Pul Sirat Ishq - Single

‫زمدیبتکزپےنھےکےئلآجیہوزٹرکںی۔‬
‫‪www.pakistanipoint.com‬‬
‫‪1‬‬
‫س‬
‫رپسومڈز‪:‬ابصلگ‪،‬یلتت میٹڈیلر‪:‬امیوایئاصمئ ٹنمجنیم‪:‬واقرای ک و‬
‫ایٹ‬
‫‪2‬‬
‫ڑسکوےسوارتیواورورگدووابغرواکواکیووطافؿووھچڑورکوزیتیوےسوآےگو‬
‫ڑبھویئگ۔دیپؽورفسورکےنوواالوزمدورورگدوےسواَٹوایگواوروےبویسبوےسو‬
‫ڑپکےواھجڑورکورھپوےسوآےگوڑبےنھواگل۔ادرھووہوزیتوراتفرواگڑیووکیئودوو‬
‫لیمواکورفسوےطورکوےکویسکوینفورخایبوےکوابثعودنبووہویئگ۔اگڑیواکوامکلو‬
‫ےچینوارتااورواہنتیوےبویسبوےسوادرھوادرھودےنھکیواگل۔اےسیوںیمووہوزمدورو‬
‫واہںواچنہپ۔اسوےنواگڑیواکوانجنوکیچوایک۔ویکہکنووہوومرٹوم ککینکواھتواورو‬
‫رہشوںیمویسکووراشکپورپوونرکیورکاتواھت۔اسووتقویھبووہووراشکپورپو‬
‫اکؾورکےنواجوراہواھت۔اکیولبیکواےنپواقمؾوےسوارتیئگویھتواسوےنواترو‬
‫وجڑودیواورواگڑیوااٹسرٹووہویئگ۔ و‬
‫ذراودریودعبووہوزمدوروایسواگڑیویکورفٹنوٹیسورپورباامجؿواھتواورواگڑیواکو‬
‫امکلواسواکوےبوانپہوااسحؿودنمووہورکواےسواےنپواسھتوےلواجوراہو‬
‫اھت۔زمدوروزریوویکوامدننواھت۔رگموبجواکیوےنواےسواسھتوالمایووتواگڑیو‬
‫رفسورپواگزمؿووہویئگ۔ورہنووہوالوھکںوایکواقتووکووھکورکوڑکھچاونبورکورہو‬
‫یئگویھت۔زریوویکوتمیقواکیوےکودؾوےسوےہواورواکیواکودعدوزریووےکو‬
‫‪4‬‬
‫دؾوےسورسودنلبوےہ۔ہیواظبرہواکیوومعمیلویسورگمواکیوتہبوڑبیوابتو‬
‫ےہ۔وجوااسنؿویکوھجمسوںیموںیہنوآوریہ۔ایورھپوااسنؿواےسوےنھجمسویکو‬
‫وکششوںیہنورکوراہ۔رہوااسنؿوہشیمہواےنپوافدئےویکوابتووساتچوےہ۔اینپو‬
‫ذاتووکوعفنودےنیویکووکششورکاتوےہ۔رہونکممواینپوتعفنم‪،‬واےنپوافمدو‬
‫یکوبلطوےکوےیلووہورسسکوےکووھجےلورپوااٹلوےنکٹلوےسویھبوابزوںیہنو‬
‫آات۔لیجوںیمودیقیوےکوےلگوںیمواھپیسنواکودنھپہوڈاؽورکواےسوومتوےکو‬
‫وحاےلورکےنوےسویھبوںیہنواچکچہات۔ویکہکنواسوےکودبےلواےسودوتلو‬
‫یتلموےہواورودوتلووکواحلصورکانویہواسواکودصقموےہ۔ااسنؿووکوارشػو‬
‫اولخملاقتواکواقمؾودایوایگوےہ۔رگمواےنپوافمداتویکواخرطووہویئکوابرواےنپو‬
‫ےسومکورتوولخماقتوےکودرےجوےسویھبورگواجاتوےہ۔اانپوافدئہووسےنچوواالو‬
‫ااسنؿودورسوںووکورصػواامعتسؽورکانواچاتہوےہواورووجوااسنؿودورسوںوےکو‬
‫اکؾوہنوآےئ۔وتواؿوےسواکؾوانیلوملظوےہواوروہیوملظورشوعودؿوےسوداینو‬
‫ںیمووہاتوالچوآایوےہ۔اینپوابتوونماانو‪،‬اینپووخاشہووپریورکواانوااسنؿواانپو‬
‫قحواتھجمس‪،‬واسووکووپراورکےنویکورہونکممووکششورکاتوےہ۔یہیوابتوتہبو‬
‫‪5‬‬
‫ڑبےواگبڑواکوابثعویتنبوےہ۔آسپوںیمواالتخافتواکوومبجویتنبو‬
‫ےہ۔االتخافتوڑبےتھوںیہووتورےتشوانےتواوروقلعتودارایںووٹےنٹویتگلو‬
‫ںیہ۔سجورطحوےچبوبجوکتواکیوولھکےنوےسولمورکوےتلیھکورےتہو‬
‫ںیہ۔لیھکورپوفطلوراتہوےہ۔رگموبجووکیئوولھکےنووکواینپوتیکلموھجمسورکو‬
‫دیماؿوگنجونبواجاتوےہ۔ذراو‬
‫ِو‬ ‫دورسوںووکواسوھکیسوےنیلوںیہنوداتیوتولیھکو‬
‫ذرایسورںیشجن‪،‬وذراوذراویسوابںیت‪،‬وومعمیلوےسووااعقتوتہبوڑبےو‬
‫احداثت‪،‬وتہبوڑبےواالتخافتویکووصرتواایتخرورکواجےتوںیہ۔ و‬
‫اہلیبوےنواقلیبووکورصػواسوےیلولتقورکودایوہکواہمتریوذنروویکںووبقؽو‬
‫وہویئگواوروریمیوویکںووبقؽوںیہنووہیئ؟الھبواسوابتوںیمواسواکوایکووصقرو‬
‫اھت؟وہووتورندوشواھت۔سبووہواہلیبویکووخاشہویکوٹنیھبوڑچھوایگواوروآجو‬
‫ااسنؿواکولتقوہکلبوتہبوےسوااسنونںواکاکیواسھتولتقوسبواکیوصخشو‬
‫م‬
‫ٹکیجوڈاؽورکوآاتوےہووخدووکویھبواڑاوداتیوےہواورورھبےوابزاروےکو جمعےو‬
‫وکویھبوومتویکودنینوالسوداتیوےہ۔آرخوویکں؟سکویکووخاشہورپوااسیوایکو‬
‫اجاتوےہ؟ااسیومکحواجریورکےنوواےلواکودصقموایکوےہ؟ااسنینووخؿویکو‬
‫‪6‬‬
‫دنایںواہبےنوواےلووکواینپوومتوایدوںیہن۔انیقیووہوتلفغوںیموےہ۔‬
‫ِِوولسکووکو‬
‫اعمرشےوںیموزعتویکوانمتووخدورغیضویکوااہتنوےہواسورطز‬
‫ااصحتسؽویھبوےتہکوںیہ۔آرخودورسوںوںیموابوزعتووہےنویکوانمتویہوویکںو‬
‫وہ؟ولوگںوےسواینپودصاتقواینپودایتنویکوتمیقوویکںوووصؽویکواجیتو‬
‫ےہ؟وویکںوولوگںووکووبجمروایکواجاتوےہ؟وہکووہوآپویکوزعتورکںی۔آپو‬
‫اکوارتحاؾورکںی۔آپواکوذرکورکںی۔آپویکورعتفیورکںی۔رصػوآپو‬
‫یکوابتورکںی۔ولگواےنپواےنپواکؾوویکںوہنورکںی۔ااسنؿووساتچوےہ۔اینپو‬
‫وخاشہ‪،‬واےنپوارغاضووواقمدصوےکووصحؽوےکوےیلووہووسےنچورپووبجمرو‬
‫ےہ۔ااسنؿووبجمروےہ۔وہووبجمریووتڑانواچاتہوےہواورورطفتواےسووبجمرو‬
‫رانھکواچیتہوےہ۔دوونںواےنپواےنپورےتسورپووبجمروںیہ۔رہوااسنؿواکیواگلو‬
‫رطفتورپودیپاووہاتوےہ۔اکیورھگوںیمودیپاووہےنوواےل‪،‬واکیودرتسووخاؿو‬
‫رپورپورشواپےنوواےل‪،‬واکیواسیجوذاہقئ‪،‬واکیواسیجوبیصنواورواکیواسیجو‬
‫زماجوںیہنورےتھک۔وگایورہوااسنؿوزماجوںیمورنہورھکودایوایگوےہ۔الوھکںو‬
‫روےپویکویتمیقواگڑیوںیمواھٹیبووہاووخشووپشوونوجاؿواگڑیوےکوراےتسوںیمو‬
‫‪7‬‬
‫احلئووہےنوواےلودگاھاگڑیوالچےنوواےلوااسنؿووکوڑھکیکوےسورسواکنؽو‬
‫رکوظیلغواگیلوداتیوےہووتودگاھواگڑیواکوامکلوبجواےسوراہتسوداتیوےہ۔وتو‬
‫ڑبڑباےتووہےئویئکواگایلںودےوڈااتلوےہ۔دوواکیوےسیجوااسنؿووجواکیو‬
‫دورسےویکووصرتوےسویھبوآانشوںیہن۔ذراویسوابتورپواکیودورسےویکو‬
‫زدنایگںومتخورکودںی۔آرخوویکں؟وایکومہورصػواےنپوےیلوزدنہورےنہواکو‬
‫قحورےتھکوںیہ۔دورسےوااسنؿووکوااسنؿوانھجمسویہوںیمہووگاراوںیہن۔ و‬
‫سبوںیمورفسورکےتووہےئواکیوداہییتورمعردیسہواسمرفوےنورگسٹیوالجیئو‬
‫وتودورسیوٹیسورپویھٹیبودووزعمزووخانیتوےنوالچےتووہےئواےسواخمبطو‬
‫رکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’رگسٹیوہنوالجٔوواباب۔دخاےکوےیلودوھںیئوےسوامہریواجؿورپونبو‬
‫ئ‬
‫پٹےگووتایکواہمتریواجؿولکنو‬
‫آےئویگ۔ابابوھچکوایخؽورکو۔رگسٹیوہنو ک‬
‫اجےئویگ؟‘‘ےھچیپوےسویسکوےنورقفہودااغ و‬
‫’’رشؾووتوانؾویکویھبوںیہنوےہ۔‘‘وہیویھبویسکواخوتؿوےنودوروےسو‬
‫اینپوتیفیکواکوااہظروایکواھت۔ و‬
‫‪8‬‬
‫’’اجےنودووابابویج۔وھتڑاویہورفسوابیقوےہورھپویپوانیل۔‘‘ہیو مہدردواہنو‬
‫ہجہلویھبویسکواسمرفواکویہواھت۔داہیوجیتورگسٹیوالجواکچواھت۔اچروںوارطاػو‬
‫ےسوےسیجوےجنکشوںیموآوایگووہ۔اسوےنواکیویہوشکواگلایواورووبالھکورکو‬
‫رگسٹیواکواتلجوہصحوسبوےکورفشورپورڑگورکواھجبایواورواسورگسٹیووکو‬
‫بیجوںیموڈاؽوایل۔رھپوابیقورفسواکوہصحواسوےنورجمومںویکورطحورسواکھجو‬
‫رکواہنتیودناتمواورورشدنمیگویکواحتلوںیموےطوایک۔ےسیجواسوےنووکیئو‬
‫تہبوڑباواپپورکودایووہواوروبسوےکواسےنمورجمؾویکوتیثیحوےسواھٹیبو‬
‫وہ۔ابتورصػواینتویھتوہکواؿووخانیتوےنوبجواؿوےسوہہکودایواھتوہکو‬
‫ابابورگسٹیوہنوالجٔو۔وتوایکوہیومکوہنواھت؟ابیقوبسوولوگںوےنووجووتنیہوآزیمو‬
‫ےجہلوںیمواےسواکٹھپراو‪،‬ڈاٹنوالپیئ۔وہوسکوزرمےوںیموآیتویھت؟ایکویسکو‬
‫وکوربیورحتکوےسوروےنکوےکوےیلودبواالخیقواکواظمرہہورکانواچےیہ۔دخباو‬
‫!ابتووتووھچیٹویسوےہ۔رگموتہبوریغواالخیقواوروفیلکتودہوابتوےہ۔اناپکو‬
‫ڑپکےووکواشیپبوےسواپکوںیہنوایکواجواتکس۔ایسورطحویسکویکوربیوابتو‬
‫وکودبواالخیقواورورکتخوےجہلوےسوںیہنواھجمسایواجواتکس۔ و‬
‫‪9‬‬
‫…٭…٭… و‬
‫ڈارٹکوااشتحؾواقحلوامیویبویبواسیووجواہرٹواٹسلشیپسویھبوےھت۔اؿوےکو‬
‫رپاویئٹیوکنیلکورپوڈنکیسواٹمئودووےجبویہورموضیںویکوآدمورشوعووہواجیتو‬
‫یھت۔ہکبجوڈارٹکواصبحویکوآدمو‪5‬ےجبووہاورکیتویھت۔رمضیودایلخوررٹسجو‬
‫ںیموانؾواکوادنراجورکواےنواینپوابریوےکوااظتنروںیموھٹیبواجےت۔اریموےقبطو‬
‫ےکوولگواوروافسریشووطرورپوڈارٹکواصبحوےسووفؿواکؽورپووتقوےلوایلو‬
‫اجاتواوروھچکوریغبویسکوداہلخوادنراجوےکوڈارئٹکیویہوادنروےلچواجےت۔ و‬
‫دورودرازوےکواگٔوںوےسوآےنووایلورمہضیورممیووجوسیبوربسویکووجاںو‬
‫اسؽوونکاریودووزیشہویھت۔اےسودورسیوابرواکیٹووہاواھت۔اےسویسکیٹوںیمو‬
‫ڈاؽورکواسواکواھبیئودمحمواخںواینپوویبیواسرئہواورووھچیٹونہبوزبنیوےکو‬
‫اسھتوااشتحؾوکنیلکواچنہپوزبنیواورواسرئہورممیووکواہسراودےوادنروآویچنہپو‬
‫یھت۔اےسواکیواخیلووصےفورپواٹلودایوایگ۔اؿووکووسہلوربمنویکورپیچودیو‬
‫یئگووتودمحمواخؿوےنوروکیٹسئویک۔ و‬
‫‪10‬‬
‫’’رمہضیووکوآجودورسیوابرودشدیواکیٹووہاوےہ۔زیلپوآپو‬
‫ارمییسنجوںیموبسوےسوےلہپورمہضیووکوداھکےنویکوااجزتودےودانی۔‘‘ و‬
‫’’یئھبوہیووتولکشموےہوھچکوولوگںوےنووتولکوےسورپیچوےلوریھکو‬
‫ےہ۔مہواؿووکوایکووجابودںیوےگ۔امہرےویھبوھچکواوصؽوںیہ۔امہریو‬
‫رظنوںیمورہورمضیووکورباربواکوقحواحلصوےہ۔‘‘رلککوےنوذعمرتوزیخو‬
‫ےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’رگموانجبوامہرےورمضیووکوفیلکتوےہ۔اسوےیلوےلہپوامہراوقحو‬
‫اتنبوےہ۔‘‘دمحمواخںوےنوااجتلویک۔ و‬
‫’’ااھچوابابوثحبوںیہنورکو۔ادرھولچورکورمہضیوےکواپسووھٹیب۔بجو‬
‫ڈارٹکواصبحوآںیئوےگووتواؿوےسوابتورکوانیل۔‘‘ورلککوےنوےبورپوایئو‬
‫ئ س‬
‫اکوئو‬
‫ےسواہکواورودورسےوولوگںویکورطػووتمہجووہوایگ۔وجواسوےکو ر‬
‫رپوریھگاوڈاےلوڑھکےوےھت۔دمحمواخںوھچکواموییسویکواحتلوںیمواٹلپوتواکیو‬
‫ادڑیھورمعوصخشوےنواسوےکودنکےھورپواہھتوراھک۔وہووچکنورکواسویکو‬
‫رطػووتمہجووہا۔ و‬
‫‪11‬‬
‫’’آپورپاشیؿوہنووہںواھبیئ۔ںیمواینپووادلہووکوکیچواپوےکوےیلو‬
‫الایووہں۔ریماواسوتاںوربمنوےہ۔آپوریمےوربمنورپواینپورمہضیووکوکیچو‬
‫رکواوانیل۔ںیموآپوےکوربمنورپواانپورمضیوداھکولںواگ۔‘‘اکیوایبنجوصخشو‬
‫ےکواسو مہدرداہنوولسکورپودمحمواخںبہ متوواتمرثووہا۔ و‬
‫’’آپواکوتہبورکشہیواھبیئ۔ہیوآپواکوھجمورپوتہبوااسحؿووہواگ۔مہو‬
‫تہبودووروےسوآےئوںیہواورویسکیٹوےسواہیںوتہبولکشموےسوےچنہپوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’وکیئوابتوںیہنواھبیئ۔‘‘ایبنجوےنورھپواےسودالاسودےورکواہکواورو‬
‫دمحمواخںوےکواسھتواسویکورمہضیورممیوےکواپسوآاچنہپ۔رممیورکاہوریہو‬
‫یھت۔اسرئہواسواکورسودابوریہویھتواورورممیویکونہبوزبنیورممیوےکو‬
‫ئ‬
‫اپئٹںودابےنوںیمونگمویھت۔رمہضیووکوابروابرواپینویکووبلتوےسودنچووھگٹنو‬
‫اپینوالپایواجوراہواھت۔اچروےجبوےھت۔ڈارٹکواصبحوےکوآےنوںیموایھبواکیو‬
‫ہٹنھگویکواتریخویھتواوروااظتنرواکواکیواکیوہحملودصویںورپواھبریوزپوراہواھت۔‬
‫رموضیںویکوڑیھبوڑبیتھویہواجوریہویھت۔وپےنواپچنوےجبواچسیلوربسوےکو‬
‫اکیورمضیووکواڑسرچیوہپوڈاؽورکوادنروالایوایگ۔اسو کیکاتلویھبواکیفورخابو‬
‫‪12‬‬
‫یھت۔اوہنںوےنویھبورلککووکواانپورمضیوےلہپوداھکےنورپوزورودای۔اپچنو‬
‫جبورکواپچنوٹنمورپوڈارٹکواصبحوادنروآےئواورودیسےھواےنپورمکےوںیمو‬
‫ےلچوےئگ۔امتؾورموضیںوںیمواکیویلبلھکویسوچمویئگ۔ و‬
‫اےسیوںیمواکیوڈنیلرکوزرواگڑیوکنیلکوےکودروازےوہپویچنہپ۔اسوںیمو‬
‫آےنووایلویھبواکیواخوتؿورمہضیوںیھت۔اسھٹوربسویکودقرےواھبریورھبو‬
‫مکورساےپویکوامکلواخوتؿواشہتسئومگیبووکوولیورئیچورپوڈاؽورکوادنروےلواجایو‬
‫ایگ۔رفٹنوٹیسوےسووچدہریورکاتمویلعواخؿووجویتمیقوہمشچواگلےئواہھتو‬
‫ںیمودیبوڑکپےوربوآدمووہےئواورودیسےھوڈارٹکواصبحوےکورمکےوںیمو‬
‫ےلچوےئگ۔اسوےسوےلہپورفٹسورمضیوادنرواجواکچواھت۔وچدہریواصبحووکو‬
‫ادنرواجےنوےسوںیہنورواکوایگ۔ہکلبودروازےوںیموڑھکےوالمزؾوےنووجو‬
‫اےلگورمضیووکوآوازودےورکوالباتواھت۔یسکواچکچہٹہوےکوریغبودروازہووھکؽو‬
‫دایواورووچدہریواصبحوادنروےلچوےئگ۔رھپوےسیجویہواشہتسئومگیبویکوولیو‬
‫رئیچودروازےوکتویچنہپ۔ادنروےسولیبودیویئگ۔المزؾوادنروایگواورواےلگو‬
‫یہوےحملودروازہووھکؽورکواشہتسئومگیبویکوولیورئیچوریغبویسکووٹنکوےکوادنرو‬
‫‪13‬‬
‫دالخووہویئگ۔یھبسورموضیںوےکوواروثںوےنواسوابتووکورہگیواگنہوےسو‬
‫داھکیواوروےبویسبویکواحتلوںیموولہپودبےنلوےگل۔ و‬
‫دمحمواخںوےنورممیووکواپینواکووھگٹنودای۔وتواسوےنوےقورکودیواوروزورو‬
‫ےسورکاےنہویگل۔اسوشیکسنواڑھکویئگ۔اسورپواکیٹویکویسوتیفیکواطریو‬
‫وہویئگویھت۔اسراومسجوےنیسپوںیمورشاوبرواوروربػویکورطحورسدووہاتواجوراہو‬
‫اھت۔زبنیواورواسرئہوخیچوزپںی۔ و‬
‫’’دخاوےکوےیلوڈارٹکووکوداھکٔو۔‘‘دمحمواخںواھبگورکوڈارٹکوےکورمکےو‬
‫یکورطػوڑباھواوروالمزؾووکوداکھودےورکوادنروالچوایگ۔اسوےحملوڈارٹکو‬
‫اصبحواشہتسئومگیبووکواڑسرچیورپواٹلورکوکیچواپورکےنوںیمورصموػو‬
‫ےھت۔ و‬
‫’’ڈارٹکواصبحوامہریورمہضیورموریہوےہ۔دخاوےکوےیلواےسواچبو‬
‫ول۔‘‘وہوانمغکوآوازوںیموخیچوزپا۔رمکےوںیمووموجدویھبسوولگواسویکو‬
‫رطػووتمہجووہےئ۔ڈارٹکوےنوٹلپورکواےسوداھکی۔ و‬
‫’’اہکںوےہواہمتریورمہضی؟‘‘ و‬
‫‪14‬‬
‫’’یجوابرہوربآدمےوںیموےہ۔‘‘ و‬
‫’’اےسوادنروےلوآٔو۔‘‘ڈارٹکوےنواہک۔دمحمواخںویلجبویکوزیتیوےسو‬
‫اٹلپ۔اڑھکیووہیئواسوسنںووایلورممیووکوااھٹورکودنکےھورپوالداواوروڈارٹکوےکو‬
‫رمکےوںیموچنہپوایگ۔رکایتہووہیئورممیوےکوہنموےسوےقوہہبوہہبورکودمحمو‬
‫اخںویکوتشپووکورتورکیتواجوریہویھت۔مگیبواشہتسئوایھبواڑسرچیورپوںیھت۔ و‬
‫’’زیلپوامںویجوآپواھٹواجںیئ۔رمہضیویکواحتلوریسسیو‬
‫ےہ۔‘‘ڈارٹکواصبحوےنواشہتسئومگیبوےسوروکیٹسویک۔وچدہریواصبحو‬
‫ےنوھچکوانوگاریوےسوڈارٹکواصبحویکورطػوداھکیواورواےنپوےٹیبووکوااشرہو‬
‫دای۔المزہمویھبواسھتویھت۔دوونںوےنوآےگوڑبھورکواشہتسئومگیبووکواہسراو‬
‫دےورکوارٹسرچیوےسوااترا۔دنچوےحملوڑبیویبوےنواینپواچدرواھبنسےنلواورو‬
‫اڑسرچیوےسوارتےنوںیموزمدیورخچوےئک۔رھپوبجورممیووکواڑسرچیورپوڈاالو‬
‫ایگ۔وتوڈارٹکوےنولپورھبوںیمویہواسویکوتیفیکواکوادنازہواگلوایلواورواےنپو‬
‫وپمکڈرووکووفریورمہضیووکآنجیسکودےنیواکوااشرہوایک۔رساہےنورےھکووہےئو‬
‫سیگوڈنلسرویکوانیلواوروڈیہووکرورممیوےکورہچےورپواگلایوایگ۔اسورعےصو‬
‫‪15‬‬
‫سس‬
‫ب‬‫ک‬ ‫ی‬ ‫ن‬
‫ںیموڈارٹکواصبحوےنوا ھوٹووکسپوےسورممیویکواھچیتواکواعمہنئو‬
‫ایک۔رمہضیویکوآںیھکنویلھکوںیھتواورووہوےتکسویکواحتلوںیمویھت۔ڈارٹکو‬
‫اصبحوےنودوونںواہوھتںوےسواسویکواھچیتووکودابای۔اسورعےصوںیمو‬
‫اشہتسئومگیبویکوولیورئیچورمکےوےسوابرہواجویکچویھت۔ڈارٹکواصبحوںیمہو‬
‫افرغورکوںیل۔رھپواےسودےتھکیورانہووچدہریواصبحوےنواسوریھبمگووصرتو‬
‫احؽوںیمویھبواینپواجہوووتمشچواکوربعواجریوراھک۔ و‬
‫ڈارٹکواصبحوےنوٹلپورکواینپورکیسواھبنسیلواورواشہتسئومگیبواکوہخسنوےنھکلو‬
‫ےگلواورورممیواکواسراومسجوااچکنوےبوآبویلھچمویکورطحوزتےنپواگل۔ڈارٹکو‬
‫ےنوہمنکلپررووباےئووکواہھتوےسوااشرہوایک۔وباےئوےنوآےگوڑبھورکورممیواکو‬
‫ڈیہووکرودوونںواہوھتںوےسواھبنسال۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈ۔‘‘ و‬
‫’’ڈارٹکواصبحوسیگوڈنلسرومتخووہوایگ۔‘‘وباےئوےنوخیچورکواتبای۔ و‬
‫‪16‬‬
‫’’ایک؟‘‘ڈارٹکویھبوالھچورکورہوایگ۔اہنتیوارفارفتیوےکواعملوںیمو‬
‫دورساوڈنلسروادنروالایوایگ۔رگموبجوڈنلسرودبتلیوایکوایگ۔بتورممیویکو‬
‫روحورپوازورکویکچویھت۔ و‬
‫’’اوواگڈ۔‘‘وڈارٹکوےکووبلںوےسوےبواسہتخوالکن۔اسوےنوآامسؿویکو‬
‫رطػوداھکیواورورمہضیویکوضبنوکیچورکوےکواموییسوےسواٹلپواورواابکشرودمحمو‬
‫اخںوےکودوونںودنکےھواپھتپھتےتووہےئواہنتیوےبویسبوےسواہک۔ و‬
‫’’اسوڈیکیکبھووہویئگوےہ۔‘‘رمکےوںیمواکیورہکاؾواسوچموایگ۔رممیو‬
‫یکوالشورپودیفسواچدروڈاؽورکوارٹسرچیورپوابرہوجیھبودایوایگ۔رھپوےلہپواشہتسئو‬
‫مگیبویکواگڑیورتصخووہیئواورودعبوںیموامتؾواکذغیواکرروایئوواوورووڈیکبھو‬
‫یسی کفنکی س‬
‫کتووواجریورکوےکورممیویکوڈڈیوابڈیووکواوبمیسنلوںیمورتصخورکو‬ ‫و‬ ‫رسو‬
‫دایوایگ۔ و‬
‫ومتواکووتقورقمروےہ۔امؿوایلوہکورممیویکوومتواکووتقورقمرواھت۔رگمو‬
‫آرخیواحملتوںیمواسویکودہگناتشواکوادنازہوایکوایگ۔اشہتسئواکوضحموکیچو‬
‫اپووہانواھت۔اےسوہنووتووٹنکوےنیلویکواذتیوےسوزگرانوزپا۔ہنواینپوابریواکو‬
‫‪17‬‬
‫ااظتنرورکانوزپاواورورھپوسجوےحملواسویکواسںیسنووٹٹوریہوںیھت۔اسوےحملو‬
‫اشہتسئومگیبووکوارٹسرچیواخیلورکانودوشارووہوایگواھت۔ااسنؿورمواجےئووتوھچکو‬
‫ںیہنووہات۔ااسنتینورمواجےئووتوریمضورمدہووہواجاتوےہ۔اسراواعمرشہوےبو‬
‫سحووہواجاتوےہ۔یسکویکوقحویفلتوہنویکواجےئ۔یسکویکووحہلصوینکشوےسو‬
‫اانتجبوایکواجےئ۔یسکوےکواسھتو مہدردیوربتوویلواجےئووتوااسنتینویھبکو‬
‫ںیہنورمویتکس۔ابتووھچیٹویسوےہ۔رگمواسورپولمعودرآدمورکوایلواجےئووتو‬
‫تہبوڑبیوابتوےہ۔لمعورکےنوےسوآاتوےہ۔بجویسکویکوابتوھجمسوںیمو‬
‫آواجےئووتولمعووخدووخبدوادنروےسورشوعووہواجاتوےہ۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫انایبوےکورمکےوںیمواسوےکوےبودحویتمیقوومابلئویکویٹنھگووےفقووےفقو‬
‫ےسورسیتیوابرووگجنوریہویھت۔اتگلوےسیجوتہبویسوڑچایںواکیواسھتواہچہچو‬
‫ریہووہں۔ و‬
‫’’ولیہوزہمو!ریختیووتوےہوریمیواجؿ۔آجواسووتقوامہریوایدو‬
‫ےسیکوآویئگ؟‘‘ و‬
‫‪18‬‬
‫’’ایرووہوآجوزانیوےکواہںواپریٹوےہوان۔ایکورپورگاؾوےہواہمترا؟بکو‬
‫لچوریہووہومت؟‘‘ و‬
‫’’ںیمووتوایترویھبووہویکچووہںوریمیواجؿ۔سبوایھبوھچکودریوںیمویہو‬
‫لکنوریہووہں۔‘‘انایبوےنواتبای۔ و‬
‫’’اووایرووتوریمیورطػوآواجٔووان۔مہولمورکوےتلچوںیہ۔درالصووہواممو‬
‫آجوریمیواگڑیوےلورکوںیہکواجوریہوںیہ۔امموےنووتواہکواھتہکوںیموآپو‬
‫وکوڈراپورکودیتیووہں۔وایسپورپورفاحؿواھبیئوےھجتورویسیورکوںیلوےگ۔رگمو‬
‫ےھجموہیوھچکوااھچوںیہنواتگل۔‘‘زہموےنوھچکوہنموانبورکواہک۔ و‬
‫’’ںیمواحرضووہںوریمیواجؿ۔سبواکیوےٹنھگوےکوادنروادنروچنہپوریہو‬
‫وہںواہمترےواپس۔سبومتوایترووہواجٔو۔اہمتریوینپمکوںیموریماووتقویھبو‬
‫ااھچوٹکواجےئواگ۔‘‘انایبوےنواہک۔ومابلئواےنپوڈیبورپوااھچؽودایواورو‬
‫اکیوابرورھپواھگنسرولبیٹویکورطػوڑبھویئگ۔رھپوبجوواٹئورلکویکو‬
‫وخوصبرتوڈنہاوانیکؽواکولینودیشمجواصبحوےکوڑبےوےسورھگوےکوٹیگورپو‬
‫ریک۔اہرؿویکوآوازورپووچدیکاروےنوٹیگووھکال۔انایبوےنواینپواگڑیوادنرو‬
‫‪19‬‬
‫الؿوےکورقبیوچنہپورکوروکودی۔الٹئورلکوےکووخوصبرتووسٹوںیمو‬
‫وبلمسودرایمےنودقووواقتمویکوامہکلوزہمورپسودنکےھورپواکٹلےئواکیو‬
‫یلیھتہوںیموڑباواسوومابلئوڑکپےوربآدمووہیئواورورہچےورپودشکلو‬
‫رکسماٹہواجسےئوانایبوےکورقبیویچنہپ۔ارپلیوےکواایؾوےھت۔اینتودشدیو‬
‫رگیمووتوہنویھت۔رھپویھبوانایبویکواگڑیواکواےویسووپریواگڑیووکودشدیو‬
‫ڈنھٹکواچنہپوراہواھت۔اگڑیواکوکیلبورلکوہشیشودقرےوےچینوااترورکوانایبوےنو‬
‫دبووتسرواانپوایسہوہمشچورہچےورپواجسےئوذراواسواہھتورہلاورکوزہمووکوومکلیو‬
‫ایک۔وہواسوےکواقملبورفٹنورپوآیھٹیب۔ و‬
‫’’امرٹیکوچنہپورکوزانیوےکوےیلووکیئوٹفگویھبورخدیانوےہ۔‘‘انایبو‬
‫ےنوزہموےسواخمبطورکوےکواہک۔رھپواگڑیورویرسووہیئواوروانیکؽوےکو‬
‫انکرےوانکرےوآےگوڑبےنھویگل۔زہموابروابروانایبووکورکشورھبیو‬
‫رظنوںوےسواھجکنوریہویھت۔انایبوےنویھبوہیوابتوونٹورکویلواورو‬
‫وساہیلورظنوںوےسواےسوداھکی۔ و‬
‫‪20‬‬
‫’’مسقوےسوایروآجووتواہمتراونسحوایقتموڈاھوراہوےہ۔اچٹیلکورلکو‬
‫اکووسٹومتورپواسودقروامسوراہوےہوہکوےسیجوہیوسبواہمترےوےیلویہوانبو‬
‫اھت۔‘‘ و‬
‫’’وکباسوںیہنورکووایر۔یھبکووتوریسسیویھبورہوایلورکو۔‘‘انایبوےنو‬
‫رسوکٹھجورکواسواداوےسواہکہکوزہمواسورپواجؿواثنرووہویئگ۔ و‬
‫’’انایبواامیؿوےسوآجوںیمواہمترےونسحورپواعقشووہویئگووہںواورو‬
‫ںیمووپرےونیقیوےسوہہکویتکسووہںوہکوآجووجواگنہویھبوریتیورطػو‬
‫اےھٹویگووہورھپوںیہکواوروںیہنواھٹوےکسویگ۔یئکودؽوکنیھپوآجوریتیوریتو‬
‫رظنواکواکشرووہںوےگ۔‘‘ و‬
‫’’ہیوبسوایکوہہکوریہووہومتوزہم؟ےھجموانبوریہووہوایوتقیقحوںیمو‬
‫ھچکوےہ۔‘‘انایبوےنواھجلوےکووپاھچ۔ و‬
‫’’مسقوےسوانایبوارگومتوآےنیئوںیمووخدووکوغبرودوھکیووتووخدورپورفہتفیو‬
‫وہواجٔوویگ۔‘‘وزہموےنودیجنسیگوےسواےسووغبرودےتھکیووہےئواہک۔ےحملورھبو‬
‫وکوانایبوںیہکووھکویسویئگ۔وؿووےوروڈورپویئکواگڑایںواسوےکوآےگوےھچیپو‬
‫‪21‬‬
‫رواںوںیھت۔انیکؽوےکوانکرےوڑھکےودروتخںورپواہبرواکوزبسہورہووسو‬
‫رھکباواھت۔آامسؿوےسواڑےتووہےئودیفسولگبںویکواکیوڈارودروتخںویکو‬
‫وچویٹںوےسوڑسکووکواپرورکوریہویھت۔انایبویکواگنہوادرھوایھٹووتواسو‬
‫ےنویسکوےئنوذجےبوےکواسھتوآجویلہپوابرووخدووکووہأوںوںیمواڑےتو‬
‫وہےئووسحمسوایک۔ و‬
‫’’آجوکتواہمتریووخاشہواکوںیہمتووکیئوآڈیئلیوںیہنوالموان۔‘‘زہمو‬
‫ےنوھچکووتقوےکودعبواےسوےسیجووچاکنواسودای۔وجابوںیمواسوےنوذراو‬
‫ےسوارقاروںیمورگدؿوالہیئ۔ و‬
‫’’اجےنوویکںوآجوہیودؽووگایہودےوراہوےہوہکوآجووہواہمترےو‬
‫ونپسںواکوزہشادہورضورومتوےسوےلمواگ۔‘‘ و‬
‫ئ‬
‫اجئ۔ہیوآجومتوایکواوؽووفؽوکبوریہو‬
‫’’زہم!دخاوےکوےیلوپچووہو ٹ‬
‫وہ۔یئکوزہشادےوریمےواعقشوےنبورھپےتوںیہ۔رگموریمےودؽوےنوایھبو‬
‫کتویسکووکووبقؽوںیہنوایک۔‘‘ و‬
‫‪22‬‬
‫’’ںیمواجیتنووہںوویوینریٹسوےکویئکواریمورھگاونںوےکووخشووپشو‬
‫ڑلوکںوےنواہمتراورقبواحلصورکےنویکووکششویک۔رگمومتواسودقرووھٹکرو‬
‫وہہکویسکویکوذراویسویھبووحہلصوازفایئوںیہنویک۔اسوےیلورغمورواورووخدو‬
‫رسیسوڑلیکواجینواجیتووہ۔مہواسووتقوالٹسواریئوںیموںیہ۔وچسیبوسیچپو‬
‫ربسویکورمعوھچکومکوںیہنووہیت۔سجواعمرشےوںیمومہورہورےہوںیہ۔اسو‬
‫ہ‬
‫رمعوںیمووتوڑلایکںوامںونبویکچووہیتوںیہ۔ مصفرروےکوریغبوزدنیگوادوھریو‬
‫ےہ۔دخاوےکوےیلواینپوذاتوےکووخؽوےسوابرہوولکنواوروزدنیگویکورپوفیکو‬
‫اہبروںووکورقبیوےسووسحمسورکو۔اہبرںیودساواہبرونبورکوںیہنوراہو‬
‫رکںیت۔رہواہبرواورورہورتواکواانپواکیووممسووہاتوےہ۔سجووھپولںوےسو‬
‫رھبیواشخورپوالگبوےکووھپؽوےتلھکورںیہواورووںیہوڑھکےوڑھکےواینپو‬
‫اہبرووکوزخاںوےکواہوھتںویتپویتپوریھکبودںی۔اؿویکویھبووکیئوزدنیگو‬
‫ےہ۔الگبووتوےتلھکویہواوروںووےکوےیلووںیہواورووہوےتجسویہویسکویکوزوفلںو‬
‫اورواکرلوےکوےیلوںیہ۔وجولھپوےنکپورپویھبووتڑےوہنواجںیئ۔وہواینپوومتو‬
‫آپورمواجایورکےتوںیہ۔‘‘زہمووبےلویلچواجوریہویھتواوروانایبوےکو‬
‫‪23‬‬
‫دامغوںیمواسویکوابںیتواکیولچلہویسودیپاورکوریہوںیھت۔وہواےنپوادنرو‬
‫تہبوےبوینیچویسووسحمسورکوریہویھت۔ و‬
‫’’آرخومتوےنواےنپوابرےوںیموایکووسچوراھکواھت؟آرخومتواچیتہوایکو‬
‫وہ؟وکیئوایسیووخاشہووتومتوےنواےنپوادنرواپؽوریھکوےہ۔سجویکولیمکتو‬
‫ےکوےیلوںیہمتویسکواخصووتقواکوااظتنروےہ۔‘‘زہموےنوےسیجوآجواسو‬
‫ےکوادنرواکیواگنچریویسووجواخومیشوےسوںیہکودیبوزپیویھت۔اےسو‬
‫وھپکنورکوہلعشوانبورکوہلصیفورکوایلواھت۔دوونںوابںیتورکےنوںیمواسودقرو‬
‫نگموںیھتوہکوسجواشگنپورٹنسورپواوہنںوےنواجانواھتووہوڑسکووبعرورکو‬
‫ےکوآےگولکنویئگوںیھت۔ و‬
‫’’ںیمہووتونیپراامواجانواھت۔‘‘ااچکنوزہموےنوانایبووکوااسحسودالای۔ و‬
‫’’اووآیئویس۔‘‘انایبوےنووچکنورکواہکواورواےلگوویرٹؿوےسواگڑیو‬
‫وایسپوےکوےیلوومڑویل۔اشگنپورٹنسوکتوآےتوآےتودوونںپررویہواکیورپو‬
‫ارسارویسواخومیشواھچیئوریہ۔اگڑیواپرکورکوےکودوونںواکیواسھتو‬
‫اشگنپورٹنیسودالخووہںیئ۔ و‬
‫‪24‬‬
‫انایبوےنواینپودوتسوزانیوسجویکوینگنمویکورقتبیوںیموومشتیلوےکوےیلو‬
‫وہواجوریہوںیھتوےکوےیلوریہےواکواکیویتمیقوٹیسورخدیا۔زہموےنویھبو‬
‫اکیویتمیقووگڈلؿوالٹکواورونگنکورخدیے۔زہموداکدنارووکواانپولبوےپو‬
‫رکوریہویھتوہکوااچکنوانایبویکواگنہواےنپوےسودنچودقؾوےکوافےلصورپو‬
‫ڑھکےواسووخشووپشوونوجاؿویکورطػوایھٹ۔وجووحمتیوےکواعملوںیمو‬
‫ڑھکاواےسودھکیوراہواھت۔اکیوےحملوےکوزہاروںیوےصحوےکوےیلواؿویکو‬
‫اگنوہںواکواصتدؾووہا۔دوونںواینپواینپوہگجووچےکنواورورھپواکیودورسےو‬
‫یکورطػودےنھکیورپووبجمرووہںیئگ۔ےسیجودصویںوےلہپوےسواںیہنواکیو‬
‫دورسےویکوالتشویھت۔ونوجاؿوےنورخوریھپورکوداکؿودارویکورطػووخدو‬
‫وکووتمہجورکےنویکووکششویک۔رگمواسویکورگدؿوےسیجویسکوانقمیسیطوششکو‬
‫ےکواہوھتںوےھچیپوےنٹلپورپووبجمرووہیکچویھت۔انایبوےکوایووقیتورسخوبلوذراو‬
‫ےسوےلھکوےھت۔اسویکوومخمرواگنںیہودرازوکلپںویکونملچوےسوادرھوادرھو‬
‫اھجےنکنورپواےسووبجمروےئکواجریہویھت۔انایبوےنویھبووخدووکواھبنسےنلواورو‬
‫زہمویکورطػووتمہجووہےنویکورھبووپروگتوودوویک۔اسواکورخویھبوزہمو‬
‫‪25‬‬
‫یکواجبنواھت۔رگمواسویکورگدؿودنکےھویکوآڑوںیمورکوٹوےیلووہےئو‬
‫یھت۔اسواکودؽواھتوہکوےسوالھچورکوابرہوآراہواھت۔اسویکواسوسنںوںیمو‬
‫التمطواسواھتاورووہووخدوںیموہنوریہویھت۔اےسواگلوےسیجویسکوےنواشخوہپواجسو‬
‫الگبوونچوایلوےہواورواخیلواشخوااجتحجورکےتووہوےئورلزریہوےہ۔اسو‬
‫ونوجاؿومعپ کررےکوووجدوںیمویھبورلزاہواطریواھتواورووہووخدووکواھبنسےنلویکو‬
‫اناکؾووکششورکوراہواھت۔ و‬
‫’’ںیلچوڈارگنل؟‘‘زہمویکوآوازواےسوںیہکودوروےسوانسیئودی۔ و‬
‫’’آں…اہںواہںوںیلچ۔‘‘انایبوےنوھچکوالکہورکواہک۔ابووہوٹلپورکو‬
‫ئ‬
‫ٹیگویکورطػوڑبےنھویگلویھت۔رگمواسوےکواپئٹںووبلھجوےسووہورکورہو‬
‫ےئگوےھت۔زہموتہبوذنیہواوروزیتورطارویسوڑلیکویھت۔اسوےنوٹلپورکو‬
‫دیتھکیووہیئوانایبویکواگنوہںوےکواعتبقوںیموداھکیووتمعپ کررووکوادرھووتمہجو‬
‫اپورکووہورساتاپووچکنویئگ۔رھپواسوےنوابتویکوہہتوکتوےنچنہپوےکوےیلو‬
‫اےنپودقؾوروےکواوروانایبوےکواعتبقوںیموآیئگ۔ابومعپ کررویھبواؿوےکو‬
‫اعتبقوںیموادرھوآراہواھت۔اگڑیوکتوآےتوآےتوانایبورہودوودقؾورپوےھچیپو‬
‫‪26‬‬
‫ٹلپورکوداھکی۔وہوتہبوےبونیچواورورطضمبوداھکیئودےوریہویھت۔رھپو‬
‫بجووہواگڑیوےکورقبیویچنہپ۔انایبوےنورومیٹودابایاسویکواگڑیوےنو‬
‫آوازودنلبورکوےکواینپوڑھکویکںوےکوالکوےنلھکواکواالعؿوایک۔دنپرہوربسواکو‬
‫ڑلاکواؿواکوٹکیپوااھٹےئواؿوےکورمہاوہولچوراہواھت۔الکوےنلھکورپوڑلےکو‬
‫ےنوزہموےکوااشرےورپوٹفگوکیپویلھچپوٹیسورپورھکودےیئ۔ہمشچو‬
‫انایبوےکواہھتوںیموڑکپاواھت۔یھبکووہونہپویتیلورھپوااترورکوادرھواھجکنو‬
‫یتیلورھپوہمشچونہپویتیل۔ و‬
‫’’ریختیووتوےہوریمیواجؿ۔اتگلوےہودؽواکووھپؽوآجویسکویکو‬
‫اگنوہںوےنورچاوایلوےہ۔وےسیوااختنبووتوالوجابوےہ۔اوگنیھٹوںیموےنیگنو‬
‫اسیج۔ و‬
‫’’واہ۔‘‘وزہموےنوذووینعمورقفوںوںیموانایبووکوالہورکورھکودای۔ و‬
‫’’ایکووکباسورکوریہووہومت؟اگڑیوںیمووھٹیب۔‘‘انایبوےنوہمشچو‬
‫آوھکنںورپواجسایواوروزیتیوےسوڑھکیکووھکؽورکواینپوٹیسواھبنسؽویل۔زہمو‬
‫دورسیوڑھکیکوےسواسوےکواقملبوٹیسورپوآیھٹیب۔اگڑیوااٹسرٹورکوےکو‬
‫‪27‬‬
‫انایبویکواگنںیہوایسہواگڑیوےکوےشیشوےکواپرواسورطػوایھٹوںیھت۔اہجںو‬
‫ڑھکاووہاورپاشیؿواحؽوصخشومعپ کرروہمسجموریحتوانبوداھکیئودےوراہواھت۔‬
‫’’وہہہن‘‘وانایبوےنوھچکوانوگاریوےسورگدؿوکٹھجورکوےسیجووخدوےسواکنہراو‬
‫رھبورکواہکواورواگڑیوکیبویک۔ایسوےحملومعپ رکرویھبوزیتیوےسواشدیواینپواگڑیو‬
‫یکورطػوڑباھواھت۔ و‬
‫ئ‬
‫’’ہیولپورھبوںیموایکوڈراہموالیھکوایگیئھب؟وےھجمووتوھچکواتبئٹ۔ہیوسکووکو‬
‫ٹلپوٹلپورکوداھکیواجراہواھت؟اوروابوسکورپورفنتورھبیواکنہرورھبیویئگو‬
‫ےہ؟‘‘زہموےنورپسسجتوادنازوںیموانایبوےسووپاھچ۔اسورعےصوںیمواؿو‬
‫یکواگڑیواپرگنکوےسولکنورکوروڈورپورٹؿورکوریہویھت۔انایبویکواگنںیہو‬
‫ابروابرواسڈیئرمراکووطاػورکوریہوںیھت۔ و‬
‫ِْووکوتہبواتیمہودےنیوےتگلوںیہ۔اےسیویہودورسوںو‬
‫’’ھچکوولگووخد‬
‫ےکووحاسورپواغبلووہےنویکووکششورکےتوںیہواورووخدویہوہیوےنھجمسوےتگلو‬
‫ںیہوہکواسےنموڑھکاوصخشوریمیوتیصخشوےسوتہبوارپمسیو‬
‫وہاےہ۔وہہہن۔‘‘وانایبوےنواکیوابرورھپوانوگاریوےسواکنہرورھبی۔ و‬
‫‪28‬‬
‫’’اوووہویئھبووہاوایکوےہ؟وھچکوےھجمویھبوہتپوےلچواعمہلموایکو‬
‫ےہ؟‘‘زہموےنویعطقوایبنجونبورکووپاھچ۔ےسیجواےسویسکوابتواکوہتپویہوانو‬
‫وہ۔احالہکنووہواجؿویکچویھتوہکوانایبوےنویھبکویسکویکورطػواسورطحو‬
‫ٹلپوٹلپورکوںیہنوداھکی۔انایبویکواگڑیوھچکوتسسورویوےسوآےگوڑبھو‬
‫یہوریہویھتواورووہووخدورپواقوبواپےنویکواتاحؽووکششورکوریہویھت۔رگمو‬
‫اسویکوبیجعویسوےبوینیچوزہمووکویلغچواھکےتووہےئواتبریہویھتوہکو‬
‫الگبواکووھپؽووتڑوےیلواجےنورپواشخوایھبوکتورلزوریہوےہ۔ و‬
‫’’اشدیومتوےنویھبوداھکیووہواگواشگنپورٹنسوےکودایلخوٹیگورپو‬
‫ویلبزنیجوواٹئواڈنیوکیلبورشٹوںیمووبلمسواکیوونوجاؿوامہریورطػووتمہجو‬
‫اھت۔اہجںوےسومہوےنورخدیاریویک۔واہںورقیبیوداکؿورپواسوےنوںیمہو‬
‫داھکیواوروبتوےسوےسیجواےنپووہشوووحاسووھکواھٹیب۔ھچکوبیجعوےسوادنازو‬
‫ںیموےھجمواھجاتکنوراہواورورھپامہرےواعتبقوںیموابرہوکتوآواچنہپ۔‘‘انایبو‬
‫ےنواےسواتبای۔ و‬
‫‪29‬‬
‫’’وہووتورٹنسوےکوادنرووموجدویئکوولگوامہریورطػوہکلبورصػو‬
‫اہمتریورطػووتمہجوےھتواوروآھکنورھبوےکوںیہمتودھکیورےہوےھت۔ارگو‬
‫آپوےکواجدویئونسحوےنواےسوےبونیچورکودایووتواسوںیمواسواچیبرےو‬
‫اکوایکووصقرواھتوالھب؟رگموساؽوہیوےہوہکوآپوویکںواےسوابروابروٹلپورکو‬
‫دھکیوریہوںیھت؟‘‘زہموےنوےسیجواسویکووچریوڑکپویلووہ۔ و‬
‫’’ؿ…ننوںیہنووت…ںیمووتورصػواسوےیلواکیودووابروادرھٹلپورکو‬
‫رصػوہیودےنھکیویکووکششویکویھتوہکووہوامہرےواعتبقوںیمووتوںیہنوآو‬
‫راہ۔‘‘انایبوےنواےسوہیواتبےنویکووکششویکوہکوایسیووکیئوابتوںیہنووہیئو‬
‫ہکوںیمواسویکوتیصخشوےسواتمرثووہیئواورواےسوابروابرودےنھکیویکووکششو‬
‫رکوریہویھت۔ و‬
‫’’وتوکیھٹوےہ۔وہووجویھبواھتوںیمہواسوےسوایک۔وہوےھچیپورہوایگوابو‬
‫متووتواانپوومڈوکیھٹورکوولوانویئھب۔‘‘زہموےنواہکووتوانایبوےکواپٔوںوےنو‬
‫ئ‬
‫ایکسلرررٹیورپو ٹ‬
‫دابئوڈاؽورکواگڑیووکواھبےنگورپووبجمرورکودای۔اجےنوویکںوزہمو‬
‫وکوگلوراہواھتہکووہوامہرےواعتبقوںیمورضوروآےئواگ۔اشدیوہیودےنھکیوےکو‬
‫‪30‬‬
‫ےیلوزہمویھبوذراویسورگدؿواکھجورکواسڈیئرمرںیموےھچیپوےسوآےنووایلو‬
‫رٹکفیورپوابروابرورہگیورظنوڈاؽورکودیتھکیواوروانایبویکواگنںیہوارکسنیو‬
‫ککارواگڑیوےکودقومںوںیمودوڑیتوڑسکوےکواسھتواسھتواسڈیئورمروہپو‬
‫ابروابرواھجکنوریہوںیھت۔اگڑیوےکوادنرواکیوبیجعومسقویکوےبوینیچو‬
‫یھت۔رہگیواخومیشواکواعملواطریواھت۔اےسیوںیموزہموےکولیسورپلیبو‬
‫وہےنویگل۔اسوےنواکیورظنورکسنیورپوڈایلواوروٹیسوآؿورکوایل۔ و‬
‫’’ولیہوڈارگنل!واالسؾومکیلع۔‘‘ و‬
‫’’ایکواحؽوےہوریمیواجؿ؟مہوھچکویہودریوںیموآپوےکواپسوچنہپو‬
‫رےہوںیہ۔ےبومغووہواجٔو۔اہںوںیموراےتسوںیمووہں۔‘‘ و‬
‫’’اووااھچ…وڈلیؿوایر…رھپووتووخبولفحموےمجویگ۔‘‘ و‬
‫’’اوےک۔اوےکوابےئ۔‘‘زہموےنوراہطبومتخوایکووتوانایبوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’سکویکواکؽویھت؟‘‘ و‬
‫’’زانیووپھچوریہویھتوہکوبکوچنہپورےہووہومتوولگ؟رقتةیویھبسو‬
‫ولگوآوےکچوںیہ۔ریمیویئکودوتسوآپوےسوےنلمویکورظتنموںیہ۔سبومتو‬
‫‪31‬‬
‫وفریووچنہپ۔‘‘زہمواتبوریہویھتوہکوایسوےحملوانایبوےکولیسویکویھبوڑچایںو‬
‫اہچہچےنوںیگل۔ و‬
‫’’انیقیوہیوزانیویکویہواکؽووہویگ۔‘‘زہموےنواہکووتوانایبوےنوربمنو‬
‫کیچورکوےکوآہتسہوےسورکسماورکورگدؿوالہویئ۔ و‬
‫’’سیوڈیمؾ!آورےہوںیہومہ۔یئھبوآورےہوںیہ۔سبوھچکویہوولپںو‬
‫ںیموآپوےکواپسووہںوےگ۔اوےک‘‘انایبوےنورصتخموابتویکواورواکؽو‬
‫آػورکودی۔وہودیجنسہوےسوےجہلوںیموابتورکوریہویھت۔وےسیویھبووہوتہبو‬
‫وھکیئووھکیئویسوگلوریہویھت۔زہمواےسودیجنسہودھکیورکوتہبوےبونیچو‬
‫یھت۔وہواسوےسوتہبویسوابںیتورکانواچیتہویھت۔رگموانایبواکورسدواسوہجہلو‬
‫اےسووبےنلوےسوروکوراہواھت۔رھپویھبواسوےنویسکواہبےنوےسوانایبووکو‬
‫وبےنلورپووبجمرورکویہودای۔ و‬
‫’’وہواورپودروتخںویکووچویٹںوںیمواڑیتووہویئوگنتپودھکیوریہوںیہو‬
‫آپ؟‘‘زہموےنوایلگنوےکوااشرےوےسورکسنیوےکواپروانایبووکووتمہجورکو‬
‫ےکوےسیجووچاکنواسودای۔ و‬
‫‪32‬‬
‫’’اہں‘‘واسوےنوآیگتسہوےسوگنتپورپواکیوایتٹچووہیئواگنہوڈاؽورکو‬
‫اہک۔ و‬
‫س‬
‫’’ہیواکیو ٰ و‬
‫کووہیئوگنتپوےہ۔اسویکوڈوروابویسکوےکواہھتوںیمو‬
‫ںیہنوریہ۔ابوہیووہأوںوےکورمحووورکؾورپوےہ۔وہواےسواہجںواچےہویگو‬
‫اےنپواسھتوےلواجےئویگواورواےسوانواچےتہووہےئویھبواسواکواسھتودانیووہو‬
‫اگ۔اسویکوےبویسبوہیوےہوہکوہیویسکواقمؾورپویھبواینپورمیضوےسورکو‬
‫ںیہنویتکسواوروارگووکیئواسویکودمدورکانویھبواچےہووتوںیہنورکواتکسوویکہکنو‬
‫ہیوبسویکوچنہپوےسوابرہوےہ۔آہ۔سبویہیواحتلوھچکومہوڑلویکںویکو‬
‫ےہ۔امہریوڈورویھبواکیودؿویسکوےکواہھتوںیموامھتودیواجیتوےہ۔رھپومہو‬
‫اسریوزدنیگواسوےکوااشروںورپوزگارےنورپووبجمرووہواجےتوںیہ۔ارثکتیو‬
‫یکوزدنیگوایسوڈورورپودنبےھودنبےھوزگرواجیتوےہواوروھچکویکوزدنایگںو‬
‫اسویٹکوگنتپوےکویسیجووہواجیتوےہ۔ و‬
‫بجواحالتویکوآدنیھویتلچوےہ۔یسکوابتورپویخلتوڑبیتھوےہ۔روویںوںیمو‬
‫دبتیلیوآیتوےہ۔وتودنبنھویکوڈورووٹٹواجیتوےہواورومہودقمرویکووہأوںو‬
‫‪33‬‬
‫یکوزدوںیموآواجیتوںیہ۔اوسوےیلوویکںوانواینپوزدنیگویکوڈورواینپورمیضو‬
‫ےسواؿواہوھتںوںیمودںی۔نجورپونیقیووہہکوہیوامہریوزدنیگواکویھبوایخؽو‬
‫رںیھکوےگ۔ھچکوامہریویھبوامؿواجایورکںیوےگ۔تبحمویکوڈوروڑبیووبضمطو‬
‫وہیتوےہ۔ہیووٹٹورکویھبواکیودورسےوےسودجاوںیہنووہےنودیتی۔سجو‬
‫رطحویٹکوگنتپویکوڈورویسکواشخوےسواھجلورکوگنتپووکوروکویتیلوےہ۔اےسو‬
‫وہأوںوےکودوشورپوںیہکودوروںیہنواجےنودیتی۔ایسورطحوتبحمویکوڈورو‬
‫وٹٹورکویھبواکیودورسےوےسودجاوںیہنورکیت۔ضعبواواقتووایسپویکو‬
‫راہویھبولکنوآیتوےہ۔‘‘زہمووبؽوریہویھتواوروانایبواسو ککاوتںویکو‬
‫رہگایئوںیمواخومیشوےسوڈراویئرکےتووہےئوابروابروزہمویکورطػودھکیو‬
‫یتیل۔ و‬
‫’’تبحمویکوڈورواکیوابرووٹٹواجےئ۔وتورھپودوابرہوڑجووتوںیہنویتکسو‬
‫ان؟‘‘انایبوےنوزہمویکورطػودےتھکیووہےئووساہیلوادنازوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’تبحمویکوڈورووبضمطووہووتووہویھبکووٹیتٹویہوںیہن۔وخاہواؿویکوراہو‬
‫ںیمواحالتوےکووطافؿویہوویکںوانواحلئووہواجںیئ۔‘‘زہموےنواہک۔وتوایسو‬
‫‪34‬‬
‫ےحملواسوےکولیسویکویٹنھگوےنجبویگل۔وہواکؽورکےنویگلواوروادرھوانایبوےنو‬
‫اگڑیوزانیویکویلگوںیموومڑویل۔اجےنوویکںوانایبواکودؽواچوراہواھتہکووہوزانیو‬
‫ےکورھگواجےنویکواجبےئوآےگولکنواجےئ۔زہمووکویھبواسھتوہنو‬
‫رےھک۔سبووہواہنتووہواجےئواوروںیہکوپھچورکویجورھبوےکورووےل۔اےسو‬
‫زدنیگوںیمویھبکوانووتواےسیواحالتوےسواپالوزپاوہکواسویکوآھکنوےسوآوسنو‬
‫ربےسووہںواوروانویھبکویسکورحمویموےنواےسوزمغدہوایک۔اسوےکواممواپاپوےنو‬
‫اسویکورپورشوزہشادویںویکورطحویکویھت۔رھگوںیموےبوانپہودوتلویکو‬
‫رفواینویھت۔وہوہنموںیمووسےنواکوچمچوےلورکودیپاووہیئ۔زدنیگویکووچسیبو‬
‫اہبرںیواسوےنواینپورمیضوےسوےتسنہورکسماےتورسبورکویلوںیھت۔اجےنوآجو‬
‫اکودؿواسوزیکدنیگوںیموشیکودؿوآایواھتہکووہواہنتوھٹیبورکوروانواچیتہو‬
‫یھت۔ویکں؟آرخوویکں؟اےسووہوایکوایگواھت۔وہواےنپوآپوںیمواھجلوریہو‬
‫یھت۔اسےنمویلگوںیموداںیئوابںیئویئکواگڑایںوڑھکیوںیھت۔انایبوےنویھبو‬
‫اکیوانمبسوہگجودھکیورکواگڑیواپرکویک۔زہموےنوارتورکوٹفگوکیپو‬
‫ااھٹےئ۔دوونںویکواگنںیہواکیواسھتویلگوںیمودوروکتوایھٹوںیھت۔دوو‬
‫‪35‬‬
‫اگڑایںواکیواسھتواؿوےکواعتبقوںیموآورکورقیبیودویاروےکواسھتوآورکو‬
‫رہھٹوںیئگ۔ و‬
‫کب‬
‫زانیواورواسو کممااوےنوااکنورپووجشوادنازوںیمواابقتسؽوایک۔زانیویکوونہبںو‬
‫ےنوٹفگووکیپوووصؽوےئک۔وجوزانیوےنواؿویکورطػوڑباھےئوےھت۔وپراو‬
‫رھگووعروتںواورووچبںوےسورھباواھت۔دسورمےلواکوڈلبووٹسریورھگو‬
‫اھت۔آنگنوںیمواشایمہنواجسواھت۔زانیواؿووکوےیلواورپیوزنمؽوہپواجےنویگلووتو‬
‫زہموےنوواشوروؾواکووپاھچواوروادرھویلچویئگ۔انایبووکواورپوسجورمکےو‬
‫ںیمواچنہپایوایگ۔واہںونیتوڑلایکںوےلہپویہووموجدوںیھت۔زانیوےنواؿوےسو‬
‫اعترػورکواای۔ و‬
‫’’ہیوریمیوٹسیبورفڈنیوانایبوےہ۔ھٹیسواکرماؿویکویٹیبونجواکو‬
‫ویرپوںیمویھبواانپوزبسنوےہ۔ہیوامرٹسزورکوریہوےہواوروانایبوہیووکلمو‬
‫ےہ۔ہیویھبوامرٹسزورکوریہوےہ۔وگرجاوناہلوےسوالیبگنورکیتوےہ۔ہیو‬
‫ومیمہنوےہ۔ڈیواسیویپواصبحویکویتیہچویٹیب۔الوہرواہلٹسوںیموریتہو‬
‫ےہ۔دلجویہوڈسنفیوںیموآپوےکورقبیوآاجںیئوےگواوروہیواعرہفودیجمو‬
‫‪36‬‬
‫ےہ۔یبواسیویسورکوریہوےہ۔ملسمواٹٔوؿوےسوےہ۔اؿوےکواوبویھبوتہبو‬
‫ڑبےواترجوںیہ۔‘‘زانیوےنوبسوےسوابریوابریواعترػورکاایوتوانایبوےنو‬
‫بسوےسوانورصػواہھتوالمایوہکلبوبسووکوسکویھبویک۔ و‬
‫’’ایرواہکںورہویئگووہ؟واینتودری۔‘‘انایبوےنوزہمووکواکؽورکےکو‬
‫وپاھچ۔ و‬
‫’’واشوروؾوںیموزبیویھت۔سبوچنہپوریہووہںوایھب۔‘‘زہموےنو‬
‫اتبای۔رھپوبجوزانیوزہمووکوےیلورمکےوںیمویچنہپ۔بسوےسواسواکواعترػو‬
‫رکاایواوروبسوےسواگلواگلووپاھچوایگہک و‬
‫’’ایکودنسپورکوویگ؟‘‘ و‬
‫’’بسوھچکویہووگنماوولوایر۔ڈرکنویھب‪،‬اچےئویھب‪،‬وہقہویھب‪،‬وسٹیو‬
‫یھب‪،‬نیکمنووجویھبووہوےلوآٔووبسوےلچواگ۔اعرہفوےکوےیلوسبوڈگنو‬
‫ڈاگنولببومگویہووگنماوول۔‘‘رشریویسوومیمہنوےنوکہچورکواہکوتووپراورمکہو‬
‫وہقہقںوےسووگجنوااھٹ۔انایبوےکوبلویھبولھکوےسوےئگ۔وہواگلووصےفو‬
‫رپودرازویھت۔ومیمہنواورووکلمواکیوڈلبووصےفورپواوروزہمواعرہفوےکو‬
‫‪37‬‬
‫اسھتواقملبوےکووصےفورپویھٹیبویھت۔درایمؿوںیموڑبیویسوزیمویھچبو‬
‫یھت۔ و‬
‫’’ڑبیوینیمکووہومت۔اچبریواعرہفوےکورہووتقوےھچیپوزپیوریتہو‬
‫وہ۔‘‘زانیوےنوومیمہنووکورفیوومڈوںیموڈاٹنوالپویئ۔ و‬
‫’’ایکورکوںوایر؟ہیواچبریوخیشوربادریوےسوےہ۔رہواکؾوںیمووجنکیسو‬
‫ےسواکؾویتیلوےہ۔وہواتکسوےہوہکومگوےسویہواکؾوالچوےل۔ںیہنووتورھپو‬
‫سلیب س‬
‫اکیو یویہوالورکودےودو۔ارگویلگوںیمووکیئوریھپیواگلےنوواالولمو‬
‫اجےئووتووھکےئوالمیئویکویفلقوالورکودےودوواےس۔‘‘ومیمہنودبوتسرواعرہفووکو‬
‫اشنےنورپوےیلووہےئویھت۔اعرہفویھبوھچکورشامےتووہےئوےسنہواجوریہو‬
‫یھت۔ابیقوبسویھبویسنہوےسوولٹووپٹووہوریہوںیھت۔انایبورنوسویسو‬
‫لکشمبوذراوےسوبلووھکےلووہقہقںوںیمواؿواکواسھتودےوریہویھت۔لبیٹو‬
‫سش‬
‫ٹواکنال۔ہمشچواصػوایک۔ و‬
‫رپورےھکوڈےبوےسواسوےنو ٹ‬
‫’’یئھبودرالصواعرہفوھچکوذمیبہواٹپئویکوےہ۔ڑبیواعرافہنووگتفگو‬
‫رکیتوےہواوروومیمہنواکواؿوےسوتہبوذماؼواتلچوےہ۔‘‘ و‬
‫‪38‬‬
‫’’وتوااھچوےہوہنوایر۔ابواہیںودینیوےلئسموےنھکیسوایووکیئوسلجموزپےنھو‬
‫اکونشکنفووتوےہوںیہن۔ےبوااہتنووخیشواکوومعقوےہواورومہوبسوزانیویکو‬
‫وخویشںووکودوابالورکےنوآیئوںیہ۔‘‘وکلموےنوومیمہنویکواپدساریورکےتو‬
‫وہےئواہک۔ و‬
‫’’وتواوروایک؟مہورقتةیویھبسومہورمعواورووٹسڈٹنوالفئویکوڑلایکںو‬
‫اہیںوعمجوںیہ۔الہوالگووتووہانورضوریوےہوان۔‘‘وزہموےنویھبوراےئودی۔ و‬
‫’’ہیوانایبواصہبحواتگلےہ۔ھچکودیجنسیگوےکوےبلغوںیموںیہ۔‘‘ و‬
‫’’ںیہنو…ںیہن…وومیمہن۔انایبوریمیوتہبوولکزرفڈنیںیہ۔ڑبیوسنہو‬
‫ھکمواوروزدنہودؽوتیصخشوںیہ۔اےھچوےلھبووخوگشاروومڈوںیموریمےواسھتو‬
‫رھگوےسویلچوںیھت۔اجےنوسکوایخؽوےنوراہوںیمورنوسورکدای؟رہباحؽو‬
‫آپولفحمواجریورںیھکواوروےبویفلکتوےسواینپووشایخںواوروایتسمںواجریو‬
‫رںیھک۔ذراودریوکتوہیویھبوامہریومہووناہلومہوایپہلونبواجںیئویگ۔‘‘زہمو‬
‫ےنوومیمہنوےکووجابوںیمواہک۔ و‬
‫‪39‬‬
‫’’او۔ااھچوہیوابتوےہ۔اوںو‪،‬ووہں۔وکیئوایدوآراہووہواگ۔یسکوےسو‬
‫راےتسوںیمواکؽورپووکیئوابتووہویئگووہویگ۔اکیووتوآجولکوےکوڑلوکںووکو‬
‫اتپوںیہنوایکوہلئسموےہ؟مہوڑلویکںواکوںیہکوآانواجانویسکونشکنفوںیمواشلمو‬
‫وہان۔اؿووکومضہویہوںیہنووہات۔‘‘ومیمہنوےنواہک۔ و‬
‫’’اہںوایروہیووتوےہ۔متوواہںویسکوےکواسھتویئگوںیھت؟وکؿوالم؟سکو‬
‫ےکواسھتووتقوزگرا؟اہمتراواجانووکیئورضوریواھت؟اہمتراوربمنوویکںواینتودریو‬
‫ےسوزبیواجراہواھت؟اہمتراولیسوآػوویکںواھت؟وابواےسیووساولںواکودنبہوایکو‬
‫وجابودے؟ایروایکومہوواہںویسکوےسودویتسورکےنواوروقشعوڑلاےنواجیتو‬
‫ںیہ۔آپوامہراوبسوھچکوںیہ۔آپواہجںواچےہواجےتکسوںیہ۔ربمنوزبیورھکو‬
‫ےتکسوںیہ۔سبواسرےوقحورمدوںوےکوےیلویہواجزئورقارودےیئوےئگوںیہو‬
‫امہرےوےیلوںیہن۔‘‘وکلموےنواچیبریگوےسواہک۔ و‬
‫’’اہںویبویبواجؿ۔رمدواچبروںوےنووتواسرےوزامےنوےکووقحؼو‬
‫وعروتںووکویہودےورےھکوںیہ۔‘‘ و‬
‫َِ؟‘‘زہموےنوارتاورکووپاھچ۔ و‬
‫’’وہوےسیکوانجبوالثمَ‬
‫‪40‬‬
‫’’وہواسورطحوریمیواجؿ!وبجوسبورپووسارایںوڑچھوریہووہںووتو‬
‫بسوولگوکیبوزابؿووہورکووبںیلوےگ۔او۔ےلہپوڈیلزیووکےنھٹیبودوویئھب۔ےلہپو‬
‫زاناینںوونںوڑچنھودوی۔ےلہپووعراتںوونںوارتؿودوی۔یسکواپریٹویکودوعتو‬
‫ئ‬
‫آئویئھب۔رمدودعبو‬
‫یکورقتبیوںیمواجانووہ۔وتوےلہپووعروتںووکوواہںووھچڑو ٹ‬
‫ںیموےلچواجںیئوےگ۔اھکانوےلہپووعروتںووکودوویئھب۔اؿوےکواسھتوےچبو‬
‫ںیہ۔وعروتںوےکوےیلورہتسووھچڑودوویج۔ڈارٹکواصبحووعروتںووکوےلہپو‬
‫افرغورکدو۔ڈیلزیووکوٹیسودےودووایر۔اھتےنورہچکیوںیمووعروتںویکوڑبیو‬
‫رفایدوینسواجیتوےہواورورمدواچیبرےوایکورکںی؟‘‘اؿویکوایسووگتفگوےکو‬
‫دورالبیٹنورپواھکےنوےنیپویکواایشوءواجسودیوںیئگ۔بسوےنواینپواینپودنسپویکو‬
‫زیچںیوےلوںیل۔انایبوےنونیکمنوداوؽویکویکٹچورھبیواورابچےنویگل۔زہمو‬
‫ےنواےسوڈرکنوشیپویک۔ و‬
‫’’ینگنمویکورمسواداووہےنوںیموینتکواتریخوےہوایھب؟‘‘انایبوےنو‬
‫‪41‬‬
‫’’ایھبواہکوںویئھب۔ایھبووتواھکےنواکورپورگاؾوےلچواگ۔رھپوانچواگانو‬
‫الہوالگ۔رھپواجورکورمسواداووہواپےئویگ۔ و‬
‫’’بتووتوراتوےکوایگرہوجبویہواجںیئوےگ۔‘‘وومیمہنوےنواسریو‬
‫الیصفتتوےسوآاگہوایک۔ و‬
‫’’اوواگڈ!ہیووتوتہبودریووہواجےئویگ۔‘‘انایبوےنوھچکوےبوزاریو‬
‫اظرہویک۔ و‬
‫’’اوووہوایکووہاویئھب؟وخوصبرتواوروابذوؼوولوگںویکولفحمویجسو‬
‫ےہ۔وتقوزگرےنواکوااسحسویہوںیہنووہاگ۔دوووخانیتویھٹیبووہںووتوراتو‬
‫رھبووبؽوےتکسوںیہ۔مہواپچنوںیہوایکوہیودوواچروےٹنھگویھبوںیہنوزگاروںیکسو‬
‫یگ۔‘‘ و‬
‫’’ہنمواھبنسؽورکوابتورکوورتحمہمووخانیتوےکوالخػووبؽوریہووںیہو‬
‫آپ۔وقحؼووسناںویکواپدساریورکےنویکواجبےئواؿوےکوالخػورپوڈنگیپاو‬
‫رکوریہووہ۔‘‘وکلموےنوومیمہنووکوےسیجودوبچواسوایل۔یھبسولھکوالھکورکوسنہو‬
‫زپںی۔ و‬
‫‪42‬‬
‫’’یئھبواینتواسریووخانیتوںیمواکیوآدھورمدوںکیوابتورکےنوواالو‬
‫یھبووتووہانواچےئہوان۔‘‘ و‬
‫’’زیمتوےسوروہوزیمتوےس۔ایھبومہواچروںوےنوڑکپوایلوانوتواسریو‬
‫رمدایگنولکنواجےئویگ۔‘‘وکلموےنواہکوتوزہمویھبووبؽوایھٹ۔ و‬
‫’’اوووہ۔یئھبوںیہن۔ھچکوانووہکواچیبریووک۔رمدوےننبویکورسحتواکنؽو‬
‫یہوےنیلودو۔‘‘وہوونیتوںووبؽوریہوںیھت۔اعرہفواوروانایبواخومشوںیھت۔‬
‫سبواھکےنوںیمویھبواکلہواکلھپوےلوریہوںیھت۔ و‬
‫’’ااھچوولچووھچڑووایر۔یسکواکیواٹکپورپودیجنسہویسووگتفگورکےتو‬
‫ںیہ۔‘‘وزہموےنواہک۔ و‬
‫’’اہےئودیجنسہووگتفگ۔وہووتورھپوامہریواعرہفوایورھپوآپویکوانایبو‬
‫اصہبحویہورکویتکسوںیہ۔دیجنسیگواکوزرہومہوےسووتویئھبومضہوںیہنو‬
‫وہاتکس۔وسری۔‘‘ومیمہنوےنواہکوتووکلمووبؽوایھٹ۔ و‬
‫’’ولچوایروھچکووتورکو۔ھچکووتووبولواباب۔اعرہفواجین۔ادتباووہیتو‬
‫ےہ۔ربولیلجوےکوابربتکوانؾوےس۔وجودولںوےکودیھبووخبواجاتنو‬
‫‪43‬‬
‫ےہ۔آاغزووگتفگوےسوںیمہورسرفازورفامںیئ۔‘‘ابواعرہفویھبسویکووتہجواکو‬
‫رمزکونبویئگ۔ و‬
‫’’یئھبوںیموایکوابتورکوں؟ےھجمووتوابابواعمػویہوروھک۔‘‘واعرہفوےنو‬
‫اہھتوابدنھورکذعمرتورھبےوےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’ولویجوومولاینواصہبحووتواصػویہورکموںیئگ۔ابوایکورکںیومہ؟‘‘و‬
‫انایبووفؿورپویسکوےسودممھوےجہلوںیموابتورکوریہویھت۔وکلموےنوزہمو‬
‫وکوااشرہوایکہکوانایبوےسووبول۔وہووکیئوابتورکے۔بسویہوانایبووکو‬
‫ت‬
‫ڑبیوکشورھبیورظنوںوےسودھکیوریہو ھ کیںااورواسوےسوابتورکےنویکو‬
‫وکششورکوریہوںیھت۔زہموےنورسوالہورکوااشرہوایکہکوںیموابتورکیتو‬
‫وہں۔رھپوبجوانایبوےنواینپواکؽوڈراپویک۔وتوزہموےنووکلمووکو‬
‫اخمبطورکوےکواہک۔ و‬
‫’’انایبوزیلپوایر۔رسکیلی۔یھبسورہچےوآپوےکورہچےورپواکسمؿو‬
‫ےکورظتنموںیہ۔زیلپ۔‘‘انایبوےنواکیورظنورمکےوںیمووموجدویھبسورہچوںو‬
‫رپوڈایل۔اسوےکورلزےتووہوٹنںوےسوےبواسہتخویسوآہویلکن۔ و‬
‫‪44‬‬
‫’’آپویھبسوولگوےبوانپہووخشورظنوآرےہوںیہ۔ایکوآپوادنروےسو‬
‫یھبوتہبووخشوںیہ؟‘‘انایبوےنوبیجعوےسوادنازوںیمواہکوتوےحملورھبوںیمو‬
‫یھبسوےکورہچوںورپوہتکسواسواھچوایگ۔لپورھبوںیمووپرےورمکےوںیموادایسو‬
‫ربسوزپی۔ و‬
‫’’اہںوایروویکںوںیہن؟مہوادنروےسووخشوہ م کیںیوٹورہچےورپورکسماٹہو‬
‫ےہ۔‘‘ومیمہنواورووکلمواکیواسھتووبؽواںیھٹ۔ و‬
‫’’واہوواہو!ایکوابتویکوےہوانایبوآپوےن؟ہیودوونںووھجٹووبؽو‬
‫ریہوںیہ۔ارگوہیوادنروےسووخشوہ م کیںیوٹوےحملورھبووکواؿوےکورہچےورماھجو‬
‫ویکںوےئگوےھت۔اہں؟‘‘اعرہفوےنودممہویسواتیلواجبرکوانایبووکودادودےتیو‬
‫’’ںیہنواعرہفوہیوابتوآپوےسیکوووثؼوےسوہہکوریہوہ م کیںکہومہو‬
‫وھجیٹویسنہوسنہورےہوںیہ۔‘‘وکلموےنودصتقیواچیہ۔ و‬
‫’’دوھکیوومیمہنوتہبووخشوزماجوڑلیکوےہ۔بسووکواسنہودیتیوےہ۔ہیو‬
‫رنوسورہویہوںیہنویتکس۔ںیمواےسوتہبورقبیوےسواجیتنووہں۔بسوےکو‬
‫‪45‬‬
‫رہچےورپورکسماٹہواجسودانیواسوےکوابںیئواہھتواکولیھکوےہ۔رگموبجوہیو‬
‫روےنوہپوآاجےئووتوبسووکویجورھبوےکورالودیتیوےہ۔‘‘ و‬
‫’’ارگوہیوادنروےسووخشوےہووتورھپورویتوویکںوےہ؟‘‘اعرہفوےنواہکو‬
‫ئ‬
‫وتوبسووچکنویسوگی کیںااوروومیمہنویکورطػووغبرودےنھکیوںیگل۔ومیمہنویکو‬
‫احتلولپورھبوںیموریغووہےنویگل۔رگمووہووخدورپواقوبواپورکواکوزیمخویسو‬
‫رکسماٹہورہچےوہپواجسےئواعرہفوےکودنکےھورپودپھویسوامجورکووبیل۔ و‬
‫’’ہیوایکوانکٹورشوعورکودایویئھبوآپوےن؟ایھچواخیصولفحمویجسو‬
‫یھتوہکومتوےنوبسووکودیجنسہورکودای۔ااسیوھچکوںیہنوےہ۔وکباسورکوریہو‬
‫ےہوہی‘‘وومیمہنوےنواینپورلزیتوآوازووکوےتلیھپووہوٹنںویکویسنہوںیمواپھچورکو‬
‫اہکواورواسھتویہواینپودوونںوآوھکنںوےکوےلچنوےصحوںیمواکیورطػو‬
‫اوگنےھٹوےکواسھتواورودورسیورطػوایلگنوےکواسھتوےسیجوھچکواصػوایکو‬
‫وہ۔ و‬
‫’’او۔آیئویس۔‘‘زہموےنورپوسسجتوادنازوںیمواہکواوروومیمہنوےسو‬
‫اخمبطووہورکواہک۔ و‬
‫‪46‬‬
‫’’رہچہوااسنؿواکوآہنیئووہاتوےہ۔اسوےکوادنرویکووصتریواسوںیمو‬
‫دیھکیواجویتکسوےہ۔سبومہووغروےسوہیووصتریودےتھکیوںیہن۔وکؿواسوااسیودؽو‬
‫ےہوسجوںیمودردوہنورھباووہ؟ودگنسؽواوروویشحوااسنؿویھبورووایلورکےتو‬
‫ںیہواوروہیودردوتبحمواکووہاتوےہ۔تبحمویسکوااسنؿوےکواسھتواسھتویسکو‬
‫اجونروایویسکوامدیوزیچوےسویھبویکواجیتکسوےہواوروتبحمواکودردوتہبورہگیو‬
‫سیھٹوداتیوےہ۔ڑبیودردوانکونھبچووہیتوےہواسوںیم۔سجودؽوںیموہیو‬
‫دردواکیوابروسبواجےئووتورھپوآرخیواسسنوکتواجاتوںیہن۔رمےتووہےئو‬
‫یھبوآرخیویکچہویھبویسکویکوایدواکوآرخیوہفحتووہاورکیتوےہ۔‘‘زہمویکو‬
‫آوازویھبوگیھبویسویئگ۔رمکےویکواسریواضفووجوذراودریوےلہپوکتووہقہقںو‬
‫ےسووگجنوریہویھت۔ابوادایسوںیموڈوبوریہویھت۔ و‬
‫’’زہموہیووتواتبٔووہکوتبحمواسودقرورالیتوویکںوےہ؟‘‘وکلمووپھچو‬
‫ریہویھت۔ و‬
‫’’متوہیواتبودووہکومتوےنوتبحمویکویہوویکںویھت؟‘‘ومیمہنوےنواےسو‬
‫ربہتسجووجابودای۔ و‬
‫‪47‬‬
‫’’تبحمویکووتوںیہنواجیتوومیمہن۔ہیوتخبمکووتووہواجیتوےہ۔‘‘وکلموےنو‬
‫اہکووتوانایبوےکووپرےوووجدوںیمواکیوینسنسویسولیھپویئگواورواسوےنو‬
‫ڑبھورکوڈرکنواکوالگسوااھٹوایل۔ و‬
‫’’آرخوہیوتبحمواکوہفسلفوےہوایک؟‘‘زہموےنواھجلوےکووپاھچ۔’’ریمیو‬
‫اجؿواسواکانئتویکوقیلختواکودصقمویہوتبحموےہ۔دخاوےنووخدواےنپو‬
‫وبحمبوﷺوےسوقشعوایکواورورھپواےنپووبحمبویکواخرطواکانئتووکواجسو‬
‫دای۔اﷲوےنورفامودایوہکوارگوںیمواےنپووبحمبووکودیپاوہنورکات۔وتواسو‬
‫اکانئتووکویہودیپاوہنورکات۔‘‘اعرہفوےنوواضتحویک۔ و‬
‫’’رگمواعرہفوابواﷲواکواےنپووبحمبوےسوقشعواورومہوااسنونںواکو‬
‫اےنپووبحمبوےسوقشعواکیواسووتوںیہنووہواتکسان؟‘‘وکلمواکووساؽوتہبو‬
‫وصعمامہنواھت۔ و‬
‫’’وہوقشعویقیقحوےہ۔مہوقشعواجمزوےکواجپریوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’ایکوریہورااھجن‪ٰ،‬یلیلوونجمںواورووسینہوونیہماؽواکوقشعویھبواجمزیویہو‬
‫اھت؟‘‘ و‬
‫‪48‬‬
‫’’راےھجنواکوقشعواجمزواھت۔وارثواشہواکوقشعویقیقحواھت۔ونجمںوےکو‬
‫قشعواکوآاغزواجمزوےسووہا۔رگمواسوےنواجمزوےسوقشعویقیقحووکواپو‬
‫ایل۔ویکہکنواجمزوقشعویقیقحواکوالہپوزہنیوےہ۔امہریودبویتمسقوہیوےہوہکومہو‬
‫اجمزوےکوزےنیورپورہھٹواجےتوںیہواورواےسواپےنویکووجتسجوںیموگلواجےتو‬
‫ںیہ۔رگموبجواعمرشہوہیوامسجواورواانورپیتسوامہریووخاشہووکواپہیولیمکتو‬
‫ںیہنوےنچنہپوداتیووتومہوتبحمواکوروانوروےنوھٹیبواجےتوںیہ۔اےنپووبحمبورپو‬
‫ےبووافیئوےکوازلاامتواگلےتوںیہ۔الھبووبحمبوہپویھبویھبکوہنعطوزینویکواجو‬
‫یتکسوےہ؟اسورپویھبووکیئوازلاؾواگلایواجواتکسوےہ؟ںیہنوان۔رگمومہووتوبسو‬
‫ھچکورکےتوںیہ۔وتوےبووافوےہ۔وتووھجاٹورفیبیوداغوابزواوروبلطمورپتسو‬
‫ےہ۔وجوریمیوتبحمویکودقروںیہنویک۔ہیوالھبوایکوابتووہیئ۔رھپومہووخدو‬
‫وکدبوبیصنواورواجےنوایکوایکوھچکوےنھجمسوےتگلوںیہ۔ںیمہوآجوکتوتبحموےکو‬
‫وہفمؾواکویہوہتپوںیہن۔اکیووتوڑیبہورغؼووہواسوارگنزییوزابؿواکوسجو‬
‫ےن‪I Love u‬آیئوولوویوےکونیتووظفلںوےسوتبحمواوروقشعویکوانومسو‬
‫وکویہوڈوبوےکورھکودایوےہ۔وسبں‪،‬ویکگیوٹںو‪،‬راشکٔوںوہکلبوابووتوابکیئوےکو‬
‫‪49‬‬
‫ربمنورپویہواھکلووہاتوےہ۔آیئوولووی۔وپریولسنووتوربابدووہویکچوےہ۔اؿو‬
‫نیتووظفلںوےکواامعتسؽوےس۔راہوےتلچویسکورشفیودوزیشہووکورقبیوےسو‬
‫زگرےتووہےئوآیئوولوویواکواغیپؾودایواجاتوےہ۔ضعبواواقتواےنپواپوتلوےتکو‬
‫ِِواحرضویکوتبحمو‬
‫وکویھبوآیئوولوویوہہکودانیوھچکوویعمبوںیہنواھجمسواجات۔دور‬
‫سبواکیولیھکوامتاشےہ۔یئنواسیسنئوااجیدات‪،‬وومابلئووفؿواوروارٹنوٹینو‬
‫ِِورعوجورپواچنہپودایوےہواوروتبحموےکوووجدو‬
‫ےنوےبوایحیئوشحفووگیئووکوابؾ‬
‫ےکورپےچخواڑاورکورھکودےتیوںیہ۔قشعووتوڑبیودوریکوزنمؽوےہ۔وخؿوےکو‬
‫یقیقحوروتشںوںیمویھبوتبحموسبواکیوریمسویسوزیچونبورکورہویئگو‬
‫ےہ۔نہبواھبویئںوےکودرایمؿ‪،‬ووادلنیواورواوالدوےکودرایمؿوتبحمواینپو‬
‫دقرووزنمتلووھکویھٹیبوےہ۔رقیبیورےتشوداروںواوروزپوویسںوےسو‬
‫اقلعتتواناسزوںیہواورودوروےکودووتسںوےسورھگوولیرےتشوداروںوےسویھبو‬
‫زایدہوتبحموےہ۔ھچکوبیجعویسووہاویلچوےہ۔وکیئواجےئووتواہکںواجےئ؟و‬
‫وکیئورکےووتوایکورکے؟‘‘اعرہفوےنواکیویبملوابتومتخورکوےکوےبویسبو‬
‫ےسوآہویسورھبیواوررسوالہےنویگل۔رمکےوںیموھچکودریوےکوےیلوانساٹواسو‬
‫‪50‬‬
‫اھچوایراہ۔رمکےوےکودروازےواکورپدہواٹہرکوذرادریودعبووکیئوانووکیئوادنرو‬
‫اھجاتکنواورورھپوولٹواجات۔ و‬
‫’’مہوںیموےسوایھبوکتویسکوےنویھبورپلکیٹکیوزدنیگوںیمودقؾوںیہنو‬
‫راھک۔مہویھبسواےنپووادلنیوےکورھگواؿوےکوزریواسہیورہوریہوںیہ۔وہو‬
‫امہرےولبقتسموےکوےیلوایکوایکووخابونبورےہووہںوےگواورومہواینپو‬
‫ہگجواےنپودقمرواکوہلصیفواےنپوقحوںیمورکاےنویکووجتسجوںیموںیہ۔ںیمووتو‬
‫اکیووتمطسوےقبطویکورشمیقورطزویکوڑلیکووہں۔وادلنیوریمےوقلعتمووجو‬
‫یھبوہلصیفورکںیوےگ۔ںیمووبقؽورکوولںویگ۔وگوریمےودؽویکودڑھنکو‬
‫یھبویسکواوروےکوانؾوےسودڑھیتکوےہ۔رگموںیمواینپووخیشویکواخرطومکحو‬
‫دعویلوںیہنورکویتکس۔وہنجںوےنوےھجمومنجودای۔ےھجمواےنپودقومںورپو‬
‫ڑھکےووہےنواوروزامےنوےکوبیشنووورفازوےسوآاگہوایک۔اٰیلعومیلعتو‬
‫دالیئ۔ںیمواؿویکووخاشہویھبکوردوںیہنورکویتکس۔ہیوریمےوےیلویعطقوانو‬
‫نکمموابتوےہ۔‘‘ و‬
‫‪51‬‬
‫’’اعرہفوایکوہہکوریہووہومت؟اٰیلعومیلعتوایہتفووہورکوزامہنواہجتلوےکو‬
‫ونگاروولوگںوواالوہلصیفورکوےکواینپوزدنیگوربابدورکانواچیتہووہومت۔اےنپو‬
‫وادلنیوےسواصػووہکوہکوںیمواینپوزدنیگواکواسیھتوالفںوڑلےکووکوانبانو‬
‫اچیتہووہں۔یئھبواسوابتویکوذمبہوااجزتوداتیوےہ۔ریحتوےہ۔ںیمووتو‬
‫آپویکوابتونسورکواپلگووہےنویگلووہں۔ااپملبسوایر۔‘‘رقبیویھٹیبو‬
‫زہموےنواعرہفووکوےسیجووھجنھجڑودای۔ و‬
‫’’ںیموےنواتبایوانوایرہکوہیواﷲوایمںویکواگےئوےہ۔اہجںورمیضو‬
‫ابدنھودوودنبیھورےہویگ۔سبواکیوہیووادلنیویکورفامربندارےہ۔ابیقواسراو‬
‫زامہنووتووادلنیواکوانورفامؿوےہوان۔‘‘ومیمہنوےنویگفخوےسواہک۔ و‬
‫’’رگموومیمہنوبجومتواسودورواحرضویکواکیوزپیھویھکلورگوجیٹیو‬
‫ڑلیکووہ۔اےنپووادلنیوےسواےنپووقحؼویکوابتویھبورکویتکسووہوتورھپو‬
‫ںیہمتودھکوےہ؟وجوںیہمتوادنروےسورالاتوراتہوےہ۔‘‘انایبوےنویلہپوابرو‬
‫اسووگتفگںیموومشتیلورکےتووہےئوومیمہنوےسووپھچوڈاال۔ومیمہنوےلہپووتوذراو‬
‫اسووچیکن۔رھپولھبنسورکوانایبوےسواخمبطووہورکووبیل۔ و‬
‫‪52‬‬
‫’’رکشوےہوانایبوایر۔آپوےنویھبوھچکووبےنلواکووحہلصوایک۔ابومہو‬
‫دوتسونبویکچوںیہواورودووتسںوےسوھچکواپھچایوںیہنواجواتکس۔ریمیوڈیبکلو‬
‫ہیوےہوہکوسجوےسوںیموےنودؽواکورہتشووجڑاووہوریماوزکؿوےہ۔اخہلواکو‬
‫اٹیبواسوےنوالءورکوراھکوےہ۔رگموایھبوہیورپسٹکیوےکویلمعودیماؿوںیمو‬
‫ںیہنوآای۔ےلھچپونیتواچرواسؽوےسومہواکیودورسےویکودڑھونکںوںیمو‬
‫سبورےہوںیہ۔ںیمواسویکودویاینووہں۔وہویھبوےھجمووٹٹورکواچاتہو‬
‫ےہ۔امہرےوریپسٹنویھبواجےتنوہ م کیںکہومہواکیودورسےوےکوریغبوںیہنورہو‬
‫ےتکس۔بجواچںیہومہواکیووہوےتکسوںیہ۔امہریوتبحمویکوراہوںیمووکیئوامسیجو‬
‫راکوٹویھبواحلئوںیہنوےہ۔رگم…‘‘وااچکنوابتوروکورکوومیمہنواہوھتںو‬
‫ےسورہچہواپھچےئوکسسوکسسورکوروودی۔ و‬
‫’’رسکلیوایر۔ومیمہن…وزیلپ۔وخدووکواھبنسولوایر…وبجوبسوھچکویہو‬
‫کیھٹوےہووتورھپوہلئسموایکوےہ۔‘‘وکلمو‪،‬زہمو‪،‬انایبویھبسواےسوڈاھرسو‬
‫دےتیووہےئووپھچوریہوںیھت۔رگمووہووخدورپوطبضوںیہنورکواپوریہویھت۔اےسو‬
‫اپینوےکودنچووھگٹنودےیئوےئگ۔ و‬
‫‪53‬‬
‫’’وہورازواشدیوہیوآپووکویھبکوانواتبوےکسواوروانویہووہوابتواتبےنوےکو‬
‫اقلبوےہ۔‘‘ااچکنواعرہفوےنواہکوتوبسوےکورہچےودششرورہوےئگواورو‬
‫سش‬
‫ٹوےسو‬‫بسویکووساہیلواگنںیہواعرہفوےکورہچےورپومجوںیئگ۔ومیموہنو ٹ‬
‫آںیھکنووپھچنوریہویھتواوروابروابرووسںورکوےکوانکوچنیھکوریہویھتوےسیجو‬
‫زنہلووہاوےہ۔ و‬
‫’’اہںینااودووبسووک؟‘‘اسوےنورسووگیشوےکوادنازوںیمواعرہفووکو‬
‫اینپوزدنیگوےسوقلعتمورازواتبودےنیویکوااجزتودےودی۔اعرہفوےنوھچکو‬
‫دریووسےنچوںیمووتقوزگاروا۔رھپووجوھچکواتبای۔وہوبسووکووچاکنودےنیوےکو‬
‫ےیلواکیفواھت۔وابہتورکےتووہےئواچکچہوریہویھت۔رھپواسوےنودےبو‬
‫وظفلںوم کیںینااای۔ و‬
‫و‬
‫’’ومیمہنواورواکفشواکوقلعتوتہبوڑبےواریمورھگاونںوےسو‬
‫ےہ۔دوونںواخدناؿواٰیلعووساسیٹئوےکورگودیہوںیہ۔رھگوےکویھبسوارفادو‬
‫اینپواینپوہگجورپووخاشہویکولیمکتواکوقحووفحمظورےتھکوںیہ۔یہیووہجوےہوہکو‬
‫‪54‬‬
‫اکفشواوروومیمہنووکوآسپوںیموےنلمورپووکیئواپدنبیوانویھت۔وہوبجواچےتہو‬
‫اورواہجںواچےتہواگڑیوںیمووھگےنمولکنواجےتوےھت۔وکیئوھچوامہولبقودوونںو‬
‫اویہیبووزٹورپوےئگ۔روٹسیرٹنوںیموایقؾوےکودوراؿوڈرکنوایک۔رھپو‬
‫رشاتفویکواسریودحوںووکواپرورکوایلوایگواورواسوابتووکوھچکوویعمبوںیہنو‬
