
Ωστόσο νικήθηκε το 1815 όταν ηττήθηκε στη μάχη του Βατερλό. Αυτό ήταν και το
τέλος των πολέμων και της Γαλλικής Επανάστασης.

Απαντήσεις 1ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Α’
1) Αναγέννηση
2) Θρησκευτική Μεταρρύθμιση
3) Γεωγραφικές ανακαλύψεις
4) Διαφωτισμός
5) Αμερικανική Επανάσταση
6) Γαλλική Επανάσταση
Η Γαλλική Επανάσταση ξέσπασε μια εποχή που η μεγάλη οικονομική κρίση και
η κοινωνική ανισότητα ταλαιπωρούσαν τη γαλλική κοινωνία. Ο βασιλιάς Λουδοβί-
κος ΙΣΤ συγκάλεσε στο Παρίσι τη Γενική Συνέλευση των Τριών Τάξεων. Η επανά-
σταση πέρασε από τρία στάδια και τελείωσε το 1815 με την ήττα του Ναπολέοντα
στο Βατερλό.
Στις αρχές του 16ου αιώνα πραγματοποιήθηκε η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση. Η
πρώτη φάση της ονομάζεται Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Οι Προτεστάντες με
επικεφαλής τον Γερμανό μοναχό Μαρτίνο Λουθήρο εναντιώθηκαν στην εξουσία
του Πάπα. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε με την Καθολική Μεταρρύθ-
μιση.

Την περίοδο της Αναγέννησης αναδείχτηκαν σπουδαίες μορφές στον τομέα το-
μέα των τεχνών και των γραμμάτων. Συγκεκριμένα, σπουδαίοι ζωγράφοι ήταν ο
Σάντρο Μποτίτσέλι, ο Ραφαήλ, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Δο-
μήνικος Θεοτοκόπουλος ή Ελ Γκρέκο. Επίσης, σημαντικός αρχιτέκτονας ήταν ο Φί-
λιππος Μπρουνελέσκι ενώ άνθρωποι των γραμμάτων ήταν ο θεολόγος Έρασμος, ο
θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ και ο συγγραφέας Μιχαήλ Θερβάντες.

Στις επιστήμες αναδείχτηκαν ο Γαλιλαίος και ο Κοπέρνικος με τις αστρονομικές

τους θεωρίες.
Την περίοδο του Διαφωτισμού σημαντικά πρόσωπα ήταν ο Βολταίρος που υ-
ποστήριξε την ανεξιθρησκεία, ο Ρουσσώ με τις ιδέες της ελευθερίας και της ισότη-
τας και ο Λοκ και ο Μοντεσκιέ που τόνισαν την αξία των νόμων.
Η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση είχε ως συνέπεια την στροφή στη λογική και την
ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Επιπλέον, σημειώθηκε αλλαγή στην πολιτική
ζωή όπου αναπτύχθηκε η αρχή της αντιπροσωπευτικής εξουσίας στο αγγλικό σύ-
στημα. Σύμφωνα με την αρχή αυτή ο λαός επέλεγε τους αντιπροσώπους που θα
ασκούσαν την εξουσία. Αυτές ήταν οι θετικές συνέπειες της Θρησκευτικής Μεταρ-
ρύθμισης. Υπήρξαν όμως και αρνητικές συνέπειες όπως οι συγκρούσεις μεταξύ
Προτεσταντών και Καθολικών που ήταν αιματηρές και κλλιεργούσαν το μίσος με-
ταξύ των διαφορετικών θρησκευτικών ομάδων.
Κατά το πρώτο στάδιο της Γαλλικής Επανάστασης κυριάρχησαν οι μετριοπαθείς
και οι φιλελεύθερες απόψεις. Η πρώτη Εθνοσυνέλευση ψήφισε τη Διακήρυξη των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη συνέχεια του οποίου υπήρξε το Σύ-
νταγμα. Σύμφωνα με το Σύνταγμα αυτό, που ψηφίστηκε το 1791, η εξουσία ασκεί-
ται από τον λαό και το Κοινοβούλιο και όχι από τον βασιλιά. Επιπλέον δόθηκε η
περιουσία της εκκλησίας στο κράτος, καταργήθηκαν ορισμένοι φόροι και η χώρα
χωρίστηκε σε νομούς, επαρχίες και κοινότητες. Τέλος, έδωσαν δικαίωμα ψήφου

στους ενεργούς πολίτες, εκείνους δηλαδή που πλήρωναν τους φόρους τους αλλά
όχι στις γυναίκες.

Απαντήσεις 2ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Α’
Η Αναγέννηση ήταν το πνευματικό και καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε
στην Βόρεια Ιταλία στα μέσα του 14ου αιώνα. Την περίοδο εκείνη οι άνθρωποι του
πνεύματος στράφηκαν στη μελέτη του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτι-
σμού.
Ο Διαφωτισμός ήταν το πνευματικό κίνημα που ξεκίνησε στην Αγγλία το 18ο
αιώνα, αλλά καλλιεργήθηκε κυρίως στη Γαλλία. Οι εκφραστές του έδωσαν έμφαση
στο φωτισμό του ανθρώπου μέσω της παιδείας για να κατανοήσει με αυτόν τον
τρόπο τα δικαιώματα του.
α-Σ
β-Λ Κατά την Αμερικανική Επανάσταση οι άποικοι εξεγέρθηκαν εναντίον των
Βρετανών.
γ-Λ Με το σύνταγμα που ψηφίστηκε το 1791 από τους επαναστάτες της Γαλλικής
Επανάστασης περιορίστηκαν οι βασιλικές εξουσίες προς όφελος του Κοινο-
βουλίου.
δ-Λ Ο Μαγγελάνος πραγματοποίησε τον πρώτο περίπλου της γης και απέδειξε
ότι η γη είναι σφαιρική.
ε-Λ Ο Απολυταρχισμός χαρακτηρίζει την περίοδο των Γεωγραφικών Ανακαλύψε-
ων.
στ-Σ

ζ-Σ
η-Λ Οι Ευρωπαίοι ίδρυσαν αποικίες στις νέες περιοχές κατά την περίοδο των Γεω-
γραφικών Ανακαλύψεων.
1-γ, 2-ε, 3-α, 4-β, 5-δ
Η «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη» ψηφίστηκε
από την πρώτη Εθνοσυνέλευση κατά το πρώτο στάδιο της Γαλλικής Επανάστασης.
Στο κείμενο αυτό εκφράζονταν φιλελεύθερες ιδέες, όπως η ελευθερία, η ισότητα
και η αδελφοσύνη. Σύμφωνα με την διακήρυξη αυτή, η εξουσία πηγάζει από το
έθνος και όχι από τον βασιλιά. Ουσιαστικά η δύναμη του βασιλιά περιορίστηκε
ενώ αυξήθηκε η εξουσία του Κοινοβουλίου.
Την περίοδο της Αναγέννησης αναπτύχθηκαν οι ατρονομικές θεωρίες του Κο-
πέρνικου και του Γαλιλαίου. Ο Κοπέρνικος διατύπωσε την ηλιοκεντρική θεωρία
που δημοσιεύτηκε το 1543 και η οποία έλεγε ότι η Γη και οι υπόλοιποι πλανήτες
γυρίζουν γύρω από τον ήλιο σε ομόκεντρους ήλιους. Εκτός από την αστρονομία
αναπτύχθηκαν η ανατομία και η ιατρική.
Την περίοδο του Διαφωτισμού εξελίχτηκαν οι φυσικές επιστήμες. Συγκεκριμέ-
να ο Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία και μελετήθηκε το φαινόμενο του
ηλεκτρισμού. Ο Νεύτων ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας. Ακόμη εξέλιξη γνώρι-

σαν η χημεία αλλά και η ιατρική. Μάλιστα η ύπαρξη μεταδοτικών ασθενειών όπως
η ευλογιά οδήγησε στη χρήση του εμβολιασμού.
Οι πιο σπουδαίοι θαλασσοπόροι την περίοδο των Γεωγραφικών Ανακαλύψεων
ήταν ο Βαρθολομαίος Ντιάζ που ανακάλυψε το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ο
Βάσκο Ντε Γκάμα τον Ινδικό Ωκεανό, ο Χριστόφορος Κολόμβος την Αμερική το
1492 και ο Μαγγελάνος πραγματοποίησε τον πρώτο περίπλου της Γης όπου και
απέδειξε ότι η Γη είναι σφαιρική.

ΕΝΟΤΗΤΑ B
Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και

τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)
σελ. Ιστορία Στ΄ Δημοτικού [Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα]
46 Ενότητα Β [Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)]
Κεφ.1: Η κατάκτηση της ελληνικής Χερσονήσου
1) Να αντιστοιχίσετε τις κατακτήσεις των Οθωμανών στον ελληνικό χώρο με τις

χρονολογίες.
1) Θεσσαλονίκη, Γιάννενα α) 1669
2) Πάτρα β) 1566
3) Μιστράς γ) 1446
4) Ρόδος δ) 1430
5) Χίος ε) 1571
6) Κύπρος στ) 1460
7) Κρήτη ζ) 1522
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις ημερομηνίες τους.
1) Άλωση της Κωνσταντινούπολης α)1797

2) Εκπαιδευτική Αναγέννηση του β) 1821
έθνους
3) Η εξουσία των Ιονίων νησιών γ) 18ος αιώνας
περνάει από τους Βενετούς στους
Γάλλους
4) Εξέγερση στη Ζάκυνθο δ) 1628
(Μονάδα 1)

α) Οι δύο πρώτοι αιώνες της Τουρκοκρατίας ήταν πιο εύκολοι για τους
Χριστιανούς και δυσκόλεψαν τους δύο επόμενους αιώνες, από τα μέσα
του 16ου αιώνα.
β) Ολόκληρη η ελληνική Χερσόνησος πέρασε στην οθωμανική κυριαρχία.
γ) Οι Βενετοί έγιναν πιο φιλικοί με τους Έλληνες όταν οι βενετικές κτήσεις
άρχισαν να πέφτουν στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων.
δ) Οι Χριστιανοί της Δύσης, κυρίως οι Βενετοί, συνέβαλαν στην
οικονομική ανάπτυξη των ντόπιων κατοίκων.
ε) Την περίοδο της Τουρκοκρατίας αρκετοί λόγιοι εγκαταστάθηκαν στη
Δυτική Ευρώπη.
στ) Οι Έλληνες των βενετοκρατούμενων περιοχών συμμετείχαν στη διοίκηση
και κατείχαν ανώτερα θρησκευτικά αξιώματα.
(Μονάδες 2)
4) Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στην πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Περιγράψτε τους δύο πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας η ζωή για τους
Χριστιανούς;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποια περίοδος ονομάζεται Τουρκοκρατία;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Κεφ.2: Οι συνθήκες ζωής των υποδούλων
1) Να αντιστοιχίσετε τους φόρους με τους ορισμούς τους.
1) κεφαλικός φόρος α) φόρος για τις κατοικίες τους

2) φόρος εστίας β) φόρος που πλήρωναν όλοι όσοι δεν
ήταν Μουσουλμάνοι
3) έγγειος φόρος γ) φόρος για την αγροτική παραγωγή
4) δεκάτη δ) φόρος για τη χρήση της γης
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τους όρους που ταιριάζουν

1) Παιδομάζωμα α) παλιές μεγάλες βυζαντινές
οικογένειες που μετά την Άλωση ήρθαν
στην Πόλη και εγκαταστάθηκαν γύρω
από το Πατριαρχείο
2) Εξισλαμισμοί β) μουσουλανικό δικαστήριο
3)Ιεροδικείο γ) Προσχώρηση στη μουσουλμανική
θρησκεία
4) Φαναριώτες δ) αρπαγή, εξισλαμισμός και
στρατιωτική εκπαίδευση νεαρών
αγοριών από τους Τούρκους
(Μονάδα 1)

α) Οι φόροι ήταν ίδιοι για τους υπόδουλους Έλληνες και τους Μουσουλμάνους.
β) Οι υπόδουλοι Έλληνες συνέχιζαν να κατοικούν στα εύφορα εδάφη ακόμα
και μετά την εγκατάσταση τούρκικων και άλλων φύλων στις περιοχές αυτές.
γ) Τα σοβαρά παραπτώματα των χριστιανών δικάζονταν στα εκκλησιαστικά
δικαστήρια.
δ) Εκτός από τους τακτικούς φόρους, οι Χριστιανοί πλήρωναν και
έκτακτους φόρους αλλά έκαναν και αγγαρείες.
ε) Οι Οθωμανοί σουλτάνοι είχαν παραχωρήσει διάφορες ελευθερίες
στους υπηκόους τους και έτσι βελτίωσαν την καθημερινή τους ζωή.
στ) Στο στρατό οι υπόδουλοι Έλληνες υπηρετούσαν μόνο ως οδηγοί και
ναύτες.
(Μονάδες 2)
4) Ποιοι ήταν οι Φαναριώτες;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιοι ήταν οι περιορισμοί που δυσκόλευαν την καθημερινότητα των

Χριστιανών υποδούλων;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποια ήταν τα πιο σκληρά μέτρα που αντιμετώπισαν οι Χριστιανοί;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.3: Η θρησκευτική και η πολιτική οργάνωση των Ελλήνων
1) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με το ρόλο τους και την ιδιότητα τους.
1) Πατριάρχης Νεόφυτος ο Β’ α) Στη σκέψη των Χριστιανών ήταν το

«ξανθό γένος» που θα ελευθέρωνε την
Κωνσταντινούπολη από τους απίστους.
2) Μάξιμος ο Γραίκος β) Ιεράρχης που, επηρεασμένος από τις
ευρωπαϊκές ιδέες, αμφισβητούσε την
υποταγή στους Τούρκους.
3) Ρώσοι γ) Μοναχός που αναγνωρίσθηκε ο άγιος
στη Μόσχα και καλλιέργησε περαιτέρω
σχέσης με τη Ρωσία
(Μονάδα 1)
2) Να βάλετε στη σωστή στήλη τα καθήκοντα των εκπροσώπων της εξουσίας

κατά την Τουρκοκρατία.
(Εκπρόσωπος του ρουμ μιλέτ, Κοινοτικοί άρχοντες εποχής, Θρησκευτικά
καθήκοντα, Γνωστοί ως επίτροποι, Διοικητικές αρομοδιότητες, Υπολόγιζαν τον
φόρο που αναλογούσε σε κάθε κάτοικο, Ίδρυση σχολείων, Επιβολή φορολογίας

στους πιστούς, Κατείχαν υψηλά αξιώματα στην οθωμανική εξουσία, Είχαν αξιόλογη
μόρφωση και γνώριζαν ξένες γλώσσες)
Οικουμενικό Φαναριώτες Προεστοί ή

Πατριαρχείο Δημογέροντες
(Μονάδες 2)


α) Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατήργησαν τη βυζαντινή διοίκηση και το Οικουμε-

νικό Πατριαρχείο.
β) Οι ιεράρχες και οι Φαναριώτες ήταν ανεξάρτητοι από τον Σουλτάνο.
γ) Στη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας την ηγεσία των υπόδουλων Ελλή-
νων αποτελούσαν ο Πατριάρχης, οι Φαναριώτες και οι προεστοί ή δημογέροντες.
δ) Όλοι οι ορθόδοξοι κληρικοί αμφισβητούσαν την υποταγή στους Τούρκους.
ε) Οι Φαναριώτες λέγονταν και κοτσαμπάσηδες.
στ) Οι υπόδουλοι Έλληνες περίμεναν την απελευθέρωση από τους Ρώσους.
(Μονάδες 2)
4) Ποιες ήταν οι διαφορετικές στάσεις που κράτησαν οι ορθόδοξοι κληρικοί

απέναντι στην τούρκικη κατάκτηση;
(Μόνάδες 2)
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
5) Ποιες ήταν οι εξουσίες των κοινοτικών αρχόντων την εποχή της

Τουρκοκρατίας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Για ποιο λόγο οι Τούρκοι επέτρεψαν στους κοινοτικούς άρχοντες να

αναλάβουν την τοπική ηγεσία;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
Κεφ.4: Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί
1) Να κάνετε την αντιστοίχιση.

1) Γεώργιος Ανδρίτσος α) ορεσίβιοι
2)Κορκόδειλος Κλαδάς β) φημισμένος αρματολός
3)Κλέφτες γ) είχε ορμητήριο τη Μάνη
4) Αρματολοί δ) σύμβολο αντίστασης ενάντια στους
κατακτητές
5) Μανιάτες ε) βοηθητικά στρατεύματα των
Τούρκων
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τους όρους με τους ορισμούς τους.

1) Ορεσίβιος α) σημαία, λάβαρο
2) Περιηγητής β) το κρησφύγετο των Κλεφτών και των
Αρματολών κατά την Τουρκοκρατία
3) Λημέρι γ) αυτός που κατοικεί στα ορεινά
4) Μπαϊράκι δ) παλιότερα έτσι ονομάζονταν αυτοί
που ταξίδευαν
(Μονάδα 1)


α) Οι Αρματολοί ήταν σύμβολο αντίστασης των υπόδουλων Ελλήνων ενάντια

στους κατακτητές.
β) Οι Αρματολοί ήταν εχθρικοί προς τους Κλέφτες.
γ) Η Μάνη ήταν το ορμητήριο του Μπότσαρη.
δ) Τα λήμερια των κλεφτών ήταν σε εύφορα εδάφη.
ε) Οι Οθωμανοί Τούρκοι χρησιμοποιούσαν τους Αρματολούς ως
βοηθητικά στρατεύματα.
στ) Βασικό χαρακτηριστικό των Κλεφτών ήταν η εχθρότητα για τους Τούρκους.
(Μονάδες 2)
4) Τι ήταν οι Κλέφτες και ποια η δράση τους;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι ήταν οι Αρματολοί και ποια η δράση τους;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Να γράψετε όσα ονόματα φημισμένων αρματολών γνωρίζετε.

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.5: Η οικονομική ζωή
1) Να κάνετε την αντιστοίχιση.

1) διομολογήσεις α)1774
2) Συνθήκη του Κάρλοβιτς β) εμπορικές συμφωνίες δυτικών
κρατών με τους Οθωμανούς
Σουλτάνους
3) Συνθήκή του Κιουτσούκ Καϊναρτζή γ) 1669
4) παροικίες δ) πληθυσμοί που μετκινούνταν
συνεχώς για την επιβίωση τους
5) νομάδες ε) εγκατάσταση και σύσταση κοινότητας
σε ξένο κράτος
(Μονάδα 1)
2) Να κατατάξετε τους λόγους και τα αποτελέσματα για την παρακμή της

Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην κατάλληλη στήλη.
(Οι έμποροι της Δυτικής Ευρώπης δεν αναγκάζονταν να περνούν από τα εδάφη της
γα να πάνε στην Κίνα ή την Ινδία, Γεωγραφικές ανακαλύψεις, Το νόμισμα της
υποτιμήθηκε, Χρήση νέων εμπορικών δρόμων, Τα κρατικά έσοδα από τους φόρους
εμπορίου μειώθηκαν, Η οικονομική δραστηριότητα πέρασε στα χέρια των Ελλήνων,
Τέλος κατακτήσεων)

Λόγοι παρακμής Αποτελέσματα παρακμής
(Μονάδες 2)

α) Οι Διομολογήσεις υπογράφηκαν ανάμεσα στις χώρες της Αντολικής

Ευρώπης με τους Οθωμανούς Σουλτάνους.
β) Λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821 η θέση των Ελλήνων
είχε χειροτερέψει λόγω της οικονομικής παρακμής.
γ) Η Ύδρα, η Χίος και τα Ψαρά έγιναν σημαντικά εμπορικά κέντρα.
δ) Τα πληρώματα του ελληνικού εμπορικού στόλου δεν είχαν καμία
εμπερία και γνώση.
ε) Η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε ως αποτέλεσμα την
υποτίμηση του νομίσματος.

στ) Η οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στηριζόταν κυρίως στις

αγροτικές καλλιέργειες.
(Μονάδες 2)
4) Σε ποιες δραστηριότητες βασιζόταν η οικονομία της Οθωμανικής

αυτοκρατορίας πριν την παρακμή της;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποια ήταν τα αποτελέσματα της ανάπτυξης του ελληνικού εμπορίου και της
ναυσιπλοϊας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιες ήταν οι δύο συνθήκες που ωφέλησαν τους Έλληνες και πότε
υπογράφτηκαν;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)

Κεφ.6: Οι Έλληνες των παροικιών και των Παραδουνάβιων
Ηγεμονιών
1) Να βάλετε τα ονόματα των παροικιών στη σωστή στήλη.

(Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, Καύκασος, Βλαχία, Κριμαία, Ουγγαρία, Οδησσός,
Βιέννη, Σερβία, Μολδαβία, Τεργέστη)
Έλληνες του Πόντου Έλληνες της Μακεδονίας Άλλοι Έλληνες
(Μονάδα 1)
2) Να βάλετε τα γεγονότα στην κατάλληλη στήλη ανάλογα με την περίοδο της

μετανάστευσης που ανήκουν.
(Ειρηνική μετανάστευση, Υποχρεωτική μετανάστευση, 17ος -18ος αιώνας, Ίδρυση
παροικιών σε παραθαλάσσιες πόλεις της Ιταλίας, Εθελοντική μετανάστευση, 15ος-
16ος αιώνας, Οικονομικά αίτια μετανάστευσης, Εγκατάσταση Ελλήνων κατά μήκος
των εμπορικών δρόμων, Μετακίνηση προς τα Βαλκάνια,Μετανάστευση λόγω των
πολεμικών συγκρούσεων και της επέκτασης των Τούρκων Μετακίνηση προς τα
Βαλκάνια)

Πρώτη περίοδος μετανάστευσης Δεύτερη περίοδος μετανάστευσης
(Μονάδα 1,5)

α) Η μετανάστευση κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίαςς πραγματοποιή-
θηκε σε δύο χρονικές περιόδους.
β) Οι περισσότεροι πρόσφυγες κατάγονταν από την ηπειρωτική Ελλάδα.
γ) Οι Έλληνες της Διασποράς δεν ενδιαφέρονταν για τις τουρκοκρα-
τούμενες περιοχές.
δ) Οι Έλληνες μετανάστες δεν ασχολήθηκαν ούτε με την θρησκέια ούτε
με τα γράμματα.
ε) Το καταστατικό που συνέτασαν οι πολίτες περιελάμβανε τους σκοπούς,
την οργάνωση, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μελών της κοινότητας.
στ) Η πνευματική αναγέννηση των υπόδουλων Ελλήνων ξεκίνησε τον 18ο αιώνα
από τους Έλληνες της Διασποράς.
(Μονάδα 1,5)

4) α) Στην πρώτη περίοδο της μετανάστευσης από πού κατάγονταν οι

περισσότεροι πρόσφυγες και πού εγκαταστάθηκαν;
β) Ποια ήταν τα κυριότερα επαγγέλματα που άσκησαν;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι έκαναν οι Έλληνες μετανάστες όταν έφταναν στους νέους τόπους

εγκατάστασης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι προσέφεραν οι Έλληνες της Διασποράς στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.7: Οι δάσκαλοι του Γένους
1) Να αντιστοιχίσετε τις μορφές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού με την ιδιότητα

τους.
1) Δημήτριος Καταρτζής α) λόγιος μοναχός του Άγιου Όρους
2) Ευγένιος Βούλγαρης β) Φαναριώτης νομικός
3) Γρηγόριος Κωνσταντάς γ) συγγραφέας του βιβλίου «Γεωγραφία
Νεωτερική»
4) Κοσμάς ο Αιτωλός δ) Κερκυραίος κληρικός
5) Μιχαήλ Περδικάρης ε) Κοζανίτης γιατρός
(Μονάδα 1)
2) Να συμπληρώσετε τα κενά στο παρακάτω κείμενο.

Το .............. εκδόθηκε στην Ιταλία η ........................... .............................. , ένα έργο
άγνωστου συγγραφέα αφιερωμένο στον .................... ........................... . Στο
σημαντικό αυτό κείμενο του Διαφωτισμού καταδικάζεται η ................................ και
η ............................ και προβάλλεται ως ιδανική διοίκηση η ................................,
δηλαδή το πολίτευμα όπου εξουσιάζουν οι νόμοι.
(Μονάδα 1)


α) Το ιδανικό πολίτευμα που που προβάλλεται στην «Ελληνική Νομαρχία»

είναι η νομαρχία.
β) Το κήρυγμα του άγιου Κοσμά του Αιτωλού δεν είχε επιρροή στον υπόδουλο
ελληνικό λαό.
γ) Οι δάσκαλοι του Γένους δίδασκαν σε ναούς, σε σχολεία και σε δημόσιους
χώρους.
δ) Η «Γεωγραφία Νεωτερική» γράφτηκε στην καθαρέυουσα.
ε) Η «Ελληνική Νομαρχία» γράφτηκε από τον Ρήγα Βελεστινλή.
στ) Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός ενίσχυσε τη θέληση του ελληνικού λαού
να αγωνιστεί για την ελευθερία του.
(Μονάδες 2)
4) Τι ήταν η «Ελληνική Νομαρχία»;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
5) Τι ήταν οι δάσκαλοι του Γένους και ποιο το έργο τους;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
6) α) Τι ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός;

β) Ποιος ήταν ο Κοσμάς ο Αιτωλός;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Κεφ.8: Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής
1) Να γράψετε δίπλα στο κάθε γεγονός στον πίνακα τη σωστή χρονολογία από
την παρένθεση.
(1790, 1757, 1748, 1797)
Γεννήθηκε ο Ρήγας Βελεστνλής
Ο Ρήγας ταξίδεψε στη Βιέννη
Οι Αυστριακοί συνέλαβαν τον Ρήγα και
τους συνεργάτες του
Γεννήθηκε ο Αδαμάντιος Κοραής

(Μονάδα 1)
2) Να κατατάξετε τα γεγονότα στη στήλη που ανήκουν.

(Γεννήθηκε στο Βελστίνο, Πίστευε στη λογική του ανθρώπου, Μετανάστευσε στο
Βουκουρέστι, Καταγόταν από τη Χίο, Στόχος του ήταν η απελέυθέρωση της
πατρίδας, Σπόυδασε ιατρική στη Γαλλία, Υπερασπίστηκε τη χρήση μια νέας
ελληνικής γλώσσας βασισμένης στην καθομιλουμένη, Συνετέλεσε στην ίδρυση του
Ελληνικού Κομιτάτου, Έγραψε τον Θούριο, Τον θανάτωσαν και τον έριξαν στον
ποταμό Δούναβη)

Ρήγας Βελεστινλής Αδαμάντιος Κοραής
(Μονάδα 1,5)

α) Ο Ρήγας καταγόταν από πολύ πλούσια οικογένεια.
β) Η Αυστρία υποστήριξε την δράση του Ρήγα λόγω των καλών σχέσεων που
είχε τότε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
γ) Ο Αδαμάντιος Κοραής γνώρισε τις φιλελέυθερες ιδέες στην Βιέννη
όπου ταξίδεψε.
δ) Ο Κοραής υποστήριζε τη χρήση της καθαρεύουσας.
ε) Ο Κοραής εξέδωσε την περίφημη «Χάρτα της Ελλάδας» που ήταν ένας
τεράστιος χάρτης της Ελλάδας.
στ) Ο Θούριος ήταν ένας επαναστατικός ύμνος, σύμβολο του αγώνα
για την ελευθερία.
(Μονάδες 2)

4) Ποιο ήταν το συγγραφικό και το εκδοτικό έργο του Ρήγα Βελεστινλή;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιο ήταν το συγγραφικό έργο του Αδαμάντιου Κοραή και ποια η βασική
φιλοσοφική του αρχή;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιο ήταν το όραμα του Ρήγα Βελεστινλή;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)

Κεφ.9: Τα κυριότερα επαναστατικά κινήματα
1) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις ημερομηνίες.
1) Ναυμαχία της Ναυπάκτου α) 1600

2) Οι Βενετοί κατέλαβαν σχεδόν όλη την β) 1571
Πελοπόννησο
3) Ο Μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος γ) 1699
ξεσήκωσε τους υπόδουλους έλληνες
στην ορεινή Θεσσαλία
4) Οι αδελφοί Ορλώφ έφτασαν στη δ) 1774
Μάνη
5) Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή ε) 1770
6) Οι Έλληνες συνειδητοποίησαν ότι στ) 1800
κάθε πρωτοβουλία για απελευθέρωση
έπρεπε να προέλθει από τους ίδιους.
(Μονάδα 1,5)
2) Να κάνεις την αντιστόιχιση.

1) Μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος α) Κλέφτης και πατέρας του ήρωα της
Επανάστασης Οδυσσέα Ανδρούτσου
2) Λάμπρος Κατσώνης β) Ξεσήκωσε τους υπόδουλους Έλληνες
στην ορεινή Θεσσαλία

3) Γεώργιος Ανδρίτσος γ) Καταγόταν από τη Λιβαδειά και ήταν
αξιωματικός του ρωσικού στρατού.
(Μονάδα 1)

α) Στη ναυμαχία της Ναυπάκτου ο τούρκικος στόλος νίκησε πανηγυρικά.

β) Οι ελπίδες των υπόδουλων Ελλήνων αναπτερώθηκαν καθώς κυκλοφο-
ρούσαν διαδόσεις ότι το «ξανθό γένος» θα τους απελευθέρωνε.
γ) Στα τέλη του 18ου αιώνα η ελπίδα των Ελλήνων για
απελευθέρωση εξακολουθούσε να στηρίζεται τους Ρώσους.
δ) Το κίνημα του Μητροπολίτη Λαρίσης Διονύσιος πέτυχε.
(Μονάδα 1,5)
4) α) Πότε και πού έγιναν οι πρώτες εξεγέρσεις υπόδουλων Ελλήνων εναντίον

των Οθωμανών;
β) Ποια ήταν η δράση του Μητροπολίτη Λαρίσης Διονύσιος;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πού εναπόθεσαν τις ελπίδες τους αρχικά οι υπόδουλοι Έλληνες και πως
εξελίχτηκαν οι ελπίδες αυτές;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιες ήταν οι συνέπειες τη συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)


Κεφ.10: Οι αγώνες των Σουλιωτών

α) Οι Σουλιώτες δεν ήταν ικανοί πολεμιστές.
β) Οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να υποτάξουν τους Σουλιώτες εύκολα.
γ) Οι Τούρκοι κατέκτησαν το Σούλι το 1803 μετά από πολλές προσπάθειες.
δ) Ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων δεν κατάφερε να μειώσει τη δύναμη του
Σουλίου.
ε) Ο καλόγερος Σαμουήλ τράπηκε σε φυγή όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τον
οχυρό λόφο Κούγκι.
στ) Οι Σουλιώτες αρνήθηκαν να βοηθήσουν τον Σουλτάνο να εξοντώσει
τον Αλή Πασά γιατί δεν τους προσφέρθηκε αντάλλαγμα .
(Μονάδες 2)
2) Να συμπληρώσεις τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις.

Οι κάτοικοι του Σουλίου ήταν .................... που μιλούσαν ............................. και
............................. . Συχνά έκαναν ........................... στα χωριά του κάμπου, για να
εξασφαλίσουν ........................... και ............................... . Οι Σουλιώτες συνήθιζαν
να πολεμούν οχυρωμένοι πίσω από ................................... ............................. .
Δρούσαν ακόμα και τη ..................... και δε δίσταζαν να επιτεθούν με τα
....................... τους σε μεγαλύτερο αριθμό αντιπάλων.
(Μονάδα 1,5)

3) Να βάλετε σε χρονολογική σειρά τα γεγονότα.

(Οι Σουλιώτες επέστρεψαν στα χωριά τους, Οι Τούρκοι κατέκτησαν το Σούλι, Οι
Σουλιώτες έσπασαν τον κλοιό των Τούρκων, Οι Σουλιώτες εγκατέλειψαν το Σούλι
και διασκορπίστηκαν στην Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, Κατάληψη του
οχυρού λόφου Κούγκι)
1. ...........................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................
4. ...........................................................................................................................
5. ...........................................................................................................................
(Μονάδα 1,5)
4) Πότε κατέλαβε ο Αλή Πασάς το Σούλι και με ποια μέθοδο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)

5) Γιατί οι Σουλιώτες θεωρούνταν ικανοί πολεμιστές;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
6) Τι συνέβη τελικά με τους Σουλιώτες;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
για την Β’ Ενότητα
1) Να αντιστοιχίσετε αυτά που ταιριάζουν.

1) Ρήγας Βελεστινλής α) Αξιωματικός του ρωσικού στρατού
2) Μάξιμος Γραίκος β) Δάσκαλος του Γένους
3) Κατσαντώνης γ) Μορφή του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού, μοναχός, ιεροκήρυκας
και μάρτυρας
4) Κοσμάς ο Αιτωλός δ) Ορθόδοξος κληρικός που
καλλιέργησε τις σχέσεις με τους Ρώσους
5) Λάμπρος Κατσαντώνης ε) Αρματολός από τη Ρούμελη
(Μονάδα 1)
2) Να γράψετε τους ορισμούς για τις παρακάτω λέξεις.

 Παιδομάζωμα: _________________________________________________
_________________________________________________________________
 Εξισλαμισμοί: __________________________________________________
_________________________________________________________________
 Διομολογήσεις: _________________________________________________
_________________________________________________________________
 Παροικίες: _____________________________________________________
_________________________________________________________________
(Μονάδες 2)


Οι ............................... ανακαλύψεις, η χρήση νέων ...............................
........................... και ο τερματισμός των .................................. συνέβαλαν στην
................................. της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι έμποροι από τη
............................... ............................ δεν ήταν υποχρεωμένοι να περνούν από το
................................... της για να πάνε στην ...................... ή την ............................. .
Έτσι τα κρατικά έσοδα από τους ................................ του εμπορίου σταδιακά
.................................. και το νόμισμα .............................. .
Ο ..................... , γιος εμπόρου, γεννήθηκε το ........................ στο Βελεστίνο της

Θεσσαλίας, το οποίο στην αρχαιότητα ονομαζόταν ............................. .Νεαρός
ακόμη, μπήκε στην υπηρεσία των .............................. στην Κωνσταντινούπολη και
έπετα μετανάστευσε στο ............................, ως γραμματέας του ηγεμόνα της
Βλαχίας. Εκεί επηρεάστηκε από τις ................................. ..................................
ιδέες, κάνοντας κύριο στόχο του την ................................. της
....................................
(Μονάδα 2)
4) Ποιους φημισμένους Αρματολούς γνωρίζετε;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
5) Τι γνωρίζετε για την δεύτερη περίοδο μετανάστευσης;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποια ήταν η θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά την Τουρκοκρτία και
ποιες αρμοδιότητες είχε;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

για την Β’ Ενότητα
1) Απαντήστε σύντομα στις ερωτήσεις.

α) Ποιος πολεμιστής είχε ορμητήριο του τη Μάνη;
____________________________________________________________________
β) Ποιοι λόγοι συνέβαλαν στην παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;
____________________________________________________________________
γ) Πως λεγόταν οι εμπορικές συμφωνίες που έκανα οι δυτικές χώρες με τους
Οθωμανούς Σουλτάνους;
___________________________________________________________________
δ) Ποιο ήταν το πρώτο μέλημα των Ελλήνων μεταναστών στη νέα τους πατρίδα;
___________________________________________________________________
(Μονάδα 1)

α) Οι Προεστοί είχαν αξιόλογη μόρφωση και κατείχαν υψηλά αξιώματα στην

οθωμανική διοίκηση.
β) Οι ιεράρχες και οι Φαναριώτες ήταν ανεξάρτητοι από τον Σουλτάνο.
γ) Την παροικία της Οδησσού την ίδρυσαν οι Έλληνες της Μακεδονίας.
δ) Οι ξένες δυνάμεις είχαν καλές σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία
και γι αυτό δεν βηθούσαν τους Σουλιώτες.

ε) Την εξουσία στα Ιόνια νησιά κατείχαν οι Βενετοί ως το 1797.

(Μονάδα 1)
3) Να συμπληρώσετε το σταυρόλεξο.