‫اھجمسوایگ۔ےسیجوہیویھبواؿویکوتبحمواکواکیوہصحواھتاوروتبحمویکویگتخپویکو‬
‫دلیلویھت۔وےسیویھبووجاینودویاینووہیتوےہواوروبجووخدویہورٹپوؽووکو‬
‫آگوہپوڑچاھایواجےئووتوہلعشوڑھبےنکوںیمودریویہوینتکویتگلوےہ۔تبحمو‬
‫دادغارووہویئگووتوششکوںیمویمکوآےنویگلواوروومیمہنویکوآھکنوتبحموےکوےشنو‬
‫نوونرنیوےنواصػواالعؿورکودایہکو‬ ‫ےسواسووتقویلھک۔بجواسوکیکبہ م و‬
‫ںیمواورواکفشواکیودورسےوےسودشدیوایپرورکےتوںیہواوروںیمہواکیو‬
‫وہےنوےسووکیئوںیہنوروکواتکس۔ومیمہنوےنواکفشواکودؽوتہبویہوداھکایو‬
‫ےہ۔اسوےیلوےھجمویھبواکفشوےسوتہبو مہدردیوےہواوروںیمواسوےکو‬
‫ت‬
‫سینہورپسووہویتکسووہں۔ذراویسوسپوووشیپوےکودعبوونرنیواکو‬ ‫اسےنمو ھی ک ک‬
‫ہ‬
‫ہلصیفورھگوواولںوےنووبقؽورکوایلاوروونرنیووکواکفشواکو مصفرروےننبویکو‬
‫‪55‬‬
‫ااجزتودےودیویئگ۔ابورھگوواولںویکواسریو مہدردایںویھبوونرنیواورو‬
‫اکفشوےکواسھتوںیہ۔ومیمہنوےسوہہکودایوایگوےہوہکووکیئوابتوںیہنو‬
‫اٹیبارگواکفشوںیہنوامؿوراہوتواسوےسوابوزربودیتسووتواہمتریواشدیوںیہنو‬
‫ہ‬
‫یکواجویتکسوان۔ںیہمتووکیئوااھچو مصف ررولمواجےئواگ۔وجووہواتکسوےہواکفشو‬
‫ےسویھبوزایدہوںیہمتواچےنہوواالووہ۔ابواسویکوزدنیگووتوربابدووہویہویکچو‬
‫ےہ۔اہکںویئگوتبحم؟اہکںویئگورمعرھبواسھتواھبنےنویکووہوںیمسق‪،‬وہو‬
‫ودعےووہودوعے؟ایکوہیوبسوھچکوتبحموںیموآرکوایکوایگ؟ںیہنوہیوبسو‬
‫ھچکوتبحمویکوآڑوںیموایکوایگ۔اہجںواےنپوامسج‪،‬واےنپواعمرشے‪،‬واےنپو‬
‫ب‬
‫ذمبہواورواےنپوڑبوںویکواپدساریواکواحلظوہنوراھکواجےئ۔واہں ھ رروایسو‬
‫رطحوےکویہواتنجئوربآدمووہےتوںیہ۔‘‘اعرہفوےنووپریوابتواتبورکواٰیلعو‬
‫ئ‬
‫وساسیٹئوےکواقتوضںوےکوانھگئٹےنواتنجئوربآدمووہےنویکواےنپودؽوںیمو‬
‫یپھچواسریوڑھباسواکنؽودی۔ و‬
‫’’ںیہنواعرہفومتواسواسرےوواہعقوںیمووپریووساسیٹئووکوزلمؾوںیہنو‬
‫رہھٹواویتکس۔اکفشواوروومیمہنوےکواودنےھوذجابتویکورووںیموہہبورکوااسیو‬
‫‪56‬‬
‫دقؾوااھٹےنواکورجؾووساسیٹئورپوںیہنووھتاپنواجاتکس۔دیفسووپشوےقبطواورو‬
‫زمدوروےقبطوےکوولوگںوںیمویھبواےسیووااعقتومنجوےتیلورےہوںیہ۔ہکلبو‬
‫رغبیویکوزعتودنچورووپںویکواخرطواپامؽووہیتوریہوےہ۔آپوانورصػو‬
‫اریموےقبطویکوذتلیلورکوریہوںیہ۔ہکلبویئنولسنوےکووقحؼواپامؽورکےنواکو‬
‫لنگسویھبودےوریہوںیہ۔آپووکووکیئوقحوںیہنوہکویسکوےکوذجابتووکو‬
‫رجمووحوایکواجےئ۔ایویسکویکورکدارویشکویکواجےئ۔‘‘ووکلموےنواعرہفووکو‬
‫ےسیجواھچپڑواسودای۔ و‬
‫’’ںیمووخدوامیتنووہںکہوریمےواسھتووجوھچکووہا۔وہوریمیوذجابیتو‬
‫وخااشہتواکوہجیتنواھت۔ورہنوںیمواکفشووکوروکویھبویتکسویھت۔وہوریمیو‬
‫یطلغویھتواوروےھجموریمیویطلغویکوزساوینلمواچےیہ۔ےھجموہلگواےنپونہبوےسو‬
‫یھبوںیہن۔ویکںوہکویسکووکودنسپورکےنواکوقحووہویھبوریتھکوےہ۔وکشہو‬
‫اکفشوےسورکوںووتویکں؟بجوونرنیووخدواسویکورطػواملئووہویئگووتو‬
‫ئ‬
‫ںیموسکووکومر ِودوازلاؾورہھٹائٹں؟اےنپوبیصنواورودقمرورپواشیکوںیہنو‬
‫وہں۔بجواےنپواایتخرںیموھچکوںیہنووہاگوتویسکودورسےوےکواایتخراتو‬
‫‪57‬‬
‫وکبصغورکانووتویعطقوانانمبسوابتووہواورکیتوےہوان‘۔‘وومیمہنوےنورسدویسو‬
‫آہورھبورکواہک۔اےسیوںیموزانیورمکےوںیمودالخووہیئ۔ و‬
‫’’واہو!ولفحمووتووخبورگؾوےہ۔وسریوایروامہمونںوںیموزبیو‬
‫وہں۔آپووکووتقوںیہنودےواپوریہ۔ابواھکانوایتروےہ۔اھکےنوںیمو‬
‫آپوولوگںوےکواسھتووہںویگ۔یسکوزیچویکورضورتووہووتواتبوےیئواگ۔‘‘ و‬
‫’’ونوونوایروںیمہویسکوزیچویکورضورتوںیہنوےہ۔امہریولفحمواسو‬
‫وتقوڑبیوذجابیتومسقویکولچوریہوےہ۔‘‘زہموےنوزانیووکواتبای۔ و‬
‫’’ویکںویھبوایکووہا؟ذجابیتوویکوں؟‘‘زانیوےنوریحتوےسووپاھچ۔وکلمو‬
‫ےنواہک۔ و‬
‫’’ایروہیواسراوایکودرھاواسوومیمہنومگیبواکوےہ۔دخاوےکوےیلواےسو‬
‫ئ‬
‫اجئ۔ارگوہیوھچکووتقواورواہیںووموجدوریہوانو‬
‫اہیںوےسواےنپواسھتوےلو ٹ‬
‫وتووہواتکسوےہ۔اسورمکےوےسوآپووکودردورھبےوانولںواوروخیچوواکپرو‬
‫انسیئودےنیوےگل۔ایورھپومہورفشورپورسواکھجےئوآپووکوحیبستورکیتووہیئو‬
‫ںیلم۔‘‘وشخویسوومیمہنوےنواہھتوابدنھورکوزانیوےسوروکیٹسویک۔ااچکنو‬
‫‪58‬‬
‫رمکےوںیموےہقہقورھکبےووتووسوگارواضفورھپوےسورتلجگنووہےنویگل۔زہمو‬
‫ابروابرواےنپولیسوہپویسکوےسواسیوامیواسیورپابتورکیتواورورھپویسکوقیمعو‬
‫یسووسچوںیموڈوبواجیت۔ومیمہنویکواہکینوبسوےکودامغورپووسارووہویکچو‬
‫یھتواورویھبسواسوےکوقلعتمووسچوریہوںیھت۔رگموانایبویکوتیفیکوبسو‬
‫ےسواگلویسویھت۔انایبوےنوتہبومکواھکانواھکای۔زانیواؿوےکواسھتواھکےنو‬
‫ںیمورشکیوریہ۔رھپوایسورمکےوںیمواںیہنواچےئودیویئگووتووکلموےنو‬
‫اینپواعتریفوالماقتوںیمواتبایوہک و‬
‫’’وگرجاوناہلوںیموامہراوربونتواسزویواکوتہبوڑباواکروابروےہ۔رعبو‬
‫اامراتوم کیںااوپسکیرٹورکےتوںیہ۔دوتلورھگویکوابدنیوےہ۔وادلنیویکو‬
‫اولکیتویٹیبوےہ۔نیتواھبیئوںیہ۔اکیواھبیئوارماکیوںیموزریومیلعتوےہ۔وھچاٹو‬
‫االسؾوآابدوںیموزپھوراہوےہ۔الجنمواھبیئوافیواےوےکودعبواوبوےکواسھتو‬
‫زبسنوںیمواشلمووہوایگ۔اےلگودووامہودعبودوونںواھبویئںکیواشدیووہےنو‬
‫اجریہوےہ۔‘‘ و‬
‫’’اہمتریوںیہنووہوریہوایک؟‘‘ومیمہنوےنوہمقلودای۔ و‬
‫‪59‬‬
‫’’ایھبواہکںوایروبجووہویگووتوبسوولوگںووکواوناٹیئورکوںویگ۔‘‘ و‬
‫’’سکوےکواسھتووہویگ؟‘‘ و‬
‫’’اسوےکواسھتوہکوسب۔بسوےکواسھت۔‘‘ومیمہنوےنوذوینعمو‬
‫’’وہووتوایھبوویرپوںیموومیمںوےکواسھتووتقوزگاریورکوراہو‬
‫ئ‬
‫اجئ۔اےسیووکو‬
‫ےہ۔بجوآےئواگوبتووسںیچوےگ۔متووخدویہوواہںویلچو ٹ‬
‫اسیت۔متویھبویسکوارگنزیوےکواسھتوبلکواجرکورصقورکانواشدیوریغتواکؾو‬
‫آاجےئ۔‘‘ہنموٹھپویسوومیمہنوےنوےبوابیکوےسواہک۔ و‬
‫’’وےسیوڑبیوزابؿودرازووہواامیؿوےس۔اشدیواکفشواھبیئوےنوایسو‬
‫ےیلومتوےسواجنتواحلصورکیلوہکواسوڈانئوےسووتواجؿوڑھچاانویہولکشمو‬
‫وہاجےئواگ۔‘‘ و‬
‫’’دھکیوولوآپوےھجموڈانئوہہکوریہوںیہووتورھپوںیموآپووکوڈانئونبو‬
‫ئ‬
‫رکوداھکئٹں؟‘‘ و‬
‫‪60‬‬
‫’’اووانوابابوہن۔آیئوامیووسری۔‘‘وکولموےنواہھتوابدنھورکاسوےسو‬
‫اجؿویشخبورکایئ۔ و‬
‫ئ‬
‫اتبئٹ۔ہیووکیئوڑبیورپو‬
‫’’ااھچوایروزہموانایبوےکوابرےوںیمووتوھچکو و‬
‫ارساروےسوتیصخشوداھکیئودےوریہوےہوےھجم۔‘‘ومیمہنوےنوزہموےسواہک۔ و‬
‫’’انایبویکوایکوابتووپیتھچووہوایر۔انایبووتورھپوانایبویہووہاورکیتو‬
‫ےہوان۔رکوڑویتپوابپویکویٹیبوےہوان۔ڑبےوانزوومعنوےسوزدنیگورسبورکوریہو‬
‫ئ‬
‫ب‬
‫ےہ۔رہوٹجنھجوےسوآزادوسبوےئنوےسویی کمااڈؽویکواگڑی‪،‬ااھچوڈرسی‪،‬و‬
‫ااھچواھکانو‪،‬یتمیقوومابلئ‪،‬واھٹھٹوابھٹوےسورانہ۔وجودؽواچےہورکویتکسو‬
‫ےہ۔یسکویکووکیئودماتلخوںیہنوےہ۔ریمیوٹسیبورفڈنیوےہواورووباےئو‬
‫رفڈنی…؟وکیئویھبوںیہن۔‘‘ و‬
‫’’ایک؟‘‘ومیمہنوےنوالھچورکووپاھچ۔ و‬
‫’’یجواہںوایھبوکتویسکویھبوڑلےکووکووطبرودوتسووبقؽوںیہنوایک۔‘‘ و‬
‫’’ریحتوےہ۔آرخووہج؟‘‘ و‬
‫‪61‬‬
‫’’سبواینپودنسپواکوآڈیئلیوںیہنولمواکسواںیہن۔ورہنواچےنہوواولںواکو‬
‫وتوامشرویہوںیہنوےہ۔‘‘زہموےنواتبایوتوانایبواےسوسبورتیھچواگنہوےسو‬
‫دیتھکیوریہ۔ و‬
‫’’وکؿووہواگووہووخشوتمسق؟وےسیوابیئوداوےوارگوںیموڑلاکونبو‬
‫اجٔوںیوٹوایکوںیموآپواکوآڈیئلیونبواجٔوںویگ؟‘‘ومیمہنوےنوربا وہِوراتسو‬
‫انایبوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںومتوتہبواامسرٹووہ۔‘‘انایبوےنورکسماورکواہک۔ و‬
‫’’وتورھپواہھتوالمٔو۔آجوےسوامہریودویتسویکپ۔ںیمویبملواکؽورکےنویکو‬
‫اعدیووہںواوروآےئودؿوآپویکوامہمؿوونبںویگ۔آپووکواھکےنورپوالبیتو‬
‫روہںویگ۔وخبوگنتوایکورکووںویگ۔وبولووبقؽوےہ۔‘‘ و‬
‫’’اہںووبقؽوےہ۔‘‘انایبوےنورکسماےتووہےئواسویکورگتفوںیمو‬
‫اانپواہھتورےتھکووہےئواہک۔ و‬
‫’’وبقؽوےہ‪،‬ووبقؽوےہ۔نیتودہعفووہکوان۔‘‘ومیمہنوےنورشارتوےسو‬
‫اہک۔’’ڑبیورشریووہومت۔ےھجمواہمتریواہکینونسورکوتہبودھکووہاوےہ۔اکفشو‬
‫‪62‬‬
‫ےنوتہبومکورظیفواکووبثتودایوےہ۔اانتودھکوہہسورکویھبومتورہووتقووخشو‬
‫ابشوریتہووہ۔ہیوڑبےووحےلصویکوابتوےہ۔تہبوزدنہودؽوتیصخشووہو‬
‫س س‬
‫مت۔ہیوریماوکینکتووربمنوےلوولواوروریمےورھگوےکودروازےوےھجتوہشیمہو‬
‫ےلھکوںیلموےگ۔ہکلبوآپویھبسوولوگںوےکوےیلوانایبوےنووکلمواورواعرہفو‬
‫وکویھبودوعتودےودی۔ و‬
‫’’رضوروویکںوںیہن۔آپویکوامہرےودووتسںویکوفصوںیموومشتیلو‬
‫امہرےوےیلوابثعورخفووہویگ۔‘‘رھپوبسوےنواکیودورسیوےسواےنپوربمنو‬
‫رئیشوےئک۔ینگنمویکورمسوںیمورشتکویکویئگواوروواسپوولےتٹووہےئوزہمو‬
‫ےنوانایبوےسوابتوڑیھچی۔ و‬
‫’’انایبوآجواکودؿومتوےنوتہبووبرتیوںیموزگاراوےہ۔ےھجموتہبو‬
‫لیفووہاتوراہ۔وکیئواخصوابتویھبوںیہنووہیئواورومتواسودقرورنوسووہو‬
‫یئگ۔‘‘ و‬
‫’’ڑبیوبیجعوابتوےہ۔ریمیووخدوھجمسوںیموںیہنوآوراہوایرہکوہیو‬
‫بسوایکوےہواوروویکںوےہ؟ڑبیولکشموےسوہیووتقوںیموےنوزگاراو‬
‫‪63‬‬
‫ےہ۔ریماودؽواچہوراہواھت۔ںیمواھبگورکویسکوااجڑویسکووریاےنوںیمویلچو‬
‫اجٔوںواوروواہںوھٹیبورکوسبورویتوروہں۔ریماوخیچوخیچورکوروےنووکودؽواچوراہو‬
‫ےہ۔دؽویکوبیجعوتیفیکوےہ۔اتگلوےہودؽواہوھتںوےسوالکنواجاتوےہ۔روحو‬
‫ےبونیچوےہ۔ھچکوااھچوںیہنوگلوراہ۔ںیمواہمتریووہجوےسولفحموںیمو‬
‫وموجدوریہ۔ارگوںیموایلیکووہیتووتوںیموےنوزانیوےسوذعمرتورکوانیلویھتو‬
‫اوروےلچوآانواھت۔‘‘انایبواتبوریہویھتواورواسویکوآوازوںیمواکلہواسودردواورو‬
‫مغوکلھچوراہواھت۔ و‬
‫’’وہوونوجاؿووجوںیمہواشگنپورٹنسورپوالمواھت۔یلہپورظنوںیمووہوآپووکو‬
‫شیکواگلواھت؟‘‘زہموےنوےسیجوکجھجورکوہیوابتووپیھچویھت۔ و‬
‫’’اہں۔ااھچواگل۔ڈنیہمسواھت۔‘‘ و‬
‫’’رھپ…آپوےنواکیودورسےووکووغبروداھکی؟‘‘ و‬
‫’’ااچکنوریمیواگنہوادرھوایھٹویھت۔وہووپریورطحوریمیورطػو‬
‫وتمہجواھت۔سبواگنہوےتلمویہووہووچکنورکودورسیورطػووتمہجووہوایگ۔رگمو‬
‫ابروابروریمیورطػوداتھکیوراہ۔ںیمویھبودیتھکیوریہ۔اسووتقوںیموےسیجو‬
‫‪64‬‬
‫یسکووخابویکواحتلوںیمویھت۔ںیمووخدووکوادرھودےنھکیوےسوروکوریہو‬
‫یھت۔یہیواعملواسواکواھتاورواگڑیوکتوآےتوآےتوہیوہلسلسودوونںورطػو‬
‫اتلچوراہ۔‘‘انایبوےنواتبای۔ و‬
‫’’وتورھپوںیہمتوایھبوکتوہیوھجمسوںیہنوآیئوہکوہیوبسوایکو‬
‫ےہ؟‘‘زہموےنووپاھچ۔وتوانایبوےنوااکنروںیموآہتسہوےسورگدؿوالہودی۔ و‬
‫’’ابابواہمترےودولںوےنووتبحمںواکووسداورکوایلوےہ۔اسواکواعملویھبو‬
‫یہیووہواگ۔ایورہیوےسیکونکمموےہ؟وویںویھبووہواتکسوےہویھبک۔ںیموںیہنو‬
‫امیتن۔ابتووکیئواوروےہ۔ےھجمووکیئوزفلکیوہلئسمووہاوےہ۔لکویسکواےھچو‬
‫ےسوڈارٹکووکوکیچواپورکاویتووہں۔‘‘ و‬
‫’’ہیوزفلکیوہلئسموںیہنوےہوایر۔ویکںوڈارٹکوںواوروڈیمنسیوےکو‬
‫رکچوںوںیموزپیتووہ۔‘‘زہموےنواہک۔ و‬
‫’’وتوابابوںیموایکورکوں؟ریمیواحتلوایھچوںیہنوےہ۔ںیموروانواچیتہو‬
‫ب‬
‫وہں۔نیبورکانواچیتہووہں ھررواشدیوریمیواحتلولھبنسواجےئ۔ریماورسو‬
‫وبلھجواورواسراومسجووزینواسووہوراہوےہ۔‘‘انایبواکورہچہوتہبوزمغدہواسواھت۔ و‬
‫‪65‬‬
‫’’رسکیلیوایر۔زیلپ۔وخاہووخماہونشنیٹودےوریہووہووخدووک۔رفٹسو‬
‫اڈیوابسکووتورھگوںیمووہواگ۔وکیئویکلہویکلھپوٹلبیٹوےلوانیلواوروآراؾو‬
‫رکو۔آجوکھتویھبوتہبویئگووہ۔ےنتکوےٹنھگولسلسموانھٹیبوزپاوےہ۔‘‘زہمو‬
‫ےنواےنپورھگوےکودروازےورپوارتورکوانایبووکواتدیکویک۔وہورھگودالخووہو‬
‫یئگواوروانایبویکواگڑیووایسپوےکورفسورپورواہنووہویئگ۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫ئ س‬
‫ولسرورلکویکورمڈیسزیو ک و‬
‫اورئوروٹسیرٹنویکواپرگنکوںیموآؿوریکووتوزہمو‬
‫ےنواانپولیسوآؿورکوےکواکیواکؽویک۔’’ںیموزہموابتورکوریہو‬
‫وہں۔آپواہکںوںیہ؟واسووتقوںیموروٹسیرٹنوچنہپویکچووہں۔‘‘ و‬
‫’’آپوڈنکیسوولفرورلیگیووسٹیوربمنواچروںیمویلچوآںیئ۔ںیمواہیںو‬
‫آپویہواکووٹیورکوراہووہں۔‘‘معپ کرروےنواتبایوتوزہموےنواگڑیوالکویکواورو‬
‫اےنپواشونںوکتورھکبےوابولںوںیمواویلگنںویکویھگنکورکےتووہےئو‬
‫وھچےٹووھچےٹودقومںوےسودایلخوٹیگویکورطػوڑبےنھویگل۔رئیچوٹفلو‬
‫ےنولپورھبوںیمواےسوڈنکیسوولفرورپواچنہپودای۔اچروربمنوسٹیورپویکلہویسو‬
‫‪66‬‬
‫دکتسودیووتودروازہولھکوایگ۔کیلبوولتپؿواورورگنیورشٹوںیمووہواواچنوابملو‬
‫وگراواٹچوونوجاؿورہچےورپورکسماٹہواجسےئودروازےویکواوٹوےسوومندارو‬
‫وہاواوروالسؾوےکودعبورسواکھجورکوڑبےوادبوےسوزہمووکوادنروآےنویکو‬
‫دوعتودی۔معپ کررواوروزہمویکووےسیویھبودورسیوالماقتویھت۔رگمویلہپو‬
‫الماقتوڑبیوتلجعواوروارفارفتیویکواحتلوںیمواسووتقووہیئویھت۔بجو‬
‫زہموانایبوےکواسھتواشگنپورٹنسوںیمورخدیاریوےکوےیلویئگوںیھت۔معپ رکرو‬
‫اوروانایبواکوآانمواسانمووہاواھت۔رھپوبجواؿویکواگڑیوزانیوےکورھگویکو‬
‫رطػوڑبھوریہویھتووتومعپ کوررویکوواٹئورلکویکووٹویاٹویھبواؿوےکواعتبقو‬
‫ںیموامتؾورعہصوریہویھت۔اجےنوویکںوزہمووکونیقیواھتہکوانایبورپورمو‬
‫ےنٹموواالواعتبقوںیمورضوروآےئواگ۔واہںوبجووہواگڑیوےسوارتوریہویھتو‬
‫وتودوواگڑایںواکیواسھتوواہںوچنہپورکوریکوںیھت۔اؿوںیمویلھچپواگڑیومعپ رکرو‬
‫یکویھت۔رھپوبجووہواگڑیوالکورکوےکورھگوےکودروازےوےسواؿووہیئو‬
‫یھت۔اسووتقوزہموےنومعپ رکرووکواگڑیوےسوارتےتووہےئودھکیوایلواھت۔ایسو‬
‫ےیلووہوزانیوےسواابقتسہیلوےسولمورکوواشوروؾواجےنواکواہبہنورکوےکوابرہو‬
‫‪67‬‬
‫اسوہگجویچنہپواہجںومعپ رکرویکواگڑیوریکویھتواورواسوےنواےسواگڑیوےسو‬
‫ربآدمووہےتوداھکیواھت۔انایبواورپودورسیوزنمؽورپویلچویئگواوروبجوزہمو‬
‫اگڑویںوےکواپسویچنہپووتومعپ ک ررواینپواگڑیوےسوربآدمووہورکواسوےکوروربوو‬
‫وہایگ۔ و‬
‫’’االسؾومکیلعو!ایکسکیکوٹزیم۔آپوونیپراوامےسوآرےہوںیہوان؟‘‘زہموےنو‬
‫اجےتویہوڑلڑھکایتویسوزابؿوںیمووپاھچواھت۔ و‬
‫’’یجواہں‘‘معپ کرروےنویھبوھچکورھتاورکووجابوںیمواہک۔ و‬
‫’’ںیموزہمووہں۔انایبوریمیودوتسوےہ۔زیلپوآپواانپواعترػو‬
‫س س‬
‫اورواانپوکینک و‬
‫توربمنودےودںی۔مہووخدویہوآپوےسوراہطبورکوںیلو‬
‫یگ۔درالصومہواہیںویسکونشکنفوںیموآےئوںیہ۔‘‘زہموےنودنچووظفلںو‬
‫ںیمواانپودماعوایبؿوایک۔ و‬
‫’’ےھجمومعپ کرروےتہکوںیہ۔ڈسنفیوںیموراہشئوےہ۔آپویکودوتسوانایبو‬
‫ےنواینپواقالتہنواگنوہںوےسومہورپوھچکوااسیواجدوورکودایہکوےھجمواینپودسھو‬
‫‪68‬‬
‫دبھویہوںیہنوریہ۔ہیوریماواکرڈ۔ہیوآپواکوھجمورپوتہبوڑباوااسحؿووہو‬
‫اگ۔‘‘معپ کرروےنوزہمواکورکشہیواداورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اووےک۔درالصوانایبوڑبیورنوسویسووہوریہویھت۔اےسوآپوےکو‬
‫اہیںوآےنویکوھچکوربخوںیہن۔ریخوںیموابتورکوولںویگ۔رھپوآپوےسوراہطبو‬
‫رکوںیلوےگ۔‘‘زہموےنواہک۔معپ کرروےسواکرڈوڑکپورکواےنپورپسوںیموڈاالواورو‬
‫زیتیوےسوواسپوٹلپوزپی۔ایسوےحملوانایبویکواکؽوآیئگویھتوہک و‬
‫’’متواہکںورہویئگووہ؟آجواسوابتووکواکیوہتفہووہالچواھت۔انایبویکو‬
‫احتلوتہبوارتبویھت۔یئکوڈارٹکوںووکوکیچواپورکواویکچویھت۔رہورطحو‬
‫ےسووہوابلکلوانرلمویھت۔یھبسوےنواےسوایسفنیتورمضیورقاردےودایو‬
‫ئ‬
‫اھت۔ےبووہجواسویکوآںیھکنوآوسنئٹںوےسورھبواجںیتواورووہوروےنو‬
‫یتگل۔زہموےنورہودقؾورپواسووکواھبنسال۔وہواجؿویکچویھتوہکوالصواعمہلمو‬
‫ایکواھت۔رگموانایبواسویکوابتوےسواافتکوںیہنورکواپریہویھت۔زہموےسو‬
‫معپ کرروےنواکؽورپوراہطبواحبؽوراھک۔دؿوںیمودووےسونیتوابروہواےسواکؽورکو‬
‫ےکورصػواکیویہوابتواتہک۔ و‬
‫‪69‬‬
‫’’زیلپوزہموےھجمواکیوکلھجوانایبویکوداھکودو۔ارگووہوھجموےسوںیہنو‬
‫انلمواچیتہووتوہنویہس۔سبودوروےسویہوںیمواےسویجورھبوےکودھکیوانیلواچاتہو‬
‫وہں۔بجوےسواسویکواکیوکلھجودیھکیوےہ۔بتوےسوراتویکودنینواورو‬
‫دؽواکووکسؿوریماوربابدووہورکورہوایگوےہ۔ریمیواحتلورپوبسورھگوواےلو‬
‫رپاشیؿوںیہ۔دؽوسبوںیموںیہنوےہ۔ںیہکونیچوںیہنوآات۔یئکوابرواسویکو‬
‫ایدوںیموںیموروویھبواکچووہں۔‘‘زہمواسویکواسریوےبووینیچںکوٹووخبیبو‬
‫ھجمسوریہویھتورگموایھبووہواسواحؽوںیموںیہنویھت۔ہکواسوےسووکیئوودعہو‬
‫رکیتوایواےسوھچکونیقیوےسوہہکواپیت۔ایلگواشؾوانایبوےنواےسواےنپواپسو‬
‫البورکوہیواہکہک و‬
‫’’ںیمویسکورطحواسوصخشوےسوانلمواچیتہووہں۔سجویکواکیو‬
‫کلھجوےنوےھجمورمضیوانبودایوےہ۔ےھجمواسوےسووکیئودیپسچلوںیہنو‬
‫ےہ۔سبواکیوومہواسوےہوہکواسوےنووکیئودؾواھجڑورکوےکوریمیورطػو‬
‫وھپکنوامرودیوےہ۔سجواکوھجمورپوارثووہوراہوےہ۔ںیمواسوےسووپانھچو‬
‫‪70‬‬
‫اچیتہووہںوہکوںیموےنواہمتراوایکواگبڑاوےہ؟ووجومتوےنوریمےواسھتوہیو‬
‫انرواوولسکوایک۔‘‘زہمواےسورباربواھجمسوریہویھتوہک و‬
‫’’ابابوااسیوھچکوںیہنوےہواوروابوںیمواےسوےسیکوڈوھڈنوں‘‘؟’’آپو‬
‫اسورٹنسورپواجںیئ۔ابروابرواجںیئ۔ںیمویھبواہمترےواسھتواجےنووکوایترو‬
‫وہں۔وہواتکسوےہووںیہودوابرہوالماقتووہواجےئ۔ںیمودوونیتوابروواہںواجو‬
‫یھبویکچووہں۔اسوےکوریغبواسراورٹنسویہویسکوااجڑوایبابؿواکورظنموشیپورکاتو‬
‫وہاوےھجموداھکیئودایورپودؽوربھگاےنواگلوںیمویلچوآیئ۔رگمودوابرہورھپواہںویئگو‬
‫وہں۔وہوںیہنواھتاورواسونبوواہںوھچکویھبوںیہنواھت۔‘‘ و‬
‫’’اووامیئواگڈ!ووتوابتواہیںوکتوچنہپویکچوےہ۔آگوےہورباربودوونںو‬
‫رطػویگلووہیئ۔‘‘زہموےنودؽوںیمووساچواوروانایبووکوڈاھرسودی۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔ںیمواےسورٹسیورکےنویکووپریووکششورکوںویگ۔‘‘ و‬
‫’’متواےسوڈوھڈنوولویگوریماودؽواتہکوےہ۔‘‘انایبوےنواہکواھت۔راتو‬
‫رھبووسچواچبروےکودعبوحبصوزہموےنومعپ کررووکواکؽورکوےکواکیوابرواےسو‬
‫ےنلمویکووخاشہویکویھتواوروایسوےلسلسوںیموایسووتقواہیںوروٹسیرٹنوںیمو‬
‫‪71‬‬
‫وموجدویھت۔ویکہکنومعپ رکروےنواےسواہیںواوناٹیئوایکواھت۔ذراودریودعبویہو‬
‫ورٹیوےنوڈرکنواورودورسیویکلہویکلھپویئکوزیچںیوالورکواوؿویکولبیٹورپواجسو‬
‫دیوںیھت۔ و‬
‫’’معپ کررواصبحوںیمویسکودیہمتوےکوریغبوآپوےسوانہکواچوہںویگوہکو‬
‫انایبوریمیوتہبوولکزرفڈنیوہکلبوریمیووبحمبودوتسوےہ۔ڑبیواسحسواورو‬
‫رنؾودؽویکوامکلوےہ۔مہواکیواسھتوامرٹسزرکوریہوںیہ۔وادلنیویکوےبو‬
‫ِِورگجوںیہ۔ھٹیسواکرماؿویکویٹیبونجواکوویرپوںیمواانپوزبسنو‬
‫دحویتیہچوتخل‬
‫ےہ۔اہیںواروبںویکورپارپویٹوےہ۔اسواکوہلئسموہیوےہوہکوآجوکتواسو‬
‫ےنویسکووکووباےئورفڈنیوایسوےیلوںیہنوانبایوہکووکیئواسواکوآڈیئلیوںیہنو‬
‫ہ‬
‫الم۔وادلنیوےنواےسوااجزتودےوریھکوےہوہکواہجںواچوہواانپو مصفررو‬
‫التشورکویتکسووہ۔رگمواسوےنووتوایھبوکتووکیئووباےئورفڈنیویہو‬
‫ہ‬
‫ت مہ کیںینااای۔ مصفرروانبانووتوتہبودورویکوابتوےہ۔آپویکوتیصخشوےسووہو‬
‫ھچکواتمرثورضورووہیئوےہ۔وہوآپوےسوےلمویگ۔وہواتکسوےہ۔آپواسواکو‬
‫‪72‬‬
‫آڈیئلیونبواجںیئ۔‘‘زہموےنواہک۔وتومعپ رکروےکورہچےورپورسمتواورو‬
‫سسجتویکویلمویلجوتیفیکوامنایںووہےنویگل۔ و‬
‫’’ابوآپوےھجمواینپوتیصخشواکویلیصفتووحاہلوبتودںی۔اتہکوالماقتو‬
‫ےسولبقووہوآپوےکوقلعتموھچکواجؿوےکسواورواےسواانپوہلصیفورکےنوںیمو‬
‫آاسینورےہ۔‘‘وزہموےنواہک۔’’ےھجمومعپ کرروےتہکوںیہ۔دوواھبیئواورودوونںویہو‬
‫ھجموےسوڑبےوںیہ۔دوونںویکواشدایںویھبووہویکچوںیہ۔دوویہوںینہبو‬
‫ںیہ۔وجوھجموےسووھچیٹوںیہواورواکجلوںیموزریومیلعتوںیہ۔وادلاصبحواورو‬
‫اھبویئںواکوتہبووعیسوزبسنوےہ۔وجورعبواامراتوکتوالیھپووہاوےہ۔ریمو‬
‫وپروےسواحؽویہوںیموالوہرولٹیسووہےئوںیہ۔یبواکؾورکواکچووہں۔ھچکو‬
‫رعےصوےکوےیلوویرپواجانواچاتہووہں۔وایسپورپواینپویلمعوزدنیگواکوآاغزو‬
‫رکوںواگ۔‘‘معپ کرروےنولیصفتوےسواےنپواعترػوںیمواتبای۔ و‬
‫’’وہںو…ااھچوہیواتبںیئ۔اسوےسوےلہپوآپویکوزدنیگوںیمووکیئوایسیو‬
‫تیصخشوآیئووہوےسجوآپوتہبواچےتہووہں۔تہبوسمورکےتو‬
‫‪73‬‬
‫وہں۔‘‘زہمواکوااشرہواشدیویسکویفولیموتیصخشویکورطػواھت۔معپ رکروےنو‬
‫دنچواثےینوےسیجوھچکووساچ۔ و‬
‫’’زدنیگوںیموںیمویلہپوابروسجوتیصخشوےسوںیمواتمرثووہاووہں۔وہو‬
‫انایبوےہ۔سجویکواکیوکلھجوےنوےھجمووخدوےسواگیبہنورکدایےہواوروابو‬
‫اشدیوزدنیگورھبووکیئودورسیویتسہوریمےونموںیموہنوامسوےکس۔ہیوابتو‬
‫ںیمووپرےونیقیواوروووثؼوےسوہہکوراہووہںکہوانایبوےکوریغبوںیمو‬
‫ادوھراوہں۔ارگوںیمواےسوہنواپواکسوتوریمےوےیلوتہبولکشمووہواجےئو‬
‫اگ۔ےلھچپواکیوےتفہوےسوھجمورپووجوتیفیکواطریوےہ۔وہوںیمواجاتنووہںنکااو‬
‫ریماودخا۔ےھجمواتگلوےہوےسیجواسوےکوریغبوہیواہجںووسانواسو‪،‬ےبورگنو‬
‫ےہ۔‘‘وہووبےلوالچواجراہواھتاوروزہموےکونموںیمووخیشویکواکیوبیجعو‬
‫یسورہلودوڑوریہویھت۔رھپوزہموےنواجےنویکوااجزتواچیہووتومعپ کررووکونیقیو‬
‫دالایہک و‬
‫’’متووحہلصوروھک۔اےلگودوواچرودؿوںیموانایبوےکواسھتورھپوآپو‬
‫ےسوالماقتووہیگ۔‘‘ و‬
‫‪74‬‬
‫’’کنیھتوویووسچم۔ہیوریمیورطػوےسوریقحواسوٹفگوآپوےکوےیلو‬
‫ےہ۔‘‘معپ کرروےنوریتصخورپواکیووھچاٹواسوٹفگوکیپوزہمووکوشیپورکےتو‬
‫’’ارےوہیوایک؟یئھبواسویکوایکورضورتویھت۔‘‘زہموےنورپوفلکتو‬
‫ادنازوںیمواہک۔ و‬
‫’’زیلپوریمیووخیشویھتوہکوںیموآپووکوھچکوشیپورکوں۔سبوریقحو‬
‫اسوےہ۔ و‬
‫وبقؽورکوےئجیل۔ںیہنویئھبوٹفگووکیئویھبوریقحواسوںیہنووہات۔اسوںیمو‬
‫دووتسںواکوولخصورھباووہاتوےہواوروولخصویکووکیئوتمیقوںیہنو‬
‫وہیت۔‘‘زہموےنواہکواوروٹفگوووصؽورکوےکومعپ رکروےسورتصخووہویئگ۔وہو‬
‫اےسواگڑیوکتووھچڑےنواسھتوآای۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫زہموےنوانایبووکورسرپازئوےکووطرورپوہیواغیپؾودایوہکوںیمواےسوالتشو‬
‫رکیکچووہں۔‘‘وتانایبوےکودبؿوںیمواکیوینسنسویسولیھپویئگ۔وہوےحملورھبو‬
‫‪75‬‬
‫ےکوےیلودششرورہویئگ۔رھپوبجوزہموےنواسوےکورووربووھٹیبورکواےسو‬
‫اتبایوہکومعپ رکرواصبحوےسوںیمولمویکچووہں۔سبواافتہیقورٹکفیوااشرےورپو‬
‫اسویکواگڑیوریمیواگڑیوےکواسھتوآرہھٹی۔ریمیواافتہیقورظنوادرھو‬
‫ایھٹ۔وتویلہپورظنوںیمویہوںیموےنواےسواچہپؿوایل۔رھپوہشیشوااترورکوںیمو‬
‫ےنواےسوایلگنوےسوااشرہورکوےکوآےگوےنلچووکواہکوتووہوےلہپووتوریحتوزدہو‬
‫اسووہا۔رھپواسوےنوریمیوابتووکوکپورکوایلاوروویںورسِراہوےتلچوےتلچو‬
‫امہریوالماقتووہیئگ۔مہواکیوروٹسیرٹنوںیمورہھٹےواسواکواعترػو‬
‫ارطضابوتبحموںیمو‬
‫ِو‬ ‫احلصوایک۔وہویھبواسودؿوےسوآپویکورطحو‬
‫ےہ۔اسویکواحتلویھبوآپویکورطحوارتبوےہ۔وہویھبویئکوابرواہنتیئوںیمو‬
‫روواکچوےہواوروسجوےجیتنورپوںیمویچنہپووہں۔اسواکویھبوتبحموںیموالہپو‬
‫ی‬
‫ا کصنپکررسنئوےہ۔آپودوونںویلہپوابروتبحموےسوآانشووہورےہوہ م کیںااورو‬
‫تبحموےسوآانشووہےنوواالوااسنؿورہورطػورصػواےنپووبحمبووکویہوداتھکیو‬
‫ےہ۔وبحمبواکورہچاوبحموےکوےیلوہبعکونبواجاتوےہ۔بحمواورووبحمبواکو‬
‫رقبوومومسںووکووخوگشاروانبوداتیوےہ۔ہیواکیوااسیوذجہبوےہووجووکششوایو‬
‫‪76‬‬
‫تنحموےسواحلصوںیہنوایکواجواتکس۔ہیواطعوےہ۔ہیوبیصنوےہ۔ہکلبوہیو‬
‫ڑبےویہوبیصنویکوابتوےہ۔‘‘زہموےنوتبحموےکووموضعورپوتہبو‬
‫ابینعمووگتفگویک۔وجوانایبوےکودؽورَپورپاورثواثتبووہیئ۔ و‬
‫رھپواےلگودؿووہوہحملویھبوآای۔بجومعپ رکروزہموےکورمہاہوانایبویکودوعتو‬
‫رپواسوےکورھگوچنہپورکواگڑیوےسوارتوراہواھتاوروانایبوربآدمےوںیمواسو‬
‫ےکواابقتسؽووکووموجدویھت۔وہورظنموددیینواھت۔بجودوویعطقوایبنجوااسنؿو‬
‫اکیودورسےوےکورقبیووہورےہوےھت۔رگمودوونںوےکوووجدوںیمو‬
‫دڑھونکںواکواکیوالتمطواپباھت۔دوونںوےکودؽوٹھپورکوابرہوآےنووکولچمو‬
‫رےہوےھت۔رسویکوشبنجوےسومعپ کرروےنورقبیوچنہپورکودریھےوےسوالسؾو‬
‫اہکواوروانایبویکورطػواہھتوڑباھای۔انایبواکورلزاتووہاواہھتوآیگتسہوےسوااھٹو‬
‫اورومعپ رکروےنواپکپکےتووہےئواہھتویکویلیھتہوںیموذجبووہوایگ۔ و‬
‫تہبویہوافنتسوےسوےجسووہےئورمکےوںیمووہوونیتںواکیودورسےوےکو‬
‫رووربووآوےھٹیب۔ےبواایتخرودوونںویکواگنںیہواکیودورسےورپویمجو‬
‫ںیھت۔انایبوےنواےنپواہوھتںوےسووجسواکوالگسومعپ کررووکوشیپوایک۔رھپو‬
‫‪77‬‬
‫بجومعپ رکرواوروانایبوےنواےنپواےنپواجؾوےسواکیواکیووھگٹنوےلوایلوتو‬
‫زہموےنودوونںوےکواجؾودبتلیورکودےیئ۔وہودوونںوریحتوےسودےتھکیو‬
‫رےہواورووساہیلورظنوںوےسوزہمووکوداھکی۔ و‬
‫’’دؽوےسودؽولمواجےئووتورھپواجؾوویکںواگلواگلورںیہ۔‘‘وزہمو‬
‫ےنورشارتوےسواہک۔ و‬
‫’’زہموہیوبسوآپویکودبوتلوےہ۔ورہنوہیویعطقواننکمموابتویھتو‬
‫ہکوہیونلمووہواتکس۔ںیمووتوآپواکوتہبورکشوزگارووہں۔‘‘معپ کرروےنو‬
‫رکشتآزیمواگنوہںوےسودےتھکیووہےئوزہموےسواہک۔ و‬
‫’’ںیمووخدووسچویھبوںیہنویتکسویھتوہکویھبکوامہراودوابرہواسانمووہو‬
‫ےکسواگ۔‘‘انایبوےنواہک۔ و‬
‫’’نجورووحںوےنوانلمووہاتوےہوان۔وہویسکوانویسکواہبےنولمویہواجایو‬
‫رکیتوںیہ۔وہوآپووکوایدوںیہنوہکورکیپونسحودبریوامجہلورپیووادیوانراؿو‬
‫اکاغؿوںیمویتسبویھتواوروزہشادہوفیسواولملکواریاؿوںیمومیقمواھت۔دبریو‬
‫کینلاشوںیمودوشاروزگارورےتسووبعرو‬
‫امجہلواےسووخابوںیمویلمووتووہواسو ک‬
‫‪78‬‬
‫رکوےکواسوکتوچنہپوایگواھت۔آپووتورھپواکیورہشوےکوابیسوںیہ۔آپواکو‬
‫مگنسوآپوےکودقمروںیموھکلودایوایگواھت۔رھپواسوںیموریماوایکوامکؽو‬
‫ےہ؟‘‘زہموےنواؿودوونںوےکووجابوںیمواہک۔وہودوونںواقملبوےکو‬
‫وصےفورپوآےنمواسےنموےھت۔ہکبجوزہمولبیٹوےکورسیتیواجبنورباامجؿو‬
‫یھت۔وہودوونںواکیودورسےوںیمواسودقرومگوےھتوہکوےسیجویسکورسیتےو‬
‫رفدویکووموجدویگواکواںیہنوااسحسویہوہنوراہواھت۔اتگلوےہوےسیجودووےبواجؿو‬
‫ےسوتبواقملبوںیموھٹیبورےہوںیہ۔ و‬
‫’’یئھبووکیئوابتورکو۔رہگیواخومیشوےسوےھجمووتووتشحووہوریہو‬
‫ےہ۔‘‘زہموےنوےسیجواؿووکوڑکپورکووجنھجڑواسدای۔دوونںوےنووچکنورکو‬
‫زہمویکورطػواھجاکنواورورھپودوونںوےکوبلورکسماےنوےگل۔ و‬
‫’’ھچکوےنہکووکوابیقورہویہوںیہنوایگ۔ےھجمواےسیوگلوراہوےہ۔ےسیجوںیمو‬
‫ںیہکوکٹھبوراہواھت۔سجوزنمؽویکوےھجمووھکجویھت۔وہوزنمؽوےھجمولمویئگو‬
‫ےہ۔‘‘معپ کرروےنووخادیبہوےسوےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫‪79‬‬
‫’’ںیمووتوخدووکواکیووخابویکویسوتیفیکوںیمووسحمسورکوریہو‬
‫وہں۔اجیتگوآوھکنںواکووخابواشدیوایسووکوےتہکوںیہ۔‘‘انایبویکوآوازویھبو‬
‫ےسیجویسکورہگےوونکںیوےسوارھبیووہ۔زہمورسواھتؾورکوھٹیبویئگ۔ و‬
‫’’اوویئھبوہیووخابوںیہن۔متوےتیجواجےتگوااسنؿووہواورواکیو‬
‫دورسےوےکوروربووےھٹیبووہ۔ےھجمووتوڈروےہوںیہکواکیودورسےویکوتبحمو‬
‫ںیموٰیلیلوونجمںویسیجواہکینوےکورکدارونبورکواکیویئنودااتسؿووکوانومنجو‬
‫دےودانی۔‘‘وزہموےنواہک۔ و‬
‫’’آرخوٰیلیلوونجمںوےکوےصقویکواخصوابتوایکویھت؟وجواؿواکوانؾو‬
‫رہزابؿورپواعؾوےہ۔‘‘انایبوےنوزہموےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ٰیلیلوےکوقشعوںیموونجمںودویاہنووہوایگواھت۔وہواسوایککیوکلھجو‬
‫دےنھکیوےکوےیلوزہشادیوےکولحموےکواپسواجاتووتوےچبواےسورھتپوامرورکو‬
‫ونجمںواورودویاہنوہہکورکوزیمخورکودےتی۔رگمووہووہلاہلؿووہورکویھبوٰیلیلویکو‬
‫اکیوکلھجودےنھکیوکتوواہںووموجدوراتہ۔ٰیلیلویلگوںیمووشرونسورکوابؾورپو‬
‫آیتواوروونجمںووکواینپوکلھجوداھکورکواہھتوابدنھورکواہیںوےسوےلچواجےنو‬
‫‪80‬‬
‫وکویتہک۔اکیورواایتوںیمووتواہیںوکتودرجوےہوہکوونجمںوےنوٰیلیلوےکو‬
‫ےتکوےکواپٔوںویھبووچؾوڈاےلوےھت۔‘‘ و‬
‫’’او۔وڈنرلف۔‘‘معپ کرروےکوہنموےسوےبواایتخروالکن۔ و‬
‫ِِونسحواکوانؾوےہ۔مہوہمہو‬
‫’’یجواہں۔درتقیقحوتبحموآرزووےئورقب‬
‫وتقوسجوےکواپسورانہواچےتہوںیہ۔سجووکواانپوانبوانیلواچےتہوںیہ۔ویہو‬
‫وبحمبوےہ۔وبحمبورہواحؽوںیمونیسحووہاتوےہ۔ویکہکنونسحووتودےنھکیو‬
‫واےلواکواانپوادنازِوورظنوےہ۔بحمووکووبحمبوںیمواخیمویمکورظنوںیہنو‬
‫آیت۔ارگورظنوآےئویھبووتووسحمسوںیہنووہیت۔وسحمسووہویھبووتوانوگارو‬
‫ںیہنوزگریت۔تبحمویکورہواداودربلیوےہ۔اہیںوکتوہکواسواکومتسویھبو‬
‫رکؾوےہ۔اسوویکافویھبورپوفطلواورواسویکوافجویھبورپوششک۔وبحمبویکو‬
‫افجویسکوبحمووکورتکِوووافورپووبجمروںیہنورکیت۔درالصووافووہیتویہوےبووافو‬
‫ےکوےیلوےہ۔وبحمبویکوراہوںیموذعموریواورووبجمریواکوااہظروںیہنو‬
‫رکات۔اسواکویلمعورجتہبوآپووخبیبورکوےکچوںیہ۔وبحمبویکودنسپوبحمویکو‬
‫دنسپواورووبحمبویکوانودنسپوبحمویکواندنسپونبورکورہواجیتوےہ۔تبحمورکےنو‬
‫‪81‬‬
‫واےلودجایئوےکوالعوہویسکواوروایقتموےکواقلئوںیہنووہےت۔‘‘زہمو‬
‫وبےلویلچواجوریہویھت۔انایبواورومعپ رکرووغبرواسو ککاںیتویھبونسورےہو‬
‫ےھتواورواکیودورسےووکواکوکٹوابدنےھودےھکیویھبوےلچواجورےہو‬
‫ےھت۔ااچکنوانایبویکواممورمکےوںیموآیئووتوانایبوےنوڑھکےووہےتو‬
‫وہےئومعپ کررووکواتبای و‬
‫’’ہیوریمیوامموںیہ۔معپ کرروےنویھبوادبوںیموڑھکےووہورکواسو‬
‫اخوتؿووکومیظعتودی۔‘‘اخوتؿوےنورسوےکوااشرےوےسومعپ کررووکوالسؾوایک۔ و‬
‫’’اموام۔ہیوریماودوتسوےہواوروزہمووکووتوآپواجویتنویہوںیہ۔‘‘ و‬
‫نی ب س‬
‫’’اہں ک وٹ۔یئھبووھٹیبوآپوولگ…ںیموآپووکوڈرٹسبوںیہنورکانو‬
‫ھ‬
‫اچیتہ۔درالصواٹیبوںیمواالسؾوآابدواجوریہووہں۔ایھبودووےٹنھگودعبوریمیو‬
‫الفٹئوےہ۔متورسکیلیووہ۔ےلھچپویئکودونںوےسواہمتریوتعیبطواکیفواتمرثو‬
‫یلچوآریہویھت۔‘‘ و‬
‫’’آپورکفوہنورکںیوامام۔ںیموابلکلوکیھٹووہں۔‘‘انایبوےنووخوگشارو‬
‫ومڈوںیمواہک۔ و‬
‫‪82‬‬
‫’’آپووکواریئووپرٹوڈراپورکںی۔‘‘ و‬
‫’’ںیہنواٹیبومتووھٹیب۔اہمترےودوتسومتوےسوےنلموآےئوںیہ۔ںیمویلچو‬
‫ئ‬
‫اجئوںویگ۔‘‘زسمواکرمواوؿوےنوڑھکےوڑھکےوابتویکواورووایسپوےکو‬
‫ٹ‬
‫ےیلولچودںی۔ و‬
‫’’ریمےوامامو‪،‬اپاپوھجموےسوتہبوتبحمورکےتوںیہ۔معپ کررودھکیوولںیمو‬
‫الھچپووپراوہتفہوڈرٹسبوریہووہںیوٹواماموریمیووہجوےسوابویھبوینتکورکفو‬
‫دنموںیہ۔‘‘ و‬
‫’’متوزہشادیووہواباب۔ابوںیہمتوزہشادہولموایگوےہ۔ابوامہرےو‬
‫ےیلوآپوےکواپسواہکوںوٹتقووہواگ۔‘‘زہموےنواےسوگنتورکےتووہےئو‬
‫ابتوانسیئ۔ و‬
‫’’وکباسویکورضورتوںیہنوےہ۔ااھچ۔متوریمیواسسنووہواورواسسنو‬
‫ےکوریغبالھبوایجواجاتکسوےہ؟‘‘انایبوےنواسوےکووجابوںیمواہک۔ و‬
‫‪83‬‬
‫’’ااھچوابابوابوےھجمووتوااجزتودو۔ریمیواکیودووہگجوااپٹنمٹنئو‬
‫ےہ۔راتووکواکؽورپوابتووہویگ۔‘‘زہموےنواانپورپسواھبنسؽورکوااجزتو‬
‫امیگن۔ و‬
‫’’وھٹیبویئھب۔ہیوااچکنوایکودلجیوآزپی؟وآپویکوابوتںوےسووخبو‬
‫روقنویمجویھت۔‘‘معپ کرروےنوافلکتہنواہک۔ و‬
‫’’اہمتریودنسپدیہوڈشونٹموربایینواورواپےئوالشیپسوونباےئوںیہ۔ںیمو‬
‫ےن۔‘‘وانوایوبوےنوزہمووکورکواجےنوےکوےیلواھکےنویکوشکشیپورکےتو‬
‫ئ‬
‫’’اوےئووہےئ۔رگمووسریوایررھپوبجوآیئورضوروونباورکواھکئٹںو‬
‫یگ۔‘‘زہموےنوانایبواکورہچہووچام۔معپ کرروےسواہھتوالمایواورورتصخووہیئگ۔ و‬
‫’’معپ کررووکیئوابتورکووںیہمتواھکےنوںیموایکودنسپوےہ؟ڈرسیووکؿواسو‬
‫ااھچواتگلوےہ؟وممسووکؿواسودؽووکواھباتوےہ؟ڈرکنوںیموایکوےتیپووہ؟واچےئو‬
‫ںیمووشرگوینتکودنسپورکےتووہاوروایکوایکواشملغوںیہ؟‘‘انایبوےنواکیویہو‬
‫‪84‬‬
‫اسسنوںیمواسریوابںیتووپھچوںیلواوروےبواایتخرومعپ رکرویکوڑبیویسوآوھکنںو‬
‫ںیمواھجیتکنوریہ۔ و‬
‫ئ‬
‫’’یچسوابتواتبئٹوںواجؿ۔ہیواانپواہھتوذراوریمےودؽورپورانھک۔‘‘معپ کررو‬
‫ےنوانایبویکورمرمیویسوالکیئواھتؾورکواینپواھچیتوےسواگلیئ۔اسواکودؽو‬
‫دکھودکھورکےتووہےئوےسیجومسجوےسوابرہوالھچوزپےنووکوےبورقارووہو‬
‫راہوےہ۔ و‬
‫’’زدنیگوںیموآجویلہپوابروےھجموااسحسووہاوےہوہکوابوکتوںیموسبو‬
‫اانپواخیلواسوووجدوےیلوزدنیگواکورفسوےطورکاتوراہوہں۔دخباوےھجموویںوگلو‬
‫راہوےہ۔ےسیجوریمیوروحوآجوھجموےسوآرکٹایئوےہ۔اہمتراورقبوےھجمو‬
‫زدنیگویکوتقیقحوےسوآانشورکوراہوےہ۔سبوریماودؽواچہوراہوےہوہکومتوایسو‬
‫رطحووصتریونبورکویھٹیبوروہواوروںیموںیہمتوداتھکیوروہں۔اہمتریواؿو‬
‫ومخمروآوھکنںورپویتکپھجودرازوںیکلپوریمےودؽویکودڑھنکوںیہ۔ریمےورھگو‬
‫ںیمودنھودوتلویکویمکوںیہن۔ریمیوزدنیگوںیموبسوھچکواھت۔رگموآجو‬
‫ےھجموااسحوسووہاوہکوریماوبسوھچکووتوآپوںیھتواوروںیموابوکتوآپو‬
‫‪85‬‬
‫ےکوریغبواہنتواھت۔اجیتگوآوھکنںواکوہیووخابوتنجوےکووصتروےسویسکویھبو‬
‫وطرومکوںیہن۔‘‘معپ کرروےسیجوےبواایتخرووبےلوالچواجراہواھت۔ و‬
‫’’ریمیواحتلویھبوھچکوآپوےسومکوںیہنوےہ۔معپ کرروتبحمواکوانؾو‬
‫ےتنسوےتنسووچسیبواسؽوزگروےئگ۔ابواتپوالچوہکوںیمہووتوتبحموےکووہفمؾواکو‬
‫یھبوںیہنوولعمؾ۔ذلتِووتبحمویکویتسمواسودقرودموہشورکویتکسوےہ۔ںیمو‬
‫ےنویھبکووساچوہنواھت۔زہموےنوےھجموااسحسودالایوہکومتویسکوےسوتبحمو‬
‫س‬
‫رکےنویگلووہ۔ےھجموھچکوربخوںیہنووہویکس۔اسودؿوںیموویکںنل و‬
‫توٹلپورکو‬
‫آپووکدھکیوریہویھت؟ےھجموںیہنوھجمسوآیتویھتوریماودؽوویکںوااچٹواسووہو‬
‫ایگےہ؟ںیموویکرکنوےبونیچووہرکورہویئگووہں؟وبسوھچکوبیجعواسوگلوراہو‬
‫اھت۔ےبوکشوتبحمویکوںیہنواجیتوسبوہیووہواجیتوےہواورووجوزربدیتسورکو‬
‫ےکویسکووکواینپوتبحموںیموانیلواچےتہوںیہ۔وہوہشیمہواناکؾورےتہوںیہ۔تبحمو‬
‫دیقودنبوےسوآزادوےہ۔ہیوبسووکواینپورگتفوںیمووتوےلویتکسوےہ۔رگمو‬
‫وخدویسکویکورگتفوںیمورہوںیہنویتکس۔تبحمواکیوالافینوذجہبوےہ۔رہو‬
‫ااسنؿوےکواسھتوتبحمواکیواگلواتریثوریتھکوےہ۔ںیہکوتبحموےکودؾوےسو‬
‫‪86‬‬
‫ئ‬
‫دیوواجےتوںیہ۔آجو‬‫تختواحلصورکوےیلواجےتوںیہ۔ںیہکوتختووھچڑو ک‬
‫ِِواحرضوںیموارگو‬
‫ےکواسوینیشمودورےنوااسنؿوےسوتبحمونیھچویلوےہ۔دور‬
‫تبحمواکوووجدویسکورطةحیقوےہووتووہورغضویکووصرتوںیموتبحمواسںیسنو‬
‫ےلوریہوےہ۔‘‘انایبوےنواکیفویبملوابتویک۔ و‬
‫’’رگموامہریوتبحمورہورغضوےسواپکووہویگ۔مہوتبحموےکواسو‬
‫الافینوذجےبووکوارغاضووواقمدصویکورہوآالشئوےسواپکورںیھکوےگ۔مہو‬
‫اینپوتبحمووکوارَمورکںیوےگ۔‘‘معپ کرروےنورپووجشوادنازوںیموانایبوےسو‬
‫ِِوتبحمویکودجتدیویکواوروانایبوےنویھبواینپوےبوولثوتبحمومعپ کرروہپو‬
‫دہع‬
‫وھپؽوویتپںویکووصرتواھچنورورکودی۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫اشؾووکودؿورھبواکواکھتاہراودبعادیجملورھگواچنہپووتواسواکورہچاوتہبواھجبووہاو‬
‫اھتاورووہورپاشیؿواحؽوداھکیئودےوراہواھت۔ابکیئوآنگنوےکووکےنورپووھچڑو‬
‫رکواسوےنوواسپورمکےویکوراہویل۔اسویکوویبیوزنتہوےنودیجمواکورہچہو‬
‫دھکیورکویہوادنازہواگلوایلوہکودیجمووکووخنتاوہوآجویھبوںیہنویلم۔وہورہشواکیو‬
‫‪87‬‬
‫زریعوآالتوانبےنووایلورفؾوںیموالمزؾواھت۔اےسوواہںوراھکووتویشنموےکووطرو‬
‫رپواھت۔رگمودؿورھبواسوےسورطحورطحوےکواکؾوےیلواجےتوےھت۔‬
‫اکررگیوںوےکواسھتووطبروہمنکلپررواکؾورکان۔امرٹیکوےسواسامؿوالانووہات۔دیجمو‬
‫اصوبحوذراورھگوزبسویووتواچنہپودوو۔آجووچبوںووکووتواوکسؽوےسواجورکوےلو‬
‫آٔو۔آجوڈراویئوروںیہنوےہ۔رھگواولوںوےنوںیہکواجوانواھت۔متویہواؿوےکو‬
‫اسوھتوےلچواجؤو۔رغوہکیضودیجمویشنمو‪،‬وزمدور‪،‬وڈراویئورواورورھگوولیوالموزوؾو‬
‫بسوےکواکؾورکےنویکوذہموداریواھبنوراہواھت۔اوںسوےکواپوچنوےچبو‬
‫ےھت۔ڑبیونیتوڑلوایکوںودنواو‪،‬واضفواورورداودرہجواہویئوےکواکیورپاوویئٹیو‬
‫اوکسؽوںیموزپھورویہوںیھت۔ڑبیووتنمںورمادوںوےسودیپاووہےنوواالو‬
‫اولکاتواچدنواسواٹیبونیلقثورنورسیواوکسؽوںیمورسیتیوالکسواکواطبلوملعو‬
‫اھتاوروبسوےسووھچیٹودوواسہلوراشمودؿورھبواینپواماموےکواپسورھگوںیمو‬
‫ریتہ۔لکودنپرہوزہارویکورلیسیویھت۔رھگوےکوارخااجتولکشمبووپرےوےئکو‬
‫اجرےہوےھت۔رھگویکورضوروتںووکووپراورکےنوےکوےیلودیجمواےنپواموکلںو‬
‫ےسواکیفورمقواڈیواسنوےلورخچورکواکچاھت۔رہوامہودووزہارووہواےنپورقضو‬
‫‪88‬‬
‫یکوادایگیئوےکوعمجورکاوداتیاوروابیقورمقوےسووپراوہنیہمورھگواکواظنؾوالچایو‬
‫اجات۔ابوےلھچپونیتودؿوےسواسواکوامکلوالوہروایگوہاواھت۔واہںواؿوےکو‬
‫یسکوزعزیویکوڈیکبھووہویکچویھت۔اچروںووچبںویکوسیفوٹیلووہریہویھت۔رہو‬
‫روزوایچبںوسیفوووصیلواکوونسٹوالورکواینپوامںووکودںیتی۔آجووتوویچبںوےنو‬
‫اصػوہہکودایاھتہکوامہرےورپلپسنوےنواہکوےہ۔ارگوسیفویکورمقوانوالو‬
‫وکس۔وتواوکسؽوتموآان۔زنتہوتہبورپاشیؿویھت۔اےسویسکودحوکتوادیمو‬
‫یھبویھتوہکوآجودیجمووکووخنتاہورضورولمواجےئویگ۔رگمودیجمویکورھگوآدمورپو‬
‫اسویکورپاشیؿووصرتودھکیورکوزنتہواکودؽوھجبواسوایگواھت۔ و‬
‫’’ایکووہاودیجم؟‘‘رپیوےنوڈرےتوڈرےتووپاھچ۔ و‬
‫’’ھچکویھبوںیہن۔احیجواصبحوآجویھبوالوہروےسوںیہنوآےئ۔رھپو‬
‫وکؿوداتیووخنتاہ؟‘‘ و‬
‫’’اؿواکواٹیبووتواؿویکودعؾووموجدیگوںیمواسراواظنؾوالچوراہوےہ۔آپو‬
‫اسوےسوےتہکوہکووچبںویکوسیفوےکوےیلووتواپچنوزہارویکورمقودےو‬
‫داتی۔ابیقواحیجواصبحویکوآدمورپومہوےلوےتیل۔وچبںوےنولکوسیفوےلورکو‬
‫‪89‬‬
‫اجانوےہ۔ورہنواںیہنوالکسوںیموںیہنوےنھٹیبودایواجےئواگ۔‘‘زنتہوےنوزمغدہو‬
‫یسووہورکواہک۔ و‬
‫’’وتواےسولکوانوانجیھبواوکسؽ۔لکوےسوںیمواسوےسووکباسورکوراہو‬
‫وہںوہکوولچوےھجموآدیھورمقویہودےودو۔رگمووہورحاؾووخر۔اجمؽوےہووجو‬
‫اسوےکواکؿورپووجںویھبو ک و‬
‫ریووہ۔ڑبیوڈاٹھیئوےسوہہکوداتیوےہ۔احیجو‬
‫اصبحوآںیئوےگووتودںیوےگ۔ںیمواہکںوےسودوں؟ےپوٹنموںیہکوےسوآو‬
‫ںیہنوریہ۔اڈیواسنوےلورکونجواکوامؽوایترورکانواھت۔وہواکؾوراکووہاوےہ۔‬
‫آپوولوگںووکوسبواینپوزپیوریتہوےہ۔امہریووبجمرویںواکوںیہمتوااسحسو‬
‫یہوںیہنوےہ۔اچپسوزہاروےسوزادئویکورمقومتواڈیواسنوںیموےلورکواھکو‬
‫ےکچووہ۔ابوارگووخنتاہوںیمودواچرروزویکواتریخووہویئگوےہووتومتوامہریواجؿو‬
‫رپونبوآےئووہ۔حبصوےسونیتواچروابروامگنوےکچووہومتوھجموےس۔ربداتشو‬
‫یکویھبووکیئودحووہیتوےہ۔دیسیھویسوابتوےہ۔ےلہپوامہرےواچپسوزہارو‬
‫وپرےورکو۔رھپوںیہمتورہوامہویکومکیووکووپریووخنتاہودقنویتلمورےہویگ۔اسو‬
‫ےنوآجووتواہیںوکتوہہکودایوےہ۔‘‘دیجموےنوےصغویکواحتلوںیموزنتہو‬
‫‪90‬‬
‫وکواسریولیصفتواتبورکوےسیجواےنپوادنرواکواسراوابغرواسواچیبریورپواڈنلیو‬
‫دای۔ و‬
‫’’ابوایکووہواگودیجم؟‘‘وہورپاشیینوےسووبیل۔ و‬
‫یھبسوےچبووجواپسویہوہیواسریووگتفگونسورےہوےھت۔ااہتنیئوےبویسبویکو‬
‫احتلوںیمواکیودورسےواکورہچہودھکیورےہوےھت۔ و‬
‫’’ایکووہانوےہ۔دوووتقویکورویٹولکشمووہوریہوےہ۔اہکںوےسوالورکو‬
‫دوںوںیہمت۔ڑباووشؼواھتوانوںیہمتوویچبںووکواشلگنوڈیممیواوکسؽوںیمومیلعتو‬
‫دالینوےہومہوےن۔ابورکوواانپووشؼووپرا۔ںیموحبصوےسواشؾوکتونیشمو‬
‫ےکورپزےویکورطحواؿوےکواہںواکؾورکاتووہں۔ےتفہوںیمواکیوہعمجویکو‬
‫یٹھچووہیتوےہ۔اسودؿویھبووہوےھجمویسکوانویسکواکؾوےکوےیلوولباےتیلو‬
‫ںیہ۔ےھجمواینپوتحصواکووہشوںیہنوےہ۔امیبرورےنہواگلووہں۔ںیمواب۔رسو‬
‫رپورقضوےہ۔آرخورکوںووتوایکورکوںوںیم؟‘‘دیجموےنورسٹیپورکواہک۔ و‬
‫’’دوھکیوزنتہومگیبولکوےسوونیتںوویچبوںووکورساکریواوکسؽوںیمو‬
‫دالخورکواودو۔واہںوسیفویھبوںیہنودانیوزپیتواوروابووتواتکںیبویھبوتفمو‬
‫‪91‬‬
‫لموریہوںیہ۔اشلگنوڈیممیواوکسولںوایکرخااجتوربداتشورکانوامہرےو‬
‫ےسیجودیفسووپشوےقبطوےکوسبواکوروگوںیہنوےہ۔ہیوامؽودارواورودوتلو‬
‫دنموولوگںوےکووچےلچنوںیہ۔رغبیوہقبطویسکویھبووصرتورپاویئٹیو‬
‫اداروںوےکوارخااجتوربداتشوںیہنورکواتکس۔اینتواھبریوںیسیف۔رھپیگنہمو‬
‫رتنیواتکںیبواورورہوروزوارنشیٹسیواکورخچ۔رنرسیواکوہچبورہوروزواکیولسنپو‬
‫اکیورربواورواکیواشرنپوےلورکواجاتوےہواورواشؾووکواخیلواہھتوولٹوآاتو‬
‫ےہ۔حبصورنشیٹسیویکوداکونںورپووچبںویکوڑیھبولگبکہموٹیتوےہواوروسبورہوہچبو‬
‫لسنپواکیپواشرنپواورورڑبوامگنوراہووہاتوےہ۔داکدنارورضحاتوےنواینپونمو‬
‫امےنوداؾوووصؽورکےتوںیہ۔بیجورخچوےسوانورصػووچبںویکواعدتوڑگبو‬
‫ریہوںیہ۔ہکلبواںیہنووضفؽورخیچویکوتلویھبوزپوریہوےہ۔اریمورھگوںو‬
‫ےکووچبںووکودھکیورکورغبیوےکوےچبویھبورھگوواولںوےسودوانگبیجورخچو‬
‫امےتگنوںیہ۔ریماوسبوےلچووتوںیمواسرےوزامےنووکوخیچوخیچورکوہہکودوںوہکو‬
‫دخاوےکوےیلووھچےٹووصعمؾووچبںووکوروےپودےورکواوکسؽوانواجیھبو‬
‫رکو۔ڑبےووہورکوہیوآپوےسوزایدہوبیجورخچوامںیگنوےگ۔رمعواوروڑبیو‬
‫‪92‬‬
‫ش س‬
‫الکوسںوےکواسھتواسھتواؿوےکوررفییکشمی و‬
‫توےکوارخااجتویھبوڑبےتھو‬
‫اجںیئوےگ۔مہواینپواوالدوںوےکوانزورخنےوااھٹےتوااھٹےتواںیہنواسودقرو‬
‫اگبڑودےتیوہ م کیںکہوسجودؿواؿووکوبیجورخچوہنوےلم۔وہواوکسؽواجےنوےسو‬
‫یھبوااکنریووہواجےتوںیہ۔رھپوبجووہولمعوزدنیگوںیمودقؾورےتھکوہ م کیںیوٹو‬
‫روشتوےلورکواکؾورکےتوںیہ۔بیجورخچویکواعدتوروشتویکووصرتو‬
‫اایتخرورکواجیتوےہ۔آرخووہوااسیوویکںورکےتوںیہ؟رصػواسوےیلوہکو‬
‫اںیہنوےلہپودؿوےسویہوبیجوںیموونٹوڈاؽورکواوکسؽواجےنورپووبجمروایکو‬
‫اجاتوےہ۔اتہکواسوالچلوںیموآرکووہواوکسؽواجےنورپوآامدہووہواجںیئ۔سبو‬
‫بیجوںیموروہیپوڈاےنلویکواعدتووجووادلنیوےنواےنپوےچبووکورھگوںیموڈایلو‬
‫یھت۔اسوبیجوںیموبجوکتوروہیپوںیہنوڈااتل۔بتوکتواسوےکورساکریو‬
‫اوروریغورساکریواکؾواپہیولیمکتوکتوںیہنوےتچنہپ۔روشتووخرووکوروشتووخرو‬
‫انبایوسکوےن؟وادلنیوےن۔اسوےکومنجودےنیوواولںوےنوالڈواوروایپروںیمو‬
‫اسویکوبیجوںیموروےپوڈاؽوڈاؽورکواےسوروشتووخروانبدای۔دخباووچبںو‬
‫ےسوالڈوایپرورضورورکو۔رگمووجوتہبومکورمعوےچبوںیہ۔اؿووکواےنپواہھتوےسو‬
‫‪93‬‬
‫ئ‬
‫آئ۔اؿووکواےنپواہھتو‬
‫اھکےنوےنیپویکوزیچںیوےلورکودواورواوکسؽووھچڑورکو ٹ‬
‫ےسوےسیپورخچورکےنویکواعدتوہنوڈاول۔بجودورسیورسیتیوالکسوںیمو‬
‫اجےنوےکواقلبووہواجںیئووتوانمبسواسورخچودںی۔رگمواسواعدتووکویھبو‬
‫روزواکوومعمؽوہنوانبایواجےئ۔امںویکووگدوےسونپچبویکودحںیومتخووہےنو‬
‫کتووادلنیویکورتتیبوااسنؿوےکوڑباھےپوکتواےسواےنپوارثاتوےکوزریو‬
‫ارثوریتھکوےہ۔ذہلاواوالدویکومکورمعیوںیمواؿویکورتتیبواتحمطورطےقیوےسو‬
‫رکںی۔سجورطحویسکویھبوڑیپویکوافوتلواشوخوںکوٹواسھتواسھتوہنواکاٹواجےئو‬
‫وتووہویھبکودیساھواوروانتوروڑیپوت مہ کیںی و‬
‫نواتکس۔ہکلبوادرھوادرھواینپوےبو‬
‫رتبیتواشوخںووکوالیھپورکواھجڑیوامنونبورکورہواجاتوےہ۔ےبودحوالڈوایپرو‬
‫وچبںویکواعدتووکواگبڑاتوےہ۔وچبںوےسوتہبوایپروےئجیک۔رگمویھبکویھبکوذراو‬
‫یسویتخسویھبوربتوانیلواانتویہورضوریوےہ۔انتجوآےٹوںیموکمنواکووہانو‬
‫رضوریووہاتوےہ۔ و‬
‫وتوامںوابپوامکےتوسکوےیلوںیہ؟اینپواوالدووکوایھچومیلعتودےنیواؿویکو‬
‫تحصواورواؿوےکولبقتسمووکورتہبوانبےنوےکوےیلواںیہنورقابینووتودانیوزپیتو‬
‫‪94‬‬
‫ےہواناورورھپومہووکؿواسواینپواوالدووکورخچورکےنوےکوےیلوروزاہنوبسووکو‬
‫وسواکوونٹودےورکےتجیھبوںیہ۔ڑبیوویچبںووجوآوھٹںیواوروونںیوالکسوںیمو‬
‫زپھوریہوںیہ۔یھبکودورسےورسیتےودؿویتنگوےکودنچوروےپودےورکو‬
‫اؿورپوتہبوڑباوااسحؿورکےتوںیہ۔ و‬
‫زنتہوےنودیجمویکویبملووچڑیورقتریونسورکوہنموانبےتووہےئونکشوآولدو‬
‫اشیپینوےسواہک۔ و‬
‫’’وتکیھٹوےہوان۔مہواینپواواقتوںیمورےتہوںیہ۔ابووجونیلقثوےٹیبو‬
‫وکوسیبوروےپوروزاہنودےنیویکووتوےنواےسواعدتوڈایلوےہ۔لکوذراواےسو‬
‫اپچنواکوونٹودےورکودانھکی۔وہواہمترےوہنمورپودےورکوامرےواگ۔رجتہبو‬
‫رکوےکودھکیوانیل۔وتوےنواےسوہشیمہوےکوےیلوبیجورخچوےنیلواکواعدیوانبودایو‬
‫ےہ۔لکوبجووہواوروڑباووہواگوتواےسورھگوےکوےیلوابزاروےسوزبسیوالےنو‬
‫ایورھگویکووکیئوزیچووگنماےنوےکوےیلووجورمقودوویگوان۔وہواسوںیموےسواانپو‬
‫بیجورخچووخدویہواکنؽوایلورکےواگواورووتوےنوہہکودانیوےہ۔وکیئوابتو‬
‫ںیہنورھپوایکووہا۔اکیویہووتواٹیبوےہوامہرا۔ںیمواےسوویکںررووکںواورواےسو‬
‫‪95‬‬
‫ڈاٹنواکٹھپرورکوں۔سبوآپوےکواسواکیوےلمجوےنواسوےکوذنہوںیمو‬
‫ہشیمہوےکوےیلوہگجوانبوینیلوےہوہکوریمیوامںوےھجموھچکوںیہنوےہکویگ۔ےھجمو‬
‫رھگوواےلویھبکوںیہنووٹےتک۔ںیمووجویھبورکووں۔ےھجمووکیئوھچکوںیہنو‬
‫اتہک۔‘‘سبواہیںوےسووہواخرودارواھجڑیواننبورشوعووہواجاتوےہ۔دخاوےکو‬
‫ےیلواؿوابوتںووکوومعمیلوہنووھجمس۔اوالدویکومیلعتورپواانتورخچورکےتو‬
‫وہ۔اؿوےکوآراؾوووآاسشئواکوایخؽورےتھکووہ۔اؿوےکوےیلواجدیئادںیو‬
‫رخدیےتووجوڑبےوڑبےورھگوانبےتووہ۔ڑبیوڑبیواگڑایںوےلورکودےتیو‬
‫وہ۔اؿویکواشدویںورپوالوھکںورکوڑوںورخچورکےتووہ۔اؿویکواخرطورہو‬
‫لکشموربداتشورکےتووہ۔ایکواؿوےکونپچبوںیمواؿویکورتتیبورپووغرو‬
‫ںیہنورکوےتکسوہکومہوایکورکورےہوںیہ؟مہواؿووکونکوروتسںورپوڈاؽورےہو‬
‫ںیہ؟امہریوذراویسوےبورپوایئوےسواؿویکواعداتوسکودقروڑگبوریہو‬
‫ےہ؟ےچبویکورہووخاشہواورورہودضووکووپراورکانواؿوےسو مہدردیوںیہن۔اؿو‬
‫ےسودینمشوےکورتمادػوےہ۔سجورطحوےچبووکوآگوےسورواکواجاتو‬
‫ےہ۔اناجزئوابںیتوونماےنواورواناجزئورخچورکےنویکودضویھبووتوآگوےسو‬
‫‪96‬‬
‫کینک‬
‫ےنلیھکویسیجوےہ۔اےسوروےنکویکواجبےئواسو ک منکلوویکںویکواجیتو‬
‫ےہ؟دیجموےنواینپوزدنیگواکورخووبقؽورکوایل۔وچبںووکورساکریواوکسؽوںیمو‬
‫دالخورکواودای۔رپارمئیوکتوےچبووکواشلگنوڈیممیوکتومیلعتودالانووتمطسو‬
‫ےقبطوےکوےیلوانمبسوےہ۔رپواےسورساکریواوکسؽوںیمودالخوایکواجےئو‬
‫اوروانمبسورمقورپوویٹرٹورقمرورکوےنیلوںیمویھبووکیئواضمہقئوںیہن۔رھپو‬
‫یھبووہواشلگنوڈیممیواوکسولںوےسومکورخچووہواگ۔ااسیودقؾوااھٹےنوےسو‬
‫دیجموےکواعمیشواحالتوتہبودحوکتورتہبووہوےئگ۔احالتویکوینیگنسوےنو‬
‫اےسوااسیورکےنورپووبجمروایک۔اشدیوایسوےیلواہکواجاتوےہوہکووتقوتہبوڑباو‬
‫ااتسدوےہ۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫معپ کررواوروانایبویکوتبحمودؿودبؿورہگیووہیتویئگ۔وہوونجؿویکودحوکتو‬
‫اکیودورسےووکواچےنہوےگل۔راتواکواھکانویھبکواکیودورسےوےکورھگو‬
‫ےسویھبکویسکوروٹسیرٹنوےسولمورکواھکےتواورورھپوراتوےئگوکتواکیو‬
‫اسھتووھگےتمورےتہ۔دورہپوےکودعبودنینوےسودیبارووہےت۔وتوےلہپواکؽورکو‬
‫‪97‬‬
‫ےکواکیودورسےویکوربخوےتیل۔رھپواانپوہیلحوونسارےنوواشوروؾویکوراہو‬
‫ےتیل۔معپ رکروانایبووکواےنپواممواپاپواھبویئںواھبویھبںواورواینپوونہبںوےسوولماو‬
‫ہ‬
‫اکچواھت۔یھبسوانایبوےسولمورکوتہبووخشوےھتواورواےسومعپ کررواکو مصفررو‬
‫انبےنواکوارادہورےتھکوےھت۔انایبویھبومعپ رکرووکواینپواممواورواپاپوےسوولماویکچو‬
‫یھت۔اکیوامہویکورافتقوےنواؿودوونںووکواکیودورسےویکواعداتوےسو‬
‫یھبووخبیبوآانشورکودایواھت۔انایبوےکووبلںوےسویلکنووہیئوابتومعپ کرروےکو‬
‫ےیلواکیومکحواکودرہجوریتھکویھتواورووہووفریووطرورپواےسووپراورکےنواکو‬
‫آرزوودنمووہواجاتواھت۔رھپوسجورطحووچبںووکوالڈواوروایپرواگبڑوداتیوےہ۔اؿو‬
‫یکووخاوشہںووکووپراورکےتورکےتووہودضیواورواڑھکونبواجےتوںیہ۔اینپو‬
‫ویبیواورووبحمہبوےسویھبودحوےکوادنرورہورکوتبحمورکینواچےیہ۔وکیئویھبو‬
‫زیچودحوےسوڑبھواجےئووتووہواصقنؿودہواثتبووہاورکیتوےہ۔آجولکوتبحمو‬
‫یکواشدایںورتسودصیفواوسوےیلواناکؾووہیتوںیہوہکورشوعورشوعوںیمووبحمہبو‬
‫اوروویبیویکورہوابتووکوڑبےووشؼواورورخفوےسوامؿورکواےسووپراوایکواجاتو‬
‫ےہ۔رگمواشدیوےکودعبوبجویلمعوزدنیگواکوآاغزووہاتوےہووتووبحمہبووجوابو‬
‫‪98‬‬
‫ویبیونبویکچووہیتوےہ۔وہورہاکؾوںیمواینپوابتوونماےنویکووکششورکیتو‬
‫ےہ۔وجورشوعوںیمووتواقلبووبقؽووہیتوےہ۔رگموآےگولچورکواسویکو‬
‫وخااشہتوھچکویخلتواورواندنسپدییگواکوابثعواثتبووہےنویتگلوےہ۔سبو‬
‫اہیںوےسودوونںویکوتبحمودؾووتڑےنویتگلوےہ۔ڑلاکووخاشہودنمووہاتوےہو‬
‫ہکوںیموےنوہشیمہواسوک کبہمرروابتوامینوےہ۔اسوک کبہمررووخاشہووپریویکو‬
‫ےہ۔ابومہورھگویکوذہموداریولمورکواھبنسںیلواورواکیودورسےویکوابتو‬
‫یکواپدساریورکںی۔اکیودورسےویکووخااشہتواکوارتحاؾورکںی۔اکیو‬
‫دورسےویکووبجمرویںووکوھجمسورکواکیودورسےویکوڈاھرسونبواجںیئ۔اسو‬
‫ےکودھکوھکسوےکواسیھتوںینب۔ہکبجوڑلیکووسیتچوےہوہکوہیوےلہپووتوااسیو‬
‫ںیہنواھت۔ریمیورہوذراویسوابتووکووپراورکےنوکتواےسونیچویہوںیہنوآاتو‬
‫اھت۔ابوہیوےلہپواسوںیہنوراہ۔اسوےکوےجہلوںیمویخلتوآویئگوےہ۔اےنپورھگو‬
‫واولںوےکوےنہکوہپوریمےواسھتوااسیورباتٔوورکوراہوےہ۔ہیوابوابلکلودبؽو‬
‫رکورہوایگوےہ۔ایووتواےسوھجموےسوتبحموںیہنوریہوایویسکواورورطػواملئو‬
‫وہےنواگلوےہ۔ایورھپواےنپورھگوواولںوےکوےنہکورپوریمےواسھتوہیوانرواو‬
‫‪99‬‬
‫ولسکورکوراہوےہ۔سبوایسوابتورپودؿودبؿودوونںوںیمویخلتوڑبےنھویتگلو‬
‫ےہ۔رھگویکواضفووبلھجووہےنویتگلوےہ۔ڑلیکواےنپورسساؽوواولںوےسودبو‬
‫ِِوولسکوےسو‬
‫نظووہورکواؿوےسودورورےنہویتگلوےہواوروڑلاکواسوےکورطز‬
‫رپاشیؿووہورکواکیوایسیوبیلصورپوکٹلواجاتوےہ۔وجویسکواورووکووتوداھکیئو‬
‫ںیہنودےوریہووہیت۔رگمووافوداروالجورپواسںیسنوےلوراہووہاتوےہ۔اکیو‬
‫رطػووادلنیونہبواھبیئووہےتوںیہ۔وہوہہکورےہووہےتوںیہواہمتریوویبیو‬
‫ںیمہورفنتویکواگنہوےسودیتھکیوےہ۔ےنتکوارامونںواورووشؼوےسومہواےسو‬
‫ایبہورکوالےئوںیہ۔ابومتویھبواسوکی کطررػوداریورکےتووہ۔اےنپووخینو‬
‫روتشںووکووھبؽوےکچووہومت۔اسوےکوےیلوبسوھچکورکےتووہ۔اسویکورہو‬
‫ذراوذراویسوابتووکوامےتنووہ۔وہورھپویھبومتوےسوانالںوےہ۔وہورھپیھبومتو‬
‫ےسووخشوںیہن۔سبوایووتوویبیووکووھچڑودووایورھپوںیمہووھچڑودو۔مہویسکو‬
‫وطرویھبواسوےکواسھتولمورکوںیہنولچوےتکس۔ و‬
‫دورسیورطػوویبیوولظمؾونبورکودانمووجنھجڑورکووپھچوریہووہیتوےہوہکو‬
‫ےلہپووتوریموےواسوھتوڑبواوقشعورکوےتوےھت۔ریموےوریغبوںیہمتودنینو‬
‫‪100‬‬
‫ںیہنوآیتویھت۔دوؽووکونیچوںیہنواتلمواھت۔ریمویواخورطومتوآامسوؿوےسواتسو‬
‫روےووتوڑوالےئواورودودھویکورہنواکنےنلورپوایترووہواجےتوےھت۔ابوںیمو‬
‫اونپںکوٹووھچڑورکواہمترےواپسوآیئگووہں۔وتومتوےنووطےطویکورطحو‬
‫آںیھکنودبؽویلوںیہ۔رھگوواولںویکواخرطوےھجمووجےتویکوونکورپویھبوںیہنو‬
‫رےتھک۔آرخوریماورجوؾوایکوےہ؟وایکوںیموےنومتوےسوتبحمویکویھتوہیواسو‬
‫کیکضرراوےہ؟اہمتریواخرطواےنپوامںوابپونہبواھبیئوبسووکووھچڑورکواہیںو‬
‫آیئواوروابوریمےواسھتوہیواظاملہنوولسک۔ںیموہیورہزگوربداتشوںیہنو‬
‫رکویتکس۔سبواےنپورھگوواولںووکووھچڑدو۔مہودحیلعہواکمؿوںیمورہوںیلوےگوایو‬
‫رھپوےھجموہشیمہوےکوےیلووھچڑودو۔ںیمواسوذعابوانکواموحؽوںیموںیہنورہو‬
‫یتکس۔ںیموےکیمواجریہووہں۔بجواہمتراورھگوشبےنووکودؽوامؿواجےئووتوےھجمو‬
‫ےلوآان۔ںیہنووت۔ںیمواہمترےوےلصیفوےکوونسٹواکوااظتنرورکوںویگ۔ابووجو‬
‫دنبہودوونںورطػوےسواےسیواحالتویکورگتفوںیمووہوتوایکووہووسیلورپو‬
‫ںیہنوکٹلوراہووہات؟ایکواسوےکوزدنہورےنہویکووکیئواجنگشئوابیقورہواجیتو‬
‫ےہوالھب؟رہزگورہزگوںیہن۔ و‬
‫‪101‬‬
‫وتواےوتبحمورکےنوواول!رضورتبحمورکو۔رگمودحوںیمورہورک۔بجودحواپرو‬
‫رکووےگووتورھپواہمتریواحتلویھبواسویلھچمویسیجووہواجےئویگ۔وجوذجابتو‬
‫اورووجشوںیموآرکوالھچںیگنواگلےتواگلےتواسلحویکودحووکووتڑورکاپرو‬
‫اجرگی۔ابووہوواہںورہورکوزتےتپووہےئواجؿووتودےویتکسوےہ۔واسپو‬
‫ںیہنوولٹویتکس۔ضعبواواقتورھپووصرتواحؽوھچکوویںووہواجیتو‬
‫ےہ۔ویبیووہوایووبحمہبوالہپواطمہبلویہوہیورکےویگوہکوےھجموومابلئوےلورکو‬
‫دووںیموآپوےسوابںیتوایکورکوںویگ۔بجوومابلئوٹیسورھگوںیموآوایگووتو‬
‫ھجمسوولواکیوزہاروآںیتفویھبواسھتویہوآپوےکورھگوںیموانزؽووہو‬
‫ںیئگ۔رہودؿوومابلئوےکوےیلوولڈورکاانورضوریووہواگ۔ویکہکنوآجومگیبو‬
‫اصہبحوےنواینپواامںوےسوابتورکینوےہ۔آجوڑبیوابیجوےسوابتوےئکو‬
‫وہےئوتہبودؿووہوےئگوںیہ۔آجووھچیٹوےسوابتورکینوےہ۔آجوالفںو‬
‫دوتسوےسوابتورکےنووکویجواچہوراہوےہ۔اخہلوےسوابتوےئکووہےئو‬
‫ونیہمںویہوزگروےئگ۔وہوایکووسںیچویگوہکوںیمہووھبؽویہوےئگ۔وھپوھپوےسو‬
‫وتوآجوںیموےنورضوروابتورکینوےہ۔امموینوےھجموہشیمہوہلگودیتیوںیہوہکو‬
‫‪102‬‬
‫یھبکووھبوؽورکویھبوآولپووگوںوےنوںیمہوایودوںیہنوایک۔اوبوالھبورتحموہمو‬
‫مگیبواصوہبحووکودؿورھباوےنتوولووگوںوےسوابوتورکوانورضووورویووہ۔وتووہو‬
‫رھگوےکواکوؾوسکووتقورکوےویگ؟واوکیورسوووےوےکواطموقبواپوکووو‬
‫َِارہورفدوےکواپسوومووجودو‬
‫بیَ‬
‫دنہوےکورہورھگوںیمووموابولئووفوؿوٹیسورقتو‬
‫ےہ۔رمودورضحاوتووٹسوڈوٹنوےقبطوےسوےلورکوزبوروگورمعوکتوےکوولو‬
‫گواہجوںویھبوےھٹیبووہوںوےگ۔سجولفحموںیمویھبووہوںوےگویسکورمو‬
‫ےنووواوےلوےکووسوگوںیمورفوشورپویھبورشتوفیورفوامووہوےگ۔وتوذراو‬
‫دریوےکودعبوومابلئووکواکنؽورکواہھتوںیموےیلوےھٹیبووہںوےگ۔راہوےتلچو‬
‫وہےئواگڑیوڈراویئرورکےتووہےئوآسفوےکواکؾوروکورکووکیئویھبونشمو‬
‫آرپٹیورکےتووہےئواکیواہھتوومابلئووکواکؿوےکورقبیواہسراودےنیورپو‬
‫وبجمروراتہوےہ۔ایسورطحووخانیتوزبسیواکےتٹووہےئو‪،‬اھجڑوواگلےتو‬
‫وہےئ‪،‬اھکانوانبےتووہےئواوروضعبودہعفوڑپکےودوھےتووہےئوومابلئواکؿو‬
‫ےسواگلےئورانھکووبجمریویتھجمسوںیہ۔اسواکواامعتسؽویھبودحوےسوڑبھورکووہو‬
‫راہوےہ۔اسھٹودصیفوےبووہجواامعتسؽوایکواجوراہوےہ۔سجوےکواتنجئورطخو‬
‫‪103‬‬
‫انکووصرتواحؽواایتخرورکےتواجورےہوںیہ۔ذہلاوویبیواورووبحمہبووکوایپرو‬
‫ےسودےیئوےئگوومابلئووفؿورپویسکویھبوروگنوربمنرپوادنرویہوادنروضعبو‬
‫دہعفووہودااتسؿورمقورکودےتیوںیہ۔نجواکوازاہلوزدنیگورھبوںیہنووہو‬
‫اتکس۔ومابلئورھگوںیمورضورووہانواچےیہورگمواسواکورصتػواجزئودحوکتو‬
‫رےہ۔ںیہکووہوہ م کینااواٹوسٹئویکورطحورھگویکواینبدوںووکووھکالھکوانورکودںیواورو‬
‫ہتپواسووتقوےلچوبجوامعرتورسورپوآؿوزپے۔اےنپووچبںووکوومابلئو‬
‫گب‬
‫ےکواامعتسؽوےسوعنمورکںی۔وہو کمیکنوےتلیھکوےتلیھکواکیودؿوایسیومیگولیھکو‬
‫اجںیئوےگ۔سجوےکواتنجئوآپووکوانتگھبوزپںیوےگ۔اﷲوبسووکواےنپوظفحو‬
‫وواامیؿوںیمورےھک۔اہںووتوںیمورعضورکوراہواھت۔ہکورہوابتواینپودحوےکو‬
‫ادنرویہوایھچویتگلوںیہ۔ادتعاؽودنسپیواظنؾوزدنیگواکوریشازہورھکبےنوںیہنو‬
‫دیتی۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫اسودؿویھبووہودوونںوایسواشگنپورٹنسوںیمووموجدوےھت۔اہجںواوہنںوےنو‬
‫یلہپوابرواکیودورسےووکوداھکیواھت۔وہوادنرواجےتووہےئواکیودورسےو‬
‫‪104‬‬
‫وکودھکیورکورکسماوےتوےلچواجےتوےھت۔رھپوبجواشپوےسوانایبوےنواینپو‬
‫دوتسوزانیوےکوےیلوریہےواکوٹیسورخدیاواھت۔معپ رکروانایبووکوےیلوایسو‬
‫اشپورپواچنہپواوروداکؿودارووکونگنکوداھکےنویکووخاشہواظرہویک۔ و‬
‫’’او۔معپ کرروابوریمےوےیلونگنکورخدیووےگ؟‘‘ و‬
‫’’ویکںوآپووکودنسپوںیہنوےہوایک؟‘‘ و‬
‫’’اہںودنسپووتوںیہ۔رگمووکیئواےنتواخصویھبوںیہن۔رگموآپویکو‬
‫وخاشہوےہووتورضور۔‘‘انایبوےنوےسیجومعپ کررویکودوجلیئوےکوےیلواہکووہ۔رھپو‬
‫وجونگنکوانایبووکودنسپوآےئ۔اؿواکولبومعپ کرروےنواداوایک۔ و‬
‫درالصوہیوداہیتوںیمورےنہووایلوڑلایکںواورووعرںیتوالکایئںورھبورکو‬
‫وچڑایںویتنہپوںیہ۔نگنکوڈایتلوںیہ۔دنسیھووعرںیتواوروامشیلوالعہقواجتویکو‬
‫وخانیتووشؼوےسواؿوزویراتواکواامعتسؽورکیتوںیہ۔ںیمووتوںیہنوڈاؽو‬
‫یتکس۔ریماووتودؾوےنٹھگواتگلوےہ۔انایبوےنوےتسنہووہےئومعپ کررواکوٹفگوکیپو‬
‫وبقؽوایکواورورھپودوونںوےنلہٹوےکوادنازوںیموآےگوڑبےنھوےگل۔ و‬
‫‪105‬‬
‫سبوہیویھبومیسقتودقرتو مہنککہومکوآدمینوواےلورغبیوےقبطویکوڑلایکںواکچنو‬
‫یکووچڑایںودیعواورویسکواشدیوایبہوےکوومعقورپورخدیورکواانپووشؼووپراو‬
‫رکیتوںیہ۔اؿووکواکچنویکووچڑایںورخدیےنووکویھبورمقوںیہنویتلمواوروںیہکو‬
‫وسےنوےکونگنکوےننہپورپودؾوےنٹھگواتگلوےہ۔واہوامکلوریتےورہواکؾوںیمویپھچو‬
‫تحلصمووکوانھجمسوریتےوایپرےودنبوںواکواکؾویہووہواتکسوےہ۔ و‬
‫ابووہورٹنسؽوامؽوےکوروتسیراؿوںیموآوےھٹیبواوروزیپےواکوآرڈرودای۔ و‬
‫’’آجواسورٹنسوہپوآانوشیکواگلوآپووک۔‘‘معپ کرروےنوانایبوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’تہبوزربدتسومعپ کرر۔ہکلبوےھجمووتوابواسواشگنپورٹنسوےسویھبو‬
‫رہگیوتبحمووہویئگوےہ۔سجودؿویلہپوابرواہیںوامہراواسانمووہاواھت۔اسودؿو‬
‫ےکودعبوںیمویئکوابرواہیںوآیئویھتوہکواشدیوواہںورھپوآپوےسوالماقتووہو‬
‫اجےئ۔‘‘انایبوےنواکیودشکلورکسماٹہوےسواہک۔ و‬
‫’’ںیمووخدویئکوابروآپویکوالتشوںیمواہیںوآایووہں۔رگموویکہکنو‬
‫زہموےنوریمیوالتشواکورفسومتخوایک۔ورہنوںیمووتووپرےورہشویکورہویلگو‬
‫اھچےننواکووسچوراہواھت۔‘‘معپ کرروےنواہکووتوانایبوالھچویسوزپی۔ و‬
‫‪106‬‬
‫’’ایک؟وایعق؟‘‘ و‬
‫’’اہںوانایبوارگوآپوےھجموہنوںیتلمووتوںیموآپووکوسیفوکبورپ‪،‬و‬
‫اشگنپورٹنسوں‪،‬ورہشوںیمووہےنووایلودورسیوراگنرگنورقتةیتوںیمو‬
‫ڈوھڈنات۔ارگوآپوےسورھپویھبوریمیوالماقتوہنووہیتووتوںیمویلگویلگو‬
‫اہمتریووجتسجوم کیںاارگودیپؽویھبووھگانموزپاتوتوںیمویھبکوہنواچکچہات۔‘‘ریحتو‬
‫ےہ۔آرخواسودقروھجموےسورہگیووایگتسبویکووہج؟اانتوڑباورہشوےہ۔ھجموےسو‬
‫الوھکںووخوصبرتوامدلاروڑلایکںواہیںووموجدوںیہ۔آپویسکواورووکویھبو‬
‫اینپودوتسوانبوےتکسوےھت۔وکیئویھبوڑلیکوآپوےسووخبیشوےنلمووکوایترووہو‬
‫یتکسویھت۔ہکلبوںیمودوعےوےسوہہکویتکسووہںوہکوآپوسجووکویھبورظنو‬
‫رھبورکودھکیوںیل۔وہوآپوےسورضوروالماقتورکےویگ۔‘‘انایبوےنو‬
‫ریحتورھبےوےجہلوںیمومعپکرروےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ہیوابتویھبوںیہنوےہوہکوںیمووکیئوڑباونیسحوزہشادہووہں۔اہیںو‬
‫اکیوےسوڑبھورکواکیووخوصبرتوڑلاکووموجدےہ۔ڑلایکںویھبوںیہ۔رگمو‬
‫الصوابتوہتپوےہوایکوےہ؟‘‘معپ کرروےنووساہیلووپاھچ۔ و‬
‫‪107‬‬
‫’’اہںووبول‘‘! و‬
‫’’نسحویسکوااسنؿو‪،‬ویسکوزیچوایویسکورگنوںیموںیہنووہات۔ہکلبونسحو‬
‫دےنھکیوواےلویکوآھکنوںیمووہاتوےہ۔اکیوزیچوآپووکوےبودحونیسحورظنوآو‬
‫ریہوےہ۔نکیلوےھجموںیہنوآوریہ۔ےھجمووکیئودورسیونیسحووصرتواینپو‬
‫اجبنوششکورکوریہوےہ۔وجوآپووکواتمرثوںیہنورکوریہ۔وتورھپواثتبووہاو‬
‫انوہکوااسنؿویکوآھکنویسکووکووخوصبریتواکوانؾودیتیوےہ۔ریمیواگنہوےنوبجو‬
‫اہمتریورطػویلہپوابروداھکیووتووںیہورہھٹویئگواوروریمےوووجدورپوےتکسویکو‬
‫یسوتیفیکواطریورکودی۔ریمیوآوھکنںوےنوآپووکودؽوںیموااتروایلواورو‬
‫رھپوںیہکواورووتمہجووہےنوےسورگزیاںووہےنوںیگلواوروابوریمےو‬
‫زندکیوارگووکیئونیسحووصرتوےہووتووہوآپویکوےہ۔‘‘معپ کرروےنوےبو‬
‫اایتخروانایبویکوالکیئورپواےنپووہٹنوتبثورکےتووہےئوڑبےویتسمو‬
‫رھبےوادنازوںیمواہکوتوانایبوےنویھبوےبواایتخرومعپ کرروےکورہچےورپواےنپو‬
‫الگیبووہوٹنںویکوزہموریھکبودی۔آجویکوالماقتوامہریواکیوایدواگرو‬
‫الماقتورےہویگ۔اوہنںوےنواےنپوومابلئورپواکیودورسےویکوےبوامشرو‬
‫‪108‬‬
‫اصتوریوانبوڈایلوںیھت۔دوورپیمیورہومغوےسوےبواینزو‪،‬رہورکفوےسوآزادواینپو‬
‫تبحموےکوےشنوںیموراتوےئگوواسپورھگووکوولٹورےہوےھت۔ و‬
‫…٭…٭… و‬
‫بشواکواکیوجبوراہواھت۔زہموےکورمکےویکوالٹئورونشویھتواورووہوےکھتو‬
‫ےکھتوےسوووجدوےکواسھتووصےفویکوتشپواگہوےسوکیٹواگلےئواانپواپٔوںو‬
‫دورسےواپٔوںورپورےھکویسکوزگیمنیوںیمووکیئوڈیسویسووٹسریوزپھوریہو‬
‫یھت۔اہکینوےکورکداروںوںیمووہواسودقرومگویھتوہکوہنواےسووتقواکو‬
‫ااسحسووہوراہواھتواوروہنواےسوہیوربخویھتوہکووہوانتکوکھتویکچوےہ۔اینپو‬
‫سش‬
‫ٹوےسوآںیھکنواصػورکےتووہےئوایلگنو‬ ‫آوھکنںوںیمویمنووسحمسویکووتو ٹ‬
‫ےسوانکووکورڑگاواورواانپوالگواھکنھکرا۔دنچواثےینوزگیمنیوےکوادنروایلگنو‬
‫رےھکواےسودنبوایک۔ںیکلپوومدنورکوالچنووہٹنوداوتنںوںیمودابایواورواےنپو‬
‫کین کہو‬
‫ادنروےسواےنھٹوواےلودشدیورکبووکویپواجےنویکووکششویک۔اسو ک‬
‫احتلوطقفواہکینوزپھورکوںیہنووہوریہویھت۔درالصوآجووہوذینہودابٔوواکو‬
‫اکشرویھبویھت۔اظبرہواکیووخشوابشواورووشخویسوداھکیئودےنیووایلوڑلیکو‬
‫‪109‬‬
‫ادنروےسوسکودقروزمخووخردہویھت۔ہیوابتواسوایککیودوودووتسںوےکو‬
‫وساووکیئوںیہنواجاتنواھت۔وہواکیواریمورھگاےنویکوڑلیکویھت۔اسورپیکورشو‬
‫یھبوڑبیوانزووومعنوےسووہیئویھت۔اکیواھبیئووجواؿودونںواٰیلعومیلعتوےکو‬
‫ےیلورجینموںیمورہوراہواھت۔ڑبیودووںینہبواےنپواےنپورھگوںوںیموآابدو‬
‫ںیھت۔زہموےسووھچاٹواحقئووجورٹیمکوم کیںبھواا۔ و‬
‫زہمویکواینپوامموےسودرالصواسووتقوےسواکورسدویسوگنجوڑھچو‬
‫یئگ۔بجواسوےنواینپواممووکواتبایوہکوںیمویسکورفایؽوانیموڑلےکوےسوتبحمو‬
‫رکیتووہںواوروںیموےنوایسووکواینپوزدنیگواکواسیھتوانبےنواکوہلصیفورکوایلو‬
‫ےہ۔اسویکوہیوابتوےتنسویہواسویکواممورعماجومگیبوکیوتخلواہنتئوےصغو‬
‫یکواحتلوںیموآوںیئگ۔ےصغوےسووبںیل۔ و‬
‫’’ہیوایکووکباسورکوریہووہومت…؟متواجیتنووہوینتکوڑبیوابتورکودیو‬
‫ےہومتوےن…؟اینپوزدنیگوےکوابرےوںیمواانتوڑباوہلصیفویھبورکوایلمتو‬
‫ےن۔اجؿوےسوامرودوںویگوںیموںیہمت۔ربخدارووجوابویھبکوایسیوابتویھبو‬
‫اہمتریوزابؿوکتوآیئووت۔‘‘ورعماجومگیبوےتخیچووہےئواہنتیوےصغویکواحتلو‬
‫‪110‬‬
‫ںیمواپٔوںویتخٹپووہیئورمکےوےسوابرہویلچوںیئگواوروزہموےتکسوےکواعملوںیمو‬
‫تبوےنبووںیہوڑھکیوریہ۔اسواکودامغووھگؾوایگواھت۔وہووسچویھبوںیہنو‬
‫یتکسویھتوہکواممواینتورکتخواورودگنسؽویھبووہویتکسوےہ۔یھبکوآجوکتو‬
‫ااسیوںیہنووہاواھت۔وہوابسیئوربسویکورمعووکوچنہپوریہویھت۔یھبکوامموےنوااسیو‬
‫خلتوہجہلوںیہنواانپایواھت۔اہںواپاپوےکواسھتوایکنویھبکویھبکوخلتوالکیمووہواجایو‬
‫رکیتویھت۔ایورھپورپاینوالمزہموذہیکووکوڈاٹنوڈٹپوالپوایلورکیتوںیھت۔اینپو‬
‫اوالدوںیموےسویھبکویسکوےکواسھتواسومسقواکوانرواوولسکویھبکویھبووتو‬
‫ںیہنوایکواھت۔زہمواینپواممووکواینپودوتسویتھجمسویھت۔اسوےسوےلہپویھبکو‬
‫امموےنواسویکویسکووخاشہووکویھبکوردوںیہنوایکواھت۔اسویکویسکوابتووکو‬
‫رکھٹاایوںیہنواھت۔ہیوآجواؿواکوبیجعواسورباتٔوودھکیورکوزہمواکووتورسووھگؾو‬
‫ایگواھت۔وہوڈناھؽویسووہورکورکیسورپوھٹیبوریہ۔یھبکویسکوےنواےسوذراویسو‬
‫یھبوڈاٹنوںیہنوالپیئویھت۔آجویلہپوابرواےسوڈاٹنواننسوزپی۔وہویھبواینپو‬
‫امموےس۔اووورییوڈیس۔ و‬
‫‪111‬‬
‫آجواسوےنورفایؽوےکواسھتوولجواپرکواجےنواکورپورگاؾوانبوراھکواھت۔وہو‬
‫رفایؽوےسواسودقروتبحمورکیتویھتوہکواسویکودجسایئواکووصترورکانویہو‬
‫احمؽواھت۔وہویھبواےسودؽووواجؿوےسواچاتہواھت۔دوونںوتبحمویکوتہبویسو‬
‫زنمںیلووبعرورکوےکچوےھتواوروابووہواکیواجؿودوواقبلوےھت۔زہمو‬
‫رفایؽووکواتبویکچویھتوہکوریمےورھگوواےلویھبکوریمےوےلصیفووکوردوںیہنورکو‬
‫ےتکس۔رفایؽوےنویھبواےسونیقیودالوراھکواھتوہکوریمےووادلنیواورونہبو‬
‫اھبیئویھبوریمےوےلصیفووکوامےننوےسوااکنروت مہ کیںکررےتکس۔رگم…ہیوایکووہا؟ابو‬
‫وہوےسیکورفایؽووکواتبےئوہکوےھجمومنجودےنیووایلوریمیویگسوامںوےنوریمیو‬
‫وخاشہوامےننوےسوانورصػواصػوااکنرورکودایوےہ۔ہکلبوےھجمواجؿوےسوامرو‬
‫دےنیویکویھبودیکمھودےوڈایلوےہ۔اػواگرڈ۔وہودوونںواہوھتںوےسوابرو‬
‫ابرورسواھتؾویتیل۔اسواکوڈلبوولووہےنواگل۔وہووپراودؿواسوےنورمکےوںیمو‬
‫دیقووہورکوزگارا۔اانپولیسوآػورکودای۔راتواسوےکواپاپواسوےکورمکےو‬
‫ںیموریغووتمعقوےلچوآےئ۔ و‬
‫‪112‬‬
‫’’ایکوابتوےہواٹیب؟طیی کعی کتوووتوکیھٹوےہوانواہمتری۔متواھکےنویکوزیمو‬

‫رپویھبوںیہنوآںیئ۔اہمتریواممواتبوریہویھتوہکومتودؿورھبواےنپورمکےو‬
‫ےسوابرہویہوںیہنوآیئووہ۔‘‘ و‬
‫’’ھچکوںیہنواپاپ۔تقفشودپریووکواسےنمواپورکوزہموکیوتخلواہنتیو‬
‫دھکوےسوےسیجوٹھپویسوزپیواورودوونںواہوھتںوےسورہچہواپھچورکودورسیو‬
‫رطػورخوریھپورکورسواکھجےئوامھچومھچوروودی۔ و‬
‫’’ایکووہاواٹیب؟آرخوابتوایکوےہوھچکواتبٔوووت؟‘‘اپاپوےنوآےگوڑبھورکو‬
‫یٹیبوےکورسورپواہھتوراھکواوروڑبےو مہدردواہنوادنازوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’ہیوآپووکواےنپورکوتتوایکواتبےئویگ۔ںیمواتبیئووہںوںیہمت۔ہیو‬
‫ہ‬
‫یسکورفایؽوانیموڑلےکوےسوقشعورکیتوےہواوروابواےسواانپو مصفرروانبانو‬
‫اچیتہوےہ۔ںیموےنویتخسوےسوروکودایوےہوہکوااسیووہانواننکمموےہ۔اکنؽو‬
‫دےواسوےکوایخؽووکواےنپودؽوےس۔سبوایسوابتووکواوشیوانبورکودؿورھبو‬
‫ادنروزپیوریہوےہواوروابوروورکوآپویکو مہدردیواحلصورکانواچیتہو‬
‫ےہ۔‘‘رعماجومگیبوےنوااچکنورمکےوںیمودالخووہورکواےنپووشرہواویبو‬
‫‪113‬‬
‫کلمووکولیصفتوےسواتبای۔اسواکوہجہلوابویھبورفنتورھباواھت۔امںویکوآوازو‬
‫نسورکوزہموااچکنویٹلپواورواےنپواپاپووکوابوہنںوےکودارئےوںیموےلورکو‬
‫ےتخیچووہےئواسوےسوٹپلورکوکسسوکسسورکوروودی۔ و‬
‫’’رعماجومگیبوسکوےجہلوںیموابتورکوریہووہومت؟وہویھبواینپویٹیبوےکو‬
‫ابرےوںیم۔ںیموہیوربداتشوںیہنورکووکسںواگ۔نسوایلومتوےن۔اینپوزدنیگو‬
‫ےکوابرےوںیموریمیویٹیبووجوہلصیفورکےویگ۔وہوےھجمووبقؽووہواگ۔ویکہکنو‬
‫ریمیویٹیبورگوجیاٹیوےہ۔ذنیہوےہ۔اےھچوڑبےویکوزیمتورکویتکسوےہ۔متو‬
‫وکؿووہیتوےہ؟اسورپودوھسنوامجےنووایل۔‘‘اویبوکلموےنواینپومگیبووکو‬
‫اھچپڑورکورھکودای۔ و‬
‫’’ااھچوہیواہمتریویٹیبوےہ۔ںیمووتودنمشووہںوانواسویک۔رھپواسورھگو‬
‫ںیموریمیووتووکیئوتیثیحوںیہنوےہوان۔کیھٹوےہوارگوریمیوابتوآپو‬
‫ولوگںووکوزرہویتگلوےہ۔وتووکیئوقحوںیہنوےہوےھجمواسورھگوںیمورےنہواک۔اجو‬
‫ریہووہںوںیم۔متووکویٹیبوابمرکووہ۔‘‘ورعماجومگیبواہنتیوذجابتوںیموآو‬
‫رکواسرےورےتشوانےتومتخورکوےکوواسپووہویل۔ و‬
‫‪114‬‬
‫’’اپاپوزیلپواممووکوروکوول۔وہواجوریہوںیہ۔‘‘وزہموےنواےنپواپاپووکو‬
‫وجنھجڑواسودای۔ و‬
‫’’اپلگووہویئگوےہواہمتریوامم۔اجےنودوواےس۔اسواکودامغوارثکو‬
‫رخابووہواجاتوےہ۔اہیئوڈلبورپرشیویکورمہضیوےہوہی۔وخدویہوآواجےئو‬
‫یگ۔‘‘ابپوےنویٹیبووکواھبنسےتلووہےئواہک۔اےنپورمکےوکتوآےتوآےتو‬
‫ذجابتوںیمورھبیورعماجومگیبواکواہیئوڈلبورپرشیودحوےسوڑبھوایگ۔وہورکچاو‬
‫رکووچٹھکورپویہورگویئگ۔ و‬
‫وتوالمزہموےنوخیچورکوبسووکوادرھوالبای۔وفریورعماجومگیبووکواومنؽوےکو‬
‫ارمییسنجوںیموالایوایگ۔اہجںووفریویبطوادمادوےنلمورپواؿویکووشتانشیکو‬
‫احتلورپواقوبواپوایلوایگ۔رگمواںیہنواویبوکلمواصبحویکووخاشہورپوااہتنیئو‬
‫دہگناتشووارڈوںیموراھکوایگ۔زہموامتؾووتقواینپووادلہوےکواپسوریہ۔رگمو‬
‫ےسیجویہورعماجومگیبولمکمووہشوںیموآںیئووتوخیچواںیھٹ۔ و‬
‫’’وتاہیںویھبوچنہپویئگ؟امرانواچیتہوےہوےھجم۔اہمتریووہجوےسوںیمو‬
‫اسوونتبووکویچنہپووہں۔یلچواجٔوواہیںوےس۔دعفووہواجٔو۔متویلچوویکںو‬
‫‪115‬‬
‫ںیہنواجںیت؟‘‘ورعماجومگیبوےنولکشمبواسںیسنوےتیلووہےئواہک۔زہموےکو‬
‫ادنرواکیودؾوےسوتہبواسریووٹٹووھپٹووہویئگ۔اسوےنوااہتنیئوےبویسبو‬
‫یکواحتلوںیمواینپواممواکواہھتوڑکپا۔وہواجےنوےسوےلہپواممواکواہھتووچانمو‬
‫اچیتہویھت۔رگمورعماجومگیبوےنویٹیبواکوارادہواھبپنورکواکیوےکٹھجوےسواہھتو‬
‫ڑھچاورکودورسیواجبنورکوٹوےلویل۔تہبودردوانکورظنمواھت۔اابکشرو‬
‫آںیھکنوےیلوزہمورپسواہھتوںیموااھٹےئووبلھجودقومںوےسوابرہواجوریہو‬
‫یھتواوروٹلپوٹلپورکوامںووکودےتھکیووہےئوالچنووہٹنوداوتنںوںیمودابےئو‬
‫یتکسسووہیئوادنرویہوادنرونیبورکوےکوںیخیچوامروریہویھت۔امںویٹیبویکو‬
‫دنمشونبویکچویھتواوروابواسویکووصرتوکتوںیہنودانھکیواچیتہو‬
‫یھت۔رگموآرخوویکں؟واسوےسوےلہپوااسیوھچکوںیہنواھت۔بجوزہموےنواینپو‬
‫اممووکواینپودوتسوھجمسورکوہیوابتواتبیئوہکوںیمورفایؽوانیموڑلےکوےسو‬
‫ہ‬
‫تبحمورکیتووہںواورواےسویہواانپو مصف رروانبانواچیتہووہں۔سبوایسوابتوےنو‬
‫امںوےکودؽوںیمویٹیبوےکوالخػورفنتواکوزرہواسورھبودای۔احالہکنوانووتووہو‬
‫ایھبوکتوایخؽوےسویلمویھتواوروانویہواسوےکوقلعتموھچکواجیتنویھت۔اسو‬
‫‪116‬‬
‫ابتواکوبلطموہیواھتوہکواےسورفایؽوےسووکیئواخمتفلوہنویھت۔سبواےسو‬
‫زہموےکوتبحمورکےنورپوارتعاضواھتواوروہیوابتواجےنوویکںواسوےکو‬
‫ےیلوزدنیگواوروومتواکوببسویگلویھت۔ و‬
‫رعماجومگیبواےلگودؿواےنپورھگوولٹوآیئ۔رگموزہمواسوےکورمکےوںیمو‬
‫ںیہنویئگ۔اسوےکواپاپوےنواےسوعنمورکودایواھتہک و‬
‫’’اٹیبواہمتریوامامواؿودونںوتہبوذجابیتووہریہوںیہ۔سبوذراویسوابتو‬
‫اکواسوےنواجےنوویکںااسودقرورہگاوارثوایلوےہ؟متواسوےکورقبیواجےنو‬
‫یکووکششوہنورکو۔اہیئوڈلبورپرشیواکہلئسموےہ۔ھچکویھبووہواتکسوےہ۔متودؽو‬
‫ہپووکیئوابتوہنوول۔اےنپودووتسںوےسوولم۔وخدووکورفشیورےنھکویکووکششو‬
‫رکو۔ںیمووہںوان۔وجوریمیویٹیبواکوہلصیفووہاگ۔ویہوریماوہلصیفووہواگ۔سبومتو‬
‫ئ‬
‫م‬
‫اجئٹ۔‘‘ابپویکوڈریھوں حیتوواورودتسِوتقفشواپورکوزہموےنو‬ ‫رسکلیووہو و‬
‫وخدووکاھبنسالواورواکیویہورھگوںیمورہورکوامں‘ویٹیبواگیبونںویکویسوزدنیگورسبو‬
‫رکےنوںیگل۔ و‬
‫‪117‬‬
‫’’ایکابتوےہواجؿ؟انوابومتوےلہپویکورطحوریمیواکؽوکپورکیتو‬
‫ئ‬
‫اتبئ۔ہلئسموایکو‬
‫وہ۔انوالماقتوےکوےیلووتقودےوریہووہ۔آرخوھچکووتو ٹ‬
‫ےہ؟ںیموازدحورپاشیؿووہں۔‘‘رفایؽوےنواکؽورکوےکوزہموےسوڑبےو‬
‫رپاشیؿونکوےجہلوںیموابتویک۔ و‬
‫ئ‬
‫’’اہںورفایؽوںیمواؿودونںوذینہووطرورپواکیفودابئٹواکواکشرووہں۔وفؿو‬
‫رپولیصفتوںیہنواتبویتکس۔اماموتہبوامیبروںیہ۔اؿویکوتحصوےکوےیلوداعو‬
‫رکان۔اشدیوںیمولکوآپوےسولمووکسں۔اکؽورکوےکواتبودوںویگ۔‘‘زہمو‬
‫ےنواہکواوروراہطبوعطقنمورکدای۔اےلگودؿووہورفایؽووکواینپواگڑیوںیموےیلو‬
‫ربقمہواہجریگنویکورطػواجںیلکن۔رفایؽوےنووپاھچویھبواھتہکوادرھواہکںو‬
‫ئ‬
‫آئوآجوتبحمویکواسومیظعوایدواگرو‬‫اجریہووہ؟وتوزہموےنواےسواتبایواھتہکو ٹ‬
‫وکولچورکودےتھکیوںیہ۔وجووخدووتوداینوےسوےلچوےئگ۔رگمواینپوتبحموےکووہو‬
‫اشنانتوابیقووھچڑوےئگ۔وجودصویںواؿویکوایدودالےتورںیہوےگ۔لغمو‬
‫زہشادہواہجریگنوسجوےنواکیوابراینپوویبیوونرواہجںوےسووپاھچواھتہکومتوھجمو‬
‫ےسوینتکوتبحمورکیتووہ؟اورواینپوتبحمواکووبثتوسکورطحودوویگوہکومتوھجمو‬
‫‪118‬‬
‫ےسوےبوانپہوتبحمورکیتووہووتوونرواہجںومگیبوےنووجابوںیموھچکودریووسچو‬
‫رکاہکوہکوںیمواینپوتبحمواکووبثتودےنیوےکوےیلواکیوایسیوایدواگروریمعتو‬
‫رکواودوںویگ۔وجوآےنووایلویئکودصویںوکتوریمیوآپوےسوتبحمویکو‬
‫وگایہودیتیورےہویگ۔وہومیظعوااشلؿوامعرتوربقمہواہجریگنوےکوانؾورپواےنپو‬
‫ادنروےبوانپہوششکوےیلووہےئوےہواوروتبحمورکےنوواولںووکوہیواغیپؾو‬
‫دےوریہوےہوہکوتبحمواپےنوےکوےیلووخدوےسواگیبانووہانوزپاتوےہ۔رھپو‬
‫اےنپوےیلوںیہنویسکواوروےکوےیلوانیجوزپاتوےہ۔وہودوونںواکیواسھتوےتلہٹو‬
‫وہےئواگڑیووکواپرگنکوںیموڑھکیورکےکواسودحواگنہوکتویلیھپووہیئو‬
‫اویچنولیصفوےکوڑبےوےسودویولکیہوٹیگوےسوادنرودالخووہےئ۔اسو‬
‫ریبوینودویاروےکوادنروینوےصحورپواسودقرودنلبورحمابوےنبووہےئو‬
‫ےھت۔اہجںینددہوآاسینوےسوڑھکاووہاتکسوےہواوروہیووگلینںورھتپورپوےنبو‬
‫وخبووصرتووقنشویکوولسںوےسوےجسووہےئوےھت۔ونجیبوٹیگوےسو‬
‫دالخووہےنوےکودعبوداںیئوابںیئووخوصبرتواپرکوےجسوںیہواورواؿوےکو‬
‫چیبویھچبوڑسکوےکوانکرےواوےچنواوےچنوربدگوےکوڑیپویھبوںیہ۔وجودورو‬
‫‪119‬‬
‫ہیلغمویکورھبووپروایدودالےتوںیہ۔اہیںوہیورعضورکودوںکہوربدگوسجو‬
‫وکوبڑہویھبوےتہکوںیہ۔ہیوڑیپواکیوزہارواسؽویکورمعوںیمووجاؿووہاتو‬
‫ےہ۔تہبودنلبووابالواوروداںیئوابںیئورھکباووہا‪،‬وچڑےووچڑےووتپںوواالوہیو‬
‫ئ‬
‫ڑیپوینھگواھچئٹںوداتیوےہواورواسورپورسخورگنوےکواخبرہوامنولھپوےتگلو‬
‫ںیہووجوتمکحوےکویتمیقوےخسنواکاکؾورکےتوںیہواورواسوڑیپوےسودودھوربآدمو‬
‫وہاتوےہ۔وجوامکحوءوےکوزندکیواریسکاکواکؾورکاتوےہ۔رشمیقوہصحوںیمو‬
‫اکیووخوصبرتوربآدموںوےسویجسوامعرتووجواسووپرےواہؽوےکوونجیبو‬
‫ےصحوےسوامشیلوےصحوکتویلیھپووہیئویھت۔اسوےکودرایمؿوںیمواجسو‬
‫ربآدموںوواالودروازہواسواپرواجےنواکوراہتسواتباتواھت۔ و‬
‫زہمواورورفایؽواخومیشوےسواےنپوارطاػوںیمورھکبےورظنمووکورہگیو‬
‫اگنوہںوےسواھجےتکنووہےئواسوربآدمہوامنوامعرتوںیمودنچوزےنیووبعرورکو‬
‫ےکواورپوےچنہپ۔ااچکنواگنہواسےنموایھٹووتوسبورھپواؿویکواگنںیہووںیہورہھٹو‬
‫یسوںیئگ۔ربقمہواہجریگنویکواعاشیلؿوامعرتواسےنموڑھکےویسکودویامالیئواورو‬
‫رپویںوےکودسیواکورظنموشیپورکوریہویھت۔ربقمےوےکوارطاػوںیمو‬
‫‪120‬‬
‫اچروںواجبنواوےچنواوےچنوانیمروےھت۔گنسودودایھوےسویجسواسوامعرتو‬
‫کتواجےنوےکوےیلواسوربآدمہوامنوامعرتوےسووجووخوصبرتورہتسواجسو‬
‫اھت۔درایمؿوںیمووھپولںویکوایکرایںونجوںیمووفارےواگلےئوےئگو‬
‫ےھت۔آسواپسوابرکیواوٹنیںوےسواجسورفشواورورےتسوےکودوونںواجبنو‬
‫ومروھکنپوےکودشکلووپدےونجوےکوےچینوالگوبںوےکوےتلھکووھپؽو‬
‫ےھت۔رفایؽواسورپواضفورظنموںیموڈوبواسوایگ۔ و‬
‫’’او۔وڈنرلف۔زربدتسوایر۔ںیمووتویھبکوادرھوآایویہوںیہن۔آپواکو‬
‫تہبورکشہیوزہمووجوآپوےھجمواہیںوےلوآںیئ۔ورہنوںیمواسومیظعوایدو‬
‫اگرووکودےنھکیوےسورحموؾوراتہ۔‘‘رفایؽوےنوےبوانپہووخیشواکوااہظرورکےتو‬
‫وہووھپولںواورووفاروںوےسوےجسورےتسورپواکیواسھتوآےگوڑبھورےہو‬
‫ےھت۔رھپوربقمہواہجریگنوےکواوےچنووبچرتےوہپواجےنوےکوےیلواںیہنوےبو‬
‫امشروزےنیووبعرورکانوزپے۔وہورفشواسودقروالیکمچواوروافشػواھتہکواتگلو‬
‫ےسیجوایھبواپٔوںولسھپواجںیئوےگ۔ایسوےیلویھبسوڑبےواتحمطوادنازوںیمو‬
‫‪121‬‬
‫دقؾوااھٹورکولچورےہوےھت۔ربقمےویکوہیوامعرتویسکومیظعوااشلؿولحمو‬
‫یکواکعسویتگلویھت۔اچرووسوربآدمہوامنوامعرتونجووکوابرکیورھجووکںووایلو‬
‫اجویلںوےسوریمعتوایکوایگواھت۔ و‬
‫’’ابواہیںوںیموآپووکواسوامعرتووکوقیلختورکےنواکوببسواتبانو‬
‫اچوہںویگوہکورہموااسنلءوسجووکوونراہجںواکوبقلودایوایگواورواسوےنوہیو‬
‫ربقمہوریمعتورکاای۔درالصورہموااسنلءواےنپووشرہویلعویلُقواخںوےکواسھتواکلبو‬
‫ےسواہیںویچنہپویھت۔اؿویکواکیویٹیبوالڈیلومگیبویھبواؿوےکواسھتو‬
‫یھت۔اہیںواسوےنوولتاروےسوریشواکواکشروایکوتواےسوریشوانگفواکواطخبو‬
‫دایوایگ۔وجواہجریگنوےکوابپوالجؽوادلنیواربکوےنودایواھتواورواسویکوایسو‬
‫اہبدریورپواےسووفجواکوہپسواسالرورقمروایکوایگ۔ریشانگفویکوویبیورہمااسنلوءو‬
‫رپواہجریگنویکویلہپواگنہوایھٹووتورھپووںیہورہھٹویئگ۔زہشادہوونرادلنیواہجریگنو‬
‫رہموااسنلءوےکودرفلبیونسحورپورمواٹم۔رگموبجواےسوہتپوالچہکورہموااسنلءو‬
‫انورصػواشدیودشہوےہ۔ہکلبواکیویٹیبویکوامںویھبوےہواورواسواکوشرہو‬
‫ب‬
‫ک‬ ‫ھ‬‫ت‬
‫ج‬
‫ریشوانگفواؿویکووفجواکوہپسواسالروےہ۔اسوااشکنػورپو ہمااریگنوےنو‬
‫‪122‬‬
‫اےسودؽوےسووبقؽورکوایل۔رھپوریشانگفووکوکلموےکواسوےصحوںیموڑلایئو‬
‫ےکوےیلواجیھبایگواہجںودشدیوگنجووہوریہویھت۔اہجریگنواکوایخؽواھت۔ہکو‬
‫ریشاونگفوادرھوگنجوںیموامراواجےئواگواورواسورطحورہمااسنلءووکواپانو‬
‫ریمےوےیلوآاسؿووہواجےئواگ۔رگموریشانگفوادرھوےسوافحتووہورکو‬
‫ولاٹ۔بتواےسواکیواورورطخوانکومہمورسورکےنواجیھبوایگ۔اہجںوےسواسو‬
‫یکوزدنہووایسپواننکمموابتویھت۔ریشانگفوادرھوےسویھبواکایمبوواکرماؿو‬
‫راہ۔ و‬
‫اہجریگنویکوےبوینیچودحوےسوڑبھویکچویھت۔رھپورشانگفووکورکانکٹوےکو‬
‫العےقوںیمواجیھبوایگ۔اہجںوتہبورعےصوےسووخؿورزیوگنجواجریو‬
‫یھت۔ریشانگفوواہںواچنہپ۔وخبوےبورگجویوےسوڑلا۔رگمووںیہوامراوایگ۔ابو‬
‫اکیورواتیوہیویھبوےہوہکواےسوواہںواسزشوےکووطرورپوالہکوایکوایگو‬
‫اھت۔رہبواحؽووجویھبووہا۔اہجریگنویکوتبحمواکورہتسواصػووہوایگ۔رہمااسنلوءو‬
‫وکوےلہپوونرولحمواورورھپوونراہجںواکوبقلویھبواہجریگنوےنویہودایو‬
‫اھت۔ونراہجںویھبواجؿویکچویھتوہکواہجریگنویکوتینوےلہپودؿوےسوایھچو‬
‫‪123‬‬
‫ںیہنوےہ۔وہواےسودؽووواجؿوےسودنسپورکاتوےہ۔رھپوبجووہوویبہووہویئگو‬
‫اورودعتوےسوافرغووہیئووتواہجریگنوےنواےسورپووپزوایک۔اسوک کنیی کعااؾووکو‬
‫وخبیشووبقؽوایکوایگواوروویںوونرواہجںواینپوتبحموےکوافحتواعملواہجریگنویکو‬
‫زدنیگواکوہصحونبویئگ۔ و‬
‫ونرواہجںواہجںواےنپووخوصبرتودخواخؽواورونسحوںیموالوجابویھت۔واہںو‬
‫تہبوذنیہواوروہقیلسواعشرووعرتویھبویھت۔اسوےنواہجریگنوےکو‬
‫ِِوالختفوںیمودقؾودقؾورپواہجریگنویکورامنہیئویکواورویئکوامہوولصیفںو‬
‫دور‬
‫ںیمواسویکواعموؿواثتبووہیئ۔رھپوبجواہجریگنولیلعووہورکورتسبورمگو‬
‫رپوزپواوتووکحتمویکواسریواھبگودوڑوونراہجںوےنواھبنسؽویلواوروڑبےو‬
‫مظنمورطےقیوےسووکحتموالچوےنویگل۔ و‬
‫رمگواحتلوںیمواہجریگنوےنوونرواہجںوےسووپاھچواھتہکواہمترےودؽوںیمو‬
‫ریمیوینتکوتبحموےہ؟ہیووساؽواسوےنواسووحاےلوےسویھبوایکواھتہکو‬
‫ںیہکوونرواہجںوےکودؽوںیموریمےوالخػورفنتووتوںیہنووموجد۔وہواتکسو‬
‫ےہووہواجؿویکچووہہکواسوےکووشرہوریشانگفووکوںیموےنواجؿووبھجورکو‬
‫‪124‬‬
‫اسواقمؾورپواجیھبواھت۔اہجںواسویکواہشدتوےکووماعقوزایدہوےھتواورو‬
‫ابالٓرخووہوالہکویھبووہا۔وہوہیوابتواجاننواچاتہواھتہکوریمیورشکیورفسوےکو‬
‫دؽوںیموریمیوینتکوتبحموےہ؟وبتوونرواہجںوےنواےسونیقیودالایواھتہکو‬
‫ںیمواینپوتبحمواکوااہظرویسکویلمعووصرتوںیموآپووکودوںویگ۔وجوآپو‬
‫ےکودؽوںیمودخہشوےہ۔وہوریمےودؽوںیموذرہورھبویھبوںیہن۔ںیمواہمتراو‬
‫ربقمہوونبأوںویگ۔وجوربقمہواہجریگنوےکوانؾوےسواترخیواکواکیوایدواگروہصحو‬
‫نبواجےئواگ۔رھپوہیوربقمہواہجریگنویکوزدنیگوںیموزایدہورتوریمعتووہوایگاھت۔‬
‫‪1111‬ءوںیمواہجریگنواکوااقتنؽووہاواورو‪1165‬ءوںیموونرواہجںویکووافتو‬
‫درجوےہ۔اکیوہگجو‪1166‬ءویھبویھکلویئگوےہ۔اہجریگنویکووافتوےکودعبو‬
‫ونرواہجںوےنوکلموربریغصواپکووودنہویکواھبگودوڑواھبنسےلوریھکواورو‬
‫آجواسواہجریگنویکوآراؾواگہوتبحمورکےنوواولںوےکوےیلواکیورتہبنیوایدو‬
‫اگروےہ۔سجوےکودؽوںیموونرواہجںویکوتبحموآرخوکتواسسنویتیلوریہو‬
‫اوروونرواہجںوےنواسویکوتبحمویکوویںوالجوریھکوہکواسواکوانؾوتبحمو‬
‫رکےنوواولںویکوفصوںیموہحفصواوؽوہپواھکلواجاتورےہواگواوروتبحمو‬
‫‪125‬‬
‫رکویناےلواسویکوےبوولثواچتہووکودیقعتورھباوالسؾورکےتورںیہو‬
‫ےگ۔ و‬
‫آٔوورفایؽومہویھبوادنرولچورکوتبحمورکےنوواےلواسورپیمیویکوآرخیو‬
‫آراؾواگہواکواظنرہورکےتوںیہ۔‘‘اسووپریوامعرتوںیمورہگاووکسؿواھچایو‬
‫اھت۔دنچواکیوایسحوداھکیئودےورےہوےھت۔ربآدمےوںیمویھبوانساٹواسو‬
‫اطریویھتواورواکیوبیجعویسوتیفیکودامغوہپواھچیئویھت۔ونجیبورطػو‬
‫ےسوربقمےواکودروازہواھت۔ادنرواولکیتوڑبیویسوربقوزہشادہوونرادلنیواہجریگنو‬
‫یکویھت۔ےسجودیفسوگنسورمرموےسورتااشوایگواھت۔ارطاػوںیمواجیلودارو‬
‫ابرکیویسورپدہوداریویھت۔دوونںوےنواکیواسھتوزہشادےوےکوےیلو‬
‫ششخبویکوداعویک۔ و‬
‫یکب‬
‫رفایؽوویںورہگیورظنوںوےسورمدقوکواھجکنور ھی۔ےسیجووہورمدقویکو‬
‫اوٹوےسواہجریگنویکووصرتوڈوھڈنوریہووہ۔زہمویھبواھچیتورپواہھتو‬
‫ابدنےھوابروابروےکلہوےکلہوادنازوںیمواےنپووہٹنویھبکوڑیکسیتواورویھبکو‬
‫الیھپیتویھت۔ےسیجواےنپوادنروےسویسکورہگےورکبوےسوزگروریہووہ۔ایو‬
‫‪126‬‬
‫رھپوونرواہجںویکوتبحموےکووصتروںیموڈویبویھت۔سجوںیمواےنپووبحمبو‬
‫ہ‬
‫مصفرروےکوےیلواانتوڑباوتبحمواکولحموریمعتورکوادایواھت۔وعرتوایکوھچکوںیہنو‬
‫رکویتکس۔اسوےنووعرتووہورکووکحتمواھبنسےلوریھکواورواسودقرواینپو‬
‫وسچوںیموآےنوواےلوایخؽووکویلمعولکشوںیمووپراورکوداھکای۔رفایؽووکزہمو‬
‫ےنوااشرےوےسورمدقوےکورساہےنوالبایوتورھپزہموےنواسویکودنچو‬
‫وصتریںیوںیل۔رھپودوونںوےنولمورکواینپوایدواگرووصتریواہجریگنویکوربقوےکو‬
‫اپسورہھٹورکوونباںیئ۔بجوواسپوولٹورےہوےھت۔وتودوونںوےنوڑبیو‬
‫رسحتوےسوٹلپورکوادنرواھجاکنواھتواورووبلںوےسواکیورسدیسوآہووھچڑورکو‬
‫بجوربآدمےویکواجیلوداروریبوینودویاروےکواپرواھجےتکنووہےئووہواکیو‬
‫اسھتولچورےہوےھت۔وتوزہمووبیلورفایؽوہیولغمورفامرنواءوڑبےو‬
‫زہشادےواورویلسنوابداشتہوےکوامکلورےہوںیہ۔ابپوداداولسنودرولسنو‬
‫ِِووکحتموزگراو‬
‫اسڑےھونیتووسواسؽوربریغصورپواؿواکواکیوایدواگودور‬
‫ےہ۔وتوبجویھبوابداشہویکواےنپولحموےسوآدمووہیتووتوبیقنودوڑےتووہےئو‬
‫آوازںیواگلایورکےتوےھت۔ و‬
‫‪127‬‬
‫’’اخومش…ابوادب…ابالمہظح…وہایشرو…لظِوالہٰ میوزہشادہوونرادلنیو‬
‫اہجریگنورشتفیوالےتوںیہ۔اؿویکواسودصاورپویھبسولھبنسورکورہواجےتو‬
‫اوروابوادبوڑھکےووہورکواےنپوابداشہووکورسواکھجورکووخشوآدمدیوےتہک۔ و‬
‫ب‬
‫م کیں ھیوادنروبجوافہحتوزپھورکواخومشوڑھکیویھتووتوریمےووصتروںیمو‬
‫وہواکیوایخیلوہشقنویسکوملفویکورطحولچوراہواھتہکوبیقنودوڑےتووہےئو‬
‫االعؿورکاتوالچوآراہوےہواورےھچیپورسوہپوڑباوریہےوومویتںوےسوڑجاواتجو‬
‫ےنہپواہجریگنوولتاروںوےکواسےئوںیموڑبیواشؿوووشتکوےسوولجہورگووہو‬
‫ئ‬
‫راہوےہ۔آہ!وایکوایکوایتسہںواسواہجںوںیموآی کیںااورورھپواخکودرواخکووہو‬
‫ںیئگ۔زہموےکووبلںوےسواکیودردورھبیوآہولکنویئگ۔دوونںوھچکواداسو‬
‫ےسوواسپوٹلپورےہوےھت۔ و‬
‫وھپولںواورووفاروںوواالورہتسووبعرورکوےکواوہنںوےنوربقمےویکویئکو‬
‫اصتوریواےنپولیسوںیمووفحمظوک کیںااورورھپورغمویبوالعےقویکورطػوڑبےنھو‬
‫ےگل۔اہیںورہووسواھجڑایںواِاکو ُداکودرتخو‪،‬ےبورتبیتویسواھگس‪،‬وںیہکو‬
‫رھکبےواسوہگجووکووریاؿواوروڈنھکروانبورےہوےھت۔اناجےنوآاثرودقہمیو‬
‫‪128‬‬
‫ےنواسورطػوویکںواینپووتہجوںیہنودیو؟اہیںواکیوہتسخواحؽوربقو‬
‫یھت۔سجواکورتسلپواڑھکورکواںیٹنیوربہنہوداھکیئودےوریہویھتواورویئکوہگجو‬
‫ربقوںیموےھننوےھننوڑگےھوزپےووہےئوےھت۔ہیوآفصویکوربقویھت۔آفصو‬
‫یکونہبواتممزولحموسجوےسوہیلغموابداشہواشوہواہجںوےنوقشعوایک۔اتممزو‬
‫لحموےنویھبواہجریگنویکورطحواشہواہجںوےسواکیوابرووپاھچواھتوہکوآپو‬
‫ےکودؽوںیموریمیوینتکوتبحموےہ؟اسواکوااہظرورکوےتکسووہ۔وتواشہواہجؿو‬
‫ئ‬
‫ےنواہکواھت۔اہںواتممزو!ںیمواہمتریوتبحموںیمواکیواتجولحموانبئٹںو‬
‫اگ۔وجداینورھبوںیمواینپواثمؽوآپووہواگواورودصویںوکتوولگواےسودےنھکیو‬
‫آایورکںیوےگواورورھپواسواتجولحموںیمواتممزولحمووکودنفوایکوایگوجاڈنایو‬
‫ےکورہشوآرگہوںیموواعقوےہ۔ و‬
‫زہموےنولیصفتواتبیئووتورفایؽودششرورہوایگ۔ و‬
‫’’ےبودحوریحاینویکوابتوےہواےسیواےسیوتبحموےکودویاےنووہو‬
‫زگرےوںیہ۔وہنجںوےنواینپوتبحموےکوےیلومیظعوواشؿولحموریمعتورکوےکو‬
‫‪129‬‬
‫اےنپووبحمبوےکوانؾورکودےتی۔‘‘آفصویکوربقوےسوواسپوولےتٹووہےئو‬
‫رفایؽوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ہیومہوواسپودکرھواجرےہوںیہ؟ونرواہجںویکوربقورپوںیہنواجان؟‘‬
‫‘و‬
‫’’اہںواجانےہ۔رگمووہوادرھوںیہنوےہ۔وہواسوربقمےوےکوریبوینو‬
‫ااحےطوےکوابرہورولیےوالنئوےکواپروواعقوےہ۔‘‘وزہموےنواتبایوتورفایؽو‬
‫ریحتوزدہواسورہوایگ۔ و‬
‫’’وہوویکں؟اےسووتواہجریگنوےکوولہپوںیمودنفوایکواجانواچےیہو‬
‫اھت۔ربقمےوےکوادنرواینتووعیسوہگجووموجدوزپیوےہ۔اہجںونیتواچرو‬
‫ربقںیونبویتکسوںیھت۔اہںورگموونرواہجںوےنووجووتیصووھچڑیویھتوہکو‬
‫ِٰو ک ٰ‬
‫یلعدہوہگجورپودنفوایکواجےئ۔رگمواےسواورواسویکو‬ ‫ےھجموربقمےوےکوابرہ‬
‫یٹیبوالڈیلومگیبووکیعطقورغمیبودویاروےکواسھتودنفوایکوایگ۔رھپوبجوالوہرو‬
‫ےسواشپورواجےنووایلورولیےوالنئواھچبیئویئگووتواسوربقمےویکورغمیبو‬
‫لیصفووکووتڑورکورولیےوالنئوزگاریویئگ۔سجوےصحوںیموونرواہجںودنفو‬
‫‪130‬‬
‫یھت۔وہوہصحورولیےوےکواسواپروالچوایگواوروادرھویکواسریولیصفوامسمرو‬
‫رکودیویئگ۔ونرواہجںویکوربقوےکواردورگدووجودویارویچبویھت۔وتقوےکو‬
‫اسھتواسوےکواشنؿویھبوٹموےئگ۔‘‘ و‬
‫رھپوبجوزہمواورورفایؽواینپواگڑیورولیےوالنئوےکورقبیووھچڑورکوونرو‬
‫اہجںویکوربقورپوےچنہپ۔دوونںوامںویٹیبوولہپوہبوولہپودنفوںیھت۔گنسِورمورمو‬
‫یکوربقںیوںیھت۔نجوےکورساہےنوڑبےوڑبےوےبتکووموجدوےھت۔نجورپو‬
‫اؿوامںویٹیبویکوزدنیگواکووحاہلودرجواھت۔رفایؽواؿوربقوںوےکوےچینواکیو‬
‫وعیسوہہتواخہنووموجدواھت۔اہجںواؿوامںویٹیبووکواتوبتوںیموڈاؽورکودنفو‬
‫ایکوایگ۔اؿودوونںوےکواتوبوتںوےکوادنروینوےصحووکولمکمووسےنویکو‬
‫اچدرےسواجسایوایگواھت۔رھپواؿوےکواتوبتواچروںووکونںوےسوڑبےوڑبےو‬
‫وبضمطوزریجنڈاؽورکوہہتواخےنویکوتھچوےسووھجےلویکورطحوےچینواکٹلےئو‬
‫ےئگوےھت۔رھپوتھچوےکواورپووجوزنیمویکوحطسوےکورباربیھت۔اہیںواؿویکو‬
‫ہیوربقںیوریمعتویکوںیئگ۔ و‬
‫‪131‬‬
‫’’او۔ورییوارٹنڈیٹسوایر۔متووتوتہبوولعمامتوریتھکووہ۔اہں۔‘‘رفایؽو‬
‫وچکنورکووبال۔ و‬
‫’’رگمواؿوم کنییکوٹںوےکواسھتوملظوہیووہاہکوبجورباطونیودورو‬
‫وکحتموںیموارگنزیوےنوراہجورتیجنوھگنسووکوالوہرواکووگررنورقمروایک۔وتو‬
‫ااہتنیئوےنیمکوصخشوےنوولغمںویکواتریخیوامعروتںوےکواسھتوتہبوانرواو‬
‫ولسکوایک۔آرگہوےکواتجولحموےسوتہبوڑباووسےنواکوافونسووجوتھچو‬
‫ےسواکٹلایوایگواھتواورووہولمکموریہےوومویتںوےسوڑجاواھت۔وہوااتروایلو‬
‫ایگ۔راتوےکوادنریھےوںیمووخدوراہجورتیجنوھگنسووھگڑےوہپواینپورگناینو‬
‫م کیںددےتسووکوےیلوےلہپواہیںوآای۔ہہتواخےنوےکوادنرواجےنواکورہتسو‬
‫دھکواای۔ونراہجںواورواسویکویٹیبوےکواتوبتووجوقلعموےھت۔زنیمورپو‬
‫ااترےوےئگ۔اؿوےکواتوبتواڑیھکورکواؿوےکوڈاھےچنووجواسووتقو‬
‫اجنےنوسکواحؽوںیموےھتواورواخیلووہےنوواےلواتوبوتںوےکوادنروےسو‬
‫وسےنویکواچدرںیواکنؽورکوراہجواصبحوےنواےنپوےضبقوںیموےلوںیلواورو‬
‫وسرجوولطعووہےنوےسوےلہپواےنپورھگواجواچنہپ۔ایکوہیوااہتنیئوانھگوانورجؾواورو‬
‫‪132‬‬
‫انواقلبواعمیفودقؾوںیہنواھتوالھب؟دوواملسمؿووعروتںویکوڈہویںووکودنہوو‬
‫اپسویہںوےنوااھٹورکودورسیورطػولقتنموایک۔‘‘ و‬
‫’’اخ…اہےئواہےئ۔‘‘زہموذجابیتووہےنویگل۔ و‬
‫’’اوہ!وورییوڈیسوایر۔تہبودھکووہا۔تہبورباوایکواؿودردنہوتفصو‬
‫ااسنونںوےن۔ہیووتوتبحمویکودوییویھت۔اسواکواقمؾووتورخاجونیسحتواکو‬
‫اھت۔ںیموولیسٹورکاتووہںورہمااسنلء(دخاوایقتموکتوآپورپواینپوروتمحںو‬
‫یکوابرشورباساتورےہ)وتوےنورمورکویھبواینپوتبحمووکواَرمورکودای۔ریتیو‬
‫تمظعووکوالسؾ۔‘‘رفایؽوےنورف ِوطوذجابتوےسواہکواورورھپووکلپںویکویمنو‬
‫اصػورکوےکووہودوونںووبلھجودقومںوےسوواسپواگڑیوکتوےچنہپواوررھپو‬
‫اؿویکواگڑیووایسپوےکوےیلوےنٹلپویگل۔ و‬
‫’’اػ۔اتگلوےہوےسیجومہویسکواوروداینوےسوٹلپورکوواسپواینپواسو‬
‫اھبیتگودوڑیتواگنہہموزیخوزدنیگوںیمودقؾورھکورےہوںیہ۔انتکووکسؿواھتو‬
‫واہں!رگمواہیںویکوادایسوںیمویھبوھچکواعوؾوابتوہنویھت۔‘‘رفایؽودےمیھو‬
‫ےجہلوںیموابتورکوراہواھت۔رفایؽوریماوآپووکواہیںوالےنواکودصقموہتپوایکو‬
‫‪133‬‬
‫اھت۔اتہکوںیہمتوداھکووکسںوہکوتبحموینتکورقاباینںوامیتگنوےہ؟اسوےکوےیلو‬
‫زامےنویکوےبوابثیتوےکوےنتکودھکوےنہسوزپےتوںیہ۔ و‬
‫ابودوھکیواہجریگنویکوتبحموےنوریشانگفویکوزدنیگونیھچویل۔ونراہجںووکو‬
‫اینپودقتریوےکوےلصیفورپورسواکھجانوزپاواورواہجریگنویکوتبحمواکورھبؾورےنھکورپو‬
‫رمکوہتسبووہویئگواورورھپویقیقحوونعمںوںیمواینپوتبحمویکوالجوریھکواورووافدارو‬
‫ویبیووہےنواکووبثتودایواوروآجوزامےنوےنواؿویکوتیموےکواسھتوایکودبو‬
‫ولسیکواورورشانمکواکؾوایک۔ایکواسویکووافٔوںویکواےسوہیوزساودیویئگو‬
‫ےہ؟ںیہکوہیوتبحمویکوزساواکوانؾووتوںیہنوےہ۔یسکوہنویسکواہبےنوہیو‬
‫م‬
‫حیبہمررلپوریتودہبػوریتہوےہ۔رالیتوےہ‪،‬اتسیتوےہ‪،‬انوےنیجووجاگووھچڑیتو‬
‫ےہو‪،‬انورمےنودیتیوےہ‪،‬دؾوٹھگواجاتوےہ‪،‬واسسنورکواجیتوےہ‪،‬ووجدوےکو‬
‫رپوےچخواڑواجےتوںیہ۔رگموتبحمواکومتسومکوںیہنووہات۔‘‘ و‬
‫’’ابووجوھچکوامہرےواسھتووہےنواجوراہوےہ۔ایکواسوںیمومہورپو‬
‫وکیئوایقتموےہووجوانووٹےٹویگ؟ایکومہویجواپںیئوےگوالھب؟‘‘اکیکیوزہمو‬
‫‪134‬‬
‫ےنورواہیسنویسوآوازوںیمواہک۔وتورفایؽواسودقرووچکنوااھٹ۔ےسیجواےسو‬
‫وزینواشکواگلووہ۔ و‬
‫’’ایکومظلت؟ایکووہا؟‘‘وہوریحتوےسوہنمووھکےلوزہمووکودےھکیواجو‬
‫راہواھت۔ و‬
‫’’اہںورفایؽوےھجمومنجودےنیووایلوریمیویگسوامںوامہریوتبحمویکو‬
‫دنمشونبویئگوےہواورویسکووطرویھبوںیمہوےنلموںیہنودےویگ۔ہیواسواکو‬
‫آرخیوہلصیفوےہ۔ںیموےلھچپویئکودونںوےسواسوذوینہورکبوےسوزگروریہو‬
‫وہں۔آپوےسوراہطبویھبوعطقنموےیکوراھک۔ایکواتبیتوآپووکہکوھجمورپوایکو‬
‫زگروریہوےہ۔‘‘ و‬
‫’’او۔ورییوڈیس۔رگموآرخوویکں۔؟ںیمووتوایھبوآپویکوامموےسوالمو‬
‫یھبوںیہنووہں۔رھپواسووکوریمےواسھتوایکودینمشوےہ؟ووجوےھجمومتوےسو‬
‫دجاوایکواجوراہوےہ۔‘‘رفایؽوےنورپاشیؿووہورکووپاھچ۔ و‬
‫‪135‬‬
‫’’ابتواہمتریوںیہنوےہورفایؽ۔ںیموسجووکویھبواانپوانبےنواکوہلصیفو‬
‫رکیتووہواےسووبقؽوںیہنورکںیت۔‘‘زہموےنوبیجعوےسوادنازوںیموابتو‬
‫یک۔ و‬
‫’’ہیوایکوہہکوریہووہوزہم؟ایکوایلیہپںویسوڈاؽوریہووہ؟دخباولھکورکو‬
‫اتبٔوواعمہلموایکوےہ؟‘‘رفایؽواکوسسجتوددیینواھت۔ و‬
‫’’ایمویکوھجموےسورفنتویکوتقیقحوایھبوےھجموولعمؾوںیہنووہو‬
‫یکس۔رگمواسوابتوےکوسپورپدہووکیئوخلتوتقیقحورضورویفخموےہ۔وجووہوھجمو‬
‫ےسواسودقروانالںوںیہ۔رٹسیورکوریہووہں۔اپاپویکواسریو مہدردایںو‬
‫ریمےواسھتوںیہ۔وہوریمیووخیشوںیمووخشوںیہواورواوہنںوےنوےھجمواینپو‬
‫زدنیگوےکولبقتسمواکوہلصیفورکےنواکووپراوقحودےودایوےہ۔اسوواہعقوےسو‬
‫وہویھبوردیجنہواوروزمغدہوںیہ۔اسرےورھگویکواضفووبلھجوےہ۔ںیموایمواکو‬
‫اسانموںیہنورکیت۔اکیورھگوںیمورہورکومہوامںویٹیبواگیبونںویکویسوزدنیگورسبو‬
‫سش‬
‫ٹوااھٹورکوآںیھکنو‬
‫رکورےہوںیہ۔‘‘زہموےنوڈشیووبرڈورپورےھکوڈےبوےسو ٹ‬
‫اورورہچہواصػورکےتووہےئولیصفتواتبیئ۔ و‬
‫‪136‬‬
‫’’ریحتویکوابتوےہ۔ارگواہمتریواممووکواہمترےواپاپوایویسکواورورفدو‬
‫ےسورشجنوےہووتواسوےسوابتورکےوان۔آپووکوااقتنؾواکواشنہنوویکںوانبایو‬
‫اجوراہوےہوآرخ؟‘‘رفایؽوےنوااجتحجورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اسوابرےوںیموایھبوھچکوانہکولبقوازووتقوےہ۔ارگوہیویھبوامہریو‬
‫تبحمواکووکیئوااحتمؿوےہووتومہواسوںیمورضورووپراوارتےنویکووکششورکںیو‬
‫ےگ۔‘‘زہموےنورپوزعؾوےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’آپوےھجمورہوآزامشئواورورہونھٹکوڑھگیوںیمواےنپواسھتواپٔوو‬
‫یگ۔تبحموےکوااحتمؿوےسیجویھبوامہریوراہوںیمواحلئووہےئومہواؿوےسو‬
‫وپریورطحووجاںورمدیوےسوربندوآزامووہںوےگ۔‘‘رفایؽوےنوزہموےکو‬
‫ارادوںووکووبضمطورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫آرخواسوایھجلووہیئوڈورواکورساوزہموےکواہھتوگلویہوایگ۔اسویکواممویسکو‬
‫ےسووفؿورپومہوالکؾویھتواورواؿویکوالمزہموذہیکواسوےکورمکےوںیمو‬
‫رفشورپوڈرٹسواامعتسؽورکرویہویھت۔رعماجومگیبویسکوےسورازوداراہنوادنازو‬
‫‪137‬‬
‫ںیمویسکوےسوابتورکوریہویھت۔وجوذہیکوریغوارادیووطرورپووغبرونسوریہو‬
‫یھت۔ذراودریودعبواسوےنوآرکوزہمووکواتبای۔ و‬
‫’’اہمتریوامموایھبووفؿورپویسکوےسوابتورکوےتووہےئواےسواتبوریہو‬
‫یھتوہکوارگورعماجومگیبوےسواسویکوتبحمووکوانیھچوایگوےہووتورھپواؿویکویٹیبو‬
‫وکوںیمواسویکوتبحموےسویھبکوںیہنوےنلمودوںویگ۔وخاہوداینوادرھوےسو‬
‫ادرھووہواجےئ۔ںیموااقتنؾوولںویگ۔اویبوکلمواورواسوےکوڑبوںواکوہلصیفو‬
‫وجوریمےوقحوںیمویعطقواناجزئوایکوایگ۔ابواسویکوزساواؿویکووپیتووکو‬
‫انتگھبوزپےویگ۔‘‘ذہیکوےنوہیوابتوزہموےسوڈرےتوڈرےتویہکویھتواورو‬
‫اسھتویہواہھتوابدنھورکوواہطسوڈاالواھتہک و‬
‫’’دخاوےکوےیلوڑبیویبویبوےسوریمیواکشتیوانورکودانی۔ورہنووہووتو‬
‫ریمیورگدؿورموڑودںیویگ۔‘‘زہمواکودؽواسوااشکنػورپووہلووہلووہورکورہو‬
‫ایگواھت۔اسوےنووخدوہپوتہبوربجورکےتووہےئوذہیکووکونیقیودالایواھت۔ و‬
‫’’متوےبورکفوروہ۔م کیںممااوےسویھبکواہمتریواکشتیوںیہنورکویگن۔‘‘ و‬
‫‪138‬‬
‫رھپووہواےنپوڈیبورپواودنےھوہنمورگورکویسکووصعمؾوےچبویکورطحوداھڑںیو‬
‫امرورکورویتوریہویھت۔اےسوایدوآوراہواھتہکواسوےکواممواورواپاپوںیموارثکو‬
‫ڑلایئوڑگھجاوراہورکاتواھت۔درالصواسویکواممویکورمعویھبووجاںواسؽو‬
‫یھت۔ہکبجواسوےکواپاپواسھٹواسؽوےسوزایدہویکورمعووکوچنہپوےکچوےھت۔وہوہیو‬
‫ابتویھبواجیتنویھتوہکوریمیوامںورعماجومگیبواکقلعتوریمشکوےسوےہ۔ہکبجو‬
‫ریمےواپاپورشوعوےسوالوہروےکورےنہوواےلوںیہواوروہیورہتشواوبوےکو‬
‫اھبیئواوروداداواجؿوےنوےطوایکواھت۔اسواکوکیئورقیبیودوتسواھت۔اسوےکو‬
‫رعماجومگیبوےکواوبوےسواقلعتتوےھت۔سبوایسوقلعتویکواینبدورپوہیورہتشو‬
‫رقارواپایواھت۔ہیواکیویعطقوےبووجڑواشدیویھت۔ااھٹرہوسیبوربسویکوڑلیکو‬
‫وکواچسیلواسؽوےکوصخشوےکوےلپوابدناھوایگواھت۔ و‬
‫اجےنوہیوہلصیفورعماجومگیبوےکووادلنیوےنوسکووبجمریوےکوتحتووبقؽوایکو‬
‫اھت؟ویکںواینپویٹیبوےکولبقتسمووکودأوورپواگلایوایگواھت؟اینپووصعمؾووچبںووکو‬
‫ڑبیورمعوےکورمدوںووکوویکںووساپنواجاتوےہ؟اؿوےکوونپسںواکوریشازہو‬
‫ویکںوریھکباواجاتوےہ؟واؿوےکوارامونںواکووہلوویکںوایکواجاتےہواورورھپوملظو‬
‫‪139‬‬
‫یکوابتوہیوےہوہکواےنتوڑبےوےلصیفوںیمواؿویکوراےئوںیہنووپیھچو‬
‫اجیت۔سبودوونںورفنیقیولمورکوہلصیفورکےتوںیہواورورھگوںیمواالعؿورکودایو‬
‫اجاتوےہوہکومہوےنوہیوہلصیفورکودایوےہوابوہیووییہنووہواگ۔وکؿواجےنو‬
‫رشؾوووایحورکےنووایلویٹیبواےنپووادلنیوےکودہعویکواپدساریورکےنوےکو‬
‫ےیلوپچواچپورھگوےسویلچواجیتوےہ۔سبوریتصخوےکووتقونیبورکوےکو‬
‫بسوےکوےلگولمورکویتخیچوےہ۔اےنپوادنروےپھچوااجتحجواکوااہظرورکیتو‬
‫ےہ۔رگمواسواکہیورکبووکیئوھجمسوںیہنواپاتواورواےنپوڑبوںوےکوےلصیفویکو‬
‫ٹنیھبوڑچھواجیتوےہ۔اسوےکوربوسںوےسونموںیمورتاےشووہےئو‬
‫اسرےووخابوانکچووچرووہواجےتوںیہ۔ونپسںوےکواتجولحمورزیہورزیہووہو‬
‫رکورھکبواجےتوںیہ۔یٹیبواﷲویکورتمحووہیتوےہواورواﷲویکواسورتمحویکو‬
‫زدنیگوشبواواقتواےسومنجودےنیوواےلواسویکوزدنیگودوزخوےسویھبودبرتو‬
‫انبودےتیوںیہ۔دخاراواجونرواوروااسنؿوںیمواینتوزیمتووتورکینواچےیہوہکورھگو‬
‫ںیموےنلپوواالواپوتلواجونرواگےئ‪،‬سنیھبوایوڑیھبو‪،‬رکبیووکوبجورفوتخوایکو‬
‫اجاتوےہ۔وتوویباپریوےسورمقوووصؽویکواجیتوےہواورواجونرویکوزریجنواسو‬
‫‪140‬‬
‫ےکواہھتوںیموامھتورکواےسورواہنورکودایواجاتوےہ۔ایسورطحوھچکوولگواینپو‬
‫ویٹیبںووکواپؽووپسورکواپوتلواجونرویکورطحووجاؿورکےتوںیہواورورھپواینپو‬
‫رمیضوےکوےلصیفویکوزریجنواسوےکوےلگوںیموڈاؽورکواےسورھگوےسورتصخو‬
‫رکودےتیوںیہ۔ہنویھبکویسکوےنواجونروےسووپاھچوہکومتواسورھگوںیمولپورکو‬
‫وجاؿووہےئووہوںیموںیہمتورفوتخورکودوںگااواوروہنویہویٹیبوےسووپےتھچو‬
‫ںیہواٹیبومتواجےنورپورایضووہوہکوںیہن؟ےھجتوآرخورھگووھچڑورکواجانووتوےہووتو‬
‫وخدویہواتبودےوریتیوراضودنمیوےکومہورظتنموںیہ۔وجوںیہنووپےتھچواورو‬
‫ِِورشحمودخاوےکو‬
‫اؿویکوایٹیبںوروودوھورکوزدنایگوںورسبورکیتوںیہ۔وہوروز‬
‫وضحرووجابودہووہںوےگ۔ابویھبووتقوےہولھبنسواجٔو۔وادلنیوےکو‬
‫طلغوےلصیفواوالدووکوابیغورکےتوںیہواورویھبکویھبکواؿویکواغبوتوزابؿو‬
‫درازیویکووصرتواایتخرورکواجیتوےہ۔ایورھپوےکپچوےسوراہورفارواایتخرورکو‬
‫ےکووہواؿویکوزعتواکوانجزہواکنؽورکویلچواجیتوںیہ۔ہیواؿوےکوااجتحجواکو‬
‫ااہظرووہاتوےہ۔ریمیوامموےکواسھتواسوویکادلنیوےنوہیوملظوایکویہوویکںو‬
‫اھت؟اسوےسووپھچووتوایلووہاتہکوےھجتوسکوےکوےلپوابدناھواجوراہوےہ؟وتو‬
‫‪141‬‬
‫واہںواجےنوںیمووخشووتووہ۔نکیلویسکوےنوںیہنووپاھچواورواےنسواینپوتبحمو‬
‫اکوالگودابورکوامںوابپوےکوےلصیفورپورسواکھجودای۔رگمواسوےکونموںیمویپھچو‬
‫وادلنیوےکوالخػورفنتویکواگنچریوادنرویہوادنرویتگلسوریہواوروابوداتکہو‬
‫وہاوااگنرہونبورکوبسووکوالجےنویگلویھت۔اسواکوااقتنؾواجزئواھت۔رگموابو‬
‫بجواوالدںیووجاؿووہویئگوںیھت۔ہکلبووہورگڈنیدمرونبویکچویھت۔وتوابو‬
‫اینپووھچیٹویٹیبوےسواینپوتبحموےکووھچٹواجےنواکودبہلواکچایواجوراہواھت۔ و‬
‫ایکووبحمبویکوتبحمویٹیبوےسیجورےتشویکوتبحمورپواغبلوآویتکسوےہوالھب۔ہیو‬
‫تبحمویکواناجزئورمکحاینوںیہنووتواوروایکوےہ؟اکیوتبحمودورسیوتبحموےکو‬
‫رےتشووکووتڑورکواینپونموامینورکانواچیتہوےہ۔ و‬
‫اہےئوتبحمووتوےہوایک؟ و‬
‫آجویکوگنیورنجنشیووکاےنپوریپسٹنوےسواکشںیتیوایکوںیہ؟وہواچےتہو‬
‫ِِودجدیویکولسنوںیہ۔امہریومیلعتووورتتیبوزامہنواسزیوےکونیعو‬
‫ںیہ۔مہودور‬
‫اطمقبووہ۔مہورغبیوںیہووتوایک۔دورسوںوےکوےچبوابکیئورپووکسؽواکجلواجو‬
‫ےتکسوںیہووتومہوویکںوںیہنواجوےتکس؟داہیتوںیمورےنہوواالوومعمیلواسواکتشو‬
‫‪142‬‬
‫اکرووجولکشمبوزدنیگویکواگڑویووکوٹیسھگوراہوےہ۔رھپویھبواوالدووکومیلعتو‬
‫ےسوآراہتسورکانواچاتہوےہ۔وہوابکیئوےلورکوںیہنودےواتکس۔رگمواےسو‬
‫وبجمروایکواجوراہوےہوہکوسنیھبوچیبودو۔ےھجموابکیئوےلودو۔ارےوےھجتوایکو‬
‫اتپاٹیبووہودؿورھبواسوسنیھبوےکوےیلواچرہوالےنواورواسویکودہگناتشو‬
‫ںیمووتقوزگاراتوےہ۔اکیووتقواکودودھورفوتخورکوےکواہمتریوسیفو‬
‫اورورھگوےکوابیقوارخااجتووپرےورکاتوےہ۔بجوسنیھبویہوکبویئگ۔وتو‬
‫آدمینواہکںوےسوآےئویگ؟ابکیئووتوروزورٹیپوؽوےکوےیلوروےپواماگنورکےو‬
‫یگ۔وہواہکںوےسوآںیئوےگ۔وکسؽوںیموومابلئوٹیسواکووہانورضوریو‬
‫ںیہن۔رھپوویکںواابواجؿووکووبجمرورکےکواینپواامںواوروونہبںویکوافسرشو‬
‫ےسوومابلئورخدیاواجاتوےہ؟وہویھبوچٹوومابلئ۔اےنپوامںوابپویکو‬
‫وبجمرویںووکودمورظنورانھکویھبووتواوالدواکورفضواتنبوےہوان۔وتواےوریمےو‬
‫ایپرےوراجودالروو!نسوول۔رہوامںوابپواینپواوالدویکووخیشووکووپراورکےنو‬
‫یکورھبوپرووکششورکاتوےہ۔رھپویھبوارگووہواےسووپراوانورکوسک کیںیوٹوھجمسو‬
‫ایلورکو۔ابپووبجمروےہ۔امںوےبوسبوےہ۔رغبیوےکوےچبوےکواپسوولھکانو‬
‫‪143‬‬
‫ںیہنووہاتوتووہوزپویسوےکوےچبوےسویتہکوےہ۔اٹیبووھتڑیودریوےکوےیلو‬
‫ریمےوےٹیبووکواانپوولھکانودےودو۔ہیوایھبووھتڑاواسولیھکورکںیہمتوواسپورکو‬
‫دےواگ۔دےودووانریماواٹیبواشابش۔ و‬
‫ابوالھبووجوامںودورسےوےچبویکوامستجورکوےکوذراودریوےکوےیلویہسو‬
‫اےنپوےٹیبویکووخیشووپراورکےنویکووکششورکیتوےہوایکووہواینپواوالدوےکو‬
‫ےیلورخدیےنویکوتکسوریتھکووہ۔وتووہوالھبوابزورےہویگ؟رہزگوںیہنووتورھپو‬
‫ویکںوامںوابپوےسوانالںورےتہووہ؟اینپواناجزئووخااشہتویکولیمکتوےکو‬
‫ےیلواںیہنوگنتورکےتووہ۔شبواواقتواؿوےسودبوزیمتیورکےتووہےئو‬
‫ےصغوےسوالچوالچورکووبےتلووہ۔دایکمھںودےتیووہ۔ارگوآپوولوگںوےنو‬
‫ریمیوابتوہنوامینووتوںیمورھگووھچڑودوںواگ۔ںیمووخدویشکورکوولںواگ۔ویکںو‬
‫رکےتووہوااسی؟اجےتنووہاسووتقواہمترےوایمواوبوےکودؽوہپوایکوایقتمو‬
‫زگروریہووہیتوےہ؟اہںوااسیوہنوایکورکووایر۔ومابلئوےکوریغبورہوول۔سبورپو‬
‫رفسورکوول۔متوزپھواجٔووےگ۔ےئنوےئنوامڈؽویکوابکیئواوروےئنوےئنوامڈؽو‬
‫ےکوومابلئوٹیسورخدیےتورےہووتآےگوںیہنوزپھووکسوےگ۔زپھوھکلواجٔوو‬
‫‪144‬‬
‫ےگووتواسریوزیچںیووخدورخدیوولوےگ۔ںیہنوزپوھوےگووتووکیئوزیچووتوایکواکیو‬
‫دؿورھگویھبوچیبورکواھکواجٔووےگ۔ادیموےہوریمیوابتورپووغرورکوو‬
‫ےگ۔ابتوذراویسوےہورگموتہبورہگیوابتوےہ۔اﷲوںیہمتوےنھجمسویکووتقیفو‬
‫دے۔ و‬
‫ریمیواممویکووخاوشہںووکویھبووتووپراوایکواجاتوراہووہواگ۔ارگواسویکوتمیقواکو‬
‫ہلصیفواسویکورمیضوےکوالخػوایکوایگوےہووتواسووتقواینپوامموےسووتو‬
‫ہہکویتکسویھتوہنوہکواامںوریماودقمرودبالوںیہنواجواتکس۔آرخواسوےکو‬
‫وادلنیوےنووجواانتوڑباوہلصیفوایک۔اسوںیموایکووبجمریویھت؟ویکںواسوےبو‬
‫وجڑورےتشووکووجنسگوںیمودبالوایگواورورھپویلمعووطرورپوداھکیواجےئووتواؿواکو‬
‫ہلصیفووسودصیفودرتسوالکن۔اﷲوےنوںیہمتوےٹیبودےیئوایٹیبںودںی۔اٰیلعو‬
‫وساسیٹئوںیموابوزعتورھگودای۔ےبوانپہودوتلوونرکوزینکںیوبسوریتیو‬
‫دختموےکوےیلووفق۔رھپومتواےنپواجمزیودخاوےسواھجلوزپیتووہ۔وہواچاتہو‬
‫وتوںیہمتودبوزابؿووہےنواکوازلاؾواگلورکواینپوزدنیگوےسویھبواکنؽواتکسو‬
‫اھت۔رگمواوہنںوےنویھبکواہمترےواسھتوااسیوںیہنوایک۔یھبکودبواالخیقویھبکو‬
‫‪145‬‬
‫دبوولسیکواکواظمرہہوںیہنوایک۔ںیہمتووتواؿواکورکشوزگارووہانواچےیہواھت۔ابو‬
‫متوامیبرووہ۔ںیہمتوذراواسودھکوےچنہپووتواپاپویکواجؿوہپونبوآیتوےہ۔رگمو‬
‫اہمترےوادنرواؿوےکوالخػورفنتوےکوالوےوالبورےہوںیہ۔ و‬
‫ویکں…امموآرخوویکں۔؟ںیمواہمتریویٹیبوںیہن؟وےھجمومتوےنومنجوںیہنودای؟وتو‬
‫رھپوریمےواسھتوریمےواپاپوےکواسھتواہمتراوہیوولسکوہچوینعم؟دخاوےکو‬
‫ےیلوامموامہریواحتلورپورمحورکو۔آپویکوخلتوابوتںوےنوامہرےودؽوزیمخو‬
‫رکودےیئوںیہ۔اسواعمرشےوںیمومہواظبرہوینتکووخوگشارواورواریماہنوزدنیگو‬
‫رسبورکورےہوںیہ۔رگموبجووکیئوامہرےوادنروےکواحالتواجؿوےلواگوتو‬
‫امہرےوابرےوںیموایکوراےئواقمئورکےواگ؟آپوھجموےسوڑبےواالخؼو‬
‫اوروتبحمورھبےوےجہلوںیمویھبوابتورکویتکسوںیھتوہکواٹیبواہمتراوہیوہلصیفو‬
‫درتسوںیہن۔مہوےنواہمترےوابرےوںیموھچکواورووسچوراھکوےہ۔ذہلاومتو‬
‫وکیئوذجابیتودقؾوہنوااھٹودانی۔رھپوارگوںیموآپویکوابتوہنوامیتن۔ااجتحجو‬
‫رکیتووتوآپووکوقحواھتوہکوےھجموڈاٹنوڈٹپورکویھبواینپوابتوونماو‬
‫‪146‬‬
‫ںیتیل۔رگموآپوےنوایکواہک؟الہپوہلمجویہواسودقروزرہوںیمواھجبووہاوریتو‬
‫اھتسجوےنوریمےواسرےودبؿووکوادنروےسوینلھچوینلھچورکوےکورھکودای۔ و‬
‫رفایؽواکیواریمورھگواکومشچووورچاغوےہ۔ااہتنیئورشفیوااسنؿوےہ۔اکیوابو‬
‫زعتورھگاےنوےسوقلعتوراتھکوےہ۔دوتلواوروزعتوںیمووہومہوےسویھبو‬
‫ڑبھورکوںیہ۔ںیمواسوےکورھگوواولںوےسولمویکچووہں۔اسوےکورھگاےنو‬
‫اکورہورفدوریماوددلادہوےہ۔ںیموواہںوڑبیورپواقروزدنیگورسبورکویتکسو‬
‫وہں۔آپووخدواسوابتواکواشمدہہورکویتکسوںیہ۔ریمےواپاپوےنووتوریمےو‬
‫ےلصیفووکووبقؽورکوایلوےہ۔وہوےھجموابوزعتورتصخویھبورکودںیوےگ۔رگمو‬
‫امموارگوریمیووخویشںوںیمومتورشکیوہنووہںیئووتوریمیورہووخیشواخکو‬
‫ںیمولمواجےئویگ۔ریماودؽویہوںیہنوامےنواگہکوںیموامموےکوےلگوےسوٹپلو‬
‫رکوبجوکتواؿویکوداعںیئواورواؿواکوآریشابدوہنوےلوولں۔اسورھگوےسو‬
‫رتصخووہواجٔوںویگ۔ںیہنوامم۔متوریمےواسھتوااسیوےبوراخوروہیواامعتسؽو‬
‫ںیہنورکوویگ۔زامےنویکواےنھٹووایلواویلگنںواورووساہیلواشنانتوےسووخدویھبو‬
‫وچبیگواوروےھجمویھبووفحمظورےنہودوویگ۔ و‬
‫‪147‬‬
‫…٭٭٭… و‬
‫ادرھوانایبومعپ رکروےکواسھتواالسؾوآابدوےکووزٹورپویھت۔رسانیووہلٹوںیمو‬
‫اؿواکوایقؾواھت۔اہیںواؿوےکوھچکوزعزیوووااقربویھبورےتہوےھت۔رگمو‬
‫اوہنںوےنووہلٹوںیمورےنہووکورتحیجودیویھت۔ھچکوولوگںورپوتمسقویکو‬
‫دوییواسودقرورہمابؿووہواجیتوےہوہکواؿویکوزدنویگںوہپوےبواایتخرو َرکشو‬
‫آےنواتگلوےہ۔تبحمورکےنوواےلواےنپوتبحمویکواکیوکلھجودےنھکیوےکو‬
‫ےیلوےبواتبورےتہوںیہ۔رقبیورہورکویھبواکیودورسےویکووصرتو‬
‫ںیہنودھکیوےتکس۔رھپواؿوےکوواصؽویکووکیئووصرتویھبوںیہنونبواپیتواورو‬
‫اہیںووصرتواحؽوہیویھتوہکودوورپیمیورہومغورہورکفوےسوآزادوامتؾو‬
‫اعمرشیتوامسیجودنبوشںوےسورپےورھگوےسواینتودورواکیودورسےوےکو‬
‫روربووںیہ۔یسکووبجمریوانؾویکووکیئوزیچورےتسوںیمواحلئوںیہن۔رگموابو‬
‫وصرتواحؽوہیوےہوہکودوونںواینپواینپوہگجواخومشوںیہ۔وہواسوےکوولہپو‬
‫ںیموںیہ۔معپ رکرویکواایلگنںواسویکورنؾوودگازوزوفلںوںیمویھگنکورکوریہو‬
‫‪148‬‬
‫ںیھت۔وہوںیکلپوومدنےویٹیلویھت۔اےسودھکیورکورمکےوےکورچاوغںووکو‬
‫یھبودنینوآوریہویھت۔ و‬
‫’’معپ کررواجؿ۔‘‘انایوبوےنوذراووتفقوےکودعبواےسواکپرا۔ و‬
‫’’یجوریمیواجؿ۔‘‘ و‬
‫’’وکیئوابتورکووزیلپ۔‘‘ و‬
‫’’ایکوابتورکوںوایر؟ھچکوےنہکووکوےسیجوھچکوابیقویہوانوراہووہ۔ںیہمتواپو‬
‫رکوھچکواوروےنہکوھچکواورواپےنوہکوانمتویہوںیہنوریہووہوبیجعواحتلو‬
‫ےہ۔سبویجواچاتہوےہوایسورطحوآپوریمےورقبوںیمووموجدورںیہواورو‬
‫زدنیگواکورفسوامتؾووہواجےئ۔‘‘ و‬
‫’’اہںومعپ کرر۔ذلت‬
‫ِِوواصؽویکویتسمویہواسودقرووہیتوےہوہکووبحمبو‬
‫اکورقبواپورکوابیقویسکوزیچویکورسحتوںیہنوریتہ۔‘‘وانایبوےنواہکوتو‬
‫معپ کررےنودریھےوےسوارقاروںیمورگدؿوالہودی۔رھپوینتکودریورہگےوانسےٹو‬
‫ںیمورسبووہویئگ۔ و‬
‫‪149‬‬
‫ادتباءوںیمورہوآدیمواسورفبیوںیموراتہوےہوہکوھجمواسیجواچسوقشعویسکواورو‬
‫ےنوںیہنوایکووہواگ۔نکیلواہیملوہیوےہوہکوزدنیگوےکورہوومڑورپوےبوانپہو‬
‫ولخصواورورفیگتفیواکواظمرہہوںیہنووہات۔ادتباءوںیمووبحمبویکواکیوکلھجو‬
‫دےنھکیوےکوےیلومعپ رکرواگڑیوےلورکواؿوےکواعتبقوںیموچنہپوایگواھت۔واہںو‬
‫چنہپورکویگنشتواوروڑبھویئگ۔ےلہپواکیوکلھجودےنھکیویکورسحتورھپواکیولپو‬
‫رھپوھچکوابںیتورکےنویکوآرزوواورورھپواسوےکووبےسویکووخاشہوزتاپیتو‬
‫ےہ۔بجواےسوہیویھبورسیموآواجاتوےہووتورھپویئکودؿوکتواسورپودموہیشو‬
‫اورورساشریواکواعملواطریوراتہوےہ۔رھپودورسےواورورسیتےووبےسوےکو‬
‫دعبودریھےودریھےووہوزتپ‪،‬وہویپکپک‪،‬وہودگدگیو‪،‬وہورگیمٔوذجابتواورو‬
‫رساشرورکودےنیووایلوتیفیک‪،‬واینپورگتفوڈیلیھورکیتواجیتوےہ۔آرخوںیمو‬
‫ھچکویھبوںیہنوراتہ۔ہنووہوراتح‪،‬وہنووہوذلتواوروہنووہورحارتورہوزیچو‬
‫امدننوزپواجیتوےہ۔ہیودورساواورورسیتاوسملوابیسورویٹوےسوزایدہوتیثیحو‬
‫ںیہنوراتھک۔رویٹوےسویھبکودؽوںیہنورھبات۔رہوزیچوےسودؽورھبواجاتو‬
‫ےہ۔ٰیتحوہکوااسنؿوتبحموےسویھبوزیبارووہواجاتوےہ۔رگمواھکےنویکووخوبشو‬
‫‪150‬‬
‫ےسویھبکوزیباروںیہنووہات۔نسحواسووتقوکتواومنؽووہاتوےہ۔بجوکتو‬
‫اےسووھچوںیہنوایلواجات۔مسجواسووتقوکتووخوصبرتوےہ۔بجوکتو‬
‫اےسولمکمووٹٹؽورکودھکیوانایلواجےئواورورازواسووتقوکتورازوےہ۔بجو‬
‫کتووہوافشوںیہنووہواجات۔ابوتبحموےکوہیودوودیشایئواکیودورسےورپو‬
‫رموےنٹموواےلواپسواپسووموجدوںیہ۔اکیودورسےویکوتیصخشوےسووخبیبو‬
‫آانشووہوےکچوںیہ۔رقبویہورقبورسیموےہ۔وبےسواکسملوبسووخاشہو‬
‫رسیموےہ۔رگموابوھچکوےنہکووکوابیقوںیہنوےہ۔وکیئویھبوابتویسکویھبو‬
‫وخاشہواکوااہظرووکیئولبقتسمویکوالپگننوھچکویھبوںیہنوسبواخومیشوڑبیو‬
‫رپارسارویسواخومیش۔ و‬
‫’’ابابودخاوےکوےیلوھچکووتووبول۔ےھجمووتوایسورہگیواخومیشوےسو‬
‫وتشحویہووہےنویگلوےہ۔‘‘اکیکیوانایبوےسیجوااجتحجورکےتووہےنوخیچویسو‬
‫زپی…معپ کررووچکنورکولپورھبوےکوےیلوریحاؿورہوایگہکوآرخواےسوایکووہاو‬
‫ےہ؟ و‬
‫ئ‬
‫’’ایکووہاوانایبو!ںیہمتودنینوآوریہوےہووتووسواجئٹ۔‘‘ و‬
‫‪151‬‬
‫’’ےھجمودنینوںیہنوآوریہ۔آپووبےتلوویکںوںیہن؟آوپووتوتہبوابںیتو‬
‫رکوےتوےھت۔آجوںیہمتووکیئوابتویہوںیہنوآریہ۔‘‘ و‬
‫’’اہںوںیمووخدوریحاؿووہںکہومہودوونںواسودقروپچوویکںو‬
‫ںیہ؟رگموےنہکووکووکیئوابتویہوںیہنوآوریہ۔ابوایکووہکںوںیموالھب؟آپو‬
‫یھبووتوپچوںیہ۔ھچکومتووپوھچ۔ھچکوںیمووہکں۔رھپواشدیوابتوےسوابتو‬
‫ےلچ۔‘‘معپ کرروےنواےسووبےنلویکودوعتودی۔ و‬
‫ہیوشیکوتبحمواکوبیجعوہفسلفوےہ؟وجودووایبنجوااسنونںووکواکیودورسےوےکو‬
‫رقبیوالاتوےہ۔اکیودورسےویکوتبحموںیمووہووخدوےسواگیبےنووہواجےتو‬
‫ںیہواورووہواکیودورسےوےکوےیلوھچکویھبورکےنووکوایترووہواجےتو‬
‫ںیہ۔دوونںوںیمودجایئواکووصترویھبواحمؽووہےنواتگلوےہ۔سبووبحمبواکو‬
‫رقبویہواؿویکوزدنیگواکودصقمونبورکورہواجاتوےہواوروبجورقبورسیموآو‬
‫اجاتوےہ۔وتورھپواکیوبیجعویسوتیفیکورشوعووہواجیتوےہ۔ابوسجو‬
‫رطحومہورہوروزوالماقتورکوایلورکےتوےھت۔وتواکیویگنشتویسوابیقوریتہو‬
‫یھت۔آجوںیمہولمکموالماقتواکووتقوالموےہ۔وتووہوواریگتفو‪،‬وہورگووجمیش‪،‬و‬
‫‪152‬‬
‫وہوزتپوںیہنوریہ۔ںیہکومہوتبحمویکورومسںووکووتوںیہنووتڑوےتھٹیب؟ویکہکنو‬
‫تبحموںیمورجہووورفاؼو‪،‬روانواوروےکپچوےکپچوآوسنواہبانو‪،‬وبحمبویکوایدوںیمومگو‬
‫رانہ۔ہیواسواکواخاصوےہواورومہواؿوامتؾوزیچوںوےسوتہبورپےوںیہ۔سبو‬
‫رشوعوںیمووہواکیوہتفہوبیجعویسوبلطواوروےبوینیچوںیموزگراواھت۔رھپو‬
‫بجوےسوامہریوالماقتووہیئویھت۔دجایئواکواکیودؿویھبوںیہنوآای۔تبحمو‬
‫ےکوےمغنوںیمووسزودگازواکورُسووہانورضوریووہاتوےہ۔تبحمویکواتیمہودجایئو‬
‫یکودبوتلوےہ۔اجےنوآجوےھجمواےسیوویکںوگلوراہوےہوہکومہوتبحموےکو‬
‫اکیواقمؾورپوآورکورہھٹوےئگوںیہ۔سبواسوےسوآےگوھچکوںیہنو‬
‫ےہ۔اػ!!ارگوہیوااسیوےہووتوہیووتواکیوتہبونھٹکورمہلحوےہ۔بجومہو‬
‫وجنسگوےکودنبنھوںیمودنبھواجںیئوےگووتورھپوایکووہواگ؟سبوہیوہکومہو‬
‫اکیووہوےئگ۔ایکوتبحمویکولیمکتورصػواکیووہواجےنواکوانؾوےہ؟ارگو‬
‫تبحمواکوااجنؾوالمپورپوطیحموےہ۔وتورھپوالمپوےکودعبوتبحمواکوووجدواہکںو‬
‫رہواجاتوےہ؟ایکووہویتسہوےسوٹمواجیتوےہ؟ایووہویسکوےئنواکشرویکوالتشو‬
‫ںیمولکنوڑھکیووہیتوےہ؟رھپواےسوبیجعووورغبیواحالتوےسوزگارورکوایو‬
‫‪153‬‬
‫وتودجایئواکوزرہوالپودیتیوےہوایورھپوالمپویکووصرتوںیموتبحمواکوآرخیو‬
‫اجؾوشیپورکوےکورتصخووہواجیتوےہ۔اسوتبحمواکووہفمؾووکیئوےھجمسووتو‬
‫ویکرکن؟ووکیئواجےنووتوایکواجےن؟رکشوزپایںوےکواقمؾورپووہواکیفودریوےسو‬
‫وھگؾورےہوےھت۔آامسؿوابدولںوےسوڈاکھواھت۔وہاوںیمویکنخویھت۔اصتوریواورو‬
‫ومویوےسوامتؾوانمرظووکووطبروایدداتشووفحمظوایکواجوراہواھت۔ و‬
‫’’راتوریمیوڑبیووبلھجویسوزگریوےہومعپ کرر۔اکیوبیجعویسونٹھگو‬
‫اکوااسحسووہوراہواھت۔احالہکنوآپویکورقتبوںیموااسیووصترویھبوںیہنوایکواجو‬
‫اتکس۔رگمورھپویھبواکیواخومشویسواکیوادایسویسوامہرےودرایمؿوآورکو‬
‫رہھٹویسویئگویھت۔ابواسورپواہبررظنموںیمودؽواشبشووہےنواگلوےہ۔رہووسو‬
‫زدنیگویتسنہورکسمایتوداھکیئودےنیویگلوےہ۔‘‘انایبوےنوابتوڑیھچی۔ و‬
‫’’اہںوانایبوںیمووخدوبیجعویسوویفنکژؿوںیمواھت۔ابوںیمولمکمو‬
‫رفشیووہںواورووخدوکوتہبورساشرووسحمسورکوراہووہں۔‘‘ و‬
‫’’وتواسواکوبلطموےہ۔اموحؽوااسنؿوےکوزماجواورورطفتورپوتہبو‬
‫ارثوازیگنواثتبووہاتوےہ۔زماجوےکواطمقبواموحؽوانووہووتوتعیبطوڑچڑچیو‬
‫‪154‬‬
‫اورویخلتویکورطػواملئووہیتوےہ۔تبحمویھبونٹھگورھبےواموحؽوںیموںیہنو‬
‫پنپویتکس۔ویکہکنوہیویسکویکووکحمؾوںیہنوےہ۔ہکلبوہیوبسووکواینپورگتفو‬
‫ںیموریتھکوےہ۔ و‬
‫استوربسویکورمعوےکودوووخبووصرتوےچبودنیگوےسوےتلیھکووہےئوادرھو‬
‫ڑبھورےہوےھت۔ےچبوےنودنیگاواھچیلووتووہواکیوہپھٹواھکورکانایبوےکو‬
‫دقومںوےسواجورکٹایئ۔انایبوالھچورکورہویئگ۔اسوےنوھچکویگفخورھبیو‬
‫رظنوںوےسوٹلپورکوداھکی۔ہچبوامہسووہاواسوےکورقبیوچنہپوراہواھت۔ و‬
‫’’وسریوآیٹن!وزیلپواعمػورکودےئجی۔یطلغوےسودنیگوادرھو‬
‫آیئگ۔‘‘ےچبوےنواہنتیووصعمتیموےسواہک۔انایبووکواسویکووصعمؾویسو‬
‫وصرتورپوتہبوایپرآای۔اسوےنوکھجورکوابؽوااھٹویل۔ و‬
‫’’رہوزگواعمػوںیہنورکوںویگ۔متوےنوےھجموڈراودایوےہ۔ارگوںیموخیچو‬
‫رکورگواجیتووت؟‘‘ و‬