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ
1) Σε εκείνη τη συνοικία βρίσκεται σήμερα η έδρα του Πατριαρχείου.
2) Ονομάστηκαν οι Έλληνες μετανάστες. (αντίστροφα)
3) Σύμβολο αντίστασης των υπόδουλων Ελλήνων στους Οθωμανούε
Τούρκους.
ΚΑΘΕΤΑ
1) «Ελληνική ............» ονομάστηκε το κείμενο που αφιερώθηκε στον Ρήγα.
2) Αλλιώς οι Προεστοί.
3) Εκεί εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες την πρώτη περίοδο της
μετανάστευσης.
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζεις για τη ζωή του Αδαμάντιου Κοραή;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

5) Πώς έδρασε ο Λάμπρος Κατσαντώνης και ποιος ήταν μαζί του στις
επιχειρήσεις;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
6) Πώς οδηγήθηκε στην παρακμή η Οθωαμνική Αυτοκρατορία και ποιες ήταν οι

συνέπειες της;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Β΄
1-δ, 2-γ, 3-στ, 4-ζ, 5-β, 6-ε, 7-α
Απάντηση θέματος 2
1-β, 2-γ, 3-α, 4-δ
α- Λ Οι δύο πρώτοι αιώνες της Τουρκοκρατίας ήταν δυσκολότεροι για τους
Χριστιανούς και βελτιώθηκαν τους δύο επόμενους αιώνες, από τα μέσα
του 16ου αιώνα.
β- Λ Ολόκληρη η ελληνική Χερσόνησος πέρασε την οθωμανική κυριαρχία. Μόνο τα
Ιόνια Νησιά, με εξαίρεση τη Λευκάδα για κάποια χρονικά διαστήματα, δεν
πέρασαν στην οθωμανική εξουσία.
γ- Σ
δ- Λ Οι Χριστιανοί της Δύσης, κυρίως οι Βενετοί, συνέβαλαν στην οικονομική
παρακμή των ντόπιων κατοίκων.
ε- Σ

στ- Λ Οι Έλληνες των βενετοκρατούμενων περιοχών δεν είχαν δικαίωμα να

συμμετέχουν στη διοίκηση ενώ τα ανώτερα θρησκευτικά αξιώματα κατείχαν οι
Βενετοί.
Από τον 13ο αιώνα η Βυζαντινή αυτοκρατορία αντιμετώπιζε πολλά πολιτικά,
κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα . Ξένοι λαοί από το Βορρά και την Ανατολή
έρχονταν στα εδάφη τους ειρηνικά ή με βίαιο τρόπο. Επιπλέον, οι Χριστιανοί της
Δύσης, κυρίως οι Βενετοί εκμεταλλεύονταν τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια
προκαλώντας την οικονομική παρακμή των ντόπιων. Η κατάληξη ήταν η άλωση της
Κωνσταντινούπολης το 1453.
Οι δύο πρώτοι αιώνες της Τουρκοκρατίας ήταν οι δυσκολότεροι για τους
Χριστιανούς. Την περίοδο αυτή σημειώθηκαν μεγάλες δημογραφικές οικονομικές
και κοινωνικές αλλαγές. Κάτοικοι μετακινήθηκαν σε ορεινές περιοχές της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ενώ βυζαντινοί αυτοκράτορες εξαφανίστηκαν μετά
την Άλωση και αρκετοί λόγιοι έφυγαν στην Δυτική Ευρώπη. Οι υπόδουλοι Έλληνες
όμως κατάφεραν να μην αφομοιωθούν από τους Οθωμανούς και να διαφυλάξουν
τη γλώσσα, την παράδοση και την θρησκεία με την βοήθεια της Εκκλησίας.
Τουρκοκρατία ονομάζεται το χρονικό διάστημα από την κατάκτηση της
ελληνικής Χερσονήσου, στα μέσα του 15ου αιώνα, μέχρι τη Μεγάλη Επανάσταση
του 1821, που οδήγησε στο σχηματισμό του νέου ελληνικού κράτους.
1-β, 2-α, 3-δ, 4-γ
1-δ, 2-γ, 3-β, 4-α
α- Λ Οι φόροι ήταν πολλοί περισσότεροι για τους υπόδουλους Έλληνες από
αυτούς που πλήρωναν οι Μουσουλμάνοι.
β-Λ Οι υπόδουλοι Έλληνες αναγκάστηκαν να μετακινηθούν σε απομακρυσμένες
και ορεινές περιοχές καθώς τούρκικα και άλλα φύλα εγκαταστάθηκαν στα
εύφορα εδάφη.
γ-Λ Τα σοβαρά παραπτώματα των χριστιανών δικάζονταν σε μουσουλμανικά
δικαστήρια, τα ιεροδικεία και όχι στα εκκλησιαστικά δικαστήρια.
δ-Σ
ε) Οι Οθωμανοί σουλτάνοι είχαν παραχωρήσει κάποιες ελευθερίες στους
υπηκόους τους ωστόσο στην καθημερινότητα υπήρχαν πολλοί περιορισμοί που
έκανα τη ζωή σκληρή.
στ-Σ

Οι Φαναριώτες ήταν παλιές σημαντικές βυζαντινές οικογένειες που την

περίοδο της τούρκικης κατάκτησης παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη και
ενώθηκαν με Έλληνες που έφτασαν στην Πόλη από την Καραμανια, τον Πόντο ή τα
νησιά του Αιγαίου. Σχημάτισαν μια νέα άρχουσα τάξη γύρω από το Πατριαρχείο
και ασχολήθηκαν με τη βιοτεχνία και το εμπόριο απ’ όπου πλούτισαν. Τον 17 ο
αιώνα οι Φαναριώτες ανέπτυξαν σημαντικό εθνικό ρόλο και προσέφεραν πολλά σε
τομείς όπως η εκπαίδευση.
Η καθημερινότητα των υποδούλων Χριστιανών, παρά τις κάποιες ελευθερίες
που τους παραχωρούσαν οι Οθωμανοί Σουλτάνοι, ήταν γεμάτη περιορισμούς
ειδικά τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας. Πρώτα απ’ όλα, ήταν
αναγκασμένοι να κατοικούν σε φτωχικές γειτονιές και επιπλέον στον στρατό
κατείχαν μόνο βοηθητικές θέσεις ως ναύτες και ως οδηγοί. Ακόμη, οι σημαντικές
δικαστικές υποθέσεις τους δεν εξετάζονταν στα εκκλησιαστικά δικαστήρια αλλά
στα μουσουλμανικά ιεροδικεία.
Οι Έλληνες αντιμετώπιζαν πολύ σκληρά μέτρα ειδικά τους πρώτους αιώνες της
τούρκικης κυριαρχίας. Συγκεκριμένα, τα μέτρα αυτά ήταν οι σφαγές, οι
αιχμαλωσίες, οι εξισλαμισμοί, το παιδομάζωμα αλλά και η εγκατάσταση
τούρκικων και άλλων φύλων στις εύφορες περιοχές. Το αποτέλεσμα ήταν να
μετακινηθούν οι Έλληνες υποχρεωτικά τόσο στο εξωτερικό όσο και σε
απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές στο εσωτερικό.

1-β, 2-γ, 3-α
Οικουμενικό Πατριαρχείο Φαναριώτες Προεστοί ή Δημογέροντες
Θρησκευτικά καθήκοντα Κατείχαν υψηλά Κοινοτικοί άρχοντες

αξιώματα στην εποχής
Διοικητικές αρομοδιότητες οθωμανική εξουσία
Γνωστοί ως επίτροποι
Ίδρυση σχολείων Είχαν αξιόλογη
μόρφωση και γνώριζαν
Επιβολή φορολογίας στους ξένες γλώσσες Υπολόγιζαν τον φόρο που
πιστούς αναλογούσε σε κάθε
κάτοικο
Εκπρόσωπος του ρουμ
μιλέτ

α-Λ Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατήργησαν τη βυζαντινή διοίκηση αλλά φάνηκαν πιο
ανεκτικοί απέναντι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
β-Λ Οι ιεράρχες και οι Φαναριώτες ήταν απόλυτα εξαρτημένοι από τον Σουλτάνο.
γ-Σ
δ-Λ Κάποιοι ορθόδοξοι κληρικοί αντιμετώπιζαν την τούρκικη κατάκτηση ως
θεραπεία σταλμένη από το Θεό για τα σφάλματα των Βυζαντινών
αυτοκρατόρων ενώ κάποιοι άλλοι αμφισβητούσαν την υποταγή στους Τούρκους.
ε-Λ Οι προεστοί ή δημογέροντες λέγονταν και κοτσαμπάσηδες.
στ-Σ
Από τη μια πλευρά μερικοί ορθόδοξοι κληρικοί θεώρησαν την τούρκικη
κυριαρχία ως θεραπεία θεόσταλτη για τα λάθη που έκαναν οι Βυζαντινοί
αυτοκράτορες και ο βυζαντινός λαός.
Από την άλλη όμως υπήρχαν κάποιοι άλλοι κληρικοί που αμφισβητούσαν την
τούρκικη υποταγή. Αυτοί ήταν ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο Β’ που ήταν
επηρεασμένος από τις ευρωπϊκές ιδέες και ο μοναχός Μάξιμος ο Γραίκος που
καλλιέργησε στενότερες επαφές με τους Ρώσους και ανακυρήχθηκε άγιος στη
Μόσχα. Μάλιστα οι σχέσεις που αναπύχθηκαν έκαναν τους υπόδουλους Έλληνες
να ταυτίζουν τους Ρώσους με το «ξανθό γένος» που θα απελευθέρωνε την
Κωνσταντινούπολη από τους άπιστους.

Οι κοινοτικοί άρχοντες την εποχή της Τουρκοκρατίας ήταν γνωστοί ως
επίτροποι, δημογέροντες, προεστοί και κοτζαμπάσηδες. Ο ρόλος τους ήταν να
υπολογίζουν τον φόρο που αναλογούσε σε κάθε κάτοικο για λογαριασμό της
οθωμανικής διοίκησης. Όσο περνούσε ο χρόνος αρκετοί από αυτούς απέκτησαν
μεγάλη περιουσία και πολιτική δύναμη.
Οι Τούρκοι αναγνωρίζοντας ότι δεν είχαν κατάλληλα οργανωμένο διοικητικό
μηχανισμό υποχρεώθηκαν να σεβαστούν την τοπική ηγεσία κάθε χωριού και να
τους αναθέσουν τον υπολιγσμό της φορολογίας για τους κατοίκους.

1-β, 2-γ, 3-δ, 4-ε, 5-α
1-γ, 2-δ, 3-β, 4-α
α-Λ Οι Κλέφτες ήταν σύμβολο αντίστασης των υπόδουλων Ελλήνων ενάντια
στους κατακτητές.
β-Λ Οι Αρματολοί συνεργάζονταν συνήθων με τους Κλέφτες.
γ-Λ Η Μάνη ήταν το ορμητήριο του Κορκόδειλου Κλαδά.
δ-Λ Τα λήμερια των κλεφτών ήταν σε δύσβατα μέρη.
ε-Σ
στ-Σ
Οι Κλέφτες ήταν ένοπλοι Έλληνες κατά την Τουρκοκρατία. Ζούσαν στην
ύπαιθρο και τα λήμέρια τους, δηλαδή τα κρυσφήγετα τους, ήταν σε δύσβατες
περιοχές. Είχαν οργανωθεί σε ομάδες με δικό τους καπετάνιο και λάβαρο που
ονομαζόταν μπαϊράκι. Το χαρακτηριστικό τους ήταν το μίσος απέναντι στους
Τούρκους και στην εξουσία. Ο λαός τους αγαπόυσε πολύ και τους θεωρούσε
σύμβολο τους αγώνα τους ενάντια στους κατακτητές.

Οι Αρματολοί ήταν πρώην κλέφτες που τους χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι για
την αποκατάσταση της ασφάλειας της υπαίθρου. Ήταν ένοπλες ομάδες και
αποτελούσαν βοηθητικά στρατεύματα των Τούρκων. Εκείνοι όμως συνήθως
συνεργάζονταν με τους Κλέφτες και μάλιστα τους τελευταίους αιώνες της
Τουρκοκρατίας πολλοί από αυτούς εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και συμμετείχαν
στις ομάδες των Κλεφτών.
Μερικοί από τους πιο φημισμένους αρματολούς της Τουρκοκρατίας ήταν ο
Γεώργιος Ανδρίτσος, ο Κατσαντώνης στη Ρούμελη, ο Νικοτσάρας στον Όλυμπο, οι
Σουλιώτες Γεώργιος Μπότσαρης και Λάμπρος Τζαβέλλας και άλλοι. Κάποιοι από
τους απογόνους τους συμμετείχαν στη Μεγάλη Επανάσταση του 1821.

1-β, 2-γ, 3-α, 4-ε, 5-δ
Λόγοι παρακμής Αποτελέσματα παρακμής
Γεωγραφικές ανακαλύψεις Το νόμισμα της υποτιμήθηκε
Χρήση νέων εμπορικών δρόμων Τα κρατικά έσοδα από τους φόρους

εμπορίου μειώθηκαν
Οι έμποροι της Δυτικής Ευρώπης δεν
αναγκάζονταν να περνούν από τα Η οικονομική δραστηριότητα πέρασε
εδάφη της γα να πάνε στην Κίνα ή την στα χέρια των Ελλήνων
Ινδία
Τέλος κατακτήσεων
α-Λ Οι Διομολογήσεις υπογράφηκαν ανάμεσα στις χώρες της Δυτικής
Ευρώπης με τους Οθωμανούς Σουλτάνους.
β-Λ Λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821 η θέση των Ελλήνων
είχε βελτιωθεί λόγω της οικονομικής άνθισης.

γ -Σ
δ- Λ Τα πληρώματα του ελληνικού εμπορικού στόλου ήταν πολύ έμπειρα στη
ναυσιπλοϊα και την αντιμετώπιση πειρατών.
ε-Σ
στ-Σ
Η οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας βασιζόταν στις αγροτικές
καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι, καπνός, λάδι, σταφίδα). Οι αγρότες και οι
κτηνοτρόφοι ζούσαν μόνιμα σε ένα τόπο ή ήταν νομάδες. Προμήθευαν με πρώτες
ύλες τη βιοτεχνία για την παραγωγή νημάτων και υφαντών. Η παραγωγή
ικανοποιούσε κυρίως τις ανάγκες του σπιτιού. Τα προϊόντα που περίσσευαν τα
πουλούσαν στις τοπικές αγορές ή στο εξωτερικό και τα αντάλλασαν κυρίως με
βιομηχανικά εργαλεία και άλλα προϊόντα.
Η ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυσιπλοϊας είχαν θετικά αποτελέσματα για
τον ελληνικό λαό. Πρώτα απ’ όλα, οι Έλληνες έμποροι ανέπτυξαν τη
δραστηριότητα τους στην Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη και τη Ρωσία. Εκεί
ίδρυσαν παροικίες και ανέλαβαμ μεγάλο μέρος του εισαγωγικού και εξαγωγικού
εμπορίου της Δύσης και της Ανατολής. Με τον τρόπο αυτό πλούτισαν σημαντικά.
Εκτός όμως από τα προϊόντα που έρχονταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
μεταδίδονταν και επαναστατικές ιδέες από την Ευρώπη. Επιπλέον στα θετικά
συγκαταλέγεται η δημιουργία σπουδαίου ελληνικού εμπορικού στόλοθ με έμπειρα
και ικανά πληρώματα στη ναυσιπλοϊα και την αντιμετώπιση των πειρατών. Τέλος,
η Κοζάνη, η Μοσχόπολη, τα Ιωάννινα, η Θεσσαλονίκη, η Χίος, η Ύδρα, τα Ψαρά και

άλλα μέρη έγιναν σημαντικά εμπορικά κέντρα.
Οι δύο συνθήκες που ωφέλησαν τους Έλληνες ήταν η Συνθήκη του Κάρλοβιτς
που υπογράφτηκε το 1669 όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία νικήθηκε στον πόλεμο
με τους Αυστριακούς και η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή που υπογράφτηκε το
1774 μετά την ήττα στον πόλεμο με τους Ρώσους. Οι δύο αυτές συνθήκες
επηρέαζαν τις εσωτερικές εξελίξεις στη Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Έλληνες του Πόντου Έλληνες της Μακεδονίας Άλλοι Έλληνες
Καύκασος Βιέννη Παραδουνάβιες
Κριμαία Τεργέστη Ηγεμονίες
Οδησσός Σερβία Βλαχία
Ουγγαρία Μολδαβία
Πρώτη περίοδος μετανάστευσης Δεύτερη περίοδος μετανάστευσης
Υποχρεωτική μετανάστευση Ειρηνική μετανάστευση
Ίδρυση παροικιών σε παραθαλάσσιες 17ος -18ος αιώνας
πόλεις της Ιταλίας Εθελοντική μετανάστευση
15ος-16ος αιώνας Οικονομικά αίτια μετανάστευσης
Μετανάστευση λόγω των πολεμικών Εγκατάσταση Ελλήνων κατά μήκος των
συγκρούσεων και της επέκτασης των εμπορικών δρόμων
Τούρκων Μετακίνηση προς τα Βαλκάνια
α -Σ
β –Λ Οι περισσότεροι πρόσφυγες κατάγονταν από νησιά και παραθαλάσσια μέρη.

γ–Λ Οι Έλληνες της Διασποράς ενδιαφέρονταν για τις τουρκοκρατούμενες

περιοχές καθώς ενίσχυαν οικονομικά τα ελληνικά σχολεία και έχτιζαν πολυτελείς
κατοικίες στους τόπους καταγωγής με τα πλούτη που διέθεταν.
δ–Λ Οι Έλληνες μετανάστες είχαν ως πρώτο μέλημα την ανέγερση ναού για την
τέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων τους και αργότερα έχτισαν σχολεά και
εξέδωσαν βιβλία.
ε –Σ
στ –Σ
α)Την πρώτη περίοδο της μετανάστευσης οι περισσότεροι πρόσφυγες
κατάγονταν από νησία όπως η Κύπρος και η Κρήτη και από παραθαλάσσιες
περιοχές όπως η Μονεμβασιά, η Μάνη, το Ναύπλιο και η Ήπειρος.
Μετανάστευσαν σε παραθαλλάσια μέρη της Ιταλίας και άλλα μέρη της Ευρώπης
και ίδρυσαν εκεί παροικίες.
β) Τα κυριότερα επαγγέλματα που ασκούσαν ήταν το επάγγελμα του
στρατιώτη, του ναυτικού, του τεχνίτη, του εμπόρου,του αντιγραφέα χειρογράφων
και του δασκάλου σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
‘Οταν έφταναν στους νέους τόπους εγκατάστασης οι Έλληνες μετανάστες
αρχικά φρόντιζαν να χτίσουν ναούς ώστε να έχουν μέρος να τελούν τα
θρησκευτικά καθήκοντα τους. Επιπλέον συνέτασσαν το καταστατικό που
περιελάμβανε τους σκοπούς, την οργάνωση , τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις
που είχαν τα μέλη της κοινότητας. Αργότερα, έχτισαν μοναστήρια και κοινοτικά
σχολεία όπως το Φλαγγινιανό Φροντιστήριο στη Βενετία ενώ ασχολήθηκαν και με

την έκδοση ελληνικών βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων.
Οι Έλληνες της Διασποράς, δηλαδή οι μετανάστες, κατάφεραν να πλουτίσουν
και με αυτόν τον τρόπο ενίσχυσαν οικονομικά τα ελληνικά σχολεία στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επίσης, έχτιζαν πολυτελείς κατοικίες, τα αρχοντικά,
στους τόπους καταγωγής τους τους όπως στη Σιάτιστα, τη Καστοριά, την Κοζάνη,
τα Ζαχοροχώρια και τα χωριά του Πηλίου. Από αυτούς ξεκίνησε η πνευματική
αναγέννηση του υποδουλωμένου λαού τον 18ο αιώνα.

1-β, 2-δ, 3-γ, 4-α, 5-ε
Το 1806 εκδόθηκε στην Ιταλία η «Ελληνική Νομαρχία», ένα έργο άγνωστου
συγγραφέα αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή. Στο σημαντικό αυτό κείμενο του
Διαφωτισμού καταδικάζεται η «αναρχία» και η «μοναρχία» και προβάλλεται ως
ιδανική διοίκηση η «νομαρχία», δηλαδή το πολίτευμα όπου εξουσιάζουν οι νόμοι.
α-Λ Το ιδανικό πολίτευμα που που προβάλλεται στην «Ελληνική Νομαρχία»
είναι η «νομαρχία», δηλαδή το πολίτευμα όπου εξουσιάζουν οι νόμοι.
β-Λ Το κήρυγμα του άγιου Κοσμά του Αιτωλού έβρισκε μεγάλη απήχηση στον
υπόδουλο ελληνικό λαό.
γ-Σ
δ-Λ Η «Γεωγραφία Νεωτερική» γράφτηκε στη δημοτική γλώσσα.
ε-Λ Η «Ελληνική Νομαρχία» αφιερώθηκε στον Ρήγα Βελεστινλή.
στ-Σ
Η «Ελληνική Νομαρχία» ήταν ένα κείμενο χαρακτηριστικό του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού. Εκδόθηκε το 1806 στην Ιταλία από άγνωστο συγγραφέα και είναι

αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή. Το έργο αυτό προβάλλει το ιδανικό πολίτευμα

που συντελεί στην πρόοδο των κοινωνιών ενώ ως ιδανική διοίκηση αναφέρει την
«νομαρχία» που είναι το πολίτευμα όπου εξουσιάζουν οι νόμοι. Μάλιστα
εναντιώνεται και απορρίπτει την «αναρχία» και την «μοναρχία».
Οι δάσκαλοι του Γένους ήταν μορφωμένοι Έλληνες οι οποίοι κατά την
Τουρκοκρατία βοήθησαν στην πνευματική αναγέννηση του έθνους μέσω της
παιδείας. Αρκετοί από αυτούς ήταν ή έγιναν αργότερα κληρικοί. Μερικοί
σπούδασαν στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα ενώ άλλοι στα Ιόνια Νησιά, στις
Παραδουνάβιες Ηγεμονίες ή στο εξωτερικό.
Το έργο τους ήταν πολύ σημαντικό. Δίδασκαν σε ναούς, σχολεία και σε
δημόσιους χώρους. Ακόμη, έγραφαν επιστολές και άρθρα σε περιοδικά και
εφημερίδες αλλά και ολόκλητα βιβλία. Τα τελευταία τα τύπωναν με τη βοήθεια της
Εκκλησίας, των Φαναριωτών ηγεμόνων ή φιλομαθών εμπόρων. Βοήθησαν στην
ίδρυση σχολείων, την τόνωση της ελληνικής παιδείας και στην ιδεολογική
προετοιμασία της Μεγάλης Επανάστασης του 1821 αλλά και του Φιλελληνισμού
στη Δύση.
α) Νεοελληνικός Διαφωτισμός ονομάστηκε το πνευματικό κίνημα του 18ου και
αρχές 19ου αιώνα, κατά το οποίο μεταδόθηκαν οι ιδέες του Ευρωπαϊκού
Διαφωτισμού στον υπόδουλο ελληνισμό από φωτισμένους πνευματικούς άντρες
που έζησαν στη Δύση. Οι ιδέες αυτές αφορούσαν φιλελεύθερες και ριζοσπαστικές
απόψεις που δυνάμωσαν την επαναστατική διάθεση των υπόδουλων Ελλήνων.
β) Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός υπήρξε σημαντική μορφή του Νεοελληνικού

Διαφωτισμού. Ήταν λόγιος μοναχός του Αγίου Όρους, ιεροκήρυκας και μάρτυρας.
Κήρυττε ιδέες που συνδύαζαν την παιδεία, τη θρησκευτική πίστη και την εθνική
συνείδηση μαζί με το πνέυμα του Διαφωτισμού. Έκανε περιοδείες στην
τουρκοκρατούμενη ελληνική ύπαιθρο και κήρυττε στον υπόδουλο ελληνικό
πληθυσμό. Στόχευε στον περιορισμό των εξισλαμισμών και γι αυτό το λόγο ίδρυε
σχολεία.

Γεννήθηκε ο Ρήγας Βελεστινλής 1757
Ο Ρήγας ταξίδεψε στη Βιέννη 1790
Οι Αυστριακοί συνέλαβαν τον Ρήγα και 1797
τους συνεργάτες του
Γεννήθηκε ο Αδαμάντιος Κοραής 1748
Ρήγας Βελεστινλής Αδαμάντιος Κοραής
Γεννήθηκε στο Βελστίνο Καταγόταν από τη Χίο
Μετανάστευσε στο Βουκουρέστι Σπόυδασε ιατρική στη Γαλλία
Στόχος του ήταν η απελέυθέρωση της Υπερασπίστηκε τη χρήση μια νέας
πατρίδας ελληνικής γλώσσας βασισμένης στην
Έγραψε τον Θούριο καθομιλουμένη
Τον θανάτωσαν και τον έριξαν στον Πίστευε στη λογική του ανθρώπου
ποταμό Δούναβη Συνετέλεσε στην ίδρυση του Ελληνικού
Κομιτάτου
α-Λ Ο Κοραής καταγόταν από πολύ πλούσια οικογένεια της Χίου.
β-Λ Η Αυστρία αντέδρασε στη δράση του Ρήγα παρά τις καλές σχέσεις που

είχε τότε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

γ-Λ Ο Αδαμάντιος Κοραής γνώρισε τις φιλελέυθερες ιδέες στη Γαλλία όπου
εγκαταστάθηκε και σπούδασε ιατρική και έζησε τη Γαλλική Επανάσταση.
δ-Λ Ο Κοραής υποστήριζε τη χρήση μια γλώσσας που θα είχε ως βάση της την
καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής.
ε-Λ Ο Ρήγας εξέδωσε την περίφημη «Χάρτα της Ελλάδας» που ήταν ένας
τεράστιος χάρτης της Ελλάδας.
στ-Σ
Απάντηση 4
Ο Ρήγας είχε πολύ σημαντικό συγγραφικό και εκδοτικό έργο. Ανάμεσα σε αυτά
που εξέδωσε ήταν γαλλικά μυθιστορήματα μεταφρασμένα στη δημοτική γλώσσα,
ένα σχολικό βιβλίο Φυσικής, μία εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έναν πολύ
μεγάλο χάρτη της Ελλάδας, την «Χάρτα της Ελλάδας». Το πιο ξεχωριστό του έργο
ήταν ο «Θούριος», ένας επαναστατικό ύμνος γεμάτος πάθος, που μίλησε στις
ψυχές των υπόδουλων νλεων και έγινε σύμβολο του αγώνα για την
απελευθέρωση.
Ο Κοραής είχε σπουδαίο συγγραφικό έργο και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην
ιδεολογική προετοιμασία της Μεγάλης Επανάστασης. Έγραψε το ποίημα
«Σάλπισμα Πολεμιστήριον» και συμβουλευτικές επιστολές.
Η βασική φιλοσοφική του αρχή ήταν η πίστη στη λογική του ανθρώπου που
αποτελούσε αρχή και όλων των εκπροσώπων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Ο Ρήγας Βελεστινλής είχε ως όραμα την απελευθέρωση τους από τους
Τούρκους μέσω της συνεργασίας όλων των υπόδουλων βαλκανικών λαών και τη
δημιουργία ενός ευνομούμενου κράτους. Επιπλέον, οραματιζόταν ένα
δημοκρατικό κράτος βασισμένο στην ελληνική παιδεία και γλώσσα.

1-β, 2-γ, 3-α, 4-ε, 5-δ, 6-στ
1-β, 2-γ, 3-α
α-Λ Στη ναυμαχία της Ναυπάκτου ο τούρκικος στόλος καταστράφηκε
ολοκληρωτικά από τους Δυτικούς.
β-Σ
γ-Λ Στα τέλη του 18ου αιώνα η ελπίδα των Ελλήνων για απελευθέρωση στράφηκαν
και προς τους Γάλλους του Ναπολέοντα.
δ-Λ Το κίνημα του Μητροπολίτη Λαρίσης Διονύσιος απέτυχε.
α) Τον 16ο αιώνα εκδηλώθηκαν πολλές εξεγέρσεις των υπόδουλων Ελλήνων
εναντίον των Οθωμανών. Πολλοί Κερκυραίοι, Κρητικοί και κυρίως Μανιάτες
πολέμησαν εναντίον των Τούρκων με το μέρος των Βενετών και των Ισπανών αλλά
και μόνοι τους. Οι συγκρόυσεις έγιναν τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα. Στη
Ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 συμμετείχαν και ελληνικά πλοία και το
αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί ολοσχερώς ο τουρκικός στόλος.

β) Παρόμοιες κινήσεις έγιναν και στη Θεσσαλία το 1600 με τον Μητροπολίτη

Λαρίσης Διονύσιο. Ο Μητροπολίτης ήταν γνωστός ως Φιλόσοφος και η δράση του
ήταν να παρακινήσει τους υπόδουλους Έλληνες να ξεσηκωθούν. Το κίνημα όμως
απέτυχε και έτσι αναγκάστηκε να διαφύγει στη Ρώμη και στη συνέχεα στην
Ισπανία για να ζητήσει ενισχύσεις. Επέστρεψε εννιά χρόνια αργότερα και έκανε
αγώνα για να παροτρύνει του κατοίκους της Θεσπρωτίας να ξεσηκωθούν
Τον 18ο αιώνα η Ρωσία ανέλαβε δράση ενεργά. Το γεγονός αυτό έκανε τους
υπόδουλους Έλληνες να εναποθέσουν τις ελπίδες τους στο «ξανθό γένος», δηλαδή
τους Ρώσους, λόφω των διαδόσεων που κυκλοφορούσαν ότι εκείνοι θα έφερναν
την απελευθέρωση στο υποδουλωμένο έθνος.
Αργότερα, στα τέλη του 18ου αιώνα, άρχισαν να διαδίδονται οι φιλελέυθερες
ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και έτσι οι Έλληνες άρχισαν να στρέφουν τις
ελπίδες τους στους Γάλλους του Ναπολέοντα.
Μόνο όμως γύρω στο 1880 κατάλαβαν ότι πρέπει να στηρίζονται στις δικές
τους δυνάμεις και προσπάθειες για να απελευθερώσουν την πατρίδα τους.
Η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή υπογράφτηκε το 1774 μετά την ναυμαχία
του Τσεσμέ. Με τη συνθήκη αυτή οι συγκρούσεις τερματίστηκαν. Η Ρωσία
απέκτησε έτσι το δικαίωμα να επεμβαίνει στα εσωτερικά της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας για να προστατεύεσει με αυτόν τον τρόπο τους Χριστιανούς
κατοίκους της περιοχής. Επιπλέον, οι Έλληνες έμποροι μπορούσαν πλέον να
υψώνουν στα καράβια τους τη ρωσική σημαία.
α-Λ Οι Σουλιώτες ήταν ικανότατοι πολεμιστές.
β-Σ
γ-Σ
δ-Λ Ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων κατάφερε να μειώσει την άμυνα του
Σουλίου διώχνοντας κάποιους από τους αρχηγούς τους.
ε-Λ Ο καλόγερος Σαμουήλ ανατινάχτηκε όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τον
οχυρό λόφο Κούγκι.
στ-Λ Οι Σουλιώτες δέχτηκαν να βοηθήσουν τον Σουλτάνο να εξοντώσει
τον Αλή Πασά με αντάλλαγμα να επιστρέψουν στα χωριά τους και να
κατοικήσουν εκεί μόνιμα.
Οι κάτοικοι του Σουλίου ήταν βοσκοί που μιλούσαν ελληνικά και αρβανίτικα.
Συχνά έκαναν επιδρομές στα χωριά του κάμπου, για να εξασφαλίσουν ζώα και
γεννήματα. Οι Σουλιώτες συνήθιζαν να πολεμούν οχυρωμένοι πίσω από φυσικά
εμπόδια. Δρούσαν ακόμα και τη νύχτα και δε δίσταζαν να επιτεθούν με τα σπαθιά
τους σε μεγαλύτερο αριθμό αντιπάλων.
1. Οι Τούρκοι κατέκτησαν το Σούλι

2. Κατάληψη του οχυρού λόφου Κούγκι

3. Οι Σουλιώτες έσπασαν τον κλοιό των Τούρκων
4. Οι Σουλιώτες επέστρεψαν στα χωριά τους
5. Οι Σουλιώτες εγκατέλειψαν το Σούλι και διασκορπίστηκαν στην Στερεά Ελλάδα
και την Πελοπόννησο
Ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων κατέλαβε το Σούλι το 1803. Χρησιμοποίησε
διάφορα τεχνάσματα για να διώξει από το Σούλι κάποιους από τους αρχηγούς
τους. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να αδυνατίσει την άμυνα του Σουλίου και έτσι
μετά από πολλές προσπάθειες οι Τούρκοι κατέκτησαν την περιοχή. Κατέλαβαν
μάλιστα και τον οχυρό λόφο Κούγκι. Εκεί βρισκόταν ο καλόγερος Σαμουήλ που τον
κρατούσε μέχρι στιγμής ελεύθερο και ανατινάχτηκε μαζί τους .
Οι Σουλιώτες θεωρούνταν ικανότατοι πολεμιστές. Οι συνθήκες ζωής τους ήταν
σκληρές, ασχολούνταν πολλά χρόνια με τα όπλα και κατείχαν άριστα το έδαφος
στο οποίο κινούνταν. Επιπλέον, τους χαρακτήριζε η ομαδικότητα και το θάρρος και
η τόλμη. Εκμεταλλεύονταν τα φυσικά εμπόδια για να οχυρώνονται και τολμούσαν
να επιτίθενται νύχτα σε αντιπάλους που υπερτερούσαν αριθμητικά.
Λίγο πριν τη Μεγάλη Επανάσταση, το 1820, οι Τούρκοι κάλεσαν τους
Σουλιώτες και τους πρότειναν να εγκατασταθούν ξανά στο Σούλι μόνιμα και
έθεσαν ως μοναδικό όρο να βοηθήσουν τον Σουλτάνο να εξοντώσει τον Αλή Πασά
των Ιωαννίνων με τον ήταν σε σύγκρουση. Οι Σουλιώτες δέχτηκαν και έτσι

επανεγκαταστάθηκαν στο Σούλι και απέκρουσαν επιτυχώς τους στρατιώτες του
Αλή Πασά. Παρόλα αυτά το 1822 έμεινα χωρίς βοήθεια και έτσι μην έχοντας άλλες
δυνάμεις έφυγαν για πάντα από το Σούλι και διασκορπίστηκαν στη Στερεά Ελλάδα
και την Πελοπόννησο.

Απαντήσεις 1ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Β’
1-β, 2-δ, 3-ε, 4-γ, 5-α
 Παιδομάζωμα: Οι Οθωμανοί Τούρκοι στρατολογούσαν υποχρεωτικά τα
νεαρά αγόρια χριστιανικών οικογενειών με σκοπό να επαμδρώσουν το
σώμα των Γενιτσάρων
 Εξισλαμισμοί: Εξισλαμισμός είναι ο εξαναγκασμός των υπόδουλων από
τους κατακτητές Τούρκους να αλλάξουν την πίστη τους και να γίνουν
μουσουλμάνοι.
 Διομολογήσεις: Διομολογήσεις ήταν οι εμπορικές συμφωνίες που
υπέγραφαν οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης με τους Οθωμανούς
Σουλτάνους.
 Παροικίες: Οι Έλληνες ίδρυαν παροικίες δηλαδή κοινότητες στις οποίες
κατοικούσαν στη συνέχεια μόνιμα.
Οι γεωγραφικές ανακαλύψεις, η χρήση νέων εμπορικών δρόμων και ο
τερματισμός των κατακτήσεων συνέβαλαν στην παρακμή της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας. Οι έμποροι από τη Δυτική Ευρώπη δεν ήταν υποχρεωμένοι να
περνούν από το έδαφος της για να πάνε στην Ινδία ή την Κίνα. Έτσι τα κρατικά

έσοδα από τους φόρους του εμπορίου σταδιακά μειώθηκαν και το νόμισμα
υποτιμήθηκε.
Ο Ρήγας, γιος εμπόρου, γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας, το οποίο
στην αρχαιότητα ονομαζόταν Φερές. Νεαρός ακόμη, μπήκε στην υπηρεσία των
Φαναριωτών στην Κωνσταντινούπολη και έπετα μετανάστευσε στο Βουκουρέστι,
ως γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας. Εκεί επηρεάστηκε από τις ευρωπαϊκές
ριζοσπαστικές ιδέες, κάνοντας κύριο στόχο του την απελευθέρωση της πατρίδας .
Φημισμένοι Αρματολοί την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ο Γεώργιος
Ανδρίτσος, ο Κατσαντώνης στη Ρούμελη, ο Νικοτσάρας στον Όλυμπο, οι Σουλιώτες
Γεώργιος Μπότσαρης και ο Λάμπρος Τζαβέλλας. Επιπλέον, οι απόγονοι ή τα
πρωτοπολίκαρα τους συμμετείχαν στη Μεγάλη Επανάσταση του 1821.
Η δεύτερη περίοδος μετανάστευσης πραγματοποιήθηκε κατά τον 17ο και 18ο
αιώνα. Είχε χαρακτήρα εθελοντικό και ειρηνικό και οι αιτίες ήταν κατά βάση
οικονομικές. Καραβάνια διέσχιζαν τα Βαλκάνια και μετέφεραν εμπορεύματα από
την Οθωμανική Αυτοκρατορία προε την Κεντρική Ευρώπη και Ρωσία. Κατά μήκος
αυτών των δρόμων οι μετανάστες εγκαταστάθηκαν σε διάφορες πόλεις.
Οι Έλληνες από τον Πόντο ίδρυσαν παροικίες στον Καύκασο, την Κριμαία και
την φημισμένη Οδησσό ενώ οι Έλληνες της Μακεδονίας στη Βιέννη, την Τεργέστη,
τη Σερβία και την Ουγγαρία. Εκεί ασχολήθηκαν με το εμπόριο βαμβακερών,
δερμάτων, χαλιών και άλλων.
Άλλοι Έλληνες ανέπτυξαν δραστηριότητα στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, τη

Βλαχία και τη Μολδαβία, περιοχές στις οποίες κυβερνήτες ήταν Φαναριώτες
ηγεμόνες.
Οι Οθωμανοί Τούρκοι ήταν ανεκτικοί απέναντι στο Οικουμενικού Πατριαρχείου
της Κωνσταντινούπολης και του ανέθεσαν αρκετές αρμοδιότητες. Ο Πατριάρχης
είχε διευρυμένο ρόλο. Ήταν θρησκευτικός ηγέτης και εκπρόσωπος το ρουμ μιλέτ,
δηλαδή των υπόδουλων Ορθόδοξων Χριστιανών. Για όλες όμως τις πράξεις του
ήταν υπόλογος στο Σουλτάνο. Επίσης, εκτός από τα θρησκευτικά καθήκοντα είχε
και άλλες αρμοδιότητες, όπως να αποφασίζει για διάφορες υποθέσεις , για
παράδειγμα τις κληρονομιές. Ακόμη, είχε τη δικαιοδοσία να ιδρύει σχολεία και να
επιβάλλει ειδική φορολογία στους πιστούς.