‫’’وسریوآیٹن!وزیلپ۔‘‘ڑلاکورھپواہھتوابدنھوراہواھت۔ڑلیکویھبورقبیو‬
‫ڑھکیویھت۔ و‬
‫‪155‬‬
‫’’وسووسریوآیٹنویج۔زیلپوںیمہواعمػورکودواوروابؽوںیمہودےودو‬
‫۔امہرےواممواپاپوادرھوںیمہوڈوھڈنورےہووہںوےگ۔‘‘ و‬
‫’’ااھچورھپووتواہمتریواکشتیولچورکواہمترےواممواپاپوےسورکےتو‬
‫ہ م کیںکہوہیوےچبوتہب…‘‘انایبوےنورقفہوادوھراووھچڑودای۔ و‬
‫’’زیلپوالکنویجوآیٹنواجؿوےسوآپوہہکودںی۔زیلپ۔‘‘ےچبومعپ کرروےسو‬
‫اخمبطووہےئووتومعپ کرروےنوانایبویکورطػورکسماورکوداھکی۔ و‬
‫’’کیھٹوےہواکیورشطورپحلصووہویتکسوےہ۔‘‘ااچکنوانایبوےنواہکووتو‬
‫ےچبووفراوووبؽواےھٹ۔ و‬
‫’’وہوایک؟‘‘ و‬
‫’’متودوونںووکوھجموےسودویتسورکانوزپےویگ۔‘‘انایبوےنواؿویکو‬
‫رطػواہھتوڑباھورکواہک۔وچبںوےنووساہیلورظنوںوےسواکیودورسےووکو‬
‫داھکیواورورھپودوونںوےنوانایبویکورطػودویتسواکواہھتوڑباھودای۔ڑلیکوےنو‬
‫اانپوانؾویلینواوروڑلےکوےنواانپوانؾوامثرواتبای۔ایھبواؿویکواعتریفوالماقتو‬
‫‪156‬‬
‫اجریویھتوہکووچبںوےکووادلنیوواہںوآےچنہپ۔اوہنںوےنواےنپووچبںووکو‬
‫انایبوےسوابتورکےتوداھکیوتورکسماورکورقبیوآوےئگ۔ و‬
‫’’ہیوایکووہوراہوےہ؟وینعیومہوںیہمتوادرھوڈوھڈنورےہوںیہواورومتو‬
‫ادرھواؿوولوگںوےکواپسووموجدووہ۔‘‘امںوےنواںیہنواخمبطورکوےکواہک۔ و‬
‫’’امم!وامہریوابؽوآیٹنووکوگلویئگویھت۔آیٹنوےنوڑبیولکشموےسو‬
‫ںیمہواعمػوایکوےہ۔‘‘یلینوےنواینپواممووکواتبای۔ و‬
‫’’ربیوابت۔؟عنموایکواھتوانہکوابوؽووکوانوااھچالورکو۔‘‘ و‬
‫’’وسریویئھب۔‘‘درایمےنواقتمویکووخوصبرتودخواخؽویکوامکلو‬
‫یلینویکواممودمہحیوےنووچبںووکوڈاٹنوالپورکوانایبوےسووسریویک۔ و‬
‫’’اووونوایر۔ہیووتوابوریمےورفڈنیونبوےکچوںیہ۔مہوولگووتوایھبو‬
‫آپوےکواپسوآورےہوےھت۔آجواشؾواکواھکانوآپوےنوامہرےواسھتواھکانو‬
‫ےہ۔‘‘اسھتویہوانایبوےنووہلٹواکواکرڈوسجورپوروؾوربمنودرجواھت۔دمہحیو‬
‫یکورطػوڑباھےتووہےئوروکیٹسویک۔ و‬
‫‪157‬‬
‫’’مہوآپویکوآدموےکودشتوےسورظتنمورںیہوےگ۔‘‘دمہحیوےنو‬
‫اےنپومہورفسواخدلواصبحویکورطػوداھکیوتواخدلواصبحوےنواہک۔ و‬
‫’’انجبومہواہیوںووخدواالسؾوآابدوںیموامہمؿوںیہ۔امہراوقلعتورہیو‬
‫وپروزہارہوےسوےہ۔آپوولوگںواکوتہبورکشہی۔آپوےنواےنتوولخصوےسو‬
‫ںیمہواھکےنویکودوعتودی۔امہریوزعتوازفایئویک۔آپواکوہیوولخصو‬
‫ںیمہوہشیمہوآپویکوایدودالاتورےہواگ۔‘‘ و‬
‫’’وساؽویہودیپاوںیہنووہاتوانجب۔آپوامہرےوامہمؿوںیہواوروابو‬
‫وتواعمیفویکواجنگشئوںیہنوےہ۔زیلپوااکنروہنورکںیوورہنوںیمہودھکووہواگ‬
‫۔‘‘معپ کرروےنواہکووتووہوالووجابوےسووہوےئگ۔ و‬
‫’’آپواہیںووہلٹوںیمورہھٹےووہےئوںیہ۔آپواکوقلعتواہکںو‬
‫ےسوےہ‘‘و؟اخدلواصبحوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’امہراوقلعتوالوہروےسوےہ۔ےھجمومعپ کرروےتہکوںیہواوروہیوانایبوےہو‬
‫ریمیورتیگنم۔ابیقوابںیتواھکےنویکوزیمورپ۔اوےک۔‘‘ومعپ کرروےنواہکواورورگؾو‬
‫وجیشوےسواؿوےکواسھتواہھتوالمایاورورتصخووہویئگ۔ و‬
‫‪158‬‬
‫‪9‬ےجبوبشوےکوآسواپوسورمکےوےکودروازےورپودکتسووہیئ۔دمہحیو‬
‫اورواخدلووچبںوےکواسھتوچنہپوےکچوےھت۔اںیہنورپووجشوادنازوںیموومکلیوایکو‬
‫ایگ۔اکیوتہبویہووخوصبرتوٹفگوکیپودمہحیوےنوانایبووکوشیپوایک۔ و‬
‫’’آپوولوگںووکونیقیواھتوہکومہورضوروآںیئوےگ؟‘‘دمہحیوےنووپاھچ‬
‫۔و‬
‫’’وسدصیفونیقیواھتوہکلبومہوایھبوآپووکوومکلیورکےنواابقتسہیلوںیمو‬
‫آےنواکووسچورےہوےھت۔‘‘انایبوےنودمہحیووکوےلگولمورکوسکورکےتو‬
‫وہےئواہک۔اخدلواورومعپ کرروےنواہھتوالمایواوروزیمےکودوونںواجبنوآراؾودہو‬
‫وتسشنںورپوآےنمواسےنموھٹیبوےئگ۔ و‬
‫’’اجےنوویکںومہودوونںووخدووکواہیںوتہبواہنتووسحمسورکورےہو‬
‫ںیہ۔اکوبیجعویسواخومیشواوروانساٹواسووموجدوےہ و‬
‫اہیں۔‘‘وانایبوےنورپاشیینویکواحتلوںیمواہک۔یلینووکوانایبوےنواےنپواپسو‬
‫اھٹبوایلواھتوبجوہکوامثرواےنپواپاپوےکواپسووموجدواھت۔ و‬
‫‪159‬‬
‫’’ویکںویئھبوااسیویھبواہیںوایکوےہ؟ویوآیئویپووہلٹوےہ۔رہو‬
‫وہستلواہیںودایتسبوےہ۔‘‘ودمہحیوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’دیلووکسؿواحلصو ک‬
‫رکنووےیلوامدیوزیچںیووتوبسوھچکوںیہنووہاو‬
‫رکیتوہن۔‘‘وانایبوےکوےجہلوںیمودردواسورھباواھت۔ و‬
‫’’ریحتوےہواجؿوےسوایپراووبحمبوآےکپوولہپوںیموےہ۔دوتلوےسو‬
‫رپسورھباوزپاوےہ۔یسکورحمویمواکویھبوااسحسوںیہن۔رھپویھبودیلووکسؿو‬
‫ںیہنواورواہنتیئواکوااسحسووہوراہوےہ۔ابتوڑبیوبیجعویسوےہ۔‘‘ودمہحیوےنو‬
‫اکیوابرورھپوریحتوےسوانایبووکووغبرواھجےتکنووہےئواہک۔اخدلواورومعپ کررو‬
‫یھبووپریووتہجوےسواؿویکوابتونسورےہوےھت۔ و‬
‫’’ہتپوںیہنوراتوےسوانایبویکوہیواحتلووہوریہوےہ۔اےسواہیںو‬
‫اانپودؾواتٹھگووہاووسحمسووہاتوےہ۔دؿورھبویھبووبلھجویسوتعیبطوےکو‬
‫اسھتوریہ۔آپوولوگںوےسولمورکوھچکورسکیلیووہیئویھت۔رگموابوآپو‬
‫ےکوآےنوےسوےلہپوکتوویہواخومیشواوروتعیبطوںیمورگاینویسووہےنویگلو‬
‫یھت۔‘‘ومعپ کررواؿودوونںوامہمونںووکولیصفتواتبوراہواھت۔ و‬
‫‪160‬‬
‫’’آپواکوہلئسموایسفنیتوےہ۔آپواسحسوتہبوںیہ۔وےسیوآپودوونںو‬
‫آسپوم کیںکسودحوکتورفیوںیہ۔؟‘‘دمہحیوےنوااچکنووپاھچ۔ و‬
‫’’ایکوبلطمو؟‘‘وانایبواورومعپ کرروےنووچکنورکووپاھچ۔ و‬
‫’’یئھبوہیوآپویکورتیگنموےہ۔ایکوآپورصػودویتسویکودحوکتواکیو‬
‫دورسےوےسوایپرورکےتوںیہوایوآپویکواچتہوذجابتورھبیوےہ؟‘‘و‬
‫دمہحیوےنوواضتحواچیہ۔ و‬
‫اؿودوونںوےنوھچکوریحوتوےسوداھکی۔رھپوکیبوزابؿووہورکواتبای۔ و‬
‫ہکو’’مہواکیودورسےووکوےبوانپہوایپرورکےتوںیہ۔اکیوےحملویکودجایئو‬
‫ایقتموےنگلویتگلوےہ۔‘‘ و‬
‫’’وتواسوںیمورپاشیینویکووکیئوابتوںیہن۔یھبکویھبکواکیودورسےو‬
‫ےسودورویھبورہوایلورکںی۔ہیوتبحمووکواقمئورےنھکوےکوےیلورضوریووہاتو‬
‫ےہ۔اھٹمسواوروڑکواٹہوںیموےسویسکواکیوزیچووکوہشیمہوےکوےیلوںیہنو‬
‫اانپایواجواتکس۔ددونںواکواسھتواسھتووہانورضوریووہواتوےہ۔بجودجایئوےکو‬
‫دعبوولموےگووتوتبحمواوروڑبےھویگ۔ارگودؿوراتواسھتواسھتورےہووتو‬
‫‪161‬‬
‫اسکیتینوےسوتبحمواکوذجہبوےبوسحووہورکورہواجےئواگ۔آپووکوآسپوںیمو‬
‫تبحموانؾویکووکیئوزیچووسحمسوںیہنووہویگ۔آپواکیوابروریمےووشمرےو‬
‫رپولمعورکوےکووتودںیھکی۔‘‘ودمہحیوےنورکسماےتووہےئواہکواوروانایوبواورو‬
‫معپ کرروےکورہچےورپورکسماٹہورھکبویئگ۔ و‬
‫’’رضورورضورومہوآپوےکووشمرےورپولمعورکںیوےگ۔رپوسںو‬
‫ےسومہواکیواسھتوںیہ۔وتوےسیجویسکوزیچویکویمکوآیئگوےہوامہرےوادنر۔‬
‫ایسوےیلومہووخدووکوڑبااہنتواسووسحمسورکورےہوںیہ۔‘‘ومعپ کرروےنواہک۔رھپو‬
‫یھبسولھکوالھکورکوسنہوزپے۔ و‬
‫وبےفواکوآرڈرواھت۔اھکےنویکوڑبیویسوزیموامتؾووکپاونںوےسورھبیوزپیو‬
‫یھت۔رہوتمعنووموجدویھت۔اھکےنوےکودوراؿومعپ رکرواورواخدلوےکودرایمؿو‬
‫ویرپویکوابںیتووہیتورںیہ۔اخدلودسواسؽواکورعہصوواہوںوزگارورکوآایواھتو‬
‫اورومعپ رکرواؿودونںوویرپواجےنواکورپورگاؾوانبوراہواھت۔دمہحیواوروانایبو‬
‫آسپوںیمومہوالکؾوںیھت۔وکیئورازویکوابتوآسپوںیمورکانووہووتووخانیتو‬
‫اینپوآوازودممہورکوےکودورسیووعرتوےکواکؿوںیموابتورکیتوںیہ۔دمہحیو‬
‫‪162‬‬
‫ےنویھبوانایبوےسورسوگیشوںیمووکیئوابتویکووتووہوذراواسووچیکنورھپو‬
‫دقرےورشامورکورگدؿووکوااکنروم کیںحررتکودی۔ و‬
‫ئ‬
‫’’اپلگوہنوونبوریمیوابتورپولمعورکو۔ںیہنووتواتھچپو ٹئویگ۔رمدویکو‬
‫ذاتوےنکچوڑھگےویکورطحووہویتوےہ۔اؿورپوزایدہورھبوہسورکانویھبو‬
‫امحتقویکوابتوےہ۔رظنوڑکیوروھک‘‘۔ و‬
‫’’ںیہنودمہحیومعپ کرروااسیوںیہنووہواتکس۔رھپویھبوںیموایخوؽوروھکںو‬
‫یگ۔‘‘وانایوبوےنواہک۔ و‬
‫’’اہںوکیھٹوےہ۔اکیوہفحتودوںوآپووکو؟‘‘ودمہحیوےنورشارتو‬
‫ےسواکیوآھکنودنبورکوےکوانایبوےسواہک۔ و‬
‫’’وہوایکو؟‘‘وانایبوےنوریحتوےسووپاھچووتودمہحیوےنواینپووگدوںیمو‬
‫راھکورپسووھکال۔اخدلواورومعپ کررواینپووخشوویپگںوںیمورصموػوےھت۔دمہحیو‬
‫ےنواےنپورپسوےسودنبویھٹمواکنیلواوروانایبویکویلیھتہورپورھکورکواسویکو‬
‫یھٹمودنبورکودی۔ و‬
‫‪163‬‬
‫’’دلجیوےسورپوسوںیمورھکوولودعبوںیمودھکیوانیل۔‘‘وانایبوےنوھچکو‬
‫ریحتوےسواینپودنبویھٹمواےنپورپوسوںیموڈاؽورکووجوزیچویھبویھتوادنرو‬
‫سص‬
‫ریھک۔اسواکرہچہوسسجتواورو نیسوںیموڈوابواھت۔اھکےنوےکودعبوڈرکنو‬
‫یکویئگ۔دمہحیواورواخدلوےنوےبوفلکتویپ۔معپ کرروےنویھبواجؾوےلوایل۔‬
‫انایبوےنواشدیویلہپوابرووککوںیمودنچووھگٹنوالمورکوونشویک۔بشوابرہو‬
‫ےجبواوہنںوےنواجےنویکوااجزتواچیہ۔انایبوےنودمہحیووکوریہےوےکو‬
‫اٹسپوٹفگوےئکوےھت۔معپ کرروےنواخدلووکویتمیقوومابلئوٹیسواورووچبںوےکو‬
‫ولھکےنوےکوٹکیپودےورکورتصخوایک۔ و‬
‫اںیہنودلجوےسودلجورہیووپروآےنویکورھبوپرودوعتودیویئگووجووبقؽورکو‬
‫ئ‬
‫یلویئگ۔انایبووکواےنپواپئٹںوںیمویکلہویسوڑلڑھکاٹہووسحمسووہوریہویھتو‬
‫اورورسووزینواسوگلوراہواھت۔معپ کرروےنواےسوابوہنںوںیمورھبااورواسوےکو‬
‫ڈیبوکتوےلوآای۔سجوےحملودمہحیواورواخدلواؿوےسورتصخووہورےہوےھتو‬
‫وتودمہحیوےنومعپ کرروےسوڑبیورگؾووجیشوےکواسھتواہھتوالمایواھتواوروایسواکیو‬
‫لپوںیمواسوےنومعپ رکرویکویلیھتہوںیمواکلہواسواننخوےسواکاٹواھت۔معپ کرروےنو‬
‫‪164‬‬
‫وچکنورکواسویکورطػوداھکیووتودمہحیوےنواکیواقلتورکسماٹہوےسواسو‬
‫ےکودؽورپاکریورضبواگلیئواورووہواانپوھچکواہروایگواھت۔اسوےکودؽویکو‬
‫دڑھنکوےنٹھپووکوآیئگویھت۔ و‬
‫’’ہیوامہراواکرڈوےہ‘‘۔اسوےنورپوسوےسواکرڈواکنؽورکومعپ کررووکودای۔‬
‫احالہکنووہوانایوبووکوےلہپویہواانپواکرڈودےویکچویھت۔دنچودقؾودورواجورکو‬
‫اسوےنوٹلپورکوےھچیپوداھکیواھتواورواہھتوالہورکوانایبواورومعپ کررووکوابےئو‬
‫ابےئوایک۔ و‬
‫معپ کرروبیجعویسوتیفیکوےسوزگروراہواھت۔اسوےنوانایبووکواسوےکوڈیبوکتو‬
‫ئ‬
‫ل‬ ‫ح‬
‫ےلواجےنوم کیںناازوئٹںوںیمورھباواھت۔انایبودلجویہودنینویکوآوغشوم کیں یو‬
‫یئگ۔معپ کررورکوںیٹودبؽوراہواھت۔اےسودمہحیویکوابںیتووجنھجڑواسوریہوںیھت۔ و‬
‫’’آرخواسوےنوایسیورحتکوویکرکنویک؟واسواکدصقموایکوےہ؟وویںو‬
‫ریمیورطػواملئووہانواوروالبووخػو ِ و‬
‫دوعتوتبحمودانی۔‘‘وہوسجودقرووساتچو‬
‫اسویکوےبوینیچوںیموااضہفووہاتوالچوایگ۔رھپواسوےکولیسورپواکیواسیو‬
‫م کصب‬
‫امیواسیوآایووجوایبنجوربمنوےسوایکوایگواھت۔ جووںیمودرجواھت۔ و‬
‫‪165‬‬
‫’’ڈریئومعپ کرر!رپاشیؿوںیہنووہوانوںیموےنوااسیوویکںوایک؟واسویکو‬
‫ئ‬
‫لیصفتولکواکوؽورپواتبئٹںویگ۔اانپوتہبوایخؽورانھکودمہحی۔‘‘ و‬
‫دمہحیواکواغیپؾوزپھورکومعپ رکرودریوکتواسوےکوایخؽوںیمواجاتگوراہ۔رھپودنینو‬
‫ےنواےسواینپوآوغشوںیموےلوایل۔دعبودورہپوبجووہودنینوےسودیبارووہاووتو‬
‫دمہحیواکوالہپوایخؽواسوےکودامغوںیموہلعشونبورکواکپل۔ےبواایتخرواسوےنو‬
‫میکش‬
‫اانپولیسوآؿوایکوتودمہحیوےکوحبصوریخبوےکودوو جوووموجدوےھت۔اجےنوویکںو‬
‫اےسودمہحیوےسوابتورکےنواکواایتشؼوڑبےنھواگل۔واشوروؾوےسورفشیووہو‬
‫رکواسوےنوانایبووکودیباروایک۔وہورفشیووہےنویئگووتومعپ رکرودمہحیوےسوابتو‬
‫میکش‬
‫رکےنواکووسےنچواگل۔ایھبووہواسواکوربمنو وجوےسورٹسیورکویہوراہواھتوہکو‬
‫دمہحیویکواکؽوےنواسوےکودؽویکودڑھنکوزیتورکودی۔ و‬
‫’’ولیہومعپ کرر۔ےسیکووہو؟ودنینوےسواجگوےئگوآپ؟‘‘ و‬
‫’’یجواہںوںیمورفشیووہواکچووہں۔انایبوایھبوایھبواھٹورکویئگو‬
‫ےہ۔‘‘ومعپ کرروےنواتبای۔ و‬
‫‪166‬‬
‫’’ولچورھپووتوااھچوومعقوےہوآپوےسوابتورکوےنواک۔‘‘ودمہحیوےنو‬
‫اہکاوروذراووتفقوےکودعبووبیل‪ :‬و‬
‫’’معپ کررآپووکوریماوویںورپوارساروادنازوااشروںوںیموانلموھچکوبیجعو‬
‫اسواگلووہواگ۔آپوےنوریمےوابرےوںیمووکیئوراےئویھبواقمئویھبورکویلو‬
‫وہویگوہکوںیمویسکواےھچورکدارویکوامکلوںیہنووہوں۔دوووچبںویکوامںووہں‬
‫۔ڈنیہمسووشرہواپسوےہواوروںیموآپووکودوعتوتبحمودےوریہووہں۔ںیمو‬
‫ےنورحتکویہوایسیویکویھت۔سجوےسوریمیورکدارویشکواصػودیھکیواجو‬
‫یتکسوےہ۔رگموتقیقحوںیموااسیوںیہنوےہ۔اخدلوریماورشکیورفسوےہ۔تہبو‬
‫ااھچوےہ۔رگمودسواسؽوویرپوےکواموحؽوںیمورہورکواسویکواعداتوانووتو‬
‫امہرےواعمرشےوںیمودنسپویکواجویتکسوںیہواوروہنویہوامہراوذمبہواسویکو‬
‫ااجزتوداتیوےہ۔وہواڈنیلگنوےسوولاٹووتواؿوےکویسکواجےننوواےلوےکووتطسو‬
‫ےسوریماورہتشوبلطوایکوایگ۔امںوابپووکوہیورہتشودنسپوآایگوریمیوراےئویلو‬
‫یئگ۔ںیموےنواکیوالماقتواخدلواصبحوےسویک۔سبووہوریمےودقمروںیمو‬
‫اھکلواھتووجوںیموےنوراضودنمیودےودیواوروویںوںیمودمہحیواخدلونبورکو‬
‫‪167‬‬
‫اسوریغویلمیفویکوربممونبویئگ۔انسحوےسوریمیودویتسویھت۔رگمواسوےنو‬
‫رشوعودؿوےسوہہکودایواھتوہکومہورصػواےھچودوتسورںیہوےگ۔ویکہکنو‬
‫اشدیوںیمواینپوزکؿوےسورکوںواگ۔ںیموانسحوےسوتہبوتبحمورکےنویگلو‬
‫یھت۔وہویھبوےھجموتہبواچاتہواھت۔رگموہنویھبکوںیموےنواےسووبجمروایکوہکووہو‬
‫رہواحؽوںیموےھجمواانپوےلواوروہنویہواسوےنویھبکوااسیوارادہواظرہوایک۔‬
‫رشوعودؿوےسویہوھچکوابوتںورپوریمےواخدلوےسواالتخافتورشوعووہو‬
‫ےئگ۔رگمودلجویہوںیمواسوےکووچبںویکوامںونبویئگ۔اسوےنوہشیمہواینپو‬
‫نموامینویکوےہ۔رھگوںیموایسویکوااجرہوداریوریہوےہ۔اسوےکووادلنیو‬
‫اسوےکونہبواھبیئویھبسواسویکواؿواعداتوےسواعزجوںیہ۔رگمووہوایکوےتہکو‬
‫ہ م کیںکہورچینویھبکوجنیچوںیہنووہیتکس۔ںیموےنواشدیوےکواؿواپچنواسولںوںیمو‬
‫اینپویسووپریووکششورکےکودھکیویلوےہ۔رگموہیوسٹوےسوسموںیہنو‬
‫وہےئ۔ںیمواےسوہیوابتواتبیکچووہںوہکوںیموہشیمہوےکوےیلواہمتراواسھتو‬
‫ئ‬
‫ںیہنودےووکسںویگ۔سبوہیوےچبوریمےواپئٹںویکوزریجنوےنبووہےئوںیہو‬
‫ورہنوںیموبکوےسواخدلوےسوالطؼوےلویکچووہیت۔ےلہپووہوھجموےسوھچکو‬
‫‪168‬‬
‫پھچورکرگنورایلںوانماتواھت۔رگموابووتواس…ابوںیمواےسوایکو‬
‫وہکں؟اسومکورظػوااسنؿوےنوریمیوزکؿووکواینپوداہتشوانبورکورھکوایلو‬
‫ےہ۔اسورحازمادیوریشموےنوریمیوزدنیگواریجؿورکدیوےہ۔ےلھکو‬
‫دنبوںودوونںوایمںوویبیویکوتیثیحوےسوزدنیگورسبورکورےہوںیہ۔ںیمواؿو‬
‫دونںوتہبواذتیوانکوزدنیگورسبورکوریہووہں۔آیکپورتیگنموانایبوتہبو‬
‫وصعمؾواوروتہبوتبحمورکوینایلوڑلیکوےہ۔آپووکہیوابتونسورکودھکو‬
‫وہاگ۔رگموںیموآپووکوہیواتبودانیورضوریویتھجمسووہںکہواخدلوآپویکورتیگنمو‬
‫انایبورپربیورطحورمواٹموےہ۔ابواسوےسودویتسوڑباھےئواگ۔انایبو‬
‫اےسواکیودوتسوےھجمسویگواورووہوااسیواکشریوےہوہکوارگوانایبوےنواےسو‬
‫وھتڑیویسویھبوٹفلودےودیووتووہواےسواانپواکشروانبےنوںیمواکایمبووہو‬
‫اجےئواگ۔اسوےیلودخاوےکوواےطسوانایبوےسوانہکوہکووہواسوےسووکیئو‬
‫راہطبوہنورےھکواوروانویہوآپواےسوزایدہورقبیورکےنویکووکششورکںی۔ہیو‬
‫شئ‬
‫وہوابںیتوہ م کیںحوٹوںیمورصػوآپوےکواسھتو ک‬
‫شرورکویتکسویھت۔‘‘دمہحیوےنو‬
‫‪169‬‬
‫اتبایوتومعپ رکروےکورہچےورپویلہپوابروےصغواورویگفخوےکوآاثروامنایںووہےنو‬
‫ےگل۔ و‬
‫’’آپواکوتہبورکشہیودمہحیووجوآپوےنوربووتقوےھجمواخدلویکو‬
‫تیصخشوےسواعتمرػورکواودای۔ورہنوںیمواےسواےنپوتہبورقیبیودووتسںو‬
‫ںیمواشلمورکواکچواھت۔رگمووہواسودقروایٹھگواوروینیمکووسچواکوامکلوےہ۔ںیمو‬
‫وسچویھبوںیہنواتکسواھت۔آپوےبورکفورںیہ۔مہواخدلوےسوابووکیئوراہطبو‬
‫ںیہنورںیھکوےگواوروامہریوےبوریخودھکیورکووہووخدویہواخومشووہاجےئو‬
‫ئ‬
‫اگ۔ںیموانایبووکواسویکوانھگئٹینوتیصخشوےکوقلعتمواتبودوںواگ۔وہواےسو‬
‫اونگرورکودےویگ۔مہوہیوںیھجمسوےگوہکویھبکوآپوولوگںوےسوےلمویہو‬
‫ںیہنوےھت۔‘‘معپ کرروےنواہک۔وتودمہحیوزتپوایھٹ۔ و‬
‫’’ںیہنومعپ کرروہیوآپوایکوہہکورےہوںیہ؟ںیموآپوولوگںوےسوقلعتو‬
‫متخوںیہنورکوںویگ۔یھبکویھبوںیہنواورودخاوےکوےیلوآپویھبوھجموےسو‬
‫عطقویقلعتورہوزگوانرکان۔ےھجموتہبودھکووہاگہکوزدنیگوںیموھچکورپوولخصو‬
‫ولگوےلموےھتواورووہوںیمہووھچڑوےئگ۔دخباوںیموآپوولوگںووکورہزگو‬
‫‪170‬‬
‫ںیہنووھچڑویتکس۔آپوےسوریماوراہطبوہشیمہوربرقارورےہواگاوروںیموبجو‬
‫یھبوالوہروآیئ۔آپوولوگںویکوامہمؿوونبںویگ۔انایبوےسوآپووکیئوابتو‬
‫ہنورکان۔ںیمووخدویہواںیہنواھجمسوولںویگ۔اوےکوابےئ۔رھپوابتو‬
‫وہیگ۔‘‘دمہحیوےنواکیکیوابتومتخویکواورولیسورپواخومیشواھچویئگ۔ و‬
‫معپ کررواٹپٹسورکورہوےئگ۔اےسوابروابرواخدلوکلمورپوہصغوآراہواھتاورووہواےسو‬
‫دؽویہودؽوںیموتہبوھچکوہہکوراہواھت۔دمہحیوےکوابرےوںیمووجووسچواسو‬
‫ےکودامغوم کیںرراتووکوامسیئویھت۔بسواسوےکوانمیفوالکن۔وہواچیبریووتو‬
‫ںیمہوربخودارورکانواچیتہویھتوہکومہواخدلویکودنگیوذتینہوےسووفحمظو‬
‫رںیہ۔ارگووہوہیوبسوابںیتومعپ رکروےکوونسٹوںیموہنوالیتووتوابتوڑبےتھو‬
‫ڑبےتھواہکںوکتواجیتچنہپ؟معپ رکرودمہحیواکورکشوزگارویھبواھتاورواسوےکودؽو‬
‫ںیمودمہحیوےکوےیلو مہدردیویھبودیپاووہیکچویھت۔ و‬
‫رھپوبجووہوانہتشورکورےہوےھتووتوانایبوےکولیسورپوابروابرواسیوامیواسیو‬
‫یکووصخمصویسویٹنھگویتجبواورورہوابروانایبوےکووہوٹنںورپاکیویکلہویسو‬
‫رکسماٹہویسورھکبواجیت۔معپ کرروےسوانوراہوایگ۔اسوےنووپھچویہوڈاال۔ و‬
‫‪171‬‬
‫’’انایبوہیوسکواکومیکشجووابروابروآراہوےہ؟آپواےسو ک‬
‫ریایئوویکںوںیہنو‬
‫میکش‬
‫دےورںیہ؟وہودمہحیوےکو جووآرےہوہ م کیںناارابر۔‘‘وانایبوےنووجابوںیمو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’تہبوتبحمورکویناےلوولگوںیہ۔دھکیوولویلہپوالماقتوںیمویہووہو‬
‫اسودقرومہوےسولھگولموےئگوہ م کیںکہواتیبنجواکوااسحسویہوںیہنوراہ۔ےسیجو‬
‫مہوربوسںوےسواکیودورسےووکواجےتنووہںااوروےچبووتوتہبویہوایپرےو‬
‫ےھت۔ںیمواںیہنواسووتقوتہبوتہبوسمورکوریہووہں۔‘‘انایبوےنورسو‬
‫وکویکلہویسوشبنجودےورکواہک۔معپ کرروےکواسرےومسجوںیموےسیجواخدلوےکو‬
‫الخػواکیوآگویسورھبویئگویھت۔وہوخیچورکوانایبووکواتبانواچاتہواھتہکو‬
‫انایبواصہبحورہوےنکمچووایلوزیچووسانوںیہنووہیتکس۔آپوایبنجوولوگںوےسو‬
‫تہبودلجولھگولمواجیتوںیہ۔وجورسارسوامحتقویکوابتوےہ۔بجوکتویسکو‬
‫ےکوابرےوںیموھچکواجؿوہنوولاسوےکوزایدہوتمورقبیووہاجایورکو۔رگمو‬
‫رھپواسوےنوہیووسچورکواخومیشواایتخرورکویلوہکودمہحیوےنواےسوعنموایکواھتو‬
‫‪172‬‬
‫ہکوںیموانایبوےسووخدوابتورکوولںویگ۔رھپویھبواسوےنوانایبوےسوہہکو‬
‫ڈاال۔ و‬
‫’’یلہپوالماقتوںیمویسکویکوتیصخشوےکوابرےوںیمووکیئویمتحوراےئو‬
‫ںیہنواقمئورکوینیلواچےئہ۔انایبووہواتکسوےہ۔وجووہواظبرہورظنوآرےہوےھت۔‬
‫دوونںوایمںوویبیودروتقیقحواےسیوانووہں۔‘‘ و‬
‫’’ایکوبلطمومعپ کرر۔۔؟وہیوآپوےسیکوہہکوےتکسوںیہوہکووہواظبرہوتہبو‬
‫وخشواالخؼواسنلمرواوروتبحمورکویناےلوداھکیئودےورےہوںیہ۔تقیقحوںیمو‬
‫اےسیوت مہ کیں مہیکن۔وہوتہبواےھچوولگوںیہ۔مہودلجویہواؿوےکواپسورہیو‬
‫وپرواجںیئوےگواورواںیہنوالوہروآےنویکودوعتویھبودںیوےگ۔‘‘ و‬
‫’’وھچڑںیوانایب۔ےلہپوھچکورعےصووفؿورپوراہطبورںیھکوےگ۔دعبوںیمو‬
‫ارگورضوریووہاووتوالماقتواکویھبووسچوںیلوےگ۔‘‘ومعپ کرروےکوہجہلوںیمو‬
‫بیجعویسویخلتووسحمسووہوریہویھت۔ و‬
‫’’ہیومتویسیکوابتورکورےہووہمعپ کرر؟راتووتومتواخدلوکلمواصبحو‬
‫ےسوڑبیوےبوافلکتہنووگتفگورکورےہوےھت۔ےسیجوربوسںیعددواکیودورسےو‬
‫‪173‬‬
‫ےسوےلمووہںااوروویرپوےکوامتؾورچلکواورواقثتفوہپورصبتےورکورےہوےھتو‬
‫اورابوآپواؿوولوگںوےکوابرےوںیموھچکورفنتواکوااہظرورکورےہو‬
‫وہ۔آرخوابتوایکوےہ؟‘‘انایبوےنواھجلورکووپاھچ۔ و‬
‫’’اووہو!یئھبومتووتواکیویہوابتوےکوےھچیپوزپواجیتووہ۔ہہکودایوانہکو‬
‫ایبنجوولوگںوےسواینتودلجیوںیہنولھگولمواجانواچےئہ۔ںیمہوایکوربخوہکووہو‬
‫سکورچینوےکوولگوںیہ۔‘‘معپ کرروےنویلہپوابروانایبوےسواسوےجہلوںیموابتو‬
‫یکواوروپچواسووہوایگ۔انایبووکواسویکوابتوبیجعویسویگلویھت۔رگمووہو‬
‫معپ کرراکوومڈودھکیورکوپچوریہ۔آجواؿویکوالوہرووایسپووہوریہویھت۔انایبو‬
‫آاپبرہوامرٹیکواجانواچوریہویھت۔معپ کررووکوابروابرورھگےسواکؽوآریہویھتوہکو‬
‫لکواوبووکوکیچواپوےکوےیلورکایچواجانوےہواورومعپ کررووکووہواسھتوےلواجانو‬
‫اچےتہوںیہ۔اسوےیلووفریوواسپورھگووچنہپ۔ و‬
‫ئ‬
‫’’مہوآبواپرہوامرٹیکوچنہپورےہوںیہ۔متویھبووںیہوآاجئٹ۔ویکہکنو‬
‫ںیمہویھبووایسپوےکوےیلوآجویہورواہنووہانوےہ۔ولچواجےنوےسوےلہپوآپو‬
‫ےسوالماقتووہواجےئویگ۔‘‘انایبویسکوےسووفؿورپوابتورکوریہویھت۔معپ کررو‬
‫‪174‬‬
‫ےنووساہیلویسواگنوہںوےسوانایبویکورطػوداھکی۔ےسیجووپاھچووہ۔سکوےکو‬
‫اسھتوابتورکریہویھت؟ و‬
‫’’دمہحیوابتورکوریہویھت۔ہہکوریہویھت۔متوےسورضوریوانلمواچیتہو‬
‫وہں۔ںیموےنواےسوآاپبرہوآےنووکوہہکودایوےہ۔ہتپوںیہنوایکورضوریوابتو‬
‫رکانواچیتہوےہ؟‘‘انایبوےنوھچکواھجلورکواہک۔ و‬
‫’’ولچوہیویھبوااھچووہا۔‘‘معپ کرروےنودؽوںیمووساچ۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔ابومتودریوانورکو۔مہووہلٹووھچڑرےہوںیہ۔گیبو‬
‫وریغہواھبنسوول۔ںیموذراوجنیچورکوولں۔‘‘معپ کرروےنواہکواوروواشوروؾویکوراہو‬
‫یل۔اانپوامتؾواسامؿواگڑیویکوتھچورپوابدناھوایگ۔معپ کرروڈراویئرکوراہواھت۔‬
‫امرٹیکوچنہپورکوانایبوےنودمہحیوےسوراہطبوایک۔اسوےنواتبایہکو’’ومہو‬
‫روتسیراؿوےکوزبسہوزارووایلورکویسںورپووموجدوںیہ۔‘‘معپ کررواوروانایبواکیو‬
‫اسھتوواہںوےچنہپ۔دمہحیووچبںوےکواسھتووموجدویھت۔اخدلوکلمواؿوےکو‬
‫اسھتوںیہنواھت۔وہوڑبےورپاپتکوادنازوںیموانایبوےسوےلگویلم۔معپ کرروےسو‬
‫اہھتوالمای۔انایبوےنووچبںووکوایپریویسوسکویک۔ و‬
‫‪175‬‬
‫’’ایکوابتوےہواخدلواصبحوںیہنوآےئ؟‘‘معپ کرروےنوھچکوےتھبچووہےئو‬
‫اودنازوںیمووپواھچ۔ و‬
‫’’اہںوہہکوراہاھت۔ریماوںیہکواجےنواکوومڈوںیہنوےہ۔متویہووچبںو‬
‫ئ‬
‫پ‬‫ع‬ ‫م‬
‫وکاسھتوےلورکویلچواجئوٹ۔آپووکویھبوالسؾوہہکوراہواھت۔‘‘ودمہحیوےنو کررو‬
‫ےسواہک۔رگمواسوےنوانایبوےکورہچےویکورطػویھبوداھکیواھت۔اےسیوںیمو‬
‫ورٹیاؿوےکورقبیواچنہپ۔ و‬
‫’’یجومگیبواصہبح۔‘‘اسوےنوآےتویہودمہحیووکواخمبطوایک۔ و‬
‫’’آپودوونںوایکودنسپورکںیوےگ؟‘‘دمہحیوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنودمہحی۔ھچکویھبووتوںیہن۔یسکوزیچویکورضورتوںیہنو‬
‫ےہ۔‘‘انایبوےنواہک۔ و‬
‫ش‬
‫شوشیکورےہواگ؟‘‘دمہحیوےنواسویکوابتواکٹورکوورٹیو‬
‫’’رٹساربیو ک و‬
‫وکوآرڈرودےودای۔آپوولوگںوےنوامہریوتہبوامہمؿوونازیویکوےہواورو‬
‫ئ‬
‫دیو۔آپوولگووتوریمےودؽوںیموسبوےئگوںیہ۔تہبو‬ ‫تہبویتمیقوٹفگو ک‬
‫سمورکویگنوںیموآپووک۔دخباووفؿواکوراہطبوریمےواسھتواحبؽورانھک۔آپو‬
‫‪176‬‬
‫اجرےہوںیہووتوےھجموویںوگلوراہوےہ۔ےسیجوےھجمووکیئوریماوتہبواانپووھچڑورکو‬
‫اجوراہوےہ۔ہیوبسودقمروےکولیھکوںیہ۔وکیئودؿوراتواپسورہورکویھبو‬
‫دؽوںیموںیہنوامسواتکساوروھچکوولگوذراویسوالماقتوںیمودؽوںیمورھگورکو‬
‫ےتیلوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’اہںوہیووتوےہ۔متویھبوایسیویہووہ۔امہرےودؽوںیموارتویئگو‬
‫وہ۔‘‘انایبوےنودمہحیوےکووجابوںیمواہک۔ و‬
‫’’اووکنیھتوویوایر۔‘‘دمہحیوےنورکسماورکواہکواورواینپوابتواجریو‬
‫ریھک۔ و‬
‫’’آپودوونںورپیمیوںیہ۔دخاورکےوتہبودلجوتبحمویکوزنمؽوآپو‬
‫اکودقمروےنب۔ےھجمواینپووخویشںوںیمورضورورشکیورکان۔ںیمودشتوےسو‬
‫ااظتنرورکوںویگواوروآپوولوگںویکووخویشںوںیمواشلمووہورکوےھجمودیلو‬
‫رسمتواحلصووہیگ۔‘‘ و‬
‫’’رضور۔ویکںوںیہنودمہحی۔مہوآپووکورضوروالبںیئوےگ۔مہووتووخدو‬
‫آپوولوگںووکوتہبوسمورکوںیوےگ۔اخصورکواؿووچبںوےسووتوےھجموتہبو‬
‫‪177‬‬
‫ایپروہوایگوےہ۔‘‘انایبوےنواہکوتودمہحیویکواگنںیہومعپ کرروےکورہچےورپورموکزو‬
‫ںیھت۔وجواؿواگنوہںویکونھبچووکوتہبووسحمسورکوراہواھت۔اشدیوایسوےیلووہو‬
‫دقرےورخوریھپورکواھٹیبواھتہکودمہحیویکورطػومکواگنہواےھٹ۔اےسودمہحیو‬
‫ےسواکیو مہدردیویسویھبودیپاووہیئگویھتوہکواخدلوکلمواکواسوےسو‬
‫انرواولسکوتہبوفیلکتودہوابتویھت۔رگمواسھتویہودمہحیواکواسویکورطػو‬
‫ئ‬
‫اکھجئواےسوااھجلےئواجراہواھت۔اےسیوںیمواسوےکولیسورپواکؽوآےنویگل۔وہو‬
‫ٹ‬
‫ادرھووتمہجووہااورواینپوتسشنووھچڑورکودنچودقؾورپوےواجرکوابتورکےنو‬
‫اگل۔انایبوےنوہیوومعقوانمبسواھجمساورودمہحیوےسورازوداراہنوادنازوںیمو‬
‫’’لکوراتووجوآپوےنوےھجمواکیوہفحتودایواھت۔وہوریمےورپسوںیمو‬
‫وجںواکوتںوزپواےہ۔وہوایکوزیچوےہ؟ںیموھچکویھجمسوںیہن۔اسواکوایکورکانو‬
‫ےہ؟ےھجمواسویکوایکورضورتوےہ؟‘‘ و‬
‫ئ‬
‫اہںووہوںیمواکؽورپوآپووکواتبئٹںویگ۔آپورپاشیؿوہنووہں۔اسووتقو‬
‫سبوآپوےسواینتویہوابتورکانورضوریویتھجمسووہںوہکوریماوزہڈنیبواخدلو‬
‫‪178‬‬
‫اکیوایعشومسقواکوااسنؿوےہ۔ارگویھبکوآپوےسوراہطبورکےووتوزایدہو‬
‫رفیووہےنوےسواایتحطورکان۔وعروتںووکوےشیشوںیموااترانواسواکونفو‬
‫ےہ۔ہکلبواسویکورچینوااہتنیئواندنسپودیہوےہ۔زیلپوریمیوابتوآپووکوبیجعو‬
‫ہ‬
‫وتوےگلویگوہکوںیمواےنپو مصفرروےکوابرےوںیموآپوےسوایکوہہکوریہو‬
‫وہں۔رگموانایبونیقیواجون۔اخدلویھبکویھبکوتہبویہورگواجاتوےہ۔‘‘دمہحیو‬
‫ےنوھچکودناتمورھبےوادنازوںیمورکورکورکواہک۔ و‬
‫’’ریحتوےہ۔اظبرہووتووہوااسیوداھکیئوںیہنودےوراہواھتاورورھپوھجمو‬
‫ےسووہوویکرکنوراہطبورکےواگ؟‘‘انایبوےنودریھےوےسواہک۔ویکہکنومعپ کررو‬
‫ش‬
‫شواکورٹےواجسواکچو‬ ‫اینپوتسشنورپوچنہپواکچواھتواوروورٹیویھبواؿویکوزیمورپو ک و‬
‫اھت۔ و‬
‫’’انوایوبواوبوںیمہودریوںیہنورکانواچوےیہ۔اشؾوےسوےلہپورھگوانچنہپو‬
‫رضووریوےہ۔‘‘معپ کرروےنواانپوالگوسووبلوںوےسواگلوےتووہوےئواہک۔ و‬
‫’’اہوںومعپ کرر۔سبومہوایھبولکنورےہوںیہ۔‘‘انایوبوےنواانپوالگسو‬
‫اھبنسےتلووہوےئواہک۔رھپوبجووہوروتصخووہوروےہوےھت۔وتوانایوبووچبوںو‬
‫‪179‬‬
‫وکوےلگویلم۔دموہحیواپوسوڑھکیورکسماوریہویھت۔رھپوانایبواسوےسوےلگو‬
‫یلم۔دمہحیوےنومعپ کررووکواھجےتکنووہےئوآہتسہوےسوالسؾوایک۔دمہحیوایھبووںیہو‬
‫یھت۔بجومعپ رکرواوروانایبواینپواگڑیوکتوچنہپوےئگ۔رھپوادرھواگڑیوآےگو‬
‫ڑبیھواوروادرھوانایبوےکوومابلئورپوڑچایںواہچہچےنوںیگل۔انایبوےنو‬
‫اکیوایتٹچووہیئواگنہوڈاؽورکوربمنوداھکیواورورھپولیسوآؿورکوےکواکؿووکو‬
‫اگلای۔معپ کررویکواسریووتہجورٹکفیورپویمجویھتواورواسوےکوایخالتوںیمو‬
‫دمہحیواکووساہیلورہچہووھگؾوراہواھت۔ و‬
‫’’ولیہ!‘‘انایبوےنوآیگتسہوےسواخمبطوایک۔ و‬
‫بس‬
‫’’یجواخدلواصبحوم کیں ھنککووہں۔مہودمہحیوےسولموےکچو‬
‫ںیہ۔ابومہورھگووایسپوےکوےیلواینپواگڑیوںیموںیہ۔‘‘ و‬
‫’’کیھٹوےہوںیمورھپوابتورکوولںواگ۔اوےکوابےئ۔‘‘اسوےسوےلہپو‬
‫ہکوانایبوھچکوہہکواپیتواخدلویکواکؽوڈراپووہویکچویھت۔معپ کرروےنوانایبویکو‬
‫رطػوداھکیورضورواھت۔ہنووتواسوےنوانایبوےسوھچکووپاھچواوروانویہوانایبو‬
‫ےنواےسوھچکواتبانودنسپوایک۔رگمواکیفووتقوکتوانایبوھچکوےبوینیچویکو‬
‫‪180‬‬
‫احتلوںیمواخومیشوےسورفسورکیتوریہ۔معپ رکرویھبویسکورہگیووسچوںیموڈوابو‬
‫ڈراویئگنورکاتوراہ۔اؿویکوڈنیلورکوزروزیتیوےسوومرٹووےویکوزنمولںووکو‬
‫اپرورکیتویلچواجوریہویھت۔ و‬
‫انایبوےنواینپودوتسوزہمواکوربمنوڈالئوایکواورواسوےسوابتورکےنو‬
‫یگل۔زہمووپھچوریہویھت۔ و‬
‫’’اہمتراواالسؾوآابدواکورفسوشیکوراہ؟انتکواوجناےئوایک؟ڑبیووخشویتمسقو‬
‫ےہواہمتری۔متوےنووبحمبویکورافتقوںیموبشوووروزوزگارےوںیہ۔‘‘ و‬
‫وجوھچکوزہموہہکوریہویھت۔معپ رکرواجؿواکچواھتہکووہویسکوےسوابتورکوریہو‬
‫ےہ۔وہووتوزہمواکوتہبوااسحؿودنمواھت۔سجویکودبوتلووہوزہموکتواچنہپو‬
‫اھت۔رگمواجےنوویکںواسووتقواےسوانایبویکورقتبوسبورونیٹویکوابتو‬
‫گلوریہویھت۔ےسیجورھگواکووکیئورفدوآپوےکواسھتورفسورکوراہووہواوروسب‬
‫…و‬
‫انایبواکؽورپورصموػویھت۔معپ رکرویکواگنںیہوابروابرواسورپواںیتھٹواورورھپو‬
‫اگڑیویکورکسنیوےکواپروروڈورپورفسورکےنوںیتگل۔۔‘‘ و‬
‫‪181‬‬
‫’’انایبوزیلپ۔اپین۔‘‘معپ کرروےنوانایبواکوابزوووھچورکواےنپووہوٹنںویکو‬
‫رطػواپوچنںواویلگنںووکووجڑورکوااشرہورکےتووہےئواہک۔انایبوےنووفراوو‬
‫ٹلپورکویلھچپوٹیسوےسواپینویکووبلتوااھٹیئواورواسواکڈنکھووھکؽورکومعپ کررو‬
‫وکوشیپویک۔ و‬
‫ھی‬‫ت‬
‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫معپ کرروےنوآہتسہوےسورگدؿوالہورکو سواہکواورواپینوےکودنچووھگٹنوقلحو‬
‫ںیموااترورکووبلتوانایبووکوواسپویک۔انایبوےنویھبوایسووبلتوےسودوو‬
‫وھگٹنواپینوایپ۔وجواسوےنوریغوارادیووطرورپوایپواھت۔ایواشدیواےسوایپسو‬
‫وسحمسووہوریہویھت۔رحبواحؽواسویکوہیوابتومعپ رکرووکوتہبوایھچویگلواورو‬
‫اےسوانایبورپوتہبوایپروآےنواگل۔ و‬
‫’’اجونوابوزہموےسوابتومتخویھبورکو۔‘‘ومعپ کرروےنواہکووتوانایبوےنو‬
‫وفریوزہموےسواہک۔ و‬
‫’’اوےکواجؿ۔ںیمورھپوابتورکیتووہں۔اوےکوابیئ۔‘‘اسھتویہواسو‬
‫ےنواکؽوڈراپورکودی۔ و‬
‫‪182‬‬
‫’’اہںووبولومعپ کرر۔آپوایکوانہکواچےتہوےھت؟‘‘وہومعپ کرروےسواخمبطو‬

‫وہیئ۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنوایر۔ڑباووبرواسورفسواجوراہوےہ۔وکیئوابتورکو۔ویکہکنو‬
‫اہمتراووبےتلورانہویہوریمےوےیلوتہبوڑبیوابتوےہ۔‘‘ومعپ کرروےنواشرعاہنو‬
‫ادنازوںیموابتویک۔ و‬
‫س‬
‫’’واہ۔تہبوروم کنینکووہورےہووہ۔‘‘انایبوےنواہکووتومعپ کررورکسماورکو‬
‫رہوایگ۔ و‬
‫’’معپ کررودولںوںیموافےلصودیپاووہواجںیئووتوومسجںویکورافںیتقوےبو‬
‫ینعمویسووہورکورہواجیتوںیہ۔رقتبواکورہوہحملواؿوےکوادنرورفنتویکواکیو‬
‫یئنواگنچریورھباتوےہ۔وجواکیودؿوآگواکوہلعشونبورکوبسوھچکوالجورکو‬
‫رھکودیتیوےہ۔ابوےلھچپودوودونںوےسودمہحیواورواخدلوکلموےسوامہریو‬
‫ہ‬
‫رافتقوریہوےہ۔اظبرہوسکودقرووہووخشووورخؾو مصفرروداھکیئودےتیوںیہو‬
‫رگمووہودوونںودیلووطرورپواکیودورسےوےسوسکودقرودوروںیہ۔ہیووساچو‬
‫‪183‬‬
‫یھبوںیہنواجواتکس۔‘‘انایبوےنوھچکودیہمتوےکودعبومعپ رکروےسووگتفگواکوہلسلسو‬
‫اجریوراھک۔ و‬
‫’’اہمترےوایخؽوںیموالصووصقرووارووکؿوےہ؟دمہحیوایواخدل۔‘‘معپ کررو‬
‫ےنووساہیلوادنازوںیمواہکواوروانایبواکورہچہوےنکتواگل۔ و‬
‫’’ںیموووثؼوےسووتوںیہنوہہکویتکس۔رگمودمہحیواکوروہیواخدلواصبحو‬
‫ےکواسھتودرتسوولعمؾوںیہنووہات۔الھبووجوویبیواےنپووشرہورپودبوامگںووہو‬
‫اورورطحورطحوےسواےسوروساورکےنویکووکششورکے۔اسوویبیووکو‬
‫وافدارواورورفامربندارووتوںیہنواہکواجواتکسوان۔‘‘انایبوےنواوسفسورھبےوےجہلو‬
‫ںیمواہکووتومعپ کررواینپوہگجوےسووچکنورکورہوایگ۔ و‬
‫’’ایکوبلطم؟‘‘ و‬
‫’’دمہحیواےنپووشرہورپودبوینلچوےکوازلاؾواگلوریہویھت۔اخدلورندوشو‬
‫ےہ۔‘‘ و‬
‫’’ہیوابتواسوےنوآپوےسووخدویہکوےہ؟‘‘معپ کرروےنوریحتوےسو‬
‫‪184‬‬
‫’’اہں!ووہواخدلواصبحوےنوحبصوےھجمواکؽورکوےکورصتخمووطرورپواتبایو‬
‫ہکودمہحیوآپوولوگںوےسوریمےوقلعتموفلتخموازلاامتواگلورکوآپوےکو‬
‫دؽوںیمودبوامگینودیپاورکےویگ۔احالہکنواسواکروہیوریمےواسھتوانماقفہنو‬
‫ےہ۔وہوریمےواسھتورےنہورپووخشوںیہنوےہ۔اسوےنوےھجمواصػواتبو‬
‫راھکوےہوہکوںیمووچبںویکووہجوےسوریکووہیئووہں۔ےسیجویہوہیورٹیمکو‬
‫رکےتوںیہ۔ںیموآپوےسوڈاویئورسوےلورکویلچواجٔویگن۔الھبواکیوویبیو‬
‫اےنپووشرہوےسواسوادنازوںیموابتورکویتکسوےہ؟‘‘وانایبوےنومعپ کرروےسو‬
‫وساہیلووپاھچ۔ و‬
‫ینتجوابںیتوانایبوےنواخدلویکوزابینوایبؿویکوںیھت۔وہواسریویکواسریو‬
‫دمہحیوےلہپویہومعپ کررووکواتبویکچویھتواورواؿوںیموےسویسکوابتوںیمویھبواسو‬
‫ےنووھجٹوںیہنووبالواھت۔رگمواخدلواکواانپورکداروایکوےہ؟ہیواسوےنوانایبو‬
‫وکوبکوالتبایووہواگ؟واورورھپواؿوولوگںوےسوایھبواؿویکواکیویہووتو‬
‫الماقتووہیئویھت۔ابواینتودلجیواؿوےکوقلعتمووکیئویمتحوراےئودانیو‬
‫اخاصولکشمواکؾواھت۔ابواخدلواکوانایبووکواکؽورکوےکواےسوہیوبسوابںیتو‬
‫‪185‬‬
‫اتبےنواکودصقموایکواھت؟ہیوابتووہوھجموےسویھبورکواتکسواھت۔معپ رکروھچکودریو‬
‫ےکوےیلواخومشووہوایگ۔ و‬
‫’’ایکوابتوےہوآپوےنووجابوںیہنودای؟‘‘انایبوےنومعپ کرروےسو‬
‫’’ےھجمووتوہیودوونںوایمںوویبیورپوارسارورظنوآورےہوںیہ۔ریماوایخؽو‬
‫ےہ۔ںیمہواؿوےکورھگولیواعمےلموںیموزایدہودیپسچلوںیہنوانیلواچےیہ۔آدنئہو‬
‫ارگواخدلوکلمومتوےسوراہطبورکےنویکووکششورکےووتواےسواٹؽووٹمؽورکو‬
‫دانی۔ویکہکنواخدلوکلمویھبوےھجمورنیگنوزماجواکوااسنؿوداھکیئوداتیوےہ۔وہو‬
‫اتکسوےہودمہحیوےنواسوےکوقلعتموچسواہکووہ۔ذہلاورتہبوےہوںیمہواؿو‬
‫ولوگںوےکوزایدہورقبیوںیہنووہانواچےیہ۔ابوبجومہووہلٹوےسولکنو‬
‫رےہوےھتووتوآوکپوسکوےنواکؽویکویھتوالھب؟‘‘ومعپ کرروےنورپوسسجتوادنازو‬
‫ںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںووہواخدلواصبحویہویکواکؽویھتواورووہودمہحیواکووپھچوراہواھتوہکو‬
‫آپوولوگںوےسوےنلمووہوایلیکووچبںووکوےلورکوآوریہوےہواوروںیموےنو‬
‫‪186‬‬
‫اےسواتبایوےہوہکومہواسوےسولمورکووایسپوےکوےیلواینپواگڑیوںیمووسارو‬
‫وہوےکچوںیہ۔‘‘انایبوےنواتبای۔رھپوھچکودریودوونںوںیمواخومیشواھچیئوریہ۔ و‬
‫’’وتبحمںوںیمووکشکووواہبشتودیپاووہواجںیئووتواکیودورسےوےسودبوامگینو‬
‫دیپاووہےنویتگلوےہواورودبوامگاینںورفنوتںواکوابثعونبواجیتوںیہ۔دووتبحمو‬
‫رکےنوواولںووکواکیودورسےوہپواامتعدووہانواچےیہ۔ویکہکنوبجوکتواامتعدو‬
‫احبؽوراتہوےہ۔یسکودورسےویکودیپاویکواجےنووایلودبوامگاینںواںیہنواکیو‬
‫دورسےوےسودوروںیہنورکوںیتکس۔ابوارگووکیئوھجموےسوآورکوہہکودےو‬
‫ہکومعپ کررویسکوریغوڑلیکوےسوالماقںیتورکاتوےہووتوایکوںیمواسویکوابتونسو‬
‫رکوریغبوھچکودصتقیوےکوآپوےسودبوامگؿووہواجٔوںویگ؟ینسوانسیئوابتورپو‬
‫لمعورکانورہزگودادنمشنیوںیہنوےہ۔مکوازومکوںیمووتواےنپودؽوںیمووفریو‬
‫وطرورپوآپوےکوالخػودبوامگینویکواگنچریوںیہنورھبوںویگ۔ و‬
‫’’رفضوایکوآپووخدوےھجمویسکوےکواسھتواگڑیوںیمووھگےتمودیتھکیو‬
‫ںیہوایویسکواوروہگجوےھجمویسکونیسحورہچےوےکواسھتووموجدواپیتوںیہووتو‬
‫‪187‬‬
‫آپواکووفریوردولمعوایکووہواگ؟‘‘معپ کرروےنورکسماےتووہےئوانایبوےسو‬
‫وپھچوڈاال۔ و‬
‫’’ابتووتوڑبیوفیلکتودہووہویگ۔رگموںیمووخدورپوربجورکوےکوواسپو‬
‫ولٹوآٔوںویگ۔آپواکواسانموںیہنورکوںویگواورورھپوآپوےسواکؽورکوےکو‬
‫وپوھچںویگوہکوآپواسووتقواہکںوےہ؟واوروسکوےکواسھتوںیہ؟رھپوارگو‬
‫وتوآپوےنوچسووبؽودایووتونیقیواجونوہیوابتوچسویھبواثتبووہیئووتوریمےو‬
‫دؽوںیموآپویکوتبحموےکوالخػوذرہورھبویھبولیموںیہنوآےئواگواورو‬
‫ارگوآپوےنووھجٹووبےنلویکووکششویکووتوآپواکوہجہلویہودبؽواجےئو‬
‫اگ۔وجواسوابتویکووگایہودےواگوہکوآپویکوتبحموںیمووھکٹودیپاووہو‬
‫ایگوےہ۔ویکہکنوولخصورھبیواورودؽوےسویکواجےنووایلوتبحمووسےنویکو‬
‫رطحووہیتوےہ۔اےسوانتجوآگوںیموڈاولوےگ۔وہورھکنیتویلچواجےئو‬
‫یگ۔اسورطحوااسنؿواکوہجہلووفریوہلصیفورکوداتیوےہوہکوتقیقحوایکوےہواورو‬
‫تبحمواکووسانویھبکوالموٹواورووھکٹووکوربداتشوںیہنورکات۔ایسورطحوتبحمو‬
‫یھبودوھےکواوروےبووافیئووکووفریوےبواقنبورکودیتیوےہ۔تبحمواورووسانو‬
‫‪188‬‬
‫ہشیمہواےنپودؾوےسواقمئورےتہوںیہ۔‘‘انایبوےنواہکووتومعپ رکروےنواےسوتہبو‬
‫ایپروےسوداھکیواورورسووکوشبنجودےتیووہےئواہک۔ و‬
‫’’متوےنوتہبوڑبیوابتورکودیوانایب!بجویسکوےکوالخػوااسنؿو‬
‫ےکودؽوںیمووھکٹوآواجاتوےہووتواسواکوہجہلووخدووخبدودبؽواجاتوےہواورورھپو‬
‫ایسیووصرتوںیمودنملقعیویکوابتوہیوےہوہکواسوےسورکتارورکےنویکو‬
‫اجبےئواخومیشوےسوانکراویشکواایتخرورکویلواجےئ۔ویکہکنورکتاروہشیمہویخلتواکو‬
‫ابثعویتنبوےہواورویخلتورفنوتںووکومنجودیتیوےہ۔دولںوںیموضغبورےنھکویکو‬
‫انووتوںیمہوامہراوذمبہوااجزتوداتیوےہواوروانویہوہیوابتواالخایقتواورو‬
‫ااسنتینوےکوزرمےوںیموآیتوےہ۔معپ کررواوروانایبوےکودرایمؿووہےنو‬
‫وایلووگتفگوےنواںیہنووتقواورورفسوےکوزگرےنواکوااسحسویہوہنووہےنودایو‬
‫اورووہوالوہروچنہپوےئگ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫تہبورعےصودعبورفایؽواکواکیودوتسوریمعواخؿورھتووجواسواکالکسوولیفو‬
‫اوروےبوفلکتودوتسوراہاھت۔رفایؽوےسوےنلموآوراہواھت۔ریمعواخؿوونجیبو‬
‫‪189‬‬
‫اجنپبوےکواکیوتہبوڑبےواجوریگدارورھگاےنواکومشچووورچاغواھت۔وخبو‬
‫وصرتولکشووووصرت‪،‬ودرازودقو‪،‬سنہوھکمواوروتہبوتبحمورکےنوواالوریمعو‬
‫اخؿواینپویتمیقواگڑیوںیمواےنپودوتسوآفصووکوےیلواشؾوےسوھچکوےلہپو‬
‫رفایؽوےکوہلگنبورپواچنہپووتورفایؽوےنورپووجشوادنازوںیمواسواکواابقتسؽو‬
‫ایک۔ینتکویہودریووہوےلگوںیموابںیہنوڈاےلوڑھکےورےہ۔رپوفلکتواھکےنو‬
‫ےکودعبوراتودریوےئگوکتواؿویکوابںیتورمکےوںیموابزوتشگونبورکو‬
‫وگیتجنورںیہ۔ریمعواخؿواکودوتسوآفصواؿویکوابوتںوےسوفطلوادنوزو‬
‫وہاتوراہ۔رفایؽوریمعواخؿووکواینپودوتسوزہمواکویلیصفتواعترػورکواواکچو‬
‫اھتہکووہواسویکویلہپواوروآرخیوتبحموےہواورووہواےسویہواینپوزدنیگواکو‬
‫ہ‬
‫مصفرروانبےئواگ۔رگموبجوےسورفایؽواوروزہموےکودرایمؿوزہمویکووادلہو‬
‫دویارونبورکوڑھکیووہویئگویھت۔اؿواحالتواکورفایؽوےنوایھبویلیصفتوذرکو‬
‫ریمعوےسوںیہنوایکواھت۔وہواےسوابروابرواےنپواپسوآےنویکودوعتودےوراہو‬
‫اھتواوروریمعواخؿوےکوآےنوںیمواتریخووہیتویلچویئگویھت۔اسوےنویئکوابرو‬
‫اےنپوالوہروآےنواکورفایؽووکورپورگاؾودای۔رگمورہوابرویسکوانویسکووہجوےسووہو‬
‫‪190‬‬
‫ہنوچنہپواپاتواورورفایؽووکواسوےکوانوآےنواکودیلورجنووہات۔اسوابرورفایؽو‬
‫ےنواےسواصػوہہکودایواھتوہکوریمعواخؿوارگواسوابرویھبوآپوریمےو‬
‫اپسوہنوآےئووتورھپوھجمسوانیلوہکورفایؽوانؾواکووکیئوصخشواہمتریوزدنیگوںیمو‬
‫آایویہوںیہنواھت۔ےھجمووخابوھجمسورکووھبؽواجان۔بتوریمعواخؿوےنورہواحؽو‬
‫م کیںاآےنواکوودعہوایکواورورھپوودعےوےکواطمقبووہواسوےکواپسوچنہپوایگ۔‬
‫زہاروںوےلگووکشےووہےئورگمودویتسوںیمووکیئودراڑودیپاوہنووہیئ۔ہکلبو‬
‫تبحموںیمواوروااضہفودیپاووہا۔رفایؽوےنوزہمووکواکؽورکوےکواتبودایوہکو‬
‫ریماودریہنیودوتسوریمعواخؿوھجموےسوےنلموچنہپواکچوےہواورولکوآپوےسو‬
‫یھبواسویکوالماقتورکأوںواگ۔ و‬
‫رھپواےلگودؿورفایؽوریمعواخؿواوروآفصووکواینپواگڑیوںیموےیلوالکن۔ریمعو‬
‫ِوےکوزمارورپوےئگ۔واہںو‬
‫اخؿویکووخاشہورپوےلہپووہودااتویلعووجہریی‬
‫احرضیودی۔زمارورپووھپولںویکوایتپںواھچنوروںیک۔ریمعواخؿووکواوایلوءو‬
‫رکاؾوےسوڑبیودیقعتویھت۔ہکبجورفایؽودرابروںواوروزماروںورپواجےنو‬
‫اکواقلئوہنواھت۔اسوےنوںیہکوےسونسوراھکواھتوہکوامہرےودیقعےواورو‬
‫‪191‬‬
‫رفےقوںیموزماروںوہپواجانواوروربقوںووکودجسوےورکانورشکوےہ۔اسو‬
‫ےیلواسوےنویھبکودااتواصبحوےکودرابرورپواجےنویکوزتمحووگارہوہنویکو‬
‫یھت۔آجویلہپوابرووہوریمعواخؿوےکواسھتواہیںواچنہپواھت۔اےسوزماروےکو‬
‫ااحےطوںیمودالخووہےتویہواکیووحسمرونکوامطتینواکوااسحسووہاو‬
‫اھت۔اکیوڑبیووخشونکووخوبشواسوےکودامغوںیمویسھگویھتواوروسجوےحملو‬
‫ریمعواخؿوکھجورکوزماروےکورساہےنووبہسودےوراہواھت۔انواچےتہووہےئو‬
‫یھبویعطقوریغوارادیووطرورپورفایؽوےنویھبواسویکودیلقتویکواوروزمارووکو‬
‫وبہسودےوڈاال۔رھپوبجواسوےکووہٹنوزمارورپورےھکوالگوبںویکوویتپںو‬
‫ےسوڈیکھواچدرورپوتبثووہےئ۔وتوےسیجوونراتینویکواکیوربؼویسواسوےکو‬
‫وپرےومسجوںیمورساتیورکویئگ۔وہودنچووحملںوکتواسورپوفیکوذلتوےسو‬
‫فطلوادنوزووہےتووہےئورسواکھجےئوڑھکاوراہ۔اسوےکووہٹنوزماروےکو‬
‫رساہےنوالغوفںورپوےمجورےہ۔رھپوداعوامےتگنووہےئوےبواایتخرواسویکو‬
‫وکلپںوےسودنچوومویتںوےکورطقےواسوےکورہچےورپوکپلوزپےو‬
‫زبراگؿودنیوےکوالخػورفنتواکولفقووٹاٹو‬
‫ِو‬ ‫ےھت۔ےسیجواسوےکوادنروےگلو‬
‫‪192‬‬
‫وہواورواﷲوےکووبحمبویکوتبحموامسویئگووہ۔رھپوبجووہووایسپورپواگڑیوںیمو‬
‫ھٹیبورےہوےھتووتوریمعواخؿوےنورفایؽوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’زماروںورپودجسہورکانووتوآپوولوگںوےکوزندکیورشکواورو‬
‫دبتعوےہ۔رھپومتوےنوآجودجسہوویکںورکودایو؟‘‘ و‬
‫’’ںیہنوںیموےنودجسہووتوںیہنوایک۔ںیموےنووتودیقعتوےسووبہسودایو‬
‫ےہ۔‘‘رفایؽوےنووفریووجابوںیمواہک۔ و‬
‫’’مہوولگویھبووتودیقعتورھباووبہسویہودےنیوےکوےیلوزمارورپو‬
‫ےتکھجوںیہواوروآپویسیجووسچورےنھکوواےلواےسودجسہوھجمسورکوںیمہو‬
‫رشمکورقارودےنیواکواالعؿورکےتوںیہ۔‘‘وریمعواخؿوےنوواضتحوےسو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’ںیہنووہوولگوطلغووسچورےتھکوںیہ۔ارگومہواےنپویسکوڑبےوزبرگو‬
‫اکوکھجورکواہھتووچؾوںیلووتوایکووہورشکویکوابتووہویگ؟سبوہیویھبووتواﷲو‬
‫ےکوزبرگودنبےویکومیظعتوںیمورسواکھجورکواؿواکواہھتووچےنمووایلویہوابتو‬
‫ےہواوروچسووپوھچووتووجوذلتوآجوےھجمواہیںواحرضیودےورکواوروزمارواکو‬
‫‪193‬‬
‫وبہسوےلورکواحلصووہیئوےہ۔زدنیگورھبوںیہنویلم۔نیقیواجونوواہںورسو‬
‫اکھجےنوےسووجوےھجمودیلونیکستواوروراتحویلموےہ۔وجوزیچووخوبشونبورکو‬
‫ریمےوووجدوںیموارتیوےہ۔اسوسملوےنووجوےھجمورحارتویشخبوےہ۔اسو‬
‫اکااہظرووظفلںوںیمولکشموےہ۔ریمیوتیفیکویہودبؽویئگوےہ۔ریمےو‬
‫ادنروےسودردواکواکیوابغرواسوااھٹوےہووجووکلپںوےسوآوسنونبورکوہہبوایگو‬
‫ےہ۔ریمےوووجدوںیموامسیئواکیوےبوینیچویسوابومتخووہویئگوےہ۔ریمیو‬
‫روحورسواشرووہوریہوےہواوروریماواہیںوےسواجےنووکودؽویہوںیہنواچہو‬
‫راہ۔ابوںیمووتواہیںوآاتوروہںواگ۔سبوںیمووتودااتویلعووجہرییواکودویاہنو‬
‫وہوایگووہں۔‘‘رفایؽووبےلوالچواجوراہواھتاوروریمعواخؿوریحتورھبیو‬
‫رظنوںوےسواسوکی کطررػودےھکیواجراہواھت۔ و‬
‫’’بیجعوابتوےہ۔آپووتوامےتنویہوںیہنوےھت۔ثحبواوروڑگھجےو‬
‫رکےتوےھت۔ہیوآجورصػودرابرورپوآےنوےسوآپورپوایکوزیچوارثورکویئگو‬
‫ےہویئھب؟‘‘ریمعواخؿوریحتوےسووپھچوراہواھتاورورفایؽودوونںواہھتوابدنھو‬
‫رکورسواکھجےئواسوےکواسےنموابروابراکیویہوابتورکےنواگلوہک و‬
‫‪194‬‬
‫’’ںیمہواعمػورکودوواباب۔ریمیودبویبیصنویھتوہکوںیمواےنپورہشوںیمو‬
‫وموجدواینتوابربتکویتسہوےکورقبوےسوابوکتورحموؾوراہ۔وپریوداینوےکو‬
‫ولگواہیںوزایرتورکےنوآےتوہ م کیںااورومہوینتکوابروزماروےکوداںیئوابںیئو‬
‫ےسوزگرواجےتوںیہ۔ادرھودانھکیویھبووگارہوںیہنورکےتوہکلبواہیںوآےنو‬
‫واےلوزارئنیووکوےبوووقػ‪،‬واقمحواورواجلہوےتھجمسوںیہ۔رگموتقیقحوںیمو‬
‫مہووخدویہوہیوبسوھچکوںیہ۔وہوولگووتوڑبےووخشوبیصنوںیہوووجواہیںو‬
‫احرضویوےکوےیلواہیںوآےتوںیہواورودولںواکووکسؿواوروروحویکواچینشو‬
‫ےلورکوواسپواجےتوںیہ۔‘‘رفایؽوابتورکوراہواھت۔اسویکوتیفیکوددیینو‬
‫یھت۔اسویکوآوازوںیمودردواوروےجہلوںیمووسزواھتاورواسواکووجدواکیوبیجعو‬
‫یسورطزوںیموےسیجورلزوراہاھت۔اےسیوںیمواسوےکولیسویکویٹنھگوےنجبویگل‬
‫۔اسوےنوھچکوزیباریویکواحتلوںیمواکؽوکپویک۔ و‬
‫’’ولیہوزہم!وسریومہوذراودااتودرابررپورہھٹوےئگوےھت۔وںیہودریووہو‬
‫یئگ۔ابومہولکنورےہوںیہ۔سبواےلگودنپرہوسیبوٹنموکتوآپوےکواپسو‬
‫وہےگن۔اووےک‘‘۔ و‬
‫‪195‬‬
‫’’زہموامہراووٹیورکوریہوےہ۔تہبووتقویکواپدنبوےہوایرووہ۔دہعو‬
‫وافواھبنانووتووکیئواسوےسوےھکیس۔‘‘رفایؽوےنوزہمویکورعتفیورکےتووہےئو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’ڑبےووخشوبیصنووہوایر۔اینتووافودارودوتسوےہواہمتری۔ہکلبو‬
‫ںیمووتوہیووہکںواگوہکودلجوےسودلجوآپووکواےسواینپورشکیِورفسوانبوانیلو‬
‫اچےیہ۔ریمعواخؿوےنوابتوڑباھیئ۔ و‬
‫’’اہںووہووتومہواکیودورسےووکورہواحؽوںیمواانپےنواکودہعورکوےکچو‬
‫ںیہ۔دوونںورھگاونںووکواسورےتشورپووکیئوارتعاضویھبوںیہنوےہ۔سبو‬
‫زہمویکووادلہورعماجومگیبوامہرےووجنسگووکووبقؽورکےنوےسوااکنریووہو‬
‫ریہوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’رگمووہوویکں؟‘‘ریمعواخؿوےنووچکنورکووپاھچ۔ و‬
‫’’اسویکولیصفتوذراوواضتحوبلطوےہ۔راتووکواسورپوابتورکںیو‬
‫ےگ‘‘رفایؽوےنویلھچپوتسشنورپوےھٹیبوآفصووکونکواویھکںوےسواھجےتکنو‬
‫وہےئواہک۔ریمعواخؿوےنواسوریکاےئورپواافتؼورکےتووہےئوآہتسہوےسو‬
‫‪196‬‬
‫رگدؿوالہودی۔رھپواسویکواکؽوآویئگواوروبجوکتووہواکؽورپواینپوابتومتخو‬
‫رکات۔اؿویکواگڑیواینپوزنمؽورپوچنہپویئگ۔زہموروتسیراؿوےکوالؿوںیمو‬
‫یہواؿوےکواابقتسؽووکویچنہپ۔ڑبےورپاپتکوادنازوںیموریمعواخؿوےسویلم۔ و‬
‫’’تہبورعےصوےسویتنسویلچوآوریہویھتوہکواؿوےکووکیئودوتسو‬
‫ریمعواخؿواصبحوںیہ۔وجوتہبوڑبےواجریگدارواوروڑبےواریماہنواھٹھٹو‬
‫ابھٹوےکوامکلوںیہ۔وجواےنپودوتسوےسوےنلموآجوآورےہوںیہ۔رگمورہوابرو‬
‫اموییسواکواسانموراہ۔ولچوآجواؿوےسویھبوالماقتووہویئگ۔‘‘زہموےنواؿو‬
‫ےکواسےنموآےگوڑبےتھووہےئواہک۔ و‬
‫’’ںیہنویئھبوایسیووکیئوابتوںیہن۔مہورفایؽوےسومکویہواریموآدیمو‬
‫ںیہ۔سبورہودہعفوآےنوںیمووکیئوایسیوراکوٹوشیپوآواجیتوہکورانکو‬
‫زپات۔اکیووتوریمیواممویکوتعیبطوارثکوانواسزوریتہوےہ۔رھپومہووجاٹنئو‬
‫یلمیفویکووصرتوںیمورےتہوںیہ۔بسوےسووھچاٹوںیمووہں۔اسوےیلورھگو‬
‫ےکواکومںوےکوےیلوآانواجانووہوبسوریمیوذہموداریوےہ۔اسوےیلورہوابرو‬
‫آےنوںیمووکیئووبجمریوریمےودقؾوروکویتیلویھت۔ورہنوایسیووکیئوابتو‬
‫‪197‬‬
‫ںیہن۔رفایؽوےھجموایھچورطحواجاتنوےہ۔مہوالکسوولیفوںیہواوروالکسوولیفواکو‬
‫رہتشوتہبومیظعورہتشووہاتوےہ۔سجوںیموداھکواواوروانبوٹوانؾویکووکیئو‬
‫زیچوںیہنووہیتواورورھپوےبوفلکتودوتسووتویسکووطرواعمیفوںیہنودےتی۔وہو‬
‫وتودنبےووکوےلگوےسوڑکپوےتیلوںیہوہکومتوکلموےکودصرویھبونبواجٔوووتو‬
‫ےبوفلکتودوتسواسوےکودہعےووکوںیہنودےھکیواگ۔سبودویتسوےکورہتشو‬
‫وکودھکیورکواسوےسوےلمواگ۔‘‘ و‬
‫’’اہںوہیوابتووتوچسوےہ۔‘‘زہموےنورکسماےتووہےئواسویکواتدیئو‬
‫ںیمواہک۔اےسیوںیموآفصوےنوریمعواخؿواکواہھتوڑکپورکواےسوروکو‬
‫ایل۔رفایؽواوروزہمویھبورہھٹوےئگ۔ و‬
‫’’ایکووہاویئھب؟‘‘ریمعواخؿوےکواسھتواسھتورفایؽوےنویھبووپھچو‬
‫ڈاال۔ و‬
‫’’درالصوںیموآپوولوگںویکولفحموںیمواشلمووہورکوآپووکو‬
‫ڈرٹسبوںیہنورکانواچاتہ۔اسوےیلوآپوےھجمواہیںویہووھچڑودںی۔بجو‬
‫‪198‬‬
‫آپواکوواسپواجےنواکوارادہووہوےھجمواکؽورکودانی۔ںیموآپوولوگںوےسوآو‬
‫ولمںواگ۔‘‘آفصوےنواینپوراےئوشیپویک۔ و‬
‫’’ںیہنویئھب۔ہیوےسیکووہواتکسوےہ؟آپواہکںواجںیئوےگ؟ھچکوںیہنو‬
‫وہات۔آپوامہرےواسھتویہورشتفیوالںیئ۔‘‘ و‬
‫’’اہںویئھبوآپوامہرےوامہمؿوںیہ۔ہیوالھبوااھچوےگلواگوہکوآپو‬
‫اےلیکواگلوےھٹیبووہںوےگ۔‘‘رفایؽوےکواسھتواسھتوزہمویھبووبؽوایھٹ۔ و‬
‫’’زیلپوریمعوآپوریمیوافسرشورکںی۔ںیمواےنپودوتسودیشمجوےسو‬
‫انلمواچاتہووہں۔نجویکواردووابزاروںیمواشپوےہ۔‘‘آفصوےنوریمعواخؿو‬
‫ےسوروکیٹسویک۔ و‬
‫’’اہںوکیھٹوےہوآپوےلچواجںیئ۔مہووایسپورپووںیہوےسوآپووکوکپو‬
‫رکوںیلوےگ۔‘‘ریمعواخؿوےنواےسواجےنویکوااجزتودےودی۔ و‬
‫’’ایروریمعوہیوایکوابتووہیئو؟اےسوآےنودوویئھب۔امہرےواسھتوھچکو‬
‫ڈرکنووریغہووتویپوول۔‘‘ و‬
‫‪199‬‬
‫’’تہبورکشہیورفایؽواھبیئ۔آپورپاشیؿوہنووہں۔ںیموراتووکویھبو‬
‫آپواکویہوامہمؿوروہںواگ۔وںیہوبسوےلچواگ۔‘‘آفصوےنورفایؽوےسو‬
‫رکسماورکواہکواوروواسپوٹلپوایگ۔ و‬
‫’’ایروارگوادرھواجانویہواھت۔وتوےلہپواتبودےتی۔مہوآپووکوواہںوڈراپو‬
‫رکودےتی۔ابواہکںویسکیٹواوروروشکںوںیموامرےوامرےورھپےتوروہو‬
‫ےگ۔‘‘ و‬
‫’’اوہوانجبوآپورپاشیؿوانووہں۔ےھجمواہیںوےسویہورہشکولمو‬
‫اجےئواگ۔زیلپوآپوےھجمواجےنودںی۔‘‘آفصوےنواہنتیواعزجیوےسواہکوتو‬
‫اسویکوابتوامؿویلویئگ۔آفصوولٹوایگ۔ابوریمعواخؿورفایؽواوروزہمو‬
‫ےکواسھتونبیکوںیمواکیویہولبیٹورپووموجدواھت۔ و‬
‫’’رفایؽوےسوبجوےسوںیمویلمووہں۔بتوےسواوہنںوےنوآپواکو‬
‫اغابئہنواعترػورکواودایواھتاورواگےہواگبےہوآپواکوذرکواتلچوراتہواھت۔ےھجمو‬
‫ئ‬
‫اگئٹںودےنھکیواکوتہبووشؼوےہ۔ںیمورفایؽوےسویئکوابروہہکویکچووہںکہوےھجمو‬
‫اےنپواسھتوریمعوےکورھگوےلوولچ۔رگموہیوایسوابتورپودضبواھتوہکوےلہپوریمعو‬
‫‪200‬‬
‫ئ‬
‫اخؿوںیمہواہیںوےنلموآےئواگ۔رھپومہواسوےکواگئٹںوںیلچوےگ۔بتو‬
‫ےسوںیموآپوےکواہیںوآےنویکورظتنمویھت۔رگموآپوےکوآےنوںیمواتو‬
‫ریخویہووہیتویلچویئگ۔‘‘وزہموےنواکیویہواسسنوںیموریمعواخںوےسواےنپو‬
‫نموںیمویپھچواسریوابںیت‪،‬واسرےوےلگووکشےورکوڈاےل۔ریمعواخںوےکو‬
‫رہچےورپوھچکودناتموےکوآاثروامنایںوےھت۔رھپویھبواسوےنودقرےو‬
‫رکسماےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’ارگوےھجموہیوملعووہاتوہکوآپواسودقروریمیوآدموےکورظتنموہ م کیںیوٹو‬
‫ںیموبسورضوریواکؾووھچڑورکویھبوالچوآات۔رہباحؽوآیئوامیووسووسری۔‬
‫ںیموآایگووہں۔ابووتوآپوولگودلجویہوریمےواپسوآںیئوےگوان؟‘‘ریمعو‬
‫اخںوےنورھپواکیوابروذعمرتورکےتووہےئوزہمووکواےنپواہںوآےنویکو‬
‫رھبووپرودوعتودےودی۔ و‬
‫’’اہںواہںورضوروویکںوںیہن۔ابووتومہوتہبودلجوآںیئوےگ۔‘‘زہمو‬
‫ےنواایتشؼوےسواہکواےسیوںیموورٹیوآایگاوروآرڈروےلوایگ۔ریمعواخںویکو‬
‫وچاسئووکواخصورکورتوحیجودیویئگ۔ و‬
‫‪201‬‬
‫’’زہمو!وںیموےنوآپووکواتبایوانوہکوریمعواخںوریماوتہبوولکزواورو‬
‫شئ‬
‫شرورکےتو‬‫رمہازودوتسوےہ۔مہودوونںواینپورہوابتواکیودورسےوےسو ک‬
‫ںیہ۔‘‘رفایؽوےنوزہمووکواخمبطورکوےکواہک۔ و‬
‫’’اہںوہیووتوآپواتبوےکچوںیہوےھجم۔وکیئوانووکیئووتورمہازودوتسوبسو‬
‫اکووہاتوےہوان۔‘‘زہموےنووجابودای۔ و‬
‫’’ارگودوتسورمہازوہنووہووتورھپووہودوتسوشیکو؟‘‘رفایؽوےنواہکوتو‬
‫زہمواوروریمعاخںوےنواکیواسھتورسووکویکلہوشبنجودےورکواسویکواتدیئو‬
‫یک۔ و‬
‫’’وےسیووتوںیموےنوریمعواخؿووکوبسوھچکواتبوراھکوےہ۔رگموسجودورو‬
‫ئ‬
‫دابئواکومہواکشرو‬
‫ےسوآجولکوںیمواوروآپوزگرورےہوںیہ۔سجوذینہو ٹ‬
‫شئ‬
‫شوںیہنویک۔نکمموےہوہیوںیمہو‬‫ہ م کیںوٹہوابتوایھبوکتوںیموےنواؿوےسو ک ر‬
‫وکیئوایھچوراےئودںی۔وشمرہووتودویاروےسویھبوانیلواچےئیہ۔ان۔‘‘رفایؽوےنو‬
‫ھچکوےنہکویکوزہموےسوااجزتواچیہ۔ و‬
‫‪202‬‬
‫’’اہںورضوروویکںوںیہن۔ےھجموویکرکنوارتعاضووہواتکسوےہ۔الھبوابو‬
‫انایبوریمیودوتسوےھجمویئکوآنشپودےویکچوےہوہکومتوولگوامامووکواونگرو‬
‫رکودوواورواشدیورکوولودعبوںیمووہوانرلمووہواجںیئویگوایورھپویسکویھبورطحو‬
‫اؿووکورایضورکوول۔ریماواتبےنواکودصقموہیوےہوہکودوتسویکوراےئوانیلو‬
‫وکیئوربیوابتوںیہنووہیت۔‘‘زہموےنواصػووگیئوےسواہک۔ و‬
‫ریمعواخؿورفایؽویکوزابینوامتؾووصرتواحؽواجؿورکویھٹمودنبورکوےکو‬
‫وہوٹنںورپورےھکوھچکودریووسچوںیمووھکایوراہ۔ و‬
‫’’ڑبیوبیجعووصرتواحؽوےہوایرواہمتریووت۔الھبواکیوامںواینپویٹیبو‬
‫ےسواینپویسکورحمویمواکوااقتنؾوےلویتکسوےہ۔ڑبیوبیجعوابتوےہ۔‘‘ و‬
‫’’اہںوریمعواصبحوہیوابتوریغوینیقیووطرورپوچسوےہ۔وعرتوزدنیگو‬
‫ںیمورصػواکیوابرویسکوےسوایپرورکیتوےہ۔وجواسواکووشرہیھبووہواتکسو‬
‫ےہواورووکیئوریغویھب۔ریمیواماموےنوسجووکودؽویکورہگاویئںوےسواچاہواےسو‬
‫آجوکتوالھبوںیہنوںیکس۔وگوابومہواسویکواوالدویھبووجاؿووہویکچو‬
‫ےہ۔ارگواسووتقواسوےنویسکویھبووبجمریوےکوتحتوریمےوابپووکواانپو‬
‫‪203‬‬
‫رشکیورفسووبقؽورکوایلواھتوتواےسواانپامیضووھبؽواجانواچےیہواھت۔ںیمووسیتچو‬
‫وہںواوروہیوابتوےھجموریحاؿورکودیتیوےہوہکوارگوریمیواماموریمےواپاپوےکو‬
‫اسھتوزدنیگوںیہنوزگارانواچیتہوںیھتووتورشوعوںیمویہواسوےسوالطؼوےلو‬
‫ںیتیل۔اےنتواسؽواسوےنواسورھگوںیموزگارودےی۔اےنتووچبںووکومنجو‬
‫دےودایواوروابواسوےکوادنروااقتنؾویکوآگوڑھبکوایھٹوےہ۔‘‘زہمو‬
‫ےنویعطقوےبویفلکتوےسوامتؾوابتوریمعوےکواسےنموےبواقنبورکےکورھکو‬
‫دی۔ و‬
‫’’یہیوابتووتوےھجموریحاؿورکوریہوےہ۔ویکہکنواسوےکووقبؽوآپو‬
‫ےکویسکووکواکؽورکوےکووخدوارقارورکوریہویھتوہکوںیمواینپوتبحموےکووھکو‬
‫اجےنواکودبہلواینپویٹیبویکوتبحمونیھچورکوولںویگ۔‘‘ و‬
‫’’اہںوہیوابتوامہریوالمزہموےنووخدوینسوےہواورورھپوبجووہوامیبرووہو‬
‫رکوااتپسؽوںیئگووتوںیمواؿوےکورمہاہویھت۔واہںووہشوںیموآےتویہوامامو‬
‫ےنوےھجمووفریوےلچواجےنووکوہہکودایواورواصػووظفلںوںیمویئکوابروہیوابتو‬
‫ھجموےسوہہکویکچوںیہوہکوںیمواہمتریوہیووخاشہویھبکووپریوںیہنووہےنو‬
‫‪204‬‬
‫دوںویگ۔احالہکنواپاپواجؿوریمیوامامووکواتبوےکچوںیہوہکووجوریمیویٹیبویکو‬
‫وخاشہووہویگوویہوامہراوہلصیفووہواگ۔سبواسودؿوےسواسوابتووکواینپواَانو‬
‫اکوہلئسموانبورکواماموےنورھگوںیموبیجعویسووصرتواحؽودیپاورکوریھکو‬
‫ےہ۔ھجموےسوابتورکانووتودرانکرووہوریمیورطػودانھکیویھبووگاراوںیہنو‬
‫رکیت۔‘‘ہیوابتواتبےتووہےئوزہمویکوآوازودردوںیموڈوبویسویئگ۔ےسیجووہو‬
‫ادنرویہوادنرونیبورکوےکورووریہووہ۔ و‬
‫’’وہ…او…ورییوڈیس۔‘‘ریمعواخںوےنووہٹنوچنیھبورکودریھےوےسو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’رسکلیوزہم۔ویکںورہوابرواکیوابتووکودرہاےتووہےئوذجابیتووہو‬
‫اجیتووہومت؟‘‘رفایؽوےنوزہمووکوڈاھرسودےتیووہےئواہک۔ و‬
‫’’ںیموایکورکوںورفایؽ؟وآرخووہوامںوےہوریمیواوروامںویکوتبحمو‬
‫ینتکووھٹسواورورپوارثووہیتوےہ۔ںیموینتکودبوبیصنووہںوہکوامںویکوتبحمو‬
‫ےسورحموؾووہویکچووہں۔‘‘زہموےنویتخسوےسواانپوالچنووہٹنوداوتنںوںیمو‬
‫‪205‬‬
‫دابورکورواہیسنوآوازوںیمواہکوتواسویکوںیکلپومغوانکویسووہوںیگ۔اسراو‬
‫اموحؽومغوزدہواسووہوایگ۔ و‬
‫ورٹیوبکوےسواؿویکوزیمورپواھکےنوےنیپویکوزیچںیووھچڑوایگواھت۔رگمووہو‬
‫سش‬
‫ٹواکنؽورکوزہموےنو‬ ‫ونیتںواسوےسوےبوربخواینپووگتفگوںیمونگموےھت۔ ٹ‬
‫اینپوآںیھکنواورواگؽواصػوےئکواورورھپوانورصػواےنپوےیلوہکلبوریمعواورو‬
‫رفایؽوےکوےیلویھبواؿوےکوالگوسںوںیموڈرکنواڈنلیورکواںیہنوشیپویکو‬
‫اورواسھتویہواھکےنویکویھبودوعتودی۔ریمعواخؿواورورفایؽوےنواینپو‬
‫اینپووچاسئواکواکیواکیوہمقلوااھٹایاورواسھتوںیموڈرکنوےکووھگٹنوےنیلو‬
‫ےگل۔ و‬
‫’’وکیئویھبوامںوےصغویکواحتلوںیمواےنپووچبںووکوڑپھتووتوامرویتکسو‬
‫ےہ۔رگمویھبکواینپواوالدوےکوےیلودؽوںیموضغبوںیہنورھکویتکس۔اوالدویکو‬
‫ڑبیوےسوڑبیواطخویھبوامںوےکوزندکیووھچیٹوےسویطلغونبورکورہھٹیتو‬
‫ےہ۔رھپوالھبوہیوویکرکنونکمموےہوہکواےنپوڑبوںوےکویسکوطلغوےلصیفویکوزساو‬
‫اینپواوالدووکودےواورواؿوےسوعطقوقلعتورکےل۔اوپملبس۔یعطقواننکممو‬
‫‪206‬‬
‫ابتوےہ۔امںویکواتممویھبکوااسیوںیہنورکویتکس۔‘‘ریمعواخؿوااکنروںیمورگدؿو‬
‫الہےتووہےئوہہکوراہواھت۔ و‬
‫’’وبحمبویکوتبحمواتممورپواغبلوآاجےئوتہبوخلتورجتہبووہواگوہیووت۔‘‘ و‬
‫’’اسودوروںیمووکیئوابتواننکمموںیہنوےہوریمیواجں۔یسکووتقمؽو‬
‫یکوالشورپوبسوےسوزایدہواممتورکےنوواالویھبویئکوابرواسواکواقلتواتلکنو‬
‫ےہ۔وجواسولتقواکوارقارویھبورکواتیلوےہ۔اقونؿودقرتوںیمووکیئویھبو‬
‫ابتوانونکمموںیہنووہیت۔‘‘ورفایؽوےنوریمعوےکووجابوںیمواہکوتواےسواسو‬
‫یکوابتورپواافتؼورکانوزپا۔ و‬
‫’’اابخراتوںیموایسیوربخںیوروزواکوومعمؽوںیہ۔الفںووعرتوےنو‬
‫اےنپوآانشوےکواسھتولمورکواےنپورشکیورفسواکوالگووھگٹنورکواےسوومتو‬
‫یکودنینوالسودای۔وبحمبویکوتبحموےنواےسواقلتوانبودای۔اےنتووچبںویکوامںو‬