Απαντήσεις 2ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Β’
α) Κροκόδειλος Κλαδάς
β) Η χρήση νέων εμπορικών δρόμων και ο τερματισμός των κατακτήσεων.
γ) Διομολογήσεις
δ) Η ανέγερση ναού και η σύνταξη καταστατικού.
α-Λ Οι Φαναριώτες είχαν αξιόλογη μόρφωση και κατείχαν υψηλά αξιώματα στην
οθωμανική διοίκηση.
β-Λ Οι ιεράρχες και οι Φαναριώτες ήταν εξαρτμένοι από την του Σουλτάνου.
Γ-Λ Την παροικία της Οδησσού την ίδρυσαν οι Έλληνες του Πόντου.
δ-Λ Οι ξένες δυνάμεις όποτε βρίσκονταν σε διαμάχη με την Οθωμανική
Αυτοκρατορία βοηθούσαν τους Σουλιώτες με χρήματα και πολεμοφόδια.
ε-Σ

Ο Αδαμάντιος Κοραής γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748 αλλά η καταγωγή του
ήταν από μια πλούσια οικογένεια της Χίου. Στην αρχή σπούδασε στην Ευαγγελική
Σχολή της Σμύρνης, αργότερα εγκαταστάθηκε στη Γαλλία κι εκεί σπούδασε ιατρική.
Στη Γαλλία ήρθε σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης.
Ασχολήθηκε κυρίως με την αντιγραφή, την επιμέλεια και τη δημοσίευση των
χειρόγραφων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.

Ο Λάμπρος Κατσαντώνης ήταν αξιωματικός του ρωσικού στρατού και
καταγόταν από τη Λιβαδειά. Έχοντας ως ορμητήριο το νησί Κέα, με έναν μικρό
στόλο έπλεε στο Αιγαίο και έκανε επιθέσεις εναντίον των τουρκικών πλοίων. Μαζί
τους στις επιχειρήσεις ήταν ο κλέφτης Γεώργιος Ανδρίτσος, ο πατέρας του ήρωα
της Επανάστασης Οδυσσέα Ανδρούτσου.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία οδηγήθηκε στην παρακμή λόγω των γεωγραφικών
ανακαλύψεων, της ανακάλυψης νέων εμπορικών δρόμων και του τέλος των
κατακτήσεων. Έτσι οι έμποροι από τη Δυτική Ευρώπη δεν χρειαζόταν να περνάν
από το έδαφος της για να πάνε στην Ινδία ή την Κίνα. Οι συνέπεις ήταν να
μειωθούν τα έσοδα από τους φόρους του εμπορίου και η υποτίμηση του
νομίσματος.

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ
Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

123 Ενότητα Γ [Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)]
Κεφ.1: Η Φιλική Εταιρεία
1) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες.

1) Ίδρυση Φιλκής Εταιρείας α) 1818
2) Η έδρα της εταιρείας μεταφέρεται β) 1820
στην Κωνσταντινούπολη
3) Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης γ) 1821
αναλαμβάνει την αρχηγία της Φιλικής
Εταιρείας
4) Έκρηξη της Επανάστασης δ) 1814
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με τις ενέργειες ή την ιδιότητα τους.
1) Παναγιώτης Σέκερης α) Ηγέτης της Φιλικής Εταιρείας

2) Αλέξανδρος Υψηλάντης β) Ενίσχυσε οικονομικά τον
αγώνα
3) Ι. Καποδίστριας γ) Ένας από τους ιδρυτές της
Φιλικής Εταιρείας
4) Εμμανουήλ Ξάνθος δ) Αρνήθηκε να αναλάβει την
αρχηγία της Εταιρείας
(Μονάδα 1)

α) Η Ρωσία βρισκόταν πίσω από την Φιλική Εταιρεία.

β) Ο Ιωάννης Καποδίστριας διετέλεσε για ένα χρονικό διάστημα
επικεφαλής της Φιλικής Εταιρείας.
γ) Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη.
δ) Ο σκοπός της Φιλικής Εταιρείας ήταν η συγκέντρωση χρημάτων
για φιλανθρωπικό σκοπό.
ε) Η μύηση των Φιλικών σφραγιζόταν με όρκο μπροστά σε ιερέα.
στ) Η Επανάσταση θα ξεκινούσε ταυτόχρονα στη Μολδοβλαχία
και στην Πελοπόννησο.
(Μονάδες 2)
4) Ποιοί ίδρυσαν τη Φιλική Εταιρεία, πότε, πού και με ποιον σκοπό;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πότε αυξήθηκαν τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας; Αναφέρετε κάποιους από

τους μυημένους.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιοι στήριζαν τη Φιλική Εταιρεία;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.2: Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία
1) Ο Υψηλαντης περνά τον Προύθο α) 8 Ιουνίου

ποταμό β) 24 Φεβρουαρίου
2) Καταστροφή στο Δραγατσάνι
3) Ανατίναξη μονής Σέκου γ) 22 Φεβρουαρίου
4) Ο Υψηλάντης εκδίδει την προκήρυξη δ) 9 Σεπτεμβρίου
«Μάχου Υπέρ Πίστεως και Πατρίδας»
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με τις ενέργειες τους.
1) Ιωάννης Φαρμάκης α) Ανατινάχτηκε στη μονή Σέκου για να
μην πιαστεί αιχμάλωτος
2) τσάρος της Ρωσίας β) Κοζανίτης υπασπιστής που πέρασε
στην Αυστρία μαζί με τον Υψηλάντη
3) Γεώργιος Λασσάνης γ) Καθαίρεσε τον Υψηλάντη από το
αξίωμα του αξιωματικού του ρωσικού
στρατού
4) Γεωργάκης Ολύμπιος δ) Οπλαρχηγός με ένοπλη δράση
εναντίον των Οθωμανών στη Βλαχία
(Μονάδα 1)


α) Οι Μεγάλες Δυνάμεις στήριξαν των εξέγερση στη Μολδοβλαχία.

β) Η μάχη στο Δραγατσάνι οδήγησε σε νίκη των Ελλήνων.
γ) Η εξέγερση στη Μολοδοβλαχία παρά τον τερματισμό της
συνέβαλε αποφασιστικά στην απελευθέρωση του Έθνους.
δ) Η Επανασταση ξεκίνησε από το Βουκουρέστι.
ε) Ο Ιερός Λόχος αποτελούνταν από έμμισθους Έλληνες στρατιώτες.
στ) Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ καταδίκασε την εξέγερση στη Μολδοβλαχία
με δική του θέληση.
(Μονάδες 2)
4) Από που ξεκίνησε η Επανάσταση και για ποιους λόγους επιλέχτηκε αυτή η
περιοχή ;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποια ήταν η τύχη του Υψηλάντη και άλλων αρχηγών;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του Υψηλάντη;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Κεφ.3: Η επανάσταση στην Πελοπόννησο
1) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με το ρόλο τους και την ιδιότητα τους.
1) Παπαφλέσσας α) Ανέλαβε την αρχηγία της

Επανάστασης τον Ιούνιο του 1821 .
2) Θεόδωρος Κολοκοτρώνης β) Μητροπολίτης, ηγέτης της
επαναστατικής επιτροπής.
3) Παλαιών Πατρών Γερμανός γ) Αρχιμανδρίτης που μετέφρε το
μήνυμα της Επανάστασης στην
ύπαιθρο.
4) Δημήτριος Υψηλάντης δ)Οπλαρχηγός, παλιός κλέφτης και
αξιωματικός βρετανικών και γαλλικών
σωμάτων στα Επτάνησα
(Μονάδα 2)

1) Ξεκινάει η Επανάσταση στην α) 23 Μαρτίου 1821

Πελοπόννησο
2) Έρχεται στην Πελοπόννησο ο β) Ιούνιος 1821
Δημήτριος Υψηλάντης
3) Παραδόθηκε η Καλαμάτα στους γ) Μάρτιος 1821
Έλληνες
(Μονάδες 1)

α) Η επιλογή της Πελοποννήσου ως μια από τις βασικές περιοχές που

θα ξεκινούσε η Επανάσταση στηρίχτηκε στην οικονομική της ανάπτυξη.
β) Βασικοί πρωταγωνιστές της Επανάστασης ήταν ο Παπαφλέσσας
και ο Κολοκοτρώνης.
γ) Οι κινήσεις των επαναστατών δεν ανησύχησαν ιδιαίτερα τους Τούρκους.
δ) Η σημαία της Ελευθερίας υψώθηκε στην Καλαμάτα.
ε) Οι Τούρκοι νικήθηκαν στο Λεβίδι της Αρκαδίας.
στ) Όσοι από τους αρχιερείς και τους προεστούς πήγαν στην Τρίπολη
μετά το κάλεσμα των Τούρκων, φυλακίστηκαν.
(Μονάδες 2)

4) Πώς αντέδρασαν οι Τούρκοι στις κινήσεις των Ελλήνων Επαναστατών;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Γιατί επιλέχτηκε η Πελοπόννησος ως μία από τις βασικές περιοχές απ’ όπου
θα ξεκινούσε η Επανάσταση;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιος ανέλαβε την αρχηγία της Επανάστασης και ποιες ήταν οι επιτυχίες που
σημειώθηκαν τότε;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)

Κεφ.4: Η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα

1) Μάχη της Αλαμάνας- α) 25 Μαρτίου 1821
Θάνατος του Αθανάσιου Διάκου
2) Μάχη στο χάνι της Γραβιάς β) 23 Απριλίου 1821
3) Ημερομηνία που ορίστηκε για την γ) 8 Μαϊου 1821
εξέγερση της Επανάστασης
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με τα γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησαν.
1) Αθανάσιος Διάκος α) Κατέλαβε την πόλη των Σαλώνων
2) Οδυσσέας Ανδρούτσος β) Μάχη της Αλαμάνας
3) Οπλαρχηγός Πανουργιάς γ) Κατάληψη της Χαλκίδας
4) Αντώνης Κριεζής δ) Μάχη στο χάνι της Γραβιάς
(Μονάδα 1)

α) Η παρουσία φημισμένων κλεφτών και αρματολών αντιστάθμιζε τις

ελλείψεις των Ελλήνων.
β) Οι πρώτες επαναστατικές ενέργειες ξεκίνησαν από τη Δυτική Στερεά.
γ) Ο Αθανάσιος Διάκος προσπάθησε να ξεφύγει αλλά πιάστηκε αιχμάλωτος.

δ) Η νίκη στο χάνι της Γραβιάς ήταν ένα είδος εκδίκησης για τον
θάνατο του Αθανάσιου Διάκου.
ε) Στη μάχη στο χάνι της Γραβιάς οι απώλειες για τους Έλληνες ήταν
πολύ μεγάλες.
στ) Ο Πανουργιάς τραυματίστηκε τον Μάιο του 1821.
(Μονάδες 2)
4) Τι συνέβη στη μάχη της Αλαμάνας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι έγινε στη μάχη στο χάνι της Γραβιάς;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιες ήταν οι δυσκολίες που υπήρχαν στο ξεκίνημα της Επανάστασης στη
Στερεά Ελλάδα;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.5: Η Επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου

1) Επαναστατούν οι Σπέτσες α) Μάιος/Ιούνιος 1824
2) Ναυμαχία στον κόλπο του Γέροντα β) Απρίλιος 1822
3) Καταστρέφεται ολοκληρωτικά η Χίος γ) Αύγουστος 1824
4) Ο τουρκοαιγυπτιακός στρατός δ) Απρίλιος 1821
επιτίθεται στην Κάσο και τα Ψαρά
(Μονάδα 1)
2) Να αναφέρετε νησιά τα οποία πήραν μέρος στην Επανάσταση και Έλληνες

ναυτικούς που πρωταγωνίστησαν.
Νησιά:............................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Ναυτικοί:.......................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
(Μονάδες 2)


α) Το πρώτο νησί που επανάστατησε ήταν η Ύδρα με την Μπουμπουλίνα

β) Η διχόνοια υπήρξε πρόβλημα των Ελλήνων επαναστατών.
γ) Στον κόλπο του Γέροντα ο ελληνικός στόλος νικήθηκε.
δ) Τόσο τα νησιά του Αιγαίου όσο και τα νησιά των Κυκλάδων
συμμετείχαν αποφασιστικά στην Επανάσταση.
ε) Οι καταδρομές στα παράλια της Μικράς Ασίας δεν είχαν
το επιθυμητό αποτέλεσμα.
στ) Τα ελληνικά καράβια κυριάρχησαν στο Αιγαίο γιατί υπερτερούσαν
αριθμητικά.
(Μονάδες 2)
4) Σε ποιες επιχειρήσεις διακρίθηκαν οι Έλληνες ναυτικοί;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποια ήταν η αντίδραση των Τούρκων ως αντίποινα στους Έλληνες της Μικράς
Ασίας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι έγινε στον κόλπο του Γέροντα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
Κεφ.6: Η επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη
Μακεδονία
1) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις ημερομηνίες. (Προσοχή: δύο γεγονότα

αντιστοιχούν στην ίδια ημερομηνία)
1) Εξέγερση της Θεσσαλίας

2) Μάχη του Πέτα α) Μάιος 1821
3) Εξέγερση Μακεδονίας β) Απρίλιος 1822
4) Κατασροφή Νάουσας γ) 4 Ιουλίου 1822
(Μονάδα 1)
2) Να συμπληρώσετε τα κενά με το κατάλληλο όνομα.

(Άνθιμος Γάζης, Εμμανουήλ Παπάς, Ανδρέας Δάνιας,Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος,
Κυριάκος Μπασδέκης)
1. Αρχηγός των Ελλήνων και Φιλελλήνων στη μάχη στο Πέτα.
.........................................................................................................................
2. Σκοτώθηκε μαζί με το 1/3 των αγωνιστών στη μάχη στο Πέτα.
.........................................................................................................................
3. Αρχηγοί στην εξέγερση της Θεσσαλίας.
.........................................................................................................................

4. Πρωτοστάτης στην εξέγερση στη Μακεδονία.

.........................................................................................................................
(Μονάδα 1,5)

α) Στα τέλη του 1821 οι Αλβανοί συμμάχησαν με τους υπόδουλους Σουλιώτες.

β) Η μάχη στο Πέτα έληξε με ήττα των Ελλήνων για ήταν λίγοι αριθμητικά
και δεν είχαν οργανωθεί σωστά.
γ) Μετά τη μάχη στο Πέτα οι Σουλιώτες συνέχισαν να αντιστέκονται και
κατάφεραν να μείνουν στην πατρίδα τους.
δ) Η εξέγερση στη Μακεδονία έληξε με νίκη των Ελλήνων.
ε) Όταν καταστράφηκε η πόλη της Νάουσας από τους Τούρκους
τα γυναικόπαιδα έπεσαν στα χέρια των κατακτητών και έγιναν δούλοι.
στ) Ο Εμμανουήλ Παπάς ανακηρύχθηκε «αρχηγός και υπερασπιστής»
της Μακεδονίας σε συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στο Άγιο Όρος.
(Μονάδα 1,5)
4) α) Ποιοι επαναστάτησαν στην Ήπειρο;

β) Ποιοι σύμμαχοι τους εγκατέλειψαν και τι συνέπειες είχε αυτό;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πώς εξελίχτηκε η επανάσταση στη Θεσσαλία;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) α) Ποιος ήταν ο αρχηγός στον Αγώνα στη Χαλκιδική;

β) Ποιες ενέργειες έκανε ο Εμμανουήλ Παπάς;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.7: Η άλωση της Τριπολιτσάς
1) Να γράψετε τους Έλληνες αρχηγούς των τεσσάρων κεντρικών στρατοπέδων.

1. ..............................................................................
2. ...........................................................................
3. ...........................................................................
4. ...........................................................................
(Μονάδα 1)
Η άλωση της .............................. , ........................ μήνες πριν από την έναρξη της
Επανάστασης, ήταν πολύ σημαντική, καθώς είχε συντριβεί η ....................................
............................. του οθωμανικού στρατού στην ............................... και χιλιάδες
τουρκικά όπλα πέρασαν στην κατοχή των Ελλήνων, τονώνοντας το
........................... τους. Στη συνέχεια, οι νικητές της Τριπολιτσάς στράφηκαν στα
.................................. .............................. της Πελοποννήσου, για να τα
πολιορκήσουν.
(Μονάδα 1)


α) Η κυρίευση της Τριπολιτσάς ήταν ιδιαίτερα σημαντική για

την αποδυνάμωση και των άλλων κάστρων της περιοχής.
β) Στην πολιορκία της Τριπολιτσάς ως αρχηγός του Αγώνα
συμμετείχε ο Κολοκοτρώνης.
γ) Η Τριπολιτσά έπεσε στα χέρια των Ελλήνων στις 23 Οκτωβρίου 1821.
δ) Το ηθικό των Ελλήνων δεν κατάφερε να αναπτερωθεί ούτε με την άλωση
της Τριπολιτσάς.
ε) Οι Οθωμανοί που κλείστηκαν στον κεντρικό πύργο, τη Μεγάλη Τάπια,
βγήκαν για να ριχτούν πάλι στη μάχη.
στ) Μετά τη νίκη στο Βαλτέτσι οι Έλληνες κατόρθωσαν να πλησιάσουν πιο
κοντά στην πόλη της Τριπολιτσάς.
(Μονάδες 2)
4) Ποιο ήταν το σχέδιο του Κολοκοτρώνη;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 2)
5) Πότε και πώς έγινε η Άλωση της Τριπολιτσάς;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Πώς ξεκίνησε η πολιορκία της Τριπολιτσάς;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Κεφ.8: Οι αγώνες του Κανάρη
1) Να γράψετε δίπλα στο κάθε γεγονός στον πίνακα τη σωστή χρονολογία από
την παρένθεση.
(Αύγουστος 1825, Ιούνιος 1822, Μάιος 1821, Οκτώβριος 1822)
Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ανατίναξε την τουρκική
ναυαρχίδα στη Χίο.
Ο Κανάρης πρότεινε την πυρπόληση του
αιγυπτιακού στόλου στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.
Ο Κανάρης πυρπόλησε στην Τένεδο την
καινούρια τουρκική ναυαρχίδα.
Ο Δημήτριος Παπανικολής χρησιμοποίησε
πρώτος πυρπολικό στη ναυμαχία της Ερεσσού.
(Μονάδα 1,5)
2) Να γράψεις τα ονόματα που αντιστοιχούν στην κάθε δράση.

1. Χρησιμοποίησε πρώτος πυρπολικό στη ναυμαχία της Ερεσσού τον Μάιο του
1821.
.......................................................................................................................................
2. Διακρίθηκε για τη δράση του στις ναυτικές επιχειρήσεις.
.......................................................................................................................................
(Μονάδα 1)

α) Τα πυρπολικά ήταν μεγάλα πλοία με κανόνια.

β) Τα πυρπολικά χρησιμοποιούνταν μόνο τη νύχτα.
γ) Ο Κανάρης το 1826 επιτέθηκε εναντίον μιας τουρκικής φρεγάτας
ευτυχώς χωρίς να τραυματιστεί.
δ) Ο Δημήτριος Παπανικολής διορίστηκε αρχηγός τους στόλου των
πυρπολικών.
ε) Ο Κανάρης αναγκάστηκε να βάλει πρόωρα φωτιά στο πυρπολικό του
στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.
στ) Μετά την ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας στο λιμάνι της Χίου
ο τουρκικός στρατός κλείστηκε στην έδρα του στα Δαρδανέλια.
(Μονάδες 2)
4) Τι ήταν τα πυρπολικά και πως δρούσαν;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
5) Πώς έγινε η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κωνσταντίνο

Κανάρη;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
6) Πώς τίμησαν τον Κωνσταντίνο Κανάρη για την προσφορά του στην
Επανάσταση;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)

Κεφ.9: Η εκστρατεία του Δράμαλη - Δερβενάκια
1) Να συμπληρώσετε τα κενά.
Κατά τη διάρκεια του 1821, οι Τούρκοι επιχείρησαν να στείλουν στην
............................ τρία .........................., για να καταπνίξουν την Επανάσταση.
Κανένας τους όμως δεν κατάφερε να φτάσει στον ........................... του, λόγω της
ένοπλης αντίστασης των Ελλήνων αγωνιστών της ...........................
........................... . Το ένα από αυτά διοικούσε ο ............................. , που
ονομαζόταν και ............................. επειδή καταγόταν από τη ....................... .
(Μονάδα 1,5)
2) Να γράψετε την ημερομηνία που συνέβησαν τα γεγονότα.

1. Εκστρατεία του Δράμαλη .....................................
2. Μάχη στα Δερβενάκια .....................................
(Μονάδα 1)
3) Να διορθώσετε τα λάθη στις προτάσεις.

α) Ο Δράμαλης ήταν σχετικά άπειρος στις μάχες.
β) Ο Δράμαλης μέχρι να φτάσει στο Άργος αντιμετώπισε πολυάριθμες στρατιές.
γ) Οι Τούρκοι αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο για να κατακτήσουν κι
άλλες περιοχές.
δ) Ο Δράμαλης σκοτώθηκε στη μάχη στα Δερβενάκια.
(Μονάδα 1,5)

4) Ποιος ήταν ο Δράμαλης;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) α) Τι συνέβη στη μάχη στα Δερβενάκια;

β) Πώς κατέληξε η μάχη;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
6) Τι έκαναν οι Τούρκοι για να καταπνίξουν την Επανάσταση στην Πελοπόννησο

κατά το 1821;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________


Κεφ.10: Ο Μάρκος Μπότσαρης

α) Ο Μπότσαρης αρνήθηκε κάθε διαπραγμάτευση με τον Ομέρ Βρυώνη.

β) Ο Μπότσαρης βρισκόταν σε διχόνοια με τους υπόλοιπους Έλληνες
λόγω αρχιστρατηγίας.
γ) Ο Μπότσαρης πέθανε από βαριά ασθένεια.
δ) Τη νύχτα της 8ης Αυγούστου 1823 ο Μάρκος Μπότσαρης έκανε γιουρούσι
με πολυάριθμο στρατό στο τουρκικό στρατόπεδο.
ε) Η μάχη στο Κεφαλόβρυσο αποτελεί το πιο σημαντικό πολεμικό γεγονός
κατά το 1823.
στ) Ο Μπότσαρης έσκισε το δίπλωμα της στρατηγίας του για να τονίσει τη
σημασία της ομόνοιας μεταξύ του έθνους .
(Μονάδες 2)

Το καλοκαίρι του ................. ο Σουλτάνος έστειλε στη .......................
........................ τον ............................... ............................. με πολυάριθμο στρατό
και στόχο την άλωση του ................................... . Οι τουρκικές δυνάμεις
στρατοπέδευσαν στη θέση ........................... , κοντά στο .............................. . Την
ίδια στιγμή οι Έλληνες οπλαρχηγοί ήταν διχασμένοι μεταξύ τους για την
αρχιστρατηγία.
(Μονάδα 1,5)
3) Να διαλέξεις τη σωστή απάντηση.

1. Ποιο ήταν το μικρό όνομα του Μπότσαρη;
α) Μάρκος β) Γεώργιος γ) Ελευθέριος
2. Τι διορίστηκε ο Μπότσαρης από την κυβέρνηση;
α) στρατηγός β) συγκυβερνήτης γ) επικεφαλής στόλου
3. Ποιος στρατοπέδευσε στη θέση Κεφαλόβρυσο με σκοπό την άλωση του
Μεσολογγίου;
α) Ομέρ Βρυώνης β) Μουσταφά πασάς γ) Σουλτάνος
4. Από πού καταγόταν ο Μπότσαρης;
α) Καρπενήσι β) Ύδρα γ) Σούλι
(Μονάδα 1,5)
4) Ποιο ήταν το σχέδιο του Μάρκου Μπότσαρη;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
5) α) Ποια ήταν η συμπεριφορά των Ελλήνων οπλαρχηγών;
β) Πώς την αντιμετώπισε ο Μπότσαρης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποια ήταν η κατάληξη της μάχης στο Κεφαλόβρυσο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)


Κεφ.11: Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο – ο Παπαφλέσσας
1) Να συμπλήρωσεις τα κενά στο παρακάτω κείμενο.

Αφού κατέστειλαν την επανάσταση στην ........................ και κατέστρεψαν την
..................... και τα ....................... , οι αιγυπτιακές δυνάμεις κινήθηκαν προς την
Πελοπόννησο. Τον χειμώνα του ............... - ................ ο γιος του Μεχμέτ Αλή, ο
..................... ..................., αποβιβάστηκε στη ........................... με πολύ στρατό και
εφόδια.
(Μονάδα 1)
2) Να απαντήσετε σύντομα στις ερωτήσεις.

1. Ποιος ζήτησε από την κυβέρνηση την αποφυλάκιση των οπλαρχηγών;
.............................................................................................................
2. Πότε έγινε η μάχη στο Μανιάκι;
.............................................................................................................
3. Ποια τακτική ακολούθησε ο Κολοκοτρώνης για να αντιμετωπίσει το στρατό του
Ιμπραήμ;
...........................................................................................................
4. Πού συγκρούστηκε ο Ιμπραήμ με τον ελληνικό στρατό αφού προχώρησε
εναντίον του Ναυπλίου;
........................................................................................................
(Μονάδα 1)


α) Η φυλάκιση του Κολοκοτρώνη ήταν το αποκορύφωμα των εμφύλιων

διαμαχών για την εξουσία.
β) Ο Κολοκοτρώνης οχυρώθηκε στο χωριό Μανιάκι.
γ) Ο Παπαφλέσσας έχασε τη ζωή του ση μάχη στο Μανιάκι.
δ) Ο Παπαφλέσσας συμμετείχε στη μάχη στους Μύλους της Αργολίδας.
ε) Ο κλεφτοπόλεμος γινόταν κυρίως στη διάρκεια της ημέρας.
στ) Η επαναστατική Κυβέρνηση θεωρούσε τον κλεφτοπόλεμο ως τον πιο
αποτελεσματικό τρόπο πολέμου.
(Μονάδες 2)
4) Ποιες ήταν οι πρώτες επιτυχίες του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι έγινε στους Μύλους της Αργολίδας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποια τακτική εφάρμοζε ο Κολοκοτρώνης για να αντιμετωπίσει τον στρατό του

Ιμπραήμ;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)


Κεφ.12: Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου –
ο Διονύσιος Σολωμός
1) Ο Κιουταχής πολιορκεί το Μεσολόγγι α) 10 Απριλίου 1826

2) Έξοδος του Μεσολογγίου β) Δεκέμβριος 1825
3) Ο Ιμπραήμ φτάνει στο Μεσολόγγι γ) Απρίλιος 1825
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με τις ενέργειες τους.
1) Κιουταχής α) Εφοδίαζε τους πολιορκημένους με
τρόφιμα και πολεμοφόδια
2) Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος β) Πολιόρκησε το Μεσολόγγι
3) Μιαούλης γ) Είχε ως έδρα του το Μεσολόγγι
4) Διονύσιος Σολωμός δ) Ανέλαβε την αρχηγία της πολιορκίας
των Οθωμανών τον Δεκέμβριο του 1825
5) Ιμπραήμ
ε) Εθνικός μας ποιητής
(Μονάδα 1)


α) Ο Κιουταχής έφτασε στο Μεσολόγγι χωρίς να ενδιαφερθεί για καμία

άλλη περιοχή.
β) Η πολιορκία του Μεσολογγίου κράτησε πάνω από δύο χρόνια.
γ) Η έξοδος των πολιορκημένων στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία.
δ) Ο Άγγλος ποιητής λόρδος Μπάιρον έγραψε το έργο
«Ελεύθεροι Ποιορκημένοι».
ε) Ο Μιαούλης εφοδίαζε τους πολιορκημένους σπάζοντας τον τουρκικό
θαλάσσιο αποκλεισμό.
στ) Η κατάληψη του Μεσολογγίου είχε στρατηγική σημασία γιατί από εκεί
περνούσε ο ένας από τους δύο δρόμους που οδηγούσαν στην Πελοπόννησο.
(Μονάδες 2)
4) Γιατί λέγεται ότι η θέση του Μεσολογγίου είχε πολλά φυσικά πλεονεκτήματα;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

5) Ποια ήταν η αντιμετώπιση των Ελλήνων στην πολιορκία του Κιουταχή το

πρώτο διάστημα;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Όταν ο Ιμπραήμ πολιόρκησε το Μεσολόγγι πως αντέδρασαν οι Μεσολογγίτες;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.13: Οι αγώνες του Καραϊσκάκη
1) Μάχη της Αράχοβας α) Απρίλιος 1826

2) Πτώση Μεσολογγίου β) 22-23 Απριλίου 1827
3) Θάνατος Καραϊσκάκη γ) Νοέμβριος 1826
4) Παράδοση Ακρόπολης δ)Μάιος 1827
(Μονάδα 2)

1. Ποιος ήταν ο αρχηγός των Τούρκων στην πολιορκία της Αθήνας;
............................................................................................................
2. Πού στρατοπέδευσε ο Καραϊσκάκης όταν έφτασε στην Αττική;
............................................................................................................
3. Γιατί κατευθύνθηκε στην Στερεά Ελλάδα ο Καραϊσκάκης τον Οκτώβριο του 1826;
............................................................................................................
4. Πώς ονομάζονταν οι Άγγλοι αξιωματικοί που ήταν αρχηγοί των ελληνικών
δυνάμεων στη στεριά και τη θάλασσα;
............................................................................................................
(Μονάδες 1)


α)Η Ακρόπολη παραδόθηκε στους Τούρκους τον Μάιο του 1827.

β) Στόχος των Άγγλων αξιωματικών Τσωρτς και Κόχραν ήταν να
προστατέυσουν τη Θεσσαλία.
γ) Ο Καραϊσκάκης πέθανε από τον πυρετό που τον ταλαιπωρούσε χώρις να
μπορέσει να συμμετάσχει στη συμπλοκή στα ακριανά φυλάκια.
δ) Ο θάνατος του Καραϊσκάκη επηρέασε το ηθικό του ελληνικού στρατεύματος
και οδήγησε σε ήττα των Ελλήνων.
ε) Ο Καραίσκάκης ηττήθηκε στο Δίστομο.
στ) Αρχηγός της φρουράς της Ακρόπολης ήταν ο Λάμπρος Βέικος.
(Μονάδες 2)
4)Τι έγινε στη μάχη της Ακρόπολης;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πώς τελείωσε η μάχη στην Ακρόπολη και ποιες απώλειες σημειώθηκαν;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Μετά την καταστροφή του Μεσολογγίου ποιος ήταν ο επόμενος στόχος του
Κιουταχή;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)


Κεφ.14: Ο Φιλελληνισμός

1) Δημιουργείται Τάγμα Φιλελλήνων α) 1821
2) Μάχη του Πέτα και διάλυση του β) 19 Απριλίου 1824
Τάγματος Φιλελλήνων
3) Πεθαίνει ο λόρδος Μπάιρον γ) 4 Ιουλίου 1822
4) Οι πρώτοι Φιλέλληνες φτάνουν στην δ) Μάιος 1822
Ελλάδα
(Μονάδα 1)
2) Να αναφέρεται τα ονόματα των σημαντικότερων Φιλελλήνων που μάθατε σε

αυτό το κεφάλαιο και την ιδιότητα τους.
ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑ
(Μονάδα 1,5)

α) Η ενίσχυση του ελληνικού λαού από τις Φιλελληνικές Επιτροπές ήταν

καθαρά υλικού χαρακτήρα (χρήματα, πολεμοφοδια, τρόφιμα)
β) Ο Κρουγκ συνέβαλε στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας.
γ) Ο λόρδος Μπάιρον πέθανε στο Μεσολόγγι.
δ) Η Αμερική είχε πολύ ένθερμο φιλελληνικό ενδιαφέρον και συμμετείχε
ενεργά στον Αγώνα της Απελευθέρωσης.
ε) Το πρώτο Τάγμα των Φιλελλήνων συγκροτήθηκε το Μάιο του 1821.
(Μονάδες 2)
4) α) Τι ήταν οι Φιλέλληνες;
β) Ποιοι βρίσκονταν ανάμεσα τους;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πότε συγκροτήθηκε το πρώτο τάγμα Φιλελλήνων και πώς έδρασε;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Πότε έφτασαν οι πρώτοι Φιλέλληνες στην Ελλάδα και ποια η δράση τους;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)


Κεφ.15: Η παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων και η
Ναυμαχία του Ναυαρίνου
1) Να γράψετε τις ημερομηνίες δίπλα στα γεγονότα
ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ
Η στάση της Αγγλίας γίνεται πιο ευνοϊκή προς

τους Έλληνες
Οι Μεγάλες Δυνάμεις προσπαθούν να λύσουν το

Ελληνικό Ζήτημα
Ναυμαχία του Ναυαρίνου
Η Ιερή Συμμαχία καταδικάζει την ελληνική

Επανάσταση
(Μονάδα 1)
2) Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα ονόματα των χωρών που αποτελούσαν

την Ιερή Συμμαχία και τις Μεγάλες Δυνάμεις. (Προσοχή! Κάποιες χώρες μπορεί
να χρησιμοποιηθούν δύο φορές)
(Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, Πρωσία, Αυστρία)

ΙΕΡΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
(Μονάδες 2)

α) Η Ιερή Συμμαχία με αποφάσεις που πήρε στα δυνέδρια της το 1821 και 1822
ήταν αντίθετη σε οποιαδήποτε επαναστατική κίνηση.
β) Η ναυμαχία στο Ναυαρίνο έληξε με νίκη των ναυτικών συμμαχικών
δυνάμεων και καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου.
γ) Οι Μεγάλες Δυνάμεις στήριξαν το ξέσπασμα της ελληνικής Επανάστασης
τον Μάρτιο του 1821, από την αρχή.
δ) Το 1823 η πολιτική των Άγγλων και των Ρώσων άρχισε να γίνεται λιγότερο
φιλική προς τους Έλληνες.
ε) Η Ιερή Συμμαχία μεσολάβησε για την επίλυση του Ελληνικού Ζητήματος.
στ) Η μεσολάβηση για την επίλυση του Ελληνικού Ζητήματος έγινε δεκτή από
την Υψηλή Πύλη καθώς δεν είχε άλλη επιλογή.
(Μονάδες 2)

4) Πότε υπογράφτηκε η συνθήκη του Λονδίνου, τι στόχο είχε και ποια ήταν η
αντίδραση των Τούρκων σε αυτήν;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) α) Τι έγινε στη ναυμαχία του Ναυαρίνου;
β) Γιατί ήταν σημαντική για την πορεία της Επανάστασης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Για ποιος λόγους η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων έγινε πιο φιλική απέναντι
στους Έλληνες;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)


Κεφ.16: Οι Εθνοσυνελεύσεις και η πολιτική οργάνωση του
Αγώνα
1) Να γράψετε στις Εθνοσυνελεύσεις πού και πότε παραγματοποιήθηκαν;
ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕΡΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ
Α΄Εθνοσυνέλευση
Β΄Εθνοσυνέλευση
Γ΄Εθνοσυνέλευση
(Μονάδα 2)
2) Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα ονόματα των υποστηρικτών του κάθε

κόμματος.
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Ιωάννης Κωλέττης, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος)
Αγγλικό κόμμα
Ρωσικό κόμμα
Γαλλικό κόμμα
(Μονάδες 1)


α) Οι «Τοπικοί Οργανισμοί» ήταν η Πελοποννησιακή Γερουσία, η Γερουσία

της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και η Γερουσία της Ηπείρου.
β) Το πρώτο Σύνταγμα ψηφίστηκε στη Β΄Εθνοσυνέλευση.
γ) Πρωτεύουσα του νέου κράτους στην Α΄ Εθνοσυνέλευση ορίστηκε η Αθήνα.
δ) Ο Ιωάννης Καποδίστριας εκλέχτηκε Κυβερνήτης της Ελλάδας.
ε) Στη Γ΄ Εθνοσυνέλευση δημιουργήθηκαν τρία πολιτικά κόμματα.
στ) Το καινούριο Σύνταγμα που ψηφίστηκε στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση όρισε
ως πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους την Κόρινθο.
(Μονάδες 2)
4) Γιατί συγκροτήθηκαν τοπικές κυβερνήσεις και ποιες ήταν; Κατάφεραν να

πετύχουν τον στόχο τους;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

5) Ποιες ήταν οι αποφάσεις της Α΄ Εθνοσυνέλευσης;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) α) Πότε έγινε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση και γιατί;

β) Ποιες ήταν οι αποφάσεις της;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)


Κεφ.17: Ο Ιωάννης Καποδίστριας και το έργο του

Ο Καποδίστριας, επειδή πίστευε ότι η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη
........................ , ίδρυσε τη ................................... ............................ στην
........................ για την εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών, εισήγαγε την
καλλιέργεια της ........................... και στήριξε την παραγωγή ........................... .
(Μονάδα 1)
2) Να απαντήσεις σύντομα στις παρακάτω ερωτήσεις.

1. Πού έγινε η Δ΄ Εθνοσυνέλευση;
........................................................................................
2. Πώς ονομάζονταν τα σχολεία στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των μεγαλύτερων
τάξεων βοηθούσαν στη διαδασκαλία των μικρότερων;
.......................................................................................
3. Πού λειτούργησε Ορφανοτροφείο και Κεντρικό Σχολείο;
.......................................................................................
4. Πού δοθηκε η τελευταία μάχη της Επανάστασης τον Σεπτέμβριο του 1829;
.......................................................................................
(Μονάδες 2)


α) Όταν ο Καποδίστριας έφτασε στο Ναύπλιο το ελληνικό έθνος είχε ήδη

αρχίσει να συνέρχεται.
β) Ο Καποδίστριας μοίρασε τις εξουσίες σε έμπιστους του ανθρώπους.
γ) Η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στο εμπόριο και τη ναυτιλία.
δ) Ο Ιωάννης Καποδίστριας προσπάθησε να κρατά επαναστατημένη την Κρήτη
και τη Στερεά Ελλάδα.
ε) Οι πολιτικές ομάδες του κράτους ήταν ευχαριστημένες με τις αποφάσεις
του Κυβερνήτη.
στ) Ο Καποδίστριας ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα.
(Μονάδες 2)
4) Ποιες ενέργειες έκανε ο Καποδίστριας για να βελτιώσει τη διοίκηση και την

οικονομία της χώρας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι αποφάσεις πήρε ο Καποδίστριας σχετικά με την εκπαίδευση;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Πού δόθηκε η τελευταία μάχη και ποια η σημασία της;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)


Κεφ.18: Το τέλος της Επανάστασης και η ελληνική
ανεξαρτησία
1) Παράδοση της Ακρόπολης στους α) 1832

Τούρκους
2) Ναυμαχία Ναυαρίνου β) Οκτώβριο 1827
3) Ρωσοτουρκικός πόλεμος γ) Μάιος 1827
4) Υπογράφτηκε η πολιτική ανεξαρτησία δ) 1828-1829
της Ελλάδας στο Λονδίνο
5) Διευρύνθηκαν τα σύνορα του ε) Φεβρουάριος 1830
ελληνικού κράτους
(Μονάδα 1)
2) Να απαντήσεις σύντομα στις παρακάτω ερωτήσεις.

1. Ποιος αποβιβάστηκε με τακτικό στρατό στη Χίο;
........................................................................................
2. Ποια μέρη της Στερεάς Ελλάδας απελευθερώθηκαν;
.......................................................................................
3. Ως που διευρύνθηκαν τα σύνορα της Ελλάδας το 1832;
.......................................................................................

4. Ποιες συμμαχικές Δυνάμεις υπέγραψαν στο Λονδίνο για την πολιτική

ανεξαρτησία της Ελλάδας;
.......................................................................................
(Μονάδες 2)
3) Να συμπληρώσεις τα κενά στο κείμενο με τις κατάλληλες λέξεις.

Η ...................... .................... κρατούσε αδιάλλακτη στάση απορρίπτοντας κάθε
συζήτηση για ......................... της Ελλάδας. Ωστόσο, η ήττα της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας στον .................................... πόλεμο του .......................... ανάγκασε
τον Σουλτάνο να αρχίσουν ................................ . Οι .............................. και οι
................... πρότειναν την ανεξαρτησία της Ελλάδας για να περιορίσουν τις
επιδιώξεις της .................................. .
(Μονάδες 2)
4) α) Τι γνωρίζεις για το Πρωτόκολλο του Λονδίνου;

β) Ποια ήταν τα σύνορα του νέου κράτους το 1832;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι συνειδητοποίησαν οι Έλληνες μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιοι παράγοντες βοήθησαν στη διεύρυνση των συνόρων του ελληνικού

κράτους;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
για την Γ’ Ενότητα

1) Ιωάννης Καποδίστριας α) Ηγέτης της επαναστατικής επιτροπής
στην Πάτρα
2) Παλαιών Πατρών Γερμανός β) Συμμετείχε στη μάχη της Αλαμάνας
3) Αθανάσιος Διάκος γ) Εκλέχτηκε κυβερνήτης της Ελλάδας
κατά τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση
4) Ανδρέας Μιαούλης δ) Αρχιστράτηγος της Στερεάς Ελλάδας
5) Γεώργιος Καραϊσκάκης ε) Έλληνας ναυτικός από την Ύδρα που
διακρίθηκε για τη δράση του
(Μονάδα 1)

 Ιερός Λόχος: ___________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Πυρπολικά: ___________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Κλεφτοπόλεμος:________________________________________________

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Αλληλοδιδακτικά σχολεία:________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Τον Μάιο του 1821 εξεγέρθηκε εκτός από τη Θεσσαλία και η .................... εναντίον
των Τούρκων, με πρωτοστάτη τον Σερραίο μεγαλέμπορο ...........................
................, που είχε οριστεί από τη Φιλική Εταιρεία αρχηγός του αγώνα στη
Χαλκιδική. Τον Μάρτιο του 1821 εκείνος αναχώρησε με όπλα και πολεμοφόδια
από την ..................... για το ..................... ......................, όπου σε γενική
συνέλευση ανακηρύχθηκε « ......................... και .............................» της
Μακεδονίας και κήρυξε επίσημα τν Επανάσταση.
Η Α’ Εθνοσυνέλευση πραγματοποιήθηκε στην ............................. τον

............................ του 1821. Κατά τη διάρκεια της ψηφίστηκε για πρώτη φορά
.........................., γνωστό ως « ............................... ......................... της Ελλάδας»
και ήταν βασισμένο σε αμερικανικά και γαλλικά πρότυπα. Επίσης, σχηματίστηκαν
δύο σώματα το ............................. και το ......................... για την άσκηση της
κεντρικής διοίκησης. Πρωτεύουσα του νέου κράτους ορίστηκε η ........................... .
(Μονάδα 2)

4) Ποιους Φιλέλληνες γνωρίζετε;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
5) Τι γνωρίζετε για τη δολοφονία του Καποδίστρια;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 1)

6) α) Τι έγινε στη μάχη της Αλαμάνας;

β) Γιατί ήταν σημαντική η μάχη αυτή για την πορεία της Επανάστασης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

για την Γ’ Ενότητα

α) Ποιοι ήταν οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας;
____________________________________________________________________
β) Ποιος θυσιάστηκε στη μάχη στο Μανιάκι;
____________________________________________________________________
γ) Πού έγινε η Β΄ Εθνοσυνέλευση;
___________________________________________________________________
δ) Ποια ήταν τα σύνορα της Ελλάδας σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Λονδίνου
και ως που επεκτάθηκαν το 1832;
___________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
2) Να βάλεις σε χρονολογική σειρά τα γεγονότα και να γράψεις δίπλα στον

καθένα την ημερομηνία που έγινε.
(Μάχη στο χάνι της Γραβιάς, Έξοδος του Μεσολογγίου, Μάχη στα Δερβενάκια,
Καταστροφή της Χίου, Άλωση της Τριπολιτσάς)
1. ..........................................................................
2. ..........................................................................
3. ..........................................................................
4. ..........................................................................

5. ..........................................................................
(Μονάδα 1,5)
3) Να συμπληρώσετε την ακροστιχίδα του Μπότσαρη.

Μ_ _ _ _ _ _ Άγγλος Φιλέλληνας
Π_ _ _ _ _ Εισήγαγε την καλλιέργεια της ο Καποδίστριας
Ο_ _ _ _ _ _ Εκεί ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία
Τ_ _ _ _ _ _ _ Εκεί πραγματοποιήθηκε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση το 1827
Σ_ _ _ _ _ _ Νησί του Αιγαίου που επαναστάτησε πρώτο με την
Μπουμπουλίνα
Α_ _ _ _ _ _ _ Παραδόθηκε στους Τούρκους τον Μάιο του 1827
Ρ_ _ _ _ _ Στη Β΄ Εθνοσυνέλευση το 1823 ιδρύθηκε τέτοιο κόμμα
Η_ _ _ Η επανάσταση στη Μακεδονία με αρχηγό τον
Εμμανούηλ Παπά έληξε με ........ των Ελλήνων
Σ_ _ _ _ _ _ Ο εθνικός μας ποιητής
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζετε για τη μάχη στο Κεφαλόβρυσο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιοι πρωτοστάτησαν στο ξεκίνημα της Επανάστασης στην Πελοπόννησο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
6) Ποιος ήταν ο Δράμαλης και τι προετοιμασίες έκανε για την εκαστρατεία στην
Πελοπόννησο;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Γ΄
1-δ, 2-α, 3-β, 4-γ
1-β, 2-α, 3-δ, 4-γ
α- Λ Πολλοί πίστευαν ότι πίσω από τη Φιλική Εταιρεία κρυβόταν η Ρωσία αλλά η
οργάνωση στηριζόταν στην πραγματικότητα στους λόγιους πατριώτες και τα
εγγραφομένα μέλη της.
β- Λ Ο Ιωάννης Καποδίστριας αρνήθηκε να αναλάβει επικεφαλής της Φιλικής
Εταιρείας.
γ- Λ Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας.
δ- Λ Ο σκοπός της Φιλικής Εταιρείας ήταν να βοηθήσει τους υπόδουλους Έλληνες
να οργανωθούν και να προετοιμάσουν την Επανάσταση.
ε- Σ
στ- Σ

Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας μυστικά. Οι

ιδρυτές της ήταν τρεις έμποροι που δεν ήταν γνωστοί: ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ο
Νικόλαος Σκουφάς και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ. Ο σκοπός της ήταν να οργανώσει
σωστά τους υπόδουλους Έλληνες και να συντονίσει τις ενέργειες του ώστε να
προετοιμάσουν σωστά την Επανάσταση για να απελευθερωθούν από τους
Τούρκους κατακτητές.
Τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήταν ελάχιστα αρχικά αλλά με την μεταφορά
της έδρας στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, τα
μέλη αυξήθηκαν σταδιακά. Στη διάρκεια της στρατολόγησης μελών στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη σημερινή Ελλάδα μυήθηκαν ο αρχιμανδρίτης
Γρηγόριος Δίκαιος ή Παπαφλέσσας, ο πρώην κλέφτης Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
και οι οπλαρχηγοί Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος. Επιπλέον, την
οργάνωση βοήθησε ο μεγαλέμπορος Παναγιώτης Σέκερης που πρόσφερε μεγάλο
μέρος της περιουσίας του.
Οι Φιλικοί άφηναν να εννοείται ότι μια Μεγάλη Δύναμη βρισκόταν πίσω από
την Εταιρέια και τη στήριζε στον αγώνα για την απελευθέρωση του
υποδουλωμένου έθνους. Πολλοί πίστευαν ότι αυτή η μυστική δύναμη ήταν η
Ρωσία. Όμως οι αρχηγοί ήξεραν ότι η πραγματικότητα ήταν διαφορετική παρόλο
που δεν τη φανέρωναν. Η Εταιρεία στηριζόταν στον ενθουσιασμό των λογίων
πατριωτών και στα χρήματα που έδιναν τα εγγεγραμμένα μέλη της, κυριώς οι
έμποροι και οι υπάλληλοι.
1-γ, 2-α, 3-δ, 4-β
1-δ, 2-γ, 3-β, 4-α
α- Λ Οι Μεγάλες Δυνάμεις καταδίκασαν την εξέγερση στη Μολδοβλαχία.
β-Λ Η μάχη στο Δραγατσάνι οδήγησε σε ήττα των Ελλήνων
γ-Σ
δ-Λ Η Επανασταση ξεκίνησε από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
ε-Λ Ο Ιερός Λόχος αποτελούνταν από εθελοντές Έλληνες οι οποίοι σπούδαζαν στις
παροικίες.
στ-Σ
Η επανάσταση αποφασίστηκε να έχει ως αφετηρία τις Παραδουνάβιες
Ηγεμονίες (σημερινή Μολδαβία και Ρουμανία). Οι λόγοι που έγινε αυτή η επιλογή
ήταν διάφοροι. Πρώτα απ’ όλα στην περιοχή δεν υπήρχε οθωμανικός στρατός ενώ
αντίθετα κατοικούσαν πολλοι Έλληνες. Επιπλέον, οι ηγεμόνες των περιοχών αυτών
ήταν Έλληνες Φαναριώτες. Την ίδια περίοδο, στη Βλαχία οι οπλαρχηγοί Ιωάννης

Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος είχαν αναπτύξει ένοπλη δράση εναντίον της
οθωμανικής κυριαρχίας.
Ο Υψηλάντης καταδιώχτηκε και πέρασε στην Αυστρία με τον Κοζανίτη
υπασπιστή του Γεώργιο Λασσάνη, μερικούς αξιωματικούς και αρκετούς
στρατιώτες. Στο Σκουλένι οι υπόλοιποι Έλληνες προέβαλαν αντίσταση με επιτυχία
αλλά στο τέλος αναγκάστηκαν να διαλυθούν. Περίπου 100 κατάφεραν να φτάσουν
πεζοί μέχρι την Ελλάδα. Οι αρχηγοί Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος
νικήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1821 πολεμώντας εναντίον των Τούρκων. Μάλιστα
ο Ολύμπιος και οι συμπολεμστές του ανατινάχτηκαν στη μονή Σέκου, για να μην
πιαστούν αιχμάλωτοι.
Η σημαντικότερη μάχη του Υψηλάντη ανάμεσα στις πολλές που συμμετείχε
ήταν τον Ιούνιο του 1821 στο χωριό Δραγατσάνι. Ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε.
Μάλιστα, ο Ιερός Λόχος που αποτελούνταν από εθελοντές Έλληνες σπουδαστές
παροικιών, έχασε περισσότερα από τα μισά μέλη του.

1-γ, 2-δ, 3-β, 4-α
1-γ, 2-β, 3-α
α-Λ Η επιλογή της Πελοποννήσου ως μια από τις βασικές περιοχές που θα
ξεκινούσε η Επανάσταση στηρίχτηκε στην ύπαρξη πολλών Ελλήνων και ιδιαίτερα
Φιλικών στην περιοχή.
β-Σ
γ-Λ Οι κινήσεις των επαναστατών ανησύχησαν ιδιαίτερα τους Τούρκους.
δ-Λ Η σημαία της Ελευθερίας υψώθηκε στην Πάτρα.
ε-Σ
στ-Σ
Ο ξεσηκωμός των Ελλήνων προκάλεσε ανησυχία στους Τούρκους. Έτσι, εκείνοι
κάλεσαν προληπτικά τους αρχιερείς και τους προεστούς στην Τριπολιτσά
(Τρίπολη). Κάποιοι, οι οποίοι πήγαν, φυλακίστηκαν. Όσοι γλίτωσαν έκαναν
σύσκεψη στις 10 Μαρτίου στη μονή της Αγίας Λάυρας. ‘Επειτα επέστρεψαν στις
επαρχίες τους για να στρατολογήσουν παλικάρια.

Η Πελοπόννησος ήταν μία από τις από βασικές περιοχές απ’ όπου θα ξεκινούσε
η Επανάσταση του 1821. Στην περιοχή οι Έλληνες ήταν περισσότεροι από τους
Τούρκους. Η Φιλική Εταιρεία είχε εξαπλωθεί στην Πελοπόννησο καθώς πρόκριτοι
και κληρικοί του τόπου είχαν γίνει μέλη της. Επιπλέον, πολλοί Τούρκοι
προκειμένου να πολεμήσουν τον Αλή Πασά είχαν μετακινηθεί στην Ήπειρο. Ένας
ακόμη λόγος ήταν ότι η περιοχή χαρακτηριζόταν για το ορεινό της έδαφος και ήταν
δύσβατη και δύσκολα προσβάσιμη ενώ ευνοϊκή ήταν και η μακρινή απόσταση της
από την Κωνσταντινούπολη.
Επικεφαλής της Επανάστασης ανέλαβε ο Δημήτριος Υψηλάντης στη θέση του
αδερφού του, Αλέξανδρου Υψηλάντη, που είχε φυλακιστεί. Έφτασε στην
Πελοπόννησο τον Ιούνιο του 1821. Στη συνέχεια, οι Έλληνες που είχαν εξεγερθεί ,
με τη συνδρομή εθελοντών από τα Επτάνησα, κατέλαβαν τη Μονεμβασιά και το
Νεόκαστρο σημειώνοντας σημαντικές επιτυχίες.

1-β, 2-γ, 3-α
1-β, 2-δ, 3-α, 4-γ
α-Σ.
β-Λ Οι πρώτες επαναστατικές ενέργειες ξεκίνησαν από την Ανατολική Στερεά
Ελλάδα.
γ-Λ Ο Αθανάσιος Διάκος συνέχισε να πολεμά παρ’ όλο που τον ειδοποίησαν να
εγκαταλέιψει τη θέση του.
δ-Σ
ε-Λ Στη μάχη στο χάνι της Γραβιάς οι Έλληνες έχασαν μόνο 6 από τους πολεμιστές
τους.
στ-Λ Πανουργιάς τραυματίστηκε στις 23 Απριλίου 1821.
Ο στρατός των Οθωμανών Τούρκων πέρασε από την Ηράκλεια και τη γέφυρα
του Γοργοποτάμου όπου τους περίμεναν οι οπλαρχηγοί Πανουργιάς, Ιωάννης
Δυοβουνιώτης και ο Αθανάσιος Διάκος. Στη συνέχεια κινήθηκαν προς την
Αλαμάνα. Μετά από σκληρή μάχη, ο ελληνικός στρατός οπισθοχώρησε προς το

όρος Καλλίδρομο. Εκεί βρισκόταν το επιτελείο του αρχηγού των αγωνιστών της
Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, Αθανάσιου Διάκου. Παρ’ όλο που τον
προειδοποίησαν να εγκαταλέιψει τη θέση του, εκείνος έμεινε και συνέχισε να
πολεμάει. Στη διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε και πιάστηκε αιχμάλωτος. Ο
Ομέρ Βρυώνης εκτίμησε τη γενναιότητα του και του πρότεινε να του χαρίσει τη
ζωή αν εκείνος προσχωρούσε στο στρατό του. Ο Αθανάσιος Διάκος δεν δέχτηκε και
έτσι θανατώθηκε με φριχτό τρόπο.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, παλιός αρματολός της περιοχής, κλείστηκε στο χάνι
της Γραβιάς στις 8 Μαϊου του 1821. Μαζί του έμειναν και 118 άντρες ενώ οι
οπλαρχηγοί Πανουργιάς και Δυοβουνιώτης οχυρώθηκαν στα γύρω υψώματα. Η
σύγκρουση ήταν σκληρή και οι οχυρωμένοι άρχισαν να οπισθοχωρούν. Οι
πολεμιστές όμως στο χάνι συνέχισαν να αποκρούουν τις τουρκικές επιθέσεις.
Η μάχη σταμάτησε το βράδυ και οι απώλειες για τους Οθωμανούς ήταν
μεγάλες καθώς έχασαν πάνω από 800 στρατιώτες. Αντίθετα οι Έλληνες είχαν χάσει
μόνο 9 συμπολεμιστές τους. Λίγο πριν ξημερώσει κι ενώ ο Ομέρ Βρυώνης περίμενε
να έρθουν κανόνια από τη Λαμία , ο Ανδρούτσος και οι άντρες του κατάφεραν να
περάσουν ανάμεσα από τους Τούρκους χωρίς να τους καταλάβουν.
Στη Στερεά Ελλάδα το ξέσπασμα της Επανάστασης δυσχεραινόταν καθώς η
περιοχή, κυρίως στα δυτικά, δεν ήταν αρκετά πυκνοκατοικημένη ενώ στην Εύβοια
και τη Λαμία υπήρχε αρκετός οθωμανικός πληθυσμός και στρατός. Επίσης, οι
πρόκριτοι της περιοχής δεν ήταν ιδιαίτερα έμπειροι στην πολιτική ενώ η Ήπειρος
στην οποία είχε εκστρατεύσει ο Χουρσίτ πασάς εναντίον του Αλή πασά ήταν σε
πολύ μικρή απόσταση.

1-δ, 2-γ, 3-β, 4-α
Νησιά: Σπέτσες, Ύδρα, Ψαρά, Σάμος, Κάσος, Δωδεκάνησα, Κρήτη
Ναυτικοί: Μπουμπουλίνα, Αντώνιος Οικονόμου, Δημήτριος Παπανικολής,
Κωνσταντίνος Κανάρης, Ανδρέας Μιαούλης
α-Λ Το πρώτο νησί που επανάστατησε ήταν οι Σπέτσες με την Μπουμπουλίνα.
β-Σ
γ –Λ Στον κόλπο του Γέροντα ο ελληνικός στόλος νίκησε τον τουρκοαιγύπτιο
στόλο.
δ- Λ Τα νησιά του Αιγαίου συμμετείχαν αποφασιστικά στην Επανάσταση σε
αντίθεση με τα νησιά των Κυκλάδων που επέδειξαν δισταγμό.
ε-Λ Οι καταδρομές στα παράλια της Μικράς Ασίας είχαν ως αποτέλεσμα την
αιχμαλωσία ή την καταστροφή των τουρκικών πλοίων.
στ-Λ Τα ελληνικά καράβια κυριάρχησαν στο Αιγαίο γιατί ήταν ταχύτερα και
διέθεταν πληρώματα πολύ έμπειρα.

Οι Έλληνες ναυτικοί διακρίθηκαν σε πλήθος επιχειρήσεων. Έκαναν πολιορκίες

σε κάστρα που βρίσκονταν σε παραθαλάσσιες περιοχές όπως το Ναυαρίνο και τη
Μονεμβασιά και υποστήριζαν από τη θάλασσα τον ελληνικό στρατό της ξηράς.
Έκαναν καταδρομές στα παράλια της Μικράς Ασίας και αιχμαλώτιζαν ή
κατέστρεφαν τα τουρκικά πλοία. Έτσι, ο στόλος των Τούρκων δεν μπορούσε να
κινηθεί προς την Πελοπόννησο. Τέλος, έκαναν ναυμαχίες σε ανοιχτή θάλασσα. Τα
πυρπολικά, που συμμετείχαν, προσκολλούνταν στα πλοία των Τούρκων και τους
έβαζαν φωτιά.
Η επανάσταση των νησιών του Αιγαίου προκάλεσαν την αντίδραση των
Τούρκων που έσπευσαν για αντίποινα εναντίον των Ελλήνων που ζούσαν στα
παράλια της Μικράς Ασίας και στα νησιά. Έτσι, τον Απρίλιο του 1822 οι Τούρκοι
κατέστρεψαν ολοσχερώς τη Χίο και έκαναν σφαγές ολόκληρου του πληθυσμού.
Στα τέλη Αυγούστου του 1824 πραγματοποιήθηκε η ναυμαχία στον κόλπο του
Γέροντα, στα παράλια της Μικράς Ασίας. Η ναυμαχία κατέληξε σε νίκη των
Ελλήνων εναντίον του πολυάριθμου στόλου των Τουρκοαιγυπτίων. Ο ναύαρχος
Μιαούλης ελίχθηκε με επιτυχία και προκάλεσε σύγχυση στα πλοία των εχθρών. Τα
πυρπολικά κατάφεραν να καταστρέψουν μια φρεγάτα με 1.000 στρατιώτες και
ναύτες. Μετά την ήττα τους, υποχώρησαν οι τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις και
έψαχναν ασφαλές καταφύγιο.

1-α, 2-γ, 3-α, 4-β
1. Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
2. Ανδρέας Δάνιας
3. Άνθιμος Γάζης, Κυριάκος Μπασδέκης
4. Εμμανουήλ Παπάς
α-Λ Στα τέλη του 1821 οι Αλβανοί σύμμαχοι των Σουλιωτών εγκατέλειψαν τον
αγώνα και τους άφησαν αβοήθητους.
β-Σ
γ-Λ Μετά τη μάχη στο Πέτα οι Σουλιώτες συνθηκολόγησαν με τους Τούρκους τον
Σεπτέμβριο του 1822 και εγκατέλειψαν οριστικά την πατρίδα τους.
δ-Λ Η εξέγερση στη Μακεδονία έληξε με ήττα των Ελλήνων.
ε-Λ Όταν καταστράφηκε η πόλη της Νάουσας από τους Τούρκους τα γυναικόπαιδα
έπεσαν στον γκρεμό της Αραπίτσας για να μην πιαστούν αιχμάλωτοι των
Τούρκων.
στ-Σ

α) Στη Ήπειρο, οι Σουλιώτες που βρίσκοταν και πάλι στην πατρίδα τους από τον
Δεκέμβριο του 1821, επαναστάτησαν εναντίον των Τούρκων. Τους επιτέθηκαν τον
ίδιο μήνα και έτσι τους απέκοψαν από τα Ιωάννινα, την Άρτα και την Πρέβεζα.
Έπειτα, προσπάθησαν να κατακτήσουν την Πάργα και την Άρτα χωρίς επιτυχία,
όμως μπόρεσαν να νικήσουν τον τουρκικό στρατό στη θέση Πέντε Πηγάδια.
β) Στα τέλη του 1821, οι Αλβανοί σύμμαχοι τους εγκατέλειψαν και
αποχώρησαν από τον αγώνα. Έτσι, οι Σουλιώτες έμειναν χωρίς βοήθεια και
αναγκάστηκαν να υπογράψουν τρίμηνη ανακωχή με τους Τούρκους και στη
συνέχεια να επιστρέψουν απογοητευμένοι στην πατρίδα τους.
Η Θεσσαλία εξεγέρθηκε τον Μάϊο του 1821. Οι κάτοικοι του Πηλίου
επαναστάτησαν υπό την ηγεσία των αρχηγών Άνθιμο Γάζη και Κυριάκο Μπασδέκη,
με τη βοήθεια του στόλου που ήρθε από την Ύδρα. Πολιόρκησαν τον Βόλο και το
Βελεστίνο, αλλά διασκορπίστηκαν όταν τους επιτέθηκε ο Μαχμούτ Πασάς ή
Δράμαλης από τη Λάρισα, η οποία ήταν ισχυρή οθωμανική στρατιωτική βάση.
α) Η εξέγερση στη Μακεδονία ξεκίνησε τον Μάιο του 1821. Αρχηγός στον
Αγώνα στη Χαλκιδική ορίστηκε από τη Φιλική Εταιρεία ο Σερραίος μεγαλέμπορος
Εμμανουήλ Παπάς.
β) Ο Παπάς ταξίδεψε από την Κωνσταντινούπολη προς το Άγιο Όρος για να
μεταφέρει όπλα και πολεμοφόδια. Στο Άγιο Όρος, σε γενική συνέλευση
ανακηρύχτηκε «αρχηγός και υπερασπιστής» της Μακεδονίας και κήρυξε επίσημα

την Επανάσταση. Μετά από αυτό ξεσήκωσε τον Πολύγυρο και την Σιθωνία και
έφτασε μέχρι τα περίχωρα της Θεσσαλονίκης.

1. Κολοκοτρώνης
2. Αναγνωσταράς
3. Παναγιώτης Γιατράκος
4. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Η άλωση της Τριπολιτσάς , έξι μήνες πριν από την έναρξη της Επανάστασης, ήταν
πολύ σημαντική, καθώς είχε συντριβεί η βασική στρατιωτική βάση του
οθωμανικού στρατού στην Πελοπόννησο και χιλιάδες τουρκικά όπλα πέρασαν
στην κατοχή των Ελλήνων, τονώνοντας το ηθικό τους. Στη συνέχεια, οι νικητές της
Τριπολιτσάς στράφηκαν στα περιφερειακά κάστρα της Πελοποννήσου, για να τα
πολιορκήσουν.
α-Σ
β-Λ Στην πολιορκία της Τριπολιτσάς ως αρχηγός του Αγώνα συμμετείχε ο
Δημήτριος Υψηλάντης.
γ-Λ Η Τριπολιτσά έπεσε στα χέρια των Ελλήνων στις 23 Σεπτεμβρίου 1821.
δ- Λ Το ηθικό των Ελλήνων αναπτερώθηκε με την άλωση της Τριπολιτσάς καθώς
πίστεψαν πια ότι οι Τούρκοι δεν ήταν ανίκητοι.

ε-Λ Οι Οθωμανοί που κλείστηκαν στον κεντρικό πύργο, τη Μεγάλη Τάπια, βγήκαν
για να παραδοθούν λόγω έλλειψης νερού μετά από τρεις μέρες.
στ-Σ
Ο Κολοκοτρώνης πρότεινε στους Έλληνες να πολιορκήσουν την Τριπολιτσά. Το
σχέδιο του βασιζόταν στο γεγονός ότι αποτελούσε διοικητική, εμπορική και
στρατιωτική έδρα των Τούρκων στην Πελοπόννησο. Αν οι Έλληνες κατάφερναν να
την κυριεύσουν, θα μπορούσαν με αυτόν τον τρόπο να αποδυναμώσουν και τα
υπόλοιπα κάστρα της περιοχής.
Η Τριπολιτσά έπεσε στα χέρια των Ελλήνων στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821
αφού η πολιορκία είχε γίνει στενή και τα τρόφιμα των πολιορκημένων Τούρκων
είχαν τελειώσει. Στη συνέχεια έγιναν σφαγές και λεηλασίες. Οι Έλληνες μπήκαν
στην πόλη και έκαναν επίθεση στους Τούρκους. Εκείνοι κλείστηκαν στα σπίτια τους
ή οχυρώθηκαν στον κεντρικό πύργο, τη Μεγάλη Τάπια. Αναγκάστηκαν όμως να
παραδοθούν μετά από τρεις μέρες γιατί τους είχε τελειώσει το νερό.
Ο Κολοκοτρώνης, ως επικεφαλής της Επανάστασης, πήρε το δρόμο για την
Τριπολιτσά. Εκεί έστησαν στρατόπεδα στα βουνά γύρω από την πόλη. Έτσι
ξεκίνησε η πολιορκία. Οι Έλληνες κατόρθωσαν να νικήσουν τους Τούρκους στο
Βαλτέτσι και πλησίασαν περισσότερο στην πόλη. Είχαν από πριν στείλει δυνάμεις

στα Μέγαρα για να εμποδίσουν τους Τούρκους να μεταφέρουν στρατό από την
Αθήνα.

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ανατίναξε την τουρκική Ιούνιος 1821
ναυαρχίδα στη Χίο.
Ο Κανάρης πρότεινε την πυρπόληση του Αύγουστος 1825
αιγυπτιακού στόλου στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.
Ο Κανάρης πυρπόλησε στην Τένεδο την Οκτώβριος 1822
καινούρια τουρκική ναυαρχίδα.
Ο Δημήτριος Παπανικολής χρησιμοποίησε Μάιος 1821
πρώτος πυρπολικό στη ναυμαχία της Ερεσσού.
1. Δημήτριος Παπανικολής
2. Κωνσταντίνος Κανάρης
α-Λ Τα πυρπολικά ήταν μικρά σκάφη γεμάτα εκρηκτικά υλικά.
β-Λ Τα πυρπολικά χρησιμοποιούνταν τον πρώτο καιρό μόνο τη νύχτα αλλά
αργότερα πήραν μέρος σε ναυμαχίες κατά τη διάρκεια της μέρας.
γ-Λ Ο Κανάρης το 1826 επιτέθηκε εναντίον μιας τουρκικής φρεγάτας,
τραυματίστηκε και κινδύνεψε να αιχμαλωτιστεί.
δ-Λ Ο Κωνσταντίνος Κανάρης διορίστηκε αρχηγός τους στόλου των πυρπολικών.
ε-Σ

στ-Σ
Απάντηση 4
Τα πυρπολικά ,που λεγόταν αλλιώς και μπουρλότα, ήταν μικρά σκάφη τα
οποία ήταν γεμάτα με εκρηκτικά υλικά. Οι Έλληνες καπετάνιοι άναβαν τα
εκρηκτικά και τα έσπρωχναν προς τα εχθρικά πλοιά με σκοπό να τα κάψουν. Με
αυτόν τον τρόπο, οι Έλληνες αντιμετώπιζαν τα μεγαλύτερα τουρκικά και
αιγυπτιακά πολεμικά. Κατά την Επανάσταση του 1821, τελειοποίησαν την
κατασκευή τους και τα επάνδρωσαν με ριψοκίνδυνους εθελοντές που
ονομάστηκαν μπουρλοτιέρηδες.
Αρχικά τα πυρπολικά, πλησίαζαν αθόρυβα τη νύχτα, τα τουρκικά πλοία και τα
εμβόλιζαν, δηλαδή τα χτυπούσαν και με ένα έμβολο άνοιγαν τρύπα. Άλλος τρόπος
ήταν να προσδένονται επάνω στα εχθρικά πλοία με γάντζους. Στη συνέχεια, οι
μπουρλοτιέρηδες το εγκατέλειπαν. Ο κυβερνήτης ήταν αυτός που έφευγε
τελευταίος ανάβοντας το φιτίλι με δαυλό.
Ως εκδίκηση για την καταστροφή της Χίου ο Κωνσταντίνος Κανάρης τον Ιούνιο
του 1822 ανατίναξε με το πυρπολικό του τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου στο
λιμάνι του νησιού. Εκεί σκοτώθηκαν ο αρχιναύαρχος Καρά Αλής με 2.000 περίπου
Οθωμανούς ναύτες και στρατιώτες. Την ίδια ημέρα οι Τούρκοι είχαν το Μπαϊράμι,
που είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή των Μουσουλμάνων

Μετά την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους, ο Κωνσταντίνος Κανάρης

διορίστηκε αρχηγός του στόλου των πυρπολικών. Έπειτα, τον τίμησαν με το
αξίωμα του ναυάρχου, μέχρι και με το αξίωμα του πρωθυπουργού. Το ελληνικό
κράτος, για να τον τιμήσει, έδωσε το όνομα του σε τρία πολεμικά σκάφη.

Κατά τη διάρκεια του 1821, οι Τούρκοι επιχείρησαν να στείλουν στην
Πελοπόννησο τρία ασκέρια, για να καταπνίξουν την Επανάσταση. Κανένας τους
όμως δεν κατάφερε να φτάσει στον προορισμό του, λόγω της ένοπλης αντίστασης
των Ελλήνων αγωνιστών της Στερεάς Ελλάδας . Το ένα από αυτά διοικούσε ο
Μαχμούτ , που ονομαζόταν και Δράμαλης επειδή καταγόταν από τη Δράμα .
1. Άνοιξη 1822
2. 26 Ιουλίου 1822
α) Ο Δράμαλης ήταν έμπειρος και είχε μεγάλη στρατιωτική πείρα, καθώς
συμμετείχε σε πολεμικές επιχειρήσεις των Τούρκων στη Σερβία.
β) Ο Δράμαλης μέχρι να φτάσει στο Άργος δεν συνάντησε καμία αντίσταση.
γ) Οι Τούρκοι αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο γιατί είχαν εξαντληθεί
από την πολιορκία του κάστρου του Άργους αλλά και από την έλλειψη τροφής
και τις ασθένειες.
δ) Ο Δράμαλης πέθανε από τη λύπη του στην Κόρινθο καθώς στη μάχη στα
Δερβενάκια έχασε το 1/5 των στρατιωτών του, πολεμικό υλικό και πολλά ζώα.

Ο Δράμαλης ήταν πασάς της Λάρισας. Στην πραγματικότητα ονομαζόταν

Μαχμούτ, αλλά ονομαζόταν και Δράμαλης λόγω της καταγωγής του από τη Δράμα.
Ο Δράμαλης είχε μεγάλη στρατιωτική πείρα αφού είχε συμμετάσχει σε πολεμικές
επιχειρήσεις των Τούρκων στη Σερβία. Αντιμετώπισε με επιτυχία τις επαναστάσεις
στο Πήλιο, στα Άγραφα και στον Ασπροπόταμο. Τέλος, διορίστηκε αρχηγός της
εκστρατείας στην Πελοπόννησο.
α) Οι Τούρκοι ήταν εξουθενωμένοι από την πολιορκία του κάστρου και από την
έλλειψη τροφής και τις ασθένειες. Έτσι αποφάσισαν να επιστρέψουν στην
Κόρινθο. Όμως οι τέσσερις δρόμοι, που είχαν για διαφυγή, είχαν καταληφθεί
νωρίτερα από ελληνικό στρατό, μετά από εντολή του Κολοκοτρώνη. Εκείνος,
κατέλαβε το στενό των Δερβενακίων με 2.500 πολεμιστές, 800 από τους οποίους
τους είχε κρύψει ανάμεσα σε θάμνους. Επιπλέον, ήρθε βοήθεια και από άλλους
οπλαρχηγούς όπως, τον Νικηταρά, τον Παπαφλέσσα και τον αδερφό του, Νικήτα
Φλέσσα.
β) Στις 26 Ιουλίου 1822 οι Τούρκοι στρατιώτες παγιδεύτηκαν και ακολούθησε
φονική μάχη στα Δερβενάκια. Αυτοί που σώθηκαν, κατέφυγαν στην Κόρινθο. Οι
Έλληνες κέρδισαν πολλά λάφυρα και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ανακηρύχτηκε
αρχιστράτηγος.
Το 1821 , οι Τούρκοι προσπάθησαν να στείλουν στην Πελοπόννησο τρία
ασκέρια, δηλαδή τμήματα άτακτου στρατού, με σκοπό να καταπνίξουν την
Επανάσταση. Όμως κανένα από αυτά δεν έφτασε καθώς οι Έλληνες αγωνιστές
αντιστέκονταν γερά στη Στερεά Ελλάδα. Ένα από αυτά το διοικούσε ο Μαχμούτ ή
αλλιώς Δράμαλης.