‫اےنپوآانشوےکواسھتورفارووہویئگ۔وبحمبویکوذجابیتوتبحموےنوامںوےسواسو‬
‫یکواتممونیھچویل۔دارالامؿوںیمواےنپووچبںووکووھچڑےنووایلوامںواکوہیوایبؿو‬
‫ہکوریماووشرہواےنپووچبںووکواےنپواپسورےنھکورپورایضوانوےہ۔ںیمویھبو‬
‫‪207‬‬
‫دورساواکنحورکوریہووہں۔اسوےیلواؿووچبںووکودارالامؿوےکورپسدورکیتو‬
‫وہں۔اہکںویئگوامںویکواتمم؟اہکںویئگووخینوروتشںوےسوتبحم؟اےنپواعقشو‬
‫یکوتبحموںیموبسوھچکوایتگودےنیورپوراضودنمووہویئگ۔ارگووہوبسوھچکو‬
‫نکممووہورکورہوایگوےہ۔وتوایکواکیوامںواینپوتبحموےکووھکواجےنواکوااقتنؾو‬
‫اینپویٹیبوےسوںیہنوےلویتکس۔ےلویتکسوےہوان؟‘‘ریمعواخںوےنواؿودوونںو‬
‫ےسودصتقیواچیہ۔ و‬
‫’’یئھبووہوےلوریہوےہوااقتنؾ۔دوونیتوامہورعہصوزگرواکچوےہ۔رگمو‬
‫اسوےکوروےیوںیموزراورھبویھبوکچلوںیہنوآیئ۔‘‘وزہموےنوزورودےورکو‬
‫اتبای۔ و‬
‫’’دںیھکی۔بجودوورفنیقیوںیمووکیئوڑگھجاووہواجےنویکوابتورپو‬
‫االتخػودیپاووہواجےئواورودوونںورفنیقیواینپواینپوابتوونماےنویکودضو‬
‫ڑکپول کیںیوٹواسواکوہجیتنوگنجویکووصرتواایتخرورکواتیلوےہواوروارگواؿوںیمو‬
‫ےسووکیئواکیورفقیواینپووخاشہووکودورسےویکووخاشہورپورقابؿورکوےکو‬
‫اسویکوابتومیلستورکوےلووتوانورصػوویتقوڑلایئوڑگھجےوےسواچبواجاتکسو‬
‫‪208‬‬
‫ےہوہکلبورمعورھبوےکوےیلواکیودورسےوےکوالخػودولںوںیمورفنتو‬
‫س‬
‫رپواؿوت مہ کیںحرریتھ۔ااسیورکانوےہوڑباولکشم۔رگمواسورقابینوےکواتنجئوتہبو‬
‫وسدودنمواظرہووہںوےگ۔‘‘ و‬
‫’’ایکوبلطموےہوآپواکو؟ینعیومہواینپوامںویکووھجیٹوتبحمویکواَانورپو‬
‫اینپوتبحمووکورقابؿورکودںی۔اینپوزدنایگںوربابدورکوںیل۔ہیویسیکوابتوہہکو‬
‫رےہوںیہوآپوریمعواصبح؟‘‘زہمورپاواجتحجوادنازوںیموالملتورکورہویئگ۔ و‬
‫’’ہیووتوڑباولکشمووہواجےئواگوایروامہرےوےیل۔بجوالکنوراضودنمو‬
‫ںیہووجورھگوےکورسورباہوہ م کیںااورووہواینپویٹیبوےکولبقتسمواکوہلصیفورکےنو‬
‫اکوپراووپراواایتخورےتھکوہ م کیںیوٹورھپواکیوآیٹنویکووخاشہوےکوےیلومہوبسو‬
‫اخومشووہورکوھٹیبواجںیئواورواؿووکونموامینورکےنودیکںااورورھپوااسیورکےنو‬
‫ےسوایکوآیٹنووکواسویکووھکیئووہیئوتبحمولمواجےئویگ؟ارگوہیوااسیونکممو‬
‫ےہووتکیھٹوےہومہوہیورقابینودےنیوےکوےیلوایتروہ م کیںااوروبجوااسیونکممویہو‬
‫ئ‬
‫اتبئٹ۔ایکووہواقونینواوروذمیبہوایواعمرشیتووحاےلوےسوااسیو‬
‫ںیہنووتورھپومتویہو و‬
‫‪209‬‬
‫رکےنواکوقحوریتھکوےہ؟ایرایکوابتورکورےہووہومتو؟‘‘رفایؽواخاصوذجابیتو‬
‫وہےنواگل۔ و‬
‫’’یئھبوآپویکواسریوابںیتودرتسوںیہ۔ااسیورکےنوےسوانووتوآیٹنو‬
‫وکواسویکوتبحمولمویتکسوےہواوروانوایگووتقوولٹورکوواسپوآاتکسوےہ۔‬
‫ریمےوےنہکواکودصقموہیواھتہکوارگوآپوولوگںوےنواینپووخاشہووکویلمعو‬
‫اجہموانہپوایلوتواولکنویکوزدنیگوینتکوخلتووہواجےئویگ۔آیٹنودیلووطرورپاؿو‬
‫ےسورفنتمووہواجںیئویگ۔نکمموےہووہواانپورھگووھچڑورکواےنپویسکواھبیئوےکو‬
‫اپسوےلچواجںیئواورورمعورھبوےکوےیلواےنپووچبںوےسویھبوعطقوقلعتورکو‬
‫ںیل۔ارگوااسیووہوایگووتوایکوہیوبسوھچکوکیھٹورےہوایگ؟اہں۔‘‘ریمعواخںو‬
‫ےنواہکواورووساہیلواگنوہںوےسواؿوےکورہچےوےنکتواگل۔دنچواثےینووہویھبو‬
‫رپاشیینویکواحتلوںیمواخومشوےسووہویئگ۔ و‬
‫’’وتورھپواسواکوایکولحوڈوھڈنںیھ؟امامویھبکویھبوریمیوریتصخورپواسو‬
‫رھگوںیموںیہنورںیہویگ۔اؿوےسورہوابتووتمعقوےہوہکووہواینپواوالدوےسوالو‬
‫قلعتووہواجںیئ۔وہوااسیورکویتکسوںیہ۔‘‘زہموےنواخیصورپاشیینوںیمواہک۔ و‬
‫‪210‬‬
‫ئ‬
‫’’دوھکیوریمیوابتووکوےنھجمسویکووکششورکںی۔اےنپوکنبوااکئٹٹنو‬
‫ےسوارگوآپووتمارتواگلاتروکیچوشیکورکواےتوےلچواجںیئواورواےنپوکنبو‬
‫ئ‬ ‫ئ‬
‫ااکئٹٹنوںیموھچکورمقوعمجوہنورکواںیئووتواکیودؿوایکووہواگ؟ااکئٹٹنواخیلووہو‬
‫ئ‬ ‫ئ‬
‫اجےئواگ۔ذہلاواسوااکئٹٹنووکرووگیرلورےنھکوےکوےیلواوسوںیمواامئٹٹنوعمجو‬
‫رکواانوزپےویگ۔بتویہوہیوہلسلسواجریورہوےکسواگان۔ابلکلوایسورطحوارگو‬
‫آپواینپوامامووکواونگرورکوےکواسوےسودورووہیتوںیئگووتواکیودؿواسوےسو‬
‫یھبسورےتشوعطقنمووہواجںیئوےگ۔ذہلاواسودقمسورےتشووکواحبؽورےنھکوےکو‬
‫ےیلوآپورصػوہیورکںیوہکواینپواماموےکواپسوںیھٹیبواوروڑبےورنؾوےجہلو‬
‫ںیمواؿوےسوابتورکںی۔بجوآپوہیوابتواؿووکواتبںیئویگوانہکواماموںیمو‬
‫ےنواانپوہلصیفودبؽوایلوےہ۔ںیموابووہورکوںویگووجوآپواچںیہویگ۔اہجںو‬
‫ھ‬‫مج‬
‫آپوریماورہتشوےطورکودیکں ےووبقؽووہواگ۔سبوآپوھجموےسواتممواکو‬
‫رہتشوانووتڑںی۔ےھجموآپواکوہیوہلصیفووبقؽووہواگ۔آپودںیھکیویگوہکواؿو‬
‫یکوتیفیکورسکیوےسیکودبتلیووہیتوےہ؟امںویکواتممویھبکودؾوںیہنو‬
‫وتڑدیتی۔اہںواےسوکپھتورکالسایورضورواجواتکسوےہ۔وہوآپووکوےلگواگلوںیلو‬
‫‪211‬‬
‫یگواورونیعونکمموےہووہووفریوہیواالعؿویھبورکودیکںکہوابوآپوےسو‬
‫ہ‬
‫آپویکوتبحموںیہنوونیھچںویگ۔رفایؽویہواہمتراو مصفرروےنبواگ۔اہںوااسیووہو‬
‫اتکسوےہ۔بجووکیئواینپوتسکشومیلستورکےووتودورسےووکواسواحتلورپو‬
‫رمحوآیہواجاتوےہ۔‘‘ریمعواخؿووبؽوراہواھتاوروزہموےکواسھتواسھتورفایؽو‬
‫یھبوریحتواکوہمسجموانبواےسودھکیوراہواھت۔ و‬
‫’’ہیومتوایکوہہکورےہووہویئھب؟ینعیوںیمواینپواماموےسووخدواجورکو‬
‫وہکںکہوںیمواینپووخیشووھچڑیتووہںااوروآپوےکورہوےلصیفووکووبقؽورکیتووہو‬
‫ں۔ںیہنوںیہنوریمع۔ ک و‬
‫اوپمس۔ہیووتوامہرےوےیلوڑباولکشمووہواجےئواگ‬
‫۔ویکںورفایؽو؟متونسورےہووہوانواہمتراورگجیودوتسوامہرےوےیلوایکوسچو‬
‫راہوےہ؟ایکوبیجعوورغبیوراےئوشیپورکوراہوےہ۔‘‘زہموےنورفایؽویکو‬
‫رطػووساہیلواگنوہںوےسودےتھکیووہےئواہک۔رفایؽوےنوارقاروںیمورگدؿو‬
‫الہےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اہںونسوراہووہں۔اتگلوےہوریمعواخںواصبحویسکوزبرگواکووقؽو‬
‫امہرےواسےنمودرہاورےہوںیہ۔وکیئوینسوانسیئوابتورکورےہوںیہ۔سجورپو‬
‫‪212‬‬
‫نیقیورکانوامحتقویہووہواتکسوےہ۔الھبووجوصخشواینپودضورپوڑھکاووہوہکو‬
‫ک‬ ‫ی‬ ‫ہ‬
‫م‬ ‫م بم‬
‫کیں نوااسیورہوزگوںیہنورکےنودوںواگ۔اےسودنبہووخدوہہکودےوہکو‬
‫کیھٹوےہوںیموایترووہں۔وجومتوریمےواسھتوولسکورکانواچےتہووہ۔اسو‬
‫یکوںیموںیہمتووخدوااجزتودیتیووہں۔وتوایکووہوصخشواےسواعمػورکےو‬
‫اگہکوولچوکیھٹوےہ۔ابومتوےنوریمیوابتوامؿویلوےہووتوںیمویھبوآپو‬
‫یکوابتوامؿواتیلووہں۔ااسیووہواجانووکیئولکشمواکؾووتوںیہنوےہ۔ااسینکممووہو‬
‫اتکسےہ۔رگموھچکوولگوڑبےواانڑیواورودضیووہےتوںیہ۔وجواینپواَانویکو‬
‫اخرطواانپوہلصیفوںیہنودبؽوےتکسواورواخہلورعماجومگیبویھبوھچکوایسیویہو‬
‫رطفتویکوامکلوںیہ۔وجاینپویٹیبوےسوانوولسیکوربتوریہوںیہ۔اؿوےسو‬
‫الھبیئویکوالھبوایکووتعقوریھکواجویتکسوےہ؟وسری۔۔یئھب۔ہیورکسورہوزگو‬
‫ںیہنوایلواجواتکس۔آپوےکووشمرےواکوتہبورکشہیوریمعواصبح۔‘‘رفایؽو‬
‫ج‬
‫ےنوریمعوےکواسےنمواہھتوابدنےتھووہےئواہک۔ریمعواخؿو ھیی و‬
‫کتواسایگ۔رگمو‬
‫اسوےنواےنپوداللئواجریورےھک۔ و‬
‫‪213‬‬
‫’’ریمیوابتوآپوولوگںکوٹواونیھکویسویگلوےہ۔ابتوےہویہو‬
‫اونیھک۔رگموزہموآپواسویکواتیمہووکےنھجمسویکووکششورکںی۔یسکواجربو‬
‫دگنسؽواورووخدورسوااسنؿووکوانووتواطتقوےکواامعتسؽوےسوتسکشودیواجو‬
‫یتکسوےہواوروہنویھبکواسوےسوالھبویئویکووتعقوریھکواجویتکسوےہ۔اےسیو‬
‫ولوگںوےسواینپوابتوونماےنوےکوےیلوتبحمواورواعزجیوےسوشیپوآانوزپاتو‬
‫ےہ۔ہیودوونںواےسیوایھتہروںیہووجورفوعؿوےسیجواجربورمکحاؿووکویھبواسو‬
‫ابتورپواقلئورکوےتیلوہ م کیںکہووہودرایوےسوربآدمووہویناالوہچبواےنپورھگوںیمو‬
‫اپےنلورپوراضودنمووہواجاتوےہ۔احالہکنواےسوہیوابتواتبیئواجویکچووہیتوےہو‬
‫ہکووہوہچبودیپاووہواکچوےہ۔وجوڑباووہورکومتوےسورکٹاےئواگواورںیہمتو‬
‫تسکشوافشودےواگ۔وپرےوکلموںیمواالعؿورکودایواجاتوےہوہکواسوربسو‬
‫ئ‬
‫یسکوےکواہںوہچبودیپاوہنووہ۔احہلمووعروتںوےکولمحورگاو ک و‬
‫دیوےئگ۔رگمو‬
‫رفوعؿواینپوویبیوآہیسوےکواسھتودرایویکوریسورکوراہواھتہکواکیوسکبوریتاتو‬
‫وہاوآای۔اےسوڑکپرکووھکالوایگووتواکیووخوصبرتوونزادئہوہچبوربآدمو‬
‫وہا۔رفوعؿوےنواہک۔اےسولتقورکوےکودرایوربدورکودو۔رگمواسویکوویبیو‬
‫‪214‬‬
‫آہیسوےنوایپروےسواہک۔ںیہنوںیمواےسووگدوانیلواچیتہووہں۔متواےسورہزگو‬
‫لتقوانورکواورورفوعؿواسیجودگنسؽوااسنؿواسویکوابتوامےننورپووبجمرووہو‬
‫ایگ۔آپوریمیوابتورپولمعورکوےکووتودںیھکی۔ےھجموہتخپونیقیوےہوہکو‬
‫اخہلواجؿواانپوہلصیفودبؽوںیلویگ۔اہللوےکوزندکیووکیئواکؾولکشمو‬
‫ںیہن۔آپواہللورپورھبوہسورکوےکوااسیورکوزگرںی۔ریماواہللوآپووکوامویسو‬
‫ںیہنورکےواگ۔درالصومہوولوگںواکواہللورپورھبوہسوںیہنوراہ۔مہواےنپو‬
‫اامتعدواورواینپواکوررکدیگورپرھبوہسورکےنوےگلوںیہ۔ایسوےیلوانواکیمواورو‬
‫اموییسوےسودوواچرووہےتوںیہ۔زیلپوآپوریمیوابتوامؿوںیل۔رفضوایکارگو‬
‫وہوآپویکوابتوںیہنوامیتنووتورھپوآپواینپورمیضوربتوانیل۔آپووکووکؿو‬
‫روےنکوواالووہواگ۔‘‘ریمعوےنواہکووتووہودوونںویسکووسچوںیموڈوبوےئگ۔ و‬
‫’’ایکوایخؽوےہورفایؽ؟ریمعواخؿویکوابتوامؿویلواجےئ۔وہواتکسوےہو‬
‫اؿویکوابتوچسواثتبووہواجےئ۔ںیہنووتورھپومہواانپواایتخرواامعتسؽورکوںیلو‬
‫ےگ۔‘‘زہموےنورفایؽووکوراےئودی۔ و‬
‫‪215‬‬
‫زبراگؿودنیواکو‬
‫ِو‬ ‫’’اہںورکسوایلواجواتکسوےہ۔وےسیویھبوریمعواخؿو‬
‫تہبودیشاویئوےہ۔دااتودرابورواجورکوداعوامےگنواگ۔وہواتکسوےہواسویکوداعو‬
‫وبقؽووہواجےئ۔‘‘رفایؽوےنودقرےورکسماورکواہک۔ و‬
‫’’ولچویجوہلصیفووہایگ۔آپودوونںوریمےواسھتوایھبودااتودرابرورپو‬
‫ںیلچواوروواہںحوٹدوہیوتنموامی کیںکہوارگواماموامہرےوقحوںیمووخبیشوہلصیفورکو‬
‫دےووتومہوولگودرابروہپواحرضووہورکاینزوابںیٹنوےگ۔‘‘ریمعواخؿوےنواؿو‬
‫ےسواہک۔ و‬
‫’’ںیمہووظنمروےہ۔‘‘اؿودوونںوےنوکیبوزابؿووہورکواہکاورودوونںو‬
‫ےنوریمعویکویلیھتہوہپواانپواانپواہھتورھکودای۔ و‬
‫رھپوذراودریودعبواؿویکواگڑایںودااتودرابرواجوریہوںیھت۔واہںواوہنںوےنو‬
‫احرضیودیواوروزماروےکورسواہےنوداعوامےتگنووہےئودردورھبےوےجہلوںیمو‬
‫اینپورمادواپےنویکوتنموامین۔رفایؽوےنوڑبیودیقعتوےسوزمارووکووبہسو‬
‫دای۔زہمویھبووخانیتوواےلووپرنشوےسوزمارورپواہھتوااھٹےئوڑبےورتقو‬
‫اورودردورھبےوےجہلوںیموداعوامگنوریہویھت۔وہوابابویجوےسواینپواتممواکو‬
‫‪216‬‬
‫تقفشورھباواہھتوبلطورکےنویکوادتسواعورکوریہویھت۔واسپوولےتٹووہےئو‬
‫اؿودوونںوےنوریمعواخؿوےسوہہکودایواھتہکوامہراودؽویھبوابووگایہودےنیو‬
‫اگلوےہوہکوامامورضوروامؿواجںیئویگ۔ و‬
‫آرخوںیموہیوابتوےطواپیئویھتوہکوآجویہویسکووتقوزہمواینپواماموےسو‬
‫ابتورکےویگواوروحبصوریمعواخںویکووایسپوےسوےلہپویہواےسوآاگہورکودایو‬
‫اجےئواگہکوزہمویکواعزجاہنوشکشیپوےکووجابوںیمواسویکووادلہورعماجو‬
‫مگیبوےنووفریوایکوردلمعوداھکایوےہ۔ و‬
‫وکیئوبشوایگرہوےجبوبجوریمعواخؿواورورفایؽواینپوابوتںوںیمونگموےھتو‬
‫ہکوزہمویکواکؽوآیئگ۔ و‬
‫’’رفایؽوںیموےنواماموےسوابتویکوےہ۔وہواشدیوایھبوآپوےسوابتو‬
‫رکںیویگ۔وہوآپوےسووپانھچواچںیہویگوہکواہمتراوزہموےکواسھتوایکوڑگھجاو‬
‫وہاوےہ؟متووتواسوےسوتہبوتبحمورکےتوےھتواورواسوےسواشدیورکےنو‬
‫واےلوےھت۔رھپوںیہمتوایکووہاوہکومتوےنواسوےسوقلعتومتخورکوایل۔آپو‬
‫ریمیوابتوےسوریحاؿووتووہورےہووہںوےگوہکوںیموایکوہہکوریہووہں؟و‬
‫‪217‬‬
‫رگموایسیوابںیتورکانواسوےحملوریمےوےیلورضوریووہوایگواھت۔بجوںیموامامو‬
‫ےکواپسویئگ۔ےلہپووتووہوےھجمودھکیورکوریحاؿویسورہویئگ۔ںیموےنواؿوےکو‬
‫دقؾووھچےئواہھتوڑکپورکووبہسودایواورورھپواہھتوابدنھورکورعضوایکوہکوآیئو‬
‫امیووسریوامام۔آپووکوریمیووہجوےسودھکواچنہپ۔ںیمواےنپواسوانرواوولسکو‬
‫یکوآپوےسوذعمرتوبلطورکیتووہںااوروآپووکووپراواایتخرودیتیووہںو‬
‫ہکوآپووجوہلصیفورکںیویگوےھجمووبقؽووہواگ۔آپویکورہووخاشہویکولیمکتو‬
‫ریمےوےیلورفضونیعووہواگ۔سبوآپوےھجموریمےواتممواکوایپروولاٹو‬
‫دںی۔ںیموآپووکودھکوںیہنودانیواچیتہ۔آپویکووخیشوریمیووخیشووہو‬
‫یگ۔‘‘ و‬
‫’’ریمیوابںیتواؿوےکوےیلووچاکنودےنیووایلوںیھت۔ و‬
‫’’ہیوبسومتوریمےواسھتووکیئوانکٹووتوںیہنوراچوریہووہ۔‘‘اماموےنو‬
‫ریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ںیہنواماموہیوآپوایکوہہکوریہوںیہ؟ںیمواینتوایٹھگورحتکورکویتکسو‬
‫وہںوالھب۔‘‘ںیموےنوےسیجوروورکواہک۔ و‬
‫‪218‬‬
‫’’وہاتکسوےہومتوابپویٹیبوےنولمورکوریمےوالخػووکیئوالپؿوانبایووہ‬
‫۔ریمےوالخػووکیئواسزشورکورےہووہ۔ںیموےسیکونیقیورکویتکسووہںوآپو‬
‫ولوگںورپ؟لکوکتوآپووکوریمیوابتواننسویھبووگاراوہنواھتواوروآجومتو‬
‫ریمیورہوابتوامےننورپوایترووہ۔اہکںوایگووہوڑلاکوسجوےسومتواشدیورکےنو‬
‫وایلوںیھت؟‘‘ و‬
‫’’سبواماموںیموےنواےسووھچڑودایوےہ۔ابوریماواسوےسووکیئوقلعتو‬
‫واہطسوںیہن۔ںیمواےسووھچڑانووتووگواراورکویتکسووہں۔رگماینپوامامووکووھچڑانو‬
‫ریمےوسبوںیموںیہن۔‘‘ںیموےنواتبایووتواماموریمےورہچےورپووغبرواھجیتکنو‬
‫رںیہ۔رھپوڑبےوینعموزیخوادنازوںیمواہک۔ و‬
‫’’ایکوانؾواھتواسواک؟‘‘ و‬
‫’’رفایؽ۔‘‘ویمـںوےنواتبای۔ و‬
‫’’ےھجموذراواسواکوراہطبوربمندانی۔ںیمواسوےسوابتورکانواچیتہووہں‬
‫۔‘‘اماموےنواہکووتوںیمووچکنویئگوہکوآپواسوےسوایکوابتورکانواچیتہو‬
‫ںیہ۔’’ابوآپوےنواےسویہیواتبانوےہوہکوزہموےنوریمےواسھتواشدیو‬
‫‪219‬‬
‫رکےنوےسوااکنرورکودایوےہواوروابوریمااسوےسووکیئوقلعتوواہطسوںیہنو‬
‫ےہ۔رھپواسوےکودعبودےتھکیوںیہوایکووصرتواحؽواسےنموآیتوےہ؟رھپواسو‬
‫ےکواطمقبووکیئوہلصیفورکںیوےگ۔‘‘زہموےنواہکاورواکؽوڈراپووہیئگ۔ و‬
‫’’زہمویکواکؽویھتوانجبواوروابواسویکواماموےھجمواکؽورکوےکوہنو‬
‫ولعمؾوایکووپانھچاچیتہوںیہ؟‘‘رفایؽوےنوریمعواخںووکووپریووصرتواحؽو‬
‫ےسوآاگہورکوےکواہک۔ و‬
‫’’وہوڑبیوہنیکورپورواخوتوؿوولعمؾووہیتوںیہ۔ابووہواسوابتویکو‬
‫یلستورکانواچیتہوںیہوہکوزہموےنووجوھچکواںیہنواتبایوےہووہواہکںوکتوچسو‬
‫ےہ؟وہوآپوےسواسوابتویکودصتقیورکانواچیتہوےہوہکومتوےنوزہمووکو‬
‫وھچڑاوےہوایوزہموےنواہمترےواسھتواشدیورکےنوےسوااکنروایکوےہ۔سبو‬
‫اوروھچکوںیہن۔آپورپاشیؿوانووہںوبسوکیھٹووہواجےئواگ۔بشوےکوابرہو‬
‫جبوےئگ۔رگمورفایؽووکووکیئواکؽووموصؽوانووہیئ۔دووےجبولیسویکویٹنھگوےنو‬
‫رفایؽووکووجنھجڑورکواگجودای۔ریمعواخؿویکویھبوآھکنولھکویئگ۔رفایؽووکوتہبو‬
‫وکتفووہیئورھپویھبواسوےنولیسوآؿورکوایل۔ربمنایبنجواھت۔ و‬
‫‪220‬‬
‫’’ولیہ!وکؿو؟‘‘رفایؽوےنوونغدیگورھبیوآوازوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’رفایؽواصبحوابتورکورےہوںیہ؟‘‘وکیئواخوتؿووپھچوریہو‬
‫ںیھت۔رفایؽواجؿوایگوہکووہوزہمویکواماموںیھت۔وہووپریورطحواشبشووہو‬
‫ایگ۔ و‬
‫’’یجورفایؽوابتورکوراہووہں۔‘‘ و‬
‫’’ںیموزہمویکواماموابتورکوریہووہں۔‘‘ و‬
‫’’یجوآیٹنورفامںیئواینتوراتوےئگوریختیوےہوان۔‘‘رفایؽوےنو‬
‫ونصمیعوسسجتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوریختیوےہ۔ںیموزہموےسوقلعتموآپوےسوھچکووپانھچواچیتہو‬
‫وہںوہکواےنتورعےصوےسواہمتریواسوےسودویتسویھت۔متواسوےسواشدیو‬
‫رکانواچےتہوےھتورھپوہیوااچکنوایکووہاوہکومتوےنواصػوااکنرورکودای۔ںیمو‬
‫وپیتھچووہںوآپوےنوااسیوویکںوایک؟‘‘رعماجومگیبوےنواینپوابتورپوزورو‬
‫دےورکووپاھچ۔رفایؽواؿویکوابتورپووچکنواسوایگوہکوےھجموزہموےنوایکو‬
‫اتبایواھتواوروہیوےھجموایکواتبوریہوںیہ۔رھپواسوایخؽوےسوہکووہواتکسوےہوہکو‬
‫‪221‬‬
‫آیٹنواجؿواضتمدووساؽورکےکودانھکیواچیتہووہںوہکوریمےواسووساؽواکو‬
‫رفایؽوایکووجابوداتیوےہ۔ارگووتواسوےنواتبودایوہکوزہموےنواشدیورکےنو‬
‫ےسوااکنروایکوےہورھپووتوچسووبؽوریہوےہ۔اسویکوابتورپواامتعدوایکواجاتکسو‬
‫ےہواوروارگورفایؽوہہکودےوہکواہںوںیموےنواےسووھچڑودایوےہووتورھپو‬
‫ابتووکشمکووہیگ۔رفایؽووسچوںیموزپوایگوہکووجابوںیموایکوےہک؟ و‬
‫’’ںیموےنوآپوےسوھچکووپاھچوےہورفایؽ؟‘‘ و‬
‫’’آیٹنووکیئواینتواخصوابتووتوںیہنووہیگووجوہکوامہریودرایمؿوہیو‬
‫وتوےلھچپودوونیتوامہوےسوزہموےنوھجموےسوانکراویشکویسواایتخرورکویلویھتو‬
‫اورورھپواسوےنواصػوااکنرورکےتووہےئوھجموےسوہہکودایوہکوںیموآپو‬
‫ےسواشدیوںیہنورکویتکس۔ریمیوامامووکوہیورہتشووبقؽوںیہنوےہ۔وہوھجموےسو‬
‫انراضوںیہ۔ذہلاوںیمواینپوامامووکوانراضوںیہنورکویتکسواوروابووتواسوےنو‬
‫ھجموےسوعطقویقلعتورکوریھکوےہ۔‘‘رفایؽوےنوادنرھےوںیمووھجٹواکوریتو‬
‫الچودایووجوکیھٹواشنےنورپواگلاورورعماجومگیبواکوہجہلورنؾوزپوایگ۔ و‬
‫‪222‬‬
‫’’ااھچوہیوابتوےہ۔وہں۔‘‘رعماجومگیبوےنواکیویبملوےسواسسنو‬
‫رھبورکواہک۔ و‬
‫’’رفایؽواصبحوابوارگوزہمودوابرہومتوےسواشدیورکےنورپوراضو‬
‫دنمووہواجےئووتواہمتراووجابوایکووہواگ؟‘‘ورعماجومگیبوےنوھچکودریووسچورکو‬
‫اکیویئنوتمکحورھبیوابتویک۔ و‬
‫یک‬
‫’’د ھ کیںاآیٹن!وںیمووتوےلہپویھبوااکنریوت مہ کیںہموٹں۔رگموابووچہکنو‬
‫زہموےنووخدوااکنرورکودایوےہووتوںیمواسویکوراضودنمیوےکوریغبویسکواورو‬
‫ےکوزورودےنیورپوایووبجمرورکےنورپورہزگواسووکواانپوویجؿواسیھتوںیہنو‬
‫ئ‬
‫انبئٹںواگ۔‘‘رفایؽوےنوڑبیودیجنسیگوےسووجابودای۔ و‬
‫’’وتورھپونسوولورفایؽواصبحوزہموریمیویٹیبوےہ۔ںیمواسویکو‬
‫زدنیگواکوہلصیفورکویکچووہں۔ایسوےتفہوےکوادنروادنروںیمواسویکوریتصخورکو‬
‫میکش‬
‫ریہووہں۔ابوارگوآپوےنوزہموےسووکیئو جوووکیئواکؽوےسوراہطبوایکووتو‬
‫ااھچوانووہواگ۔اسواکولیسوابوریمےواپسورےہواگ۔اوےک۔‘‘رعماجومگیبو‬
‫ےنوڑبےودیکمھوآزیموادنازوںیمواہکواورواکؽوڈراپورکودی۔ و‬
‫‪223‬‬
‫’’رفایؽواکودامغویہووھگؾوایگ۔’’اووامیئواگڈ۔ہیووتواسراواعمہلمویہوااٹلو‬
‫وہوایگ۔‘‘وہواہنتیوتفخوےسووبؽوزپا۔ و‬
‫’’ایکووہاورفایؽ؟وریختیووتوےہ۔زہمویکواماموآپوےسوابتورکوریہو‬
‫ںیھتوان۔‘‘ریمعواخؿوےنورفایؽوےسووپواھچ۔ و‬
‫’’اہںوآیٹنویکواکؽویھت۔سبواہمترےووشمرےوےنوںیمہوااجڑو‬
‫دای۔تہبورباوایکوےہومتوےنوامہرےواسھتوریمع۔تہبویہوربا۔‘‘رفایؽوےصغو‬
‫ںیموالجنھجورکووبال۔ و‬
‫ئ‬
‫’’وہاوایکوےہوایورھچکواتبئٹویھبووت؟‘‘ریمعوےنورپاشیینوےسووپاھچ۔ و‬
‫ت‬
‫’’وہوھجموےسودصتقیورکوریہو ھ کیںکہوںیموےنوزہمووکواانپےنوےسو‬
‫ااکنروایکوےہوایووخدواسوےنوبجوںیموےنواتبایوہکوزہموےنوریماواسھتو‬
‫اھبنےنوےسوااکنرورکودایوےہووتواسوےنواہکوےہوہکوںیموایسوےتفہوےکوادنرو‬
‫ادنروزہمویکوریتصخورکوریہووہں۔آدنئہومتواسوےسووکیئوراہطبوںیہنو‬
‫روھکوےگ۔زہمواکولیسویھبوابوریمےواپسورےہواگ۔ڑبیوتخسوزماجو‬
‫‪224‬‬
‫وعرتوےہویئھب۔ںیمووتوریحاؿووہں۔‘‘ورفایؽوےنورپاشیؿونکوےجہلوںیمو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’وکیئوابتوںیہنوھچکوںیہنووہاگ۔متورپاشیینوہنوول۔زہمواھبنسؽوےلو‬
‫یگوبسوھچک۔ابوویہوآپوےسوراہطبورکےویگ۔آپوابواسوےسووکیئو‬
‫راہطبوہنورکںی۔‘‘وریمعواخںوےنواہک۔ےحملورھبوےکوےیلووہووخدویھبورپاشیؿو‬
‫اسووہوایگواھت۔اسوےنورفایؽووکوڈاھرسودنباھدی۔رگمووہودوونںواینپواینپو‬
‫ہگجویسکورہگیووسچوںیموڈوےبورےہ۔ و‬
‫ایسودؿوریمعواخںویکواےنپورھگووایسپویھت۔رگمورفایؽوےنواےسوروےنکورپو‬
‫وبجمرورکودای۔ و‬
‫ئ‬
‫’’ےھجمواسورپاشیینوںیمواہنتووھچڑورکوانواجئٹ۔بجوکتوزہموےسو‬
‫راہطبوںیہنووہواپاتواوروہیواعمہلمویسکوااجنؾوکتوںیہنوچنہپواپات۔متوریمےو‬
‫اپسوروہ۔‘‘بتوریمعواخںووکواسویکوابتواماننوزپی۔ و‬
‫میکش‬
‫وپراودؿوزگروایگ۔زہمویکورطػوےسووکیئواکؽووکیئو جوووموصؽوہنووہا۔‬
‫رہوآےنووایلواکؽورپورفایؽواکودؽودڑھکورکورہواجات۔رگمورہوابرواےسو‬
‫‪225‬‬
‫اموییسوےسودواچرووہانوزپات۔وہوتہبورپاشیؿواحؽواھت۔ریمعواخںویھبواکیفو‬
‫دیجنسہواھت۔راتودسوےجبورفایؽوریمعواخںووکوےیلووسزوووارٹواپرکویکو‬
‫رطػوالکنووہاواھتوہکواسوےکولیسورپواکیووینوربمنوےنویٹنھگودی۔رفایؽو‬
‫ےنوارکسنیورپووغبرواھجےتکنووہےئوربمنواکواجزئہوایل۔رھپودڑھےتکودؽوےسو‬
‫اکؽورویسویک۔ و‬
‫’’ولیہ۔‘‘ و‬
‫’’رفایؽوںیموزہموابتورکوریہووہں۔ڑبیوبیجعویسووصرتواحؽو‬
‫ےسودواچرووہں۔ریماولیسواماموےکواپسوےہ۔ریمےوامتؾوراہطبوربمنواسو‬
‫ںیموںیہ۔آپواکوربمنوےھجموازربوےہ۔ابوریماوہیوربمنوآؿوےہ۔رگموآپو‬
‫ےسواسووتقوابتووہوےکسویگوبجوںیموانمبسووھجمسںویگ۔اماموےنو‬
‫ریمےواپاپووکواتبودایوےہوہکوزہمورفایؽووکووھچڑویکچوےہواوروےھجمووپراو‬
‫اایتخرودےودایوےہ۔ذہلاوابوزہمواکورہتشوںیمواینپودنسپوےسوےطورکوںو‬
‫یگواورودلجویہواسویکوریتصخورکودوںویگ۔اپاپوےنوھجموےسووپاھچوہکوہیو‬
‫ابتواہکںوکتودرتسوےہ؟ںیموےنواہکواماموھجموےسوانراضوںیھت۔ںیمو‬
‫‪226‬‬
‫ےنووساچوہکواںیہنویسکورطحورایضورکوولںورھپواینپودنسپواکوااہظرورکوںو‬
‫یگ۔اسورطحووہوریمیوابتوامؿواجںیئویگ۔رگمواماموےنووتوریماوومابلئو‬
‫ٹیسوکتوھجموےسوےلوایلوےہوہکوریماویسکوےسویھبووکیئوراہطبوہنورےہ‬
‫۔ابوانواجےنووہوریمیوتمسقواکوہلصیفواہکںورکانواچیتہوںیہ؟وہواگلاترویسکو‬
‫ےسوراےطبوںیموہ م کیںااوروےکپچوےکپچوبسوھچکوےطواپوراہوےہ۔اپاپوںیموتہبو‬
‫ڈرٹسبووہں۔دخاوےکوےیلوریمیودمدوےئجیکواوروےھجموامامویکواَانورپورقابؿو‬
‫وہےنوےسواچبوےئجیل۔ابواوبویھبورپاشیؿوںیہ۔وہوھجموےسوانراضووہورےہو‬
‫ہ م کیںکہومتوےنوہیواایتخرواینپوامامووکودایویہوویکںواھت؟ابووتووہواینپونموامینو‬
‫رکںیویگ۔ارگومہواےسوروںیکوےگ۔وتووہورھگوںیمواگنہہموڑھکاورکودےو‬
‫یگ۔اسواکوڈلبرپرشیاہیئووہواجےئواگ۔اسواکواہرٹواکوہلئسمویھبو‬
‫ےہ۔امہرےوےیلوڑبیولکشمووہواجےئویگ۔آےنوواےلواےلگواکیودوودؿو‬
‫امہرےوےیلوتہبوامہوںیہ۔امامواینپورمیضواکوہلصیفویہورکںیویگ۔وہوتہبو‬
‫اجراحہنوومڈوںیموںیہ۔ریمےوںیہکوآےنواجےنورپویھبواپدنبیوےہ۔دیقووہو‬
‫رکورہویئگووہں۔لکشمبواینولیسورخدیاوےہ۔وجویھبووصرتواحؽووہیئوآپو‬
‫‪227‬‬
‫وکوآاگہوروھکیگن۔ارگواپینورسوےسواواچنووہوایگووتواماموےکوالخػواغبوتورکانو‬
‫ریمیووبجمریووہیگ۔‘‘زہموےنواہکواوروراہطبوعطقنمورکوایل۔ و‬
‫رفایؽوےنوریمعواخؿووکواسریووصرتواحؽوےسوآاگہوایکواوروامویسونکو‬
‫ےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’وہویھبکوںیہنوامںینویگواوروزہمویکواغبوتواےسوزدنیگواوروومتو‬
‫یکوشکمشکوںیموےلواجےئویگ۔ڑبیوریھبمگووصرتواحؽودیپاووہویکچوےہ۔‘‘ و‬
‫’’اہںو!رگموںیموامویسوںیہنووہں۔رہواکؾوںیمواﷲواعتٰیلویکورطػو‬
‫ےسووکیئوہنووکیئوتمکحویفخمووہیتوےہ۔ےسجومہوویتقووطرورپوںیہنوھجمسو‬
‫ےتکس۔بجواسوےکواتنجئوربآدمووہےتوںیہووتضعبواواقتووہوریحاؿونکو‬
‫وہےتوںیہ۔ااسنؿویکووسچوےکویعطقوربسکع۔رگمووہووہےتوڑبےوافدئہو‬
‫دنموںیہ۔ہیواسریووصرتواحؽویھبویسکووچاکنودےنیوواےلواتنجئویکورطػو‬
‫اجوریہوےہ۔اجےنوویکںوےھجمونیقیوےہوہکووجوزہمویکواممواچیتہوںیہ۔وہو‬
‫ںیہنووہوےکسواگ۔رپدہوبیغوےسوھچکواورویہووہظرںیموآےئواگ۔‘‘ریمعواخؿو‬
‫ےنوایلگنوےسورسواجھکےتووہےئواہک۔ و‬
‫‪228‬‬
‫’’ایکوبلطم؟ےھجموآپواکوہفسلفوھجمسوںیموںیہنوآراہ۔رپدہوبیغوےسو‬
‫ایکواظرہووہےنوواالوےہ۔ینعیودیسیھویسوابتوےہ۔رعماجومگیبویسکوہگجو‬
‫زہمواکورہتشوےطورکوریہوںیہواورووہودلجوےسودلجواےنپوےلصیفووکویلمعواجہمو‬
‫انہپانواچیتہوںیہ۔اتہکووکیئویئنوراکوٹواسوےکوارادوںووکوزتمزلؽوہنورکو‬
‫ےکس۔ارگوزہمواسوےکوےلصیفووکورکھٹایتوےہووتورعماجومگیبویھبکواینپو‬
‫تسکشومیلستوںیہنورکںیویگ۔ہجیتنوہیوربآدمووہواگوہکووہووفریوارمییسنجو‬
‫وارڈواجےنویکووپزنشیوںیموآاجںیئویگواوروواہںوےسوھچکویھبووہواتکسو‬
‫ےہ۔ارگودوابرہوزدنیگویکورطػوآںیئووتوزہمووکواؿویکوزدنیگواچبےنوےکو‬
‫ےیلورھپوےسواےنپوےلصیفورپووغرورکانوزپےواگواوروارگووہواجربنوانووہوںیکسووتو‬
‫اؿویکوومتویھبوزہموےکوارادوںووکودبؽویتکسوےہ۔‘‘رفایؽوےنواینپو‬
‫ایقسوآرایئوایبؿویک۔وہوتہبوےبونیچواورورطضمبوداھکیئودےوراہواھت۔ و‬
‫’’ااسیوھچکوںیہنووہواگوایر۔متووخاہووخماہونشنیٹوےلورےہووہ۔رعماجو‬
‫مگیبوزدنہورںیہووتوزہمورپواانپودابٔوواجریورںیھکویگ۔رموںیئگووتوزہمواکو‬
‫انیجوآاسؿووہواجےئواگورگمووہواگوویہووجواﷲواچےہواگوویکہکنووہورتہبواجےننو‬
‫‪229‬‬
‫واالوےہوہکوامہرےوقحوںیموایکورتہبوےہ۔مہوبسووتواینپواینپووخاشہویکو‬
‫لیمکتواچےتہوںیہوان۔اینپواسفنینووخااشہتووکووپراورکےنوےکوےیلورہودقؾو‬
‫ااھٹےنورپوایترورظنوآےتوںیہ۔ایسوےیلوااسنؿووکودلجوابزواورواسخرہوااھٹےنو‬
‫واالوایبؿوایکوایگوےہ۔ارگوااسنؿوںیمودووںیتلصخوہنواپیئواجیتووہںووتوہیورہو‬
‫مغواورورکفوےسوآزادووہواجےئواگ۔اکیووتومہواینپواواقتوےسوزایدہوامےتگنو‬
‫ںیہواورودورساووفریواپےنوےکواگبلطرووہےتوںیہ۔سبوہیودووزیچںیویہومہو‬
‫ااسنونںووکوربابدوےیکودےوریہوںیہ۔انقتعورکانواوروربصورکانوںیمہووگاراو‬
‫یہوںیہن۔احالہکنوہیودوونںوزیچںیوتہبوافدئہودنمووہویتوںیہ۔رپووکیئواؿو‬
‫وکوےھجمسوبتوان؟‘‘ریمعواخؿوےنواےنپووطرورپورفایؽووکواھجمسےنویکووکششو‬
‫رکےتووہےئواہک۔ و‬
‫رگمووجابوںیمورفایؽوسبواسویکووصرتوداتھکیوراہ۔ےسیجواےسویسکوابتو‬
‫یکوھجمسویہوہنوآیئووہ۔اسوےکودامغوںیمووتوسبواکیویہوزیچورگدشورکو‬
‫ریہویھتوہکوزہمویکودجایئوویتقوےہوایووہوہشیمہوےکوےیلوھجموےسواگلووہو‬
‫‪230‬‬
‫یکچوےہ۔ارگووہوےھجموہنولمویکسووتوایکوںیمواسوےکوریغبویجوولںواگالھب۔ہیو‬
‫وسچواےسواموییسواورومغوانیکوےکودرایوںیموڈوبےئویلچواجوریہویھت۔ و‬
‫ریمعواخؿووایسپوےکوےیلوایترووہواکچواھت۔آجووہورہواحؽوںیمورھگوواسپواجانو‬
‫اچاتہواھت۔ویکہکنواسویکواممویکوتعیبطوکیھٹوںیہنویھتواوروابروابرواےسو‬
‫اکؽورکوےکوواسپوآےنواکواہکواجوراہواھت۔رفایؽوےنواسویکووبجمریودےتھکیو‬
‫وہےئواےسواجےنویکوااجزتودےودیویھت۔دیلووطرورپووہووخشوہنو‬
‫اھت۔ریمعواخؿوےکواسھتواسواکووتقوااھچوٹکوراہواھترگموریمعواخؿوےنو‬
‫اےسونیقیودالایواھتوہکووہواسوےسوراےطبوںیمورےہواگواورولپولپویکوربخو‬
‫رےھکواگ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫معپ کررواوروانایبوبجوےسواالسؾوآابدوےسوولٹورکوآےئوےھت۔دمہحیوےنو‬
‫اؿودوونںوےسوراہطبوعطقنموںیہنوایکواھت۔وہویھبکواھبکرومعپ کررووکواکؽویھبورکو‬
‫یتیل۔رگمومعپ رکرواسوےسورصتخمویسوابتورکات۔رھپواکیودؿودمہحیوےنومعپ رکرووکو‬
‫میکش‬
‫جووںیمواھکل۔ و‬
‫‪231‬‬
‫’’معپ کررواصبحوںیموآپوےسوابتورکانواچیتہووہں۔ایکوآپواسو‬
‫وتقورفیوںیہ؟‘‘ و‬
‫معپ کرروےنوھچکودریووساچ۔رھپووخدویہواےسواکؽورکوےکووپھچوایل۔ و‬
‫’’یجورفامںیئ۔آپوھجموےسوایکوابتورکانواچیتہوںیہ؟‘‘ و‬
‫’’آپواکوتہبورکشہیومعپ کررواصبح۔آپوےنوےھجمواکؽویک۔ںیموآپو‬
‫ےسوتہبورضوریوابتورکانواچیتہووہں۔اشدیوآپوریمیوابتورپونیقیوہنو‬
‫رکںی۔رگموںیموآپووکواسوابتواکورپوػودوںویگ۔ریمےووشرہواخدلو‬
‫کلموےنوآپویکورتیگنموانایبوےسوراہطبواقمئورکوراھکوےہ۔اؿودوونںوںیمو‬
‫ہنورصػو ک س و‬
‫چووہیتوےہوہکلبواکزلواکویھبوابتدہلووہاتوراتہوےہ۔اخدلوےنو‬
‫اینپورگؽورفڈنیوراشموےسوآجولکودوریواایتخرورکویلوےہواورووہویئکوابرو‬
‫الوہرویھبواجواکچوےہ۔ےھجموسجوابتواکوادنہشیواھتواوروںیموےنوآپووکواتبایو‬
‫یھبواھتوہکووہوتہبواشرطواوروایعروااسنؿوےہ۔انایبوتہبواسحسواورو‬
‫وصعمؾویسوڑلیکوےہ۔آپواےسوروکودںیوہکووہواخدلوےسووکیئوراہطبوہنو‬
‫رےھک۔ںیموےنووخدویھبوانایبووکواتبودایواھتوہکووہواخدلووکووکیئوٹفلوہنو‬
‫‪232‬‬
‫دے۔رگمواشدیواسوےنوامہریوابتووکووکیئواتیمہوںیہنودی۔ہکلبووہو‬
‫ریمےواسھتویھبوسبوریمسویسوابتورکیتوےہواورویئکوابروریمیواکؽوںیہنو‬
‫میکش‬
‫یتیلواورو وجواکووجابویھبوںیہنودیتی۔‘‘ و‬
‫’’دمہحیومتوانایبورپواتہبؿواگلوریہووہ۔وہوایسیوڑلیکوںیہنوےہ۔وہو‬
‫تہبواصػووگواورواقلبواامتعدوتیصخشوےہ۔رھپویھبوںیموابواسوابتو‬
‫یکووپریووپریوقیقحتورکوںواگ۔ارگوہیوابتوطلغواثتبووہویئگووتورھپواہمتراو‬
‫ہیورجؾواناقلبواعمیفووہواگواوروآپووکواسواطخواکورھبوپروایمخزہوانتگھبو‬
‫زپےواگ۔‘‘معپ کرروےنودیکمھوآزیموےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’ےھجموآپواکوہیوجنلیچووبقؽوےہواوروارگوریمیوابتوچسواثتبووہیئووتو‬
‫رھپوآپوےکواسھتوےھجموایکوولسکورکےنواکوقحواحلصووہواگ؟ہیویھبو‬
‫آپووخدویہواتبودںی۔‘‘دمہحیوےنومعپ کررووکواٹنیواکووجابورھتپویکووصرتو‬
‫ںیمودےورکواےسووجنھجڑورکورھکودای۔ و‬
‫’’آپووکوقحواحلصووہواگ۔وجویھبوآپواکودؽواچےہ۔آپوریمےو‬
‫اسھتوویہوولسکورکںی۔‘‘معپ کرروےنودمہحیوےسوےسیجواعمدہہورکوایل۔ و‬
‫‪233‬‬
‫’’کیھٹوےہواےلگودنچوروزوےکوادنروادنروآپواینپوقیقحتورکو‬
‫ںیل۔رھپوںیموآپووکورپوػودوںویگ۔اوےکوابےئ۔‘‘واکؽوڈراپووہو‬
‫یئگ۔معپ کرروےکواسرےودبؿوںیمواکیوینسنسویسولیھپویئگ۔اسوےنویتخسو‬
‫ےسواانپوڑبجاوچنیھبورکودوونںواہوھتںوےسورسودابوایل۔اسوےکودامغوںیمو‬
‫آدنایھںویسولچوریہوںیھت۔دمہحیویکوابںیتواسوےکووپرےوااصعبورپو‬
‫وھتہڑےونبورکوربسوریہوںیھت۔اسواکورسورکچاوراہواھت۔اسوےنواانپولیسو‬
‫اینپویلیھتہوںیمویتخسوےسوڑکپاواورواوگنےھٹوےسوانایبواکوربمنوارکسنیورپوالو‬
‫رکواےسوکلکوایک۔رگموربمنواجیگنوالم۔اسوےکودامغوںیمووفریواکیوایخؽو‬
‫وکدنا۔اسوےنودمہحیوےکوربمنورپواکؽوڈالئورکودی۔ و‬
‫’’یجومعپ کررواصبحو!‘‘دمہحیوےنوھچکوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ےھجمواخدلواکووموجدہوربمنووتوڈنیسورکانوذرا۔زیلپ۔‘‘ و‬
‫’’ربمنودےنیوںیمووتوےھجمووکیئوارتعاضوںیہنوےہومعپ کررواصبح۔رگمو‬
‫آپواسوےسوایکوابتورکانواچےتہوںیہ؟وہوالھبوآپووکوویکرکنواتبےئواگوہکو‬
‫اسواکوراہطبوانایبوےکواسھتولچوراہوےہ؟‘‘ودمہحیوےنووساہیلووپاھچ۔ و‬
‫‪234‬‬
‫’’ںیمواسوےسورہزگوابتوںیہنورکانواچاتہ۔سبواافنرنشیموےکوےیلو‬
‫ٹکیٹنکوربمنوامگنوراہووہں۔کیھٹوےہوںیموایھبوآپووکوڈنیسورکیتو‬
‫وہں۔‘‘دمہحیوےنواہکواورواےلگویہولپواخدلواکوربمنومعپ کورروےکولیسوےسو‬
‫ڈالئووہوراہواھت۔وجودورسیویہورگنووٹؿورپوآؿورکوایلوایگ۔ و‬
‫’’یجواخدلوکلمواسینکنگ۔‘‘ و‬
‫’’االسؾومکیلعواخدلوکلمواصبح۔ںیمومعپ کرر۔الوہروےسوابتورکوراہو‬
‫وہں۔‘‘ و‬
‫’’اوومعپ کررواھبیئ۔ومکلیوومکلی۔یئھبوآجوامہریوایدوےسیکوآیئگوآپووک؟‘‘و‬
‫اخدلوےنوتہبووخیشواوروریحتورھبےوادنازوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوتہبودؿووہوےئگوےھت۔وساچوآپوولوگںویکوریختیویہوولعمؾو‬
‫رکوولں۔‘‘معپ کرروتہبورنوسواھت۔ و‬
‫ھی‬‫ت‬
‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫’’ڈنبؽوآػو سوانجب۔آٔووہنویسکودؿواینپودوتسووکوےلورکو‬
‫امہرےواپس۔مہوولگودشتوےسوآپوولوگںوےکورظتنمورںیہوےگ۔دمہحیو‬
‫یھبوآپوولوگںووکوتہبوسمورکیتوےہ۔‘‘ و‬
‫‪235‬‬
‫’’آپوالوہرویھبکوںیہنوآےت؟‘‘معپ کرروےنواسوےکووجابوںیمو‬
‫’’اہںوآانواجانوراتہوےہ۔ابوبجویھبوآانووہاورضوروآپوےکو‬
‫ِِودوتلورپواحرضووہںواگ۔وہواتکسوےہوایسوےتفہویہوالچوآٔوں۔‘‘اخدلوےنو‬
‫در‬
‫لیصفتوےسواتبای۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوآےنوےسولبقواکؽورکودانیوںیمورظتنموروہںواگ۔‘‘ و‬
‫’’اوےکورضور۔‘‘اخدلوےنواہکوتومعپ کرروےنواکؽوڈراپورکودیواورواخدلو‬
‫اکوربمنوویسورکوایل۔ و‬
‫اشؾووکوانایبوےنومعپ کررووکواکؽویک۔ و‬
‫’’ولیہو؟‘‘ و‬
‫’’یجوریمیواجؿ!‘‘معپ کرروےکووپرےوووجدوںیمواگنچرایںویسورھبو‬
‫ںیئگ۔رگمواسوےنووخدورپوےبودحواقوبواپای۔ و‬
‫’’ںیموکیھٹووہں۔آپویسیکوںیہ؟‘‘ےجہلوںیمودیجنسیگویھت۔ و‬
‫‪236‬‬
‫’’ںیمویھبوابلکلوکیھٹواھٹکووہں۔آھٹوےجبوچنہپوریہووہںو‬
‫ومرٹوے۔‘‘اسوےنوروزرمہویکورطحواےنپوآےنویکواالطعودی۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔‘‘معپ کرروےنودممہویسوآوازوںیمواہکواورواکؽوڈراپورکو‬
‫دی۔رگموایسووتقوانایبوےنورھپواکؽورکودی۔ و‬
‫’’ایکوابتوےہومعپ کرر؟اہمتریوتعیبطووتوکیھٹوےہوان؟ےسیکوآجوڑبےو‬
‫دممہوےسوےجہلوںیموابتورکورےہوےھتوآپ؟‘‘انایبوےنورپاشیینویکواحتلو‬
‫ںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’ھچکوںیہن۔سبوایھبووسورکوااھٹواھتواسوےیل۔‘‘معپ کرروےنووھجٹواکو‬
‫اہسراوایل۔ و‬
‫سجورطحوچسویکواکیوتقیقحوےہ۔ایسورطحووھجٹویکویھبواینپواکیو‬
‫تقیقحوےہ۔ویکہکنواؿووکودیپاورکےنووایلوذاتواکیوےہوان۔وھجٹووکو‬
‫دیپاورکےنواکودصقموچسویکوتقیقحووکواظرہورکاتوےہ۔وھجٹوانووہووتوچسویکو‬
‫ایکودقرووتمیقووہویتکسوےہ؟رھپوبجوراتووکومعپ رکروانایبوےکوروربوواھت۔وتو‬
‫اسویکوتیفیکوانایبووکووجنھجڑوریہویھت۔ و‬
‫‪237‬‬
‫’’معپ کرروزیلپوابتوایکوےہ؟آپوتہبورنوسووہ۔ایکورپاشیینوےہوآرخو‬
‫آپووک؟‘‘ و‬
‫’’ھچکوںیہنوےہواباب۔سبویھبکویھبکوتعیبطووییہنووبلھجویسووہواجیتو‬
‫ےہ۔‘‘معپ کرروےنواےسونئمطمورکوےنویکووکششویک۔رھپووہوینتجودریویھبو‬
‫اسھتورےہ۔معپ کررواکوہجہلواوروذجابتورسدویہورےہ۔انایبوےنواےسوتہبو‬
‫رکدیارگموالاحلص۔ و‬
‫’’معپ کررومتوھجموےسوھچکواپھچورےہووہ؟دخباووجویھبوابتوےہوہہکو‬
‫ویکںوںیہنودےتی؟‘‘انایبوےنوزچووہورکووپاھچ۔معپ کررواکودؽواچاہوہکووہوخیچو‬
‫خیچورکواےسوہہکودے۔ےبوواف۔اخدلوکلموےسوراہطبوریتھکووہواوروےھجمو‬
‫میکش‬
‫یھبکوہیوابتواتبانویھبودنسپوہنوایکہکوریمیواسوےسو جووایواکؽورپوابتووہیئو‬
‫ےہواوروھجموےسووصعمؾونبورکووپھچوریہووہوہکوےھجموایکووہاوےہ؟رگمو‬
‫اجےنوویکںووہوہیوابتوانایبوےسوہہکوںیہنواپوراہواھت۔ و‬
‫درالصووہویسکورپوػوےکواسھتواسوےسوابتورکانواچاتہواھتواورووہواسو‬
‫ےکواپسووموجدوںیہنواھت۔دمہحیوےنونیتودؿواکوودعہوایکواھتوہکوںیموآپو‬
‫‪238‬‬
‫وکووھٹسووبثتورفامہورکوںویگ۔معپ رکرووکودمہحیویکوابتورپونیقیووہوالچواھتو‬
‫ہکووہووھجٹوںیہنووبؽوریہواوروانایوبواسوےسوھچکواپھچوریہوےہ۔معپ رکرو‬
‫وکواسوابتوےسودیلودھکواچنہپواھت۔الھبووجوتہبواانپووہواورووہویسکواےنپوےسو‬
‫ابتواپھچوےل۔ہیومکودھکودےنیووایلوابتووتوںیہنوےہوان۔معپ رکرواچاتہواھتوہکو‬
‫انایبووخدواسوےسوابتورکوےکواسوابتواکوااہظرورکےوہکواخدلوےنو‬
‫ےھجموٹسکیٹوایکوےہواوروںیموےنواےسوایکووجابودایوےہ۔رگمووہووتوہیوابتو‬
‫اتبانویہوںیہنواچیتہویھت۔یھبکواسوےنواخدلواکوذرکوکتوںیہنوایکواھت۔معپ رکرو‬
‫تہبوردیجنہواوروزمغدہواھت۔اےسوانایوبوےسوایسیوابتویکووتعقوہنویھت۔وہو‬
‫وتواےسواینپواجؿوےسویھبوزایدہوزعزیوراتھکواھتواورورہولپواسوےکووصترو‬
‫ںیمومگوراتہواھت۔وہویھبواانتویہومعپ رکرووکواچیتہویھت۔رگموابوہیوابتوسکو‬
‫زیچواکوااہظرورکوریہویھت؟تبحمواکوایوانمتقفواک۔ و‬
‫آرخووہواےسوایکوانؾودے؟اےلگودنچودونںوکتواخدلویکوالوہروآدمووہوریہو‬
‫یھتواورواسوےنومعپ کرروےکواپسویہوآانواھت۔معپ کرروےنواخدلوکلموےکوآےنو‬
‫رپوانایبووکواسوےسوالمےنواکووصنمہبووساچواھت۔اتوہکودوونںووکوآےنمو‬
‫‪239‬‬
‫اسےنمواھٹبورکودمہحیویکواالطعووکووھٹسولکشوںیمورووربووداھکیواجےئ۔رھپو‬
‫وجویھبوہجیتنوربآدمووہ۔دمہحیوےسوابتویکواجےئ۔ و‬
‫رھپوڈنسےویکواشؾووکواخدلوکلموےنومعپ رکرووکواکؽورکوےکواتبایوہک’’وںیموحبصو‬
‫دسوےجبوکتوآپوےکواپسوچنہپوراہووہں۔‘‘ و‬
‫معپ کرروےنوڑبےورپوارساروادنازوںیمواسوےسواہکواھت۔ و‬
‫’’رضوروآےیئ۔ےھجموآپویکو ّآدمواکوتہبودشتوےسوااظتنروےہ۔‘‘ہیو‬
‫ابتوےتہکویہومعپ کرروےکوووجدوےسواخدلوکلموےکوالخػورفنتویکواگنچرایںو‬
‫یسووھپٹوریہوںیھت۔ و‬
‫راتوانایبوےسومعپ رکروےنواہبہنوانبورکوےنلموےسوااکنرورکودایوہکوںیمویسکو‬
‫ےکواسھتووگرجاوناہلواجوراہووہں۔راتودریوےسوولوٹںواگ۔اسوےیلوآجو‬
‫انلمولکشموےہ۔انایبوےنواصػووسحمسورکوایلواھتوہکومعپ رکروابواسوےسو‬
‫اچنھکواچنھکوراتہوےہ۔الماقتوںیہنورکات۔ارگواتلمویھبوےہووتوتہبودیجنسہواورو‬
‫پچوپچواسوراتہوےہواوروھچکواتباتویھبوںیہنواورواسوےنویھبکوےلہپوآجو‬
‫کتوہیوابتوںیہنویکویھتوہکوآجوانلمولکشموےہ۔وہوبجویھبواےسواکؽو‬
‫‪240‬‬
‫رکیت۔وہووفراووآےنووکوایترووہواجات۔ابووہواسودقروےبوریخوےسوویکںو‬
‫ربےنتواگلوےہ؟ و‬
‫انایبووسےنچورپووبجمرووہویئگویھتواوروایلگوحبصوبجوانایبووسوریہویھتوہکو‬
‫اسوےکوومابلئورگنویکوڑچایںواہچہچےنوںیگل۔دورسیورھپورسیتیوابرو‬
‫س‬
‫انایبوےنواہنتیوزیباریوےکواعملوںیمورساہےنویکو ٰ و‬
‫ٹورپوراھکواانپولیسو‬ ‫ک‬
‫ااھٹای۔ و‬
‫معپ کررواکوانؾودھکیورکووہوالھچورکوھٹیبویئگ۔لپورھبوںیمواسریودنینوروفرکچووہو‬
‫یئگ۔وہووپریورطحودیبارووہورکومعپ رکروےسواخمبطویھت۔ و‬
‫’’اینتوحبصوحبصوریختیوےہوریمیواجؿ؟‘‘انایبوےنوےبواتیبوےسو‬
‫’’اہں۔بسوکیھٹوےہ۔وہورہیووپروےسوآجودسوےجبواخدلوکلمومہو‬
‫ےسوےنلموآوراہوےہ۔ںیمواچاتہووہںوآپواسوےکوآےنوےسوےلہپوریمےو‬
‫اپسووموجدووہں۔‘‘معپ کرروےنوڑبےودیجنسہوےسوادنازوںیمواہک۔ و‬
‫‪241‬‬
‫’’ااھچ۔دمہحیویھبواسوےکواسھتوآوریہوےہ؟‘‘انایبوےنووخوگشارو‬
‫ومڈوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’ںیہنووہواالیکویہوآوراہوےہ۔درالصووہواالیکویہومہوےسوانلمواچاتہو‬
‫ےہ۔‘‘معپ کرروےنوظفلومہورپوزورودےورکواہک۔ و‬
‫’’اوااھچوکیھٹوےہوںیموایھبواکیوےٹنھگوںیموایترووہورکوآیتووہں۔رگمو‬
‫آانواہکوںہےو؟‘‘انایبوےنووساہیلووپاھچ۔ و‬
‫’’وںیہوومرٹوےورپ۔‘‘معپ کرروےنورصتخمواہکواوروراہطبوعطقنمورکایل۔ و‬
‫رھپوسجوےحملوانایبوایترووہورکواانپورپسوااھٹےئورمکےوےسوابرہولکنوریہو‬
‫یھت۔ااچکنواےسوایخؽوآای۔وہوواسپویٹلپ۔درازودقوااملریواکوالکووھکالو‬
‫اورواسوںیمووموجدوےبوامشرویتمیقوٹفگوکیپووموجدوےھت۔وجواسوےنواےنپو‬
‫دووتسںووکودےنیوےکوےیلوےلہپوےسویہورخدیورکورےھکووہےئوےھت۔اتہکو‬
‫بجورضورتوشیپوآےئ۔بجویھبووکیئواسوےکورھگوےنلموآےئووتووفریو‬
‫اےسوریتصخورپوٹفگوشیپوایکواجوےکس۔ و‬
‫‪242‬‬
‫اکیفووسچواچبروےکودعبوےلہپواکیورھپودورساوٹکیپویھبوانایبوےنوااھٹورکو‬
‫ااملریوالکویک۔المزہمووکوآوازودیواوروٹفگوکیپوااملریوںیمورےنھکواکو‬
‫مکحودای۔المزہموےنودوونںوٹکیپووجواےنتوڑبےواسزئواورووزینوہنو‬
‫ےھت۔اگڑیوںیمواقملبویکوٹیسورپورےھک۔اگڑیوااٹسرٹووہیئواورواچٹیلکو‬
‫رلکوںیمووبلمسواانپویتمیقوہمشچواگلےئوانایبورھگوےسولکنوڑھکیووہیئ۔معپ رکرو‬
‫ےلہپویہوچنہپواکچواھتواورواشدیواخدلوکلموےسواکؽورپوراےطبوںیمواھت۔انایبو‬
‫اینپواگڑیوےسوربوآدمووہیئ۔دوونںواہوھتںوےسواےنپودرازووسیگٔوںووکو‬
‫ونساراواورودممہویسواچؽوںیمومعپ رکروےکواپسووجوالؿوںیمویہووموجدواھتیچنہپو‬
‫اورواکیودؽوآوزیورکسماٹہوےکواسھتوالسؾوایک۔سجواکومعپ رکروےنودممہو‬
‫یسوآوازوںیمووجابودایواوروریمسواسووپاھچ۔ و‬
‫’’یسیکووہوانایب؟‘‘ و‬
‫انایبووکواسوےکواسوروےھکونپورپواکیووزینووچٹویسودؽورپویگل۔رھپو‬
‫یھبواسوےنومعپ کررووکووسحمسوانووہےنودایواورواسوےکورقبیویہورکیسورپو‬
‫ھٹیبوریہ۔ و‬
‫‪243‬‬
‫’’بکوچنہپوراہوےہوامہراوٹسیگ؟‘‘اسوےنوےتھٹیبویہووپاھچ۔ و‬
‫’’رقبیویہوےہ۔سبوذراودریوںیمویہوچنہپوراہوےہ۔‘‘معپ کرروےنو‬
‫ومابلئورپووتہجورےتھکووہےئواہک۔ و‬
‫’’راتووگرجاوناہلوےسوبکووایسپووہیئ؟‘‘انایبوےنوابتوڑباھیئ۔ و‬
‫’’ابرہوےجبوےکورقبیویہورھگواچنہپواھت۔‘‘معپ کررواکوہجہلوابویھبواپسٹو‬
‫یہواھت۔ و‬
‫’’معپ کررواصبح!وںیمویئکودونںوےسوونٹورکوریہووہںوہکوابوآپو‬
‫وکوریمیوذاتوےسووکیئودیپسچلوںیہنوریہ۔ےلھچپودنچوروزوےسووتوابلکلویہو‬
‫آپوھجموےسوزیباروےسورےنہوےگلوںیہ۔ںیموتہبواسحسوڑلیکووہں۔آپو‬
‫اکوہیوروہیوریمےوےیلوتہبوفیلکتودہواثتبووہوراہوےہ۔ںیموےنورہورطحو‬
‫ےسووکششویکوےہ۔رگموآپوےنواسوےبوریخویکووہجواتبانویھبودنسپو‬
‫ت مہ کیںکی۔دخباوارگوریمیووکیئوابتووجوآپووکوانووگاروزگریووہ۔ریمیویسکو‬
‫اعدتوےسوآپووکوفیلکتویچنہپووہووتوںیمووسریورکیتووہں۔ابویھبو‬
‫ریمیوآدمآپورپورگاںوزگریوےہ۔ںیمودھکیوریہووہںاآپوےسیجوابوارَمو‬
‫‪244‬‬
‫وبجمریوریماواسھتودےورےہوںیہ۔وہوےلہپوےسوذجابتووہوےلہپواسوانلمو‬
‫‪،‬ابںیتورکانوھچکویھبووتوںیہنوراہ۔بسوھچکودبؽوایگوےہ۔آپووہومعپ کررورےہو‬
‫یہوںیہن۔وجوھجموےسویلہپوابروےلموےھت۔ٹسیگویھبوآوراہوےہواوروہیوابتو‬
‫وپانھچویھبوریمےوےیلوتہبورضوریواھت۔ںیموآپواکوہیوانرواوولسکودھکیو‬
‫رکوتہبوڈیسویسووہوریہووہں۔‘‘انایبوےنواسریوابتوہہکودی۔وجوےلھچپو‬
‫یئکوروزوےسووہوںیہنوہہکواپوریہویھت۔ و‬
‫’’ااسیوھچکوںیہنوےہوانایب۔متوطلغووسحمسورکوریہووہ۔ایھبواخدلو‬
‫کلموچنہپوراہوےہ۔اشدیووہواہیںوےسوواسپوالچواجےئ۔ہیودعبوںیمورکو‬
‫انیل۔ایھبوںیمہواےسوڈلیورکانوےہ۔‘‘معپ کرروےنواہکواورواخدلواکوربمنوریو‬
‫ڈالئورکےنواگل۔ و‬
‫اپرگنکوںیمورگےورلکویکوویٹاٹوآؿوریکواورواسوےسووخشووپشوونوجاؿو‬
‫اخدلوکلموربآدمووہا۔رومیٹوےسواگڑیوالکویکواوروالؿویکورطػوڑبےنھو‬
‫اگل۔معپ رکرواوروانایبوےنوآےگوڑبھورکواےسوومکلیواہک۔اخدلوےنودشکلو‬
‫رکسماٹہوےسواںیہنوالسؾواہک۔اہنتیورگؾووجیشوےسومعپ رکروےکواسھتواہھتو‬
‫‪245‬‬
‫المایواوروذراواسواسوےکودنکےھویکورطػواکھج۔رھپوانایبوےسواہھتوالمورکو‬
‫وھتڑیویسومعپ کررویکورطػوتشپوریھپورکوسکورکےنوےکوادنازوںیمووہٹنو‬
‫ڑیکسےواورورسوگیشوںیمورگٹیولفواہک۔زہموےنواکیویکیھپویسو‬
‫ھی‬‫ت‬
‫پ‬‫ع‬‫م‬ ‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫رکسماٹہوےسویکلہویسورسووکوشبنجویسودیوےسیجواےسو سواہک۔ رکرویکو‬
‫اجوسسواگنوہںوےنوبسوھچکوونٹورکوایل۔رھپووہواکیواسھتونبیکویکو‬
‫رطػوڑبےنھوےگل۔انایبومعپ رکروےکوداںیئواجبنواورواخدلوابںیئواجبنولچو‬
‫راہواھت۔ و‬
‫’’دمہحیویسیکویھت‘ےچبوےسیکوےھت‘وہوولگوآپوےکواسھتوویکںوںیہنو‬
‫آےئ؟مہوولگواںیہنوتہبوسمورکورےہوےھت۔‘‘وانایبوےنوےتلچووہےئو‬
‫اخدلوےسووپاھچواھت۔ و‬
‫’’ےچبواوکسؽوےھت۔سبوایسووہجوےسودمہحیویھبوآےنوےسوذعمورو‬
‫یھت۔وےسیویھبوےھجموآجویہواجانوےہ۔اسوےیلورھپویسکودؿواحرضووہںو‬
‫ےگ۔‘‘اخدلوکلموےنووجابوںیمواہک۔معپ کررواخومشواھت۔اسوےکودامغوںیمو‬
‫آدنایھںویسولچوریہوںیھتواورواخدلوکلمویکورقاتبواسوےکوااصعبو‬
‫‪246‬‬
‫اورودؽووودامغورپووھتہڑےونبورکوربسوریہویھت۔رھپواکیوایخؽویلجبونبو‬
‫رکواسوےکودامغوںیمووکدنا۔اسوےنواینپویلیھتہوںیموڑکپےوومابلئوٹیسو‬
‫وکورادہاریوںیموےتلچووہےئوآؿوایکواورونبیکوںیمودالخووہےتویہو‬
‫سش‬
‫ٹورپیپوواےلوڈےبو‬
‫راکیرڈگنواکوآنشپوآؿورکوےکواانپولیسولبیٹورپوڑبےو ٹ‬
‫ےکواپسوراھکواوروٹلپورکوانایبواورواخدلوکلموےسواخمبطووہورکواہک۔ و‬
‫’’ایکسکیکوٹزیم۔آپوںیھٹیبوںیموذراوواشوروؾوےسووہوولں۔انایبومتو‬
‫ورٹیووکوآرڈرودےودانی۔وجویھبواخدلواصبحودنسپورکںی۔‘‘معپ کرروےنواہکواورو‬
‫دروازہودنبوےیکورادہاریوںیمووموجدواٹٹلئوروزمویکورطػوڑبھوایگ۔ و‬
‫ھی‬‫ت‬
‫پ‬‫ع‬‫م‬ ‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫’’اوو سوایرو کرر۔آپوےنوںیمہواہنتیئورسیمویک۔‘‘اخدلوےنوےبو‬
‫انپہووخیشوےسویسکوالگبویکورطحوےتلھکووہےئواپکپکیتووہیئوآوازوںیمو‬
‫اہک۔’’آپواکوتہبورکشہیوانایب۔آپویھبکواھبکروھجموےسواکؽورپوابتورکو‬
‫میکش‬ ‫یتیلوںیہ۔ریمےومیکشجوواکو ک‬
‫ریایئودےودیتیوںیہ۔نیقیواجونوآپوےکو جوواورو‬
‫اکؽوےھجمویئنوزدنیگودےواجےتوںیہ۔ورہنودمہحیوےنووتوریمیوزدنیگوںیمو‬
‫زرہووھگؽوراھکوےہ۔وہوھجموےسوڈاویئورسوےلورکواےنپواعقشوےسواشدیو‬
‫‪247‬‬
‫رکوانواچیتہوےہ۔اےسوھجموےسوذراورھبوتبحموںیہنوےہ۔اےسووتواےنپووچبںو‬
‫ےسویھبووکیئو مہدردیوںیہنوےہ۔ںیمودلجویہواےسوافرغورکےنوواالووہںو‬
‫اورووہووچبںووکوریمےواپسویہووھچڑورکواجوینایلوےہ۔الھبووکیئوامںواینتو‬
‫دگنسؽویھبووہویتکسوےہ؟ینتجوتبحموےسواسودؿوآپوامہرےووچبںوےسو‬
‫شیپوآریہوںیھت۔اینتوتبحمواکوااہظرووتویھبکودمہحیوےنویھبواےنپووچبںوےکو‬
‫اسھتوںیہنوایک۔‘‘ و‬
‫’’ےھجموآپویکوتیصخشوےنوتہبوارپمیسوایکوےہوانایب۔آپوانو‬
‫رصػوتہبوڈنیہمس‪،‬رگٹیواوروویبیٹولفوتیصخشویکوامکلوںیہوہکلبوتہبو‬
‫اےھچواالخؼواوروتبحمورکےنووایلویتسہوںیہ۔معپ کررواصبحویکووخشویتمسقورپو‬
‫انتجویھبورکشوایکواجےئومکوےہ۔آپوسجواکودقمروےننبواجوریہوںیہ۔رگمو‬
‫انایب۔زیلپوریمےواسھتورپاسمورکںیوہکوآپوھجموےسوویںویہودویتسو‬
‫میکش‬
‫رںیھکویگ۔ہشیمہوریمےولیسورپوآپوےکو جوواورواکؽواکوراہطبواحبؽورےہو‬
‫اگ۔ںیموتہبوسمورکاتووہںوآپووک۔دمہحیوےکودعبوںیمواینپوزدنیگوےکو‬
‫ابیقواایؾوآپوےکوانؾورکاتووہں۔آیئوولوویوایر۔آیئوولووی۔‘‘اخدلوذجابتو‬
‫‪248‬‬
‫یکورووںیمواسودقروہہبوایگوہکواسوےنوڑبھورکوانایبواکوابزووڑکپانواچاہورگمو‬
‫انایبوےنواانپواہھتوےھچیپوچنیھکوایلواوروالملتورکورہویئگ۔ و‬
‫’’وسریواخدلواصبح۔ںیمووسچویھبوںیہنویتکسویھتوہکوآپواسو‬
‫دحوکتورگواجںیئوےگ۔آپوےنواینپوویبیوےکوابرےوںیموینتجوابںیتوےھجمو‬
‫اتبیئوںیہ۔اےسوےبووافواورووخدورغضواثتبورکےنویکووکششویکو‬
‫ےہ۔اںیہنواجؿورکوےھجموآپوےسواکیو مہدردیویسودیپاووہویئگویھت۔دمہحیو‬
‫ےنوےھجمویھبوابروابرواکؽورکوےکوآپویکوتیصخشواکوآہنیئوداھکای۔رگموںیمو‬
‫اےسویہووھجاٹوایخؽورکیتوریہوہکووہوآپورپواتہبؿوابدنھوریہوےہ۔آپو‬
‫رندوشوںیہ۔اسوےنوےھجمواصػوہہکودایواھتہکواخدلواہمتریورطػواملئووہو‬
‫اکچوےہواوروابووہورہورطحوےسوںیہمتواےنپورفبیوےکواجؽوںیمواھپےنسنو‬
‫یکووکششورکےواگ۔ںیمویھبودانھکیواچیتہویھتوہکواسویکواسوابتوںیمو‬
‫میکش‬
‫دصاتقواوروتقیقحواہکںوکتوےہ؟اسوےیلوںیموآپووکو جوویھبورکیتو‬
‫ریہواورویھبکواھبکرواکؽورپویھبورصتخمویسوابتورکیتوریہ۔ےھجموآپوےکو‬
‫ارادےووکشمکورظنوآورےہوےھت۔ںیمواچیتہویھتوہکویسکودؿومعپ کررواورو‬
‫‪249‬‬
‫دمہحیویکووموجدیگوںیموںیموآپوےسوابتورکوںواوروآپویکوتیصخشووکو‬
‫اؿوےکواسےنموےبواقنبورکوں۔ہیوآجوامہریوریغووتمعقوالماقتواوروہیو‬
‫اہنتیئوںیموابتورکےنواکوومعقوالم۔ہیویھبوااھچووہوایگ۔ارگومعپ کررواصبحویکو‬
‫وموجدیگوںیموہیوابتووہیئووتووصرتواحؽوھچکواورویہووہویتکسویھت۔وسریو‬
‫اخدلواصبح۔آپوےنوریمےوابرےوںیموتہبوطلغوراےئواقمئویکو‬
‫ےہ۔ارگوآپواسووتقوامہرےوامہمؿوہنووہےتووتوںیموآپوےکواسھتو‬
‫ِِوربعتووہات۔‘‘انایبووبؽوریہو‬
‫ااسیوولسکورکیتووجوآپوےکوےیلوابثع‬
‫یھتوہکوااچکنودروازہوالھکواوروورٹیوادنروآای۔وہواخومشووہویئگ۔ و‬
‫’’یج۔ایکوانیلودنسپورکںیوےگوآپ؟‘‘ و‬
‫’’وسٹی‪،‬ونیکمنواوروڈرکنوےلوآٔو۔‘‘اےسیوںیمومعپ کرروےکولیسورپو‬
‫اکؽویکویٹنھگوےنجبویگل۔انایبوےنوڑبھورکولبیٹوےسولیسوااھٹای۔اکؽوامیو‬
‫اخدلوےکوانؾوےسوآوریہویھت۔وکیئواخوتؿووبؽوریہوںیھت۔ و‬
‫’’ولیہ۔وسریومعپ کررورمکےوےسوابرہوںیہ۔وھتڑیودریودعبواکؽوےئجیکو‬
‫اگ۔‘‘انایبوےنووجابوںیمواہکواورواکؽوڈراپورکوےکولیسوواسپوزیمورپو‬
‫‪250‬‬
‫رھکودای۔اجےنوویکںواےسوہبشواسووہوراہواھتوہکواکؽورکےنووایلوآوازودمہحیو‬
‫یکویھت۔امیواخدل؟دمہحیواخدلویہووہواتکسواھت۔اسواکوذنہواھجلواسوایگ۔ و‬
‫’’آیئوامیووسریوانایب!ےھجمواوسفسوےہوآپوےنوےھجموطلغو‬
‫اھجمس۔ریماودصقموہیورہزگوہنواھت۔آپوےنودمہحیویکوابوتںووکوچسواھجمسواورو‬
‫ےھجمودوھےکوںیموراھک۔آیئوامیوورییوڈیس۔ںیمواجوراہووہں۔آپویکوداینو‬
‫ےسوہشیمہوےکوےیلواجوراہووہں۔سبوےھجمواعمػورکودانی۔ےھجمواعمػورکو‬
‫دانیوانایب۔ںیموتہبودبوبیصنوااسنؿووہں۔ےھجموہشیمہوتبحموےکودبےلو‬
‫رفنتویہویلموےہ۔وہوتہبورنوسووہوراہواھت۔رھپووہواھٹورکولچودای۔‘‘ و‬
‫رہھٹوواخدلواصبح!زیلپواےسیواھٹورکوانواجٔو۔معپ رکرووکووتوآےنیلودو۔وہوایکو‬
‫وسےچواگ؟ںیمواےسوایکواتبٔوںویگوہکومتوااچکنوویکںوےلچوےئگ؟‘‘ و‬
‫انایبوےنواھٹورکواےسوروےنکویکووکششویکورگموبتوکتواخدلودروازہو‬
‫وھکؽواکچواھت۔ و‬
‫‪251‬‬
‫’’اووورییوڈیس۔اووامیئواگڈ۔‘‘انایبوزیتیوےسودروازےویکورطػو‬
‫ڑبیھورادہاریوںیمورظنوڈایلووتواسےنمواخدلواورومعپ کررواکیواسھتوڑھکےو‬
‫وہےئوداھکیئودےیئ۔ و‬
‫’’اخدلواصبحووہاوایکوےہ؟ےھجمووتوھچکواتبٔو۔زیلپویئھبوآرخوابتوایکو‬
‫ےہ؟معپ کررووپھچوراہواھتواورواخدلوکلموااہتنیئودبوحایسوےکواعملوںیمویھبکوٹلپو‬
‫رکوداتھکیواورورھپورسواکھجورکومعپ کرروےسواکیویہوابتوہہکوراہواھت۔سبومعپ کررو‬
‫اھبیئوےھجمواجےنودںی۔ریمیوتعیبطوکیھٹوںیہنوےہ۔ںیموڈارٹکواصبحو‬
‫ےکواپسواجوراہووہں۔زیلپوےھجمواجےنودںی۔‘‘ و‬
‫معپ کرروےنودھکیوایلواھتوہکوانایبودروازہووھکےلواںیہنواہیںوڑھکاودھکیوریہو‬
‫ےہ۔رھپواجےنوایکووسچورکواسوےنواخدلواکورہتسووھچڑودای۔اخدلوےبملوےبملو‬
‫ڈگورھباتوزیتیوےسوآےگوڑبھوایگ۔انایبودروازہودنبورکوےکوادنروآیھٹیبو‬
‫اورومعپ رکروےنورمکےوںیموآےتویہوبسوےسوےلہپواانپولیسوااھٹورکو‬
‫داھکی۔راکیرڈگنوآػووہویکچویھت۔اووامیئواگرڈ۔وہولیسواہھتوںیموےیلو‬
‫‪252‬‬
‫وصےفورپوڈریھووہوایگ۔اےسوابوایدوآایوہکواسووتقودلجوابزیوںیمووہو‬
‫آوٹوویسواگلانووھبؽوایگواھت۔ و‬
‫’’ایکووہاومعپ کرر۔‘‘وانایبوےنورپاشیینوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنوانایب۔ایکوریمےولیسورپووکیئواکؽوآیئویھت؟‘‘معپ کرروےنو‬
‫’’اہںومعپ کرروامیواخدلوےکوربمنوےسواکؽوآیئویھت۔وکیئواخوتؿوابتورکو‬
‫ریہوںیھت۔ںیموےنواںیہنواتبایوہکوآپورمکےوںیموںیہنوںیہ۔آپوھچکو‬
‫دریودعبودوابرہواکؽوےئجیکواگ۔رگموآپواےنتورپاشیؿوویکںوںیہ؟‘‘ و‬
‫’’اہںووہوایضءوافرویقواصبحورکایچوےسوآجوآےنوواےلو‬
‫ےھت۔راتوایگرہوےجبواوہنںوےنوےھجمواافنرؾوایکواھت۔رگموےھجموایدویہوںیہنو‬
‫راہ۔اسھتوںیمواؿویکومگیبواصہبحویھبوآوریہوںیھت۔دووےجبواںیہنوارئو‬
‫وپرٹوےسورویسورکانواھت۔رگموابواکیوےنجبووکوےہ۔ریماوایخؽوےہوںیمہو‬
‫وفریوانلکنواچےیہواورواہںوہیواخدلوکلموےسوآپوےنوایکوہہکودای؟وہوتہبو‬
‫دبووحایسوےکواعملوںیمواجوراہواھت۔ںیموےنوتہبورواک۔رگمووہوںیہنوراکواورو‬
‫‪253‬‬
‫ہنویہواسوےنوےھجموھچکواتبےنویکوزتمحووگارہویک۔‘‘ااچکنومعپ رکروےنوڑبےو‬
‫سسجتورھبےوادنازوںیموایضءوافرویقویکورفیضواہکینوانبورکووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںووہوابتوذراولیصفتوبلطوےہواوروآپووکوارئووپرٹویھبواجانو‬
‫ےہ۔ایکوایخؽوےہ؟واکؽورپوابتورکوےتیلوںیہ۔رفسویھبوٹکواجےئواگواورو‬
‫ابتویھبولیصفتوےسووہواجےئویگ۔‘‘انایبوےنووشمرہودای۔ و‬
‫’’اہںوہیویھبوکیھٹوےہ۔‘‘معپ کرروےنووجابوںیمواہکواورولبیٹورپو‬
‫وموجدواھکےنویکوامتؾواایشءووجوانایبوےنووگنمایئوںیھت۔وجںویکووتںوزپیو‬
‫ںیھت۔یسکوےنواکیوہمقلوکتوںیہنوایلواھت۔معپ کرروےنووجسوےکودنچووھگٹنو‬
‫ےیلواوروانایبوےنووجسواکوآداھوکیپومتخوایکواورورپسواھبنسال۔معپ کرروےکو‬
‫ئ‬
‫اعتبقوںیمولچودی۔اکئٹرٹنورپولبواداوایکواورواکیواسھتواپرگنکورپو‬
‫ےچنہپ۔اینپواگڑیویکورطػوڑمےنوےسوےلہپوانایبوےنومعپ کرروےسواہھتو‬
‫المای۔رکسماورکواسوےکووبلںورپوسکویکواوروآےگوڑبھویئگ۔معپ کرروےبوسحووو‬
‫رحتکوڑھکاوراہ۔رھپوذراودریودعبواؿویکواگڑایںوروڈورپواینپواینپوزنمؽویکو‬
‫رطػووحمِورفسووہوںیئگ۔ و‬
‫‪254‬‬
‫معپ کررووکوراکیرڈگنویکوسموکیٹووہےنواکوتہبودھکووہاواھتواورووہوابروابرو‬
‫اےنپوآپووکووکسوراہواھت۔رگموسجواحتلوںیمواخدلوکلموواسپوولٹوراہو‬
‫اھت۔وہواسوزیچویکووگایہودےوریہویھتوہکوانایبوےنواسوےکواسھتو‬
‫تخسوےجہلوںیموابتویکوےہوویکہکنوانایبویکواحتلوانرلمویھتوہکبجواخدلو‬
‫کلموےکورہچےورپوےبوانپہوتفخواوروےصغوےکوآاثروامنایںووہورےہو‬
‫ےھت۔رھپویھبووہوانایبویکوزابینواننسواچاتہواھتہکوابتوایکووہیئواورودمہحیویکو‬
‫اکؽویھبواےسووجنھجڑوریہویھت۔معپ کرروےنودلجیوےسودمہحیواکوربمنوڈالئو‬
‫ایک۔ و‬
‫’’ولیہودمہحیوآپوےنواکؽویکویھت۔ریختیو؟‘‘معپ کرروےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںومعپ کررواورواغًابلوریمیواکؽوانایبوےنوووصؽویکویھت۔‘‘دمہحیو‬
‫ےنووجابوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوںیمواسووتقورمکےوےسوابرہواھت۔‘‘معپ کرروےنواتبای۔ و‬
‫’’معپ کرروںیموآپووکواتبانواچیتہویھتوہکواخدلوکلموآجورھپوالوہرےکو‬
‫ےیلورھگوےسولکنواکچوےہ۔آپوذراوایخؽورانھک۔وہوانایبوےکواپسووتوںیہنو‬
‫‪255‬‬
‫آوراہ۔کیھٹوےہوںیمواسووتقوںیہکواجوراہووہں۔ںیمودھکیوولںواگو‬
‫بس۔‘‘معپ کرروےنووجابودای۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوںیموآپوےسواشؾووکووپھچوولںویگ۔‘‘دمہحیوےنواہکوتو‬
‫معپ کرروےنواکؽوڈراپورکودیوویکہکنواسوےکوربمنورپوابروابروانایبویکواکؽوآو‬
‫’’اہںوانایبووبول۔ریمیواکؽوآویئگویھت۔‘‘معپ کرروےنوانایبوےسوانہتو‬
‫وجڑورکواہک۔ و‬
‫’’اہںووتومعپ کرر۔اخدلوکلمواکوویںواھٹورکوےلچواجانویہواسوےکوےیلو‬
‫رتہبواھت۔ںیموےنواسواکوربنیوایھچورطحوواشورکودایوےہ۔آپووکواسواکو‬
‫رہچہودھکیورکویہوادنازہووہوایگووہواگہکووہوسکودقرودناتمو‪،‬رشدنمیگواورو‬
‫ڈرپنشیویکواحتلوںیموولٹوراہواھت۔‘‘ و‬
‫’’رگموںیہمتواسوےکواسھتوااسیوولسکورکےنویکوونتبویہوویکںو‬
‫شیپوآیئو؟‘‘معپ کرروےنوایبنجونبورکووپاھچوتوھچکودریےکوےیلوانایبویکو‬
‫رطػوےسواخومیشویسواھچویئگ۔ و‬
‫‪256‬‬
‫’’وبولوانایب۔اخومشوویکںووہوںیئگومتو؟‘‘ومعپ کرروےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوےلہپوآپووپریوابتونسوول۔رھپوںیہمتوہتپولچواجےئواگہکو‬
‫ںیموےنواسوےکواسھتوااسیوولسکوویکںوایک؟‘‘ و‬
‫انایبوےنوھچکووتفقوےکودعبومعپ کررووکووپریوالیصفتتوھچکوویںوایبؿورکانو‬
‫رشوعوںیک۔ و‬
‫’’معپ کرروآپووکوایدوےہ۔بجومہواالسؾوآابدوےسوواسپوولٹورےہو‬
‫ےھتووتوآپوےنواہکواھتوہکوایبنجوولوگںوےکواسھتوویںولپورھبوںیموںیہنو‬
‫لھگولمواجانواچےیہ۔اسووتقوےھجموآپویکوہیوابتوھچکوایھچوںیہنویگلو‬
‫یھت۔ںیمووتویتھجمسویھتوہکوااھچواالخؼودورسےوااسنؿورپوااھچواترثووھچڑاتو‬
‫ےہ۔رھپوارگووہوصخشورباویھبووہ۔بتویھبواےھچواالخؼوےسوشیپوآےنو‬
‫یلعدہوزعتوداتیو‬ ‫واےلوصخشویکودقرورکاتوےہواورواےسودورسوںوےسو ک ٰ‬
‫میکش‬
‫ےہ۔ہیوریماوالہپورجتہبواھت۔دمہحیوےنوےھجمویئکوابرو جوواورواکؽورپواتبایواھتو‬
‫ہکواخدلوکلمووعروتںوےکوابرےوںیموتہبوذجابیتوےہ۔رہووخوصبرتورہچہو‬
‫اےسوارپمیسورکواتیلوےہواورووہواےسویسکوہنویسکواہبےنواینپونیکستوےکو‬
‫‪257‬‬
‫ےیلواپےنویکووکششوںیموگلواجاتوےہ۔ہکبجواخدلوےنوےھجمواتبایوہکودمہحیو‬
‫یسکواورووکواچیتہوےہواوروھجموےسوڈاویئورسوےلورکواسوےسواشدیورکانو‬
‫اچیتہوےہ۔ہیوابتوںیموےنوآپووکواتبیئویھبویھت۔وہوریمےواسھتویھبکو‬
‫اھبکرو ک س و‬
‫چورکواتیلواوروسبویہیوروانورواتوراتہہکودمہحیوےنوریمیوزدنیگو‬
‫اریجؿورکوریھکوےہ۔ںیموہیودانھکیواچیتہویھتوہکودمہحیویکوابتواہکوںوکتو‬
‫درتسوےہ؟ارگووہوریمیورطػواملئوےہووتووہوریمےورقبیووہےنویکو‬
‫میکش‬
‫ایکووکششورکاتوےہ؟سبوایسوےیلوںیمواسوےسو جووایواکؽورپوابتورکو‬
‫یتیلویھت۔وہوھجموےسواکؽورکےنورپودضبواھتورگموںیمواےسواٹؽوریہو‬
‫یھت۔ںیمواچیتہویھتوہکودمہحیواوروآپویکووموجدیگوںیموریمیواسوےسو‬
‫الماقتووہواوروںیمواےسوآپوےکواسےنموےبواقنبورکوں۔اتہکواےسو‬
‫ااسحسووہہکورہوذنہواسواسیجورپادنگہوںیہنووہواتکس۔رہواکیواکورظػو‬
‫اسویکورطحوتسپوںیہنووہواتکس۔راتوبجوآپوےنوےھجمواتبایوہکوحبصو‬
‫اخدلوںیمہوےنلموآوراہوےہووتوںیموےنووساچوہکواسواکودامغوواشورکےنواکو‬
‫رتہبنیوومعقورسیموآوراہوےہ۔اسوےیلوںیمویلچوآیئواورورھپوآپوےنووخدو‬
‫‪258‬‬
‫ںیمہواہنتیئورفامہورکودی۔اجےنواینتودریوآپوےنواہکںواگلودی؟‘‘اکیکیو‬
‫انایبوےنومعپ رکروےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںووہوریمےوھچکوڈاوکسٹنموےھت۔ںیمووہواگڑیوںیمودےنھکیوایگواھتو‬
‫رگمووہوںیمورھگووھبؽوآایواھت۔سبوادرھودریووہویئگ۔‘‘ومعپ کرروےنواصػو‬
‫وھجٹووبؽورکوابتواٹیل۔ و‬
‫رھپوےسیجویہوآپورمکےوےسوابرہوےئگ۔اخدلوتہبووخشووہوایگواورواسو‬
‫ےنوہیواافلظویھبوےہکوہکومعپ ک رروایرواہمتراوتہبورکشہیومتوےنوںیمہواہنتیئو‬
‫ںیموابتورکےنواکوومعقودای۔رھپواسوےکودعبواسوےنوےھجموایکواہک؟ںیمو‬
‫ےنواسوےسوایکوابتویک؟وہوامتؾوابںیتوںیموےنواےنپولیسوںیموراکیرڈورکو‬
‫یلوںیہ۔اتہکوآپوےکودؽوںیموریمےوابرےوںیمووکیئوکشوووہبشویکو‬
‫اجنگشئوابیقوانورےہ۔ہیوہلصیفواسووتقوںیموےنوااچکنوایکواھتواوروارگوںیمو‬
‫ےنواسووتقوااسیوہنوایکووہاتووتواشدیوںیمواینپوافصیئوںیموآپووکوھچکوانواتبو‬
‫اپیت۔‘‘انایبوےنواہکووتومعپ رکرواکورہچہوالگبویکورطحولھکوااھٹ۔ و‬
‫‪259‬‬
‫’’اوووڈلیؿ۔ہیووتومتوےنوتہبوااھچوایکوایر۔متوتہبوذنیہووہو‬
‫انایب۔ںیمواہمتریوذاہتنویکودادوداتیووہں۔ابوےھجمونیقیووہوایگوےہوہکو‬
‫اہمترےودؽوںیمووکیئووچروںیہنوےہ۔متوآےنیئویکورطحوافشػووہواورو‬
‫ریماودؽورھپوےسومتوےنوتیجوایلوےہ۔وجوےلھچپوھچکورعےصوےسووکشکووو‬
‫اہبشتویکوشکمشکوںیموالچوآوراہواھت۔ویکہکنودمہحیوےنوےھجمواتبایواھتوہکوانایبو‬
‫میکش‬
‫اکواخدلوےسوراہطبولچوراہوےہ۔ جوواورواکزلواکوابتدہلووہاتوراتہوےہواورو‬
‫ریمےواپسواسوےکووھٹسووبثتووموجدوںیہ۔وجوںیموںیہمتوشیپو‬
‫رکوںگی۔‘‘معپ کرروےنواےسواصػواتبودای۔ و‬
‫’’ااھچوایسووہجوےسواہمتراوروہیوریمےواسھتوابلکلودبؽورکورہوایگو‬
‫اھت۔‘‘انایبوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’رطفیویسوابتوےہوانایب۔آپوےھجمووکیئوابتواتبوںیہنوریہو‬
‫ںیھت۔ہکبجوایھبوآپوےنووخدوارقاروایکوےہوہکوآپویکواخدلوےسواکؽورپو‬
‫ابتووہیتوریتہویھت۔وھجٹووتودمہحیوےنویھبوںیہنووبالواھتوانوھجمو‬
‫‪260‬‬
‫ےس۔آرخواےسویھبویسکوانویسکورطحوہیوولعمامتواحلصووہوریہوںیھتوہکو‬
‫آپودوونںواکوٹکیٹنکواجریوےہ۔‘‘ و‬
‫’’آیئوامیووسریومعپ کررنکیلودخباوریمےودؽوںیمواخدلےکوےیلووکیئو‬
‫ایسیوابتوانویھت۔وجوابثعوروسایئونبویتکس۔ںیمووتواسویکواالصحورکانو‬
‫اچیتہویھتواورووہوںیموےنورکودی۔یسکووکوددلؽوےسواکنےنلوےکوےیلوھچکو‬
‫وتوددلؽوںیموارتانوزپاتوےہوان۔ںیموآجویہووہوراکیرڈگنوآپووکواچنہپودوںو‬
‫یگ۔ےسجونسورکوآپووخدویہونیقیورکوںیلوےگوہکوںیمودیلووطرورپوینتکو‬
‫اےسواتیمہودےوریہویھتواوروسکودقرواسوےکورقبیویھت۔‘‘انایبوےنو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔ےھجموابوآپوےسووکیئووکشہوںیہن۔اوےکوابواشؾو‬
‫وکوےتلموںیہ۔‘‘معپ کرروےنواسویکووسریووبقؽورکےتووہےئورفادخیلوےسواہکو‬
‫اوروراہطبوعطقنمورکودای۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫‪261‬‬
‫اےلگودؿومعپ کررووکودمہحیویکورطػوےسووجواکؽوووصؽووہیئ۔وہوااہتنیئو‬
‫اوسفانسکوربخویھت۔دمہحیوےنوروےتووہےئومعپ کررووکواتبای۔ و‬
‫’’اخدلوکلموحبصواستوےجبوےکورقبیوالوہروےسوواسپوولٹورکو‬
‫رھگوآایواوروآےتویہوریمےواسھتوڑگھجاورشوعورکودایہکومتوےنومعپ کررواورو‬
‫انایبووکووجوھچکوریمےوالخػواتبایوےہ۔اؿوےکواسےنموریمےورکدارووکو‬
‫ااھچالوےہ۔ریمیوروسایئویکوےہ۔وہوبسوےھجموہتپولچوایگوےہ۔ذہلاووجو‬
‫ویبیواےنپووشرہرپوریغوںوےکواسےنمودبورکداریواکوازلاؾواگلویتکسوےہ۔وہو‬
‫اینپوزعتویھبوالینؾورکویتکسوےہ۔متوھجموےسوالطؼوانیلواچیتہووہوان۔اجٔوو‬
‫آجوںیموںیہمتوالطؼودےورکوآزادورکاتووہں۔ریمیورطػوےسومنہجوںیمو‬
‫اجٔو۔اےنپوسجواعقشوےسواچوہ۔اسویکوزدنیگوربابدورکو۔ایھبوایسووتقو‬
‫ریمےورھگوےسودعفووہواجٔو۔ںیہکوااسیوانووہوہکواینپوروسایئواکوااقتنؾوےنیلو‬
‫ےکوےیلوےھجمواہمتراووخؿورکانوزپاجےئ۔‘‘ و‬
‫’’ذہلاواخدلوےنوےھجموالطؼودےورکورھگوےسواکنؽودایوےہ۔انواجےنو‬
‫ہیواسریوابںیتواےسوانایبوےنوالماقتورپواتبیئوںیہوایواکؽورپ۔وجووہواسو‬
‫‪262‬‬
‫دقروآےپوےسوابرہووہوایگوےہ۔اسووتقواسوےکوہنموےسواھجگوہہبوراہو‬
‫اھت۔اسوےسوےلہپویھبکوآجوکتوںیموےنواےسواسودقروےصغویکواحتلوںیمو‬
‫ںیہنوداھکی۔‘‘دمہحیوےنولیصفتواتبےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’وہوریمےواپسوآایواھتواوروریمیووموجدیگوںیمویہوانایبوےسواسو‬
‫یکوابتووہیئوےہ۔انایبوےنووخبواسواکودامغوواشوایکوےہ۔آدنئہو‬
‫زدنیگوںیمویسکویکوزعتوربابدورکےنواکووسےچواگویھبوںیہن۔اپینواکواکیو‬
‫وھگٹنوکتوںیہنوایپواسوےنوامہریورطػ۔لکوسجووتقوآپوےنوےھجمو‬
‫اکؽویکووہوانایبوےنویہوکپویکویھتواوروںیمواسووتقورمکےوںیموںیہنو‬
‫اھت۔ںیموےنواجؿووبھجورکواؿووکواہنتیئورسیمویکویھتورگموانایبوےنواخدلو‬
‫ےسووہےنووایلواسریوابںیتوراکیرڈورکویلوںیہ۔وجواسویکواچسیئواکوواحضو‬
‫وبثتوںیہ۔انایبویعطقورندوشوےہ۔اخدلوےنواسوےکورقبیووہےنویکو‬
‫رھبوپرووکششویکوےہ۔رگموانایبوےنواےسوربیورطحوداکتھرودایوےہ۔ و‬
‫اسوےنووخدوریمےواسےنموارقاروایکوےہوہکوبجودمہحیوےنوےھجمواتبایوہکو‬
‫اخدلوےنوبجوےسوںیہمتوداھکیوےہواسوےکوارادےوکینوںیہنوںیہ۔ذہلاو‬
‫‪263‬‬
‫میکش‬
‫متواسوےسودورورانہ۔رگمووہوہیودےنھکیوےکوےیلویھبکواھبکرو وجواورویھبکو‬
‫اھبکرویعطقورصتخمووفؿواکؽورکیتوریہ۔وہوہیودانھکیواچیتہویھتوہکواسوےکو‬
‫قلعتمووجوھچکواےسواتبایواھت۔وہوابتواہکںوکتوچسویھتوویکہکنوہیوابتومتو‬
‫وخدوےھجمواتبویکچوںیھتوہکومتوےنواخدلووکواصػواتبودایواھتوہکوںیمومتوےسو‬
‫الطؼواحلصورکوںگی۔اخدلوےنوہیوابتوانایبووکواتبودیوہکودمہحیوریمےو‬
‫اسھتووخشوںیہنوےہ۔وہوھجموےسوالطؼوےلورکواےنپوآانشوےسواشدیورکانو‬
‫اچیتہوےہ۔اےسواہمتریواسوابتوےسودیلودھکواچنہپواھتہکوبجومتودوووچبںو‬
‫ہ‬
‫یکوامںونبویکچووہووتوںیہمتواےنپو مصف رروےسوایسیوابتوںیہنورکانواچےیہو‬
‫یھت۔اےسواخدلوےسو مہدردیویسووہویئگویھتورگموابووجووہولھکورکواسو‬
‫ےکواسےنموآایوےہووتوانایبووکونیقیووہوایگوےہوہکواہمتراووکیئووصقروںیہنو‬
‫اھت۔اخدلوکلمویہوایٹھگووسچواکوامکلوےہ۔اسوےنوآپووکوالطؼودےودیو‬
‫ہیوتہبورباووہاوےہ۔وہویئنواشدیورکےواگ۔آپووکویھبووکیئواکھٹہنورسیمو‬
‫آاجےئواگ۔نکیلولبقتسمووتواؿووصعمؾووچبںواکوربابدووہوایگوےہ۔اؿووکوآرخو‬
‫سکورجؾویکوزساویلموےہ‘اؿواکوویفرچوایکووہواگ؟اکشوااسیوہنووہاووہات۔ابو‬
‫‪264‬‬
‫ہیوابتوآپووخدویہوانایبووکواتبودںی۔ارگوںیموےنواےسواتبایووتووہووسےچو‬
‫شئ‬
‫یگوہکودمہحیوےنوےھجموویکںوںیہنواتبای۔آرخووہورہوابتومتوےسوویکںو ک و‬
‫شرو‬
‫رکیتوےہ؟ںیموںیہنواچاتہوہکواسوےکودؽوںیموریمےوقلعتمووکیئودبوامگینو‬
‫دیپاووہ۔‘‘معپ کرروےنواہک۔ و‬
‫’’اہںوکیھٹوےہوںیموایھبواسوےسوابتورکیتووہں۔‘‘دمہحیوےنو‬
‫وجابودای۔ و‬
‫’’ابومتواےنپورھگوںیمووہ؟‘‘ و‬
‫’’اہں۔ریمےورھگوواےلواخدلوےکواسوےلصیفورپوتخسوانالںوںیہ۔وہو‬
‫اخدلوکلمووکودعاتلوںیموانٹیسھگواچےتہوںیہ۔رگموںیمواںیہنوااسیورکےنوےسو‬
‫روکوریہووہں۔ہیوبسوھچکواشدیوامہرےودقمروںیمواھکلواھت۔ےھجموویتقو‬
‫وطرورپووتوےبودحودصہمواچنہپوےہ۔ںیمووچبںویکودجایئورپویھبوزمغدہو‬
‫وہں۔رگمواخدلوےکواسھتورہورکوٹھگوٹھگورکورمےنوےسورتہبوےہ۔ںیمو‬
‫وچبںواکومغوہہسوولں۔ںیمواؿویکوامںووہں۔ےھجمونیقیوےہووہوھجموےسو‬
‫راہطبورںیھکوےگواوروںیمواؿوےسویتلمویھبوروہںویگ۔سبوآپوریمےو‬
‫‪265‬‬
‫ےیلوداعورکودیکںکہوںیمواؿواجںولسگواورورکانبکووحملںوںیمووخدووکو‬
‫اھبنسؽووکسںواورواےنپولبقتسمواکووکیئورتہبوہلصیفورکووکسں۔‘‘ودمہحیوےنو‬
‫اہکواورووفؿورپواخومیشواھچویئگ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫انایبواینپوااملریویکودرازوںیموھچکوڈوھڈنوریہویھتوہکواےسووہواھننواسو‬
‫ٹکیپوالم۔وجودمہحیوےنواالسؾوآابدوںیموالماقتوےکودوراؿواےسوٹفگوایکو‬
‫اھت۔اسوےنووہوٹکیپوایسورطحودرازوںیمورھکودایواھتاورورھپواےسوایدویہوانو‬
‫راہ۔آجواسوےنواسوٹکیپووکووھکالواسوںیمورہولبویکوڈیمنسیویھت۔‬
‫رہنسیووگایلں۔وجووھچیٹویسوڈہیبووںیمودنبوںیھت۔وہواکیفودریوکتووسیتچو‬
‫ریہوہکوہیوڈیمنسیودمہحیوےنوےھجموویکںودںی۔رھپواسوےنودمہحیووکواکؽو‬
‫رکوےکووپانھچواچاہ۔ و‬
‫’’ولیہویجوانایب۔ایکواحؽوےہوآپواکو؟‘‘ و‬
‫’’آجوےسیکوایدوآیئگوآپووکوریمیو؟‘‘دمہحیوےنوریحتوےسووپواھچو‬
‫اھت۔ و‬
‫‪266‬‬
‫’’اہںودمہحی‘وںیموکیھٹووہں۔متویسیکووہ؟ےچبوےسیکوںیہ؟‘‘انایبو‬
‫ےنووجاًابوپاھچ۔ و‬
‫’’ریمےوےچبوھجموےسوڑھچبوےکچوںیہ۔انایب۔‘‘دمہحیویکوآوازودھکو‬
‫ےسوردنھویسویئگ۔ و‬
‫’’ویکں‘وایکووہا؟‘‘وانایبوےنووچکنورکووپواھچ۔ و‬
‫دمہحیورووریہویھت۔انایبواےسوڈاھرسودےوریہویھت۔ و‬
‫’’اخدلوےنوےھجموالطؼودےودیوےہوانایبواوروےچبواسوےنوھجمو‬
‫ےسونیھچوےیلوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’ایک…؟‘‘وانایبوےسواٹپٹسورکووپاھچ۔ و‬
‫’’دنچوروزوےلہپووہوالوہروایگواھت۔واسپوولٹورکوآایوتوھجموےسوڑگھجاو‬
‫رشوعورکودایوہکومتوےنوریمےوقلعتموانایبواورومعپ کرروےکودؽوںیموایکو‬
‫رفنتورھبیوےہ؟اؿوےکواسےنموریمیوایکورکدارویشکویکوےہوہکواوہنںو‬
‫ےنوےھجمورکھٹاودایوےہ۔متوےنوریمیوویبیووہورکوریمیوزعتووکوروساوایکو‬
‫ےہ۔متواسواقلبوںیہنووہوہکوابوںیموںیہمتوربوداتشورکووکسں۔ذہلاو‬
‫‪267‬‬
‫ںیموںیہمتوالطؼوداتیووہں۔ایسووتقوریمےورھگوےسوہشیمہوےکوےیلودعفو‬
‫ئ‬
‫اجئ۔‘‘دمہحیواتبےتووہےئودشتومغوےسورپوکلھجوزپی۔ و‬
‫وہو ٹ‬
‫’’اوواگڈ!ہیووتوتہبورباووہا‘ورییوڈیس۔‘‘انایبوےنواہنتیودھکوےسو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’اہںووہودنچوروزولبقومعپ کرروےسوےنلموالوہروآایواھت۔معپ کرروےنواےسو‬
‫رھگویکواجبےئووہلٹوںیمودموعوایکواھت۔ںیمویھبومعپ کرروےکواسھتویھت۔معپ کررو‬
‫اےنپوھچکوڈاوکسٹنمودےنھکیوںیمہواہنتووھچڑورکواینپواگڑیوکتوایگواھت۔اخدلو‬
‫ےنومعپ کرروےکورمکےوےسوابرہواجےتویہوےھجمودویتسویکوشکشیپویکواورو‬
‫ذجابیتووہےنواگل۔آپوےنوےھجمواسوےکوقلعتمووجوھچکواتبایواھت۔ںیموےنو‬
‫اےسوچسوںیہنوامانواھتوہکواخدلواصبحواےسیوںیہنووہوےتکس۔متواسوہپوازلاؾو‬
‫اگلوریہووہ۔رھپواخدلوےنوھجموےسویسکوانویسکواہبےنوراہطبوراھک۔ ک س و‬
‫چورکو‬
‫اتیلوایویھبکووفؿواکؽ۔ںیمویھبورصػوہیودےنھکیوےکوےیلوہکواسواکودصقمو‬
‫ایکوےہ؟ووہوریمےواسودقرورقبیووہےنویکووکششوویکںورکوراہو‬
‫ےہ؟اسوےسویھبکواھبکرووفؿورپوابتورکویتیلورگموبجواسوےنوریمےوروو‬
‫‪268‬‬
‫ربووآرکوھجموےسواانپوااہظروقشعوایکووتوںیموےنواےسواھچپڑورکورھکودای۔اورو‬
‫وہواسریوابی کیںمپکررےولیسوںیموراکیورڈںیہ۔معپ کررویھبوےلھچپوھچکورعےصو‬
‫ےسوےھجمووکشمکواگنوہںوےسودھکیوراہواھتاوروںیمویتھجمسووہںوہکواسوےنو‬
‫اجؿووبھجورکوےھجمواورواخدلووکواہنتیئورسیمویکوڈاوکسٹنمواکضحمواہبہنو‬
‫اھت۔ااھچووہاووجوںیموےنواسویکودعؾووموجدیگوںیمووہےنووایلواخدلویکو‬
‫امتؾوابںیتووفحمظورکوںیل۔ںیہنجونسورکومعپ رکرویکوطلغویمہفودورووہویئگواورو‬
‫ابواسویکوتبحموےلہپوےسویھبوڑبھویئگویھت۔تہبودھکووہاوےہ۔ےھجموہیو‬
‫اجؿورکوہکواسوےنواہمتریوزدنیگوربوابدورکودی۔تہبوتسپووسچواکوصخشو‬
‫اثتبووہاوےہوہی‘دھکیوانیلوابوہیوتہبودلجویسکواوروزدنیگوںیموزرہووھگےنلو‬
‫ےکوےیلواےسوویبیوانبورکوےلوآےئواگ۔‘‘وانایبوےنودوعےوےسواہک۔ و‬
‫’’ںیمواجیتنووہںنااایبو!وااسیورکانواسوےکوےیلوھچکولکشموںیہنو‬
‫ےہ۔وہوہیودقؾورضوروااھٹےئواگواوروتہبودلجووہومکورظیفواکووبثتودےو‬
‫اگ۔‘‘دمہحیوےنواتدیئورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫‪269‬‬
‫’’ںیہمتووکرٹوںیمواجورکواسوےکوےلصیفووکوجنلیچورکےتووہےئواےنپو‬
‫ِٰویودارئرکانواچےیہواھت۔‘‘انایبوےنووشمرہودےتیووہےئو‬
‫وقحؼوےکوےیلودوع‬
‫اہک۔ و‬
‫’’ریمےوریپوسٹنویھبویہیواچےتہوںیہورگموںیموایھبوااسیودقؾوااھٹانو‬
‫ںیہنواچیتہ۔‘‘ و‬
‫’’رگموویکںو؟‘‘ و‬
‫’’وہوصخشواقلبواعمیفوںیہنوےہ۔ہیوامحتیورکوریہووہومتومکوازومکو‬
‫متواسوےسواےنپوےچبووتواحلصورکویتکسووہ۔اقونؿوںیہمتووپسرٹورکےو‬
‫اگ۔متواسوےسورتہبورطےقیوےسووچبںویکودہگناتشورکووکسویگ۔زیلپواؿو‬
‫وصعمؾووچبںواکوریکریئوابتہوتمورکو۔‘‘انایبوےنوزورودےورکوہیوابتو‬
‫یہک۔ و‬
‫’ ’ںیموایھبوذینہووطرورپوتہبواپوٹسووہںوانایب۔ںیمووکیئوہلصیفو‬
‫ںیہنورکواپریہ۔‘‘ و‬
‫‪270‬‬
‫’’زیلپودمہحیوںیموآپوےسوروکیٹسورکوںگیوہکووتقواضعئوہنو‬
‫رکو۔ںیمواسواعمےلموںیموآپویکورہورطحوےسودمدورکےنووکوایترو‬
‫وہں۔ارگووچبںووکواےنپواپسورےنھکوںیموںیہمتووکیئوابقتحوےہووتوںیمو‬
‫آپوےکووچبںووکواےنپواپسورےنھکووکوایترووہں۔ےھجمودیلووخیشووہویگواورو‬
‫ںیمواںیہنویسکویمکواکوااسحسوںیہنووہےنودوںگیواوروہیوریمےوےیلووکیئو‬
‫لکشمواکؾویھبوہنووہواگ۔‘‘انایبوےنوولخصورھبےوذجےبوےسورساشرووہو‬
‫رکورپوزعؾوےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’اوہوانایب!آپوااسنؿوںیہنووکیئورفہتشووہ۔ںیموآپوےکواسو‬
‫ذجےبویکودؽوےسودقرورکیتووہں۔ہیوابتووتوھجموےسویسکواےنپوےنویھبو‬
‫ںیہنویک۔آپوےنووتوریماواسراومغوابٹنوایلوےہ۔اﷲوآپووکوہشیمہو‬
‫الستمورےھک۔کیھٹوےہ۔ابوھچکوہلصیفورکےنوںیموآاسینورےہویگ۔ںیمو‬
‫آپوےسوراہطبوروھکںویگ۔لکویہوںیمویسکواڈیووٹیکوےسوابتورکوےکو‬
‫دوعیودارئورکیتووہں۔‘‘دمہحیوےنواہک۔ و‬
‫ٰو‬
‫‪271‬‬
‫’’کیھٹوےہوںیموااظتنرورکوںویگواوروںیمووخدوآپوےسوراہطبوروھکںو‬
‫یگ۔‘‘انایبوےنواہکواورواکؽوعطقنمورکویل۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫ادرھوریمعواخؿواورورفایؽووتمارتواکیودورسےوےسوراےطبوںیموےھت۔سجو‬
‫روزوریمعوالوہروےسوواسپواےنپورھگوآای۔اسوےسونیتودؿودعبورفایؽوےنو‬
‫اےسوہیووچاکنودےنیووایلوربخودیوہکورعماجومگیبوےنواینپویٹیبوزہمواکورہتشو‬
‫الوہروںیمویہویسکوتہبواریمورھگاےنوںیموےطورکےنواکوہلصیفورکوایلوےہو‬
‫اورواؿوولوگںووکواےنپواہںمددوعوایکوےہ۔رفایؽووکوہیوربخوزہموےنویہودیو‬
‫یھت۔رھپووہوولگوزہمووکودےنھکیوےکوےیلوبجواےلگودؿواشؾووکوآورےہو‬
‫ےھتووتوزہمووکواسویکوامںورعماجومگیبوےنواےنپواپسواھٹبایواوروڑبےوایپرو‬
‫ےسوشیپوآےتووہےئواھجمسےنویکووکششویک۔ و‬
‫’’زہمواٹیبووہوتہبواریموولگوںیہ۔اؿویکویلھچپودووںیلسنوویرپو‬
‫ںیموآابدویلچوآوریہوںیہ۔ااشتحؾواکیوتہبووخشووپشواورووخوصبرتو‬
‫ونوجاؿوےہ۔اہمتریواسوےسووجڑیووخبورےہویگ۔اہمتراولبقتسموتہبو‬
‫‪272‬‬
‫اتانبکووہواگ۔امہرےووپرےواخدناؿوںیموامہریوڑبیوزعتووہویگواورو‬
‫ںیمہورکشورھبیورظنوںوےسوداھکیواجےئواگ۔آجواشؾووہوولگوںیہمتو‬
‫دےنھکیوآورےہوںیہ۔ںیمواؿوےسولمویکچووہں۔ینگنمویکواوگنیھٹویھبوںیہمتو‬
‫آجویہوانہپیئواجےئویگواوروایسوامہوےکوآرخوکتواہمتریوریتصخویھبووہو‬
‫اجےئویگ۔درالصواےلگوامہووہوولگوواسپوامرٹسچنوےلچواجںیئوےگواوروتہبو‬
‫دلجومتویھبوویرپویلچواجٔوویگ۔اہں۔متوےنوےھجمواےنپولبقتسمواکوہلصیفو‬
‫رکےنواکواایتخرودایوےہوان۔ںیموادیموروھکںویگوہکوابومتواےنپودہعویکو‬
‫اپدساریورکےتووہےئوریمیوالجوروھکویگواورویسکویھبووطروےھجمواؿوےکو‬
‫اسےنمواینپویسکوابتوےسودناتموںیہنوااھٹےنودوویگ۔اہنتیووخشواالخیقو‬
‫ےسواںیہنوشیپوآانوےہواوروااشتحؾوےکودؽوںیمواےنپوےیلوہگجوانبینو‬
‫ےہ۔‘‘رعماجومگیبوےنوزہموےکوامےھتورپواےنپووہٹنوتبثورکوےکواےسو‬
‫تہبواسوایپرودای۔ و‬
‫زہموےتکسویکواحتلوںیمواخومشواوروےبوسحووورحتکویھٹیبویھت۔اسو‬
‫ےکودؽووودامغوںیموآدنایھںویسولچوریہوںیھت۔ابپوےنواےسواایتخرو‬
‫‪273‬‬
‫دےودایواھتہکوارگووہوولگوآپووکوانودنسپووہںووتواصػوااکنرورکودانی۔رگمو‬
‫اؿویکویسکواخیمووکوونٹورکوےکوہیوومفقواایتخرورکانوہکوےھجمواؿویکواسو‬
‫ابتوےسواالتخػوےہواتہکواہمتریوامموےکواسےنموااکنرواکووکیئووجازوشیپو‬
‫ایکواجوےکسواورووہودؽویہودؽوںیموہلصیفورکویکچویھتوہکوےھجموےسیکورےتشو‬
‫ےسوااکنرورکانوےہواورواممویکوالجویھبورینھکوےہ۔اےسوامہمونوںوےکو‬
‫اسےنموادااکریورکےتووہےئواسواوشیوےسواجنتواحلصورکانوےہ۔اتہکو‬
‫اسپنویھبوہنورمےواوروالیھٹویھبوہنووٹےٹ۔ و‬
‫آےنوواےلوامہمونںوےکوےیلورپوفلکتوایضتفواکواامتہؾوایکوایگ۔رعماجو‬
‫مگیبواینپوزریورگناینوبسوھچکوایترورکواوریہویھت۔زہمووکاسنوڈرسیوےنہپو‬
‫اسواکوااختنبویھبورعماجومگیبوےنوایکواھت۔سجوںیمواسوےکووپرےومسجو‬
‫ےکودخواخؽوواحضووطرورپوامنایںورظنوآورےہوےھت۔انواچےتہووہےئویھبو‬
‫زہموےنواممویکوہیووخاشہویھبووپریورکودی۔ و‬
‫رھپوےسیجویہوامہمونںویکوآدمووہیئ۔رعماجومگیبو‪،‬زہم‪،‬واسوےسووھچیٹویٹیبو‬
‫اتہینویھبسوولگودروازےورپواؿوےکواابقتسؽوےکوےیلووموجدوےھت۔آےنو‬
‫‪274‬‬
‫واےلوامہمونںوںیموااشتحؾ‪،‬واسویکوامں‪،‬واسویکونہبو‪،‬ااشتحؾواکوڑباواھبیئو‬
‫رہماؾواورواسویکوزسمووجیلووجرہماؾوویرپوےسوایبہورکوالایواھت۔ہکلبواؿویکو‬
‫رہشتیویھبوویرپوںیمویھت۔اہیںووتووزٹورکےنوےکوےیلووزیےورپو‬
‫اپاتسکؿوآےئووہےئوےھت۔یھبسوےنورعماجومگیبوےسواہھتوالمای۔ااشتحؾوےنو‬
‫زہمویکواممووکوولیہواہک۔رعماجومگیبوےنورپووجشوادنازوںیمواےسوومکلیواہکو‬
‫اوروابیقوبسوےسواہھتوالمای۔ و‬
‫’’ہیواتہینوےہ۔ریمیووھچیٹویٹیبواوروہیوزہموےہ۔‘‘رعماجومگیبوےنو‬
‫اعترػورکاےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’زہموہیوااشتحؾوےہواوروہیواؿوےکوڑبےواھبیئورہماؾوںیہ۔ہیووجیلو‬
‫زسمورہماؾوےہ۔‘‘ہیواعترػویھبورعماجومگیبویہوےنوزہموےسورکواایوتو‬
‫ااشتحؾوآےگوڑباھواورورنوسورہچہوےیلوڑھکیوزہموےکورقبیوآای۔ و‬
‫’’اہےئواورواسھتویہواہھتوآےگوڑباھای۔‘‘زہموھچکوپنیھجویسو‬
‫یئگ۔بتواےسواینپواممویکویتھبچووہیئواگنوہںوےنووھگرورکوداھکیووتواسوےنو‬
‫اانپواہھتوااشتحؾویکورطػوڑباھای۔ااشتحؾوےنوزہمویکووپریویلیھتہواےنپو‬
‫‪275‬‬
‫اہھتوںیمویلواوروکھجورکوزہمویکویلیھتہورپووچؾوایل۔زہموےنوھچکوانوگاریو‬
‫ےسواانپواہھتوےھچیپوچنیھکوایل۔اسوےکورہچےورپوانوگاریوےکوآاثروومندارو‬
‫وہےئ۔سجووکویسکوےنووسحمسوہنوایک۔رھپویھبسوٹسیگوروؾوںیمویھچبو‬
‫وتسشنںورپوھٹیبورےہ۔ و‬
‫ااشتحؾویکونہبواورورہماؾویکوزسمواکوابلسویعطقوافرؿوڈرگنسیواکوہنمووباتلو‬
‫وبثتواھتواورواکیوذہمبواعمرشےوںیمولمکمورعایںوامشروایکواجواتکسو‬
‫اھت۔ڈرسکنوالیئوںیئگ۔ااشتحؾوزہموےکورووربوولبیٹورپووموجدواھتواورووہو‬
‫وتمارتوزہمویکورطػووتمہجواھت۔زہمویسکوھٹکویلتپویکورطحواینپوامموےکو‬
‫ااشروںورپولچوریہویھت۔اسوےنوڈرسکنوےکواجؾورھبوےکوبسووکوشیپو‬
‫ےیک۔ااشتحؾوےکواہھتوںیمواجؾودےتیووہےئواسویکواگنںیہویکھجویکھجویسو‬
‫ںیھت۔ و‬
‫’’وسورگٹیوایر۔‘‘ااشتحؾوےنورسوگیشوںیمواےسواہکواھت۔زہموےنو‬
‫اےنپوےیلودنچووھگٹنوےیلوےھتواورواںیہنوےنیپوںیمودورسوںوےکواجؾومتخو‬
‫وہےنواکوااظتنروایکواھت۔ااشتحؾواوروزہمویکوامموآسپوںیمووحمووگتفگو‬
‫‪276‬‬
‫ںیھت۔مگیبواکرماؿوزہمویکوتہبورعتفیورکوریہویھت۔ااشتحؾویکونہبواورو‬
‫اھبیھبویھبوڑبیورگؾووجیشوےسوزہموےسویلموںیھتواوروورییورگٹیوےسیجو‬
‫وظفلںوےسواسویکورعتفیویکویھت۔ و‬
‫’’اٹیبومہواینپوابںیتورکےتوںیہ۔آپوااشتحؾووکواانپورمکہو‬
‫داھکںیئ۔‘‘مگیبواکرماؿوےنوزہمووکواخمبطورکوےکواہکووتورعماجومگیبویھبو‬
‫وبؽواںیھٹ۔ و‬
‫’’اہںواہںوزہموااشتحؾووکواانپورمکہوداھکٔو۔‘‘زہموےنوذراویسوںیکلپو‬
‫ااھٹورکواینپواممویکورطػوداھکیواورورسواکھجےئواھٹورکواےنپورمکےویکو‬
‫رطػولچودی۔ااشتحؾویھبواسوےکواسھتواسھتواھت۔یھبسواؿووکواکیو‬
‫اسھتوےتلچودھکیورکورکسماورےہوےھت۔ و‬
‫’’تہبوآڈیئلیووجڑیوگلوریہوےہ۔‘‘ااشتحؾویکوامںوےنواہکوتوبسو‬
‫ےنواسویکواتدیئویک۔زہموےکوےیلوہیواکیورہنساوومعقواھتہکووہواہنتیئو‬
‫ںیموااشتحؾوےسوابتورکوےکس۔وپراورمکہویسکودنہلویکورطحوڈوکیرٹیو‬
‫اھت۔رفشورپویتمیقواقنیلو‪،‬دروازےواورووڈنووہپوےتکٹلووہےئورپدےو‪،‬وپریو‬
‫‪277‬‬
‫دویارورپویجسووسگنٹوااملریو‪،‬اھگنسرولبیٹو‪،‬اکیورطػووصہفوٹیسو‪،‬لگنسو‬
‫ڈیبوسجورپواہنتیویہویتمیقووھچبےنوےجسوےھت۔ و‬
‫’’وأو۔زربدتس۔ینتجوآپووخدوامسرٹ‪،‬ڈنیہمسواوروویبیٹولفو‬
‫ںیہ۔اانتویہوہیوروؾوویبیٹولفوےہ۔‘‘ااشتحؾوےنوادنرودالخووہےتویہو‬
‫رمکےویکورعتفیوںیمواہک۔ و‬
‫’’زیلپ۔‘‘دممہویسوآوازوںیموزہموےنوااشتحؾووکواہھتوےکوااشرےو‬
‫ےسووصےفورپوےنھٹیبویکودوعتودی۔ااشتحؾواسورپواثنرووہاواجوراہواھت۔وہو‬
‫دوونںوابزووااھٹےئوزہمویکورطػوڑباھ۔اشدیووہواےسوابوہنںوںیموانیلو‬
‫اچاتہواھت۔زہمواسواکوارادہواھبپنویئگواورواہھتوااھٹورکواےسوآےگوڑبےنھو‬
‫ےسوروےتکووہےئواہک۔ و‬
‫’’ااشتحؾواصبحوزیلپ۔‘‘اسوےنووصےفویکورطػوااشرہورکےتو‬
‫وہےئواہک۔ااشتحؾوھچکواٹپٹسواسوایگ۔ و‬
‫’’اوووینروامڈنئوایر۔آیئوولووی۔مہوےنوآپووکوالکیئورکوایلوےہ۔اممو‬
‫اورودورسےویھبسوولگویھبوآپوےسوتہبوارپمیسووہےئوںیہ۔مہو‬
‫‪278‬‬
‫ریمجورکںیوےگ۔تہبودلجوآپوریمیووافئوےننبواجریہووہ۔رھپوہیو‬
‫فلکتوویکں؟‘‘ و‬
‫’’ہیووتوآپواکوہلصیفوےہوانوااشتحؾواصبح۔مہوےنووتوایھبوکت‬
‫)‪(Decide‬ںیہنوایکواوروہنویہواانپ )‪ (Decision‬دایوےہ۔ایھبوامہریو‬
‫رفٹسوالماقتووہوریہوےہواوروآپوآےتویہوھجموےسواسودحوکتوےبو‬
‫فلکتووہوےئگ۔ےسیجوامہرےودرایمؿوڑبےورہگےورمامسوےلچوآورےہو‬
‫ںیہ۔ریمےواہھتورپوآپواکوسکورکانوےھجموھچکوااھچوںیہنواگل۔مہوسجو‬
‫اعمرشےوںیمورےتہوںیہ۔اسویکویھبوھچکواینپورواایتوںیہ۔ںیمویھبودو ِورو‬
‫احرضویکودیپاوارووہں۔رگمورغمیبووساسیٹئووکوویعمبویتھجمسووہں۔زیلپو‬
‫ریمیوابتورپوامڈنئوںیہنورکان۔بسویکواینپواینپووچاسئووہیتوےہ۔گنیو‬
‫رگؽواورووباےئوےکوذجابتوبسوےکواکیوےسیجووہےتوںیہ۔وخاہووہویسکو‬
‫لسنو‪،‬یسکوکلمواورویسکوذمبہوےسوقلعتوراتھکووہ۔رگمواےنپواؿوذجابتواکو‬
‫ااہظرورکےنوےکوبسوےکوفلتخمورطےقیوںیہ۔ویرپوےکوسجواعمرشےو‬
‫ںیموآپورےتہوںیہ۔وہوامہریورظنوںیموااہتنیئورشانمکواوروانودنسپدیہو‬
‫‪279‬‬
‫ےہ۔اہجںورسواعؾوٹفواپوھتں‘اپروکںوںیموابومعلؾواورواسولحںورپو‬
‫ابوصخلصورہورمعوےکووجڑےوےلھکوآامسؿوےلتوربہنہواحتلوںیمواجونروںو‬
‫یکورطحوااسنتینویکوذتلیلورکورےہووہےتوںیہ۔ و‬
‫امںونہبویٹیبوےسورپدہورکانویھبوویعمبواھجمسواجاتوےہ۔ہکلبوامںونہبویٹیبووکو‬
‫ااجزتوےہوہکووہوےسیجواچےہواورواہجںواچےہ۔اانپوآپوشیپورکویتکسو‬
‫ےہ۔لگنجوےکواجونروںووکویھبواؿومیظعوروتشںویکوزیمتوںیہنووہیتورگمووہو‬
‫ویکہکنواجونروںیہ۔اؿوںیمووعشروںیہنووہاتورغمیبوامڈرؿووساسیٹئوےکو‬
‫ااسنؿوابووعشروںیہورگمواؿویکووخااشہتویکولیمکتواکوادنازواجونروںوےسو‬
‫یھبودبرتوےہواورواسورپوابثعوریحتواورورشانمکوابتوہیوہکواؿو‬
‫ااسنتینووسزوانمرظووکدنبملفورکوےکوابووتوارٹنٹینورپویھبوڈاؽودایوایگوےہو‬
‫اورواطیشتینورھباوےبوایحیئواکوہیولیھکووپریوداینوںیمواہیئوالٹئورکودایوایگو‬
‫ےہ۔الصعوٹدہیوےسیجودقمسواقمامتواورواپکووودنہوےکورہوونوجاؿوڑلےکو‬
‫اوروڑلیکوےکواہھتوںیموچٹوومابلئوٹیسوںیہ۔سجورپوارٹنوٹینویکووہستلو‬
‫ابوآاسینورسیموےہ۔وجواحفیشواورورعایتینوگنیورنجنشیوںیہ۔تہبوزیتو‬
‫‪280‬‬
‫راتفریوےسولیھپورکواینپوڑجںیووبضمطورکیتواجوریہوےہ۔ارٹنٹینورپوسیفو‬
‫کبوںیمواکیودورسےوےسوایسیوریغواالخیقواوروااہتنیئورشانمکووموزیو‬
‫اکوابتدہلوایکواجوراہوےہ۔داہیتواورودورودرازویکوویتسبںوںیمورےنہوواےلو‬
‫ولگویھبواسوومابلئوٹیسوےکوذرےعیواؿوامتؾووہسایلتوےسودیفتسمووہو‬
‫رےہوںیہ۔اھبویئںوےکوومابولئںوےسوںینہبووچریوےپھچواےنپووٹیسںو‬
‫م کیںااالخؼوابہتخووموزیولقتنمورکوےکودیتھکیوںیہ۔یئنولسنوےکوانہتخپوذنہو‬
‫اؿوامتؾوزیچوںووکواےنپودامغوںیمووفحمظورکورےہوںیہ۔ابورغمیبورچلکواورو‬
‫رشمؼوںیموھچکوزیمتوںیہنوریہ۔رحاؾواوروالحؽویکواچہپؿوکتوںیہنو‬
‫ریہ۔اناپکوزیچووکواجےتنووہےئویھبوہنموںیموڈاانل۔الھبواکیوابووعشروااسنؿو‬
‫وصترویھبورکواتکسوےہ؟ہملکوزپےنھووایلوزابؿواناپکوزیچووکوھکچویھبویتکسو‬
‫ےہوالھب۔اجونرواوروااسنؿوںیمواکیوامنایںورفؼوہیویھبوےہوہکواجونرواےنپو‬
‫ےچبووکواچاتٹوےہواوروااسنؿواینپواوالدووکووچاتموےہ۔ارگوااسنؿویہوےچبووکو‬
‫اچےنٹوگلواجےئووتورھپوااسنؿواورواجونروںیموایکوزیمتورہواجےئویگ۔رگمواشدیو‬
‫آجواکوااسنؿوویحاانتوےسویھبودبرتووہوایگوےہ۔یھبسوااسنؿووتواےسیوںیہنو‬
‫‪281‬‬
‫ںیہ۔رگموفصنوےسوزایدہوآجوامہرےواعمرشےوںیمواپےئواجورےہوںیہو‬
‫اوروارگواسوالالعجورمضواکووکیئودتارکوانوایکوایگوتووہودؿودوروںیہنووہو‬
‫ب‬
‫اگ۔بجوابعدتوزگاروولوگںویکواوالدویکں ھیواسووارئسوےسواتمرثووہو‬
‫رکورہواجںیئویگ۔رشفیورھگاونںوںیمویھبویسکوانویسکورطحواؿوانمرظووکو‬
‫داھکیواجوراہووہواگ۔ابوزعتواخدناونںوےکومشچووورچاغواےنپورھگوںوںیمو‬
‫اینپووخابواگوہںوںیمواؿوانمرظووکویقیقحووصتریںیوانبورکوشیپورکورےہو‬
‫وہںوےگ۔ہکلبوااسیووہانورشوعووہواکچوےہ۔ذراووصترورکںی۔رھگوےکوسجو‬
‫رفدوےکوومابلئوٹیسوےکواکرڈوںیموایسیوزیچںیووموجدوںیہ۔اسوےسویھبکو‬
‫یھبویطلغووہویتکسوےہواوروےچبومیگوےنلیھکوےکوےیلوومابلئوآؿورکوےکو‬
‫ی‬
‫اندا صنگیوںیموڈیمایواکوآنشپواگلورکوایسیوزیچووکودھکیوںیلووتوہجیتنوایکو‬
‫وہاگ۔ےھننوےسودامغوم کیںحوٹورجوثہمودالخووہواجےئواگ۔وہووتقوےکواسھتو‬
‫اسھتواسویکواالخیقوومتواکوابثعونبواجےئواگوارگواےسواجؿوےسوہنوامرو‬
‫اکسوتواسویکوریغتواسویکورشؾوووایحواورواسواکوریمضورضورورمدہورکو‬
‫‪282‬‬
‫دےواگواورووہواؿوامتؾوزیچوںووکواینپواوالدوںیمودھکیورکورخفووسحمسورکےو‬
‫اگ۔رشؾوںیہن۔ و‬
‫آیئوامیووسری۔ااشتحؾواصبح!ںیمواینپورشؾوووایحواورواینپورشمیقورواایتو‬
‫اکودقتسواپامؽوںیہنورکویتکسواوروہنویہوںیمواسورغمیبواعمرشےواکوہصحو‬
‫نبویتکسووہںوارگوآپواپاتسکؿوںیمورانہودنسپورکیکںی ووٹوںیمواےنپوےلصیفورپو‬
‫وغرورکویتکسووہںوورہنوآیئوامیووسری۔‘‘زہموےنواسریوابوتںوےکودعبو‬
‫آرخوںیموہیوابتوہہکورکواینپوابتولمکمویک۔ و‬
‫’’ڑبیوریحتویکوابتوےہوڈریئ!اہمتریوابںیتونسورکوےھجمواےسیوگلو‬
‫راہواھت۔ےسیجووکیئواسھٹورتسواسؽواکواوڈلونیمویسکوالکسوںیمورچکیلودےوراہو‬
‫وہ۔یئھبوویرپواکواعمرشہواکیواقونؿواسزواوروذہمبواعمرشہوےہ۔اہجںو‬
‫ااسنتینویکودقرویکواجیتوےہ۔اقونؿواکوارتحاؾوایکواجاتوےہ۔وعرتواورورمدو‬
‫وکورباربوےکووقحؼواحلصوںیہ۔ےبووہجواکیودورسےوےسودعاوتورانھکو‬
‫ج‬
‫‪،‬ےبووہجو نکلشیورانھکہیوبسوابںیتوواہںوںیہنوںیہ۔ہکبجوہیواسریووخایبںو‬
‫اپاتسکؿوںیموںیہ۔نجوابوتںویکورطػوآپوےنواینتویبملووچڑیوواضتحو‬
‫‪283‬‬
‫رکوےکواؿووکواوشیوانبےنویکووکششویکوےہ۔وہووکیئواینتوامہوابںیتوںیہنو‬
‫ںیہ۔رمدوزؿووکوآزادیواحلصوےہواورووہواکیودورسےووکودنسپورکےنواکو‬
‫اورواکیودورسےوےسوآزاداہنوےنلمواکوقحورےتھکوںیہ۔آپوےکویھبواہیںو‬
‫یئکووباےئورفڈنیووہںوےگ۔نجوےسوآپویتلمووہںویگ۔ارگوھجموےسواشدیو‬
‫رکاےنوںیمووکیئوایسیوابتواہمترےوآڑےوآوریہوےہووتوونورپاملب۔ھجمو‬
‫ےسواشدیوےکودعبویھبوآپواےنپووباےئورفڈنیوےسولمویتکسوںیہ۔اسوےکو‬
‫اسھتواہجںواچےہووھگؾویتکسووہ۔ریمیورطػوےسوآپورپووکیئواپدنبیو‬
‫ںیہنووہویگواوروہنویہوںیمواؿورشمیقورفوسدہویسوروسامتواکواقلئو‬
‫وہں۔ریمیویئکورگؽورفڈنیزوںیہ۔ںیمواؿوےسواتلمووہں۔آپویھبوےنتجو‬
‫اچںیہودوتسوانبویتکسوںیہ۔ریمےواسھتومتواکیوآزاداہنوزدنیگورسبورکوویگو‬
‫اوروزدنیگووکورھبووپرورطےقیوےسواوجناےئورکوویگ۔اہیںواپاتسکؿوںیموایکو‬
‫راھکوےہ؟وچریو‪،‬لتقو‪،‬رازہین‪،‬مبودامھےک‪،‬دتشہورگدی‪،‬الاقونتینواورو‬
‫احفیشوینتجوابواہیںووہوریہوےہ۔اینتووتوواہںویھبوںیہنووہیت۔سبورفؼو‬
‫اانتوےہ۔واہںوبسوھچکوآزاداہنوایکواجاتوےہواورواہیںوپھچورکوایکواجوراہو‬
‫‪284‬‬
‫ےہ۔رھپووبول۔اہمتریورشؾوووایحوسکواکؾویکواورواہمتریوروسامتواورو‬
‫اعمرشیتودقروںویکوایکووتعقو؟‘‘ااشتحؾوےنووساہیلووپاھچووتوھچکودریوےکو‬
‫ےیلوزہمویھبوالوجابویسووہورکورہویئگوویکہکن؟ابتووتوچسوےہورگموےہو‬
‫روسایئویک۔ و‬
‫اےسیوںیموزہمویکووھچیٹونہبواتہینورپدہواٹہورکوادنرواھجےتکنووہےئووبیل۔ و‬
‫’’ابیجوآپوولوگںواکواھکےنویکوزیمورپووٹیووہوراہوےہ۔ارگوآپو‬
‫اہیںہمیواھکانواھکانودنسپورکیکںیوٹومہوںیہیواھکانوالودےتیوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’ںیہنوںیہنومہوادرھویہوآورےہوںیہ۔‘‘زہموےنووفریووجابو‬
‫دای۔اتہینویلچویئگ۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوااشتحؾواصبح۔ںیموےنوآپووکواتبودایوےہوہکوںیمو‬
‫آپوولوگںوےکوآزاداہنواموحؽوںیمواڈیٹسجوںیہنورکواپٔوںویگ۔وےسیویھبو‬
‫ںیمورپلکیٹکیوالفئوںیموایھبوآانوںیہنواچیتہ۔‘‘زہموےنواینپوتسشنو‬
‫وھچڑورکوڑھکےووہےتووہےئواہک۔ و‬
‫‪285‬‬
‫’’وکیئوابتوںیہن۔ںیموآپوےکویمتحوےلصیفواکووٹیورکواتکسو‬
‫وہں۔اممواورودورسےورھگوواولںووک)‪ (Justify‬رکوولںواگ۔‘‘ااشتحؾویھبو‬
‫اینپوہگجووھچڑےتووہےئوھچکواموییسویکواحتلوںیمووبال۔ و‬
‫’’زیلپوااشتحؾواصبح۔ںیموےنوآپووکواتبودایوانوہکوآپوھجموےسو‬
‫وکیئووتعقوواہتسبوانورکںیواورواہںوہیویھبوںیموآپوےسوروکیٹسئورکوںگیو‬
‫ہکواھکےنویکوزیمورپوبسووکوریمےواسوامویسونکوےلصیفوےسوآاگہوہنورکو‬
‫دانی۔اسراواموحؽوڈرٹسبووہواگ۔آپواؿووکواتبودانیوہکوزہموےنوھچکووتقو‬
‫اماگنوےہ۔‘‘زہموےنورمکےوےسوربآدمووہےتووہےئوااشتحؾوےسواعزجاہنو‬
‫ادنازوںیمواہک۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔نکیلوںیموآپوےسوامویسوںیہنووہانواچاتہ۔آپوسجو‬
‫رشطورپویھبواچںیہویگ۔ںیموآپویکورہورشطوامےننووکوایترووہں۔سبوںیمو‬
‫آپووکوسموںیہنورکانواچاتہ۔آپونیقیواجںینوںیموآوپوےسولمورکوآپو‬
‫یکوتیصخشوےسوتہبوارپمیسیووہاووہں۔آپوریمےودؽوںیموامسویئگوںیہو‬
‫‪286‬‬
‫اوروںیمویسکویھبووصرتوآپووکووھکانوںیہنواچاتہ۔‘‘وااشتحؾوزہموےکو‬
‫اعتبقوںیموآےگوڑبےتھووہےئوہہکوراہواھت۔ و‬
‫اسویکوتیفیکوبیجعویسووہوریہویھت۔ےسیجویسکوےچبوےسووکیئوزیچوینیھچواجو‬
‫ریہووہواورووہووھچڑانوہنواچاتہووہ۔اھکےنویکوزیمورپویھبسواؿوےکورظتنمو‬
‫ےھت۔رمکےوںیمودالخووہےئووتوبسویکورظنںیواؿوےکورہچےویکو‬
‫رطػواںیھٹ۔زہمواکورہچہودیجنسہواھتواوروااشتحؾویھبوھچکووخشوابشورظنو‬
‫ہنوآاتواھت۔رعماجومگیبوےنویٹیبویکووصرتودھکیورکوےحملورھبووکورظنںیواکھجو‬
‫یسوںیل۔رھپولھبنسورکوااشتحؾووکواخمبطوایک۔ و‬
‫’’آٔو‘آٔو۔اٹیب!وھٹیبوادرھ۔اسوےنواےنپوولہپویکورکیسورپواےسوےنھٹیبو‬
‫یکودوعتودی۔اسوےکواقملبویکوٹیسورپوااشتحؾویکواممویھٹیبو‬
‫ںیھت۔اوہنںوےنوزہمووکواےنپورقبیواھٹبای۔اھکےنواکوآاغزووہا۔بسویکو‬
‫وساہیلورظنںیوابروابرواؿودوونںویکورطػواھٹوریہوںیھت۔ و‬
‫‪287‬‬
‫’’اٹیبوشیکواگلوآپووکواہیںوآان؟ےنتکوتبحمورکےنوواےلوولگوںیہو‬
‫ہی۔زہموےنویھبوآپووکووخبوومکلیواہکووہواگ۔تہبودریواگلودیوآپوےنو‬
‫ابوتںوںیمواہں۔‘‘ و‬
‫’’اہںوامموتہبووسٹیواورورگٹیوولگوںیہوہی۔زہمواکورمکہوتہبو‬
‫ڈوکیرٹیواھت۔رشمیقورواایتواکورگنواتکلھجواھتورہوزیچوںیم۔‘‘ااشتحؾوےنو‬
‫زہمویکورطػورکسماےتووہےئوےسیجواسورپووچٹویک۔زہموےنواھکےنواکو‬
‫ہمقلوےیلووہےئوںیکلپوااھٹورکواسویکورطػوداھکیواورورھپواگنںیہواکھجوںیل۔ و‬
‫’’اہںواٹیب۔اظرہوےہ۔سجواموحؽوںیموہیوولگورےتہوںیہ‘رہوزیچوںیمو‬
‫ویہورگنورظنوآےئواگورگموبجووہوامہریووساسیٹئوںیموآاجےئویگووتووخدو‬
‫وخبدوجنیچووہواجےئویگ۔اموحؽوااسنؿویکورطفتورپوتہبورہگاوارثووھچڑاتو‬
‫ےہ۔‘‘امںوےنوااشتحؾویکوابتوںیمووجاًابواہک۔ و‬
‫اسورعےصوںیموااشتحؾوےنورھپواکیوانزةیویسورحتکوزہموےکواسھتویکو‬
‫وتووہواینپوہگجوےسووچکنوایھٹ۔ااشتحؾوےنواےنپواپٔوںوےسووجاتوااتراواورو‬
‫‪288‬‬
‫اانپواپٔوںولبیٹوےکوےچینوزہموےکواپٔوںورپوآہتسہوےسوراھکووتووہوالھچو‬
‫زپی۔ و‬
‫’’اویئواﷲ۔‘‘ےبواسہتخواسوےکوہنموےسوالکنواورواھکےنواکوچمچواسو‬
‫ےکواہھتوےسوےچینورگوایگ۔یھبسوادرھووتمہجووہےئ۔ و‬
‫’’ایکووہاواٹیب۔یئھبوھچکواتبٔوووتوایکووہا؟یھبسووپھچورےہوےھت۔ااشتحؾو‬
‫وکویھبواینپوامحتقواکورھبوپروااسحسووہا۔اسوےکوہنموےسووسریوالکن۔وجو‬
‫بسوےسوےلہپوزہمووکوانسیئودای۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنوامم!ہتپوںیہنواھکےنوےکوےمقلوںیمووکیئورہیورمچوآویئگو‬
‫یھت۔‘‘زہموےنوااشتحؾویکوامحتقورپورپدہوڈاےنلویکووکششوںیمواہبہنو‬
‫رتااشواورواسھتویہواھکےنویکوزیموےسواھٹورکوادنرویلچویئگ۔ و‬
‫’’تہبواسحسوڑلیکوےہ۔ذراویسوابتورپورپاشیؿووہواجیتو‬
‫ےہ۔وسری۔اسویکوابتواکوامڈنئوتمورکان۔رہیورمچوےنواسواکوذاہقئو‬
‫رخابورکودای۔ابواسوےنوھچکوںیہنواھکانواھت۔سبواسوےیلواھٹورکویلچو‬
‫‪289‬‬
‫یئگ۔‘‘رعماجومگیبوےنواینپویٹیبویکوےبوریخواورودیجنسیگورپورپدہوڈاےتلو‬
‫وہےئواؿوےسوذعمرتورھبےوےجہلوںیموابتویک۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔زہموااشتحؾوےسولمویکچوےہ۔اےسویھبوراٹئواحلصو‬
‫ےہوہکووہواینپوالفئواپررنٹوےکوابرےوںیموھچکووسچوھجمسورکوہلصیفو‬
‫رکے۔ااشتحؾویھبومہووکواتبودےواگ۔دوودؿودعبومہورھپولموےتیلو‬
‫ںیہ۔‘‘ااشتحؾویکوامموےنورعماجومگیبوےسواہکواووروریتصخواچیہ۔ و‬
‫’’آپوولگونئمطمووہورکواجںیئ۔زہموامہریوراےئووکورتحیجودےو‬
‫یگواوروںیمہویعطقوامویسوںیہنورکےویگ۔‘‘رعماجومگیبوےنویھبواؿوےکو‬
‫ےلصیفویکواتدیئوںیمواہکواوروویںووہوولگورتصخووہوےئگ۔ و‬
‫رھپوبجورعماجومگیبوزہموےکورمکےوںیمویچنہپووتووہووصےفورپودرازورظنو‬
‫سش‬
‫ٹوڑکپاووہاواھت۔اممووکوااچکنورمکےوںیمووموجدواپو‬
‫آیئ۔اسوےکواہھتوںیمو ٹ‬
‫رکووہولھبنسورکوایھٹ۔رعماجومگیبواسوےکوولہپوںیمواجویھٹیب۔اسوےکو‬
‫ویترودبےلووہےئواصػووسحمسووہورےہوےھت۔ و‬
‫‪290‬‬
‫’’زہموےھجمواکیویہواسسنوںیمواتبودوہکواہمتراوہلصیفوایکوےہ؟متوےنو‬
‫ےھجموتہبوامویسوایکوےہ۔اھکےنوےکودوراؿووکاسنواکاٹنواہمترےوےلگوںیمو‬
‫اکٹوایگواھت۔سجوےکوابثعومتوےنوبسووکوڈڑسبورکودایواورواھبگورکو‬
‫اےنپورمکےوںیمویلچوآںیئ۔ںیمووپیتھچووہں۔متوےنوایسیوایٹھگورحتکو‬
‫ویکںویک؟‘‘وہوااہتنیئوےصغویکواحتلوںیمووبںیل۔ و‬
‫’’امموزیلپ۔ااشتحؾوےنوریمےورمکےوںیموچنہپورکوریمےواسھتو‬
‫تہبودبزیمتیویک۔ےھجمواینپوابوہنںوںیموےنیلویکووکششویکواورواھکےنوےکو‬
‫دوراؿواسوےنواانپواپٔوںوریمےواپٔوںورپورھکورکوزوروےسودابای۔ایکوہیو‬
‫اکیوریغواالخیقورحتکوہنویھت؟رھپویھبوںیموےنواؿوولوگںویکوزعتویکو‬
‫اوروآپووکورہیورمچواکواہبہنوانبورکوادرھویلچوآیئ۔اممووہوتہبوآزادوایخؽو‬
‫ولگوںیہ۔رغمیبووساسیٹئوےکودبورتنیوارثاتواؿویکوسنوسنوںیموامسےئو‬
‫وہےئوںیہ۔ااشتحؾوےنوےھجمواصػواتبودایوےہوہکواسویکویئکورگؽورفڈنیزو‬
‫وموجدوںیہواوروےھجمواسوےنووباےئورفڈنیوانبورکواؿوےکواسھتووھگےنمویکو‬
‫ااجزتودےنیواکوودعہوایکوےہ۔ںیمووسچویھبوںیہنویتکسویھتوہکووہواسو‬
‫‪291‬‬
‫دقرورگےووہےئوولگوںیہ۔نجووکواینپوزعتوووانومسویکویھبورپواو‬
‫ںیہن۔وسریوامموںیمواےسیوولوگںوںیمواجےنواکووصترویھبوںیہنورکویتکس۔‬
‫آپوےھجمواجؿوےسوامرودںی۔رگموزیلپوامموےھجموویںوربہنہورکوےکوریمیو‬
‫الینیمواکووسداوہنورکںی۔زیلپوامم۔‘‘زہموےنودشتومغوےسوروےتووہےئو‬
‫اینپوامںوےکواپٔوںواھتؾوےیلواورواؿورپورسورکٹاےنویگل۔ےحملورھبووکو‬
‫رعماجومگیبوےتکسوںیموآوںیئگ۔ و‬
‫’’امموںیموےنووتوآپوےکومکحویکولیمکتورکےتووہےئواےسواےنپو‬
‫رمکےوںیمویھبوےلویئگ۔واہںواسوےنووجوھچکوایک۔ںیمواھکےنویکوزیمورپو‬
‫آےنوےسوااکنریویھبووہویتکسویھت۔رگموںیموآپووکواؿوےکوںیہنورکانو‬
‫اچیتہویھت۔رگمواہیںویھبواسوےنواینپومکورظیفواوروشحفورحتکواکواظمرہہو‬
‫ایک۔ںیموےنواےسوربداتشورکوایل۔آپویکواخرطوورہنوںیمواےسوبسوےکو‬
‫اسےنموےبوزعتویھبورکویتکسویھت۔اسوےنووتوآپوولوگںویکووموجدیگواکو‬
‫یھبوھچکواحلظوںیہنوراھک۔‘‘زہموےبویسبویکواحتلوںیمواینپوامموےسورفایدو‬
‫رکوریہویھت۔ و‬
‫‪292‬‬
‫’’رسکلیووہواجٔووزہمواٹیب۔ارگوااشتحؾوےنوااسیایکوےہووتوہیواسوےنو‬
‫ااھچوںیہنوایکواہمترےواسھت۔رگمووچہکنواٹیبووہورغمبویکودیپاواروںیہواورو‬
‫ہیوزیچںیواؿوےکوزندکیووکیئواخصواتیمہویکواحلموںیہنویھجمسو‬
‫اجںیت۔ویرپوںیموایسیوابوتںووکورہزگوویعمبوںیہنواھجمسواجات۔اؿوےکو‬
‫اپسودوتلویکورفاواینوےہ۔ایسووہجوےسوامہراواعمرشہویھبواؿووکوڑبےو‬
‫رکشویکواگنہوےسوداتھکیوےہ۔اؿوےکوابلسواورواؿویکوامتؾورتواعداتووکو‬
‫اٰیلعووساسیٹئویکودقروںواکوایعمروھجمسورکووبقؽوایکواجاتوےہ۔ںیموابتو‬
‫رکوںگیواؿوےس۔متوےنوتہبوااھچوایکووجوااشتحؾویکواؿوانزةیورحاکتواکو‬
‫ااہظرواہیںوبسوےکواسےنموںیہنوایک۔اسوابتوںیمویھبوامہریوروسایئو‬
‫یھت۔وہوامہرےورھگوامہمؿوےھت۔ابومتواؿوابوتںواکویسکوےسوذرکوںیہنو‬
‫رکوویگ۔اےنپواپاپوےسویھبوںیہن۔ارگواؿوولوگںوےنومہوےسودوابرہوراہطبو‬
‫اقمئوایکووتوںیمواؿوےسوہہکودوںویگوہکوزہموایھبواینپواوجینشیکواجریو‬
‫رانھکواچیتہوےہ۔اسوےیلوایھبووہواشدیوںیہنورکانواچیتہ۔سبووہوھجمسوںیلو‬
‫‪293‬‬
‫ےگوہکومہوےنواںیہنوایکگیوٹرورکودایوےہ۔‘‘رعماجومگیبوےنوزہموےکوالخػو‬
‫وتعقوہیوابتویہکووتوزہمووچکنورکوامںواکورہچہودےنھکیویگل۔ و‬
‫’’اہںواٹیب۔ہیوںیموہہکوریہووہں۔آیئوامیووسری۔ریمیووہجوےسو‬
‫ںیہمتوتہبوڈرٹسبووہانوزپا۔ابوںیموتہبووسچوھجمسورکواہمترےوےیلو‬
‫وکیئوااھچواسورہتشوڈوھڈنوںویگواورواسوںیمواہمتریوراضودنمیوےسوابتو‬
‫ےطورکوںویگ۔‘‘واممویکوٹہودرھیمودبوتسرواقمئویھت۔زہمواکودؽواکیو‬
‫ابرورھپووٹٹوایگ۔ و‬
‫’’اٹیبواسووتقومتوےنوکیھٹورطحواھکانویھبوںیہنواھکایواھت۔ںیمو‬
‫رویب(المزہم)وےسویتہکووہںووہوںیہمتواہیںویہواھکانوالودےویگ۔ابومتو‬
‫رسکلیووہواجٔو۔بسوکیھٹووہواجےئواگ۔‘‘رعماجومگیبوےنوزہمووکوڈاھرسو‬
‫دیواورورمکےوےسوابرہولچودی۔زہمویکوآںیھکنورھپوےسوگیھبوںیئگ۔ و‬
‫اسوےسواےلگودؿواےسواممویکورطػوےسوومابلئوٹیسویھبوواسپولمو‬
‫ایگواوروںیہکوآےنواجےنویکواپدنبیویھبومتخورکودیویئگ۔زہموےنوبسو‬
‫ےسوےلہپورفایؽوےسوراہطبوایکواورووفریواسوےسوےنلمویکووخاشہواظرہو‬
‫‪294‬‬
‫یک۔اےنتودؿویکودجایئواورواسورعےصوںیموآےنوواےلوامتؾواحالتویکو‬
‫لیصفتوےسواسوےنورفایؽووکوآاگہوایک۔رفایؽوےنویھبواےسواتبایہکواہمتریو‬
‫وہجوےسوسکودقرورپاشیؿواحؽوراہواورواہمترےونبوینتکولکشموےسووتقو‬
‫زگاراوےہ۔ و‬
‫’’ریمیواممووکوانھجمسوتہبولکشموےہورفایؽ۔وہوبجوڑگبواجیتوںیہووتو‬
‫یسکویکوںیہنوامںیتنواوروبجووخوگشاروومڈوںیمووہںووتواےنپواسرےوےلصیفو‬
‫دبؽورکودورسےواکوہلصیفووبقؽورکویتیلوںیہ۔یھبکووتہلویھبکوامہش۔تہبو‬
‫بیجعورچینوےہواؿویک۔ابواکیورطػوااشتحؾوےسورہتشومتخورکوےنواکو‬
‫ہلصیفورکوایلواورودورسیورطػوریماورہتشویئنوہگجورکےنویکوابتورکو‬
‫دی۔اسھتویہوریمیوراضودنمیویھبواشلمورکےنواکوودعہوایکوےہواحالہکنو‬
‫اںیہنوںیمواصػواتبویکچووہںوہکوںیمورفایؽووکواانپوالفئواپررنٹوانبانواچیتہو‬
‫وہںورگمووہوہیوابتواجےتنووہےئویھبوےھجمورظنوادنازورکوریہوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’وتورھپوایکوایکواجےئوزہم؟اہمتریواممووتویھبکویھبوںیمہوےنلمویکو‬
‫ااجزتوںیہنودےویگواوروہنویہورہوابرومتوااشتحؾویکورطحوےئنوآےنو‬
‫‪295‬‬
‫واےلوامہمونںورپووکیئوازلاؾواگلورکوااکنرواکووجازوڈوھڈنویتکسووہ۔ہیووتواہجںو‬
‫ےسوابتویھت۔وںیہوآورکورھپورہھٹویئگ۔‘‘رفایؽوےنورپاشیینویکواحتلوںیمو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’ںیہنوایسیویھبووکیئوابتوںیہن۔بجوےسوںیموےنوامموےسوہہکودایو‬
‫ےہوانہکووہواہجںواچںیہوریمےورےتشویکوابتورکویتکسوںیہواورورھپواؿوےکو‬
‫البےئووہوےئوامہمونںوےکواسھتوںیموےنواؿویکورہوابتوامینوےہ۔اسو‬
‫ےسوامموےکوروےیوںیمواکیفودبتیلیوآیئوےہ۔وجوابتومہوےسوآپوےکو‬
‫دوتسوریمعواخؿوہہکوےئگوےھتوہکویسکوےسواینپوابتوونماانواچےتہووہووتو‬
‫ےلہپواسویکواناجزئوابتویھبوامؿوول۔رھپووہوآپویکورہوابتوامےننورپووبجمرو‬
‫وہواجےئواگ۔ںیموےنواؿوےکواتبےئووہےئواسوہیلکورپولمعوایکوےہ۔ابو‬
‫یھبوںیمواؿویکووخاشہواکوارتحاؾورکوںویگواورواےسویسکورطحووپراویھبو‬
‫ںیہنووہےنودوںویگ۔ےھجمونیقیوےہواممووکوریماوہلصیفووبقؽورکانویہوزپےو‬
‫اگ۔‘‘زہموےنووپرےوزعؾووونیقیوےکواسھتواہکووتورفایؽووکویھبواکیفو‬
‫وحہلصووہوایگواورووہودوورپیمیورھپوےسوونپسںویکوداینوںیمووھکوےئگ۔ و‬
‫‪296‬‬
‫…٭٭٭… و‬
‫دمہحیوےنواےنپووچبںویکودایتسیبوےکوےیلووکرٹوںیموےلھچپوھچوامہوےسو‬
‫دوعیودارئورکوراھکواھت۔وکرٹوےنواسوےکوقحوںیموہلصیفودےودای۔ہنو‬
‫ٰو‬
‫رصػوےچبواسوےکورپسدوےیکوےئگوہکلبواؿوےکوااھٹرہوربسویکورمعوکتو‬
‫امتؾوارخااجتودےنیواکویھبواخدلوکلمووکواپدنبووہانوزپا۔دمہحیواےنپوےکیمو‬
‫واولںورپواانپواورواےنپووچبںواکووبھجوںیہنوڈاانلواچیتہویھت۔ذہلاواسوےنو‬
‫یلعدہورٹنیورپواکمؿواحلصوایک۔وچبںووکوےئنواوکسؽوںیمودالخورکواایواورو‬ ‫کٰ‬
‫وخدواکیورپاویئٹیورفؾوںیمواجبورکویل۔اخدلوکلموےنواکیوااھٹرہواسہلو‬
‫دوزیشہوےسویئنواشدیوراچویلواورووچبںویکودوریوےکوالخوءووکورپورکوایل۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫معپ کرروےنواکیوانولعمؾوربمنوےسوآےنووایلواکؽوکپویک۔ و‬
‫’’ولیہ۔‘‘آوازویسکوایبنجودوزیشہویکویھت۔ و‬
‫’’یج۔رفامےیئ۔‘‘ومعپ کرروےنوھچکوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’آپووکؿواصبحوابتورکورےہوںیہ؟‘‘ادرھوےسووپاھچوایگ۔ و‬
‫‪297‬‬
‫’’معپ کرروابتورکوراہووہںواوروآپووکؿو؟‘‘ و‬
‫’’معپ کررواصبحوںیمورداوابتورکوریہووہں۔‘‘ و‬
‫’’یج‘رفامےیئ۔ےھجموےسیکوایدوایکوآپوےن؟‘‘معپ کرروےنوھچکوریحتوےسو‬
‫’’آپوڈسنفیوںیمورےتہوںیہوانو؟‘‘ و‬
‫’’اہں۔رگموآپووکؿوںیہواوروویکںووپھچوریہوںیہو؟‘‘ و‬
‫’’اوووہ۔آپورپاشیؿوہنووہں۔ںیمورضوروآپوےکوےیلوایبنجو‬
‫وہں۔رگموآپوریمےوےیلویعطقوایبنجوںیہنوںیہ۔ںیموآپووکوتہبو‬
‫رقبیوےسواجیتنووہں۔درالصوںیموآپوےسوانلمواچیتہووہںواورویسکوامہو‬
‫ابتورپوڈسکسورکانواچیتہووہں۔زیلپوآپوےھجمووتقودںیوےگو؟‘‘ و‬
‫’’ھجموےسویسکوامہوابتورپوڈسکسورکانواچیتہوںیہوآپ؟ودںیھکیو‬
‫رتحمہمووقبؽوآپوےکوآپوریمےوےیلوایبنجوںیہنواورورھپوبجوںیمو‬
‫آپووکواجاتنویہوںیہنووتوامہرےودرایمؿوامہوابتواہکںوےسوآو‬
‫یئگ۔‘‘معپ کررےنوےبودحواھجلورکووبال۔ و‬
‫‪298‬‬
‫’’ںیموےنواہکوانوآپوسنیٹوہنووہں۔آپوےھجموںیہنواجےتنووتوایکو‬
‫وہا۔ںیمووتوآپووکواجیتنووہںوان۔ہکلبوںیمووتوانایبووکویھبواجیتنووہں۔وجو‬
‫آپویکوزربدتسورگوؽورفڈنیوےہ۔‘‘رداوےنورکسماےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’دںیھکیورداو!آپوےھجمواصػواصػواتبںیئوآپواکودصقموایکو‬
‫ےہ؟آپوویکںوھجموےسوانلمواچیتہوںیہ؟ایکوآپووہوابتواکؽورپوایھبو‬
‫ڈسکسوںیہنورکوںیتکس؟‘‘ و‬
‫’’یئھبوںیہنوانں۔اکؽورپوایسیوابتوںیہنووہویتکس۔وجوذراولیصفتو‬
‫بلطوےہ۔‘‘رداوےنواہک۔ و‬
‫’’رگموآرخوریماواسوابتوےسوایکوقلعتوےہ؟‘‘معپکرروےنورپاشیؿووہو‬
‫رکووپاھچ۔ و‬
‫’’اووہوایرورپاشیؿوویکںووہ؟ںیمواکیوڑلیکووہں۔آرخوآپوھجموےسو‬
‫ےنلموےسوویکںورتکاورےہوہ م کیںااورورھپووہوابتوآپویکوذاتوےسوقلعتمو‬
‫ےہ۔‘‘ و‬
‫’’ریمیوذاتوےسوقلعتم؟‘‘معپ کرروےنووچکنورکووپاھچ۔ و‬
‫‪299‬‬
‫’’یجواہں۔‘‘ و‬
‫’’آپواسووتقواہکںوںیہ؟ںیموایھبوآپوےسوانلمواچاتہو‬
‫وہں۔‘‘معپ کرروےنواتیبیبوےسواہک۔ و‬
‫’’وسریومعپ کررواصبح۔اسووتقووتوںیموالوہروےسوابرہووہں۔لکو‬
‫وکیئووتقوےطورکوںیل۔‘‘رداوےنواہک۔ و‬
‫’’کیھٹوےہولکودورہپوایگرہوےجبوڈموےوےفیکورپوےتلموںیہ۔آپوےھجمو‬
‫اچہپؿوںیلویگوان۔‘‘ و‬
‫’’یجواہں۔ابووکؿواسولکشموےہو؟لیسووتوآپوےکواپسووہواگو‬
‫ان۔ںیموڈوھڈنوولںویگوآپووک۔آپواکوتہبورکشہیوہکوآپوےنوےھجمووتقو‬
‫دای۔اانپوتہبوایخؽورےیھکواگ۔اوےکوابیئ۔‘‘رداوےنواہکواوروراہطبوعطقنمورکو‬
‫ایل۔ و‬
‫معپ کرروےنواسواکوربمنوویسورکوےکورداوےکوانؾوےسووفحمظورکوایل۔اسوےکو‬
‫دامغوںیمورداویکوابںیتووحمِورگدشوںیھت۔آرخووہوھجموےسوایکوامہوابتو‬
‫‪300‬‬
‫ڈسکسورکانواچیتہوےہ؟وجوریمیوذاتوےسوقلعتموےہ۔راتورھبووہوایسو‬
‫وسچوںیموراہورگمویسکوےجیتنوکتوہنوچنہپواکس۔ و‬
‫حبصودسوےجبووہودنینوےسودیبارووہا۔ارفارفتیوےکواعملوںیمودیبارو‬
‫وہا۔کیھٹورطحوےسوانہتشویھبوہنوایک۔سبواکیوالسسئواچےئوےکواسھتو‬
‫قلحوےسوااتراواورواگڑیوےیلولکنوڑھکاووہا۔وساوایگرہوےجبوےکورقبیووہو‬
‫ڈموےواچنہپ۔اگڑیواپرکویکواوروابرہولکنورکواےنپواچرووسواکواجزئہوایل۔ےفیکو‬
‫ےکوالؿوںیمورنیگنورتھچویںوےکوےچینوالپکٹسویکورہگیوویلبورلکویکورکایسںو‬
‫یھچبوںیھت۔وہوےسیجویہوادرھوڑباھ۔وکیئوابسیئوربسویکوامسرٹویسوڑلیکو‬
‫سجویکودرازوزںیفلواسوےکواشونںورپورھکبیووہیئوںیھت۔ایسہوہمشچوےنہپو‬
‫اےسواینپورطػوآےتووہےئوداھکیئودی۔وہوکٹھٹوایگ۔ڑلیکودیسیھواسو‬
‫ےکورقبیویچنہپ۔ہمشچوااترےتووہےئواکیودؽوآوزیورکسماٹہوےسوالسؾو‬
‫ایک۔ و‬
‫’’آپومعپ کررویہوںیہوان۔دھکیوولوںیموےنودوروےسویہوآپووکواچہپؿو‬
‫ایل۔‘‘اسھتویہواسوےنومعپ کورروےسواہھتوالمایواورومعپ کررووکواسووتقووچکنواجانو‬
‫‪301‬‬
‫زپا۔بجورداوےنومعپ رکروےکودنکےھورپواہھتوراھکواوروےھچیپوٹلپورکورتھچویںو‬
‫یکورطػوداھکی۔معپ کرروےنواٹپٹسورکواسواکواہھتواےنپودنکےھوےسوااترا۔اسو‬
‫رعےصوںیمواؿواکواکلہواسوشلفوزپاواھتورگمومعپ رکرویکووتہجورداویکورطػو‬
‫یھت۔رداواسورپوولٹووپٹویسووہوریہویھت۔ و‬
‫’’ویوآروورییورگٹیوایر۔تہبوڈنیہمسووہومتومسقوےس۔آیئوولوویو‬
‫معپ کرر۔آیئوولووی۔‘‘وہوتہبوذجابیتوادنازوںیمومعپ کرروےسوےبوفلکتووہیتواجو‬
‫ریہویھتواورووہوریحتواورورپاشیینویکواحتلوںیمواسوےکواسھتواسھتولچو‬
‫راہواھت۔اسےنموےسواکیووجڑاولبیٹووھچڑورکوااھٹوتورداوےکودقؾوادرھوڑبھو‬
‫ےئگ۔ویکہکنووہولبیٹواخیلووہویکچویھت۔ردا‘ومعپ کرروےکواسھتووایلورکیسورپو‬
‫یھٹیب۔ و‬
‫’’اوروےسیکوںیہوآپوریمیواجؿ؟وایکوانیپودنسپورکںیوےگ؟ڈرکنو‬
‫ش‬
‫شوایواچےئ۔‘‘وہوابروابرواانپورہچہومعپ کرروےکورہچےوےکو‬
‫‪،‬وجسو‪،‬کلمو ک و‬
‫رقبیواکھجورکوڑبےوڈراامیئواوروروامکٹنوادنازوںیموابںیتورکوریہویھتواورو‬
‫اؿوےسودنچوزگوےکوافےلصورپووجووجڑاواہیںوےسواھٹورکوایگواھت۔وہو‬
‫‪302‬‬
‫وصتریںیوانبورےہوےھت۔ڑلیکواؿویکورطػوتشپوےیکوڑھکیویھتواوروڑلاکو‬
‫اؿویکورطػورمیکہوےیکوےکیودعبودرگیےویئکووصتریںیوانبوراہواھت۔اتگلواھتووہو‬
‫اینپواسیھتوڑلیکویکویہووصتریںیوانبوراہواھت۔معپ رکروےنوادرھویئکوابرو‬
‫داھکی۔یھبکوڑلیکورمیکہوڑکپویتیلواورویھبکوڑلاک۔وہووھتڑاوداںیئوابںیئووہو‬
‫اجےت۔رھپووصتریںیویلواجںیت۔ڑلیکوےنواےنپویتمیقوومابلئوےسوومویویھبو‬
‫انبیئ۔معپ کرروےنوہیویھبوداھکیہکوومویوانبےنوواےلوومابلئواکورخواؿویکو‬
‫رطػواھت۔رگمومعپ کرروےکوادرھووتمہجووہےنورپوومویوٹیسواکورخوداںیئو‬
‫ابںیئووھگؾواجات۔ و‬
‫معپ کررویکویٹھچوسحوابروابرواےسویسکورطخےوےسوآاگہورکوریہویھت۔وہوذینہو‬
‫وطرورپوےبونیچواھت۔وہورداوےسواجاننواچاتہواھتوہکووہواسوےسوایکواخصو‬
‫ابتورکانواچیتہوےہ۔اسوےیلووہواسویکورہورحتکووکوربداتشورکوراہو‬
‫اھت۔وہواےسووکشمکورظنوںوےسویھبودھکیوراہواھت۔ و‬
‫’’زیلپوردا۔ےھجمواتبٔو۔آپووکؿوںیہواوروھجموےسوایکوابتورکانواچیتہو‬
‫ںیہ؟‘‘ و‬
‫‪303‬‬
‫’’رسکلیوایر۔ےلہپوھچکواھکٔووویپ۔رھپوآراؾوےسوابتورکےتوںیہ۔‘‘رداو‬
‫ےنواسوےکودنکےھورپواایلگنںوچٹورکےتووہےئواہک۔ورٹیووکورداویہوےنو‬
‫ڈرسکنواورووکیئواخٹچرےوداروزیچوالےنووکواہک۔ و‬
‫’’آپوانایبوےسوتہبوتبحمورکےتوںیہوان۔‘‘رداوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہں۔رگمومتوویکںووپھچوریہووہ؟متوانہکوایکواچیتہووہ؟ومعپ کرروےنودنتو‬
‫ےجہلوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’آپوایکوےتھجمسوںیہووہورصػوآپوےسوتبحمورکیتوےہ۔‘‘ و‬
‫’’ایکوبلطموےہوآپواک؟زیلپوھجموےسولھکورکوابتورکو۔ویکںو‬
‫سص‬
‫نیسوڈاؽوریہووہ؟‘‘معپ کوررواکوزماجوربمہووہوراہواھت۔ و‬
‫’’اسورطحووتوابتوںیہنووہوےکسویگ۔آپواکوہجہلویخلتواظرہورکوراہو‬
‫ےہ۔زیلپوذجابیتوںیہنووہواجایورکےت۔ںیموآپووکواتبوریہویھتوہکووموجدہو‬
‫دوروارٹنٹینواکودوروےہ۔اسودوروںیمووکیئوابتویفخموںیہنورہویتکس۔وگلگو‬
‫رپوآپوداینویکویسکویھبوزیچویکووپریووپریواافنرنشیمواےنپورمکےوںیمو‬
‫ےھٹیبووہےئواحلصورکوےتکسوںیہ۔سیفوکبورپواےنپواخمفلواوروانودنسپدیہو‬
‫‪304‬‬
‫تیصخشوےسوابتورکوےتکسوںیہ۔اےسوھچکوداھکوےتکسوںیہ۔اسوےسوھچکویھبو‬
‫ہہکوےتکسوںیہ۔ہیودورورپدہوداریواکودوروںیہنوےہ۔ایسوونےویکوداہیئوکتو‬
‫ویلگںواوروابزاروںوںیمووخانیتوایسہوربوعقںوںیمورظنوآایورکیتوںیھت۔ابو‬
‫رصػورباےئوانؾواکیواچدرورہویئگوےہ۔وجودوےٹپویکوہگجویھبواکؾورکویتکسو‬
‫ےہ۔رپدےوںیمورےنہووایلوزیچںیوےبواقنبووہویکچوںیہ۔آجولکویکو‬
‫ںیتبحمویھبورباےئوانؾورپدےویکورطحورہویئگوںیہ۔ و‬
‫تبحموےنودویتسواکوروپوداھروایلوےہواورودویتسوںیموےبویفلکتواسودحوکتو‬
‫ڑبھویئگوےہوہکوآپواکؽورپویھبواورورووربو و‬
‫ااہتنیئوشحفواوروذوینعمورقفےوڑبیوآاسینوےسووبؽویھبوےتکسوںیہواوروآپو‬
‫وکوانسیئویھبودےوےتکسوںیہ۔وکیئویھبوڑلیکووکیئویھبووعرتووکیئویھبورمدو‬
‫یسکویھبووتقویسکویکواکیواداورپو‪،‬اسوےکونسحورپ‪،‬اسویکووخوصبرتو‬
‫آوازورپو‪،‬اسوےکوابلسورپو‪،‬اسویکودوتلورپواسوےسواتمرثووہواتکسوےہو‬
‫اوروبجووہواکیوابرواینپواخمفلوسنجورپواچتہویکورظنوڈاےلواگ۔وتواسو‬
‫یکواگنوہںوےسوایسورپواتریثواعشںیعوربآدمووہںویگوہکواسےنموےھٹیبوااسنؿو‬
‫‪305‬‬
‫ےکودؽورپوارثوازیگنووہواجںیئویگ۔وہوےبواوایتخرواسویکورطػووتمہجووہو‬
‫اجےئواگ۔اسوےکودؽویکودڑھنکوزیتووہواجےئویگواوروسبواینتویسوابتو‬
‫تہبودوروکتودوونںووکوٹیسھگورکوےلواجےئویگواورواےسیووااعقتوزدنیگو‬
‫ںیمویئکوابروآےتورےتہوںیہ۔وجوولگواینپورطػواےنھٹووایلوتبحمورھبیو‬
‫اگنوہںواکووجابورفنتورھبیواگنوہںوےسودےتیوںیہ۔اؿوےکودؽوںیمو‬
‫یھبولچلہورضورودیپاووہیتوےہ۔ابووہورصػوہیودےنھکیوےکوےیلوہکوابو‬
‫وہواگنںیہووتوریمیورطػوںیہنواھٹورںیہ۔رھپورتیھچویسوادرھواںیھٹو‬
‫یگ۔ہیواکیورطفیولمعوےہ۔اگنوہںویکواتریثوڈارئٹکیودولںورپووارورکیتو‬
‫ےہواوروااسنینورہچوںورپویجسووہیئوآںیھکنودرالصودؽویکواگنںیہووہیتوںیہو‬
‫اوروابروابرودےنھکیوےسووصتریواوروااجرگووہیتواجیتوےہ۔رھپواکیونیسحو‬
‫ایداگرونبورکودؽوےکوامبلوںیمووفحمظووہواجیتوےہواورواکیوایدونبواجیتو‬
‫ےہ۔زدنیگوںیموبجویھبویسکوومڑورپواؿواگنوہںواکواسانمووہاتوےہووتو‬
‫اکیودورسےووکوانشاسیئواکوااسحسودالےنویتگلوںیہ۔ارگواؿووصتریوںووکو‬
‫رمیکےویکوآھکنوےسوونیکسورپوااتروایلواجےئووتوانشاسیئواکووبثتونبواجیتو‬
‫‪306‬‬
‫ںیہواورویسکووکویھبوہیووبثتوداھکورکواتبایواجواتکسوےہوہکودوھکی۔وہویتسہووتو‬
‫ریمےواپسووصتریویکووصرتوںیمویھبووفحمظوےہواوروریمےودؽوںیمو‬
‫یھبووفحمظوےہ۔ًالثموآپوےکودؽوںیمویجسوآپوےکووبحمبویکووصتریویسکو‬
‫اوروےکودؽوںیمویھبووفحمظوےہواورواسوےکواسووبثتوےکوےیلواظرہو‬
‫لکشوںیمویھبوونیکسورپووموجدوےہ۔‘‘ و‬
‫رداوےنواکیویبملودیہمتوابدنھورکواانپورپسووھکال۔دنچووصتریںیواکنؽورکومعپ رکرو‬
‫وکودںی۔معپ کرروےنوریحتوےسواؿووصتریوںووکواہھتوںیموایل۔وہوانایبویکو‬
‫وصتریںیوںیھتواوروانایبوےسواخمبطووصتریوںیمواخدلوکلمویکوںیھت۔معپ رکرو‬
‫ےکواسرےودبؿویکووقتوولفمجویسووہویئگ۔دؽویکودڑھنکوےبورطبووہو‬
‫یئگ۔اہوھتںوںیموتکسوہنوریہ۔اکیووصتریوںیمووہورکسماورکواکیودورسےو‬
‫وکودھکیورےہوےھت۔اکیووصتریوںیمووہواخدلوکلموےکوومابلئووکوڑکپوریہو‬
‫یھت۔اکیوہگجووہوڈرسکنویپورےہوےھت۔معپ رکرویکواگنںیہورداوےکواسےنمو‬
‫رشدنمہووہوریہوںیھت۔ہیوآوازووتوآپواچہپؿویہوںیلوےگ۔رداوےنواانپو‬
‫‪307‬‬
‫ٹیسواسٔوڈنورپواگلایوتوانایبواورواخدلوکلمویکوآوازںیواصػوانسیئودےنیو‬
‫ںیگل۔وہوراکیرڈواکؽوجبوریہویھت۔ و‬
‫’’ولیہوانایب!ویسیکووہومت؟‘‘ و‬
‫’’ںیموکیھٹووہں۔آپوےسیکوںیہواخدلواصبح؟‘‘ و‬
‫’’ںیمویھبوافنئووہں۔مہوولگوآپوولوگںووکوتہبوسمورکےتو‬
‫ںیہ۔آپویکوتیصخشوےنوںیمہوتہبواتمرثوایکوےہ۔آپوتہبوتبحمورکےنو‬
‫وایلویتسہوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’وہووتوآپوولگویھبوتہبوتبحمورکےنوواےلوںیہ۔مہوےنویھبو‬
‫آپووکوالھبایوںیہن۔ںیموآپوےکووچبںووکوتہبوسمورکیتووہں۔‘‘ و‬
‫’’آپوےسوانلمواچاتہووہں۔آپووکورھپوےسوروربوودانھکیواچاتہو‬
‫وہں۔‘‘ و‬
‫’’وتوآواجٔووہنویسکودؿودمہحیواورووچبںووکوےلورک۔‘‘ و‬
‫’’اہںوآںیئوےگ۔بجوآپواکوالبواوآےئواگ۔وجواجنےنوبکوآےئو‬
‫اگ؟‘‘ و‬
‫‪308‬‬
‫’’بجوآپواکودؽواچےہوےلچوآےیئ۔‘‘ و‬
‫’’آیئوسمووی۔انایبوآیئوسمووی۔ویوآروورییورگٹی۔‘‘ و‬
‫’’اوےکواخدلواصبح۔رھپویھبکوابتووہویگ۔ابےئ۔‘‘ و‬
‫’’یجومعپ کررواصبح۔یسیکویگلوہیووگتفگ؟انایبوآپوےسوتبحمورکیتو‬
‫ےہ۔رگمواخدلواصبحویکوتبحمووکویھبووبقؽورکوریہوےہ۔اچےہواجےنویکو‬
‫بلطوبسووکووہیتوےہ۔بسوےکودؽوتبحموےکوایپےسووہےتوںیہ۔سجو‬
‫دؽووکواہجںوےسوتبحمولموریہووہ۔وہوادرھووتمہجورضورووہواجاتوےہ۔ہیو‬
‫اگلوابتوےہوہکومہواسوےسواینپواچتہواکوااہظرویسکووبجمریوےکوابثعو‬
‫رکوںیہنواپےت۔اےسیوںیموورٹیوڈرسکنواوروالٹئویسوزیچںیواؿویکوزیمورپو‬
‫اجسوایگ۔رداوےنومعپ کررووکوڈرسکنوشیپویک۔اسےنموڑھکوےووہےئووجڑےواکو‬
‫رمیکہوآؿواھت۔ومویوراکیرڈووہوریہویھتورگمومعپ کررواسودقروذینہووطرورپو‬
‫اپوٹیسووہواکچواھتوہکواسویکووتہجوادرھوںیہنوریہویھت۔اسوےنورداو‬
‫ےسوڈرکنواکواجؾوڑکپاواورودنچووھگٹنوںیمویہواخیلورکودای۔ و‬
‫‪309‬‬