α-Λ Ο Μπότσαρης βρισκόταν σε διαπραγμάτευση με τον Ομέρ Βρυώνη στα τέλη
του φθινοπώρου του 1822 για την παράδοση της πόλης .
β-Λ Ο Μπότσαρης τόνιζε τη σημασία της ομόνοιας του έθνους στις κρίσιμες
στιγμές του αγώνα.
γ-Λ Ο Μπότσαρης σκοτώθηκε από εχθρικό βόλι τη νύχτα της 8ης Αυγούστου 1823.
δ-Λ Τη νύχτα της 8ης Αυγούστου 1823 ο Μάρκος Μπότσαρης έκανε γιουρούσι με
λιγοστούς Σουλιώτες στο τουρκικό στρατόπεδο.
ε-Σ
στ-Σ
Το καλοκαίρι του 1821 ο Σουλτάνος έστειλε στη Στερεά Ελλάδα τον Μουσταφά
Πασά με πολυάριθμο στρατό και στόχο την άλωση του Μεσολογγίου . Οι
τουρκικές δυνάμεις στρατοπέδευσαν στη θέση Κεφαλόβρυσο , κοντά στο
Καρπενήσι . Την ίδια στιγμή οι Έλληνες οπλαρχηγοί ήταν διχασμένοι μεταξύ τους
για την αρχιστρατηγία.
1-α , 2-α, 3-β, 4-γ

Ο Μάρκος Μπότσαρης γνωρίζοντας ότι οι εχθροί υπερτερούσαν αριθμητικά,

αποφάσισε να δράσει αιφνιδιαστικά με επίθεση που ονομάζεται γιουρούσι στο
οθωμανικό στρατόπεδο τη νύχτα της 8ης Αυγούστου 1823. Στο πλευρό του είχε
λιγοστούς Σουλιώτες με γυμνές σπάθες.
α) Παρόλο που η κατάσταση ήταν κρίσιμη, με τους Τούρκους να έχουν
στρατοπεδεύσει στο Κεφαλόβρυσο, οι Έλληνες οπλαρχηγοί βρίσκονταν διχασμένοι
καθώς διεκδικούσαν την αρχιστρατηγία.
β) Ο Μάρκος Μπότσαρης προσπαθώντας να τους πείσει ότι οφείλουν να είναι
ενωμένοι για να αντιμετωπίσουν τους εχθρούς κάλεσε τους οπλαρχηγούς να
συμφιλιωθούν. Ως παράδειγμα, έσκισε το δίπλωμα της στρατηγίας του και έπεσε
στη μάχη κατά των Τούρκων.
Στη μάχη στο Κεφαλόβρυσο οι Έλληνες αγωνιστές εξόντωσαν εκατοντάδες
Οθωμανούς στρατιώτες και απέκτησαν πολλά λάφυρα. Όμως είχαν και μια τραγική
απώλεια. Στη διάρκεια της επίθεσης ο Μάρκος Μπότσαρης έχασε τη ζωή του από
ένα εχθρικό βόλι. Τα παλικάρια του τον μετέφεραν στο Μεσολόγγι και εκεί τάφηκε
με τιμές. Στη μάχη αυτή οι Σουλιώτες απέδειξαν τη γενναιότητα τους ενώ ο
Μπότσαρης στέρεισαι από την πατρίδα έναν θαρραλέο και ατρόμητο στρατιώτη.

Αφού κατέστειλαν την επανάσταση στην Κρήτη και κατέστρεψαν την Κάσο και τα
Ψαρά, οι αιγυπτιακές δυνάμεις κινήθηκαν προς την Πελοπόννησο. Τον χειμώνα
του 1824 - 1825 ο γιος του Μεχμέτ Αλή, ο Ιμπραήμ Πασάς αποβιβάστηκε στη
Μεθώνη με πολύ στρατό και εφόδια.
1. Ο Παπαφλέσσας
2. Τον Μάιο του 1825
3. Την τακτική του κλεφτοπολέμου
4. Στους Μύλους της Αργολίδας
α- Σ
β- Λ Ο Παπαφλέσσας οχυρώθηκε στο χωριό Μανιάκι.
γ- Σ
δ- Λ Ο Υψηλάντης και ο Μακρυγιάννης συμμετείχαν στη μάχη στους Μύλους της
Αργολίδας.
ε- Λ Ο κλεφτοπόλεμος γινόταν κυρίως στη διάρκεια της νύχτας.
στ- Λ Η επαναστατική Κυβέρνηση θεωρούσε τον κλεφτοπόλεμο αναποτελεσματικό
τρόπο επίθεσης πολέμου και ανέθεσε την οργάνωση τακτικού στρατού στον
Γάλλο συνταγματάρχη Κάρολο Φαβιέρο.

Ο Ιμπραήμ και οι Γάλλοι σύμβουλοι και επιτελείς του προσπάθησαν να
καταλάβουν τον όρμο του Ναυαρίνου με ορμητήριο τη Μεθώνη για να
προστατεύσουν τα πλοία τους. Έπειτα, τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα
περικύκλωσαν τα κάστρα της περιοχής και ανάγκασαν τους πολιορκημένους να τα
παραδώσουν.
Ο Ιμπραήμ έφτασε στην Τριπολιτσά χωρίς να συναντήσει κανένα εμπόδιο.
Μετά από δύο μέρες προχώρησε εναντίον του Ναυπλίου που αποτελούσε την
πρωτεύουσα των Επαναστατών. Εκεί όμως συνάντησε αντίσταση στους Μύλους
της Αργολίδας όπου συγκρούστηκε με ελληνικό στρατό που είχε επικεφαλής τον
Υψηλάντη και τον Μακρυγιάννη. Αναγκάστηκε λοιπόν να επιστρέψει στην
Τριπολιτσά.
Ο Κολοκοτρώνης προκειμένου να αντιμετωπίσει τον στρατό του Ιμπραήμ ,που
ήταν ευρωπαϊκών προδιαγραφών, χρησιμοποίησε την τακτική του
κλεφτοπολέμου. Σύμφωνα με αυτήν την τακτική οι Έλληνες αγωνιστές επιτίθονταν
αιφνιδιαστικά στη διάρκεια της νύχτας και προκαλούσαν μεγάλες καταστροφές
στον εχθρό. Όμως, ο τρόπος αυτός κρίθηκε αναποτελεσματικός και γι αυτό το λόγο
η επαναστατική Κυβέρνηση ανέθεσε την οργάνωση τακτικού στρατού στον Γάλλο
συνταγματάρχη Κάρολο Φαβιέρο.

1-γ, 2-α, 3-β
1-β, 2-δ, 3-α, 4-ε, 5-δ
α- Λ Ο Κιουταχής έφτασε στο Μεσολόγγι και στο πέρασμα του υπέταξε πολλές
περιοχές της Στερεάς Ελλάδας.
β- Λ Η πολιορκία του Μεσολογγίου κράτησε σχεδόν ένα χρόνο.
γ-Λ Η έξοδος των πολιορκημένων δεν πέτυχε και οι περισσότεροι άμαχοι έχασαν
τη ζωή τους.
δ-Λ Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έγραψε το έργο «Ελεύθεροι
Ποιορκημένοι».
ε-Σ
στ-Σ
Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης το περιέβαλε μια ρηχή λιμνοθάλασσα ενώ το
υπόλοιπο κομμάτι της προστατευόταν με τάφρους και τείχος. Επιπλέον, το
Μεσολόγγι ήταν η πόλη που είχε επιλέξει ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ως έδρα
του και προσκάλεσε εκεί τον Άγγλο ποιητή λόρδο Μπάιρον και άλλους Φιλέλληνες.

Ακόμη, εκεί υπήρχε Νοσοκομείο, πλήρες μηχανουργείο όπου κατασκευαζόταν

πολεμικό υλικό και τυπογραφείο στο οποίο εκδίδονταν δύο εφημερίδες. Τέλος, το
Μεσολόγγι αποτέλεσε καταφύγιο για πλήθος προσφύγων από τις γύρω περιοχές
αλλά και αρκετοί ένοπλοι και βασικά Σουλιώτες.
Η πολιορκία του Μεσολογγίου διήρκησε περίπου ένα έτος. Το πρώτο διάστημα
οι πολιορκημένοι αντιστέκονταν με επιτυχία στους Τούρκους. Την ίδια ώρα ο
Μιαούλης είχε αναλάβει τον εφοδιασμό τους με τρόφιμα και πολεμοφόδια
σπάζοντας τον τούρκικο αποκλεισμό από τη θάλασσα. Μάλιστα, οι πολιορκημένοι
με τη συνδρομή του Καραϊσκάκη και άλλων οπλαρχηγών της Ανατολικής Στερεάς
Ελλάδας, έκαναν συντονισμένη επίθεση στο στρατό του Κιουταχή, με αποτέλεσμα
να τον αναγκάσουν να υποχωρήσει.
Ο Ιμπραήμ έφτασε στο Μεσολόγγι τον Δεκέμβριο του 1825 και ανέλαβε την
αρχηγία της πολιορκίας και έτσι ο αποκλεισμός έγινε πιο στενός χάρη στην
καλύτερη οργάνωση. Οι ελληνικές δυνάμεις δεν είχαν καθόλου οργάνωση και οι
οικονομικές τους συνθήκες ήταν άθλιες. Τα ελληνικά καράβια δεν κατάφεραν να
πλησιάσουν παρά τις προσπάθειες τους και έτσι οι πολιορκημένοι εξαντλούνταν
από τις μάχες, τις ασθένειες, την έλλειψη τροφής κα πολεμοφοδίων. Έτσι
οδηγήθηκαν στην απόφαση να εγκαταλείψουν την πόλη με μυστική βραδινή
έξοδο.

1-γ , 2- α, 3-β, 4-δ
1. Κιουταχής
2. Κερατσίνι
3. Για αντιπερισπασμό
4. Τσωρτς και Κόχραν
α-Σ
β-Λ Στόχος των Άγγλων αξιωματικών Τσωρτς και Κόχραν ήταν να προστατεύσουν
την Ακρόπολη.
γ-Λ Ο Καραϊσκάκης παρ’όλο που ήταν άρρωστος με πυρετό συμμετείχε στη
συμπλοκή στα ακριανά φυλάκια και τραυματίστηκε θανάσιμα. Έτσι, ξεψύχησε
την επόμενη μέρα.
δ-Σ
ε-Λ Ο Καραίσκάκης νίκησε τους Τούρκους στο Δίστομο.
στ-Λ Αρχηγός της φρουράς της Ακρόπολης ήταν ο Γιάννης Γκούρας.

Οι Άγγλοι αξιωματικοί Τσωρτς και Κόχραν, ως αρχηγοί του ελληνικού στρατού

και στόλου, έιχαν αποφασίσει να επιτεθούν αμέσως στους Τούρκους για να
σώσουν την Ακρόπολη. Όμως μια μέρα πριν την επίθεση έγινε μια μικρή συμπλοκή
στα ακριανά φυλάκια που γρήγορα οδηγήθηκε σε μάχη χωρίς να είναι κανείς
προετοιμασμένος γι αυτό. Ο Καραίσκάκης βρισκόταν άρρωστος με πυρετό στη
σκηνή του αλλά μόλις αντιλήφθηκε την κρίσιμη κατάσταση, όρμησε με το άλογο
του στον τόπο της σύγκρουσης. Εκεί όμως τραυματίστηκε θανάσιμα και άφησε την
τελευταία του πνοή την επόμενη μέρα, στις 23 Απριλίου του 1827.
Πριν ξεψυχήσει συμβούλεψε τους οπλαρχηγούς που βρίσκονταν κοντά του να
είναι μονοιασμένοι και να μη σταματήσουν να αγωνίζονται για την ελευθερία της
Ελλάδας.
Με το θάνατο του Καραϊσκάκη πάνω στη μάχη,το ηθικό των στρατιωτών
κάμφθηκε καθώς ο πολεμιστής ήταν ιδιαίτερα αγαπητός. Το αποτέλεσμα ήταν η
μάχη να εξελιχθεί σε ήττα των Ελλήνων και μεγάλη καταστροφή του στρατεύματος
τους. Εκτός από τον Καραϊσκάκη έχασαν τη ζωή τους και άλλοι σημαντικοί Έλληνες
οπλαρχηγοί, όπως ο Γεώργιος Δράκος και ο Λάμπρος Βέικος αλλά και περισσότεροι
από χίλιοι αγωνστές. Τελικά, η Ακρόπολη παραδόθηκε στους Τούρκους
πολιορκητές το Μάιο του 1827.
Τον Απρίλιο του 1826 και αφού είχε πολιορκηθεί και καταστραφεί το
Μεσολόγγι, ο Κιουταχής με το στρατό του κατευθύνθηκε προς την Αττική με σκοπό
να καταστείλει ενετλώς την επανάσταση στη Ρούμελη. Κυρίευεσε την πόλη των
Αθηνών και προχώρησε σε στενή πολιορκία της Ακρόπολης, της οποίας την
υπεράσπιση είχε αναλάβει ο Γιάννης Γκούρας με τη φρουρά του.

1-δ, 2-γ, 3-β, 4-α
ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑ
Γουλλιέλμος Κρουγκ Πανεπιστημιακός καθηγητής
Κόμης Σανταρόζα Ιταλός κόμης
Ιωάννης Εϋνάρδος Οικονομολόγος και τραπεζίτης
Βίκτωρ Ουγκώ Γάλλος συγγραφέας
Λόρδος Μπάιρον Άγγλος ποιητής
Τόμας Γκόρντον Εύπορος αξιωματικός του
βρετανικού στρατού
α-Λ Η ενίσχυση του ελληνικού λαού από τις Φιλελληνικές Επιτροπές ήταν και
υλική (χρήματα, πολεμοφοδια, τρόφιμα) και ηθική (δημοσιεύσεις σε έντυπα και
εφημερίδες, καλλιτεχνικά έργα και συναυλίες)
β-Λ Ο Ιωάννης Εϋνάρδος συνέβαλε στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας.
γ-Σ
δ-Λ Η Αμερική παρά το φιλελληνικό ενδιαφέρον περιορίστηκε στη συγκέντρωση
και αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.
ε-Λ Το πρώτο Τάγμα των Φιλελλήνων συγκροτήθηκε το Μάιο του 1822.

α) Οι Φιλέλληνες ήταν ξένοι που διακρίνοταν από ενδιαφέρον για το ελληνικό
έθνος και υποστήριζαν τον αγώνα των Ελλήνων για την απελευθέρωση τους.
β) Σε αυτούς συγκαταλέγονταν ρομαντικοί ιδεαλιστές και κυρίως φοιτητές που
λάτρευαν και θαύμαζαν των αρχαία Ελλάδα, πολιτικοί, ένεργοι πρώην
στρατιωτικοί και επαναστάτες που διώκονταν για τη δράση τους, όπως ο Ιταλός
κόμης Σανταρόζα. Επιπλέον, φιλελληνική δράση είχαν και έμποροι, τραπεζίτες και
μέλη εκπαιδευτικών ή θρησκευτικών ιδρυμάτων.
Το πρώτο Τάγμα Φιλελλήνων συγκροτήθηκε το Μάιο του 1822 γεγονός που θα
μπορούσε να είχε γίνει νωρίτερα αλλά καθυστέρησε λόγω της έλλεψης
συντονισμού μεταξύ εθελοντών και των Ελλήνων αγωνιστών. Υιοθέτησε τους
γαλλικούς στρατιωτικούς κανονισμούς και έλαβε μέρος στη μάχη στο Πέτα, ένα
χωριό στην Άρτα, όπου όμως διαλύθηκε έχοντας μεγάλες απώλειες.
Οι πρώτοι Φιλέλληνες έφτασαν στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1821 με την
οικονομική συνδρομή του Δημήτριου Υψηλάντη. Η δεύτερη αποστολή έφτασε δύο
μήνες μετά με επικεφαλής τον Τόμας Γκόρντον που ήταν εύπορος αξιωματικός του
βρετανικού στρατού.

Η στάση της Αγγλίας γίνεται πιο ευνοϊκή 1823
προς τους Έλληνες
Οι Μεγάλες Δυνάμεις προσπαθούν να 1826-1827
λύσουν το Ελληνικό Ζήτημα
Ναυμαχία του Ναυαρίνου Οκτώβριος 1827
Η Ιερή Συμμαχία καταδικάζει την 1821-1822
ελληνική Επανάσταση
ΙΕΡΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Ρωσία Αγγλία
Πρωσία Γαλλία
Αυστρία Ρωσία
Αγγλία
Γαλλία
α-Σ
β-Σ

γ-Λ Οι Μεγάλες Δυνάμεις αρχικά καταδίκασαν το ξέσπασμα της ελληνικής

Επανάστασης τον Μάρτιο του 1821.
δ-Λ Το 1823 η πολιτική των Άγγλων και των Ρώσων άρχισε να γίνεται περισσότερο
φιλική προς τους Έλληνες.
ε-Λ Οι Μεγάλες Δυνάμεις μεσολάβησαν για την επίλυση του Ελληνικού
Ζητήματος.
στ-Λ Η μεσολάβηση για την επίλυση του Ελληνικού Ζητήματος απορρίφθηκε από
την Υψηλή Πύλη καθώς ήταν ενθαρρυμένη από τις στρατιωτικές της επιτυχίες.
Το 1827 η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία υπέγραψαν στο Λονδίνο συνθήκη με
την οποία καλούσαν τις δύο εμπόλεμες πλευρές να κάνουν ανακωχή και να
αρχίσουν διαπραγματεύσεις με σκοπό τη δημιουργία αυτόνομου ελληνικού
κράτους. Ωστόσο, η Υψηλή Πύλη είχε αναθαρρύσει με τις στρατιωτικές επιτυχίες
της και έτσι απέρριψε τη μεσολάβηση των Μεγάλων Δυνάμεων.
α)Η Υψηλή Πύλη αρνήθηκε τη συνθήκη του Λονδίνου κι έτσι αγγλικά, γαλλικά
και ρωσικά πολεμικά πλοία με αρχηγούς τους ναυάρχους Κόδριγκτον, Δεριγνύ και
Χέυδεν κατέπλευσαν στην Πύλο, προκειμένου να εφαρμόσουν τις αποφάσεις των
Μεγάλων Δυνάμεων. Στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου που έγινε τον Οκτώβριο του
1827 οι ναυτικές συμμαχικές δυνάμεις ενώθηκαν και αντιμετώπισαν με επιτυχία
τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο που οδηγήθηκε σε πλήρη καταστροφή.

β) Η νίκη αυτή του στόλου των συμμαχικών δυνάμεων ήταν πολύ σημαντική
καθώς έδωσε ώθηση και επιτάχυνε τις εξελίξεις με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η
Ελλάδα στην απελευθέρωση της.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις άρχισαν να αντιμετωπίζουν το Ελληνικό Ζήτημα πιο
φιλικά από τον τρίτο χρόνο της Επανάστασης καθώς είχαν συμφέροντα στην
περιοχή και ο ανταγωνισμός διαρκώς αυξανόταν. Το 1823 η αγγλική πολιτική έγινε
πιο φιλική προς τους Έλληνες αγωνιστές. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να
μεταβάλλει τη στάση της και η Ρωσία, η οποία δεν ήθελε να αφήσει τους Άγγλους
να κατευθύνουν τις διπλωματικές κινήσεις σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα.

ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕΡΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ
Α΄ Εθνοσυνέλευση Επίδαυρος Δεκέμβριος 1821-
Ιανουάριος 1822
Β΄ Εθνοσυνέλευση Άστρος Μάρτιος- Απρίλιος 1823
Γ΄ Εθνοσυνέλευση Τροιζήνα Ιανουάριος- Μάιος 1827
Αγγλικό κόμμα Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Ρωσικό κόμμα Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Γαλλικό κόμμα Ιωάννης Κωλέττης
α-Λ Οι «Τοπικοί Οργανισμοί» ήταν η Πελοποννησιακή Γερουσία, η Γερουσία στη
Δυτική Στερά και ο Άρειος Πάγος στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα.
β-Λ Το πρώτο Σύνταγμα ψηφίστηκε στην Α΄Εθνοσυνέλευση.
γ-Λ Πρωτεύουσα του νέου κράτους στην Α΄ Εθνοσυνέλευση ορίστηκε η Κόρινθος.
δ-Σ
ε-Λ Στη Β΄ Εθνοσυνέλευση δημιουργήθηκαν τρία πολιτικά κόμματα.

στ-Λ Το καινούριο Σύνταγμα που ψηφίστηκε στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση όρισε ως

πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους το Ναύπλιο.
Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση του 1821, δημιουργήθηκε η ανάγκη για τοπικές
κυβερνήσεις ή «Τοπικούς Οργανισμούς» όπως ονομάστηκαν ώστε να αναλάβουν
την οργάνωση του Αγώνα. Αυτοί ήταν: η Πελοποννησιακή Γερουσία στην
Πελοπόνησο, η Γερουσία στη Δυτική Στερεά και ο Άρειος Πάγος στην Ανατολική
Στερεά Ελλάδα. Όμως δεν κατάφεραν να συντονίσουν συνολικά την Επανάσταση,
παρά τις προσπάθειες τους, και έτσι κρίθηκε αναγκαία η ύπαρξη κεντρικής
πολιτικής διοίκησης.
Στην Α΄ Εθνοσυνέλευση ψηφίστηκε για πρώτη φορά Σύνταγμα της Ελλάδας,
που έγινε γνωστό με την ονομασία «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος» και
βασίστηκε σε αμερικανικά και γαλλικά πρότυπα. Επιπλέον, έγινε διακήρυξη της
ανεξαρτησίας των Ελλήνων και σχηματίστηκαν το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό
σώμα τα οποία θα ασκούσαν την κεντρική διοίκηση. Η Κόρινθος ορίστηκε ως
πρωτεύουσα στο νέο κράτος. Οργανώθηκαν Υπουργεία και ρυμίστηκε η απονομή
δικαιοσύνης με διαφορετικό τρόπο από εκείνον της Τουρκοκρατίας. Σιγά- σιγά το
κράτος άρχισε να έχει διοικητική δομή ανάλογη της σημερινής.

α) Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση έγινε το 1827 εξαιτίας των πολιτικών αντιπαραθέσεων
που εξακολουθούσαν να υπάρχουν αλλά και λόγω του κρίσιμου σημείου στο
οποίο βρίσκονταν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις.
β) Στην Εθνοσυνέλευση αυτή ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα ακόμα πιο δημοκρατικό
από το προηγούμενο και νέα πρωτεύουσα του κράτους ορίστηκε το Ναύπλιο. Ο
Ιωάννης Καποδίστριας εκλέχτηκε Κυβερνήτης της Ελλάδας και αρχηγοί των
ελληνικών ενόπλων δυνάμεων ορίστηκαν οι Άγγλοι αξιωματικοί σερ Ρίτσανρτ
Τσωρτς και ο λόρδος Τόμας Κόχραν, στην ξηρά και στη θάλασσα αντίστοιχα.Αυτοί
είχαν ως αποστολή την αποτελεσματική αντιμετώπιση των τουρκοαιγυπτιακών
στρατευμάτων.

Ο Καποδίστριας, επειδή πίστευε ότι η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη γεωργία,
ίδρυσε τη Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα για την εκπαίδευση των Ελλήνων
αγροτών, εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας και στήριξε την παραγωγή
μεταξιού.
1. Άργος
2. Αλληλοδιδακτικά
3. Στην Αίγινα
4. Στην Πέτρα της Βοιωτίας
α-Λ Όταν ο Καποδίστριας έφτασε στο Ναύπλιο το ελληνικό έθνος ήταν
εξαθλιωμένο.
β-Λ Ο Καποδίστριας συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του.
γ-Λ Η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη γεωργία.
δ-Σ
ε-Λ Οι πολιτικές ομάδες του κράτους ήταν δυσαρεστημένες με τις αποφάσεις του
Κυβερνήτη και αντέδρασαν στην πολιτική τους.
στ-Σ

Ο Καποδίστριας, ως Κυβερνήτης του κράτους, για να βελτιώσει τη διοίκηση και
την οικονομία τους κράτους που παρέλαβε αποφάσισε να συγκεντρώσει όλες τις
εξουσίες στο πρόσωπο του και ανέβαλε για δύο χρόνια τη σύγκληση της Δ΄
Εθνοσυνέλευσης που τελικά έλαβε χώρα στο Άργος. Επιπλέον, θέλοντας να
διευκολύνει τις συναλλαγές, ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και έκοψε νομίσματα , τον
φοίνικα, που αντικατέστησαν τα τούρκικα γρόσια.
Ο Καποδίστριας θεωρούσε πολύ σημαντική τη βασική εκπαίδευση των
Ελλήνων. Όρισε επιτροπή να συντάξει βιβλία και δημιούργησε αλληλοδιδακτικά
σχολεία, στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων βοηθούσαν
τους δασκάλους να διδάξουν στα μικρότερα παιδιά ανάγνωση και γραφή.
Επιπλέον, ίδρυσε το πρώτο ελληνικό Γυμνάσιο και Ορφανοτροφείο της Αίγινας
λειτούργησεαν αλληλοδιδακτικά, ελληνικά και χειροτεχνικά σχολεία. Στην Αίγινα
λειτούργησε ακόμη και Κεντρικό Σχολείο.
Η τελευταία μάχη της Επανάστασης δόθηκε στην Πέτρα της Βοιωτίας τον
Σεπτέμβριο του 1829. Οι εξεγερμένοι Έλληνες με επικεφαλής τον Δημήτριο
Υψηλάντη νίκησαν τους Τούρκους και τους ανάγκασαν να συνθηκολογήσουν. Η
μάχη αυτή ήταν ιδίαιτερα σημαντική καθώς έτσι η Λειβαδιά και ουσιαστικά
ολόκληρη η Στερεά Ελλάδα παραδόθηκε στους επαναστάτες.

1-γ, 2-β, 3-δ, 4-ε, 5α
1. Ο Γάλλος συνταγματάρχης Κάρολος Φαβιέρος.
2. Η Θήβα, η Λιβαδιά, η Άμφισσα, το Καρπενήσι και το Μεσολόγγι.
3. Έως τη γραμμή Αμβρακικού κόλπου- Παγασητικού κόλπου.
4. Η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία.
Η Υψηλή Πύλη κρατούσε αδιάλλακτη στάση απορρίπτοντας κάθε συζήτηση για
αυτονομία/ ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ωστόσο, η ήττα της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828-1829 ανάγκασε τον
Σουλτάνο να αρχίσουν διαπραγματεύσεις . Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι πρότειναν την
ανεξαρτησία της Ελλάδας για να περιορίσουν τις επιδιώξεις της Ρωσίας .
α)Τον Φεβρουάριο του 1830 οι τρεις συμμαχικές Δυνάμεις, η Γαλλία, η Αγγλία
και η Ρωσία, υπέγραψαν στο Λονδίνο Πρωτόκολλο με το οποίο κατοχυρωνόταν η
πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδας, με σύνορα τη γραμμή Αχελώου- Σπερχειού
ποταμού.

β) Το 1832 διευρύνθηκαν τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους στη γραμμή

Αμβρακικού κόλπου – Παγασητικού κόλπου και μάλιστα αναγνωρίστηκαν από την
Υψηλή Πύλη.
Μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, τον Οκτώβριο του 1827, οι Έλληνες είχαν
περισσότερη αυτοπεποίθηση και αναπτερωμένο ηθικό γιατί κατάλαβαν ότι η
απελευθέρωση της πατρίδας τους ήταν κοντά με τη βοήθεια βέβαια και των
συμμαχικών Δυνάμεων. Ο Γάλλος συνταγματάρχης Κάρολος Φαβιέρος
αποβιβάστηκε με τακτικό στρατό στη Χίο. Επίσης, εντάθηκε η επαναστατική
δραστηριότητα στην Κρήτη ενώ πόλεις και χωριά της Στερεάς Ελλάδας, όπως η
Θήβα, η Λιβαδιά, η Άμφισσα, το Καρπενήσι, το Μεσολόγγι, απελεθερώθηκαν από
τον Δημήτριο Υψηλάντη, τον Κίτσο Τζαβέλα και άλλους οπλαρχηγούς.
Οι νίκες του ελληνικού στρατού καθώς και η προσπάθεια του Καποδίστρια να
μη δυσαρεστήσει καμία από τις Μεγάλες Δυνάμεις συνέβαλαν στη διεύρυνση των
ελληνικών συνόρων. Επίσης, ο Κυβερνήτης έστειλε πολεμικά πλοία στον
Αμβρακικό κόλπο, ώστε να συμπεριληφθεί και η περιοχή αυτή στα όρια του νέου
κράτους.

Απαντήσεις 1ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Γ’
1-γ, 2-α, 3-β, 4-ε, 5-δ
 Ιερός Λόχος: Στρατιωτικό σώμα που αποτελούνταν από εθελοντές Έλληνες
οι οποίοι σπούδαζαν στις παροικίες και συμμετείχε στη μάχη στο
Δραγατσάνι.
 Πυρπολικά: Μικρά σκάφη γεμάτα εκρηκτικά τα οποία προσδένονταν στα
εχθρικά καράβια με σκοπό να τα κάψουν. Αλλιώς λέγονταν και μπουρλότα.
 Κλεφτοπόλεμος: Στρατιωτική τακτική σύμφωνα με την οποία οι Έλληνες
ένοπλοι έκαναν αιφνιδιαστικές επιθέσεις κυρίως κατά τη διάρκεια της
νύχτας και προξενούσαν μεγάλες φθορές στον εχθρό.
 Αλληλοδικακτικά σχολεία: Σχολεία στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των
μεγαλύτερων τάξεων μάθαιναν στους μικρότερους με τη βοήθεια του
δασκάλου να γράφουν και να διαβάζουν.
Τον Μάιο του 1821 εξεγέρθηκε εκτός από τη Θεσσαλία και η Μακεδονία εναντίον
των Τούρκων, με πρωτοστάτη τον Σερραίο μεγαλέμπορο Εμμανουήλ Παπά ,που
είχε οριστεί από τη Φιλική Εταιρεία αρχηγός του αγώνα στη Χαλκιδική. Τον Μάρτιο
του 1821 εκείνος αναχώρησε με όπλα και πολεμοφόδια από την
Κωνσταντινούπολη για το Άγιο Όρος όπου σε γενική συνέλευση ανακηρύχθηκε

«αρχηγός και υπερασπιστής» της Μακεδονίας και κήρυξε επίσημα τν

Επανάσταση.
Η Α’ Εθνοσυνέλευση πραγματοποιήθηκε στην Επίδαυρο τον Δεκέμβριο του 1821.

Κατά τη διάρκεια της ψηφίστηκε για πρώτη φορά Σύνταγμα, γνωστό ως
«Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδας» και ήταν βασισμένο σε αμερικανικά και
γαλλικά πρότυπα. Επίσης, σχηματίστηκαν δύο σώματα το Βουλευτικό και το
Εκτελεστικό για την άσκηση της κεντρικής διοίκησης. Πρωτεύουσα του νέου
κράτους ορίστηκε η Κόρινθος.
Γνωστοί Φιλέλληνες της εποχής που υποστήριξαν τον αγώνα των Ελλήνων ήταν
ο Ιταλός κόμης Σανταρόζα, ο πανεπιστημιακός καθηγητής Γουλιέλμος Κρουγκ, ο
οικονομολόγος και τραπεζίτης Ιωάννης Εϋνάρδος, ο Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ
Ουγκώ, ο Άγγλος νεαρός ποιητής λόρδος Μπάιρον και ο πλούσιος αξιωματικός του
βρετανικού στρατού Τόμας Γκόρντον.
Ο Καποδίστριας είχε συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του για να
διευκολύνει με αυτόν τον τρόπο το έργο του. Επιπλέον συγκρούστηκε με πολλά
τοπικά συμφέροντα. Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν τη δυσαρέσκεια πολιτικών
ομάδων που αντέδρασαν στην πολιτική του. Έτσι στις 27 Σεπτεμρίου του 1831 ο
Καποδίστριας δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο , με αποτέλεσμα να επικρατήσει η
αναρχία στη χώρα.

α) Η μάχη που δόθηκε στην Αλαμάνα ήταν πολύ σκληρή. Οι Έλληνες αγωνιστές
οπισθοχώρησαν προς το όρο Καλλίδρομο όπου βρισκόταν ο Αθανάσιος Διάκος με
το επιτελείο του. Ο Αθανάσιος Διάκος, που ήταν αρχηγός των αγωνιστών της
Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, παρέμεινε στη μάχη παρά τις προειδοποιήσεις των
συναγωνιστών του να εγκαταλείψει τη θέση του. Στη μάχη αυτή τραυματίστηκε και
πιάστηκε αιχμάλωτος των Τούρκων. Ο Ομέρ Βρυώνης ,που βρήκε άξιο θαυμασμού
το θάρρος του, πρότεινε να του χαρίσει τη ζωή του με αντάλλαγμα να
προσχωρήσει στο στρατό των Τούρκων. Ο Διάκος όμως αρνήθηκε και βρήκε το
θάνατο με φριχτό τρόπο.
β) Η θυσία αυτή έδειξε ότι οι Έλληνες δεν θα το έβαζαν κάτω και θα συνέχιζαν
με αποφασιστικότητα μέχρι να πετύχουν το σκοπό τους, την απελευθέρωση του
έθνους τους. Ακόμη, το θάρρος, η ανδρεία και η πράξη αυτοθυσίας του γενναίου
αυτού αγωνιστή ενέπνευσε τους υπόλοιπους Έλληνες με αποτέλεσμα να πάρουν
εκδίκηση για τον άδικο χαμό του στο χάνι της Γραβιάς.

α) Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ
β) Παπαφλέσσας
γ) Άστρος της Αρκαδίας
δ) Τα σύνορα σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Λονδίνου ήταν η γραμμή Αχελώου-
Σπερχειού ποταμού και το 1832 επεκτάθηκαν ως τη γραμμή Αμβρακικού κόλπου-
Παγασητικού κόλπου.
1. Καταστροφή της Χίου – Απρίλιος 1822
2. Μάχη στο χάνι της Γραβιάς – 8 Μαϊου 1821
3. Άλωση της Τριπολιτσάς – 23 Σεπτεμβρίου 1821
4. Μάχη στα Δερβενάκια – 26 Ιουλίου 1822
5. Έξοδος του Μεσολογγίου – 10 Απριλίου 1826
ΜΠΑΙΡΟΝ Άγγλος Φιλέλληνας
ΠΑΤΑΤΑ Εισήγαγε την καλλιέργεια της ο Καποδίστριας
ΟΔΗΣΣΟΣ Εκεί ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία
ΤΡΟΙΖΗΝΑ Εκεί πραγματοποιήθηκε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση το 1827
ΣΠΕΤΣΕΣ Νησί του Αιγαίου που επαναστάτησε πρώτο με την

Μπουμπουλίνα
ΑΚΡΟΠΟΛΗ Παραδόθηκε στους Τούρκους τον Μάιο του 1827
ΡΩΣΙΚΟ Στη Β΄ Εθνοσυνέλευση το 1823 ιδρύθηκε τέτοιο κόμμα
ΗΤΤΑ Η επανάσταση στη Μακεδονία με αρχηγό τον
Εμμανούηλ Παπά έληξε με ........ των Ελλήνων
ΣΟΛΩΜΟΣ Ο εθνικός μας ποιητής
Τη νύχτα της 8ης Αυγούστου του 1823 ο Μάρκος Μπότσαρης έκανε
αιφνιδιαστική επίθεση στο στρατόπεδο των Τούρκων με γυμνές σπάθες και
έχοντας στο πλευρό του λιγοστούς Σουλιώτες. Δυστυχώς όμως έχασε τη ζωή του
από ένα εχθρικό βόλι και οι σύντροφοι του τον μετέφεραν στο Μεσολόγγι όπου
τάφηκε με τιμές.
Στη μάχη αυτή οι Σουλιώτες σκότωσαν εκατοντάδες Τούρκους στρατιώτες
κερδίζοντας πολλά λάφυρα. Θεωρείται ως η σημαντικότερη μάχη το 1823 στη
Στερεά Ελλάδα γιατί έτσι εδραιώθηκε ακόμα περισσότερο ο Αγώνας των Ελλήνων
για την ελευθερία.
Στα τέλη του 1820 με αρχές του 1821 οι Φιλικοί Παπαφλέσσας και
Κολοκοτρώνης πρώτοι ξεσήκωσαν τους Έλληνες για τον επαναστατικό αγώνα. Ο
αρχιμανδρίτης Γρηγόρης ο Δίκαιος ή αλλιώς Παπαφλέσσας μετέφερε το μήνυμα

της Μεγάλης Επανάστασης στην ύπαιθρο. Ο οπλαρχηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

ξεκινώντας από τη Μάνη ξεσήκωσε τους Έλληνες.
Ο Δράμαλης ήταν πασάς της Λάρισας. Ονομαζόταν έτσι γιατί καταγόταν από τη
Δράμα αλλά το πραγματικό του όνομα ήταν Μαχμούτ. Είχε μεγάλη στρατιωτική
πείρα, την οποία απέκτησε με την συμμετοχή του σε ένοπλες μάχες των Τούρκων
στη Σερβία. Αντιμετώπισε επιτυχώς τις επαναστάσεις στο Πήλιο, στα Άγραφα και
στον Ασπροπόταμο και διορίστηκε αρχηγός της εκστρατείας στην Πελοπόννησο.
Πριν κατευθυνθέι νότια, την άνοιξη του 1822, φρόντισε να συγκεντρώσει στην
Υπάτη 18.000 στρατιώτες (πεζικό και ιππικό), πυροβόλα και εκατοντάδες
μεταφορικά ζώα.