‫’’ہیوبسورپوػودےورکواخدلوکلموےنوآپووکوریمےواپسواجیھبو‬
‫ےہ؟‘‘معپ کرروےنووپاھچ۔ و‬
‫’’او۔اسواکوبلطموآپویھبواخدلوکلمووکواجےتنوںیہ۔‘‘رداوےنو‬
‫وچکنورکووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںووہوااہتنیئوایٹھگواوروہنیمکوااسنؿوےہ۔االسؾوآابدوںیموامہریواسو‬
‫ےسوالماقتووہیئویھت۔وںیہواسوےنوہیووصتریںیوانبوںیل۔ویکہکنوانایبووتو‬
‫اسوےکودعبواالسؾوآابدویہوںیہنویئگ۔‘‘ و‬
‫’’رگموانایبواکووفؿواکزلورپووتواسوےسوراہطبوےہوان۔وجوآپووخدو‬
‫المہظحورکوےکچوںیہ۔‘‘رداوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوانایبوےنوےھجمووخدواتبایواھتوہکواخدلوکلمواےسوارثکواکؽورکاتو‬
‫راتہوےہ۔‘‘ و‬
‫’’وتوآپوےنواےسورواکوںیہنواھتہکووہواسوےسوراہطبویہوویکںورکیتو‬
‫ےہ؟‘‘ و‬
‫‪310‬‬
‫’’وہوےلھچپودونںواہیںوآایواھت۔انایبوےسویھبوالمواھت۔انایبوےنواسو‬
‫ےسووہےنووایلوامتؾوابںیتوراکیرڈورکوےکوےھجمودیوںیہ۔اسوےنواخدلوکلمو‬
‫یکووخبودالھیئویکوےہ۔اےسوتہبوےبوزعتوایکوےہ۔اسوےیلوابووہو‬
‫ااقتنیمووطرورپوہیوبسوےھجموانایبوےسورفنتمورکےنوےکوےیلولیھکولیھکوراہو‬
‫ےہواوروںیہمتوایھتہروانبورکواامعتسؽورکوراہوےہ۔متویھبوانیقیواسویکووکیئو‬
‫داہتشووہواوروےھجموےبوووقػوانبوریہووہومت۔اٹرچورکانواچےتہووہوانومتوولگو‬
‫ںیمہ۔ںیمواہمترےوالخػواقونینواکرروایئورکوںواگ۔آپوںیہنواجیتنوںیمو‬
‫وکؿووہںواوروریمیوراسیئواہکںوکتوےہ؟‘‘ومعپ کرروڑگبوایگواورورداورپوربانسو‬
‫رشوعووہوایگ۔ و‬
‫’’زیلپومعپ کررواصبح۔آپوریمیوابتوںینس۔ںیموںیہنواجیتنوہکواخدلو‬
‫کلمووکؿوےہواوروہیوبسوھچکووہوویکںورکوراہوےہ؟ریماوقلعتووتوابزا ِورو‬
‫نسحوےسوےہ۔ےھجمووتوہیودوونںوزیچںیوآپوکتواچنہپےنویکوتمیقودیویئگو‬
‫یھت۔‘‘ و‬
‫‪311‬‬
‫’’آویئویس۔وتوآپورٹنیورگؽوںیہ۔ایسوےیلوھجموےسواینتوےبو‬
‫یفلکتوےسوشیپوآوریہوںیھت۔آپواکورجؾووتوانواقلبواعمیفوےہ۔نکیلوںیمو‬
‫اہمترےوےسیجودبوانؾوزامہنوولوگںوولوگںووکوہنموںیہنواگلانواچاتہ۔ہیوومابلئو‬
‫اکرڈواکنؽورکوریمےووحاےلورکوواورواہیںوےسویلچواجٔو۔آپواکووفؿوربمنو‬
‫ریمےواپسوےہ۔ےھجمورضورتووسحمسووہیئووتوںیموںیہمتوتہبوآاسینو‬
‫ےسورٹسیورکوولںواگ۔‘‘معپکررواکورہچہوےصغوےسورسخووہوراہواھت۔رداومہسویئگو‬
‫اوروریغبویسکوذعروےکوومابلئواکرڈواکنؽورکومعپ کررووکوشیپورکودای۔سجوںیمو‬
‫انایبواورواخدلوکلمویکواکزلوراکیرڈویھت۔ و‬
‫’’معپ کررواصبحودخاوےکوےیلوےھجمویسکواقونینواکرروایئوےسووفحمظو‬
‫رےئھکواگ۔ںیمواؿوولیمھجںوںیموںیہنوزپانواچیتہ۔آیئوامیووسری۔ںیموےنو‬
‫آپووکویسکوےکوےنہکورپوڈرٹسبوایک۔ںیموانایبویکووصرتوےسویھبوآانشو‬
‫ںیہن۔ہیوبسوقبسوےھجموزپاھایوایگواھت۔‘‘رداوےنودیسیھوابتویکواورواجےتو‬
‫وہےئومعپ کررووکواانپواڈیرسیودےورکوہیویھبودوعتودےویئگوہک و‬
‫‪312‬‬
‫’’ارگوریمیویسکواعمےلموںیمورضورتووسحمسووہ۔وتوےھجمواکؽورکو‬
‫ےئجیلواگ۔ںیمواحرضووہواجٔوںویگ۔‘‘ و‬
‫معپ کرروےنواپٹکوےسووٹباواکنالواورواپچنوزہاروےکودووونٹواکنؽورکواسوےکو‬
‫وحاےلوےیک۔رگمووہوےنیلوےسوااکنرورکےنویگل۔ و‬
‫’’ںیہنومعپ کررواصبح۔دخاوےکوےیلوےھجمورشدنمہوانورکںی۔ےلہپویہو‬
‫ںیموآپوےسورشاسمرووہں‘‘۔رگمومعپ کرروےنوزربدیتسوونٹواسوےکورپسو‬
‫رپوااکٹودےیئ۔واسپوولےتٹووہےئومعپ کررواخدلوکلمویکوہنیکورپورواورودنگیو‬
‫ذتینہورپوڑکاتھووہاواجوراہواھت۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫معپ کررورداوےسووہےنووایلوالماقتویکولیصفتوانایبووکوالماقتورپواتبانواچاتہو‬
‫اھت۔رگمولکوےسوانایبوےکورھگورکایچوےسورقیبیورہتشوداروےنلموےکوےیلو‬
‫آےئووہےئوےھت۔اسوےیلوانایبوےنواؿویکووایسپوکتوالماقتوےسو‬
‫ذعموریورکویلویھت۔وفؿواکؽورپومعپ رکروےنواےسوھچکویھبواتبانوانمبسوہنو‬
‫اھجمس۔انایبواینپورکایچوےسوآےنووایلوزکؿوونروےکواسھتوابوتںوںیمونگمو‬
‫‪313‬‬
‫یھت۔اکیفودریوکتووہوٹینورپورصموػوریہوںیھت۔انایبواکوومابلئوٹیسو‬
‫لبیٹورپوزپاواھت۔وکیئودووےجبوبشوبجووہووسےنواجوریہویھت۔انایبوےکو‬
‫لیسورپوامیوامیواسیوآانورشوعووہوےئگ۔انایبووکوڑبیوریحتووہیئوہکو‬
‫راتوےئگواسووتقواسودقروالدعتادوامیوامیواسیواہکںوےسوآانورشوعووہو‬
‫ےئگ۔ و‬
‫’’دوھکیویئھب۔ںیہکواہمترےومعپ کررواصبحوےکویہوہنووہں۔امیوامیو‬
‫اسی۔‘‘ونروےنوزماحورھبےوادنازوںیمواہک۔ و‬
‫انایبوےنواؿوسکبوآؿوایک۔یلہپووصتریودھکیورکویہووہوالھچوزپی۔معپ رکرو‬
‫اکیووخوصبرتوڑلیکوےکواپسووموجدوےہواورووہواانپورہچہومعپ کرروےکوتہبو‬
‫رقبیواکھجورکاسوےسوابتورکوریہوےہ۔انایبوےنواٹپٹسورکوربمنوکیچوایکو‬
‫میکش‬
‫ہکوہیو وجووکؿوجیھبوراہوےہ؟وربمن ‪Unknown‬اھت۔دورسی‪،‬رسیتیو‪،‬وچیھتو‬
‫اورووکیئوسیبووصتریںیوںیھتواورورہووصتریوںیمووہوڑلیکومعپ کرروےکواانتو‬
‫رقبیواورواسوادنازوںیمویھٹیبورظنوآیئ۔ےسجووہواےنپووبحمبوےکواپسو‬
‫ڑبےوروامکٹنوادنازوںیمووپرےواامتہؾوےسووصتریںیوونباوریہووہ۔انایبو‬
‫‪314‬‬
‫رپووتواکیوایقتمویسوزگرویئگ۔اسواکودؽواچاہ۔ایھبومعپکررووکواکؽورکوںواورو‬
‫اسوےسووپوھچں۔ و‬
‫’’ےھجمواےنپواہوھتںوےسودنفووتورکوےتیلورھپوہیووشؼویھبووپراورکوانیلو‬
‫میکش‬
‫رھپواےسووجوامیوامیواسیوالم۔وہوومویو وجواھت۔معپ رکروایسووصتریووایلوڑلیکو‬
‫ےسووحمِووگتفگواھت۔وہواےسواجؾویھبوشیپورکوریہویھتواورواسوےکواسھتو‬
‫وایلورکیسورپواسوےکوتہبورقبیووموجدویھت۔انایبواکودامغوےنٹھپو‬
‫اگل۔ڈموےوےفیکویکورتھچایںویھبواسوےنواچہپؿوںیل۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈ۔‘‘وہودوونںواہوھتںوےسورسواھتؾورکورہویئگ۔اسواکو‬
‫ڈلبرپرشیواسووتقوےبودحوڈأوؿووہوایگ۔بجواےسومعپکررواکوربمنوآػو‬
‫الم۔اسویکواسںیسنوڈوےنبوںیگل۔وپراومسجوربػویکوامدننوڈنھٹاووہوایگواورو‬
‫ےنیسپوےسواہنوایگ۔وہوڈیبورپوےبودسھووہورکورگوزپی۔ونروےنواھبگورکو‬
‫اےسواھبنسال۔ و‬
‫‪315‬‬
‫’’ایکووہاوانایب۔‘‘ورگموانایبوےبووہیشویکواحتلوںیموچنہپویکچو‬
‫یھت۔ونروربھگاورکواھبیگواوروذراودریودعبوریکسکیکوٹویکواگڑیواےسوےلورکو‬
‫ااتپسؽویچنہپوویکہکنواےسواہرٹواکیٹووہاواھت۔ارمییسنجوںیمواےسووفراوو‬
‫رٹٹیوٹنمودیویئگ۔انایبوےکواممو‪،‬اپاپواورواسویکورکایچووایلوآیٹنواسو‬
‫یکوزکؿوونروبسواسوےکواپسووموجدوےھت۔دووےٹنھگویکورسووتڑووکششو‬
‫ےسواسوےکودبؿوںیمووخؿویکورسووکونشیلواحبؽووہیئواوروحبصوآھٹوےجبو‬
‫انایبووہشوںیموآیئ۔اےسوااہتنیئودہگناتشووارڈوںیموراھکوایگ۔اسواکو‬
‫لیسواسوےکورمکےوںیمویہولبیٹوےسورگورکواقنیلورپوزپاواھت۔ارفارفتیو‬
‫یکواحتلوںیموروایگنوےکووتقولیسوےچینورگوایگواھت۔ و‬
‫معپ کرروحبصودسوےجبوےسوانایبووکاکؽورکوراہواھت۔رگمواسویکواکؽوکپوںیہنو‬
‫یکواجوریہویھت۔وہواھجمسواشدیووسوریہوےہ۔رگمواچروےجبوہسورہپووکوونروےنو‬
‫اےسواکؽورکوےکواتبای۔ و‬
‫’’انایبواہلٹپسوںیمواڈیٹموےہ۔اےسوراتودووےجبودشدیاہرٹو‬
‫اکیٹووہاوےہ۔ابواسویکواحتلورطخےوےسوابرہوےہ۔وہوایھبومینوےبو‬
‫‪316‬‬
‫وہیشویکواحتلوںیموےہ۔اسواکولیسورھگوزپاورہوایگواھت۔وجوابوریمےو‬
‫اہھتواگلوےہووتوانایبوےکویھبسورفڈنیزووکواالطعورکوریہووہں۔‘‘ و‬
‫’’اووونوورییوڈیس۔‘‘معپ کررورکچاورکورہوایگواورووفریواگڑیوےیلوااتپسؽو‬
‫رواہنووہوایگ۔وہواسودقروڑہڑباٹہوںیمورھگوےسوالکنواھتہکوونرویکواسو‬
‫ادنوانہکوربخوےتنسویہوٹیسووصےفورپوراھک۔لبیٹورپریھکواپینویکووبلتو‬
‫ےسوڑھکےوڑھکےودنچووھگٹنواپینوقلحوےسوااتراواورواگڑیویکواچیبوےیلو‬
‫ریگاجویکورطػوکپلوزپا۔امتؾورےتسواسویکواگنوہںورپوابغرواسواھچایو‬
‫راہ۔وہوامتؾورےتسواگڑیورپولکشمبواینپورگتفووبضمطورھکواکس۔یئکوابرواسو‬
‫یکواگڑیوڑلڑھکایئ۔اگڑیوااتپسؽوےکواپرگنکوںیمورتیھچویسووھچڑورکوےچینو‬
‫ارتےنواگل۔ومابلئوٹیسویکوزپاتؽویکووتورسوٹیپورکورہوایگ۔ویکہکنوومابلئو‬
‫اسوےکواپسوںیہکووموجدوہنواھت۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈ۔‘‘وہورسوٹیپورکورہوایگ۔ و‬
‫ااہتنیئودہگناتشووارڈوںیمورنگنسوروؾوےسورمہضیوانایبویکواافنرنشیمو‬
‫احلصویک۔اےسواتبایوایگوہکورمہضیوےسوالماقتواننکمموےہ۔اہتبلورمہضیو‬
‫‪317‬‬
‫ےکوولانیقحوےسووگنٹیوروؾوںیمولموےتکسوںیہ۔معپ کررواموییسویکواحتلوںیمو‬
‫واہںواچنہپووتوانایبویکواممورمکےوےسوربآدمووہرویہوںیھت۔ و‬
‫’’معپ کررواٹیب۔انایبووکوتہبودشدیواکیٹووہاوےہ۔ہکلبوڈارٹکواتبوراہو‬
‫اھت۔اےسوبجوذراووہشوںیموالایوایگوتودوابرہورھپواسویکواحتلوڑگبویئگو‬
‫یھت۔‘‘ و‬
‫’’آیٹنوزیلپوںیموانایبووکودھکیواتکسووہں؟‘‘معپ کورروےنوآیٹنویکوابتو‬
‫اکٹورکووپاھچ۔ و‬
‫’’ںیہنواٹیب!ورصػواکیورفدووکورمضیوےکواپسورہھٹےنویکوااجزتو‬
‫ےہواورووہوونر‘وانایبویکوزکؿواسووتقواسوےکواپسووموجدوےہ۔آپو‬
‫آںیئوںیموایھبوآیتووہں۔رھپوآپووکوادنرووجیھبںویگ۔‘‘آیٹنوےنواہکواورو‬
‫آےگوڑبھوںیئگ۔معپ کرروےبودؾودقومںوےسوآےگوڑباھ۔رمکےوںیمواکیو‬
‫ونوجاؿوڑلاکواکیوادڑیھورمعواخوتؿواورودسواسؽویکویچبووموجدویھت۔معپ کررو‬
‫ےنواںیہنوالسؾوایکواورورکیسورپورگواسوایگ۔ و‬
‫’’آپو؟‘‘وایبنجوڑلےکوےنووپاھچ۔ و‬
‫‪318‬‬
‫’’ریماوانؾومعپ کرروےہ۔انایبواکورفڈنیووہں۔ڈسنفیوےسوآایو‬
‫وہں۔‘‘معپ کرروےنواانپواعترػورکاای۔ و‬
‫’’ےھجموہحلطوےتہکوںیہ۔انایبواکوزکؿووہں۔اؿویکوامیبریواکونسورکو‬
‫رکایچوےسوایھبوذراودریوےلہپویہواہیںواچنہپووہں۔ہیوریمیواوروانایبویکو‬
‫آیٹنواجؿوںیہ۔‘‘وہحلطوےنواےنپواعترػوںیمواہک۔ و‬
‫معپ کرروےنوآےگوڑبھورکوہحلطوےسواہھتوالمای۔آیٹنوےسوایپروایلواورواینپوہگجو‬
‫اھبنسؽویل۔ و‬
‫’’آپووکودلجوربخووہویئگ۔آپورکایچوےسواہیںوچنہپوےئگواوروےھجمو‬
‫ذراودریوےسوونروےنواالطعودیواوروںیمواسواحتلوںیموالکنووہںوہکواانپو‬
‫ومابلئوٹیسویھبووںیہورھگووھچڑوآایووہں۔‘‘معپ کرروےنواتبای۔ و‬
‫’’ےلہپویھبکوانایبوےنواتبایوںیہنوہکواےسواہرٹواکووکیئورپاملبو‬
‫ےہ۔‘‘ہحلطوےنوریحایگنوےسواہک۔ و‬
‫‪319‬‬
‫’’یعطقوںیہن۔مہورقتیوروزوےتلموںیہ۔آجوکتویھبکواسوےنوایسیو‬
‫اکشتیوںیہنویک۔وٹیویھبوھچکوزایدہوںیہن۔رھپوہتپوںیہنوایکوہلئسمووہا؟‬
‫‘‘ و‬
‫’’یسکونشنیٹوےسویھبوااسیووہاتکسوےہ۔‘‘ہحلطوےنومعپ کرروےکووجاوبو‬
‫ںیمواہک۔ و‬
‫’’ںیہنووت۔اےسوالھبوایکونشنیٹووہویتکسوےہ؟‘‘معپ کرروےنووجابودای۔ و‬
‫اےسیوںیموانایبویکوامموادنروارٹنووہںیئ۔اؿوےکواعتبقوںیمواؿویکوزینکو‬
‫یھت۔سجوےنواچےئواکورھتوسموڑکپراھکواھت۔وجواسوےنولبیٹورپوراھک۔ و‬
‫’’معپ کررواٹیبوایکوویپوےگ؟‘‘آیٹنوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’ھچکویھبوںیہنوآیٹنوزیلپو؟‘‘معپ کرروےنوذعمرتورھبےوےجہلوںیمو‬
‫اہک۔اسویکوآوازوےسودردوکلھجوراہواھت۔ و‬
‫’’رسکلیواٹیب۔داعورکںی۔وبینوکیھٹووہواجےئ۔احتلوتہبووشتانشکو‬
‫وہویئگویھت۔ڈارٹکوولگویھبورپاشیؿووہوےئگوےھت۔وپراودبؿوربػواکوالبکو‬
‫‪320‬‬
‫نبوایگواھتواورودؽویکودڑھنکووسحمسویہوںیہنووہیتویھتوہکووہووکیئو‬
‫رحتکورکوریہوےہ۔ و‬
‫اػودخاای۔امہرےووتواواسؿواطخووہوےئگوےھت۔ےلھبوےسوریمیورٹسسواورو‬
‫اھبیجنووموجدوںیھت۔وہنجںوےنوبسواھبنسؽوایلواوروربوتقومہوااتپسؽوچنہپو‬
‫ےئگ۔ارگوںیموایلیکووہیتووتوایکورکیت؟‘‘آیٹنولیصفتواتبوریہوںیھت۔اےسیو‬
‫ںیموزینکواچےئواکوپکوےیلومعپ کرروےکواپسویچنہپ۔ و‬
‫’’آیٹنوںیموےنواہکوانوہکوںیموےنوھچکوںیہنوانیل۔سبوںیمواکیوابرو‬
‫انایبووکودھکیوانیلواچاتہووہں۔‘‘معپ کرروےنواہنتیودھکورھبےوےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’اوومعپ کرر۔ںیمواہمتریوتیفیکوھجمسوریہووہں۔ںیموےنواہکوانایھبو‬
‫ںیہمتوادنروےتجیھبوںیہ۔آپودوووھگٹنواچےئوںیلواورووخدووکو‬
‫اھبنسںیل۔آپوتہبوڈرٹسبووہورےہوںیہوزیلپ۔‘‘آیٹنوےنوزورودےورکو‬
‫اہکووتومعپ کررووکواؿویکوابتوامؿوانیلوزپی۔اسوےنودنچووھگٹنواچےئویلواورو‬
‫رھپوپکولبیٹورپورھکودای۔ و‬
‫‪321‬‬
‫رھپووہوہحملویھبوآای۔بجورٹسسوانایبوےکورمکےوںیمواجےنویگلووتواسوےسو‬
‫روکیٹسیویکویئگوہکومعپ رکرواصبحووکورصػودنچووحملںوےکوےیلوادنرواجےنو‬
‫یکوااجزتودیواجےئ۔رٹسسوےنورسووکویکلہویسوشبنجودیواورومعپ رکرواسو‬
‫ےکواعتبقوںیموادنرواچنہپ۔انایبوڈیبورپودرازویھت۔رسخولبمکواسوےکو‬
‫آدےھودبؿووکوڈاھپنوراہواھتاوروڈرپورطقہورطقہواسوےکوابزوورپوےجسو‬
‫ربونیالوےسواسوےکومسجوںیموذجبووہوریہویھت۔اسواکورہچہوداںیئورخو‬
‫ہپواھت۔اسوےکوابولںویکواکیوٹلواسوےکواکؿواوروآدےھورہچےووکو‬
‫ڈاھپنوریہویھت۔وہوںیکلپوومدنےومینووہیبیشویکویسواحتلوںیمووحمِو‬
‫وخابویھت۔رمکےوںیموالبواکوانساٹواھت۔رٹسسوےنواسواکوڈلبورپرشیکیچو‬
‫ایکاورواسوےکورساہےنواڈنیٹسورپوریھکوافلئوںیموھچکودرجوایک۔اسورعےصو‬
‫ںیمومعپ کررتبوانبویکٹکٹوابدنےھوسبوانایبووکوداتھکیوراہ۔ و‬
‫ونرووجواپسویہوڑھکیویھت۔اسوےنومعپ رکرووکواچہپؿوایلواھت۔رٹسسوےنومعپ رکرووکو‬
‫رسویکویکلہویسوشبنجوےسوااشرہوایکوہکوزیلپوابوآپوابرہوےلچواجںیئ۔معپ رکرو‬
‫‪322‬‬
‫اہنتیوےبویسبویکواحتلوںیموےلھچپودقومںوواسپواٹلپ۔رمکےواکودروازہواپرو‬
‫رکےتووہےئواسویکواگنںیہوددنھالویکچوںیھت۔ و‬
‫اسلحوہپوڑھکےووہوںیہمتوایکومغوےہو؟ و‬
‫ےلچواجانوںیموڈوبوراہووہںوایھبوڈوابووتوںیہن و‬
‫’’اٹیبومہوےنوہلصیفوایکوےہوہکواےلگوےتفہویہومہوانایبووکوکیچواپو‬
‫ےکوےیلوویےکوےلواجےتوںیہ۔ارگوںیمہوارماکیویھبواجانوزپاووتومہواجںیئو‬
‫ےگ۔انایبویکوزدنیگوامہرےوےیلوتہبویتمیقوےہواورواسویکواخرطومہو‬
‫بسوھچکورکوزگرںیوےگ۔‘‘آیٹنوےنومعپ کررووکواےنپوارادےوےسوآاگہوایک۔ و‬
‫’’ابلکلوحیحصوہلصیفوایکوےہوآپوےن۔انایبووکوحیحصوکیچواپواورو‬
‫رھبووپرورٹٹنمٹیویکوادشورضورتوےہ۔اسوےلسلسوںیموںیموآپویکوایکودمدو‬
‫رکواتکسووہں؟‘‘معپ کرروےکوڑبیوااسکنریوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اٹیبوآپواجےتنوںیہ۔انایبوامہریواولکیتواوالدےہوارگواسواکووکیئو‬
‫اھبیئواسھتووہاتووتوانتکوااھچووہات۔ںیموایوریمےووشرہووتواںیہنورپدسیوںیمو‬
‫ںیہنواھبنسؽوںیکسوےگوان۔وسچورےہوںیہوےسکواسھتوےلورکواجںیئ؟ہحلطو‬
‫‪323‬‬
‫یکویھبویمیلعتورصموایفتوںیہ۔‘‘آیٹنوےنورپاشیینواظرہورکےتووہےئوابتو‬
‫یک۔ و‬
‫’’آپوےبورکفووہواجںیئوآیٹن۔ںیموآپوولوگںوےکواسھتوولچوںو‬
‫اگواورںیمواھبنسؽوولںواگ۔‘‘معپ کرروےنواہکووتوآیٹنوریحتوزدہورہوںیئگ۔ و‬
‫’’اٹیبوآپواانتووتقواکنؽوںیلوےگوامہرےوےیل۔ایکوربخوواہںوےنتکو‬
‫رعےصوےکوےیلوںیمہورانکوزپے‘‘۔ و‬
‫’’بجوکتوانایبویکوتحصولھبنسوںیہنواجےئویگ۔بتوکتوںیمو‬
‫ئ‬
‫آئوںگواا۔ںیمووخدورقنعبیوویوےکواجےنوواالواھت۔ےھجمو‬
‫یھبوولٹورکوںیہنو ٹ‬
‫واہںواجےنوںیمووکیئودوشاریوشیپوںیہنوآےئویگ۔‘‘معپکرروےنووحہلصودےتیو‬
‫’’امہراوڈیملکیووزیہوےہواسوےیلوںیمہویھبودلجوروایگنوںیمودتقو‬
‫شیپوںیہنوآےئویگ۔سبورھپوآپویھبواجےنویکوایتریورکںی۔‘‘وآیٹنوےنو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’آپوےبورکفووہواجںیئوآیٹن۔ںیمولکویہوٹکٹواالپیئورکوںواگ۔‘‘ و‬
‫‪324‬‬
‫معپ کررورھگواچنہپووتواسوےکولیسورپوونرویکوےبوامشرواکزلوآیکچوںیھت۔اسوےنو‬
‫وفریواےسواکؽویک۔رگمووہوابروابروڈالئورکےنوےسویھبورویسوانویکو‬
‫یئگ۔معپ رکروےنوانایبوےکوربمنورپویھبووکششویکورگموہوربمنوآػواھت۔ونرواکو‬
‫اسیوامیواسیویھبووموجدواھت۔’’معپ رکرواصبحوںیموانایبویکوزکؿوونرو‬
‫وہں۔آپوےسوابتورکانواچیتہووہں۔آرخوآپوریمیواکؽوویکںوووصؽو‬
‫ںیہنورکورےہ؟ایھبووتوآپوااتپسؽوںیمویہوںیہوہن۔‘‘ و‬
‫معپ کرروےنواکیوابرورھپورٹایئویکورگموونروےسوابتوہنووہویکس۔وفؿویکواگلاترو‬
‫رسیتیویٹنھگوےنومعپ رکرووکورہگیودنینوےسودیباروایک۔اکؽوونرویکویھت۔معپ رکرو‬
‫لپورھبوںیمووپریورطحودیبارووہورکوونروےسواخمبطووہا۔ و‬
‫’’ولیہومعپ کرروںیموونروابتورکوریہووہں۔آپوےسوابتوںیہنووہویکسو‬
‫ویکں؟‘‘ و‬
‫’’ونروںیموراتوےئگوکتوآپووکواکںیلورکاتوراہ۔‘‘ و‬
‫‪325‬‬
‫ئ س‬
‫’’رگموںیموانایبوےکواپسویھتواوروریماولیسویھبواسیلی و‬
‫تواھت۔اسو‬
‫ےسوےلہپوںیموےنوآپووکوینتکواکزلوںیک۔اسیوامیواسیویھبوایک۔رگموآپو‬
‫ےنووکیئو ک‬
‫ریایئویہوںیہنودای۔‘‘ونروےنویھبووکشہوایک۔ و‬
‫’’اہںووہوبجوآپوےنوےھجموہیواانملکوربخودیووتوںیموتہبوڈرٹسبو‬
‫وہوایگواورودلجیوںیمولیسورھگووھچڑوآای۔ااتپسؽواچنہپووتوایدوآای۔بجوآپو‬
‫ولوگںوےسولمورکواسپورھگواچنہپ۔وتوآوپویکوےبوامشرواکزلوآیکچوںیھت۔رھپو‬
‫بجوںیموےنوراہطبوایکووتوآپویکورطػوےسولمکمواخومیشواھچیئو‬
‫ریہ۔‘‘معپ کرروےنوونرووکولیصفتوےسواتبای۔ و‬
‫’’ونروہیوایکووہاوےہوآرخو؟انایبوےنوایکونشنیٹویلوےہ؟‘‘معپ کرروےنو‬
‫’’ںیمووخدوریحاؿووہںومعپ کرر۔مہوتہبووخشوویپگںوںیموراتودووےجبو‬
‫کتورصموػوریہوںیہ۔انایبوتہبورسکلیویھت۔بجومہووسےنوںیگلووتو‬
‫انایبوےکولیسورپوےکیودعبودرگیےوالدعتادوامیوامیواسیوآےنوےگل۔ںیمو‬
‫میکش‬
‫ےنواےسوذماؼوایکوہکواہمترےومعپ کرروےکو جووآرےہوںیہ۔وہوںیہمتوتہبو‬
‫‪326‬‬
‫میکش‬
‫سمورکوراہوےہورگموبجواسوےنو وجورڈیوےیکووتووہورکچاورکورگوزپی۔ںیمو‬
‫اھبگورکواسوےکواپسویچنہپووتواسواکودبؿورلزوراہواھتاورووہورکاےتہووہےئو‬
‫ےبووہشووہویئگ۔اےسواکیٹووہواکچواھت۔اسراودبؿوربػویکوامدننورسدواورو‬
‫ےنیسپوےکورطقےواسوےکورہچےورپوایعںووہورےہوےھت۔مہواےسوریکسکیکوٹو‬
‫یکواگڑیوںیموےیلوااتپسؽوےچنہپ۔رھپواسوےکووہشوم کیںاآےنوکتومہورپو‬
‫ایقتمویہوزگریتوریہ۔المزہموےنواسواکلیسواسوےکورمکےوےسوافصیئو‬
‫رکےتووہےئوااھٹایواوروںیمہوااتپسؽوالورکودای۔بتوںیموےنوآپووکواالطعو‬
‫دی۔‘‘ونرولیصفتواتبوریہویھتواورومعپ رکرواکودامغورکچاوراہواھت۔ و‬
‫میکش‬
‫’’آپوےنوداھکیوںیہنووہو جووایکوےھت؟‘‘معپ کرروےنورپاشیینوےسو‬
‫’’اہںومعپ کررواسوںیمووکیئوسیبوےسوزادئووصتریںیوںیہ۔آپویسکو‬
‫میکش‬
‫ڑلیکوےسوفلتخمووپزوںیموداھکیئودےورےہوںیہ۔وہوڑلیکووکؿوےہ؟ہیو جوو‬
‫سکوےنوڈنیسوےیک۔ےھجموںیہنوولعمؾ۔ابووجوانایبوےنووہشواھبنسالوےہو‬
‫وتواسوےنوھجموےسووپاھچوےہوہکوےھجموایکووہاوےہ‘ںیمواہکںووہں؟ںیموےنو‬
‫‪327‬‬
‫اےسواتبایوہکواہمتریوتعیبطورخابووہویئگویھت۔اسووتقومہوااتپسؽوںیمو‬
‫ںیہ۔رپاشیینویکووکیئوابتوںیہنوابومتوابلکلوکیھٹووہ۔ایکومعپ کررووکوآپو‬
‫ےنوںیہنواتبایوایھبوکت؟‘‘واسوےنواتبای۔ و‬
‫’’اہںینااودایوےہ۔وہوآایواھت۔اہمترےواپسواکیفودریووموجدوراہو‬
‫ےہ۔رگمواسوےنوآپووکوڈرٹسبوںیہنورکانواچاہ۔‘‘ و‬
‫’’رھپوابووہواہکںوےہو؟‘‘ و‬
‫’’ںیہکوابرہوالکنوےہوںیموایھبوالبیتووہںواےس۔‘‘ و‬
‫’’وہوھجموےسوابتوےیکوریغبوالچوایگ۔‘‘ و‬
‫انایبوتہبوذجابیتووہےنویگل۔اسوےنواینپوالکیئواینپوآوھکنںورپوریھکووتو‬
‫اسویکوآوھکنںوےسوومےٹوومےٹوآوسنوےکورطقےواسویکواگولںوےسو‬
‫ےنہبوےگل۔ و‬
‫’’زیلپوآپووفراووآںیئ۔‘‘ونروےنوےسیجوروورکواہکواورواکؽواکوالگودوبچو‬
‫ایل۔معپ کررووکواگلوےسیجواسوےکودبؿوےسوروحورپوازورکویئگووہ۔اسوےنو‬
‫ںیکلپوومدنورکورہچہوآامسؿویکورطػوااھٹای۔اکیوانمغکویسوآہواسوےکو‬
‫‪328‬‬
‫وبلںوےسولیھپویئگ۔رھپوبجووہوانایبوےکوڈیبوکتوچنہپوراہواھت۔ونروکھجو‬
‫ےکوانایبوےکواپٔوںودابوریہویھت۔ و‬
‫’’وبینودھکیووتووکؿوآایوےہ؟‘‘ونروےنوآہتسہوےسواکپرورکواہک۔انایبو‬
‫ےنووفراووآںیھکنووھکںیل۔معپ کررووکوداھکی۔اسوےکووپرےوووجدوںیمورلزاواسو‬
‫اطریووہاورھپواکیکیواسوےنودوونںواہوھتںوےسواانپورہچہوڈاھاپنواوروےسیجو‬
‫نیبورکوےکوروےنویگل۔ و‬
‫’’وبینوزیلپ۔ایکورکوریہووہومت؟وبینوزیلپ۔‘‘وونروےنواےسواھبنسال۔اسو‬
‫ےکورہچےوےسواسوےکواہھتواٹہےنویکووکششویک۔رگموانایبوےنو‬
‫زماتمحوےکووطرورپواہھتوہنواٹہےئ۔ و‬
‫’’اجؿومعپ کرر!‘‘معپ کرروےنواسورپوکھجورکولکشمبواہک۔ونروےھچیپووہو‬
‫یئگ۔معپ کرروےنوانایبویکوالکایئںوڑکپوںیل۔ و‬
‫’’ںیموآوایگووہںوہنوایر۔آیئوامیووسری۔ےھجموآےنوںیمودریووہو‬
‫یئگ۔‘‘معپ کررویکوآوازودشتومغوےسوردنھویئگ۔ااچکنوانایبوےنواےنپو‬
‫‪329‬‬
‫رہچےوےسواہھتواٹہےئواورووخدورپوےکھجووہےئومعپ کررویکورگدؿوںیموابںیہنو‬
‫ڈاؽورکواےسوےلگوےسواگلوایلواورویجورھبوےکوروودی۔ و‬
‫’’رسکلیوایرووخدووکواھبنسول۔ڈارٹکوےنوآپووکوتہبوآراؾواکواہکو‬
‫ےہ۔‘‘معپ کرروےنوڑبےوایپروےسواسویکوابںیہنواےنپوےلگوےسوااترںی۔ و‬
‫’’ابوںیمورمویھبواجٔوںووتوےھجمودھکوںیہنووہواگہکوںیموےنوآرخیو‬
‫اسںیسنواہمتریوابوہنںوںیمویلوںیہ۔‘‘ و‬
‫’’زیلپووبین۔ویکںوایسیودھکودےنیووایلوابںیتورکیتووہ؟ںیہمتوایکوربخو‬
‫اہمتریوامیبریواکونسورکوھجمورپوایکوایقتمووٹیٹوےہ۔اوہللواعتٰیلوآپووکو‬
‫تحصودےواگ۔آپوتہبودلجوکیھٹووہواجںیئویگ۔ںیمووہںوانواہمترےو‬
‫اپس۔ابوںیمواہیںوےسوںیہکوںیہنواجٔوںواگ۔سبومتوازییووہواجٔو۔‘‘ و‬
‫معپ کرروےنواےسوےبوانپہوڈاھرسودی۔انایبوےکووبلںورپوزیمخویسورکسماٹہو‬
‫یجسواورووہواینپوآوھکنںویکویمنواصػورکےنویگل۔رھپوونروےنوآےگوڑبوھو‬
‫رکواسویکویگیھبوںیکلپواورورتورہچہواصػوایک۔معپ رکرواسوےسوتہبویسوابںیتو‬
‫رکانواچاتہواھت۔رگموانایبوےسوابتورکانویسکویھبووطروانمبسوہنواھت۔ و‬
‫‪330‬‬
‫’’معپ کررواصبحوزیلپوآپوابرہوےلچواجںیئ۔ڈارٹکزویکوآدمواکوھچکوہتپو‬
‫ںیہنووہاتوبکوارٹنووہواجںیئ‘‘ونروےنوااتپسؽوےکوڈنلپسویکورطػومعپ کررووکو‬
‫وتہجودالیئ۔معپ کرروےنوےبویسبویکواحتلوںیموانایبویکورطػوداھکی۔انایبو‬
‫اےنپووہٹنوداوتنںوںیمودابےئواےسودےھکیواجوریہویھت۔ےسیجووہوالچورکو‬
‫اسوےسوھچکوانہکواچہوریہووہ۔معپ کرروےنوٹلپورکووبلھجودقومںوےسو‬
‫دروازےوکتواکورفسوایک۔ونروانایبووکواھبنسےنلویگل۔معپ کرروےکودامغوںیمو‬
‫انایبووکوےنلموواےلوامیوامیواسیوںیموآےنووایلووصتریںیووھگؾوریہو‬
‫ںیھت۔ںیہنجودھکیورکواےسودشدیواکیٹووہاواھت۔ونروےنواتبایوہکووہوسیبو‬
‫ےسوزادئووصترییکں مہیکن۔انیقیووہووصتریںیورداواورومعپ کررویکوںیھت۔وجووسیچو‬
‫یھجمسوامیکسوےکوتحتوانبیئویئگوںیھت۔وجووصنمےبوےکواطمقبوانایبووکوڈنیسو‬
‫یکوںیئگ۔اتہکووہومعپ کرروےسورفنتمووہواجےئواوروہیواکؾواخدلوکلموےنوداھکایو‬
‫اھت۔رگموہیووصتریںیوانبیئوسکوےن؟رداووتواسوےکواپسویھت۔اسوےنودامغو‬
‫رپوزورودےورکووساچووتواےسوایدوآےنواگل۔بجووہواپرکوںیمویھچبو‬
‫رتھچویںویکورطػوڑباھواھتواورورداوےنواےسوومکلیواہکواھت۔اسووتقواکیو‬
‫‪331‬‬
‫وجڑاولبیٹوےسواھٹورکواؿوےسوذراورپےواکیفودریوکتووفوٹورگایفورکےتو‬
‫رےہوےھت۔اسواکوبلطموےہووہویھبورداوےکواسھتوےھتواورورداواسوےیلو‬
‫ریمےورقبیووہورکویھبکودنکےھورپواہھتوریتھکویھبکورہچےوےکورقبیو‬
‫وہورکورکسماےتووہےئواسےنمودیتھکی۔ےسیجووصتریوونباوریہووہ۔ و‬
‫معپ کرروےنو و‬
‫وفراورداواکوربمنوڈالئوایک۔ و‬
‫’’آپورداوابتورکوریہوںیہوان۔‘‘ و‬
‫’’اہںواوروآپومعپ کررواصبحوںیہوان۔‘‘ و‬
‫’’اہںورداوےھجموہیواتبٔو۔اسودؿوآپوریمےواسھتوالماقتوںیمووجو‬
‫وصتریںیوونباوریہوںیھت۔وہوامہرےواردورگدورےنہوواالووجڑاووتوںیہنواھت۔وجو‬
‫اظبرہواینپووصترریںیوانبورےہوےھت۔‘‘معپ کرروےکوےجہلوںیمویگفخویھت۔ و‬
‫’’ںیہنومعپ کررواصبحوریماووتواسووجڑےوےکواسھتووکیئوقلعتوںیہنو‬
‫’’متووھجٹووبؽوریہووہوردا۔ابویھبووتقوےہوےھجموچسواتبودو۔وہو‬
‫امتؾووصتریںیوےھجموامیوامیواسیوےکوذرےعیوڈنیسویکویئگوںیہ۔نجوںیمومتو‬
‫‪332‬‬
‫اسورمیکےویکورطػووتمہجووہورکووصتریںیوونبایتواصػوداھکیئودےو‬
‫ریہووہ۔‘‘معپ کرروےنوڑگبورکواہک۔ و‬
‫’’معپ کررواصبحوزیلپوریمیوابتورپونیقیورکو۔ںیمواسووجڑےوےسو‬
‫آانشوںیہنووہں۔ںیموبجوواہںویچنہپووتواےنپوےیلواکیواخیلورتھچیواکو‬
‫ااختنبوایک۔آپوایھبوںیہنوآےئوےھت۔ںیموواہںوھٹیبوریہووتوہیووجڑاوواہںو‬
‫آوالکن۔ےھجموالسؾواہکواورووہوآسپوںیموپگوپشورکےنواگل۔ڑلیکوےنو‬
‫ریمےواسھتورفیووہےنویکووکششویکورگموںیموزایدہواسوےسورفیوںیہنو‬
‫وہیئ۔اہتبلواسوےکورپوزوروارصاررپوںیموےنواسوےکواسھتووصتریورضورو‬
‫ونبایئ۔رھپوآپوآوےئگواورووہولبیٹووھچڑورکواھٹوےئگ۔رھپووہوواہںووموجدو‬
‫رےہوےھتواورووصتریںیوانبےتورےہوےھت۔رگموںیمواںیہنووکشمکورظنوںو‬
‫ےسوںیہنودھکیوریہویھت۔اکیودووابرواؿوےکورمیکےواکورخوامہریورطػو‬
‫آایواھت۔شلفویھبومہورپورگیویھت۔رگمووہوولگومہوےسواکیفودوروےھت۔ہیو‬
‫ابتووسیچویھبوںیہنواجویتکسویھتوہکووہوںیمہورچکپازئورکورےہوںیہ۔‘‘ و‬
‫‪333‬‬
‫رداوےنواسریوابتولیصفتوےسواتبیئ۔وجوارگوتقیقحورھبیویھتووتووہو‬
‫وصتریںیوانایبوےکوربمنورپوےسیکوآوںیئگواوروارگوہیوبسووسےچوےھجمسو‬
‫وصنمےبوےکوتحتووہوراہوےہووتورداومعپ رکروےسووھجٹوویکںووبؽوریہو‬
‫یھت؟ہکبجووہواےنپوابرےوںیمواےسواصػواتبویکچویھتوہکوںیمووکؿووہںو‬
‫اوروےھجموسکوےنواہمترےواپسواوروسکودصقموےکوےیلواجیھبوےہ؟ و‬
‫معپ کرروھچکودریوذتذببوںیموںیموراہ۔رھپورداوےسواخمبطووہورکواہک۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوردا۔ںیمواسوابتویکواھچؿونیبورکوولںواگ۔رھپومتوےسو‬
‫ابتووہویگواوروںیمومتوےسوادیموروھکںواگوہکومتوےھجموڈاجورکےنویکو‬
‫وکششوںیہنورکوویگ۔‘‘ و‬
‫’’رہزگوںیہنومعپ کررواصبحورہزگویھبوںیہن۔ںیمویھبکوآپوےسو‬
‫وھجٹوںیہنووبولںویگواوروارگویسکوومڑورپوےھجمواخدلوکلمواکواسانمویھبورکانو‬
‫زپاووتوںیموآپوےکورووربوواسوےسوابتورکوںویگ۔آپووکووخدوادنازہووہو‬
‫اجےئواگوہکوںیموآپوےکوقحوںیموینتکوصلخمووہں۔‘‘رداوےنواہکووتومعپ کررو‬
‫ےنواسواکورکشہیواداورکوےکوابتومتخویک۔ و‬
‫‪334‬‬
‫رھپوبجومعپ رکروےنوانایبوےکولیسورپوامتؾواصتوریووخدوالمہظحورکوںیل۔وجو‬
‫ونروےنواےسوایہمویکوںیھتووتواخدلوکلموےکوالخػووکیئودقؾوااھٹےنوےسو‬
‫ےلہپواسوےنواکیوابرورداوےسوقیقحتورکانورضوریواھجمس۔اسوےنوامتؾو‬
‫اصتوریوےکوامیوامیواسیواےنپولیسوںیموولڈوےیک۔رداوےسوےنلمویکووخاشہو‬
‫یک۔رداوےنواےسواےنپواہںوآےنویکودوعتودےودی۔معپ کرروےنوانمبسو‬
‫اھجمسہکواسواہبوےنورداواکواکھٹانویھبوولعمؾووہواجےئواگ۔رداوےنواےسورپو‬
‫وجشوادنازوںیموومکلیوایکواورواےنپورمکےوںیمواھٹبورکووخردووونشوےسو‬
‫وتاعضورکانواچیہ۔رگمومعپ کرروےنواچےئورپویہواافتکوایک۔امتؾواصتوریودھکیورکو‬
‫رداویھبوریحاؿورہویئگ۔ و‬
‫’’ہیووتووصخیصووطرورپوامہریواصتوریوانبےنوےکوےیلواسووجڑےو‬
‫وکوواہںوانیعتتوایکوایگواھتواوروہیویھبووکیئواخدلوکلموےکویہواجےننوواےلو‬
‫ولگوےھت۔وہنجںوےنووصتریںیوانبوںیلواورواخدلوکلموکتواچنہپںیئ۔‘‘ورداو‬
‫ےنہکویگل۔ و‬
‫‪335‬‬
‫’’رگمورداوارگومتواسووجڑےووکوںیہنواجیتنوںیھتووتورہوابرواہمتریو‬
‫وتہجوادرھوویکںویلچواجیتویھت؟ےسیجومتواؿوےسووصتریںیوونباےنویکو‬
‫وخاشہودنمووہوریہووہ۔‘‘معپ کرروےنوزورودےورکووپاھچ۔ و‬
‫’’دخباومعپ کرروااسیوںیہنوےہ۔وہوولگووتواگلاترووصتریںیوانبورےہوےھتو‬
‫اوروںیموآپوےسوابںیتورکےتووہےئوادرھویھبودھکیویتیلویھت۔اجےنو‬
‫ویکںوآپوےسوابںیتورکےتووہےئوےھجموتہبوااھچوگلوراہواھتواوروایسفنیتو‬
‫وطرورپوںیمواسووجڑےووکوداھکاناچیتہویھتوہکومتودوھکی۔امہریووجڑیویسیکو‬
‫گلوریہوےہورگموےھجموہیوولعمؾوہنواھتوہکووہووتواچےتہویہویہیوابتوےھتوہکو‬
‫ںیموآپوےکواسھتوالکمہؾوروہںواوروادرھویھبووتمہجوروہں۔‘‘ و‬
‫رداوےنوہیوابتواجنےنوایکواترثودےنیوےکوےیلوہہکودی۔معپ کررویسکویمتحو‬
‫ےلصیفوکتوانوچنہپواکس۔سجوربمنوےسووہوامتؾوامیوامیواسیوڈنیسوےیکوےئگو‬
‫ےھت۔وہوربمنووتمارتوٹکوآػواجوراہواھت۔رھپویھبومعپ رکروےنوہقلعتموربمنووکو‬
‫رٹسیورکےنوےکوےیلویلیٹوڈاپیرٹنمٹوےسواےنپووسرزسووکواامعتسؽورکےتو‬
‫وہےئولمکموڈاٹیوولکناای۔ و‬
‫‪336‬‬
‫انایبووکوامیوامیواسیوڈنیسورکےنوواےلوومابلئوٹیسوںیمووجوربمنوآؿواجو‬
‫راہواھت۔وہواخدلوکلمواکوٹکیٹنکوربمنویہواھت۔ و‬
‫معپ کررواکوزایدہورتووتقوااتپسؽوںیموانایبوےکواپسویہوزگروراہواھت۔اسھتویہو‬
‫انایبووکواڈنیلگنوےلواجےنواکولمعوزیتیوےسواجریواھت۔وہوبجویھبوانایبو‬
‫ےکواپسواجات۔رہوابروانایبویکواحتلوددیینووہواجیت۔وہواےنپوادنروےپھچو‬
‫یسکورہگےومغویکوسیٹوےسوےبواحؽووہےنویتگل۔معپ رکرواےسوالصووااعقتو‬
‫ےسوآاگہورکانواچاتہواھت۔ابالٓرخومعپ رکروےنوونرویکودمدواحلصویک۔ونروےنویہو‬
‫امتؾووااعقتوےسوانایبووکووےفقووےفقوےسوآاگہوایک۔رھپوانایبوےنووخدو‬
‫معپ کرروےسوابتویک۔ و‬
‫’’سبووہوامیوامیواسیوےسوآےنووایلووصتریںیودھکیورکوھجمورپواکیو‬
‫وزینواشکواسوزگراواورورھپوےھجمواانپوھچکووہشوہنوراہ۔ےھجمواگلوےسیجوریمےو‬
‫دؽورپوربؼویسورگیوےہواورواسوےنوےھجموالجودایوےہ۔‘‘انایبوےنومعپ کررو‬
‫اکوابزووڑکپورکواےنپورہچےوےسواگلایواورواسوےکوآڑےلورکودشتومغوےسو‬
‫کلھچوایھٹ۔ و‬
‫‪337‬‬
‫’’متوےنواانتوارثوویکںوایل؟ایکوںیہمتوھجمورپواامتعدوںیہنواھت؟ایوریمیو‬
‫تبحمورپوکشواھت۔‘‘معپ کرروےنواےسوڈاھرسودےتیووہےئووپاھچ۔ و‬
‫’’ااسیوھچکویھبوںیہنواھتومعپ کرر۔سبواینتووصتریںیودھکیورکوںیمووخدورپو‬
‫اقوبوہنورھکویکس۔‘‘انایبوےنووجابودای۔ و‬
‫’’ونروےنوآپووکولیصفتواتبودیووہویگوہکورداوانیموڑلیکوھجموےسو‬
‫ےنلموآیئ۔اےسواخدلوکلموےنورمقواکوالچلودےورکوہیوڈراہمورکےنوےکو‬
‫ےیلواامعتسؽوایکواھت۔رداوےنوےھجموبسوھچکواتبودایوےہ۔آپویکوتعیبطو‬
‫احبؽووہواجےئ۔اڈنیلگنوےسووایسپوںیمورداوےسوآپویکوالماقتورکأوںو‬
‫اگ۔وہووخدوآپووکواتبےئویگوہکوہیوبسوھچکواخدلوکلموےکووصنمےبواکو‬
‫ہصحواھت۔ںیمواسواکوربمنورٹسیورکواکچووہں۔سجوربمنوےسواسوےنوہیو‬
‫وصتریںیویجیھبوںیھت۔درالصووہومتوےسواینپوےبوزعیتواکوااقتنؾوانیلواچاتہو‬
‫اھت۔اسوےیلواسوےنواینتوڑبیوالپگننورکوےکووبثتورفامہورکوےکوںیہمتو‬
‫ھجموےسورفنتمورکےنویکووکششویک۔اسویکوہیواسزشوںیہمتوھجموےسودورو‬
‫ہنورکویکسووتوںیہمتواسودقروذینہواذتیوےسودوواچرورضورورکودایوہکومتو‬
‫‪338‬‬
‫زدنیگواوروومتویکوشکمشکوںیمویلچوںیئگ۔اسوےنوےلہپواینپوویبیودمہحیویکو‬
‫زدنیگوربابدویک۔ابوںیمہوربابدورکےنویکواسزشورکوراہوےہ۔اخدلوکلمو‬
‫تہبویہومکورظػواوروایٹھگووسچواکوامکلوےہ۔ںیمواےسویھبکوںیہنو‬
‫وھچڑوںواگ۔‘‘معپ کرروےنواہنتیوےصغویکواحتلوںیمواہک۔ و‬
‫’’ںیہنومعپ کرر۔اےسیومکورظػوولوگںوےکواسھتوںیہنواانھجلواچےیہ۔وجو‬
‫ولگواینپوزعتواکوااسحسوںیہنورکےت۔وہویسکودورسےویکوزعتووکوبکو‬
‫اتیمہودےتیوںیہوالھب؟‘‘ و‬
‫’’ہیودھکوریمےودقمروںیمواھکلواھت۔اسویکوہیورحتکووتوسبواکو‬
‫اہبہنواھت۔ںیمواجیتنووہںوہکوآپوےکودؽوںیموریمیوینتکودقروووزنمتلو‬
‫اورواانپتیئوےہ۔یسکویکواسزشوامہراوھچکوںیہنواگبڑویتکس۔اسویکواسریو‬
‫اچںیلواناکؾووہںویگواورواےسوہنمویکواھکینوزپےویگ۔اسویکوتقیقحومہو‬
‫رپوایعںووہویکچوےہ۔ابوآدنئہومہواتحمطورںیہوےگ۔‘‘ و‬
‫انایبوےنومعپ رکرووکواھجمسےنویکووکششوںیموبسوابںیتوہہکوڈاںیل۔ںیہنجو‬
‫نسورکومعپ رکروپچواسووہوایگ۔ و‬
‫‪339‬‬
‫رھپووہودؿویھبوآایوسجوروزوربشٹوارئالنئواکوایطرہوانایبواسویکواممواورو‬
‫معپ کررووکوےیلوالوہروےسودنلؿوےکوےیلورپوازورکوایگ۔ و‬
‫زہمویکواممورعماجومگیبوزہموےکورےتشویکوالتشوںیمورسورگداںو‬
‫یھت۔ادرھوزہمورہواحؽوںیمورفایؽووکواپانواچیتہویھت۔زہموےکواپاپواویبو‬
‫اصبحویھبواینپویٹیبویکووخاشہووپریورکےنوےکوآرزوودنموےھت۔رگمو‬
‫رعماجومگیبوابپویٹیبوےکوےلصیفووکووبقؽورکےنوےسواصػوااکنریویھت۔رھگو‬
‫ںیمواکیوبیجعویسوشکمشکولچوریہویھتواورواسورسدویسوگنجوےنوبسو‬
‫اکووکسؿوربابدورکوراھکواھتواوروہیواہیملورصػواویبوکلموےکورھگوںیموںیہنو‬
‫ہکلبورہواسورھگوںیمودروشیپوےہ۔اہجںواوالدوےکورےتشوانوتںویکوابتو‬
‫یتلچوےہ۔ںیہکورغتبوآڑےوآواجیتوےہواورووجاؿواوالدوےکوابولںوںیمو‬
‫اچدنیوےکواتروارتوآےتوںیہ۔ںیہکونپچبوےسویکویئگوینگنموآےگولچورکو‬
‫رقیبیوروتشںوںیمویسکواناچیقوےکوابثعومتخووہواجیتوےہ۔رھپواسوےٹیبو‬
‫‪،‬یٹیبووکویسکویئنوہگجوےئنووجنسگوںیمودبؽودایواجاتوےہ۔ و‬
‫‪340‬‬
‫رقیبیوروتشںوںیموہیواینورہتشوانووہےنوےکوابثعورمعورھبوےئلیکوووھچڑےو‬
‫زپواجےتوںیہ۔رھپوسجوہگجوریغوںوںیمورےتشودارایںواقمئووہواجںیئ۔وہو‬
‫اےنپونبواجےتوںیہواورووجواےنپووہےتوںیہ۔وہواگیبےنونبواجےتوںیہ۔آجو‬
‫یکولسنوےکووتونلچویہودبؽوےکچوںیہ۔ےلہپوامںوابپواینپواوالدوےکورےتشو‬
‫ےطورکےتوےھت۔اینپوونہبںویکواوالدواےنپواھبویئںویکواوالدوےسوایبیہو‬
‫اجیتویھت۔دوونںورھگاےنودھکوھکسوںیمواکیودورسےوےکواسھتورےتہو‬
‫ےھت۔ارگوےئنووجڑےوےکودرایمؿووکیئواالتخػویھبودیپاووہواجاتوتوڑبےو‬
‫اھبنسؽوایلورکےتوےھتواورواسورےتشووکواحبؽورےتھکوےھت۔ و‬
‫آجویھبواجنپبوںیمووطبرواخصوھچکورھگاونںوںیموہیورِتیوربرقارویلچوآو‬
‫ریہوےہ۔رگموابواسوںیمویھبودبتیلیوآانورشوعووہویکچوےہ۔ابوامںو‬
‫ابپوںیہنواوالدںیووخدواانپورہتشوالتشورکیتوںیہ۔وادلنیوےسواصػوہہکو‬
‫دےتیوںیہوہکوےھجموریمیودنسپواکوالفںورہتشوہنودایوایگوتوںیموےنواشدیورکینو‬
‫یہوںیہنوایورھپوںیمواسوےسووکرٹوریمجورکوولںواگ۔ریمیوابتوہنوامینو‬
‫یئگووتوںیمورھگووھچڑودوںواگ۔ںیمواینپواجؿوےسولیھکواجٔوںواگ۔وہوامںو‬
‫‪341‬‬
‫ابپواینپواوالدویکوےبواجودضواوروٹہودرھیودھکیورکوےبوسبووہواجےتو‬
‫ںیہ۔امںواےنپونہبواھبویئںویکواوالدوےسواینپواوالدواکووجنسگوانبےنوےکو‬
‫وخابودیتھکیوریتہوےہ۔ابپواینپونہبوایواےنپواھبیئوےسواےنپویقیقحورےتشو‬
‫وکواورووبضمطورکےنواکورھبوپروارادہوراتھکوےہ۔رگموبجوربوسںوےکوااظتنرو‬
‫ےکودعبووہوہحملوآاتوےہوہکواےنپودریوہنیوارامونںووکووپراوایکواجات۔اےنپو‬
‫وخاوبںووکوتقیقحواکوروپودایواجےئ۔ و‬
‫بتواوالدوااکنریووہواجےئووتوایکووہوامںوابپووٹٹورکورھکبوںیہنواجےتو‬
‫الھب؟ایکوایقتموزگرواجیتووہویگواؿوےکودؽورپواورووہواوالدواکوہلصیفوامےننو‬
‫رپووبجمرووہواجےتوںیہ۔ویںواےنپویقیقحوروتشںوےسورحموؾووہورکواپسورہو‬
‫رکودورویھبووہواجےتوںیہ۔ و‬
‫اہیںواکیوواہعقورعضورکاتووہں۔وجواجنپبوےکوالعہقودرایےئوجلتسوےکو‬
‫انکرےوآابدواکیویچکویسویتسبوںیموشیپوآای۔اریمویلعواکیووھچاٹواسو‬
‫زدنیمارواھت۔اﷲوےنواےسوےکیودعبودرگیےواستوایٹیبںودںی۔ابالٓرخوڑبیو‬
‫وتنمںواورورمادوںوےکودعبواسوےکورمدشویکوداعوےسواﷲوےنواریمویلعو‬
‫‪342‬‬
‫وکواٹیبودای۔سجواکوانؾواﷲودہتوراھکایگ۔ہیواؿوےکورمدشواکومکحواھتوہکوہیو‬
‫اٹیبواﷲوےنوآپووکووطبرواخصودایوےہ۔ذہلاواسواکوانؾویھبواﷲودہتوینعیو‬
‫اﷲوےنودایوراھکواجےئ۔اﷲودہتویکودیپاشئورپورھگوںیمویئکودؿوکتواشدیو‬
‫اکواسوامسںوراہ۔استوںینہبواےنپواھبیئووکوابریوابریوااھٹںیتواوروویںودؿو‬
‫رھبووہوالڈالیسکوہنویسکویکولغبوایودنکوھںورپووساروراتہ۔اسوےکوےلگوںیمو‬
‫اچدنیویکوالٹکوامنویتختواکیلوڈوریوںیمووموجدوریتہ۔ و‬
‫اپٔوںوںیمواچدنیواکوڑکاوابدناھوایگ۔وجواسوےکوڑباووہےنورپووطبروتنمو‬
‫درابرورپوااتراواجانواھت۔وپرےواگٔوںوےکوولگواﷲودہتوےسوتہبوالڈوایپرو‬
‫رکےتوےھتوہکووہوامںوابپواکوڑباواگنہمواساٹیبواھت۔ےبوانپہوالڈواوروایپروےسو‬
‫لپورکووجاؿووہےنوواالواﷲودہتوبجوایباہوایگووتواسویکواسریوںینہبوایبیہو‬
‫اجویکچوںیھت۔اﷲودہتووکواسوےکواتایویکویٹیبوونریوےسوایباہوایگ۔احالہکنو‬
‫اسواکوامومںواےسواینپویٹیبوےسوایبانہواچاتہواھت۔اﷲودہتویکووھپیھپواےسواانپو‬
‫داامدوانبےنویکورسحتوریتھکویھت۔اسویکودوواخالںیئوےگنہمویسواﷲودہتووکو‬
‫اینپویگنہموےسوالڈیلوایٹیبںودانیواچیتہوںیھت۔رگمواﷲودہتوےکوابپواریمویلعو‬
‫‪343‬‬
‫اکوہلصیفواھتوہکوےھجمواےنپوےٹیبووکواےنپواھبیئوےکورھگوایبانہوےہواورواسوےنو‬
‫ااسیویہوایک۔ڑبیودوھؾوداھؾوےسواشدیویکویئگ۔نیتودؿوکتووپریویتسبووکو‬
‫اریمویلعوےکورھگوےسواھکانواتلموراہ۔وپرےوالعےقوںیمواسواشدیووکوےبو‬
‫انپہورہشتویلمواورواےسواکیوایدواگرواشدیورقارودایوایگ۔ و‬
‫رگموہیواشدیودوواسؽوےکودعبویہوااجنؾوذپریووہویئگ۔اﷲودہتویکواینپوویبیو‬
‫ےسواَؿونبورےنہویگل۔رھگوںیموڑلایئوڑگھجاووہےنواگل۔استوونہبںوےنو‬
‫اینپورھباجیئواکوانیجورحاؾورکودایوہکووتوےنوامہرےوالڈےلواھبیئویکوزدنیگو‬
‫ںیموزرہووھگؽودایوےہ۔ںیمہوروتشںویکویمکوںیہن۔ابالٓرخوکھتواہرورکوونریو‬
‫ےنووخدویہواسورھگوےسوےلچواجےنواکوہلصیفورکوایل۔ویںواےسوالطؼودےو‬
‫رکوابپوےکورھگوجیھبودایوایگ۔ و‬
‫رھپواﷲودہتویکواخہلوےنواینپویٹیبورغصٰیواکورہتشواﷲودہتووکودےنیواکوہلصیفو‬
‫انسورکوبسووکوریحاؿورکودای۔ویکہکنووہواینپویٹیبورغصیواکورہتشوےلہپویہو‬
‫اےنپودویروےکوےٹیبوےسوےطورکویکچویھت۔ینگنموکتووہویکچویھت۔رگمواسو‬
‫ےنواےنپووشرہوےسواصػوہہکودایوہکوںیمویٹیبواکورہتشواہمترےواھبیئووکورہو‬
‫‪344‬‬
‫زگوںیہنودےویتکس۔ریمیویٹیبورغصیویسیجونیسحووولیمجوڑلیکوےئلیکوےنگھٹو‬
‫دقواکوامجؽووکیئووجڑوںیہنوراتھک۔متوےنوزربدیتسوہیوینگنمورکایئ۔ریمیویٹیبو‬
‫ادرھواجےنوںیمووخشوںیہنوےہ۔اﷲودہتواشدیودشہوےہووتوایکووہا۔اسو‬
‫یکووکیئواوالدووتوںیہنودیپاووہیئ۔وہوریمیویٹیبوےئلیکورہورطحوےسوومزوںو‬
‫ےہ۔سبوہیوریماوہلصیفوےہواورواسووکوداینویکووکیئواطتقودبؽوںیہنویتکس۔ و‬
‫امںویکوےبواجودضوےنوبسووکووسےنچورپووبجمرورکودای۔رھپوبجوڑلےکوےکو‬
‫ابپوےنواےنپواھبیئوےسوہہکودایوہکوںیموزربدیتسواہمتریویٹیبووکواینپووہبو‬
‫ںیہنوانبواتکس۔اہمتریوویبیویھبکواینپویٹیبواکورھگوںیہنوےنسبودےویگواوروہنو‬
‫یہواہمتریویٹیبویکوادرھوراضودنمیوےہ۔ذہلاورتہبوےہ۔متویٹیبواکورہتشواﷲو‬
‫دہتوےسویہورکوولواوروویںودوواھبویئںوےکودرایمؿودوریویکواضفواقمئووہو‬
‫یئگواورووہواکیودورسےوےئلیکوایبنجووہوےئگ۔ و‬
‫وتقوےنورکوٹودبیل۔اﷲودہتوےکواہںواکیواسھتودووڑجواںوےٹیبودیپواو‬
‫وہےکورھپوےکیودعبودرگیےونیتوایٹیبںودیپاووہںیئ۔ابواسویکواسوتںو‬
‫ونہبںویکوہیوآرزوویھتوہکومہواےنپواھبیئوےکووٹیبںووکواینپویٹیبواکورہتشو‬
‫‪345‬‬
‫دںیویگواورواسویکوویٹیبںووکواینپواینپووہبوانبںیئویگ۔اﷲودہتوےنواینپو‬
‫اوالدویکومیلعتووورتتیبورپووصخیصووتہجودےویھت۔اسواکواکیواٹیبواعدبو‬
‫یلعواوکسؽورچیٹواورودورساواٹیبواسدجویلعوآریموںیمورھبیتووہوایگ۔دوونںو‬
‫ےٹیبورساکریوالمزؾووہوےئگ۔اکیویٹیبوےنورٹیمکوایکووتوںینہبوارصارورکےنو‬
‫لگ کیںکہوسبوڑلویکںووکواسوےسوزایدہومیلعتویکورضورتوںیہنوےہ۔دوونںو‬
‫وٹیبںواورواکیویٹیبویکوںیمہوریتصخودےودو۔ و‬
‫ابووصرتواحؽوایسیودیپاووہویئگوہکواچروونہبںوےکواپسووٹیبںوےکورےتشو‬
‫وموجدوےھت۔اکیونہبواکواٹیبووجاؿواھت۔ہکبجوبسوےسووھچیٹونہبووجوےبو‬
‫اوالدویھتواورواسوےنواینپوڑبیونہبواکواٹیبوےلورکواپؽووپسورکومیلعتوےسو‬
‫آراہتسوایکواورووطبرووٹپاریورساکریوالمزتمودولایئ۔ابوہیونہبواچیتہو‬
‫یھتوہکواےنپواھبیئویکویٹیبواکورہتشوریمےووٹپاریوےٹیبووکوےلم۔ہکبجوبسو‬
‫ےسوڑبیونہبورہظہواسووحاےلوےسواےنپواھبیئورپوزورودےوریہویھتوہکو‬
‫بجوانہشزودیپاووہیئویھتووتوںیموےنواسووکواینپووہبوانبےنواکوہلصیفورکوایلو‬
‫اھت۔ریماواٹیبواسووحاےلوےسوہکوریمےوامومںویکویٹیبوانہشزوریمیوویبیو‬
‫‪346‬‬
‫ےنبویگ‪،‬واسوےسوتبحمورکاتوےہ۔ذہلاوانہشزورپوریماوقحوبسوےسوزایدہو‬
‫ےہ۔اسوےئلویسکووصرتویھبوںیموہیورہتشوںیہنووھچڑوںویگ۔وٹپاریو‬
‫اصبحویکوامںواینپودضورپواڑویئگوہکوںیمویسکووصرتویھبوانہشزواکورہتشو‬
‫ںیہنووھچڑوںویگ۔ںیموےنویھبواےسووہبوانبےنواکووخابوتہبورعےصوےسو‬
‫دھکیوراھکوےہ۔ و‬
‫ابورسیتیونہبوےنوبجواینپودووونہبںواکوہلصیفوانسوتواسوےنوہیوہہکورکو‬
‫بسووکوریحتوزدہورکودای‪ :‬و‬
‫’’انہشزووتوریمےوےٹیبورقیفووکودنسپورکیتوےہواورووہواسوےکوریغبو‬
‫یسکواوروےسواشدیورکانویہوںیہنواچیتہ۔ےبوکشواسوابتویکودصتقیو‬
‫آپوانہشزوےسووخدورکوںیل‘‘۔ و‬
‫افہمطویبویبویکوہیوابتونسورکودوونںواگبلطروںینہبواےنپواھبیئوےکورھگوچنہپو‬
‫ںیئگواورواسوربخویکودصتقیورکےتووہےئوےلہپوانہشزوےکوامںوابپوےسو‬
‫ابتویک۔رھپوبجوانہشزوےسووپاھچوایگووتواسوےنواینپوامںوےسواینپودنسپواکو‬
‫‪347‬‬
‫ااہظرورکےتووہےئواہکوہکوںیموآیٹنوافہمطوےکوےٹیبورقیفوےسواشدیورکوںو‬
‫یگ۔ و‬
‫انہشزواکوہیوہلصیفواجؿورکودوونںوونہبںوےنواےنپورسوٹیپوےئلواورواےنپو‬
‫اھبیئوےسورکتارورکےنوںیگل۔ و‬
‫’’اسوےئلویٹیبووکومیلعتودالیئویھتوہکوآجووہواےنپوہنموےسواانپو‬
‫مصخ(وشرہ)امگنوریہوےہ۔زابؿواکٹودوواسوینیمکویک۔اسووکوڑبوںویکو‬
‫زعتواکووکیئواپسویہوںیہنوےہ۔لکووکواسوےسووھچیٹویھبواینپودنسپواکو‬
‫مصخوامےگنوںیگ۔وہواتکسوےہووہواینپورمیضوےسواہجںواچںیہواشدیورکو‬
‫ںیل۔ایکورکوولوےگومتوولگواؿواک؟سبوابواہمتراورہتشوافہمطوےسویہواقمئو‬
‫رےہواگ۔مہودوونںورمویئگوںیہواہمترےوےئل۔زدنیگورھبوآپوےکو‬
‫دروازےورپوںیہنوآںیئویگ‘‘۔ و‬
‫رغصیوو‬
‫وہودوونںوالچوریہوںیھتواورواؿواکواھبیئواﷲودہتواورواسویکوویبیو ٰ‬
‫رجمومںویکورطحورسواکھجےئوےھٹیبوےھت۔وہواںیہنواھجمسےنویکووکششورکو‬
‫رےہوےھتوہک’’وانہشزواکورہتشوافہمطووکوےطورکوےنیلودو۔وھچیٹودوونںوایٹیبںو‬
‫‪348‬‬
‫ںیموآپوولوگںووکودےودوںواگ۔سبودوواچرواسؽودعبویہومہواںیہنو‬
‫رتصخورکودںیوےگ‘‘۔ و‬
‫ڑبیونہبوےنواکیویہورٹواگلوریھکویھتوہکوانہشزورصػوریمیووہبونبو‬
‫یتکسوےہ۔آپوافہمطووکواینپووھچیٹویٹیبواکورہتشودےودو۔انہشزوریمےو‬
‫وحاےلورکودو۔وٹپاریویکوامںوڑبیونہبوےسواھجلویئگوہکوارگوآجومتواھبیئو‬
‫ےسورہتشومتخورکیتووہووتولکووکواینپویٹیبواکوایکورکوویگ۔وجومتواعدبویلعورچیٹو‬
‫وکودےویکچووہ۔ و‬
‫ےھجمواےنپواھبیئوےسواسویکویٹیبواکورہتشوےلوےنیلودوواورومتواینپویٹیبووکواسو‬
‫یکووہبوانبودو۔ویںومہودوونںوںینہبواےنپواھبیئوےکوہشیمہورقبیورںیہو‬
‫یگ۔ارگوآجواؿوےسوقلعتووتڑیتووہووتویٹیبوریغوںووکودوویگواوروزدنیگورھبو‬
‫نہبواھبیئوےکورےتشوےسورحموؾووہواجےئویگ۔نہبوےنواےسواھجمسای۔ و‬
‫’’بجواھبیئویکواوالدویہوںیمہورکھٹاوریہوےہواورواھبیئواجؿویھبو‬
‫اینپویٹیبویکوابتووکورتحیجودےورےہوںیہووتوامہراوقلعتویہواؿوےسوایکورہو‬
‫ایگ۔متخووہوایگوآجوےسوبسوھچک۔سجواھبیئووکومہوےنوولرایںودےورکو‬
‫‪349‬‬
‫رپواؿوڑچاھای۔اسریوزدنیگوسجواھبیئورپواینپواجؿواھچنورویک۔آجواےسو‬
‫اوالدوایپریووہویئگ۔نہبواھبیئوےکورےتشویکووکیئواتیمہوابیقوںیہنوریہ۔ہیو‬
‫امہرےوابپویکوہگجویھبواھت۔رگموآجوامہراومنککہوامہرےوےئلواگیبہنووہوایگو‬
‫ےہ‘‘ و‬
‫وہونیبورکےتووہےئوروودی۔بتواﷲودہتویکوویبیورغصٰیویبویبووجوابو‬
‫کتواخومیشوےسوہیورکتارونسوریہویھت۔ااچکنوآشتواشفںویکورطحو‬
‫ٹھپوزپی۔ و‬
‫’’مہوےنوآپووکوبکورکھٹاایوےہ۔مہوآپویکویٹیبوےلویھبورےہو‬
‫ںیہواورواینپووھچیٹویٹیبویھبواہمتریووھجیلوڈاؽورےہوںیہ۔متورھپویھبوانو‬
‫وخشووہواورواےنپواھبیئووکونپچبوںیموالڈوڈلاےنوےکوےنعطودےوریہو‬
‫وہ۔ارگوامہریوانہشزویٹیبوےنوآپوےکوےٹیبوےسواشدیوےسوااکنروایکوےہووتو‬
‫مہواؿویکونہبوآپووکودےورےہوںیہ۔متوریمیویٹیبویکوزابؿواکےنٹوکتو‬
‫چنہپوںیئگ۔ےلہپواینپویٹیبوےسووتووپھچوولوہکووہوامہریووہبوےننبورپوراضودنمو‬
‫ےہویھبوایووہویسکواوروےکووخابودھکیوریہوےہ‘‘۔ و‬
‫‪350‬‬
‫’’ایکووکباسورکوریہووہومت؟ربخدارووجوریمیویٹیبوےکوابرےوںیمو‬
‫اکیوظفلویھبووبالووت۔اہمتریوانہشزوہنموامگنورکومصخوامگنوریہو‬
‫ےہ۔ریمیویٹیبوایسیوابتورکیتووتوڑجوےسواسویکوزابؿوچنیھکویتیلوںیم‘‘رہظہو‬
‫یبویبوےنوڑگبورکوےصغوےسوآگووگبہلووہےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’وتورھپونسوولورہظہومگیب۔اہمتریوکینوریستویٹیبورپونیویتسبوےکو‬
‫سجوڑلےکووکودنسپورکیتوےہ۔دؿوراتواےسواکںیلورکیتوےہ۔اسواکوانؾو‬
‫املسوےہ۔وہورتمحویلعواکواٹیبوےہ۔وجواسوراودؿوآوارہورگدیورکاتوراتہو‬
‫ےہویتسبوںیم۔ہیوااھچووہاووجوآجوابتولھکویئگ۔ںیمویھبواسورےتشوےسو‬
‫آپووکووجابودےنیووایلویھت‘‘۔ و‬
‫’’وھجٹووبؽوریہووہومت۔اتہبؿواگلوریہووہومتوریمیویٹیبورپ۔نسو‬
‫رےہووہومتواھبیئواجؿ۔اہمتریوویبیوریمیویٹیبورپوڑچیکوااھچؽورکورےتشوےسو‬
‫ااکنریووہوریہوےہ۔اہےئودخاایوزنیموویکںوںیہنوٹھپویئگ؟آامسؿوویکںو‬
‫ںیہنورگوزپاواسودبوزابؿووعرتورپ؟‘‘رہظہومگیبورسوےتٹیپووہےئوالچےنو‬
‫‪351‬‬
‫یگل۔ و‬
‫و‬
‫’’چسوابتویکوےہوان۔ایسوےئلوڑکویویگلوےہ۔اﷲودہتومتویھبونسو‬
‫ول۔رہظہویکویٹیبوہنومہوےنوینیلوےہواوروانویہورہظہووکواینپویٹیبواکورہتشودانیو‬
‫ےہ۔ارگوآپوےنواینپورمیضورکےنویکووکششویکووتوںیمواینپوویٹیبںووکو‬
‫رہنوںیموداکھودےودوںویگواورووخدویھبوالھچگنواگلورکورمواجٔوںویگ۔سبو‬
‫ہیوریماوہلصیفوےہ۔‘‘رغصٰیوےنواےنپواجمزیودخاووکواانپوہلصیفوانسودای۔ و‬
‫’’نسورےہووہواھبیئواجؿوایکوہہکوریہوےہوآپویکوزوہجومگیب؟ہیو‬
‫رضورواہمتراورھگوربابدورکےویگ۔ہیویھبکومہونہبواھبویئںوےکورےتشوںیہنو‬
‫وہےنودےویگ۔ہیومکوذاتووعرتوےہوااجڑودانیواچیتہوےہومہوبسو‬
‫وک‘‘دوونںوونہبںوےنواےنپواھبیئووکووھجنھجڑورکورھکودای۔ و‬
‫’’دخاواکوواہطسوےہوآپوبسووک۔پچووہواجٔو۔ریماودامغوٹھپوراہو‬
‫ےہ۔رہظہواہمتریوےبواجودضوےسوہیوبسووہوراہوےہ۔ایکوانہشزوےکوالعوہو‬
‫دورسیودووریمیوایٹیبںوںیہنوںیہ؟اؿوےسورفنتورکیتووہواوروانہشزووکو‬
‫‪352‬‬
‫اتیمہودیتیووہ۔ںیموبکورکھٹاوراہووہںوںیہمت۔ںیمووتودوونںووٹیبںواورو‬
‫ونیتںوویٹیبںواکورہتشواینپوونہبںوےسویہورکےنواگلووہںوان۔رھپویھبومتوےھجمو‬
‫اگیبہنوےننبواکوہنعطودےوریہووہ۔ذجابیتوہنوونب۔اکیودورسےویکوزعتووکو‬
‫روساوہنورکو۔انہشزوےنوارگورقیفواکوانؾوایلوےہ۔وتوںیموروکوولںواگواےسو‬
‫اہمترےوےٹیبوےسوایبوہںواگوابوںیم۔ںیمودھکیوولںواگووہوریمیوابتوےسیکو‬
‫ںیہنوامیتن۔ابووتواینپویٹیبویکوامضتنودےوہکووہوریتیوابتوامؿوےکو‬
‫امہریووہبوےنبویگ۔‘‘اﷲودہتوےنواینپونہبورہظہووکووچاکنےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اہں!ےسیکوںیہنوامےنویگ؟رغصٰیوےنووھجٹواہکوےہ۔ریمیویٹیبو‬
‫دودھویکورطحواپکوےہ۔ںیموایھبواجورکووپیتھچووہں۔رگموںیمواجیتنو‬
‫وہںوہکوااسیوھچکویھبوںیہنوےہ۔ہیوسبوریمیویٹیبوےنیلوےسوااکنرورکےنواکو‬
‫اہبہنوانبایوایگوےہ۔‘‘رہظہوےنورمکورپواہھتورھکورکوایلگنواچنےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’ااھچوارگوہیوںیموےنورہتشووھچڑےنواکواہبہنوانبایوےہووتورھپوہیواہبہنو‬
‫یہویہس۔ابوںیموریتیویٹیبووتوںیہنوولںویگ۔اچےہوداینوادرھوےسوادرھو‬
‫‪353‬‬
‫وہواجےئ‘‘رغصٰیویبویبویھبوبریووہیئوریشینویکورطحودیماؿوںیموآو‬
‫ںیئگ۔ و‬
‫’’وتووکباسودنبورکیتوےہوہکوںیہنوینیمک۔‘‘اﷲودہتوےنوآےگورغصٰیو‬
‫ےکورہچےورپودووڑپھتوڑجورکواگایلںویھبودےودںی۔رغصٰیواودنےھوہنمو‬
‫رگورکوالچےنویگلواورودوہٹپوالیھپورکودخاوےسواؿوےئلیکودبوداعںیئوامےنگنو‬
‫یگل۔اﷲودہتورھپواےسوامرےنوآےگوڑباھوتواسویکوونیتںوایٹیبںواسوےکو‬
‫آےگودویارونبوںیئگ۔ و‬
‫’’ابوامہریوامںووکوھچکوہنوانہکوااب۔ابوامہریوربداتشوےسوابرہووہو‬
‫ایگوےہوبسوھچک۔ںیہنواجانومہوےنواینپووھپویھپںوےکورھگ۔سجویکووہجو‬
‫ےسوآجوامہریوامںووکوےبوزعتوایکواجوراہوےہ۔واہںوامہریوایکوزعتووہو‬
‫یگ‘‘وہورساتاپوااجتحجونبورکواﷲودہتوےکواسےنموڑھکیوںیھت۔ و‬
‫اﷲودہتوےنوبضغوانکووہورکوویٹیبںورپویھبواہھتوااھٹودایواوروبسووکو‬
‫وھگوسنںواوروالوتںوےسواھچپڑےنواگل۔رھگوںیموخیچووواکپرواکورہکاؾوچمو‬
‫‪354‬‬
‫ایگ۔ولگواؿوےکورھگوعمجووہےنوےگل۔اڑوسوزپوسویکووعرںیتووتھچںورپو‬
‫امتاشیئونبوںیئگ۔ و‬
‫رھپوونہبںوےنواےنپواھبیئووکوڑکپاواورواٹپیئورکےنوےسورواک۔اچروںوامںو‬
‫ایٹیبںوآامسؿویکورطػوہنموااھٹےئونیبورکوےکورووریہوںیھت۔اﷲودہتو‬
‫اگایلںوکبوراہواھت۔ںینہبواینپوہگجووخدووکوولظمؾواورورغصٰیواورواسویکو‬
‫اوالدورپورجؾواعدئورکوےکواںیہنورجمؾوانبورکوبسوےکواسےنموشیپورکوریہو‬
‫ںیھت۔ و‬
‫رھگوںیموایقتمواکورظنمواھت۔ولوگںوےنورغصٰیواورواسویکوویٹیبںووکواھبنسالو‬
‫اوروادنرورمکےوںیموےلچواجےنووکواہک۔اﷲودہتووکوڑکپورکواھجمسای۔دریوےئگو‬
‫کتوہیواگنہہمواجریوراہواورورھپوہجیتنوہیوربآدمووہاوہکورغصٰیومگیبوےنواےنپو‬
‫ےکیمواکؽورکوےکواںیہنووفریواےنپورھگوالبای۔اسویکوامںواورووھچاٹواھبیئو‬
‫آےئواورورغصٰیومگیبووکوونیتںوویٹیبںوتمسوےلورکواےنپورھگوےلچوےئگواورو‬
‫اﷲودہتوےسوہیوابتوہہکوےئگ۔ و‬
‫‪355‬‬
‫’’ابویھبکوادرھوآےنویکووکششوہنورکان۔مہوےنورغصٰیویکوآپو‬
‫ےسوالطؼوینیلوےہواوروامہریووناایسںودعاتلوںیمویھبوہہکودںیویگوہکومہو‬
‫اینپوامںوےکواپسورانہواچیتہوںیہ۔وجوملظومتوےنواؿوبسورپوایکوےہ۔ابو‬
‫اسویکوزساومتورمعورھبووتگھبوےگ‘‘۔ و‬
‫اﷲودہتواکورھگواڑجوایگ۔دوونںوےٹیبوالمزؾوےھت۔اعدبویلعورچیٹووکورھگوآےنورپو‬
‫اسریووصرتواحؽوےسوآاگہوایکوایگ۔وہویھبواےنپوابپوےسورکتارورپوارتو‬
‫آای۔ و‬
‫’’سبواوبواجؿ!ابومہوےنواؿوامتؾووھپویھپںوےسواباکیئٹورکانو‬
‫ےہ۔زدنیگورھبواؿوےسووکیئوراہطبوںیہنورانھک۔رےتشوانےتورکانووتودورویکو‬
‫ابتوابووہوامہرےورھگویھبوںیہنوآوںیتکس‘‘۔ و‬
‫’’ایکووکباسورکورےہووہومت؟متووکؿووہےتووہوریمیوونہبںوےسو‬
‫رےتشوانےتومتخورکےکواںیہنوریمےورھگوآےنوےسوروےنکوواےل۔یسیجو‬
‫امںوویسیواوالد۔اہمتریوامںوریماورھگوااجڑورکواےنپوےکیمویئگوےہ۔وہوویٹیبںو‬
‫وکویھبواسھتوےلویئگوےہ۔ابووہواہیںویھبکوواسپوںیہنوآںیئو‬
‫‪356‬‬
‫ےگ۔اہمترےوامومںوےنواینپونہبویکوھجموےسوالطؼوامیگنوےہ۔ابووہو‬
‫ںیمواےسودوںواگواوروںیمودوھکیںواگوہکووہوےھجموریمیوایٹیبںوےسیکوںیہنو‬
‫دےتی؟‘‘اﷲودہتوےنوالچےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’ہیوملظورکورےہوںیہوآپواوبواجؿومہورپواورومہوآپووکوااسیویھبکو‬
‫ںیہنورکےنودںیوےگ‘‘۔ و‬
‫’’ںیموایھبواےنپواھبیئواسدجویلعوےسوابتورکاتووہں۔آپوذجابیتو‬
‫وہورےہوںیہواورواینپوونہبںووکووپسرٹورکےتووہےئوامہرےورھگواکوریشازہو‬
‫ئ‬
‫م‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫گ‬
‫ریھکبورےہوںیہ۔ابواہکں کنواہمتریواسریوہدردوںینہب۔یلچوںیئگوانو‬
‫اےنپواےنپورھگ۔ابواشؾووکواسورھگوںیمووچاھلوالجےنووکؿوآےئواگ۔مہو‬
‫اوالدوںیہوآپویک۔آپواسورھگویکوتھچوںیہ۔مہواسورھگوےکووتسؿو‬
‫ںیہ۔ںیمہوانورگأو۔متووخدورگواجٔووےگواورومتورگوےئگووتورھپووکیئواھبنسےنلو‬
‫واالوںیہنووہواگ۔اعدبویلعوےبویسبویکواحتلوںیمواےنپوابپووکواھجمسےتو‬
‫وہےئوآےنوواےلواحالتوےسوآاگہورکوراہواھت۔اڑوسوزپوسوےکورمدواورو‬
‫وعرںیتورھپوےسواؿوےکورھگوابپوےٹیبویکورکتارونسورکوعمجووہوےئگو‬
‫‪357‬‬
‫ےھت۔اؿوبسواکوومفقویھبویہیواھتوہکواﷲودہتوےنوطلغوہلصیفوایکو‬
‫ےہ۔اےسواینپوویبیواورواوالدووکورھگوےسواجےنوںیہنودانیواچےیہواھتواوروہنو‬
‫یہوابواےنپووٹیبںوےسواینتوٹہودرھیموےسوشیپوآانواچےیہ۔ و‬
‫راتووکواﷲودہتوےکورھگواسویکوبسوےسووھچیٹونہبوآہنمواینپویٹیبووکو‬
‫اسھتوےلورکوآںیئواورواؿواکواھکانوایتروایک۔رھپواﷲودہتوےکوامومںو‪،‬اسو‬
‫ےکورسسواورواسسواخہلو‪،‬ڑبیواخہلو‪،‬وھپیھپوزادواھبیئوہیوامتؾوولگو‬
‫اچنپتیئوےکووطرورپوعمجووہےئ۔اﷲودہتویکویھبسوںینہبویھبوچنہپو‬
‫ںیئگ۔دوونںورفنیقیوںیمورعمہکوآراورکتارویلچ۔آرخوںیمواﷲودہتوےکو‬
‫امومںووجووپریوربادریوںیمورمعوردیسہوےھتواںیہنواچنپتیئواکورسدارومیلستو‬
‫ایکواجاتواھت۔اوہنںوےنواانپوہلصیفوانسےتووہےئواﷲودہتوےسواہک۔ و‬
‫’’متوےنواینپویٹیبوانہشزواکورہتشواینپونہبورہظہووکودانیووہواگ۔وجو‬
‫انہشزویکوبسوےسوزایدہواگبلطروےہواورواسویکویٹیبواےنپواعدبوےٹیبوےسو‬
‫ایبوہوےگ۔دورسیویٹیبوافہمطوےکوےٹیبورقیفووکواورورسیتیویٹیبوونرورھبیو‬
‫‪358‬‬
‫ےکوےٹیبوےسوہکبجواسدجویلعوےکوےئلورصنتویبویبویکویٹیبووکومتواینپووہبو‬
‫انبٔووےگ‘‘۔ و‬
‫’’رگموامومںواجؿوآپواکوہیوہلصیفوریمیوویبیورغصٰیویھبکووبقؽو‬
‫ںیہنورکےویگ۔وہورہظہووکوانہشزواکورہتشویسکویھبووصرتودےنیورپوراضو‬
‫دنموںیہنوےہ۔اسویکورہظہوےسوایسوابتورپورکتارووہیئوےہواوروایسووہجو‬
‫ےسووہوریماورھگووھچڑورکویئگوےہ۔اﷲودہتوابلکلوکیھٹوہہکوراہوےہواھبیئو‬
‫اصبح۔رغصٰیوےنواصػوہہکودایوےہوہکوںیمویسکویھبووطرورپورہظہوےسو‬
‫اینپواوالدواکورہتشوںیہنووجڑوںویگ۔وہوتہبودضیوےہ۔ںیمہوڈروےہووہو‬
‫ااجتحجوےکووطرورپوااسیودقؾوہنوااھٹودے۔وجومہوبسوےکوےیلواصقنؿودہو‬
‫اوروروسایئواکوابثعووہ۔‘‘وہیوابتواﷲودہتویکواسسواخہلوےنوااھٹیئ۔ و‬
‫اسوےکووشرہوےنویھبواسویکورھبوپرواتدیئورکودی۔بتورہظہواورووٹپاریو‬
‫یکووادلہوکیبووتقووبؽواںیھٹ۔ و‬
‫’’اسویکوالھبوایکواجمؽوےہوہکووہوہنوامےن۔امہرےواخدناؿوےکو‬
‫رسرباہواکوہلصیفووہوےسیکوںیہنوامےنویگواورورھپواحیجواصبحواسوےکوامومںو‬
‫‪359‬‬
‫ںیہ۔ہیوزربدیتسویھبواسوےسواینپوابتوونماوےتکسوںیہ۔متوایمںوویبیویھبو‬
‫اینپویٹیبووکواسوےلصیفورپواقلئورکوےتکسووہ۔اہمترےوےئلوہیووکیئولکشمواکؾو‬
‫ںیہنوےہ۔ارگورغصٰیوےنواینپودضوہنووھچڑیووتوامہرےواھبیئواﷲودہتواکو‬
‫رھگواڑجواجےئواگ۔ڑگھجےووطؽوڑکپںیوےگ۔دعاوتلںو‪،‬رہچکویںوےکودےکھو‬
‫اھکےنوزپںیوےگ۔امہریواوالدوںوںیمویھبورفنںیتوںیلیھپویگ۔اسراواخدناؿو‬
‫اتمرثووہواگ۔اسوشفدوےکواصقنانتوےبوانپہوںیہ۔دخاوےئلیکوابویھبووتقو‬
‫ےہ۔لھبنسواجٔو‘‘۔ و‬
‫ہیوابتواحیجواصبحوےنوہہکودیواورورھپورغصٰیوےکووادلنیوےسواخمبطو‬
‫وہےئ۔ و‬
‫’’متورغصٰیووکواھجمسٔو۔وہودضووھچڑودے۔اسوںیمومہوبسویکو‬
‫الھبیئوےہ۔ںیمویھبورغصٰیوےسوابتورکوںواگ۔وہوامؿواجےئویگ‘‘ و‬
‫احیجواصبحوےنواےنپوےلصیفورپواےسومیلستورکواےنویکورہمتبثورکو‬
‫دی۔سجورپوبسووکواخومشووہواجانوزپا۔رگمواسوےلصیفواکوانشکیورسیتےو‬
‫دؿوارھبورکواسےنموآایگ۔رہظہویکویٹیبورپونیواےنپوآانشواملسوےکواسھتوراہو‬
‫‪360‬‬
‫رفارواایتخرورکویئگ۔املسواکوقلعتواؿویکوریغوربادریوےسواھت۔یھبسورسوٹیپو‬
‫رکورہوےئگ۔اشؾوکتووپریویتسبوںیموہیوربخولگنجویکوآگونبورکولیھپویئگو‬
‫ہکواتشمؼویلعویکویٹیبورتمحویلعوےکوےٹیبواملسوےکواسھتورفارووہویئگو‬
‫ےہ۔املسوےکووادلنیورتمحویلعوےکورھگویھبوفصواممتوھچبویئگ۔وپراو‬
‫اگٔوںواؿورپونعلونعطورکوراہواھت۔اںیہنوایٹلومٹیمودےودایوایگوہکولکوکتو‬
‫ارگوآپوےنوامہرویویٹیبورپونیووکوالتشورکوےکوواسپوہنوایکوتواسوےکو‬
‫رطخانکواتنجئوآپووکوانتگھبوزپںیوےگ۔ و‬
‫املسوےکوالخػواوغاویکوافیوآیئوآرودرجورکواودیویئگواورواؿویکوالتشو‬
‫دوونںورطػوےسویکواجےنویگل۔امتؾوزعزیورےتشوداروںوےنلموواولںواورو‬
‫املسوےکودووتسںوےکواہںواجورکوالتشوایکواجےنواگل۔امتؾووتمعقوہگجوےسو‬
‫یھبوانواکیمووہیئ۔اتگلواھتوہکواںیہنوزنیمولگنویئگوےہوایوآامسؿ۔ںیہکوےسو‬