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ
Η Ελλάδα στον 19ο αιώνα

241 Ενότητα Δ [Η Ελλάδα στον 19ο αιώνα]
Κεφ.1: Η βασιλεία του Όθωνα – ο Ιωάννης Κωλέττης
1) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες.

1) Ο Κωλέττης ανέλαβε πρωθυπουργός α) 1832
της χώρας
2) Άρχισε να λειτουργεί το β) 1834
Πανεπιστήμιο στην Αθήνα
3) Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου γ) 1855
4) Ξέσπασαν επαναστατικά κινήματα σε δ) 1843
διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου
και της Στερεάς Ελλάδας
5) Ο Όθωνας επιλέχτηκε βασιλιάς της ε) 1862
Ελλάδας από τις Μεγάλες Δυνάμεις
6) Η πρωτεύουσα του κράτους στ) 1844
μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην
Αθήνα
7) Υπογράφτηκε η πρώτη εμπορική και ζ) 1837
ναυτιλιακή συμφωνία μεταξύ Ελλήνων
και Οθωμανών
(Μονάδα 1)

2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με την ιδιότητα τους.
1) Όθωνας α) Εμπνευστής της «Μεγάλης

Ιδέας»
2) Δημήτριος Καλλέργης β) Βαυαρός πρίγκιπας
3) Ιωάννης Κωλέττης γ) Επικεφαλής του επαναστατι-
κού κινήματος 3ης Σεπτεμβρίου
(Μονάδα 1)

α) Ο Όθωνας ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας παρόλο που ήταν

ανήλικος.
β) Οι Αντιβασιλείς δεν πήραν μέτρα όσον αφορά την εκπαίδευση.
γ) Την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα δόθηκαν τα εθνικά κτήματα
στους αγρότες και τους ακτήμονες.
δ) Η δυσαρέσκεια του λαού οδήγησε στο επαναστατικό κίνημα της
3ης Σεπτεμβρίου 1843.
ε) Ο βασιλιάς ήταν αντίθετος με τη «Μεγάλη Ιδέα».
στ) Το πολίτευμα της χώρας μετατράπηκε από απόλυτη μοναρχία σε
συνταγματική μοναρχία.
(Μονάδες 2)

4) Ποιο ήταν το έργο της Αντιβασιλείας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πότε και σε τι συνθήκες έγινε ο Όθωνας βασιλιάς της Ελλάδας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιο ήταν το τέλος της βασιλείας του Όθωνα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.2: Η βασιλεία του Γεωργίου Α’- ο Χαρίλαος Τρικούπης
1) Ο Τρικούπης κήρυξε πτώχευση α) 1863

2) Ο Γεώργιος Α’ ανακηρύθηκε βασιλιάς β) 1893
των Ελλήνων
3) Ψηφίστηκε νέο, πιο δημοκρατικό γ) 1881
Σύνταγμα
4) Η Θεσσαλία ενσωματώθηκε στο δ) 1864
ελληνικό κράτος
(Μονάδα 1)

Η απομάκρυνση του Όθωνα οδήγησε στην εκλογή του Δανού πρίγκιπα
......................, ο οποίος ανακηρύχθηκε ................................................ . Βαίλεψε για
.................... χρόνια και κατέβαλε προσπάθειες για τον ............................... της
χώρας και την ........................................... .
(Μονάδα 1)


α) Ο Χαρίλαος Τρικούπης ανακηρύχθηκε βασιλιάς των Ελλήνων.

β) Τα Επτάνησα προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα μετά από σκληρό πόλεμο.
γ) Το νέο Σύνταγμα περιόριζε περισσότερο την εξουσία του βασιλιά.
δ) Ο Τρικούπης έδωσε περισσότερο βάρος στην ενθάρρυνση
των επαναστατικών κινημάτων στις περιοχές όπου κατοικούσαν
υπόδουλοι Έλληνες.
ε) Προκειμενου να πραγματοποιηθεί ο εκσυγχρονισμός του κράτους
ο Τρικούπης πήρε δάνεια από το εξωτερικό.
στ) Παρά τα μεγάλα ποσά που δανείστηκε η Ελλάδα κατάφερε να
διαφύγει τον κίνδυνο της πτώχευσης χάρη στη συλλογή των φόρων.
(Μονάδες 2)
4) Ποια ήταν τα μέτρα που πήρε ο Χαρίλαος Τρικούπης για τον εκσυγχρονισμό
του κράτους ;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιες ήταν οι ενέργειες του Τρικούπη όσον αφορά τις αλύτρωτες περιοχές;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της πολιτικής του Τρικούπη;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.3: Επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και την Κρήτη
1) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες
1) Εξεγέρσεις σε Κρήτη και Μακεδονία α) 1854

2) Επανάσταση στο Λιτόχωρο β) 1878
3) Επαναστατικό κίνημα στη Μακεδονία γ) 1866
4) Ολοκαύτωμα στο Αρκάδι δ)1896
(Μονάδα 1)
Το 1878 Έλληνες επαναστάτες από την ελεύθερη Ελλάδα και τη ..............................

ξεσηκώθηκαν και κήρυξαν ............................................. . Ο λογαχός
........................................ αποβιβάστηκε στο ................................ της Πιερίας με
εθελοντές. Με τη βοήθεια του Επισκόπου ............................................... οι
επαναστάτες αντιμετώπισαν πολυάριθμες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Τελικά, ............................. .
(Μονάδες 2)


α) Η επανάσταση στη Μακεδονία το 1878 απέτυχε.

β) Η Μακεδονία παραχωρήθηκε στη Βουλγαρία.
γ) Οι Μεγάλες Δυνάμεις υποστήριξαν τις εξεγέρσεις στη Μακεδονία
και την Κρήτη.
δ) Το ελληνικός κράτος υιοθετούσε επίσημα ουδέτερη στάση.
ε) Μετά το ολοκαύτωμα στο Αρκάδι το ελληνικό κράτος αναγκάστηκε να
πληρώσει αποζημίωση στους Οθωμανούς.
στ) Οι Οθωμανοί Τούρκοι ανατίναξαν τη μονή Αρκαδίου.
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζετε για την Κρητική Επανάσταση;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι γνωρίζετε για την Επανάσταση στη Μακεδονία;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι γνωρίζετε για τις εξεγέρσεις το 1896;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)

Κεφ.4: Η Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα

1) Αρχή της δεδηλωμένης α) 1864
2)Τουρκικές δυνάμεις εισέβαλαν στη β) 1875
Θεσσαλία
3)Ληστές απήγαγαν και δολοφόνησαν γ) 1897
Άγγλους περηγητές στο Δήλεσι της
Βοιωτίας
4) Ψηφίστηκε Σύνταγμα που προέβλεπε δ) 1893
τον σχηματισμό Βουλής
5) Το ελληνικό κράτος κήρυξε πτώχευση ε) 1870
(Μονάδα 1)

2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με την ιδιότητα τους. (Στις ιδιότητες

αντιστοιχούν περισσότερα από ένα ονόματα.)
1) Γεώργιος Βιζυηνός
2) Γεώργιος Ιακωβίδης α) Ποιητές
3) Κωνσταντίνος Βολανάκης β) Πεζογράφοι
4) Νικόλαος Γύζης γ) Γλύπτες
5) Νικηφόρος Λύτρας δ) Ζωγράφοι
6) Κωνσταντίνος Καβάφης
7) Γιαννούλης Χαλεπάς
8) Κωστής Παλαμάς
9) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
(Μονάδα 1)

α) Μετά την ψήφιση Συντάγματος και τον σχηματισμό Βουλής ο

βασιλιάς Γεώργιος σταμάτησε να παρεμβαίνει.
β) Η πτώχευση του ελληνικού κράτους ήταν ένα αναπάντεχο γεγονός.
γ) Η ληστεία είχε περιοριστεί την εποχή εκείνη στο ελληνικό κράτος.
δ) Στη λογοτεχνία χρησιμοποιήθηκε η καθαρεύουσα.
ε) Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος τερματίστηκε μετά από παρέμβαση
των Μεγάλων Δυνάμεων.

στ) Το εμπόριο της σταφίδας κατέρρευσε σε παγκόσμιο επίπεδο

επιδεινώνοντας την οικονομική κρίση.
(Μονάδες 2)
4) Τι ήταν το γλωσσικό ζήτημα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι γνωρίζετε για την αρχή της δεδηλωμένης και τα κόμματα που

κυριαρχούσαν στην πολιτική ζωή;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιοι παράγοντες οδήγησαν το ελληνικό κράτος σε πτώχευση;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.5: Η Θράκη, η Μικρά Ασία και ο Πόντος,
ακμαία ελληνικά κέντρα
1) Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τις λέξεις της παρένθεσης.

(Κεντρική Εκκλησιαστική και Πνευματική Επιτροπή, Φιλολογικοί σύλλογοι,
Εκλεγμένοι δημογέροντες, Έφοροι, Πρόξενοι και εμπορικοί αντιπρόσωποι )
Διοικούσαν τους υπόδουλους Έλληνες

Φρόντιζαν για την εκπαίδευση
Ίδρυσε Αρρεναγωγεία και
Παρθεναγωγεία
Ενίσχυσαν την εκπαιδευτική και
πολιτική δραστηριότητα τω Ελλήνων της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Υπεράσπιζαν τα συμφέροντα των
Ελλήνων
(Μονάδα 1)
2) Να απαντήσετε σύντομα στις παρακάτω ερωτήσεις.

1. Πότε και πού ιδρύθηκε η «Κεντρική Εκκλησιαστική και Πνευματική Επιτροπή»;
.......................................................................................................................................
2. Σε ποιες επαρχίες ήταν χωρισμένη η Θράκη;

.......................................................................................................................................
3. Ποια ξακουστά σχολεία ιδρύθηκαν την εποχή εκείνη;
.......................................................................................................................................
(Μονάδες 2)

α) Στον Πόντο ο μητροπολίτης βρισκόταν υπό την εξουσία του Τούρκου

διοικητή.
β) Μετά το 1856 οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων των αλύτρωτων περιοχών
επιδεινώθηκαν και οι διώξεις εντάθηκαν.
γ) Το ελληνικό κράτος προσέφερε σημαντική οικονομικη βοήθεια για τις
πνευματικές δραστηριότητες των Ελλήνων .
δ) Η οικονομική δραστηριότητα των Ελλήνων ήταν ανεπτυγμένη.
ε) Οι Έλληνες της Καππαδοκίας δεν προόδευσαν.
στ) Η Θράκη περιελάμβανε εδάφη έως την Κομοτηνή.
(Μονάδες 2)
4) Πότε έγινε ανεξάρτητο κράτος η Ελλάδα και ποιες περιοχές δεν περιελάμβανε;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιες ήταν οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και τον Πόντο;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιες ήταν οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων της Καππαδοκίας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)

Κεφ.6: Η κρίση στα Βαλκάνια
1) Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τις ημερομηνίες που αντιστοιχούν στα

γεγονότα.
Η Ρωσία μπήκε στον πόλεμο των βαλκανικών

λαών με την Οθωμανική Αυτοκρατορία
Συνθήκη του Βερολίνου
Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου
Εξέγερση στην Ερζεγοβίνη
Η επανάσταση επεκτείνεται στη Βουλγαρία, τη

Σερβία και το Μαυροβούνιο.
(Μονάδα 1)
Το ............ η Βουλγαρία προσάρτησε την .............................................. . Η Ελλάδα

αντέδρασε κηρύσσοντας ................................ , αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις με

παρέμβαση τους εμπόδισαν μια πολεμική σύγκρουση. Όμως η αντιπαράθεση των

.......................................... έγινε μεγαλύτερη στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς ένας
μεγάλος πόλεμος, ο ..................................................... , επρόκειτο να ξεκινήσει.
(Μονάδα 1,5)
3) Να διορθώσετε τα λάθη στις παρακάτω προτάσεις.
α) Οι υπόδουλοι βαλκανικοί λαοί δίσταζαν να εξεγερθούν και να διεκδικήσουν την

ελευθερία τους.
β) Στη μάχη του 1877 η Οθωμανική Αυτοκρατορία νίκησε.
γ) Η Συνθήκη του Βερολίνου ήταν συμπληρωματική στη Συνθήκη του Αγίου
Στεφάνου.
δ) Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου περιείχε δυσμενέστερους όρους για την
Τουρκία.
(Μονάδα 1,5)
4) Τι γνωρίζετε για το Ανατολικό Ζήτημα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιες εξεγέρσεις έλαβαν χώρα στα Βαλκάνια την περίοδο 1875-1876 και πώς
εξελίχτηκαν τα γεγονότα;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι γνωρίζετε για τη συνθήκη του Βερολίνου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

για την Δ’ Ενότητα

1) Ιωάννης Κωλέττης α) Συνέβαλε στην προσάρτηση του
νομού της Άρτας στη Ελλάδα.
2) Χαρίλαος Τρικούπης β) Ανέλαβε πρωθυπουργός της Ελλάδας
1844.
3) Γιάννης Ψυχάρης γ) Λοχαγός που αποβιβάστηκε στο
Λιτόχωρο της Πιερίας με εθελοντές.
4) Κοσμάς Δουμπιώτης δ) «Ένας έθνος, για να γίνει έθνος, θέλει
δύο πράματα. Να μεγαλώσουνε τα
σύνορα του και να κάμη φιλολογία δική
του».
5) Γεώργιος Α’ ε) Εκλέχτηκε βασιλιάς των Ελλήνων
μετά τη απομάκρυνση του Όθωνα
(Μονάδα 1)

 Μεγάλη Ιδέα:___________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

 Γλωσσικό ζήτημα:______________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Κρυπτοχριστιανοί:______________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Ανατολικό Ζήτημα:______________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Η Θράκη ήταν χωρισμένη σε δύο επαρχίες, της .............................. και της
............................., ενώ περιελάμβανε εδάφη εώς την ................................ . Τους
συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης αραίωναν οι αναγκαστικοί
.......................... , οι μεταναστεύσεις εξαιτίας ................................, στρατολογιών
και πολέμων ή και εκβουλγαρισμοί κατοίκων, όπως στην
........................................... .
Συμμορίες ληστών, που ζούσαν συνήθως στην ύπαιθρο ανάμεσα σε

........................................., δρούσαν ως τα προάστια της πρωτεύουσας ενώ
δημιουργούσαν ταραχές στα σύνορα της χώρας. Το ..............., μάλιστα, ληστές
απήγαγαν και δολοφόνησαν ...................................... στο χωριό ............................
της Βοιωτίας, δυσφημίζοντας την Ελλάδα στο εξωτερικό.

(Μονάδα 2)
4) Τι γνωρίζετε για την επανάσταση της 3ης Σεπεμβρίου 1843;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιες ήταν οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία το 1885;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
6) Ποια γεγονότα οδήγησαν στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

για την Δ’ Ενότητα

α) Ποια ήταν τα δύο κόμματα που κυριαρχούσαν στο δεύτερο μισό του 19 ου αιώνα;
____________________________________________________________________
β) Πώς ονομάζονταν οι συμπατριώτες του Όθωνα που ανέλαβαν τη διακυβέρνηση
καθώς εκείνος ήταν ανήλικος;
____________________________________________________________________
γ) Πώς λεγόταν η επιτροπή που δημιουργήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1836 κι
ασχολήθηκε με την εκτύπωση βιβλίων για την εκπαίδευση;
___________________________________________________________________
δ) Ποια συνθήκη υπογράφτηκε τον Μάρτιο του 1878 από την ηττημένη Οθωμανική
Αυτοκρατορία;
___________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
2) Να βάλεις σε χρονολογική σειρά τα γεγονότα και να γράψεις δίπλα στον

(Πτώχευση ελληνικού κράτους, Συνθήκη Βερολίνου, Ολοκαύτωμα στο Αρκάδι, Αρχή
της Δεδηλωμένης, Επανάσταση εναντίον βασιλείας Όθωνα)
1. ..........................................................................
2. ..........................................................................

3. ..........................................................................
4. ..........................................................................
5. ..........................................................................
(Μονάδα 1,5)
3) Να συμπληρώσετε την ακροστιχίδα του Μπότσαρη.

Τ_ _ _ _ _ _ _ _ Ήταν η θητεία της Βουλής
Ρ_ _ _ _ _ _ Στην Ανατολική ................ οι κάτοικοι
εκβουλγαρίζονταν
Ι_ _ _ _ _ _ _ _ Σημαντικός ζωγράφος στα τέλη του 19ου αιώνα
Κ_ _ _ _ _ _ _ Εμπνευστής της Μεγάλης Ιδέας
Ο_ _ _ _ _ _ _ _ Προσπάθησαν να την ενισχύσουν οι Αντιβασιλείς
Υ_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Οι πρόξενοι και οι εμπορικοί αντιπρόσωποι ............ τα
συμφέροντα των Ελλήνων
Π_ _ _ _ _ _ _ Κήρυξε ο Τρικούπης το 1893
Η_ _ _ _ _ _ _ Πρόβλημα στον τομέα της ασφάλειας τον 19ο αιώνα
(με άρθρο)
Σ_ _ _ _ _ _ Το εμπόριό της κατέρρευσε σε παγκόσμιο επίπεδο
(Μονάδες 2)
4) Ποια ήταν η δράση του Χαρίλαου Τρικούπη για την αναδιοργάνωση του
ελληνικού κράτους;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
5) Τι γνωρίζετε για την επανάσταση στη Μακεδονία το 1878;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

6) Τι γνωρίζετε για την εκπαιδευτική δραστηριότητα των Ελλήνων της

Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Δ΄
1-στ, 2-ζ, 3-δ, 4-ε, 5-α, 6-β, 7-γ
1-β, 2-γ, 3-α
α-Λ Η Αντιβασιλεία ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας γιατί ο Όθωνας ήταν
ανήλικος.
β-Λ Οι Αντιβασιλείς προσπάθησαν να ανασυγκροτήσουν την εκπαίδευση
ιδρύοντας σχολεία και Παεπιστήμιο στην Αθήνα.
γ- Λ Την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα δεν δόθηκαν τα εθνικά κτήματα στους
αγρότες και τους ακτήμονες.
δ- Σ
ε- Λ Ο βασιλιάς υποστήριζε τη «Μεγάλη Ιδέα».
στ- Σ

Η Αντιβασιλεία ασχολήθηκε με την ανασυγκρότηση του ελληνικού κράτους.
Αρχικά, προσπάθησαν να ασχοληθούν με την οργάνωση της διοίκησης, της
δικαιοσύνης και της εκπαίδευσης, την ενδυνάμωση της οικονομίας και την
κατοχύρωση της ανεξαρτησίας του κράτους. Επιπλέον, χώρισαν το κράτος σε
νομούς, επαρχίες και δήμους και η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο
στην Αθήνα. Όσον αφορά την εκπαίδευση, ίδρύθηκαν σχολεία όλων των βαθμίδων
και Διδασκαλείο που λειτούργησε το 1837 Πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Ο στρατός
στελεχώθηκε με Βαυαρούς αξιωματικούς και η Εκκλησία της Ελλάδας κηρύχθηκε
αυτοκέφαλη, δηλαδή ήταν πια ανεξάρτητη διοικητικά από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
Όταν δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία επέλεξαν
το 1832 για βασιλιά της Ελλάδας τον 17 χρονών τότε πρίγκιπα Όθωνα, γιο του
βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου. Οι τρεις αυτές Μεγάλες Δυνάμεις εγγυήθηκαν
για το πολίτευμα της χώρας, τη διατήρηση της ανεξαρτησίας της και των συνόρων
της. Ο Όθωνας έφτασε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1833. Καθώς όμως ήταν
ακόμα ανήλικος τη διακύβέρνηση ανέλαβαν για δύο έτη τρεις συμπατριώτες του
που αποτέλεσαν την Αντιβασιλεία.
Παρά την ψήφιση Συντάγματος το 1844, η δυσαρέσκεια του λαού κατά της
βασιλείας του Όθωναν συνεχιζόταν. Έτσι το φθινόπωρο του 1862 εκδηλώθηκαν
επαναστατικά κινήματα σε διιάφορες περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς
Ελλάδας. Το αποτέλεμα ήταν να χάσει ο Όθωνας το θρόνο του και να επιστρέψει

στη Βαυαρία, την πατρίδα του, με τη βασίλισσα Αμαλία.

1-β, 2-α, 3-δ 4-γ
Η απομάκρυνση του Όθωνα οδήγησε στην εκλογή του Δανού πρίγκιπα Γεωργίου ,
ο οποίος ανακυρήχθηκε βασιλιάς των Ελλήνων . Βασίλεψε για πενήντα χρόνια και
κατέβαλε προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό της χώρας και την εδαφική της
επέκταση.
α- Λ Οι Ο Γεώργιος ανακηρύχθηκε βασιλιάς των Ελλήνων.
β-Λ Τα Επτάνησα προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα ως δώρο των Άγγλων στον
Γεώργιο Α’.
γ-Σ
δ-Λ Ο Τρικούπης δεν έδωσε βάρος στην ενθάρρυνση των επαναστατικών
κινημάτων στις περιοχές όπου κατοικούσαν υπόδουλοι Έλληνες αλλά τόνωσε την
ελληνικότητα τους.
ε-Σ
στ-Λ Καθώς η Ελλάδα είχε δανειστεί μεγάλα ποσά και η συλλογή των φόρων δεν
γινόταν σωστά αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση.

Ο Τρικούπης πήρε σημαντικά μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Τέτοια
έργα ήταν η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου και η αποξήρανση της λίμνης
Κωπαίδας. Επιπλέον, βελτίωσε τις συγκοινωνίες κατασκευάζοντας οδικό και
σιδηροδρομικό δίκτυο. Για όλα αυτά χρειάστηκε να πάρει δάνεια από το
εξωτερικό.
Ο Τρικούπης γνώριζε ότι το ελληνικό κράτος είχε περιορισμένες δυνατότητες
και γι αυτό το λόγο δεν ενθάρρυνε τα ένοπλα επαναστατικά κινήματα στις
περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπου κατοικούσαν υπόδουλοι Έλληνες.
Αντίθετα, ενίσχυσε την ελληνικότητα των αλύτρωτων περιοχών με την ίδρυση
σχολείων και εκκλησιών.
Η Ελλάδα είχε αναγκαστεί να δανειστεί μεγάλα ποσά για να πετύχει τον
εκσυγχρονισμό ενώ ταυτόχρονα οι φόροι δε συλλέγονταν σωστά. Έτσι τα έξοδα
του κράτους ήταν περισσότερα από τα έσοδα. Το 1893 λοιπόν ο Τρικούπης κήρυξε
πτώχευση και λίγο αργότερα η χώρα δέχτηκε Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο για να
μπορέσει να πληρωθεί το τεράστιο δημόσιο χρέος της.

1-δ, 2-β, 3-α, 4-γ
Το 1878 Έλληνες επαναστάτες από την ελεύθερη Ελλάδα και τη Μακεδονία
ξεσηκώθηκαν και κήρυξαν την ένωση με το ελληνικό κράτος . Ο λογαχός Κοσμάς
Δουμπιώτης αποβιβάστηκε στο Λιτόχωρο της Πιερίας με εθελοντές. Με τη
βοήθεια του Επισκόπου Κίτρους Νικολάου οι επαναστάτες αντιμετώπισαν
πολυάριθμες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις. Τελικά, ηττήθηκαν .
α-Σ
β-Λ Η Μακεδονία παρέμεινε επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
γ-Λ Οι Μεγάλες Δυνάμεις παρενέβησαν και οι εξεγέρσεις διακόπηκαν.
δ-Σ
ε-Σ
στ-Λ Οι πολιορκημένοι στη μονή Αρκαδίου ανατινάχτηκαν για να μην
αιχμαλωτιστούν.
Η Κρήτη επαναστάτησε το 1866 με αίτημα να ενωθεί με την Ελλάδα. Το
ολοκαύτωμα στο Αρκάδι ήταν η κορύφωση της Κρητικής Επανάστασης. Στη μονή

Αρκαδίου, κοντά στο Ρέθυμνο, κλείστηκαν επαναστάτες για να αντιμετωπίσουν τα

τούρκικα στρατεύματα. Τα γυναικόπαιδα κλείστηκαν μέσα προκειμένου να
προστατευτούν. Όμως, τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου οι πολιορκημένοι
ανατινάχτηκαν για να μην αιχμαλωτιστούν.
Το 1854 οργανώθηκε επανάσταση στη Μακεδονία εναντίον των Οθωμανών
Τούρκων. Σε αυτήν συμμετείχαν εθελοντές από την ελεύθερη Ελλάδα. Το ελληνικό
κράτος τηρούσε επίσημα ουδέτερα στάση, οπότε τη στρατολογία, τον εφοδιασμό
και την αποστολή εθελοντών αναλάμβαναν μυστικές εταιρείες, όπως η
«Αδελφότης» και η «Εθνική Άμυνα». Στο πλευρό των ντόπιων Μακεδόνων
πολέμησαν παλιοί αγωνιστές όπως ο Θεόδωρος Ζιάκος και ο Τσάμης Καρατάσος,
αλλά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Μακεδονία καθώς μεσολάβησαν οι
Μεγάλες Δυνάμεις και η Οθωμανική Αυτοκρατορία ασκούσε πιέσεις.
Το 1896 εξεγέρθηκαν ταυτόχρονα η Μακεδονία και η Κρήτη αλλά οι πολεμικές
επιχειρήσεις διακόπηκαν καθώς παρενέβησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις. Ο Σουλτάνος
για αντάλλαγμα παραχώρησε αυτονομία στην Κρήτη. Αυτό ήταν ένα σημάδι ότι οι
αγώνες είχαν αρχίσει να φέρνουν αποτέλεσμα.

1-β, 2-γ, 3-ε, 4-α, 5-δ
α- 6,8
β- 1,9
γ- 7
δ-2,3,4,5
α-Λ Παρά την ψήφιση Συντάγματος και τον σχηματισμό Βουλής ο βασιλιάς
Γεώργιος συνέχισε να παρεμβαίνει στην λειτουργία του δημοκρατικού
πολιτεύματος.
β-Λ Η πτώχευση του ελληνικού κράτους ήταν αναπόφευκτη.
γ-Λ Η ληστεία δεν είχε αντιμετωπιστεί και δημιουργούσε ταραχές.
δ-Λ Στη λογοτεχνία χρησιμοποιήθηκε η δημοτική γλώσσα.
ε-Σ
στ-Σ
Το γλωσσικό ζήτημα που κυριάρχησε την εποχή εκείνη αφορούσε το είδος της
γλώσσας που έπρεπε να χρησιμοποιείται επίσημα από το κράτος, δηλαδή η

δημοτική ή η καθαρεύουσα. Μετά το 1880, η δημοτική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε

στη λογοτεχνία και άρχισαν να αναφέρονται όλο και πιο συχνά θέματα της
καθημερινότητας.
Η αρχή της δεδηλωμένης καθιερώθηκε κατόπιν ενεργειών του Τρικούπη το
1875. Σύμφωνα με τους όρους της ο βασιλιάς έπρεπε να αναθέτει τον σχηματισμό
της κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος που θα είχε την υποστήριξη της
πλειοψηφίας της Βουλής.
Τα κυριότερα πολιτικά κόμματα που εναλλάσονταν στην εξουσία την εποχή
εκείνη ήταν το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη, που ήταν υπέρ του εξευρωπαισμού
της χώρας και το κόμμα του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, το οποίο στηριζόταν στα πιο
χαμηλά κοινωνικά στρώματα.
Τη δεκαετία του 1880 η Ελλάδα είχε δανειστεί από το εξωτερικό χρήματα τα
οποία όμως εξαντλήθηκαν γρήγορα επιφέροντας οικονομική κρίση στο κράτος.
Επιπλέον την ίδια εποχή κατέρρευσε το εμπόριο της σταφίδας σε παγκόσμιο
επίπεδο και καθώς η σταφίδα ήταν βασικό γεωργικό προιόν εξαγωγής για την
Ελλάδα, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Έτσι, το ελληνικό κράτος οδηγήθηκε σε
πτώχευση το 1893.

Διοικούσαν τους υπόδουλους Έλληνες Εκλεγμένοι δημογέροντες
Φρόντιζαν για την εκπαίδευση Έφοροι
Ίδρυσε Αρρεναγωγεία και Κεντρική Εκκλησιαστική και
Παρθεναγωγεία Πνευματική Επιτροπή
Ενίσχυσαν την εκπαιδευτική και Φιλολογικοί σύλλογοι
πολιτική δραστηριότητα τω Ελλήνων της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Υπεράσπιζαν τα συμφέροντα των Πρόξενοι και εμπορικοί αντιπρόσωποι
Ελλήνων
1. Κωνσταντινούπολη, 1836
2. Κωνσταντινούπολη, Αδριανούπολη
3. Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, Φροντιστήριο Τραπεζούντας
α-Σ
β-Λ Μετά το 1856 οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων των αλύτρωτων περιοχών
βελτιώθηκαν μετά από μεταρρυθμίσεις
γ –Λ Το ελληνικό κράτος δεν προσέφερε οικονομικη βοήθεια για τις πνευματικές
δραστηριότητες των Ελλήνων κι έτσι εκείνοι κάλυπταν μόνοι τις δαπάνες τους .

δ- Σ
ε-Λ Οι Έλληνες της Καππαδοκίας προόδευσαν.
στ-Σ
Το 1830 οι Μεγάλες Δυνάμεις υπέγραψαν στο Λονδίνο πρωτόκολλο με το
οποίο ρυθμίστηκε το ελληνικό ζήτημα και συγκροτήθηκε ανεξάρτητο ελληνικό
κράτος. Όμως οι προσδοκίες των Ελλήνων δεν ικανοποιήθηκαν καθώς δε
διευρύνθηκαν αρκετά τα σύνορα του νέου κράτους και έμειναν έξω από τα όρια
του πολλοί ελληνικοί πληθυσμοί και σημαντικές πόλεις όπου το ελληνικό εμπόριο
γνώριζε σημαντική ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, στη Θράκη, στα παράλια της Μικράς
Ασίας, στο Πόντο αλλά και στην απομακρυσμένη Καππαδοκία ζούσαν πολλοί
Έλληνες, ορθόδοξοι Χριστιανοί που μιλούσαν την ελληνική, την τουρκική ή την
αρμενική γλώσσα.
Μετά από τις πρώτες μεταναστεύσεις Ελλήνων προς τη Ρωσία και την Ανατολία,
ο ελληνικός πληθυσμός στη Μικρά Ασία και τον Πόντο αυξήθηκε σημαντικά.
Ταυτόχρονα εντάθηκε το ζήτημα των κρυπτοχριστιανών, δηλαδή των Χριστιανών
που μόνο φαινομενικά είχαν αποδεχτεί τη μουσουλμανική θρησκεία. Οι Έλληνες
της περιοχής διακρίθηκαν στο εμπόριο και τη ναυτιλία και καλλιέργησαν τα
γράμματα ιδρύοντας φημισμένα σχολεία, όπως η Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης
και το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας και εκδίδοντας εφημερίδες ή βιβλία.

Οι Έλληνες που ζούσαν στην Καππαδοκία παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν
απομονωμένοι γεωγραφικά και τους βάραινε βαριά φορολογία κατάφεραν να
προοδεύσουν. Επιπλεόν, αρκετά βιβλία τυπώθηκαν στα καραμανλίδικα δηλαδή
στην τουρκική γλώσσα αλλά με ελληνικούς χαρακτήρες.

Η Ρωσία μπήκε στον πόλεμο των βαλκανικών 1877

λαών με την Οθωμανική Αυτοκρατορία
Συνθήκη του Βερολίνου Ιούλιος 1878
Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου Μάρτιος 1878
Εξέγερση στην Ερζεγοβίνη 1875
Η επανάσταση επεκτείνεται στη Βουλγαρία, τη 1876

Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Το 1855 η Βουλγαρία προσάρτησε την Ανατολική Ρωμυλία . Η Ελλάδα αντέδρασε
κηρύσσοντας επιστράτευση , αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις με παρέμβαση τους
εμπόδισαν μια πολεμική σύγκρουση. Όμως η αντιπαράθεση των εθνικών
διεκδικήσεων έγινε μεγαλύτερη στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς ένας μεγάλος
πόλεμος, ο Πρώτος Παγκόσμιος , επρόκειτο να ξεκινήσει.

α) Οι υπόδουλοι βαλκανικοί λαοί ενθαρρύνθηκαν να εξεγερθούν και να
διεκδικήσουν την ελευθερία τους με την παρακμή της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας τον 19ο αιώνα.
β) Στη μάχη του 1877 η Οθωμανική Αυτοκρατορία ηττήθηκε.
γ) Η Συνθήκη του Βερολίνου αντικατέστησε στη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου.
δ) Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου περιείχε ευνοϊκότερους όρους για την Τουρκία.
Το Ανατολικό ζήτημα αφορούσε τη διανομή των εδαφών της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας η οποία είχε αρχίσει να παρακμάζει από τον 18ο αιώνα και προς τα
τέλη του 19ου έδινε δέιγματα διάλυσης. Στα τέλη του 19ου αιώνα το Ανατολικό
ζήτημα έγινε πιο περίπλοκο καθώς οι βαλκανικοί λαοί διεκδικούσαν τα εδάφη της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν
συγκρουόμενα εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία.
Το 1875 ξέσπασε εξέγερση στην Ερζεγοβίνη και ένα χρόνο μετά
πραγματοποιήθηκαν επαναστάσεις στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το
Μαυροβούνιο. Ο Σουλτάνος μετέφερε στρατιωτικές δυνάμεις προς τις
επαναστατημένες περιοχές αλλά το 1877 η Ρωσία μπήκε και εκείνη στον πόλεμο. Η
Ρωσία είχε συμφέροντα ως προς τους σλαβικούς λαούς των Βαλκανίων και γι αυτό
τους υπερασπιζόταν. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ηττήθηκε και υποχρεώθηκε να
υπογράψει τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου τον Μάρτιο του 1878.
Η συνθήκη του Βερολίνου υπογράφηκε τον Ιούλιο του 1878 και αντικατέστησε
τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Σύμφωνα με αυτήν, η Βουλγαρία διατηρούσε την
αυτονομία της αλλά παράλληλα έχανε τις περισσότερες περιοχές που είχε
αποκτήσει με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Ανάμεσα σε αυτές τις περιοχές
ήταν και η Μακεδονία. Η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία κέρδισαν την
ανεξαρτησία τους ενώ η Ανατολική Ρωμυλία έγινε αυτόνομη ηγεμονία.

Απαντήσεις 1ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Δ’
1-β, 2-α, 3-δ, 4-γ, 5-ε
 Μεγάλη Ιδέα: Η επέκταση των συνόρων του ελληνικού κράτους και η
απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων που εξακολουθούσαν να ζουν
κυρίως στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
 Γλωσσικό ζήτημα: Η διαμάχη ανάμεσα στους δημοτικιστές και στους
αρχαϊστές για το ποιο ειδος γλώσσας θα κατοχυρωνόταν ως επίσημη
γλώσσα του κράτους, της δημοτικής ή της καθαρεύουσας.
 Κρυπτοχριστιανοί: Οι Χριστιανοί που είχαν αποδεχθεί τη μουσουλμανική
θρησκεία μόνο φαινομενικά.
 Ανατολικό Ζήτημα: Το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, η οποία είχε αρχίζει να παρακμάζει από τις αρχές του 18 ου
αιώνα.
Η Θράκη ήταν χωρισμένη σε δύο επαρχίες, της Κωνσταντινούπολης και της
Αδριανουπόλεως , ενώ περιελάμβανε εδάφη εώς την Κομοτηνή . Τους συμπαγείς
ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης αραίωναν οι αναγκαστικοί εξισλαμισμοί , οι

μεταναστεύσεις εξαιτίας επιδημιών, στρατολογιών και πολέμων ή και

εκβουλγαρισμοί κατοίκων, όπως στην Ανατολική Ρωμυλία.
Συμμορίες ληστών, που ζούσαν συνήθως στην ύπαιθρο ανάμεσα σε νομάδες

κτηνοτρόφους , δρούσαν ως τα προάστια της πρωτεύουσας ενώ δημιουργούσαν
ταραχές στα σύνορα της χώρας. Το 1870 , μάλιστα, ληστές απήγαγαν και
δολοφόνησαν Άγγλους περιηγητές στο χωριό Δήλεσι της Βοιωτίας, δυσφημίζοντας
την Ελλάδα στο εξωτερικό.
Ο λαός ήταν δυσαρεστημένος με τη βασιλεία του Όθωνα και οργάνωσε
επαναστατικό κίνημα με σκοπό να τον εξαναγκάσει να παραχωρήσει Σύνταγμα. Το
κίνημα αυτό πραγματοποιήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843. Στρατιωτικές
μονάδες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη και τον αγωνιστή
του 1821 Ιωάννη Μακρυγιάννη περικύκλωσαν μαζί με τον λαό τα ανάκτορα και
ζητούσαν την ψήφιση Συντάγματος. Έτσι, τον επόμενο χρόνο ψηφίστηκε Σύνταγμα
και το πολίτευμα της χώρας έγινε από απόλυτη μοναρχία, συνταγματική.
Η Ανατολική Ρωμυλία εσωματώθηκε στη Βουλγαρία το 1885. Αυτό προκάλεσε
την αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης και κηρύχτηκε επιστράτευση. Ωστόσο, οι
Μεγάλες Δυνάμεις, απέτρεψαν τον πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών. Η
αντιπαράθεση όμως, των δύο χωρών για τις εδαφικές κατακτήσεις εντάθηκε στις
αρχές του 20ου αιώνα με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος.

Στην Κρήτη είχε ξεσπάσει πάλι επανάσταση η οποία υποστηριζόταν από στρατό
και στόλο που είχε στείλει η ελεύθερη Ελλάδα. Τότε η Τουρκία κήρυξε πόλεμο
εναντίον της Ελλάδας και το 1897 ο τουρκικός στρατός εισέβαλε πρώτα στη
Θεσσαλία και μετά στη Στερά Ελλάδα, νικώντας τον ελληνικό στρατό. Ο
Ελληνοτουρκικός πόλεμος τελείωσε το 1897 με την παρέμβαση των Μεγάλων
Δυνάμεων. Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει μεγάλη αποζημίωση στην
Τουρκία και για να ανταπεξέλθει πήρε δάνειο από τις Μεγάλες Δυνάμεις
παραχωρώντας τους τη διαχείριση ορισμένων από τα έσοδα του κράτους.

α) Του Χαρίλαου Τρικούπη και του Δηλιγιάννη
β) Αντιβασιλείς
γ) «Κεντρική Εκκλησιαστική και Πνευματική Επιτροπή»
δ) Συνθήκη Αγίου Στεφάνου
1. Επανάσταση εναντίον της βασιλείας του Όθωνα – 3 Σεπτεμβρίου 1843
2. Ολοκαύτωμα στο Αρκάδι – Νοέμβριος 1866
3. Αρχή της Δεδηλωμένης – 1875
4. Συνθήκη Βερολίνου – Ιούλιος 1878
5. Πτώχευση ελληνικού κράτους – 1893
ΤΕΤΡΑΕΤΗΣ Ήταν η θητεία της Βουλής
ΡΩΜΥΛΙΑ Στην Ανατολική ................ οι κάτοικοι
εκβουλγαρίζονταν
ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ Σημαντικός ζωγράφος στα τέλη του 19ου αιώνα
ΚΩΛΕΤΤΗΣ Εμπνευστής της Μεγάλης Ιδέας
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Προσπάθησαν να την ενισχύσουν οι Αντιβασιλείς
ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΑΝ Οι πρόξενοι και οι εμπορικοί αντιπρόσωποι ............ τα

συμφέροντα των Ελλήνων

ΠΤΩΧΕΥΣΗ Κήρυξε ο Τρικούπης το 1893
ΗΛΗΣΤΕΙΑ Πρόβλημα στον τομέα της ασφάλειας τον 19ο αιώνα
(με άρθρο)
ΣΤΑΦΙΔΑ Το εμπόριό της κατέρρευσε σε παγκόσμιο επίπεδο
Ο Χαρίλος Τρικούπης ενίσχυσε τη δημοκρατία και έδωσε βάρος στην οργάνωση
του κράτους. Συγκεκριμένα, όσο ήταν πρωθυπουργός πραγματοποίησε
εκσυχγρονιστικά έργα όπως ήταν η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου και η
αποξήρανση της λίμνης Κωπαϊδας. Για να το κάνει αυτό χρειάστηκε να πάρει
δάνεια από το εξωτερικό. Επιπλέον, βελτίωσε τις συγκοινωνίας κατασκευάζοτας
οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο.
Το 1878 Έλληνες επαναστάτες από την ελεύθερη Ελλάδα και τη Μακεδονία
ξεσηκώθηκαν κηρύσσοντας την ένωσή τους με το ελληνικό κράτος. Ο λοχαγός
Κώστας Δουμπιώτης αποβιβάστηκε στο Λιτόχωρο της Πιερίας έχοντας μαζί του
εθελοντές. Με τη συνδρομή του Επισκόπου Κίτρους Νικολάου οι επαναστάτες
αντιμετώπισαν πολυάριθμες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις, αλλά στο τέλος
νικήθηκαν και αναγκάστηκαν να διασκορπιστούν.

Τον 19ο αιώνα οι Έλληνες υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
δραστηριοποιήθηκαν στον τομέα της εκπαίδευσης και το πολιτισμού. Στην
Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε το 1836 η «Κεντρική Εκκλησιαστική και Πνευματική
Επιτροπή», που επόπτευε την εκτύπωση βιβλίων για την εκπαίδευση, προωθούσε
τη συστηματική καλλιέργεια της ελληνικής γλώσσας και ίδρυε Αρρεναγωγεία για
τα αγόρια και Παρθεναγωγεία για τα κορίτσια. Τις ίδιες αρμοδιότητες είχαν και οι
φιλολογικοί σύλλογοι και διάφορα σωματεία.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε
Η Ελλάδα στον 20ο αιώνα

294 Ενότητα Ε [Η Ελλάδα στον 20ο αιώνα]
Κεφ.1: Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 στον
Μακεδονικό Αγώνα
1) Να γράψετε τις ημερομηνίες που αντιστοιχούν στα γεγονότα.
1.Εξέγερση στο χωριό Θέρισο της Κρήτης

.......................................................................................................
2. Θάνατος του Παύλου Μελά
......................................................................................................
3. Διακόπηκε η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα
.....................................................................................................
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα με την ιδιότητα τους.
1) Λάμπρος Κορομηλάς α) Μητροπολίτης Καστοριάς

2) Ίων Δραγούμης β) Πρόξενος στη Θεσσαλονίκη
3) Γερμανός Καραβαγγέλης γ) Υποπρόξενος στο Μοναστήρι
4) Γεώργιος Τσόντος δ) Οπλαρχηγός από την Κρήτη
(Μονάδα 1)


α) Η ελληνική Κυβέρνηση αναγνώρισε την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

β) Ο θάνατος του Παύλου Μελά απογοήτευσε και κατέβαλε τους Έλληνες.
γ) Τις αντάρτικες ομάδες συντόνιζαν διπλωμάτες και δυναμικοί ιεράρχες.
δ) Οι Νεότουρκοι υποστήριζαν τον τρόπο διοίκησης του Σουλτάνου.
ε) Οι κομιτατζήδες ήταν ‘Ελληνες αντάρτες.
στ) Ο αγώνας για τη διεκδίκηση της Μακεδονίας θα συνεχιζόταν στους
Βαλκανικούς Πολέμους.
(Μονάδες 2)
4) Πότε προσπάθησε η Κρήτη να ενωθεί με την Ελλάδα για πρώτη φορά και ποια
ήταν η κατάληξη;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Να αναφέρετε τους πρωταγωνιστές του Μακεδονικού Αγώνα (αξιωματικοί,

οπλαρχηγοί, διπλωμάτες);
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Πώς έληξε ο Μακεδονικός Αγώνας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.2: Το κίνημα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου

1. Πότε έγινε το κίνημα στο Γουδί;
................................................................................................
2. Πώς λεγόταν το κόμμα που ίδρυσε ο Βενιζέλος;
...............................................................................................
3. Πότε πραγματοποιήθηκαν εκλογές;
..............................................................................................
(Μονάδα 1)
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε σπουδάσει ....................... στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

και ήταν έμπειρος στην ...................... . Είχε διατελέσει ....................... και
................... στην Κρήτη. Ο Βενιζέλος έφτασε στην Αθήνα αποφασισμένος να
....................... τη χώρα.
(Μονάδα 1)


α) Οι επαναστάτες στο Γουδί ζητούσαν να διατηρηθεί το ήδη υπάρχον

Σύνταγμα.
β) Μετά το κίνημα στο Γουδί ενισχύθηκε η εξουσία του βασιλιά.
γ) Η αναδιοργάνωση του στρατού και του στόλου έγινε αποκλειστικά
με Έλληνες αξιωματικούς.
δ) Ο Βενιζέλος ασχολήθηκε και με τα προβλήματα που απασχολούσαν
τους αγρότες.
ε) Ο Βενιζέλος ήταν το 1905 επικεφαλής των Κρητών επαναστατών.
στ) Στις εκλογές το κόμμα του Βενιζέλου κέρδισε για λίγες ψήφους.
(Μονάδες 2)
4) Ποιοι ήταν οι λόγοι που ξέσπασε το κίνημα στο Γουδί και ποιοι συμμετείχαν;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι απαιτήσεις είχαν οι επαναστάτες και ποια ήταν η κατάληξη του κινήματος;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιοι ήταν οι στόχοι του Ελευθέριου Βενιζέλου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.3: Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι
1) Να συμπληρώσετε τις ημερομηνίες που αντιστοιχούν στα παρακάτω

γεγονότα.
1.Ξεκινά ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος

..........................................................................
2. Συνθήκη του Λονδίνου, Τελειώνει ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος
........................................................................
3.Ξεσπά ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος
.....................................................................
4.Συνθήκη του Βουκουρεστίου, Τελειώνει ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος
.....................................................................
(Μονάδα 1)
Τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα καθορίστηκαν με τη .......................................... .

Ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία δόθηκε στην ................................. , οι
Βούλγαροι κράτησαν τη ................................. . Η ............................................
παραχωρήθηκε στην Αλβανία, που τότε δημιουργήθηκε ως κράτος.
(Μονάδα 1)

3) Να αντιστοιχίσετε τα ονόματα με την ιδιότητα τους.

1) Παύλος Κουντουριώτης α) Πρωθυπουργός Ελλάδας
2)Ελευθέριος Βενιζέλος β) Οθωμανός διοικητής Θεσσαλονίκης
3)Διάδοχος Κωνσταντίνος γ) Αρχιστράτηγος ελληνικού στρατού
4)Χασάν Ταχσίν Πασάς δ) Αρχιναύαρχος ελληνικού στόλου
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζετε για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιοι ήταν οι λόγοι που ξέσπασε ο Α’ Βαλκανικός πόλεμος;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι γνωρίζετε για τη συνθήκη του Βουκουρεστίου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.4: Η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
1) Ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος α) Μάιος 1916

2)Οι Βούλγαροι και οι Γερμανοί εισέβαλαν β) 1914
στην Ανατολική Μακεδονία
3)Συνθήκη Παρισίων και επίσημο τέλος γ) Ιούνιος 1917
του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου
4) Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο δ) 1919
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τις χώρες με τη συμμαχία στην οποία ανήκουν. (Στις

συμμαχίες αντιστοιχούν περισσότερες από μία χώρες.)
1) Ρουμανία
2) Αυστροουγγαρία
3) Ελλάδα α) Κεντρικές Δυνάμεις
4) Βουλγαρία β) Σύμμαχοι (Αντάντ)
5) Τουρκία
6) Μαυροβούνιο

7) Σερβία
8) ΗΠΑ
9) Γαλλία
10) Βρετανία
11) Ρωσία
12)Γερμανία
(Μονάδα 1)

α) Κύριος αντίπαλος της Ελλάδας ήταν η Αλβανία.

β) Ο Ελευθεριος Βενιζέλος θεωρούσε ότι ήταν λάθος η συμμετοχή
της Ελλάδας στον πόλεμο.
γ) Ο βασιλιάς πείστηκε για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο και
έτσι η χώρα πέρασε επίσημα στο στρατόπεδο των Συμμάχων.
δ) Με τη συνθήκη των Σεβρών η Ελλάδα κατοχύρωσε τα Δωδεκάνησα.
ε) Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων η χώρα διχάστηκε.
στ) Η βενιζελική «Επιτροπή Εθνικής Άμυνας» ανέλαβε την
εξουσία στη Θεσσαλονίκη.
(Μονάδες 2)

4) Ποιοι ήταν οι λόγοι που ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποιες ήταν οι απόψεις που επικρατούσαν στην Ελλάδα σχετικά με τον Α’
Παγκόσμιο Πόλεμο;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Να αναφέρετε τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Ελλάδα μετά τη νίκη στους

Βαλκανικούς Πολέμους.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.5: Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή
1) Αποβίβαση ελληνικού στρατού στη α) Αύγουστος 1921

Σμύρνη
2)Ήττα Βενιζέλου στις εκλογές β) Αύγουστος 1922
3) Υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών γ) Αύγουστος 1920
4) Καταστροφή της Σμύρνης δ) Μάιος 1919
Μικρασιατική Καταστροφή ε) Νοέμβριος 1920
5) Σταματά η ελληνική προέλαση
(Μονάδα 1)
2) Να αντιστοιχίσετε τις περιοχές της Τουρκίας με τις χώρες που τις

διεκδικούσαν.(Μία χώρα αντιστοιχεί σε δύο περιοχές)
1) στενά Βοσπόρου α) Βρετανία

2) Σμύρνη β) Γαλλία
3) Κιλικία γ) Ιταλία
4) Αττάλεια δ) Ελλάδα
5) Κωνσταντινούπολη

(Μονάδα 1)

α) Τα ελληνικά στρατεύματα είχαν αναλάβει τη διοίκηση της Σμύρνης για

απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.
β) Η δημιουργία εκτεταμένου μετώπου επιχειρήσεων δυσκόλευε
τον ανεφοδιασμό.
γ) Οι Τούρκοι υπερτερούσαν στο ναυτικό και μειονεκτούσαν σε
ιππικό και πυροβολικό. .
δ) Παρόλο που ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, ο βασιλιάς δεν επέστρεψε .
ε) Οι Σοβιετικοί υποστήριζαν τον Σουλτάνο.
στ) Η Συνθήκη των Σεβρών προκάλεσαν την αντίδραση των Τούρκων.
(Μονάδες 2)
4) Για ποιους λόγους προχώρησαν σε επέκταση του μετώπου επιχειρήσεων;

Ποια ήταν τα αποτελέσματα αυτής της ενέργειας;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πως άλλαξε η στάση των Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι γνωρίζετε για την καταστροφή της Σμύρνης;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.6: Ο Μεσοπόλεμος
1) Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τις ημερομηνίες που αντιστοιχούν στα

γεγονότα.
Μικρασιατική Καταστροφή
Συνθήκη της Λωζάννης
Δικτατορία Μεταξά
(Μονάδα 1)

Η Μικρασιατική Καταστροφή επισφραγίστηκε με τη .............................. . Η Ελλάδα
αποσύρθηκε από την Ανατολική Θράκη, τα νησιά ............... και ................ και την
περιοχή της Σμύρνης, ενώ τα Δωδεκάνησα παρέμειναν στην ...................... . Επίσης,
αποφασίστηκε η ................................................... ανάμεσα στην Ελλάδα και την
Τουρκία με βάση το ............................. .
(Μονάδα 1,5)

3) Να διορθώσετε τα λάθη στις παρακάτω προτάσεις.
α) Το 1923 ανακηρύχθηκε από τη Βουλή και επικυρώθηκε με δημοψήφισμα η

αβασίλευτη Δημοκρατία.
β) Μεσοπόλεμος ονομάζεται το διάστημα κατά το οποίο διακόπτεται ένας
πόλεμος.
γ) Η παρουσία των προσφύγων στο ελληνικό κράτος δημιούργησε προβλήματα
στην οικονομία του κράτους.
δ) Ο Μεταξάς κράτησε ουδέτερη στάση απέναντι στη Βρετανία.
(Μονάδα 1,5)
4) Τι γνωρίζετε για τη δικτατορία του Μεταξά;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

5) Ποια ήταν η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι γνωρίζετε για την καθιέρωση της αβασίλευτης δημοκρατίας στην Ελλάδα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Κεφ.7: Το Αλβανικό Έπος
1) Τέλος του Α΄ Παγκοσμίου α) 28 Οκτωβρίου 1940

Πολέμου
2) Ξεσπά ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος β) 1919
3) Εισβολή των Ιταλών στην Ελλάδα γ) 1939
4) Ο Χίτλερ πήρε την εξουσία στη δ) 1936
Γερμανία
5) Συμμαχία της Ιταλίας με τη ε) 1933
Γερμανία
6) Κατάληψη Αλβανίας από τον στ) 1939
ιταλικό στρατό
(Μονάδα 1)
2) Να γράψετε από έναν ορισμό για τις παρακάτω λέξεις.

1.Τορπιλισμός: ..............................................................................................................
2.Αλπινιστές: ................................................................................................................
3.Κρυοπαγήματα: ........................................................................................................
(Μονάδα 1)

α) Παρόλο που η Βουλγαρία ηττήθηκε κατάφερε να κρατήσει τη Δυτική Θράκη.

β) Ο Χίτλερ ήταν αρχηγός του φασιστικού κόμματος και ο Μουσολίνι του
ναζιστικού.
γ) Η Ελλάδα ήταν απροετοίμαστη για την επίθεση των Ιταλών.
δ) Το κρυοπαγήματα των στρατιωτών ήταν περισσότερα από τις απώλειες
της μάχης.
ε) Οι Ιταλοί Αλπινιστές κατάφεραν σημαντικό πλήγμα στον ελληνικό στρατό.
στ) Ο Μεταξάς αρνήθηκε να παραδώσει τη χώρα.
(Μονάδες 2)
4) Πότε και με ποιον τρόπο ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος; Ποιες ήταν οι

αντίπαλες δυνάμεις;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Με ποιον τρόπο μπήκε η Ελλάδα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Με ποιον τρόπο αντιμετώπισε ο ελληνικός στρατός τους Ιταλούς;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.8: Η γερμανική επίθεση και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

1) Εισβολή των Ιταλών στην Ελλάδα α) Μάιος 1941
2) Μάχη της Κρήτης β) 6 Απριλίου 1941
3) Εισβολή των Γερμανών στην γ) Σεπτέμβριος 1945
Ελλάδα
4) Τέλος Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δ) 28 Οκτωβρίου 1940
5) Κατάληψη Αθήνας από τους ε) 9 Απριλίου 1941
Γερμανούς
6) Κατάληψη Θεσσαλονίκης από στ) 27 Απριλίου 1941
τους Γερμανούς
(Μονάδα 1)

Η αποτυχία των Ιταλών να κατακτήσουν την Ελλάδα τροποποποίησε τα σχέδια των
συμμαχων τους Γερμανών, οι οποίοι την ...................... είχαν ήδη κυριεύσει τη
..................... και σχεδίαζαν να επιτεθούν στη ........................................ . Ωστόσο, η
ανάγκη να προστατευθούν οι γερμανικές στρατιωτικές μονάδες από
βομβαρδισμούς της ................................... , που στάθμευε στα Βαλκάνια, επέβαλε
τη στροφή του ενδιαφέροντός τους προς τα εκεί.
(Μονάδα 1)

α) Η ηπειρωτική χώρα είχε καταληφθεί ως το τέλος του Απριλίου.

β) Η ελληνική Κυβέρνηση διατήρησε τη στάση ουδετερότητας ακόμα
κι όταν γερμανικές φάλαγγες διέσχισαν ελεύθερα το έδαφος της Βουλγαρίας.
γ) Η περίοδος Κατοχής κράτησε ως το 1944.
δ) Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε χωρίς πολλές καταστροφές.
ε) Πρώτη καταλήφθηκε η Κρήτη και στη συνέχεια η ηπειρωτική χώρα.
στ) Η Γερμανία πολέμησε εναντίον της Βουλγαρίας ώστε να μπορέσει να
περάσει από το εσωτερικό της και να φτάσει στην Ελλάδα.
(Μονάδες 2)
4) Ποτε επιτέθηκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πώς κατέλαβαν την Κρήτη οι Γερμανοί;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιες ήταν οι συνέπειες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.9: Μια δεκαετία αγώνων και θυσίων για την ελευθερία
(1941-1949)
1) Να συμπληρώσετε τις ημερομηνίες που αντιστοιχούν στα παρακάτω

γεγονότα.
1. Απελευθέρωση της Ελλάδας

..........................................................................
2. Εμφύλιος Πόλεμος
........................................................................
3. Η Ελλάδα καταλαμβάνεται από τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Βουλγαρία
.....................................................................
4. Ανατίναξη γέφυρας του Γοργοποτάμου
.................................................................
(Μονάδα 1)
Οι Γερμανοί, αφού κατέλαβαν την Ελλάδα, κράτησαν την ......................., την

....................................., την .......................... και το .......................................,
παραχώρησαν τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους

.................................. και την υπόλοιπη χωρα στους ........................ . Ήταν η

περίοδος της .......................... Κατοχής.
(Μονάδες 2)
3) Να αντιστοιχίσετε τους όρους.
1) Καλάβρυτα α) Ηττήθηκε στον Εμφύλιο Πόλεμο

2)Ε.Δ.Ε.Σ β) Κάηκε ως αντίποινα από τους
κατακτητές
3)Δημοκρατικός Στρατός γ) Δρούσε κυρίως στην Ήπειρο
4) Ε.Α.Μ δ) Κατέβασε τη γερμανική σημαία από
την Ακρόπολη
5) Απόστολος Σάντας ε) Είχε σχηματίσει δική του κυβέρνηση
στην ορεινή Ελλάδα
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζετε για τις αντιστασιακές οργανώσεις και ποιο ήταν το κορυφαίο

κατόρθωμα της αντιστασιακής δράσης;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πώς έληξε η περίοδος της Κατοχής;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
6) Ποια ήταν τα αποτελέσματα του εμφυλίου πολέμου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)


Κεφ.10: Η μεταπολεμική ανασυγκρότηση της Ελλάδας (1950-
1974)
1) Σεπτεμβριανά α) 1956
2) Εκλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή β) 1963
ως πρωθυπουργού της χώρας
3) Ο Γεώργιος Παπανδρέου παίρνει την γ) 21 Απριλίου 1967
εξουσία
4) Επιβολή δικτατορίας στην Ελλάδα δ) Σεπτέμβριος 1955
5) Εξέγερση φοιτητών εναντίον της ε) 1973
δικτατορίας
(Μονάδα 1)
2) Να βάλετε τις παρακάτω προτάσεις στην κατάλληλη στήλη του πίνακα.
α) Προσπάθησε να πετύχει συμβιβασμό στο θέμα της Κύπρου.

β) Προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις της Ελλάδας με τη Βρετανία και τις Η.Π.Α
γ) Ασχολήθηκε με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
δ) Ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας για οχτώ χρόνια.
ε) Παραιτήθηκε γιατί ήρθε σε ρήξη με τον βασιλιά Κωνσταντίνο.

Κωνσταντίνος Καραμανλής Γεώργιος Παπανδρέου
(Μονάδα 1)
Η δικτατορία κατέρρευσε το ........., όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην .......................

. Κλήθηκε τότε από το Παρίσι, όπου διέμενε τότε, ο .................................., για ν’
αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και
σχηματίστηκε .......................................... με πρωθυπουργό τον
....................................... .
(Μονάδες 2)

4) Ποιες ήταν οι σχέσεις της Ελλάδας με τις γειτονικές χώρες;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Πότε και από ποιους επιβλήθηκε η δικτατορία;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Ποιες ήταν οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων κατά τη μεταπολεμική περίοδο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)


Κεφ.11: Το Κυπριακό ζήτημα
1) Οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν την α) 1955-1959

Κύπρο
2)Ο αγώνας της ΕΟΚΑ β) 1960
3) Η Κύπρος παραχωρείται στους γ) 1974
Βρετανούς
4) Η Κύπρος γίνεται ανεξάρτητη δ) 2004
ε) 1571
5) Τουρκική εισβολή
6) Ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση στ) 1878
(Μονάδα 1)
2) Να απαντήσετε σύντομα στις παρακάτω ερωτήσεις.
1. Ποιος ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας;

...............................................................................................................
2. Ποιος ήταν ο αργηγός της Ε.Ο.Κ.Α;
................................................................................................................

3. Πού προσέφυγαν αρχικά οι Κύπριοι ζητώντας τη ένωση με την Ελλάδα;

...............................................................................................................
4. Τι ποσοστό της Κύπρου κατέλαβαν οι Τούρκοι;
..............................................................................................................
(Μονάδα 1)
3) Να διορθώσετε τα λάθη στις παρακάτω προτάσεις
α) Παρά την πίεση της Ε.Ο.Κ.Α, οι Βρετανοί δεν υποχώρησαν ως προς την ένωση
της Κύπρου με την Ελλάδα.
β) Η Ε.Ο.Κ.Α είναι η Επαναστατική Οργάνωση Κατακτημένων Αγωνιστών.
γ) Η Κύπρος κηρύχθηκε ανεξάρτητη με τη συμφωνία του Βερολίνου .
δ) Το τουρκοκυπριακό κράτος που δημιουργήθηκε στα εδάφη που κυρίευσαν οι
Τούρκοι αναγκαστικά αναγνωρίστηκε από τη διεθνή Κοινότητα .
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζετε για την Ε.Ο.Κ.Α και τη δράση της;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι ήταν το σχέδιο Αττίλας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Τι τακτική ακολούθησαν οι Τούρκοι στην κατεχόμενη Κύπρο;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Κεφ.12: Η Ελλάδα και η ευρωπαϊκή της πορεία
1) «Ημέρα της Ευρώπης» α) 1957

2) Σχηματίζεται η Ε.Ο.Κ β) 1981
3) Η Ελλάδα μπαίνει στην Ε.Ο.Κ γ) 9 Μαϊου 1950
4) Αποφασίζεται η χρήση κοινού δ) 1993
νομίσματος ε) 1992
5) Η Ε.Ο.Κ εξελίσσεται σε Ε.Ε
(Μόνάδα 1)
Η χρονική περίοδος από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, τον
Ιούλιο του ..........., μέχρι σήμερα ονομάζεται .................................. . Κατά τη
διάρκεια της καταβλήθηκαν προσπάθειες για την ενίσχυση των ..........................
....................... και την καλλιέργεια των διεθνών σχέσεων του κράτους. Όλες οι
κυβερνήσεις εργάστηκαν για τον ............................. και τη βελτίωση της ποιότητας
ζωής των Ελλήνων πολιτών.
(Μονάδα 1)

α) Η Ελλάδα ήταν αρνητική στην ιδέα της ένωσης της Ευρώπης .

β) Η Ε.Ο.Κ σχηματίστηκε από δέκα ευρωπαϊκά κράτη στις
αρχές της δεκαετίας του 1950.
γ) Το ευρώ διευκόλυνε τις οικονομικές συναλλαγές των
Ευρωπαίων πολιτών.
δ) Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχουν περισσότερα από
30 κράτη-μέλη.
ε) Την αρχική ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης διατύπωσε ο Γάλλος
υπουργός των Εξωτερικών Ρόμπερ Σούμαν.
στ) Ο Σεφέρης ήταν ο μοναδικός Έλληνας που τιμήθηκε με
βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
(Μονάδες 2)
4) Πότε σχηματίστηκε η Ε.Ο.Κ και πότε εισήλθε σε αυτήν η Ελλάδα;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Τι ήταν η Συνθήκη του Μάαστριχτ;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Να αναφέρετε τους στόχους της ΕυρωπαΪκής Ένωσης.

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

για την Ε’ Ενότητα

1) Ίων Δραγούμης α) Πρώτος πρωθυπουργός της
αβασίλευτης δημοκρατίας στο ελληνικό
κράτος.
2) Ελευθέριος Βενιζέλος β) Υποπρόξενος στο Μοναστήρι που
συμμετείχε ως συντονιστής στις
αντάρτικες ομάδες.
3) Αλέξανδρος Παπαναστασίου γ) Διέλυσε τη Βουλή και επέβαλε
δικτατορία στις 4 Αυγούστου του 1936.
4) Ιωάννης Μεταξάς δ) Πρωθυπουργός της Κυβέρνησης
Εθνικής Ενότητας
5) Κωνσταντίνος Καραμανλής ε) Επικεφαλής των Κρητών
επαναστατών το 1905
(Μονάδα 1)
2) Να γράψετε σύντομους ορισμούς για τις παρακάτω λέξεις.

 Ε.Ο.Κ.Α:___________________________________________________

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Σεπτεμβριανά:_________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Εθνικός Διχασμός:______________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Φιλελέυθεροι:_________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τόσο οι Κύπριοι όσο και οι ελληνικές
Κυβερνήσεις άρχισαν να ζητούν επιτακτικά την ................ , οργανώνοντας
διαμαρτυρίες και συλλαλητήρια και προσφεύγοντας ακόμη και στον
............................................ . Ηγέτης του κυπριακού αγώνα ήταν ο αρχιεπίσκοπος
του νησιού ............................... .
Το ..................... έξι ευρωπαϊκά κράτη σχημάτισαν την .............................................

(Ε.Ο.Κ). Στη συνέχεια πολλές ακόμη ευρωπαϊκές χώρες εντάχθηκαν σ’ αυτήν. Η
Ελλάδα εντάχθηκε στην Ε.Ο.Κ το .................... . Από τότε συμμετέχει ενεργά στις

περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Το 1993 η Ε.Ο.Κ εξελίχτηκε σε

...................... .
(Μονάδες 2)
4) Τι γνωρίζετε για το κίνημα στο Γουδί;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
5) Ποια ήταν η κατάληξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
6) Ποια ήταν η αντιμετώπιση του ελληνικού κράτους απέναντι στους πρόσφυγες

που ήρθαν να εγκατασταθούν στη χώρα;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

για την Ε’ Ενότητα

α) Πότε και πού σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς;
____________________________________________________________________
β) Ποιες ήταν οι δυνάμεις της Αντάντ;
____________________________________________________________________
γ) Πότε συνέβησαν τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο της Αθήνας;
___________________________________________________________________
δ) Ποτε έληξε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος;
___________________________________________________________________
(Μονάδα 1,5)
2) Να βάλετε σε χρονολογική σειρά τα γεγονότα και να γράψετε δίπλα στο

(Καταστροφή Σμύρνης, Συνθήκη Λονδίνου, Εξέγερση στο Θέρισο, Κίνημα στο Γουδί,
Ενταξη Ελλάδας στην Αντάντ)
1. ..........................................................................
2. ..........................................................................
3. ..........................................................................
4. ..........................................................................

5. ..........................................................................
(Μονάδα 1,5)
3) Να κυκλώσετε τη σωστή απάντηση.

1. Ποιος ήταν ηγέτης της Ε.Ο.Κ.Α
α) ο Γεώργιος Γρίβας
β) ο Ίων Δραγούμης
γ) ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος
2. Ποιος εκλέχτηκε πρωθυπουργός στις εκλογές του 1956;

α) Γεώργιος Παπανδρέου
β) Γεώργιος Παπαδόπουλος
γ) Κωνσταντίνος Καραμανλής
3. Με ποια συνθήκη αποφασίστηκε η χρήση κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος;

α) Συνθήκη του Μάαστριχτ
β) Συνθήκη Λωζάννης
γ) Συνθήκη των Σεβρών
4. Πότε απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη;

α) 26 Φεβρουαρίου 1912
β) 26 Οκτωβρίου 1912
γ) 19 Οκτωβρίου 1912
5. Ποια από τις παρακάτω οργανώσεις δρούσε κυρίως στην Ήπειρο;

α) Ε.Α.Μ
β) Ε.Κ.Κ.Α
γ) Ε.Δ.Ε.Σ
(Μονάδες 2)
4) Ποια ήταν η δράση του Χαρίλαου Τρικούπη για την αναδιοργάνωση του
ελληνικού κράτους;
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδα 1)
5) Πώς τελείωσε ο Μακεδονικός Αγώνας;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)
6) Πώς ανατράπηκε η δικτατορία και ποιες ήταν οι εξελίξεις;

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
(Μονάδες 2)

Απαντήσεις Θεμάτων Ενότητας Ε΄
1. Μάρτιος 1905
2. 13 Οκτωβρίου 1904
3. 1908
1-β, 2-γ, 3-α, 4-δ
α- Λ Η ελληνική Κυβέρνηση δεν αναγνώρισε επίσημα την ένωση της Κρήτης με την
Ελλάδα.
β- Λ Ο θάνατος του Παύλου Μελά κινητοποίησε τους Έλληνες να διεκδικήσουν
δυναμικότερα τη Μακεδονία.
γ- Σ
δ- Λ Οι Νεότουρκοι επαναστάτησαν, αντιδρώντας στην απολυταρχική διοίκηση.
ε- Λ Οι κομιτατζήδες ήταν Βούλγαροι αντάρτες.
στ- Σ

Τον Μάρτιο του 1905 ξέσπασε επανάσταση στο χωριό Θέρισο της Κρήτης.
Επικεφαλής ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το αίτημα των επαναστατών ήταν να
ενωθεί το νησί με την Ελλάδα. Δυστυχώς, όμως, οι επαναστατημένοι απέτυχαν και
η ένωση δεν πραγματοποιήθηκε καθώς τερματίστηκε η εξέγερση μετά από
διαπραγματεύσεις.
Στον Μακεδονικό Αγώνα πρωταγωνίστησαν πολλοί σπουδαίοι άντρες, που
σχημάτισαν ανταρτικές ομάδες. Σε αυτές συμμετείχαν, αξιωματικοί του ελληνικού
στρατού, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης και ο Τέλλος
Αγαπηνός (Άγρας) και οπλαρχηγοί από πολλές άλλες περιοχές, όπως ο Γεώργιος
Τσόντος από την Κρήτη, ο Παναγιώτης Παπατζανετέας από τη Μάνη. Τη δράση
τους συντόνιζαν Έλληνες διπλωμάτες της Μακεδονίας, όπως ο Πρόξενος στη
Θεσσαλονίκη Λάμπρος Κορομηλάς και ο Υποπρόξενος στο Μοναστήρι Ίων
Δραγούμης αλλά και δυναμικοί ιεράρχες όπως ο Μητροπολίτης Καστοριάς
Γερμανό Καραβαγγέλη.
Η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα διακόπηκε το 1908. Εκείνη τη χρονιά
πολλοί φιλελεύθεροι Τούρκοι, οι λεγόμενοι Νεότουρκοι, επαναστάτησαν εναντίον
του Σουλτάνου γιατί δεν δέχονταν την απολυταρχική διοίκηση την οποία ασκούσε
αλλά και ως αντίδραση στις συνεχείς επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Έλληνες και οι Βούλγαροι πίστεψαν τους
Νεότουρκους που διακήρυτταν ότι θα τους παραχωρήσουν δικαιώματα, κι έτσι
κατέθεσαν τα όπλα. Ο αγώνας για τη διεκδίκηση της Μακεδονίας θα συνεχιζόταν

κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.

1. 14 Αυγούστου 1909
2. Φιλελεύθεροι
3. Νοέμβριος 1910
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και
ήταν έμπειρος στην πολιτική. Είχε διατελέσει βουλευτής και υπουργός στην
Κρήτη. Ο Βενιζέλος έφτασε στην Αθήνα αποφασισμένος να εκσυγχρονίσει τη
χώρα.
α- Λ Οι επαναστάτες στο Γουδί ζητούσαν να βελτιωθεί το ήδη υπάρχον Σύνταγμα.
β-Λ Μετά το κίνημα στο Γουδί η κυβέρνηση παραιτήθηκε.
γ-Λ Για την αναδιοργάνωση του στρατού και του προσκλήθηκαν Γάλλοι και
Άγγλοι αξιωματικοί.
δ-Σ
ε-Σ
στ-Λ Στις εκλογές το κόμμα του Βενιζέλου κέρδισε με μεγάλη πλειοψηφία.

Το κίνημα στο Γουδί οφειλόταν στην απογοήτευση που επικρατούσε λόγω της
χρόνιας οικονομικής κρίσης, την ατυχή έκβαση για την Ελλάδα του πολέμου του
1897 και την πολιτική αστάθεια. Συμμετείχαν αξιωματικοί του στρατού, πολλοί
οπλίτες και αρκετοί πολίτες που συγκεντρώθηκαν τη νύχτα της 14 ης Αυγούστου του
1909 στην περιοχή Γουδί της Αθήνας.
Οι επαναστάτες αιτούνταν την κατάργηση της βασιλείας ή την αντικατάσταση
του βασιλιά, βελτίωση του Συντάγματος καθώς και αλλαγές στο στράτευμα. Μετά
το ξέσπασμα του κινήματος στο Γουδί, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Οι αξιωματικοί που πήραν μέρος στο κίνημα, κάλεσαν στην Αθήνα ως εκπρόσωπο
τους έναν Κρητικό πολιτικό που αργότερα θα γινόταν πρωθυπουργός της Ελλάδας,
τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Οι κύριοι στόχοι του Ελευθέριου Βενιζέλου ήταν να εκσυγχρονίσει τη χώρα
καθώς επίσης και να προσπαθήσει για την ένωση των αλύτρωτων περιοχών με την
Ελλάδα, φροντίζοντας για την καλή οργάνωση και τον εξοπλισμό του στρατού.

1. Οκτώβριος 1912
2. Μάιος 1913
3. Ιούνιος 1913
4. Αύγουστος 1913
Τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα καθορίστηκαν με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου .
Ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία δόθηκε στην Ελλάδα , οι Βούλγαροι κράτησαν
τη Δυτική Θράκη . Η Βόρεια Ήπειρος παραχωρήθηκε στην Αλβανία, που τότε
δημιουργήθηκε ως κράτος.
1-δ, 2-α, 3-γ, 4-β
Επειδή υπήρχε κίνδυνος να καταλάβουν οι Βούλγαροι τη Θεσσαλονίκη, ο
πρωθυπουργός Βενιζέλος έδωσε εντολή στον ελληνικό στρατό να κατευθυνθεί
προς την πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης
κρίθηκε σε αποφασιστική μάχη που συνέβη στα Γιαννιτσά στις 19-20 Οκτωβρίου
1912, που τελείωσε με νίκη των Ελλήνων. Αργά το βράδυ της 26 ης Οκτωβρίου 1912,
ο Οθωμανός διοικητής της πόλης Χασάν Ταχσίν Πασάς υπέγραψε το Πρωτόκολλο

παράδοσης της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα. Μετά από δύο μέρες, ο διάδοχος
Κωνσταντίνος και μέρος του ελληνικού στρατού μπήκαν στην πόλη, όπου τους
υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό.
Οι Νεότουρκοι έιχαν καλλιεργήσει ψευδείς προσδοκίες στους υπόδουλους
χριστιανικούς λαούς που δεν τις τήρησαν. Παρότι διακήρυτταν επίσημα την
ισότητα όλων των υπηκόων, οι χριστιανικοί πληθυσμού της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας συνέχισαν να υποφέρουν από τις διακρίσεις εις βάρος τους.
Παρακολουθώντας αυτές τις αρνητικές εξελίξεις, τα βαλκανικά κράτη προχώρησαν
σε μυστικές συνεννοήσεις και ακολούθησε το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου
Πολέμου τον Οκτώβριο του 1912. Η Σερβία, η Βουλγαρία, το Μαυροβούνιο και η
Ελλάδα έκαναν συμμαχία εναντίον των Τούρκων και διεκδίκησαν τα εδάφη της
Βαλκανικής Χερσονήσου που βρίσκονταν υπό την εξουσία της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας.
Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου υπογράφτηκε τον Αύγουστο του 1913. Αυτή
καθόριζε τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία
δόθηκε στην Ελλάδα, οι Βούλγαροι κράτησαν τη Δυτική Θράκη ενώ η Βόρεια
Ήπειρος, με την επιμονή των Μεγάλων Δυνάμεων, παραχωρήθηκε στην Αλβανία,
που τότε δημιουργήθηκε ως κράτος.

1-β, 2-α, 3-δ, 4-γ
α- 2,4,5,12
β- 1,3,6,7,8,9,10,11
α-Λ Κύριος αντίπαλος της Ελλάδας ήταν η ηττημένη Βουλγαρία.
β-Λ Ο Ελευθεριος Βενιζέλος υποστήριζε τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο
στο πλευρό της Αντάντ.
γ-Λ Ο βασιλιάς εκθρονίστηκε και εγκατέλειψε τη χώρα.
δ-Λ Με τη συνθήκη των Σεβρών η Ελλάδα κατοχύρωσε τα νησιά του Αιγαίου,
εκτός από τα Δωδεκάνησα.
ε-Σ
στ-Σ
Στις αρχές του 20ου αίωνα, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις
αυξήθηκε. Η Γερμανία λόγω των οικονομικών της συμφερόντων ήρθε αντιμέτωπη
με χώρες όπως η Αγγλία και η Γαλλία. Ο έλεγχος του διεθνούς εμπορίου και η

κυριαρχία στα Βαλκάνια ήταν δύο από τις βασικές αιτίες που οδγήγησαν στο
ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το καλοκαίρι του 1914.
Στην Ελλάδα επικρατούσαν δύο αντίθετες απόψεις. Ο πρωθυπουργός της
χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν υπέρ της συμμετοχής της Ελλάδας στον πόλεμο
με το μέρος της Αντάντ γιατί πίστευε ότι στο τέλος οι Σύμμαχοι θα νικούσαν. Από
την άλλη, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θεωρούσε ότι η Ελλάδα έπρεπε να μείνει
ουδέτερη, γεγονός που ευνοούσε τις Κεντρικές Δυνάμεις. Τελικά η κυβέρνηση των
Φιλελευθέρων παραιτήθηκε και στη χώρα επικράτησε διχασμός. Η εποχή εκείνη
ονομάστηκε «Εθνικός Διχασμός».
Παρόλο που το 1913 η Ελλάδα σχεδόν διπλασίασε τα εδάφη της και τον
πληθυσμό της, προέκυψαν διάφορα προβλήματα. Πρώτα απ’ όλα, τα σύνορα είχαν
επεκταθεί πολύ και δεν ήταν δυνατόν να φυλαχτούν αποτελεσματικά. Επιπλέον, το
οδικό δίκτυο ήταν περιορισμένο και η μετακίνηση των στρατιωτών στη Μακεδονία
ήταν δύσκολη. Ακόμα, οι αποθήκες πολεμικού υλικού δεν επαρκούσαν πλέον.
Αλλά και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου δεν έιχαν ακόμα κατοχυρωθεί στην
Ελλάδα ούτε είχαν καθοριστεί τα αλβανικά σύνορα για την οποία ενδιαφερόταν
κατά βάση η Ιταλία. Τέλος, η χώρα είχε έναν βασικό αντίπαλο, την ηττημένη
Βουλγαρία και γι αυτό το λόγο στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ο στρατός άρχισε να
κατασκευάζει οχυρά.

1-δ, 2-ε, 3-γ, 4-β, 5-α
1-α, 2-δ, 3-β, 4-γ, 5-α
α-Λ Τα ελληνικά στρατεύματα είχαν αναλάβει τη διοίκηση της Σμύρνης για πέντε
χρόνια.
β-Σ
γ –Λ Οι Τούρκοι υπερτερούσαν σε ιππικό και πυροβολικό.
δ- Λ Όταν ο Βενιζέλος έχασε στις εκλογές, οι πολιτικοί του αντίπαλοι επανέφεραν
τον βασιλιά Κωνσταντίνο στο θρόνο.
ε-Λ Οι Σοβιετικοί υποστήριζαν τον Κεμάλ.
στ-Σ
Η γραμμή κατοχής επεκτάθηκε για να προστατευθούν οι ελληνικοί πληθυσμοί
και να αντιμετωπιστούν οι τουρκικές επιθέσεις. Έτσι λοιπόν, προκρίθηκε από το
ελληνικό Στρατηγείο η κατάληψη των σημαντικών κέντρων Αφιόν Καραχισάρ και
Εσκί Σεχίρ, που βρίσκονταν πάνω από 300 χιλιόμετρα μακριά από τη βάση της
Σμύρνης.

Οι Σύμμαχοι άρχισαν να αλλάζουν στάση απέναντι στους Έλληνες με το
ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ανάμεσα στους
οπαδούς του Σουλτάνου και στους οπαδούς του αξιωματικού Μουσταφά Κεμάλ. Ο
Κεμάλ διατήρησε τις σχέσεις του με τους Ιταλούς και τους Γάλλους καθώς από τα
λιμάνια τους γινόταν η προμήθευση όπλων και πυρομαχικών και οργάνωσε
αντίσταση εναντίον του ελληνικού στρατού. Έτσι, η κατάσταση στη Μικρά Ασία
σταδιακά άλλαζε, καθώς οι περισσότεροι Σύμμαχοι άρχισαν να εγκαταλείπουν τα
εδάφη που κατείχαν ενώ οι Σοβιετικοί άρισαν να υποστηρίζουν τον Κεμάλ.
Τον Αύγουστο του 1922, οι Τούρκοι του Κεμάλ έκαναΝ επίθεση στις
εξασθενημένες ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η αμυντική γραμμή δεν άντεξε
και ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Χιλιάδες Έλληνες από το
φόβο τους για τα αντίποινα των Τούρκων τον ακολούθησαν. Στα τέλη του
Αυγούστου, οι Τούρκοι μπήκαν στη Σμύρνη, πυρπόλησαν την ελληνική και την
αρμενική συνοικία της πόλης. Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος παραδόθηκε στους
Μουσουλμάνους και θανατώθηκε. Πλήθος προσφύγων πάλευαν να μπουν στα
πλοία για να σωθούν ενώ γύρω τους γίνονταν σφαγές και λεηλασίες. Αυτό ήταν το
δραματικό τέλος της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στην περιοχή.

Μικρασιατική Καταστροφή Αύγουστος 1922
Συνθήκη της Λωζάννης 1923
Δικτατορία Μεταξά Αύγουστος 1936
Η Μικρασιατική Καταστροφή επισφραγίστηκε με τη Συνθήκη της Λωζάννης . Η
Ελλάδα αποσύρθηκε από την Ανατολική Θράκη, τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο και την
περιοχή της Σμύρνης, ενώ τα Δωδεκάνησα παρέμειναν στην Ιταλία . Επίσης,
αποφασίστηκε η ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την
Τουρκία με βάση το θρήσκευμα .
α) Την άνοιξη του 1924 ανακηρύχθηκε από τη Βουλή και επικυρώθηκε με
δημοψήφισμα η αβασίλευτη Δημοκρατία.
β) Μεσοπόλεμος ονομάζεται το διάστημα ανάμεσα σε δύο παγκοσμίους
πολέμους.

γ) Η παρουσία των προσφύγων στο ελληνικό κράτος συνέβαλε στην οικονομική

και πνευματική ανάπτυξη του κράτους.
δ) Ο Μεταξάς ενώ επικαλούνταν ουδετερότητα, ακολούθησε πολιτική φιλίας με
τη Βρετανία .
Ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ ανέθεσε την πρωθυπουργία στον Ιωάννη Μεταξά, ο
οποίος στις 4 Αυγούστου 1936 διέλυσε τη Βουλή και επέβαλε δικτατορία. Ο
Μεταξάς καταδίωξε τους πολιτικούς του αντιπάλους και προσπάθησε να
προσεγγίσει τους αγρότες και τους εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα χωρίς
όμως να καταφέρει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Καθώς ήταν έμπειρος στρατιωτικός
φρόντισε να προετοιμάσει τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν. Ταυτόχρονα, ενώ
υποστήριζε μια στάση ουδετερότητας, ακολούθησε σταθερή πολιτική φιλίας προς
τη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής.
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η Ελλάδα ταλανιζόταν από εσωτερική
πολιτική αστάθεια. Τα πολιτικά κόμματα άλλαζαν το ένα μετά το άλλο στην
εξουσία ενώ αξιωματικοί του στρατού οργάνωναν και πραξικοπήματα. Με την
άνοδο του φασιστικού κόμματος στην Ιταλία και του ναζιστικού στη Γερμανία,
εμφανίστηκε και πάλι η απειλή του πολέμου στην Ευρώπη. Τα πολιτικά κόμματα
βρίσκονταν σε διαρκή διαμάχη και στη χώρα επικρατούσε κοινωνική αναταραχή με
πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες.

Η αβασίλευτη Δημοκρατία ανακηρύχθηκε την άνοιξη του 1924 από τη Βουλή
και επικυρώθηκε με δημοψήφισμα. Ο πρώτος πρωθυπουργός της αβασίλευτης
Δημοκρατίας ήταν ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου.

1-β, 2-γ, 3-α, 4-ε 5-δ, 6-στ
Τορπιλισμός: Χτύπημα με υποβρύχιο βλήμα που ονομάζεται τορπίλη και προκαλεί
ανατίναξη.
Αλπινιστές: Ιταλοί στρατιώτες που ήταν εξασκημένοι στον πόλεμο σε ορεινό
έδαφος.
Κρυπαγήματα: Η νέκρωση των άκρων (χεριών, ποδιών) από το υπερβολικό κρύο.
α- Λ Η Βουλγαρία ηττήθηκε και αναγκάστηκε να παραχωρήσει στην Ελλάδα τη
Δυτική Θράκη.
β- Λ Ο Χίτλερ ήταν αρχηγός του ναζιστικού κόμματος και ο Μουσολίνι του
φασιστικού.
γ- Λ Η Ελλάδα είχε προετοιμαστεί από τον Ιωάννη Μεταξά για την επίθεση των
Ιταλών.
δ- Σ
ε- Λ Ο ελληνικός στρατός αμύνθηκε με επιτυχία και οι Ιταλοί Αλπινιστές
εξουδετερώθηκαν στις χιονισμένες χαράδρες του Σμόλικα.
στ- Σ

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε το 1939 όταν ο γερμανικός στρατός
εισέβαλε στη γειτονική Πολωνία, που την ασφάλεια της είχε ευγγυηθεί η Αγγλία.
Πολλές χώρες της Ευρώπης, με πρώτες την Αγγλία και τη Γαλλία, κήρυξαν πόλεμο
στις δυνάμεις του Άξονα, σχηματίζοντας τη δική τους συμμαχία. Σε μικρό διάστημα
ο πόλεμος γενικεύτηκε και έγινε παγκόσμιος. Με το μέρος του Άξονα πήγε η
Ιαπωνία, ενώ με τους Συμμάχους τάχθηκε η Ρωσία και αργότερα οι ΗΠΑ.
Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο τον Οκτώβριο του 1940. Νωρίτερα, οι Ιταλοί
είχαν προβεί σε εχθρότητες, με σοβαρότερη τον τορπιλισμό του καταδρομικού
«Έλλη» από ιταλικό υποβρύχιο, τον Δεκαπεταύγουστο του 1940, στο λιμάνι της
Τήνου. Δυόμιση μήνες μετά, χαράματα της 28ης Οκτωβρίου, ο Ιταλός πρέσβης στην
Αθήνα Γκράτσι έδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο ζητώντας του να παραδώσει τη
χώρα. Ο Μεταξάς αρνήθηκε εκπροσωπώντας όλους τους Έλληνες και έτσι ξεκίνησε
ο πόλεμος.
Ο ελληνικός στρατός αντιμετώπισε τους εχθρούς με επιτυχία, ενώ οι Ιταλοί
Αλπινιστές εξουδετερώθηκαν στις χιονισμένες χαράδρες του Σμόλικα. Στα μέσα
Νοεμβρίου του 1940 οι Έλληνες στρατιώτες αντεπιτέθηκαν, αναγκάζοντας τους
Ιταλούς να υποχωρήσουν στο εσωτερικό της Αλβανίας και πέτυχαν σημαντικές
νίκες στη Βόρεια Ήπειρο. Στη συνέχεια όμως τα πράγματα δυσκόλεψαν. Το ορεινό
έδαφος και βαρύς χειμώνας δημιούργησαν κρυοπαγήματα στους στρατιώτες ενώ
δύσκολη ήταν και η μεταφορά τροφίμων και πυρομαχικών ειδικά όσο

απομακρυνόταν ο στρατός από τα ελληνικά σύνορα.

1-δ, 2-α, 3-β, 4-γ, 5-στ, 6-ε
Η αποτυχία των Ιταλών να κατακτήσουν την Ελλάδα τροποποποίησε τα σχέδια των
συμμαχων τους Γερμανών, οι οποίοι την άνοιξη του 1940 είχαν ήδη κυριεύσει τη
Γαλλία και σχεδίαζαν να επιτεθούν στη Σοβιετική Ένωση . Ωστόσο, η ανάγκη να
προστατευθούν οι γερμανικές στρατιωτικές μονάδες από βομβαρδισμούς της
βρετανικής αεροπορίας , που στάθμευε στα Βαλκάνια, επέβαλε τη στροφή του
ενδιαφέροντός τους προς τα εκεί.
α- Σ
β-Λ Η ελληνική Κυβέρνηση εγκατέλειψε οριστικά τη στάση ουδετερότητας όταν
γερμανικές φάλαγγες διέσχισαν ελεύθερα το έδαφος της Βουλγαρίας και
επέτρεψε να αποβιβαστούν στρατιώτες των συμμάχων στη χώρα.
γ-Σ
δ-Λ Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε και οι καταστροφές ήταν ανυπολόγιστες.
ε-Λ Η Κρήτη ήταν το τελευταίο ελληνικό οχυρό που έπεσε μετά την κατάληψη
της ηπειρωτικής χώρας.
στ-Λ Η Γερμανία συμμάχησε με την Βουλγαρία ώστε να μπορέσει να
περάσει από το εσωτερικό της και να φτάσει στην Ελλάδα.

Στις 6 Απριλίου 1941 εκατοντάδες γερμανικά αεροπλάνα άρχισαν να
βομβαρδίζουν, καθώς Γερμανοί στρατιώτες επιτίθονταν σε ελληνικά οχυρά. Την
ίδια στιγμή γερμανικά άρματα μάχης προχώρησαν με κατεύθυνση την Κοζάνη και
τα Γρεβενά, για να απειλήσουν τα νώτα του ελληνικού στρατού στην Αλβανία. Έτσι
ο ελληνικός στρατός είχε να αντιμετωπίσει τους εχθρούς σε δύο μέτωπα.
Τον Μάιο του 1941, Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν στο τελευταίο ελληνικό
οχυρό, την Κρήτη, που την υπεράσπιζαν συμμαχικά και ελληνικά στρατεύματα
καθώς και ένοπλοι πολίτες. Για δέκα μέρες οι συγκρούσεις ήταν σκληρές αλλά στο
τέλος οι Γερμανοί επικράτησαν με βαρύτατες απώλειες βέβαια. Έτσι, οι δυνάμεις
του Άξονα κυρίευσαν το ελληνικό κράτος και άρχισε η περίοδος της Κατοχής που
κράτησε μέχρι το 1944.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε το 1945 με νίκη των συμμαχικών
δυνάμεων. Ωστόσο, οι καταστροφές για όλους ήταν ανυπολόγιστες. Προκλήθηκαν
σοβαρές υλικές ζημιές ενώ εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Από τις
τραγικότερες στιγμές του πολέμου ήταν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα
ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και η ρίψη ατομικής βόμβας στις ιαπωνικές
πόλεις Ναγκασάκι και Χιροσίμα από τους Αμερικανούς για να εξαναγκάσουν την
Ιαπωνία να παραδοθεί. Στιγμές σαν κι αυτές προκάλεσαν τη φρίκη και
συγκλόνισαν ολόκληρη την ανθρωπότητα.
1. Οκτώβριος 1944
2. 1946-1949
3. 1941
4. 25 Νοεμβρίου 1942
Οι Γερμανοί, αφού κατέλαβαν την Ελλάδα, κράτησαν την Αθήνα την Κεντρική
Μακεδονία, την Κρήτη και το σιδηροδρομικό δίκτυο , παραχώρησαν τμήματα της
Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους Βουλγάρους και την υπόλοιπη
χώρα στους Ιταλούς . Ήταν η περίοδος της τριπλής Κατοχής.
1-β, 2-γ, 3-α, 4-ε, 5--δ
Την περίοδο της τριπλής Κατοχής δημιουργήθηκαν τρεις αντιστασιακές
οργανώσεις με την ηθική και υλική υποστήριξη των Βρετανών, το Ε.Α.Μ/Ε.Λ.Α.Σ, σε
όλη σχεδόν τη χώρα, ο Ε.Δ.Ε.Σ που έδρασε κυρίως στην Ήπειρο και η Ε.Κ.Κ.Α.

Κορυφαίο κατόρθωμα της κοινής ελληνικής αντιστασιακής δράσης ήταν η

ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου του 1942. Με αυτήν
την καταστροφή καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων του Άξονα, που
πολεμούσαν στην Αφρική.
Η σχεδόν τετραετής Κατοχή έληξε στα τέλη του 1944. Οι Γερμανοί και οι
σύμμαχοί τους, νικημένοι στα πεδία των μαχών, αποχώρησαν από την Ελλάδα. Τον
Οκτώβριο του 1944 η ελληνική Κυβέρνηση, που είχε βρει καταφύγιο στη Μέση
Ανατολή επέστρεψε στην Αθήνα. Ήταν η στιγμή της Απελευθέρωσης.
Ο Εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε το 1946 και τελείωσε στα τέλη του καλοκαιριού
του1949 ταλανίζοντας την Ελλάδα για τρία ολόκληρα χρόνια. Ο πόλεμος
τερματίστηκε με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, πολλές χιλιάδες θύματα και
αεπανόρθωτες καταστροφές. Οι ένοπλες συγκρούσεις είχαν τελειώσει αλλά οι
ψυχές των Ελλήνων παρέμειναν τραυματισμένες για καιρό.

1-δ, 2-α, 3-β, 4-γ, 5-ε
Κωνσταντίνος Καραμανλής Γεώργιος Παπανδρέου
Προσπάθησε να πετύχει Ασχολήθηκε με την

συμβιβασμό στο θέμα της Κύπρου. εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Προσπάθησε να βελτιώσει τις Παραιτήθηκε γιατί ήρθε σε

σχέσεις της Ελλάδας με τη ρήξη με τον βασιλιά
Βρετανία και τις Η.Π.Α Κωνσταντίνο.
Ανέλαβε την πρωθυπουργία της

χώρας για οχτώ χρόνια.
Η δικτατορία κατέρρευσε το 1974 , όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο .
Κλήθηκε τότε από το Παρίσι, όπου διέμενε τότε, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ,

για ν’ αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και

σχηματίστηκε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Καραμανλή .
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, οι σχέσεις της χώρας με τη
Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία βελτιώθηκαν σταδιακά. Αντίθετα, οι σχέσεις με
την Τουρκία χειροτέρεψαν κυρίως εξαιτίας του κυπριακού ζητήματος. Το
αποτέλεσμα των τριβών αυτών ήταν οι διώξεις των Ελλήνων της
Κωσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 1955, γνωστές ως Σεπτεμβριανά.
Μετά την παραίτηση του Παπανδρέου, η Ελλάδα αντιμετώπισε πολιτική κρίση.
Στις 21 Απριλίου του 1967 μια ομάδα στρατιωτικών, έχοντας επικεφαλής τον
συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο, επέβαλε δικτατορία. Το καθεστώς αυτό
καταδικάστηκε από πολιτικούς και ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης αλλά
και από τον λαό καθώς ήταν αυταρχικό και ανελεύθερο. Κάποιοι εγκατέλειψαν τη
χώρα και έφυγαν στο εξωτερικό ενώ όσοι παρέμειναν οργάνωναν την
αντιστασιακή τους δράση προκειμένου να ανατρέψουν τους δικτάτορες.
Η μεταπολεμική περίοδος χαρακτηριζόταν από φτώχεια και δύσκολες
συνθήκες ζωής στην ύπαιθρο. Έτσι μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού
αναγκάστηκε να μετακινηθεί σε αστικά κέντρα για εύρεση εργασίας. Εκεί
οικοδομήθηκαν πλήθος πολυκατοικιών. Δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη της
βιομηχανίας αλλά και των τουριστικών επιχειρήσεων, ενός νέου κλάδου
απασχόλησης. Πολλοί Έλληνες μετανάστευσαν στην Αυστραλία αλλά και σε χώρες

της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αφρικής, αναζητώντας καλύτερο βιοτικό
επίπεδο.

1-ε, 2-α, 3-στ, 4-β, 5-γ, 6-δ
1. Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος
2.Ο Γεώργιος Γρίβας (Διγενής)
3.Στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών
4.37%
α) ) Μετά από πίεση της Ε.Ο.Κ.Α, οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να αποδεχτούν την
ανεξαρτησία της Κύπρου,με προϋπόθεση να δημιουργήσουν δύο στρατιωτικές
βάσεις στο νησί.
β) Η Ε.Ο.Κ.Α είναι η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών.
γ) Η Κύπρος κηρύχθηκε ανεξάρτητη με τις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου
το 1960.
δ) Το τουρκοκυπριακό κράτος που δημιουργήθηκε στα εδάφη που κυρίευσαν οι
Τούρκοι δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή Κοινότητα .
Η Ε.Ο.Κ.Α ήταν η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών που ανέλαβε το 1955
δράση σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, έχοντας για αρχηγό τον απόστρατο

αξιωματικό του ελληνικού στρατού Γεώργιο Γρίβα (Διγενή), έχοντας τη συναίνεση

του Μακάριου. Οι Τούρκοι αντέδρασαν στη δράση της λεηλατώντας και
καταστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη χιλιάδες ελληνικά κατατσήματα και
δεκάδες εκκλησίες (Σεπτεμβριανά).
Το 1974 η ελληνική χούντα ανέτρεψε με πραξικόπημα τον Μακάριο. Αμέσως
μετά τουρκικά στρατεύματα, με το πρόσχημα της προστασίας της τουρκικής
μειονότητας, εισέβαλαν στο νησί και κατέλαβαν το βόρειο τμήμα του. Αυτό ήταν
το λεγόμενο σχέδιο Αττίλας. Η Εθνική Φρουρά της Κύπρου αντιστάθηκε στη
στρατιωτικη μηχανή της Τουρκίας, δίνοντας σκληρές μάχες και θρηνώντας
αμέτρητους νεκρούς, τραυματίες και αγνοουμένους.
Οι Τούρκοι κατέλαβαν το 37% της Κύπρου και άρχισαν τις διώξεις των
Ελληνοκυπρίων , που κατέφυγαν στο ελεύθερο τμήμα του νησιού για να σωθούν.
Ταυτόχρονα , μετέφεραν εποίκους από την Τουρκία προς μόνιμη εγκατάσταση
προκαλώντας αλλοίωση στην πληθυσμιακή σύνθεση του νησιού. Στα εδάφη που
κυρίευσαν, σχημάτισαν ένα τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος, το οποίο όμως δεν
αναγνωρίστηκε από τη διεθνή Κοινότητα.

1-γ, 2-α, 3-β, 4-ε, 5-δ
Η χρονική περίοδος από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, τον
Ιούλιο του 1974 , μέχρι σήμερα ονομάζεται Μεταπολίτευση . Κατά τη διάρκεια της
καταβλήθηκαν προσπάθειες για την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και την
καλλιέργεια των διεθνών σχέσεων του κράτους. Όλες οι κυβερνήσεις εργάστηκαν
για τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων πολιτών.
α-Λ Η Ελλάδα είχε υποστηρίξει με θέρμη την ιδέα της ένωσης της Ευρώπης .
β-Λ Η Ε.Ο.Κ σχηματίστηκε από έξι ευρωπαϊκά κράτη το 1957.
γ-Σ
δ-Λ Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχουν περισσότερα από 27 κράτη-μέλη.
ε-Σ
στ-Λ Ο Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης τιμήθηκαν με βραβείο Νόμπελ
Λογοτεχνίας.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα σχηματίστηκε το 1957 από έξι ευρωπαϊκά
κράτη και στη συνέχεια εντάχθηκαν και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα
εντάχθηκε στην Ε.Ο.Κ το 1981 και από τότε συμμετέχει ενεργά στις περισσότερες
ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.
Το 1992 υπογράφτηκε η Συνθήκη του Μάαστριχτ σύμφωνα με την οποία
αποφασίστηκε η χρήση κοινού νομίσματος και η δημιουργία ενιαίας αγοράς. Η
συνθήκη αυτή οδήγησε και στη μετεξέλιξη τις Ε.Ο.Κ σε Ε.Ε (Ευρωπαϊκή Ένωση) ένα
χρόνο αργότερα, το 1993.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ασχολείται με ζητήματα όπως η ενίσχυση των
δημοκρατικών ελευθεριών, η καταπολέμηση της ανεργίας και των οικονομικών και
κοινωνικών ανισοτήτων, η βελτίωση της εκπαίδευσης αλλά και ο σεβασμός προς
το περιβάλλον. Όλα αυτά τα θέματα αποτελούν προκλήσεις για τους Ευρωπαίους
στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα.

Απαντήσεις 1ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Ε’
1-β, 2-ε, 3-α, 4-γ, 5-δ
 Ε.Ο.Κ.Α: Ε.Ο.Κ.Α ήταν η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών που
ξεκίνησε τη δράση της σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο το 1955.
 Σεπτεμβριανά: Ονομάστηκαν οι διώξεις των Ελλήνων στην
Κωνσταντινούπολη τον Σεπτέμβριο του 1955.
 Εθνικός Διχασμός: Ονομάστηκε η περίοδος κατά την οποία στην Ελλάδα
επικρατούσαν δύο αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τη συμετοχή της
χώρας στον πόλεμο υπέρ των δυνάμεων της Αντάντ ή την τήρηση
ουδετερότητας.
 Φιλελεύθεροι: Φιλέλευθεροι ονομαζόταν το κόμμα του Βενιζέλου που
κέρδισε με μεγάλη πλειοψηφία στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1910.
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τόσο οι Κύπριοι όσο και οι ελληνικές
Κυβερνήσεις άρχισαν να ζητούν επιτακτικά την ένωση , οργανώνοντας
διαμαρτυρίες και συλλαλητήρια και προσφεύγοντας ακόμη και στον Οργανισμό
Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε) . Ηγέτης του κυπριακού αγώνα ήταν ο αρχιεπίσκοπος
του νησιού Μακάριος .

Το 1957 έξι ευρωπαϊκά κράτη σχημάτισαν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα

(Ε.Ο.Κ). Στη συνέχεια πολλές ακόμη ευρωπαϊκές χώρες εντάχθηκαν σ’ αυτήν. Η
Ελλάδα εντάχθηκε στην Ε.Ο.Κ το 1981. Από τότε συμμετέχει ενεργά στις
περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Το 1993 η Ε.Ο.Κ εξελίχτηκε σε
Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) .
Στις 14 Αυγούστου του 1909 την νύχτα συγκεντρώθηκαν στην περιοχή Γουδί
της Αθήνας αξιωματικοί του στρατού, πολλοί οπλίτες και αρκετοί πολίτες. Ήταν
απογοητευμένοι από τη χρόνια οικονομική κρίση, τον ατυχή για την Ελλάδα
πόλεμο του 1897 και την πολιτική αστάθεια που επικρατούσε. Έτσι κήρυξαν
επανάσταση. Το αίτημα τους ήταν να καταργηθεί η βασιλεία ή να αντικατασταθεί
ο βασιλιάς, να βελτιωθεί το Σύνταγμα και να πραγματοποιηθούν αλλαγές στο
στράτευμα. Μετά το κίνημα η Κυβέρνηση αναγκάστηκε τελικά να παραιτηθεί.
Το 1918 οι Κεντρικές Δυνάμεις ηττήθηκαν και συνθηκολόγησαν. Η Γερμανία
αναγκάστηκε να πληρώσει αποζημιώσεις και επιπλέον έχασε πολλά εδάφη. Μετά
τη λήξη του πολέμου η Ελλάδα είχε σημαντικά οφέλη. Με τη Συνθήκη των Σεβρών
που υπογράφτηκε στις 10 Αυγούστου το 1920 κατοχύρωσε τα νησιά του Αιγαίου,
με εξαίρεση τα Δωδεκάνησα, κέρδισε τη Δυτική και την Ανατολική Θράκη, εκτός
της Κωνσταντινούπολης, και ανέλαβε για πέντε χρόνια τη διοίκηση στην περιοχή
της Σμύρνης.

Η Ελλάδα δέχτηκε περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες που ήρθαν
από την Ανατολική Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία και άλλους 10.000
περίπου που είχαν έρθει νωρίτερα από τη Βουλγαρία και τη Σοβιετική Ένωση.
Βασικό μέλημα ήταν να βρεθεί στέγη και εργασία για τους Έλληνες πρόσφυγες.
Αρχικά έμειναν προσωρινά σε καταυλισμούς ενώ αργότερα δημιουργήθηκαν
οικισμοί για τη στέγαςή τους. Η παρουσία τους τόνωσε τον πληθυσμό των πόλεων
και τον αγροτικό, ενίσχυσε την ελληνικότητα αυτών των περιοχών και συνέβαλε
στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη της χώρας.

Απαντήσεις 2ου Επαναληπτικού Διαγωνίσματος Ενότητας Ε’
α) Στις 13 Οκτωβρίου 1904 στο χωριό Στάτιστα της Καστοριάς
β) Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία, ΗΠΑ
γ) Τον Νοέμβριο του 1973
δ) Τον Ιούνιο του 1913
1. Εξέγερση στο Θέρισο (Μάρτιος 1905)
2. Κίνημα στο Γουδί (14 Αυγούστου 1909)
3. Συνθήκη Λονδίνου (Μάιος 1913)
4. Ένταξη Ελλάδας στην Αντάντ (1917)
5. Καταστροφή Σμύρνης (Αύγουστος 1922)
1-α, 2-γ, 3-α, 4-β, 5-γ
Η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα διακόπηκε το 1908. Εκείνη τη χρονιά
πολλοί φιλελεύθεροι Τουρκοί, που ονομάστηκαν Νεότουρκοι, επαναστάτησαν
αντιδρώντας στην απολυταρχική διοίκηση του Σουλτάνου και στις συνεχείς
επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Πεπεισμένοι

από τις διακηρύξεις των Νεότουρκων για παραχώρηση δικαιωμάτων, Έλληνες και
Βούλγαροι αντάρτες κατέθεσαν τα όπλα. Ο αγώνας για τη διεκδίκηση της
Μακεδονίας θα συνεχιζόταν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους, η Ελλάδα διπλασίασε σχεδόν
τα εδάφη του, συμπεριλαμβάνοντας στα σύνορα του πολλές από τις αλύτρωτες
περιοχές (Ήπειρο, Μακεδονία, Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου). Αλλά
και ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε θεαματικά. Οι συντονισμένες προσπάθειες
και η συνεργασία του πρωθυπουργού Βενιζέλου με τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο
είχαν καρποφορήσει.
Την άνοιξη του 1973 οι φοιτητές εξεγέρθηκαν μαζικά με κορύφωση τα
γεγονότα στο Πολυτεχνείο της Αθήνας το Νοέμβριου του 1973. Η δικτατορία
κατέρρευσε το 1974, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο. Τότε κάλεσαν από το
Παρίσι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που διέμενε εκεί την περίοδο εκείνη, για να
αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και
σχηματίστηκε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Καραμανλή.

Ιστορία Στ΄ Δημοτικού Τεστ &amp; Διαγωνίσμα%-1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ιστορία Στ΄ Δημοτικού Τεστ &amp; Διαγωνίσμα%-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ιστορία

Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα

Το παρόν βιβλίο «Ιστορία Στ΄ Δημοτικού: Διαγωνίσματα – Κριτήρια Αξιολόγησης» έκ-

ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:

ΕΝΟΤΗΤΑ Α: Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότερους Χρόνους (μέσα

ΕΝΟΤΗΤΑ Β: Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: Η Ελλάδα στον 19° αιώνα

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε: Η Ελλάδα στον 20° αιώνα

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους

1) Αντιστοίχισε τις μορφές της Αναγέννησης με την ιδιότητα τους.

1) Σάντρο Μποτιτσέλι α) Ζωγράφος

2) Αντιστοιχίστε τους όρους με τους ορισμούς

1) Αναγέννηση α) Κίνημα της Αναγέννησης

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

4) Καθολική Μεταρρύθμιση δ) Ξεκίνησε το 1517, όταν οι ιδεές της

5) Προτεσταντική Μεταρρύθμιση ε) Με αυτόν τον τρόπο αντέδρασε η

3) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις με (Σ) αν είναι σωστές και με (Λ) αν είναι

α) Κατά την Αναγέννηση οι τέχνες και τα γράμματα βρίσκονταν σε παρακμή.

4) Τι είναι η Αναγέννηση και ποια τα χαρακτηριστικά της;

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

5) Πότε πραγματοποιήθηκε η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση και ποια πορεία α-

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

6) Ποια ήταν η αντίδραση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας απέναντι στη Προτε-

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

1) Να αντιστοιχίσετε τα ονόματα των θαλασσοπόρων με τις ανακαλύψεις που

1) Βαρθολομαίος Ντιάζ α) Αμερική

2) Να αντστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες που συνέβησαν.

1) Ανακάλυψη της Αμερικής από τον α) 18ος αιώνας

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

3) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις (Σ) αν είναι σωστές ή με (Λ) αν είναι λανθα-

α) Ο Καπιταλισμός ήταν αποτέλεσμα της ραγδαίας ανάπτυξης των τεχνών.

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

5) Τι είναι ο «Χάρτης των Δικαιωμάτων»;

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

1) Να κατατάξετε τα γεγονότα στις στήλες που ταιρίαζουν ανάλογα με το στάδιο

Α’ Στάδιο Β’ Στάδιο Γ΄ Στάδιο

2) Να αντιστοιχίσετε τα γεγονότα με τις χρονολογίες που συνέβησαν.

1) Γαλλική Επανάσταση α) 1815

1) Αντιπρόσωποι της «τρίτης τάξης» α) Έκαψαν τις κατοικίες των μεγαλοϊδι-

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Η ................................. .................................. ξέσπασε μια εποχή που η μεγάλη οι-

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Στις αρχές του 16ου αιώνα πραγματοποιήθηκε η ....................................

3) Να συμπληρώσετε το σταυρόλεξο με τις έννοιες και τα ονόματα που μάθατε

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

4) Ποιοι ήταν οι κύριοι εκπρόσωποι της Αναγέννησης (τέχνες, γράμματα, επιστή-

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

6) Να περιγράψετε τα γεγονότα που συνέβησαν κατά το πρώτο στάδιο της Γαλ-

Έκδοση taexeiola Χριστίνα Τζιτζιλή

1) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις.

Η ............................. ήταν το πνευματικό και καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε

Ο ................................. ήταν το πνευματικό κίνημα που ξεκίνησε στην

2) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις με (Σ) αν είναι σωστές και με (Λ) αν είναι

α) Ο Ουμανισμός ήταν ένα κίνημα της Αναγέννησης.

Ιστορία Στ΄ Δημοτικού Τεστ & Διαγωνίσμα%-1

Ιστορία Στ΄ Δημοτικού Τεστ & Διαγωνίσμα%-1