‫یھبووکیئوربخوںیہنولموریہویھت۔وپسیلوراتووکورتمحویلعوےکورھگواھچہپو‬
‫امرورکواںیہنورپاشیؿورکیت۔ و‬
‫‪361‬‬
‫احیجواصبحوےنواﷲودہتویکوویبیواورواسویکوونیتںوویٹیبںووکواؿوےکورھگو‬
‫رغصیویکوویہودضویھتوہکوںیمواینپویٹیبوانہشزووکویھبکویھبو‬
‫واسپووھچڑا۔ ٰو‬
‫رہظہویکووہبوںیہنوےننبودوںگی۔رھپوبجورہظہویکویٹیبورپونیواکوواہعقواسےنمو‬
‫رغصیووکودیلووخیشووسحمسووہیئوہکوابورہظہویکویٹیبوریمیووہبووتو‬
‫آایووتو ٰو‬
‫ںیہنوےنبویگوان۔ذہلاوںیمویھبواینپویٹیبواکورہتشواؿووکودےنیویکوابواپدنبو‬
‫ںیہنوریہ۔وہٹوہٹسواکورہتشواھت۔بجووہوابتویہوہنوریہووتوابوںیموویکرکنو‬
‫رہتشودوںگی۔رھپویھبواسوےنووسچواچبروےکودعبواکیوہلصیفوایکواتہکو‬
‫انہشزوےکورےتشواکوڑگھجاویہومتخووہواجےئ۔اسوےنواینپویٹیبوانہشزوےسو‬
‫ابتویکوہکومتواینپووھپوھپوافہمطوےکوےٹیبورقیفوےسوابتورکو۔وہویسکو‬
‫ولیکوےسوابتوےطورکوےل۔متودعاتلوںیمواجوےکواسوےسواکنحورکو‬
‫ول۔ورہنوںیہمتواعدبویلعوےکوےلپوابدنھودایواجےئواگ۔اہمتریووھپوھپورہظہو‬
‫اورواہمتراوابپواینپودضورپواقمئوڑھکےوںیہ‘‘۔ و‬
‫‪362‬‬
‫’’رگموایموہیوےسیکونکمموےہوالھب۔بجواوبووکوہتپوےلچواگووتواؿورپوایکو‬
‫زگرےویگ؟ہیووتوڑباولکشمواکؾوےہ‘‘یٹیبوےنوامںووکوااسحسودالای۔اسوےکو‬
‫ِِودپریووجشوامروریہویھت۔وجوایکسوتبحمورپواغبلوآوریہویھت۔ و‬
‫ادنروتقفش‬
‫’’اہمترےواوبوےنوامہرےواسھتووکاسنوااھچورباتٔووایکوےہووجومتواسو‬
‫یکو مہدردونبوریہووہواورورھپومتواسویکونہبوےکورھگویہواجوریہووہوان۔رہظہو‬
‫یکواجبےئوافہمطویکووہبونبواجٔوویگووتوایکوارتعاضورےہواگواںیہن۔رہظہویکو‬
‫یٹیبورپونیویکورطحورھگوےسورفارووہورکووتوںیہنواجوریہووہوان۔ولگوابںیتو‬
‫ںیہنوانبںیئوےگ۔بسوںیہکوےگ۔امںوابپوےکورھگوےسواکنحورکوےکواینپو‬
‫وھپوھپوےکورھگویہویئگوےہ۔‘‘امںوےنویٹیبووکوداللئودےورکواقلئوایک۔ و‬
‫انہشزوےنورقیفووکواکؽورپوامتؾولیصفتوےسوآاگہوایک۔رقیفویکووخیشواکووکیئو‬
‫اکھٹہنوہنوراہ۔اسوےنواےلگویہودؿواانپوولیکوبختنمورکوےکواسوےسوامتؾو‬
‫ابںیتوےطورکںیل۔ولیکوےنوڑلیکوےکووادلنیوےکوالصوانشیتخواکرڈواسھتو‬
‫رغصیومگیبوےنواﷲودہتوےسواہک۔ و‬
‫الےنووکواہک۔رسیتےودؿواکنحووہانواھت۔ ٰو‬
‫‪363‬‬
‫’’ںیموآجورہشواجوریہووہں۔ھچکوزیچںیورخدیاناورواانپوکیچواپو‬
‫رکواانوےہ۔انہشزویھبوریمےواسھتواجےئویگ‘‘۔ و‬
‫وہواسوےسولبقویھبورہشواجایورکیتویھت۔اسوےئلواﷲودہتوےنواےسورہشو‬
‫اجےنوےسوںیہنورواک۔ہکلبواےسورخدیاریویکورمقویھبودےوڈایل۔ و‬
‫وہودوونںوامںویٹیبواتےگنورپواگٔوںوےسورہشوںیچنہپ۔اہجںورقیفواؿویکوآدمو‬
‫اکورظتنمواھت۔وہواںیہنوابکیئورپوےئلووکرٹواچنہپ۔ولیکووکوبجواتبایوایگہکو‬
‫ڑلیکویکوامںواسھتووموجدوےہواورواینپورمیضوےسویٹیبواکواکنحورقیفوےسو‬
‫رکواےنویکووخاشہودنموےہووتواسوےنواہکوہکورھپووتوہیوتہبوآاسؿووہوایگ‬
‫۔رھپوبجواںیہنورمکہودعاتلوںیموالایوایگووتوججواصبحوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’انہشزویبویبومتواینپووخیشوےسورقیفوےسواکنحورکوریہووہوایوںیہمتو‬
‫یسکووہجوےسووبجمرورکوےکواسواکنحورپورایضوایکوایگوےہ‘‘۔ و‬
‫’’ےھجمویسکوےنووبجمروںیہنوایکواوروانویہوںیموےنورشموطواکنحوایکو‬
‫ےہ۔ریمیووادلہوریمےواسھتوےہ۔اسوںیمواؿویکوراضودنمیواشلمو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫‪364‬‬
‫رغصیویبویبوےسووساؽوایک۔ و‬
‫بتودعاتلوےنو ٰو‬
‫رغصیویبویبوایکوانہشزوےنواہمتریوراضودنمیوےسورقیفوےکواسھتو‬
‫’’ ٰو‬
‫اکنحوایکوےہ۔یسکودیکمھوےکوابثعوایویسکوےکووبجمرورکےنورپووتوںیہمتوہیو‬
‫دقؾوںیہنوااھٹانوزپا؟‘‘ و‬
‫’’ںیہنووضحر۔انہشزوریمیویٹیبوےہواورورقیفواسویکویگسووھپوھپواکو‬
‫اٹیبوےہ۔انہشزواینپووخیشوےسواوروریمیوراضودنمیوےسورقیفوےکواسھتو‬
‫وجنسگوابدنھویکچوےہ۔رگمووچہکنوریماووشرہوانہشزویکواشدیواسویکورمیضو‬
‫ےکوالخػورکانواچاتہواھت۔ابویھبوریمیویٹیبواوروریمےوداامدووکورطخہو‬
‫القحوےہوہکووہواںیہنواوغاورکوےکورقیفوےسوزربدیتسوالطؼوانہموانودولاو‬
‫دںی۔ذہلاوںیمودعاتلوےسوروکیٹسئورکوںگیوہکووہواںیہنواقونینوایمںو‬
‫ویبیووہےنواکوااجزتوانہمواجریورفامودںی‘‘۔ و‬
‫انہشزوےنویھبواؿوایبانتووکودورہاورکواےنپوےئلوظفحتواماگن۔بتوامتؾو‬
‫اکروایئولمکمووہےنورپودرجویکویئگورھپواںیہنوایمںوویبیویکوتیثیحوےسو‬
‫‪365‬‬
‫زدنیگوزگارےنویکوااجزتواکنحوانہمویکووصرتوںیمودےورکورتصخورکو‬
‫دایوایگ۔ و‬
‫رھگوںیمویسکووکویھبواکونںواکؿوربخوہنووہیئوہکوانہشزوابورقیفویکوویبیو‬
‫نبورکواسورھگوںیمویسکوامہمؿویکوتیثیحوےسورہوریہوےہ۔وجویسکویھبو‬
‫وتقواےنپورھگواجویتکسوےہ۔بسویکووتہجورپونیواورواملسویکوالتشورپو‬
‫رغصیومگیبوےنوومعقوانمبسواھجمسواورورہظہوےسوااقتنؾوےنیلو‬
‫ذبموؽویھت۔ ٰو‬
‫یکواخرطواانتوڑباوہلصیفورکوےکواےسویلمعواجہمویھبوانہپودای۔ و‬
‫اکیوامہواکورعہصوزگرواکچواھت۔رفمورووجڑےویکوھچکوربخوہنولمواپریہو‬
‫یھت۔اﷲودہتواکواسراواخدناؿورپاشیؿواحؽواھتواورودناتموےسورسواپھچےئو‬
‫وتقوزگاروراہواھت۔رھپواملسوےکواکیودوتسواونرووکواملسواکوطخوالم۔ و‬
‫’’ںیمورپونیووکوےئلوونابواشہودنسھوںیمورووپشووہں۔مہوےنو‬
‫اکنحورکوایلوےہ۔اکیورٹکیفیوںیموالمزتمورکوراہووہں۔المزنیموےکو‬
‫وکاررٹوںیموراہشئوریھکوےہ۔آپوےھجمواگٔوںوےکواحالتوےسوآاگہورکںیو‬
‫ہکوامہریوسکودحوکتوالتشووہوریہوےہ۔ایکوریمےوالخػودقمہمووریغہو‬
‫‪366‬‬
‫درجوایکوایگوےہ۔ارگوایکوایگوےہووتوایکووپسیلوریمےورھگوواولںووکوگنتووتو‬
‫ںیہنورکوریہ۔ےھجمولمکمواحالتوےسوآاگہورکںیواورویسکووکویھبوریمےو‬
‫ابرےوںیموھچکوتمواتبںیئ۔ںیمووپریویتسبوںیموآپورپواامتعدورکوراہو‬
‫وہں۔ادیموےہوآپوریمےواامتعدووکووٹےنٹوںیہنودںیوےگ‘‘۔ و‬
‫اقرنیئورکاؾ!ابواہیںوابتواامتعدویکوآوریہوےہ۔ذراودےتھکیوںیہوہکواونرو‬
‫اصبحوےنواملسوےکواامتعدواکورھبؾواہکںوکتوراھک؟اونروےنووایسپوطخوںیمو‬
‫املسووکواتبودای۔ و‬
‫’’اہمترےوالخػورپونیووکواوغاورکےنویکوافیوآیئوآرودرجووہویکچو‬
‫ےہ۔یئکوابرووپسیلوراتووکواہمترےورھگواھچےپوامرویکچوےہ۔اہمترےورھگو‬
‫واےلواورواﷲودہتوےکووپرےواخدناؿوےکوولگواہمتریوالتشوںیمو‬
‫ںیہ۔اہمترےواوبووکوہہکودایوایگوےہوہکوارگوامہریویٹیبووکوالتشورکوےکو‬
‫ںیمہوواسپوہنوایکوایگووتومہواملسویکونہبواکواکنحواےنپویسکورمدوےسورکو‬
‫دںیوےگ۔وہوولگوتہبوبضغوانکواحتلوںیمورسرگداںوںیہ۔ہیودقؾو‬
‫ااھٹورکومتوےنوااھچوںیہنوایک۔اسوےکواتنجئویھبکواےھچوںیہنوںیلکنوےگ‘‘۔ و‬
‫‪367‬‬
‫اونروےنواےسوامتؾووصرتواحؽوےسوآاگہورکوےکواینپودویتسواکورفضواداو‬
‫رکودای۔اسوےنوہیورازوسبواےنپواکیودوتسووکوڑبیورازوداریوںیمودےو‬
‫رکواےسواسورازووکورازورےنھکویکواتدیکویھبورکودی۔رگموسجورازووکووہووخدو‬
‫رازوہنورھکواکس۔وکیئودورساواسورازووکوبکوکتورازوںیمورھکواپاتواورورازو‬
‫وتواسووتقوکتورازوراتہوےہ۔بجوکتواےسویسکوےکواسےنموایعںوںیہنو‬
‫رکودایواجاتاوروایعںووہےنوےکودعبورازویھبکورازوںیہنوراتہ۔ و‬
‫سجودوتسووکواونروےنوہیورازواتبای۔اسوےنوڑبیورازوداریوےسوہیورازویکو‬
‫ابتواینپوویبیووکواتبورکواےسواخومشورےنہویکواتدیکورکودی۔اسویکوویبیو‬
‫ےنواہک۔ و‬
‫’’ںیمہوایکورضورتوزپیوےہویسکووکواتبےتورھپںی۔رگمواےلگویہودؿو‬
‫اےنپوسجواجےننووایلووکواسوےنوہیورازویکوابتواتبیئ۔اسوےنواشؾوکتو‬
‫اسورازووکوڑبیورازوداریوےسواچرووخانیتوےکووگشوزگارورفامورکواںیہنو‬
‫اتدیکورکودیوہکویسکوےسوریماوذرکورہزگوہنورکانواوروہنویہویسکووکوہیوابتو‬
‫اتبان۔ویکہکنوہیوڑبےورازویکوابتوےہواورواےسورازوںیمویہورانہواچےیہ۔ و‬
‫‪368‬‬
‫سبورھپووہورازوفلتخموزابونںوےسورفسورکاتووہاورپونیویکوامںورہظہوکتواجو‬
‫اچنہپ۔اےسواتبایوایگوہکواونرووجواملسواکودوتسوےہواےسواملسوےنوطخوھکلورکو‬
‫اتبایوےہوہکووہوونابواشہودنسھوںیموںیہ۔ذہلاواﷲودہتواورورپونیوےکوابپو‬
‫اسوےکواھبویئںواورورےتشوداروںوےنواونرواکودرواٹھکٹھکورکواےسووچاکنورکو‬
‫رھکودای۔ و‬
‫’’اؿوولوگںووکوےسیکوہتپولچوایگوہکواملسواکوطخوےھجموالموےہ۔وہو‬
‫اصػورکموایگوہکوہیووھجٹوےہ۔یسکوےنوےھجموروساورکےنوےئلیکواوفاہواڑایئو‬
‫ےہ۔ریماواملسوےسووکیئوراہطبوںیہن۔بجوےسووہوہیوانھگٔوانودقؾوااھٹورکوایگو‬
‫ےہ۔ریماواسوےسووکیئوراہطبوںیہنووہا‘‘۔ و‬
‫’’متووھجٹووبؽورےہووہواونر۔اہمتراورہچہویلغچواھکوراہوےہوہکواملسو‬
‫ےنوںیہمتواانپواکھٹہنواتبودایوےہ۔وپریویتسبوںیموہیواوفاہولیھپویکچو‬
‫ےہ۔بسواہمتراوانؾوےلورےہوںیہ۔وکیئویسکواورواکوانؾوویکںوںیہنواتیل۔ذہلاو‬
‫اہمترےوقحوںیمورتہبویہیوےہوہکووہوطخوامہرےووحاےلورکودو۔مہوںیہمتو‬
‫نیقیودالےتوںیہوہکوںیہمتویسکواقونینواکرروایئوںیمووطبرورجمؾوایورگاںو‬
‫‪369‬‬
‫ںیہنوالایاجےئواگواورواتبےنوےسوااکنوریووہواجٔووےگووتورھپواوغاویکوافیو‬
‫آیئوآروںیمواہمتراوانؾویھبودرجورکودایواجےئواگوہکومتوےنواںیہنورفاروںیمو‬
‫دمودیکوےہواوروابواؿوےئلیکوربخمواثتبووہورےہووہ۔رھپواہمتراووجورشحووہو‬
‫اگ۔وہومتووسچویھبوںیہنوےتکس‘‘۔ و‬
‫اےنتوولوگںوےکواسےنموااچکنوریغووتمعقووطرورپوالصوابتواپھچانوابو‬
‫اونروےئلیکولکشمووہوایگواھت۔اسوےکورہچےورپووہاایئںویسواڑےنوںیگلواورو‬
‫اسوےنوایسوابتوںیمواینپواعتیفویھجمسواوروطخوالورکواؿوےکووحاےلورکو‬
‫دایسجوںیموامتؾوابںیتواورولمکمواڈیرسیودرجواھت۔ و‬
‫ہقلعتمووپسیلووچیکواہجںواملسوےکوالخػوافیوآیئوآرودرجویکویئگو‬
‫یھت۔املسواکودنسھوواالواڈیرسیواوروربخموذراعئوےکووحاےلوےسواتبایو‬
‫ایگ۔ایسوراتواﷲودہتواےنپواچچوزادواھبیئواورواےنپوامومںوزادواھبیئوےکو‬
‫رمہاہواسیواچیواووہعمبودوواکلبیٹسنوےکورٹنیوںیمووسارووہوایگ۔ونابواشہو‬
‫یٹسواھتہنوچنہپورکواقمیمووپسیلویکودمدوےسوہقلعتمورٹکیفیورپورڈیوایکو‬
‫ایگ۔رپونیورھگوےسوربآدمووہیئ۔املسورٹکیفیوںیموآؿوڈوییٹواھت۔رپونیو‬
‫‪370‬‬
‫وپسیلواورواےنپوامومںواﷲودہتووکودھکیورکووبالھکویئگ۔وپسیلوےنواےسو‬
‫رحاتسوںیموےلورکواگڑیوںیمواچنہپودایواورواملسووکورٹکیفیوااچنرجویکوزریو‬
‫رگناینوارٹسیورکوےکواقمیمووپسیلوانشیٹسوںیموامتؾواکرروایئودرجورکوےکو‬
‫اںیہنواجےنویکوااجزتودیویئگ۔املسوےنواانپواکنحوانہمویھبواھتےنودارووکو‬
‫شیپوایک۔رگمواےسواوغاوےکورجؾوںیمورگاتفروایکوایگواھت۔ و‬
‫رٹنیوںیمووایسپواکورفسورشوعووہا۔ابواملسوسجووکوڑکھتہیوانہپیئواجویکچو‬
‫یھتواورووہودوواکولبیٹسنںوےکووطسوںیموھٹیبوراہواھت۔رپونیووکواسوےکوامومںو‬
‫اﷲودہتوےکواپسواورپووایلوتسشنورپواھٹبایوایگواھتواوروہیووصخیصورہمابینو‬
‫اسیواچیواوواصبحوےنورصػواسوےئلورفامیئویھتوہکواﷲودہتوےنواؿو‬
‫یکوڈامیڈنووپریورکودیویھت۔ و‬
‫ہیووشمرہوونابواشہواجےتووہےئودوراؿورفسواکیواکلبیٹسنوےنواﷲودہتو‬
‫اصبحووکودایواھتوہکوارگووہووکرٹوںیمواکنحورکوےکچووہںوےگووتووہوںیمہو‬
‫اانپواکنحوانہموشیپورکںیوےگ۔اسووصرتوںیمومہواںیہنواوغاوےکورجؾو‬
‫یکوافیوآیئوآروےکوتحتوارٹسیووتورکوںیلوےگ۔رگمواسووتقوارگوڑلیکو‬
‫‪371‬‬
‫ےنووپسیلوےسوہہکودایوہکوےھجموریمےووشرہوےکواسھتوراھکواجےئ۔ےھجمو‬
‫اےنپووراثوءوےسواجؿواکورطخہوالقحوےہووتواقونؿووبجمرووہواگوہکواےسواسو‬
‫ےکووشرہوےکواسھتودحیلعہوتسشنورپواھٹبایواجےئواگ۔رھپورھگوچنہپورکوڑلےکو‬
‫سس‬
‫وکولیجواچالؿورکودایواجےئواگواوروڑلیکووکووپسیلواینپوکدیوںیموداراالامؿو‬
‫اچنہپودےویگ۔بجووکرٹوںیمویشیپوےگلویگووتواےسوداراالامؿوےسودعاتلو‬
‫ںیموالورکواسویکوراےئووپیھچواجےئویگ۔ارگواسوےنوواہںویھبواےنپووشرہو‬
‫ےکواسھتواجےنویکووخاشہورکودیووتورھپواقونؿویھبواؿودوونںووکواجےنو‬
‫ےسوںیہنوروکوےکسواگ۔اہںودورسیووصرتوںیموڑلیکواہیںورگاتفریوےکو‬
‫وتقوآپوےکواسھتووہواجےئوہیوہہکودےوہکوےھجمواملسوزربدیتسوالایو‬
‫ےہ۔ےھجمواڈنررپرشیورکوےکوھجموےسواکنحوایکوےہواوروںیمواسوےکواسھتو‬
‫ںیہنورانہواچیتہووتوڑلیکووکوآپوےکووحاےلورکودایواجےئواگ۔رھپواےسو‬
‫داراالامؿویکواجبےئوآپوےکواسھتورھگوجیھبودایواجےئواگ۔رگمورقمرہویشیپو‬
‫رپوآپووکواےسودعاتلوںیموشیپورکانوزپےواگ۔شیپوہنورکےنویکووصرتو‬
‫ںیموآپوےکوالخػواکرروایئولمعوںیموالیئواجےئویگ۔ و‬
‫‪372‬‬
‫اﷲودہتواکلبیٹسنویکوابتونسورکورپاشیؿووہوایگوہکوارگورپونیوےنوامہرےو‬
‫اسھتوھٹیبورکورفسورکےنوےسوااکنرورکودایواورواےسوداراالامؿوجیھبودایوایگووتو‬
‫رھپووکرٹوںیمویھبووہوامہرےوالخػوایبؿودےویگ۔اػوہیووتواسریوڑگڑبو‬
‫وہواجےئویگ۔اﷲودہتووکورپاشیؿودھکیورکواکلبیٹسنوےنورازوداریوےسوراےئو‬
‫دی۔ و‬
‫’’اہمتریورپاشیینوںیموھجمسوراہووہں۔متووسچورےہووہوانوہکوڑلیکوےنو‬
‫امہراواسھتوہنودایووتوسیکوامہرےواہھتوےسووھچٹواجےئواگواوروزایدہورتوااسیو‬
‫یہوداھکیوایگوےہ۔ربآدمیگورپوڑلیکووراثوءوےکواسھتواجےنوےسوااکنرورکو‬
‫دیتیوےہواورودعاتلوںیمواےنپووشرہوےکوقحوںیموایبؿودےورکواانیمطؿو‬
‫ےسویلچواجیتوےہووتورھپومہوایکورکںی‘‘۔ و‬
‫’’مہویسکووطرویھبوڑلیکووکواسوےبوریغتوااسنؿویکووحتلیوںیمو‬
‫ربداتشوںیہنورکوےتکس۔وخاہوںیمہواؿودوونںواکولتقویہوویکںوانورکانو‬
‫زپے‘‘اﷲودہتوےنوےصغوںیمولجورکواہک۔ و‬
‫‪373‬‬
‫’’اےسیوےلصیفوےصغویکواحتلوںیموںیہنوےئکواجےت۔ںیمواسیواچیواوو‬
‫ےسوابتورکاتووہں۔آپواؿویکوڈامیڈنووجویھبووہورکںی۔وپریورکودانی۔ہیو‬
‫آپوےکوقحوںیموڑباووسدودنمواثتبووہواگ۔وہوڑلیکووکووایسپوےکورفسوںیمو‬
‫آپوےکواسھتواھٹبودںیوےگ۔ابملورفسوےہ۔آپوےنوڑبےوایپروےسوےصغو‬
‫رپواقوبورےتھکووہےئوڑلیکووکواےنپواامتعدوںیموانیلوےہوہکومتواھتےنوچنہپورکو‬
‫امہرےواسھتورھگواجےنویکووخاشہواظرہورکان۔ورہنووہوںیہمتوالوہرو‬
‫داراالامؿوجیھبودںیوےگ۔رھپوںیہمتودعاتلوںیموالایواجےئواگ۔ہتپوںیہنو‬
‫داراالامؿوںیموںیہمتوسکواحؽوںیموراھکواجےئواگ۔ و‬
‫ارگومتورھگویلچواجٔوویگوافحتظوےسوروہویگ۔بسورھگوواولںوےسولمویھبو‬
‫انیل۔وجودقؾومتوےنوااھٹوایل۔مہوےنوںیہمتواعمػوایک۔ویکہکنوابواملسورپو‬
‫اہمترےواوغاواکوسیکودرجووہواکچوےہ۔ہیوبسوھچکورکانوامہریووبجمریو‬
‫یھت۔دعاتلوںیمواملسوےکوقحوںیموایبؿودےورکومتواسوےکواسھتویلچو‬
‫اجان۔ںیمہووکیئوارتعاضوںیہنووہواگ۔ایسیوینکچوڑپچیوابںیتورکوےکوآپو‬
‫ےنواسوںیمواانپواامتعدواحبؽورکانوےہ۔ارگومتوااسیورکےنورپواکایمبووہوےئگو‬
‫‪374‬‬
‫وتوڑلیکوآپوےکواسھتواھتےنوےسورھگویلچواجےئویگ۔واہںوبسورھگو‬
‫واےلووہںوےگ۔دقمےمویکواترخیوآےنوکتوآپوبسولمورکواےسو‬
‫وبجمرورکودانیہکووہوآپوےکوقحوںیموایبؿودےنیورپوراضودنمووہواجےئواورو‬
‫متواےسواقلئورکوےتکسووہ۔ایپروےسوہنوامےنووتولتقویکودیکمھویھبودےو‬
‫ےتکسووہ۔اسیواچیواوواہمتریووپریووپریووپسرٹورکےواگ۔ارگوآپواےسو‬
‫رھگوےلواجےنوںیمواکایمبوںیہنووہےتووہووتویھبواسیواچیواووڑلیکوےسو‬
‫ہہکودےواگوہکوابومتواےنپووراثوےکواسھتورھگویلچواجٔو۔وہواسورپوزورو‬
‫وتوںیہنودےوےکسواگواوروہنویہواےسووبجمرورکوےکسواگ۔رگموایسفنیتووطرورپو‬
‫اےسورھگواجےنورپواقلئورکےلواگ۔ریمیواتبیئووہیئورہوابتوآپوےئلیکو‬
‫ڑبیواعموؿواثتبووہویگ‘‘۔ و‬
‫’’کیھٹوےہ۔ںیمواہمتریواتبیئووہیئوامتؾوابوتںورپولمعورکےنویکو‬
‫وکششورکوںواگواوروآپویکواسریودہاتیووکوربوےئواکروالورکواؿوےسو‬
‫دیفتسمووہانواچوہںواگ۔آپواسیواچیواوواصبحوےسوابتورکںی۔رھپوںیمو‬
‫اسوےسوڈلیورکوولںواگ‘‘اﷲودہتوےنواکلبیٹسنواکورکشہیواداورکےتووہےئو‬
‫‪375‬‬
‫وفریواسویکواتبیئووہیئوامیکسورپولمعودرآدمورشوعورکےتووہےئواسوےسو‬
‫اہک۔ و‬
‫ابوہیوایسوڈلیواکوہجیتنواھتوہکورپونیوابالیئوتسشنورپواےنپوامومںواﷲو‬
‫دہتوےکواپسووموجدویھت۔اﷲودہتوےکوامومںواورووھپیھپوزادواھبیئویھبو‬
‫اسوےکورمہاہووموجدوےھت۔اسیواچیواووےنورپونیواورواملسووکواکیو‬
‫دورسےوےکورقبیووہےنواکوومعقویہوںیہنودایواھتواوروایسوےکوےنہکورپو‬
‫اؿوولوگںووکوابالیئوٹیسورپواھٹبایوایگواھت۔اسیواچیواووزلمؾواملسواورودوونںو‬
‫اکلبیٹسنویلچنوٹیسورپورباامجؿوےھت۔رپونیووتمارتواخومشویھتواوروےبودحو‬
‫وخزفدہویھت۔اسواکومسجواپکپکوراہواھت۔وہواےنپوامومںوےکواپسوےنھٹیبوےسو‬
‫رہزگووخشوہنویھت۔اےسواسےنمودھکیورکواﷲودہتویکوریغتوےنووجشوامراو‬
‫اھتوہکوںیمواےسوزدنہوزنیموںیمواگڑدوں۔رگمواسوےنولکشمبووخدورپواقوبو‬
‫اپایواھتواوروابووہواسوےسوابتورکوراہواھت۔اکلبیٹسنویکواتبیئووہیئوامتؾو‬
‫ابںیتورپونیوےکواسےنمووبؽوراہواھتورگمووہواخومشویھت۔ و‬
‫‪376‬‬
‫اﷲودہتواکوہجہلویھبکورنؾوزپواجاتواورویھبکوخلتووہےنواتگل۔یئکوابرودشدیوےصغو‬
‫یکواحتلوںیمواسوےنورپونیووکوینہکوامرورکواےنپوےصغووکوڈنھٹاوایک۔اکیو‬
‫ابرواکمویھبواسوےکورسورپوڑجودایواھت۔بتواےسواپسوےھٹیبواسوےکوامومںو‬
‫زادواھبیئوےنوااشرےوےسوروکودایوہکویخلتوہنوربوت۔اگڑیورواںودواںو‬
‫یھت۔رپونیوےنوھچکوںیہنواھکایواھت۔دوےٹپوںیمورسواپھچےئووہورسوگنںویسو‬
‫یھٹیبویھت۔ابالٓرخوکھتواہرورکواﷲودہتوےنواےنپوزکؿووکوااشرہودایوہکوابو‬
‫متوریمیوہگجوآٔوواورواےسواھجمسےنویکووکششورکو۔اشدیوہیومتوےسووکیئو‬
‫ابتوہہکودے۔بتوالغؾورفدیوےنورپونیوےکواپسوھٹیبورکواےسواھجمسانو‬
‫اچاہ۔رپونیووکوہتپولچواکچواھتوہکوابواسوےسووکؿواخمبطوےہ۔ و‬
‫’’دوھکیورپونی۔ایطلغںوااسنؿوےسورسوزدووہیتوریتہوںیہ۔متوےنو‬
‫تہبوڑباودقؾوااھٹورکوانورصػواےنپوامںوابپوہکلبووپرےواخدناؿواکورسو‬
‫اکھجودایوےہ۔وپریویتسبوہکلبواسووپرےوالعےقوںیموامہرےواخدناؿویکو‬
‫ےبوانپہوروسایئووہویکچوےہ۔ابومتوامہرےواسھتورھگوولچ۔مہووخدوںیہمتو‬
‫املسوےکووحاےلورکودںیوےگ۔رگموےلہپوہیوسیکومتخووہواجےئو‬
‫‪377‬‬
‫بت۔داراالامؿویکواجبےئواےنپورھگوںیمورہوول۔اتہکوامہراوھچکووتورھبؾوابیقو‬
‫رہواجےئ۔مہوزامےنوںیموہنموداھکےنوےکواقلبووہواجںیئوہکومہواینپو‬
‫زعتوواسپوےلوآےئوںیہ۔ںیہمتوھچکوںیہنواہکواجےئواگ۔ہیوریمیوذہمو‬
‫ئ‬
‫اجئ۔‘‘الغؾورفدیوےنواےسونیقیودالےنویکو‬
‫داریوےہومتوےبورکفووہو ٹ‬
‫وکششویک۔ و‬
‫’’ریمےوایمواوبوےھجمواجوؿوےسوامرودںیوےگ۔امومںواکوہصغوںیمو‬
‫دھکیوریہووہںوہکووہوزرہوےکووھگٹنویپورےہوںیہ۔ارگواؿواکوسبوےلچو‬
‫وتوریماوالگودوبچورکوےھجمویتلچواگڑیوےسوےچینوکنیھپودںی‘‘۔رپونیوےنو‬
‫ڈرےتوڈرےتوالغؾورفدیوےسوروےنوےکوادنازوںیمواہک۔ و‬
‫’’ںیہنووہوااسیویھبکوںیہنورکواتکس۔ویتقوہصغوےہ۔ںیمواھبنسؽوولںواگو‬
‫اےس۔ہکلبوارگومتواچوہووتواےنپورھگواجےنویکواجبےئوریمےورھگورہوانیل۔رھپو‬
‫وتوکیھٹوےہوان‘‘الغؾورفدیوےنواےسوراےئوشیپویک۔ و‬
‫‪378‬‬
‫’’کیھٹوےہوںیموآپوےکورھگورہوولںویگ۔سبومتوریمیوافحتظو‬
‫رکان۔ےھجموتہبووخػوآوراہوےہ۔ریماودؽورھگواجےنووکوںیہنوامؿوراہ۔‘‘و‬
‫رپونیودوونںواہوھتںوےسورہچہواپھچےئوروودی۔ و‬
‫الغؾورفدیوےنواسوےکورسورپوتقفشورھباواہھتوراھکواورودالہسودےتیو‬
‫وہےئورھپواہک۔ و‬
‫’’متووکیئومغودؽوںیموہنوالٔو۔مہواھتےنوےسودیسےھواےنپورھگواجںیئو‬
‫ےگ۔واہںوںیمواہمتریورھبوپرورگناینوروھکںواگ‘‘۔ و‬
‫’’کیھٹوےہواچچواجؿ۔ںیموآپورپواابتعرورکویتیلووہں۔ابودخاوےئلیکو‬
‫ریمیوافحتظورکان۔‘‘رپونیوابروابرواکیویہوابتووکودرہاوریہویھت۔اﷲو‬
‫دہتویھبودھکیوراہواھتوہکورپونیوالغؾورفدیوےسوابتورکوریہویھت۔ و‬
‫اھتےنوچنہپورکواملسووکووحاالتوںیمودنبورکودایوایگ۔ہکبجورپونیووکواسیواچیو‬
‫اووےنواےنپورمکےوںیمواھٹبای۔زلمؾواملسواورووغمہیورپونیویکوونابواشہو‬
‫ےسورگاتفریویکوامتؾوروپرٹودرجویکویئگ۔رھپوبجوبسوےکورووربوو‬
‫رپونیوےسووپاھچوایگوہکویبویبومتواےنپووراثوءوےکواسھتواجانواچوہویگوایوایلگو‬
‫‪379‬‬
‫یشیپوکتوںیہمتوالوہرودارالامؿوجیھبودایواجےئ۔رپونیوپچوریہ۔دورسیو‬
‫رھپورسیتیوابرواسیواچیواووےکووپےنھچورپوہوآہتسہوےسووبیلوہکوںیمواچچو‬
‫رفدیوےکورھگورانہواچوہںویگ۔‘‘ و‬
‫’’اہںویئھبوالغؾورفدیوہیوآپوےکورھگوںیمورانہواچیتہوےہ۔ایکومتو‬
‫اسوذہموداریووکواھبنوےتکسووہوہکووغمہیویکواجؿووکویسکویھبوالقحورطخےو‬
‫یکواحتلوںیمواےسوظفحتودےووکس۔‘‘اسیواچیواووےنوالغؾورفدیوےسو‬
‫’’یجواہں!ںیمواےسواینپوافحتظوںیمورےنھکویکوذہموداریووبقؽورکاتو‬
‫وہں۔ایلگویشیپورپوںیمووخدورپونیووکوےلورکووکرٹوںیمواحرضووہےنواکو‬
‫اپدنبوروہںواگ‘‘الغؾورفدیوےنواہکووتواسواکوہیوہیفلحوایبؿوونٹورکوایلوایگو‬
‫اورورپونیووکواسوےکواسھتواجےنویکوااجزتودےویئگ۔ و‬
‫ابوالغؾورفدیورپونیووکوےئلودحیلعہواتےگنورپواگٔوںواچنہپ۔ہکبجواﷲودہتواورو‬
‫اسواکوزکؿودورسےواتےگنوںیمواےنپورھگووکورواہنووہےئ۔اﷲودہتوےنو‬
‫رپونیوےکواسوےلصیفووکوردوںیہنوایکواھتوہکووہواےنپورھگواجےنویکواجبےئو‬
‫‪380‬‬
‫الغؾورفدیوےکورھگواجےنورپوویکںوراضدنمووہیئ۔اسویکوامںورہظہواینپو‬
‫دوونںووھچیٹوویٹیبںوےکورمہاہوالغؾورفدیوےکورھگولچودی۔ و‬
‫ادرھوالغؾورفدیوےنورپونیووکودحیلعہورمکےوںیمووھچڑورکواےنپوبسورھگو‬
‫واولںووکویتخسوےسوعنمورکودایوہکویسکووکورپونیوےسوالماقتوںیہنورکےنو‬
‫دانی۔اہںواسوےکورھگوواےلواسوےسولموےتکسوںیہ۔رگمووہویھبورمکےوےکو‬
‫ادنرورہورک۔ذہلاورہظہووکورمکےوںیمواجےنویکوااجزتودےودیویئگ۔اینپو‬
‫امںواوروونہبںویکواحتلووکودھکیورکورپونیویکواحتلوریغووہےنویگل۔وہوروو‬
‫رکوامںوےکودقومںوںیمورگوزپیواورواینپویطلغویکواعمیفوامےنگنویگل۔رہظہو‬
‫یھبومغواوروےصغوںیموداہڑیتووہیئویٹیبوےسویلمواورواےنپوادنرواکواسراوابغرو‬
‫اسراومغوووہصغواسورپواکنےنلویگل۔ و‬
‫’’ینووتوامںوےکورھگوےسویکلیےووہےئورموویکںوانویئگ۔ےھجتوومتوویکںو‬
‫انوآویئگ۔زنیموویکوںنااوٹھپویئگواسووتقوہکومتواسوںیموامسواجںیت‬
‫۔اسریویتسبوںیمووتوےنویسکوآوارہواوروےمکنوڑلےکوےکواسھتودقؾوااھٹای‬
‫‪381‬‬
‫۔اؿواکووتواسراواخدناؿویہوہنیمکواوروےبوریغتوےہ۔امہریوزعتواکوانجزہو‬
‫اکنؽورکورھکودایووتوےن‘‘۔ و‬
‫رپونیواینپوونہبںوےکوےلگوگلوگلورکورووریہویھتواوروامںواےسووکےسواجو‬
‫’’ابوزدنیگورھبووتوسکوہنموےسواےنپوزعزیوںو‪،‬رےتشوداروںواورو‬
‫یتسبویکووعروتںواکواسانمورکوویگ۔وجوڑلایکںورھگوےسواسورطحویلچواجیتو‬
‫ںیہ۔اؿووکوڑباھےپوکتواسوابتوےکوےنعطودےیئواجےتوںیہ۔اؿویکو‬
‫اوالدوںووکواگیلودیواجیتوےہوہکواہمتریوامںورھگوےسورفارووہورکوآیئو‬
‫یھت۔ہیواانتورشؾوانکواوروایٹھگودقؾوےہ۔وجوذجابتوںیموآورکوااھٹووتوایلو‬
‫اجاتوےہ۔رگمورھپوزدنیگورھبواسویکوزساوانتگھبوزپیتوےہ۔ابووتوےنواسو‬
‫ےنیمکوےسودعاتلوںیموالطؼوینیلوےہونسوایلووتوےن۔ارگووتوےنوامہریوابتو‬
‫ہنوامینورھپوںیمووخدواہمتراواخہمتورکویگن‘‘رہظہومگیبوےنوآرخوںیمورپونیووکو‬
‫اانپوہلصیفوانسایواورواےنپورھگویلچویئگ۔ و‬
‫‪382‬‬
‫رھپورتسہودؿوکتواسوےکواسھتویھبسوایسوابتورپوزورودےتیورےہوہکووتو‬
‫ےنوالطؼواکواطمہبلورکانوےہواورودعاتلوںیمواصػوانہکوےہوہکوںیمواملسو‬
‫ےکواسھتوںیہنورانہواچیتہ۔ابالٓرخورپونیوےنوودعہوایکوہکوںیموآپویکو‬
‫ابتوامونںویگ۔رھپووہودؿویھبوآای۔بجورپونیووکوالغؾورفدیواینپورگناینو‬
‫ںیموےلورکووکرٹواچنہپ۔املسووکویھبولیجوےسووپسیلویکورحاتسوںیموالایو‬
‫ایگ۔ و‬
‫رپونیواےنپورھگوواولںویکوہیواحتلودھکیورکوہلصیفورکویکچویھتوہکوںیمواملسو‬
‫ےسوالطؼواموگنںویگ۔رگموبجووکرٹوںیمواسواکواملسوےسواسانمووہاوتووہو‬
‫ہیودھکیورکوریحاؿورہویئگوہکواملسوربوسںواکورمضیوداھکیئودےوراہو‬
‫اھت۔اسوےسولپورھبووکودوروےسورظنںیوںیلمووتواملسویکوآوھکنںوےنو‬
‫رپونیوےسورفایدورکوڈایلوہک’’وآجوریمیوالجورانھک۔ریمیوتبحمواکورسوےنکھجو‬
‫ہنودانی۔ورہنوںیموربابدووہواجٔوںواگ۔ےھجمولیجویکودیقوےسورصػومتواچبو‬
‫یتکسووہ‘‘۔ و‬
‫‪383‬‬
‫لپورھبوںیمورپونیورسوےسواپٔوںوکتورلزورکورہویئگ۔ابواکیورطػومنجو‬
‫دےنیوواولں‪،‬اےنپوزعزیووواراقبویکوزعتوووانومسواسےنموڑھکیو‬
‫یھت۔دورسیورطػوتبحمواینپووافواکواقتاضورکوریہویھت۔امںوابپونہبو‬
‫اھبویئںویکوتبحمواورووبحمبووجوابواسواکورشکیورفسویھبواھت۔اسویکو‬
‫تبحمووکوسکوزیماؿورپووتالواجاتوہکواےسوہلصیفورکےنوںیموآاسینووہو‬
‫اجیت۔وہووتودؽووودامغویکوبیلصورپوکٹلوریہویھت۔دامغویکواسریووسںیچو‬
‫زعتوووآربوواکوڑلپاواھبریورکوریہوںیھتواورودؽویکودڑھںینکوتبحموےکو‬
‫ڑلپےوےسومہوآوغشوںیھت۔ و‬
‫ےلصیفواکووتقورقبیوآواچنہپ۔رہٹکےوںیموڑھکےووہورکورپونیوےنواانپو‬
‫ہلصیفودانیواھت۔بسویکواگنںیہواسوےکورہچےورپورموکزوںیھت۔اسوےکو‬
‫امتؾووراثءوےکودولںویکودڑھنکویھبوزیتووہوریہویھتواورواملسواکووپراومسجو‬
‫یھبووسیلویکوونکورپواکٹورکورہوایگواھت۔لپورھبووکورگدشوزامہنورہھٹویسو‬
‫یئگ۔رپونیووکیئوہلصیفوںیہنورکواپوریہویھت۔دوونںوڑلپےواھبریوےھت۔ و‬
‫‪384‬‬
‫’’وبول۔یبویبومتوسکووکواےنپوےئلووبقؽورکیتووہ؟اےنپووادلنیووکوایو‬
‫دمحمواملسووک۔‘‘وولیکوےنویھبوخیچورکوابتووکودرہاای۔ و‬
‫رپونیوےکوےلگوںیمواھبریویسوزیچواھپسنونبورکورہویئگویھت۔اسواکورہچہو‬
‫ےنیسپوےسورتووہوراہواھت۔اسوےکوروربوواملسویھبواھتواوروزعزیوووااقربویھبو‬
‫وموجدوےھت۔بسویکورظنںیواسوےکورہچےورپونھبچودےوریہو‬
‫ںیھت۔زابؿوڑلڑھکاوریہویھت۔رھپووہوےلگوےسووھتکوااترورکودممہویسو‬
‫آوازوںیمووبیل۔ و‬
‫’’ؾ۔۔۔۔۔۔ؾوںیم۔۔۔۔۔اےنپورھگواجانواچیتہووہں۔اےنپواوبوےکو‬
‫رھگ‘‘واورواسھتویہوآںیھکنوومدنورکودوونںواہوھتںوےسورہچہوڈاھاپنواورو‬
‫دشتومغوےسوروودی۔ و‬
‫املسورپوااکسوہلصیفوآامسینوربؼویکورطحورگا۔اسواکودامغوکھبوےسواڑوایگو‬
‫اورووہودنچواثےینوںیکلپوےکپھجوریغبووحاسوابہتخواسوڑھکاورپونیووکوداتھکیو‬
‫راہ۔ہلصیفورپونیوےکووراثوءوےکوقحوںیمووہوایگ۔املسووکووفریورپونیووکو‬
‫الطؼودےنیواکومکحوالمواورواےسوایلگویشیپوکتولیجورواہنورکودایوایگواورو‬
‫‪385‬‬
‫رپونیووکواسواکوابپووشتکویلعواےنپورمہاہوےئلورھگولچودای۔وخینوروتشںو‬
‫یکوتبحمواغبلوآویئگواوروقشعوابزیواہروایگ۔ و‬
‫اشؾووکووپرےوےلیبقویکووشتکویلعوےکورھگواچنپتیوالبیئویئگ۔احیجواصبحو‬
‫وکووصخیصووطرورپوالبایوایگ۔ےطواپایوایگوہکورپونیواکوالطؼوانہموووصؽو‬
‫وہےتویہواسواکواعدبویلعورچیٹوےسواکنحورکودایواجےئووجواﷲودہتواکواٹیبوےہو‬
‫اورواﷲودہتویکویٹیبوانہشزواکووشتکویلعوےکوےٹیبوزامؿوےسودقعورکودایو‬
‫اجےئ۔دوونںورطػویکورایتصخںودعبوںیمووپریوروسؾوےکواسھتواداویکو‬
‫اجںیئویگ۔اسورطحوولوگںویکوزابںینویھبواخومشووہواجںیئویگواوروتنو‬
‫تنواکوہیوڑگھجاویھبومتخووہواجےئواگ۔رگمواںیہنوایکوولعمؾواھتوہکواہیںوےسو‬
‫وتواکیواینوڑگھجاومنجوےنیلوواالوےہ۔ و‬
‫رغصیومگیبوےکواسوااشکنػوےنوبسووکورکچاورکورھکودایوہک’’وانہشزواورو‬
‫ٰو‬
‫رقیفودعاتلوںیمواجورکواکنحورکوےکچوںیہ۔ابوانہشزورقیفویکوامہرےورھگو‬
‫ںیمواامتنوےہواوروامہرےوےٹیبواعدبویلعوےسوےلہپووپھچووتوولوہکووہورپونیو‬
‫‪386‬‬
‫ےسواکنحورکےنواکووخاشہودنمویھبوےہوایواانپورپاانوہلصیفودبؽواکچوےہووہو‬
‫‘‘۔ و‬
‫رغصیوےکواسودرہےوااشکنػورپورھبیولفحموںیموھچکودریوےئلیکواکیو‬
‫انساٹواسواطریووہوایگ۔رھپوفلتخموآوازںیواےنھٹوںیگل۔ و‬
‫’’بک۔۔۔۔۔؟۔۔۔۔اہکں؟۔۔۔۔ہیوےسیکووہوایگ؟‘‘ و‬
‫اؿوےکوامتؾووساولںواکووجابووہواکنحوانہمواھت۔سجوےنوبسووکواخومشو‬
‫رکودای۔اﷲودہتویکواحتلوددیینویھت۔اسوےکورھگوںیموہیوبسوھچکووہاتو‬
‫راہواورواےسوربخوکتوہنووہیئ۔اسویکونہبورہظہومگیبووکوابتورکےنواکو‬
‫ومعقولموایگ۔ و‬
‫’’ابووبولوبسوولگ؟وجابودووےھجم۔ریمیویٹیبوےنورھگوےسواھبگو‬
‫رکودبانیموااھٹیئواورواکنحورکوایل۔اہمتریویٹیبویسیکورشفیوزادیویلکنوہکواسو‬
‫ےنورھگوےسوابرہویھبکودقؾویھبوںیہنواکنالواورووکرٹوںیموچنہپورکواکنحو‬
‫یھبورکوایل۔ابوںیمہواسھتوںیموہیویھبواہکواجوراہوےہوہکوامہراواٹیبوایکوربخو‬
‫ہکورپونیووکووبقؽورکاتوےہوہکوںیہن۔ابووتووہوریمیویٹیبووکووبقؽویھبو‬
‫‪387‬‬
‫رکےووتوںیمواےسویھبکووبقؽوںیہنورکوںگی۔رکوولںویگوںیمواینپواوالدو‬
‫ےکورےتش۔وتہبووتہبووتہبوایسیواشرطووعرتوںیموےنوزدنیگوںیمویھبکوںیہنو‬
‫دیھکی۔یسیجوریمےواھبیئووکویلموےہ۔ریمےواھبیئوےکورسوےسوڑگپیوااترو‬
‫رکوابوریمیورھباجیئوےنواےنپورسورپوابدنھویلوےہوولوگ۔ابوریمےو‬
‫رغصیومگیبواکوراجوےلچواگ‘‘رہظہونیبورکوےکوروےنویگل۔ و‬
‫اھبیئوےکورھگوںیمو ٰو‬
‫بسواینپواینپوہگجوےبوسبوداھکیئودےورےہوےھت۔ہیواسرےولیھکو‬
‫دقتریوےکوےھت۔وجواسوےنوااسنؿوےکواہوھتںودورسےوااسنؿوےئلیکوااجنؾو‬
‫دےیئوےھت۔وخینوروتشںوںیمودراڑںیوزپوںیئگ۔افہمطواورورہظہودوونںو‬
‫ںینہبواکیودورسےوےسودورووہوںیئگ۔اﷲودہتوےسورہظہواورووٹپاریویکو‬
‫امںوےنونہبواھبیئوےکوانےطومتخورکوےئل۔ و‬
‫آرخوہیوبسوویکںووہا؟اسواسرےوشفدویکوڑجواکیورہظہومگیبوںیھت۔اسو‬
‫رغصیومگیبوےسو‬
‫ےنوانہشزووکووہبوانبےنویکودضویکووتوابتوڑگبیتویلچویئگ۔ ٰو‬
‫رہظہوےنورکتارویکووتووہواسوےسودورووہویئگواورویٹیبووکووکرٹوںیموےلواجو‬
‫رکواینپونہبوےکوےٹیبوےسواکنحورکواودای۔رپونیواسوےئلورھگوےسورفارو‬
‫‪388‬‬
‫وہیئوہکواسویکواشدیواسویکورمیضوےکوالخػویکواجوریہویھت۔املسواورو‬
‫رپونیوویکرکنورگاتفرووہےئ۔اوہنںوےنوطخوھکلورکواےنپودوتسواونرورپو‬
‫اامتعدوایک۔اسوےنوویںووتودویتسواکوقحواھبنای۔رگمواےسوایکورضورتویھت‬
‫۔اےنپودوتسووکواانپورازواتبےنویک۔سبووییہنواکیودوتسوےسواسوےکو‬
‫دوتسورھپواےکسودوتسوکتورازویکوابتویتلیھپوےہواورورھپووہورازورہو‬
‫زابؿورپواعؾووہواجیتوےہ۔ و‬
‫٭…٭…٭ و‬
‫زہمویکواممورعماجومگیبوزہمواکورہتشواینپودنسپوےسورکانواچیتہو‬
‫یھت۔احالہکنوزہمورفایؽووکودنسپورکیتویھت۔ہیوابتورعماجومگیبووکووگارہو‬
‫ہنویھتوہکوزہمویکودنسپویکوہگجواشدیورقارواپےئ۔وہواینپویٹیبوزہموےسو‬
‫اینپوتبحمونھچواجےنواکوااقتنؾوےلوریہویھت۔زہموےئلیکویئکووہگجںوےسو‬
‫رےتشوآورےہوےھت۔رگمورعماجومگیبوےکوایعمرورپوہنووپرےوارتورےہو‬
‫ےھت۔زہمواورورفایؽوتہبورپاشیؿوےھت۔ و‬
‫‪389‬‬
‫’’زہموریماواکیوآڈیئایوےہ۔وھتڑیویسوادااکریورکےنوےسووہواتکسو‬
‫ےہوابتونبواجےئ‘‘رفایؽوےنوزہمووکواکؽورکوےکواہک۔ و‬
‫’’وہوایکو؟‘‘زہموےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اہمتریوامموہنووتوریمیولکشووووصرتوےسوآانشوںیہ۔ہنویہووہو‬
‫ریمےورھگوواولںوےسووکیئوواتیفقوریتھکوںیہ۔آجولکوفلتخمووہگجںوےسو‬
‫آپوےکورےتشوآورےہوںیہ۔ویکںوانوںیمواینپواممواوروابیجووکوآپوےکورھگو‬
‫وجیھبںواورووہوریمےوےئلوآاکپورہتشوبلطورکںی۔ایکوایخؽوےہ۔۔۔؟‘‬
‫‘و‬
‫’’آڈیئایووتوکیھٹوےہ۔رگمواممورکدیوتہبورکیتوںیہ۔ارگوابتولھکو‬
‫رغصیوڑھکیووہواجےئویگواوروامہریوادیمںیویھبواخرتسکو‬
‫یئگووتورھپوایقتمو ٰو‬
‫وہواجںیئویگ‘‘زہموےنودخہشواظرہوایک۔ و‬
‫’’دوھکیوزہم!وتبحمواوروگنجوںیمووھجٹواجزئورقارودایوایگوےہ۔ارگو‬
‫متووھتڑاواسورجاتواکواظمرہہورکےتووہےئواینپواممووک۔بجوںیمواہمتریواممو‬
‫وکوداھکوےوےئلیکوداھکایواجٔوں۔اسووتقوآپوھجموےسوایبنجوولوگںویکو‬
‫‪390‬‬
‫رطحوےنلمویکوادااکریورکل کیںیوٹوںیموںیہنواتھجمسوہکووہونئمطموہنووہواجںیئو‬
‫اوروامہرےوقحوںیموہلصیفواصدرورکودںی‘‘رفایؽوہہکوراہواھت۔ و‬
‫’’رگمورفایؽوہیوبسوتہبوریکسواسواکؾوےہ۔ارگواممورپوتقیقحولھکو‬
‫یئگووتووہورسااپوااقتنؾونبواجںیئویگواورورھپوریمےوےئلواجنےنووہوایکوہلصیفو‬
‫رکیکںااورواےسووفریویلمعواجہمویھبوانہپودںی۔وھتڑاووتقواکوااظتنرورکےتو‬
‫ںیہ۔وہواتکسوےہواﷲوامہرےوےئلووکیئورتہبیویکولیبسودیپاورکو‬
‫دے‘‘زہموےنورفایؽووکواینپوراےئوےسوونازا۔ و‬
‫رفایؽواوروزہمودوونںواینپواینپوہگجووبجمرواوروےبوسبوےھت۔وہورہو‬
‫وصرتواینپوتبحمویکولیمکتواچےتہوےھت۔زہمویکواممورعماجومگیبواینپو‬
‫اوالدوےکووھکےنواکوااقتنؾواچیتہویھت۔رہووسوتبحمویکوگنجواجریو‬
‫ےہ۔بسواینپوتبحموےکووصحؽویکواخرطودورسوںووکورودنورکوزگرےتو‬
‫ےلچواجےتوںیہ۔ںیہکوتبحموےبوسبوےہواوروںیہکوتبحمورسااپوااقتنؾو‬
‫ےہ۔وپراواظنؾواکانئتووصتریوتبحموےہ۔رحتریودقتریوےہواورواؿودےھکیو‬
‫وخابویکوریبعتوےہ۔مہوبسوولگواسووصتریواکوہصحوںیہ۔اسودقتریوےکو‬
‫‪391‬‬
‫رموہؿوتنموںیہواورواسووخابویکوریبعتووکواےنپوقحوںیمودےنھکیوےکو‬
‫وخادنمشہوںیہ۔مہووجواچےتہوںیہواؿویکوگتووودووںیموےگلوںیہ۔رگمورہوابتو‬
‫امہریووتعقوےکونیعواطمقبوںیہنووہیت۔دورسےووظفلںوںیمومہواینپو‬
‫دقتریوےسودتسووورگةیںوںیہ۔رگموایکورکںیودقتریوامہریوتیجووکواہروںیمو‬
‫دبؽودےنیورپویلتوےہ۔مہوتیجورکویھبواسوتیجوںیموتہبوھچکواہرواجےتو‬
‫ںیہ۔رہوابروتیجویکوبلطواکیویئنواہروےسوانکمہرورکودیتیوےہ۔رہووخاشہو‬
‫یکولیمکتواکیویئنووخاشہوےکودروازےورپوالووھچڑیتوےہ۔سجووکواانپانو‬
‫امہریووبجمریونبواجاتوےہ۔ و‬
‫اگڑیویلووتوریگاجووتوانبانوزپےواگوہن۔ومابلئوںیموولڈوہنووہووتولیسوسکو‬
‫اکؾواک؟تبحمویکواشدیوںیمواوالدواکوہنووہان۔اکیویئنواشدیواکواغیپؾونبوایگ‬
‫۔ویںوتبحمویکوتیجوآےگولچورکواہروںیمودبؽویئگ۔وکیئورکےووتوایکو‬
‫رکےووکیئواجےئووتواہکںواجےئ؟ و‬
‫رعماجومگیبویکوڑبیونہبووجوےلھچپودوواسؽوےسوامیبرویلچوآوریہویھت۔اسو‬
‫ےکوااقتنؽویکوربخویچنہپووتورعماجومگیبوےنواسویکودتنیفوںیمواجےنواکو‬
‫‪392‬‬
‫ہلصیفورکوایل۔زہموےنویھبواینپوامموےکواسھتواجےنویکووخاشہورکودی۔وجو‬
‫وبقؽورکویلویئگ۔دوونںوامںویٹیبواےنپوڈراویئروےکواسھتوریمووپرورواہنووہو‬
‫ںیئگ۔رموحہمویکوآرخیوروسامتوںیمورشتکویک۔وپرےواخدناؿوےکو‬
‫ولگوعمجوےھت۔ و‬
‫زہموبجووھچیٹویسویھتووتواہیںوآیئویھت۔رعماجومگیبویھبسوےسواسواکو‬
‫اعترػورکواوریہویھت۔یھبسوولگوزہموےسورپاپتکولمورےہو‬
‫رشبیوےسوزہمویکودویتسووہویئگ۔راتووکو‬
‫ےھت۔رمےنووایلواخوتؿویکویٹیبو ٰو‬
‫رشبیوےنوزہمووکواےنپورمکےوںیموالسای۔راتوےئگوکتواؿویکولفحمو‬
‫ٰو‬
‫یمجوریہ۔اسریوابںیتوڈسکسویکوںیئگ۔اجےنوایکووسچورکوزہموےنو ٰو‬
‫رشبیو‬
‫ےسوہیوابتووپھچویہویل۔ و‬
‫رشبیوآیپوآپوھجموےسواکیفوڑبیوںیہ۔اماشوءواﷲوآپوےکونیتو‬
‫’’ ٰو‬
‫ےچبویھبووہوےکچوںیہ۔ایکوآپواتبویتکسوںیہوہکوریمیواممویکواشدیوبجو‬
‫ریمےوابپوےسوےطویکویئگووتواسووتقوآپوینتکوڑبیویھت؟‘‘ و‬
‫‪393‬‬
‫’’اہںوےھجموآیٹنویکواشدیوایدوےہ۔ںیمووکیئواپچنوھچوربسویکو‬
‫رشبیوےنواتبایووتوزہمواخومشویسووہویئگ۔ و‬
‫یھت‘‘اسووتقو ٰو‬
‫’’ابتوایکوےہومتوھچکووپانھچواچہوریہووہ۔؟رگموہہکوںیہنواپو‬
‫رشبیوےنورکدیورکووپاھچ۔ و‬
‫رںیہ۔‘‘ ٰو‬
‫رشبیودضورکےنو‬
‫’’ںیہنوااسیوھچکوںیہن۔‘‘زہموےنواٹانلواچاہ۔رگمو ٰو‬
‫یگل۔ و‬
‫’’ھچکووتوےہواتبٔووہن۔اشدیوںیموآپویکوھچکودمدورکووکسں‘‘۔ و‬
‫’’اہںورگم۔۔؟‘‘زہمورکویسویئگ۔ و‬
‫رشبیوےنوارصاروایکووتوزہموےنواینپورپاشیینو‬
‫’’یئھبواتبٔوویھبوولچ۔‘‘ ٰو‬
‫یکولیصفتواےسوایبؿویک۔ و‬
‫’’ریمودادووتوآیٹنوزےنیوےکووشرہواکوانؾوےہواورووتوںیمویسکوریمدادووکو‬
‫رشبیوےنودامغورپوزورودےتیووہےئواہک۔ و‬
‫ںیہنواجیتن۔‘‘ ٰو‬
‫’’ایکوآپوےھجمواؿوےکوابرےوںیموھچکوولعمامتودےویتکسوںیہواورو‬
‫ایکوںیمواؿوےکورھگواجویتکسووہں؟‘‘زہموےنوسسجتوےسووپاھچ۔ و‬
‫‪394‬‬
‫’’اہںوویکںوںیہن۔آیٹنوزتنیوامہرےورھگوآجویھبوآیئوںیھت۔حبصو‬
‫رھپوآںیئویگ۔ںیموآپووکواؿوےسوالمودوںویگ۔رگموہیوابتومتواؿوےسو‬
‫ےسیکووپوھچویگ؟وہواتکسوےہوہکووہوریمدادووکیئواورووہ۔ےسجواہمتریواممو‬
‫رشبیوےنوایقسواظرہوایک۔ و‬
‫اچیتہوںیھت۔‘‘ ٰو‬
‫’’اہںوہیویھبونکمموےہ۔رگمورھپویھبوںیمویسکورطحوزتنیوآیٹنوےسو‬
‫وپوھچںویگورضور‘‘۔ و‬
‫رشبیووےنوزہمووکوآیٹنوزتنیوےسوولماایوہکوہیواویبو‬
‫رھپوبجواےلگودؿو ٰ‬
‫کلمویکویٹیبوزہموےہواوروالوہروےسوآیئوےہ۔اسویکوامںورعماجومگیبو‬
‫ریمیوآیٹنوہ م کیںیوٹوآیٹنوزتنیوےنووچکنورکوزہمووکوداھکی۔اےسورسورپو‬
‫ایپرودای۔ و‬
‫’’ااھچووتووتورعماجویکویٹیبوےہ۔‘‘آیٹنوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوآیٹن۔ایکوآپوریمیواممووکواجیتنوںیہ؟‘‘زہموےنوریحتوےسو‬
‫’’اہںواجیتنووہںوآرخووہواہیںوےسوایبہورکویہوالوہرویئگوےہوان‘‘۔ و‬
‫‪395‬‬
‫’’اہں۔ہیووتوےہ۔آیٹنوآپواوروھچکوریمیوامموےکوابرےوںیمواجیتنو‬
‫ںیہ؟‘‘زہموےنووپاھچوتوآیٹنوزتنیورھپوےسووچکنویسوںیئگ۔ و‬
‫’’وتوایکووپانھچواچیتہوےہواینپوامموےکوابرےوںیموھجموےس۔اہں۔۔۔؟‬
‫‘‘ و‬
‫’’درالصوآیٹنوںیمووپانھچواچہوریہویھتوہکوآرخوریمیواممویکوریغو‬
‫ربادریوںیمواینتودورواشدیوویکںووہیئ؟اہیںواےنپواخدناؿوںیموویکںو‬
‫ںیہنووہیئ؟‘‘ و‬
‫’’ہیوابتووتوےنواینپوامموےسوںیہنووپیھچویھبک؟‘‘آیٹنوےنواسوےکو‬
‫وجابوںیمواہک۔ و‬
‫’’وپاھچواھت۔وہویتہکوںیہوہکواوبوےکووکیئواجےننوواےلوریمےوداداو‬
‫اجؿوےکودوتسوےھت۔سبوہیورہتشواوہنںوےنورکواایواھت۔‘‘زہموےنو‬
‫رصتخمواسواتبای۔ و‬
‫’’اہں۔الصوںیموریتیوامموسجوےسوایبہورکانواچیتہویھتووہوریماو‬
‫رتیگنمواھت۔بجواسوابتواکوہتپواہمترےوانانواجؿووکوالچوہکوریمیویٹیبو‬
‫‪396‬‬
‫ریمدادوےسویتلمویتلجوےہووتواسوےنوٹھجوینگنموٹپوایبہوےکووطرورپواےنپو‬
‫یسکواجےننوواےلوےکواہوھتںوالوہروںیمورہتشوےطورکاایواوروویںورعماجو‬
‫مگیبواویبوکلمویکوویبیونبورکواہیںوےسویلچویئگ۔رھپواےسواہیںوتہبو‬
‫مکوآےنودایوایگ۔یسکویکواشدیوایویسکوےکوااقتنؽورپواہمتریواممواہیںوآیتو‬
‫ںیھت۔رعماجومگیبوےکواہیںوےسوےلچواجےنوےکووکیئودووامہودعبویہوریمیو‬
‫اشدیووہویئگویھت‘‘۔ و‬
‫’’ااھچوآیٹنواسووتقوآپووکواسوابتواکوہتپولچوایگواھتوہکوآپواکو‬
‫وشرہویسکواورووکودنسپورکاتوراہوےہ؟‘‘ و‬
‫اجنےنوزہموویکںورہوابتویکولیصفتووپھچوریہویھت۔ و‬
‫’’اہںوےھجموریمیواشدیوےسوےلہپویہوہتپولچوایگواھتوہکورعماجومگیبو‬
‫اوروریمدادویکودویتسولچوریہویھت۔وہووتورکشووہاوہکواےسواہیںوےسودورو‬
‫جیھبودایوایگ۔ںیہنووتوہتپوںیہنووہواانپورھگویھبوشبیتوہکواڑجورکوےکیموھٹیبو‬
‫اجیت۔‘‘زتنیوےکوےجہلوےسوآجویھبوراقتبویکواھبپولکنوریہویھت۔ و‬
‫‪397‬‬
‫زہمووکواسوےکورہووساؽواکووجابولمواکچواھت۔ابووہوالکنوریمدادوےسو‬
‫انلمواچیتہویھت۔ و‬
‫’’یئھبوابواؿوےسوویکںوانلمواچیتہووہومت؟اہمتریووھکجووتوہجیتنوزیخو‬
‫رشبیو‬
‫اثتبووہیئوےہوابواوروایکوڑگےورمدےوااھکڑانواچیتہووہومت۔‘‘ ٰو‬
‫ےنووپاھچ۔ و‬
‫رشبی۔سبومتویسکورطحوےسوالکنوےسوولماودو۔زیلپو‬
‫’’ںیہنو ٰو‬
‫رشبی‘‘۔ و‬
‫ٰو‬
‫رشبیوےنویسکووکوآیٹنوزتنیوےکورھگوجیھبورکواسوابتواکوہتپو‬
‫ابالٓرخوےلہپووتو ٰو‬
‫ولعمؾوایکوہکوالکنوریمدادواسووتقواہکںوںیہ۔اسوڑلےکوےنوآورکواتبایو‬
‫ہکوالکنوادرھویہوفصواممتورپووموجدورےہوںیہواوروایھبوایھبواےنپورھگو‬
‫ےئگوںیہ۔اؿوےکورھگواسووتقواؿویکووہبواورواسوےکوےچبووموجدو‬
‫ںیہ۔وہوھچواستواسؽواکوڑلاکواھت۔وجودنچوویلگںویکواسمتفوےکودعبوزہمو‬
‫وکوریمدادوےکودروازےورپوےئلواچنہپ۔دکتسودیویئگ۔دروازہوالھک۔اکیو‬
‫ادڑیھورمعوصخشوربآدمووہا۔سجوےکورسوےکوامتؾوابؽودیفسوےھت۔ و‬
‫‪398‬‬
‫’’آپوالکنوریمدادوںیہوان؟‘‘زہموےنووفریووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںواٹیبورگموآپووکؿ۔۔؟‘‘اسوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’الکنوںیمواویبوکلمویکویٹیبوزہمووہں۔مہوالوہروںیمورےتہو‬
‫ںیہ۔اخہلواراشدویکووفیگتوںیموآےئووہےئوںیہ۔درالصوےھجموآپوےسوانلمو‬
‫اھت۔‘‘زہموےنواعترػوےکودعبواینپودماعوایبؿوایک۔ و‬
‫’’ھجموےسوانلم۔۔۔؟‘‘الکنوےنوریحتوےسووچکنورکووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوالکن۔سبوآپودحیلعیگوںیموھچکودریوےھجموابتورکےنویکو‬
‫ااجزتودےودںی‘‘۔ و‬
‫زہموےنواہکووتوالکنورکچاوےسوےئگواوروکھٹیبوےکورمکےواکودروازہووھکؽو‬
‫رکواےسوادنروآےنووکواہک۔دروازہودنبوایک۔زہمووصےفورپوآورکوھٹیبو‬
‫یئگ۔الکنویھبوھچکورپاشیینویکواحتلوںیمواسےنموواےلووصےفورپورباامجؿو‬
‫وہورکوزہمووکووساہیلورظنوںوےسودےنھکیوےگل۔ و‬
‫’’الکنوآپوریحاؿووتووہورےہووہںوےگوہکوںیموویکںوآپوےسو‬
‫ےنلموآویئگ۔ںیموآپووکوےسیکواجیتنووہںواورودحیلعیگوںیموآپوےسوویکںو‬
‫‪399‬‬
‫ابتورکانواچیتہووہں۔درالصوںیموتہبورپاشیینویکواحتلوںیمووہںواورو‬
‫آپوریمیولکشمولحورکوےتکسوںیہ‘‘زہموےنورپوسسجتوادنازوںیمواہکووتو‬
‫الکنوریمودادوریحاؿونکورظنوںوےسواےسوےنکتوےگل۔ و‬
‫’’آپوےلہپووتوھجموےسوودعہورکںیوہکوآپواینپوویبیوزتنیوآیٹنو‬
‫ےسوریمےواہیںوآےنواکوذرکوںیہنورکںیوےگواوروہنویہورھگوںیمواینپووہبو‬
‫وکوریماووحاہلودےورکووکیئوابتورکںیوےگ۔درالصووہوابتویہوایسیو‬
‫ےہ۔وجوےھجمویھبوآپوےسورکےتووہےئوھچکوبجعواسوگلوراہوےہ‘‘۔ و‬
‫زہمواینپوابتوںیموابویھبوسسجتودیپاوےئکواجوریہویھت۔الکنوالصو‬
‫ابتواجےننوےکورظتنموےھت۔ابالٓرخوزہموےنوالصوابتویھبوہہکویہودی۔ و‬
‫’’الکنوریمیواممورعماجومگیبوےنوآپوےکواسھتوزدنیگوزگارےنو‬
‫ےکووخابودےھکیوےھت۔وجویسکویھبووہجوےسووپرےوہنووہوےکس۔سجواکو‬
‫اہجںودقمرواھت۔وہواےسولموایگ۔رگموریمیوامموےکودؽوںیموآجویھبوآپو‬
‫یکوایدںیووفحمظوںیہ۔ابوںیموسجووکواانپوویجؿواسیھتوانبانواچیتہو‬
‫وہں۔ریمیواممواےسووبقؽوںیہنورکوریہ۔اوہنںوےنواصػوہہکودایوےہو‬
‫‪400‬‬
‫ہکواہمترےوداداوےنوریماورہتشوےلورکوےھجموریمےووبحمبوےسودوروایکواھت‬
‫۔ابوںیمواہمتراورہتشواہمتریودنسپویکوہگجوںیہنووہےنودوںگی۔ںیمواانپو‬
‫ااقتنؾوولںویگواورووہوھجموےسوااقتنؾوےلوریہوےہ۔ریمیورصػوآپوےسو‬
‫ہیودروخاتسوےہ۔آپوریمیواممووکواکؽورکوےکوہہکودںیوہکووہوامہرےو‬
‫ڑبوںویکوویطلغںویکوزساواینپواوالدووکوہنودے۔آپوےنوریماواؿوےسو‬
‫ذرکویھبوںیہنورکان۔سبویہیوانہکوہکوںیموےنواراشدویبویبویکوفصواممتورپو‬
‫یسکوےسوہیوابتوینسوےہ۔ذہلاومتواینپویٹیبووکواسویکودنسپویکوہگجواشدیو‬
‫رکےنوںیموراکوٹودیپاوہنورکوواوروےھجمونیقیوےہووہوآپویکوابتویھبکو‬
‫ںیہنواٹےلویگ۔زیلپوالکنویج۔ہیودوھکیوںیموآپوےکوآےگواہھتووجڑیتو‬
‫وہں۔ےھجمواینپویٹیبوںیھجمسواوروریمیواخرطوریمیواممووکوریمیوابتوامؿو‬
‫ےنیلورپوراضودنمورکںی۔‘‘زہموےنواےنپواہھتووجڑورکوالکنوریمودادویکو‬
‫رطػواہھتوڑباھودےیئووتووہوزتپوااھٹ۔ و‬
‫’’ہیوایکورکوریہووہواٹیب؟ویکںوےھجمورشدنمہورکوریہووہ؟رعماجووکوااسیو‬
‫ںیہنورکانواچےیہواھتواہمترےواسھت۔امہراووجنسگواﷲووکووظنمروہنواھت۔اسو‬
‫‪401‬‬
‫ںیموہنواہمتراووکیئودوشوانویسکواورواکووکیئووصقر۔ںیموابتورکوںگااواسوےس‬
‫۔اہمتراوذرکوکتوںیہنوآےئواگوچیبوںیم۔ادیموےہووہوریمیوابتوںیہنواٹےلو‬
‫یگ۔ابومتوایکودنسپورکوویگ؟‘‘الکنوےنواےسونیقیودالورکواسوےسواھکےنو‬
‫وکووپاھچ۔ و‬
‫’’یسکوزیچویکورضورتوںیہنوےہوالکن۔سبوآپوریماوہیواکؾورکو‬
‫دںی۔ایقتموکتوںیموآپویکوااسحؿودنموروہںویگ‘‘۔ و‬
‫’’ںیہنواٹیب۔ایکوابتورکوریہووہومت؟اوالدواکوڑبوںورپوقحووہاتوےہو‬
‫اوروںیمواہمتریوابتووپریورکےنویکواینپووپریووکششورکوںگاا‘‘۔الکنو‬
‫ریمدادوےنوزہموےکورسورپوتقفشوےسواہھتورھکورکواےسوادیمودنباھیئو‬
‫اورواسھتویہوھچکوونٹواکنؽورکواسویکویھٹموںیمودےنیویکووکششویک۔رگمو‬
‫زہمووکوےسیجورکٹنواسووھچوایگووہ۔ و‬
‫’’وہوزتپورکووبیل۔ہیوایکورکورےہوںیہوالکنوآپ؟ےھجمورووپںویکو‬
‫رضورتوںیہنوےہ۔ےھجمووتوآپوےنواالخؼواوروتبحموےسوونازاوےہواورو‬
‫ریمیورپاشیینووجوریمیوزدنیگواکوبسوےسوامہوہلصیفوےہ۔اسوںیموریمیو‬
‫‪402‬‬
‫دمدورکےنواکوودعہوایکوےہ۔اسوےسوڑبھورکوےھجمواوروھچکوںیہنواچےیہ۔زیلپو‬
‫الکنوآپورےنہودںی‘‘۔ و‬
‫’’دھکیوولواٹیب۔متوریماودؽووتڑوریہووہ۔یلہپوابروامہرےورھگوآیئووہو‬
‫اورورھگوآےنووایلویٹیبووکواخیلواہھتورتصخورکانوامہریورتیوےکوالخػو‬
‫ےہ‘‘وریمدادوےنواسوادنازوںیمواہکوہکوزہموےکواپسوابوااکنرویکووکیئو‬
‫اجنگشئوابیقوہنوریہواورورھپووہواسورھگوےسوتہبواسریوںیتبحمواورواےنپو‬
‫دصقمویکوکیھبوےلورکوواسپوولٹوریہویھت۔ و‬
‫رشبیوےنواتبایو’’اہمتریواممودوابروھجموےسواہمتراووپھچویکچوےہووتو‬
‫رھگویچنہپووتو ٰو‬
‫ںیموےنواےسویہیواہکوےہوہکووہووسوریہوےہواورواسوےنوےھجمواتدیکوےسو‬
‫اہکوہکوےھجموڈرٹسبوانورکان۔سبوآیٹنوریمیوابتورپونئمطمووہوںیئگ۔متو‬
‫رشبیوےنووپاھچ۔ و‬
‫انسٔوواہمتراواجےنواکودصقمویھبووپراووہاوےہ‘‘ ٰو‬
‫’’ابلکلووہا۔ویہوریمدادوالکنوںیہ۔اوہنںوےنوےھجمونیقیودالایوےہو‬
‫ہکوںیمواہمتریوامموےسواکؽوہپوابتورکوںگااواوروادیموےہووہوریمیوابتو‬
‫رشبیوےھجمونیقیوےہ۔الکنویکوابتووکوریمیواممورہزگو‬
‫امؿواجںیئویگواورو ٰو‬
‫‪403‬‬
‫ںیہنواٹںیلویگ۔رگمووہوہیورکدیورضورورکںیوےگوہکوابتوآپوکتویچنہپو‬
‫سکوےس۔وہویھبوالکنوےنوہہکودایوےہوہکوںیموہہکودوںواگوہکواراشدویبو‬
‫یبویکووافتورپواخدناؿورھبوےکوولگواشلموںیہوان۔سبواہیںوےسویہو‬
‫ابتوھجموکتوچنہپویئگ۔‘‘زہموےنواسریوابتویکولیصفتودی۔ و‬
‫’’رھپووتوابمرکووہ۔اہمتراواکؾووہواجےئواگ۔وےسیومتوےنوہیوابتو‬
‫وسچوےسیکویلواورواسواکولحوےسیکوڈوھڈنا؟ڑبیوزربدتسوذاہتنوریتھکووہو‬
‫رشبیوےنورکسماےتووہےئو‬
‫مت۔اینپواممویکودیتھکورگورپواہھتوراھکوےہ۔‘‘و ٰو‬
‫زہموےسواہک۔ و‬
‫’’تہبوزغموامریوےکودعبوےھجموہیوہلصیفورکانوزپا۔ریماواہیںوآانولکشمو‬
‫اھت۔اہمتریواممویکووافتورپوآےنواکوومعقوالمووتواہیںوچنہپورکوںیموےنوہیو‬
‫ہلصیفوایک۔وجوادیموےہوہجیتنوزیخواثتبووہواگ۔سبوداعورکودےئجی۔اہمتریو‬
‫آیٹنورعماجومگیبوڑبےواشاہہنوومڈویکوامکلوںیہ۔ریمیواسووکششووکوامؿو‬
‫یھبویتکسوںیہواوروردویھبورکویتکسوںیہ‘‘۔ و‬
‫‪404‬‬
‫’’ڑبیورشریووہومت؟اینپوامموےکوابرےوںیموایسیوابتورکوریہووہو‬
‫رشبیوےنوزہموےکورہچےورپواینپوایلگنورباسویسودی۔اسوےکواےلگو‬
‫مت۔‘‘و ٰو‬
‫روزووہوواسپوولٹوآےئ۔زہمووکوالکنویکورعماجومگیبوےکوانؾوآےنووایلو‬
‫اکؽواورواسوےکوردولمعواکودشتوےسوااظتنرواھت۔الوہرورھگوچنہپورکویھبو‬
‫اکیودؿواورواکیوراتواخومیشوےسوزگروایگ۔زہموےنویئکوابروارادہوایکو‬
‫ہکوالکنوریمودادووکواکؽورکوےکوایدوداہینورکواودوں۔رگمووخدویہورہوابرواےنپو‬
‫ےلصیفووکورظنوادنازورکودیتی۔ و‬
‫دورسیواشؾووہورفایؽوےسواکؽورپوایسوابتواکوذرکورکوریہویھتوہکوایھبو‬
‫اممواخومشوںیہ۔اسوےنورفایؽووکورصػواانتواتبوراھکواھتوہکوںیموےنواینپو‬
‫یسواکیووکششورکوےکودیھکیوےہ۔وجودےتھکیوںیہوایکورگنوالیتو‬
‫ےہ۔رفایؽوےنووپاھچویھبواھتوہکوایکووکششویکوےہورگموزہموےنواتبےنو‬
‫ےسوذعمرتورکویل۔ایھبووہورفایؽوےسوراےطبوںیموںیھتوہکورعماجومگیبو‬
‫رمکےوںیمودالخووہںیئ۔زہموےنودلجیوےسواکؽوآػویک۔ہکلبولیسو‬
‫وکویھبوآػورکودای۔ و‬
‫‪405‬‬
‫’’آںیئوامم۔ےھجموالبوایلووہات‘‘زہموےنوھچکوپنیھجورکواہک۔رعماجو‬
‫مگیبووصےفورپوآوںیھٹیب۔ و‬
‫’’اپینوںیئپویگوآپ؟‘‘زہموےنووبالھکورکووپاھچ۔ و‬
‫اسویکوتیفیکوبیجعویسووہوریہویھت۔وخیش‪،‬ریحتو‪،‬انادیمیواسریوابںیتو‬
‫لمورکواےسوادنروےسووجنھجڑوریہویھت۔ہیوابتواسواکودؽوامؿوایگواھتوہکو‬
‫امموھجموےسووجوابتورکےنوآیئوںیہ۔وہورضوروالکنوریمدادویکواکؽواکوہجیتنو‬
‫ےہ۔ و‬
‫’’ںیہنواسویکورضورتوںیہنوےہوےھجم۔متوےھجموہیواتبٔووہکوریمووپرو‬
‫چنہپورکومتوسکوسکوےسوریمیوریغووموجدیگوںیمویلمووہ؟‘‘ و‬
‫وساؽویعطقوریغووتمعقواھت۔ و‬
‫رشبیوےکویہواپسو‬
‫’’ک۔۔۔یسکوےسویھبوںیہنوامم۔ںیمووتوسبو ٰو‬
‫ریہووہں۔ویکںوایکووہا؟‘‘ و‬
‫’’تہبوڑبیویطلغویکوےہوںیموےنوںیہمتوواہںوےلواجورک‘‘رعماجو‬
‫مگیبوےنورپاشیؿونکوےجہلوںیمواہک۔زہمویکووتواجؿویہولکنویئگ۔ابواسواکو‬
‫‪406‬‬
‫اینپوامموےسوھچکووپےنھچواکووحہلصوںیہنووہوراہواھت۔رعماجومگیبوےنوزہمو‬
‫ےکورہچےورپورظنںیواگڑورکوھچکوالتاش۔رھپوذراوےسووتفقوےکودعبووخدو‬
‫یہوےنہکوںیگل۔ و‬
‫’’وعروتںویکواعدتووہیتوےہ۔دورسوںویکورپلنسوالفئوےکو‬
‫ابرےوںیمواجےننویک۔ابوواہںواہمتریوابتووموضعووگتفگینبوریہ۔انو‬
‫اجےنواںیہنوہیوےسیکوہتپولچوایگوےہوہکوںیمواہمتریودنسپوےکورےتشوںیمو‬
‫راکوٹونبوریہووہںواوروریحتوانکوابتوہیوےہ۔ھجموہپوتمہتواگلیئواجو‬
‫ریہوےہوہکوںیمومتوےسوااقتنؾوےلوریہووہں۔وہوولگووتوہیوکتواجؿو‬
‫ےکچوںیہوہکوںیمواشدیوےسوےلہپویسکووکواچیتہویھت۔رگمووادلنیوےنو‬
‫زربدیتسوےھجمواویبوکلموےسوایبہودای۔ذہلاواینپوتبحموےکووھکواجےنواکوابو‬
‫ںیموزہموےسودبہلواکچوریہووہں۔ریحتوانکوابتوےہ۔ و‬
‫یھبکوںیموےنومتوےسوایسیووکیئوابتویکوےہ۔یھبکواہمترےواپاپوےسوںیمو‬
‫ےنواسوابتورپوڑگھجاوایکوےہوہکواہمتریویٹیبووکوںیمواسوےئلواسویکودنسپو‬
‫ںیہنوےلورکودےوریہ۔ویکہکنواہمترےوابپوےنوھجموےسوریمیوتبحمو‬
‫‪407‬‬
‫ینیھچویھت۔ںیموریحاؿووہںوہکوامہرےورھگوےکوادنرویکوابںیتوواہںوکتو‬
‫ےسیکوںیچنہپ؟اوروںیموبسویکورظنوںوںیموروساووہیئ۔ارگومتوریمےواسھتو‬
‫ہنواجیتووتواشدیوہیوامتؾوابںیتورظنمواعؾورپوہنوآںیت۔ےھجموابروابرومتوہپوکشو‬
‫رشبیوےسوبسوھچکواہکوےہواورواسوےنواسوابتووکو‬
‫وہوراہوےہوہکومتوےنو ٰو‬
‫ڑباھوڑچاھورکوبسوےکواسےنمواقنرہواجبودایےہ‘‘۔ و‬
‫’’امموزیلپ۔ہیوآپوایکوہہکوریہوںیہ۔ےھجموایکورضورتویھتوںیمواسو‬
‫ےسواےنپورھگویکورپلنسوابںیتورکیتواورورھپوےھجمووتوابوآپوہیواتبوریہو‬
‫ںیہوہکوآپوھجموےسووکیئوااقتنؾوےلوریہوںیہ۔امموںیموآپوےکوامیضو‬
‫ےکوقلعتموھچکوںیہنواجیتن۔رھپوالھبوںیموایسیوابتوویکںورکورکویتکسو‬
‫وہں؟‘‘زہموےنواہیںووھجٹووبانلورضوریواھجمس۔اتہکواسووکومنجودےنیو‬
‫وایلوامںوےکوبیعووکووہواینپوزابؿوےسواسوےکواسےنموےبواقنبورکوےکو‬
‫اےسورشاسمروہنورکودے۔ابتووتوچسویھت۔رگموامںواکوادبویھبودراکرواھت۔ و‬
‫’’اہںوہیوابتووتوچسوےہوہکومتوریمےوامیضوےسوآانشوںیہنووہ۔ےھجمو‬
‫ھجمسوںیہنوآیئ۔وہووکؿوےہووجوامہرےورھگویکوربخوراتھکوےہ؟ابوریمےو‬
‫‪408‬‬
‫وپرےواخدناؿوںیموریمیووجوروسایئووہیئوےہواورووجوھجموےسووپاھچوایگو‬
‫ےہوہکوآرخومتواینپویٹیبوےسوویکںوااقتنؾوےلوریہووہ؟متواینپوتبحموےکو‬
‫وھکےنواکودبہلویٹیبویکوتبحمونیھچورکوانیلواچیتہووہ۔اسوےسوڑبھورکواورو‬
‫الھبوریمیوایکووتنیہووہویتکسوےہ؟ذہلاوابوںیموےنوہلصیفوایکوےہوہکواہمتریو‬
‫وخاشہوےکواطمقبوںیہمتورتصخوایکواجےئوایسورطحواشدیوھجمورپواگلےئو‬
‫ےئگوازلامتواکوازاہلووہوےکسواگواوروںیموزمدیوروساووہےنوےسوچبووکسںو‬
‫یگ۔‘‘ہیوابتورعماجومگیبوہہکوریہوںیھت۔ و‬
‫زہمووکوھچکودریووتونیقیویہوںیہنوآایوہکوریمیوامموایسیوابتویھبوہہکو‬
‫ںیکسویگ۔وجواؿویکورمیضوےکوالخػووہواوورووہووخدواسویکوااجزتو‬
‫دےوریہووہں۔ و‬
‫’’آجویہواؿوولوگںووکوہیوابتورفنکؾورکودوواورووہواےلگواکیودوو‬
‫روزوںیموآورکوینگنمووریغہویکورمسواداورکواجںیئ‘‘رعماجومگیبوےنوآرخوںیمو‬
‫اہکواورورمکےوےسورتصخووہوںیئگ۔ و‬
‫‪409‬‬
‫زہمواکودبؿووخیشوےسووھجؾوراہواھت۔ہیوربخورفایؽوکتویچنہپووتووہوھچکودریو‬
‫کتووتوریغوینیقیویکوتیفیکوںیموراہ۔رھپوآیٹنواجؿوزدنہوابدواکورعنہواگلو‬
‫دای۔زہموےنواےنپواپاپوےکواپسواجورکوبجوہیوہلصیفوانسایووتووہویھبوھچکودریو‬
‫کتوریحتویکوتیفیکوںیمورےہ۔رھپویٹیبواکودنکاھواپھتپھتےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’او۔رھپووتوابمرکووہواٹیبواہمتریواماموامؿوںیئگ۔اہںوہیووتڑبیووخیشو‬
‫یکوابتوےہ‘‘اویبوکلموےنورکسماےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اپاپواماموےنووتوےھجموہیویھبوہہکودایوےہوہکوںیمواؿوولوگںووکوہیو‬
‫ہلصیفورفنکؾورکےکواںیہنواےلگواکیودوودؿوںیموینگنمورکےنویکودوعتو‬
‫یھبودےودوں۔‘‘زہموےنولیصفتوےسواتبای۔ و‬
‫’’ہیووتواورویھبووخیشویکوابتوےہورگمواٹیبوےلہپواؿوولوگںووکوراتو‬
‫ئ‬
‫البئٹ۔وہوامہرےورھگیلہپوابرآںیئوےگ۔اعترػویھبووہواجےئو‬
‫ےکواھکےنورپو و‬
‫اگ۔رھپواہمتریوامامووکواؿوےکورھگواجانواچےیہ۔رفایؽوےسوانلمواچےیہواسوےکو‬
‫ئ‬
‫آئو‬
‫دعبوینگنمویکورمسویھبواداووہواجےئویگ۔ابواکیودؾوےسواںیہنوالبانہکو ٹ‬
‫ئ‬
‫اجئویسکویھبووطرورپوانمبسوںیہنوےہوان‘‘۔ و‬
‫اوروینگنمورکو ٹ‬
‫‪410‬‬
‫بس‬
‫’’اہں ھنککوےہواوب۔رگمواںیہنواھکےنویکودوعتوابوںیمووتوںیہنو‬
‫دےویتکس۔ان۔اماموایورھپوآپووخدورفایؽوےکواپاپوےسوابتورکیکںااورواںیہنو‬
‫اھکےنورپوالبںیئ‘‘زہموےنواہکووتواسوےکواپاپواویبوکلموےنواسویکوراےئو‬
‫ےسواافتؼوایک۔زہموےنورفایؽوےسواکؽورکوےکواںیہنواتبایوہکوریمےواپاپو‬
‫آپویکویممواپاپوےسوابتورکانواچےتہوںیہ۔ و‬
‫رفایؽوےنوھچکودریودعبویہواےنپواپاپوےسواویبوکلمواکوراہطبو‬
‫رکوادای۔اعترػوےکودعبوڑبےووخشونکوادنازوںیموھچکودریوپگوپشویکو‬
‫یئگورھپواویبوکلموےنوبسوالہواخہنووکولکواشؾوےکواھکےنویکودوعتو‬
‫دی۔وجوخبیشووبقؽورکویلویئگ۔ابپویٹیبوےکواسوےلصیفورپورعماجومگیبوےنو‬
‫وکیئوابتوںیہنویک۔ہکلبوآےنوواےلوامہمونںووکووخوگشاروومڈوںیموومکلیو‬
‫ایکاورواھکےنویکوزیمورپوامہمونںوےکواسھتووموجدورںیہ۔رفایؽووکوایپرو‬
‫دایاویبوکلموےنویھبورفایؽووکرگؾووجیشوےسوےلگولمورکواہھتوالمای۔ و‬
‫اجےتووہےئوزہمویکویلیھتہورپورفایؽویکواماموےنواچپسوزہارواکوکیچوامھتو‬
‫دای۔اسوےسوایلگواشؾوےکواھکےنورپواںیہنواوناٹیئوایک۔رفایؽویکودوونںو‬
‫‪411‬‬
‫ںینہبوزہموےسولمورکوتہبووخشوںیھتواوورواےسوتہبوایپرودےوریہو‬
‫ںیھت۔اکیوےتفہودعبوزہمواورورفایؽویکواکیورپواقرورقتبیوںیموینگنمویکو‬
‫رمسواداویکویئگواوروےطواپایوہکودووامہودعبویہوزہمویکوریتصخورکودیواجےئو‬
‫یگ۔ و‬
‫٭…٭…٭ و‬
‫ریمودادواکوربمنواکیفودریوےسواجیگنولموراہواھت۔رعماجومگیبوےنواکیوابرورھپو‬
‫رٹایئویکووتواکؽوووصؽورکویلویئگ۔ و‬
‫’’ولیہ!واالسؾومکیلع۔ریمودادووبؽوراہووہں‘‘۔ و‬
‫’’ریمودادوںیمورعماجومگیبوابتورکوریہووہںوالوہروےس‘‘۔ و‬
‫’’او۔زےہوبیصن۔آپوےنوںیمہوایدوایکو‘‘ریمودادوےنووخیشوےسو‬
‫لھکورکواہک۔ و‬
‫’’ایدووتوآپوےھجموےلھچپواچسیلوربسوےسوںیہ۔یسکووطرورپویھبوںیمو‬
‫ےنوآپووکوالھبایوںیہن‘‘رعماجومگیبوےنوڑبےورسحتورھبےوےجہلوںیمو‬
‫اہک۔ و‬
‫‪412‬‬
‫’’یئھبوںیموبکووھبالووہںوآپووک۔سبوآپوریمیوتمسقوںیمو‬
‫ںیہنوںیھت۔ڑبوںواکوہلصیفوآپوےنویھبووبقؽورکوایلواوروںیموےنویھب‘‘۔ و‬
‫’’اہں!ھچکوولوگںوےکوےلصیفوزدنیگورھبودورسوںووکونھگویکورطحو‬
‫اچےتٹورےتہوںیہ۔ریمےوابپوےنویھبوریمیوتمسقواکہلصیفورکوےکو‬
‫ریمےواسھتوتہبوملظوایک۔وہوریماوابپواھت۔ھجموےسووپھچووتواتیلوہکوںیہمتو‬
‫ہیوزرہودانیواچاتہووہں۔یپوولویگ۔اوہنںوےنووتوڑکپورکوزرہوریمیوروگںو‬
‫ںیموااترودای۔سجویکواتریثوآجوکتوریمےوووجدوںیمواینپوڑکواٹہوےسو‬
‫ےھجمواکےٹنوےسووھبچوریہوےہ۔ریمیواشدیووکسیتنیپواسؽوزگروےئگواورو‬
‫اؿوسیتنیپواسولںوںیموریمےودؽویکواڑجیووہیئوداینوآابدوںیہنووہو‬
‫یکس۔ریمےومہورفسوےنوےھجموتہبوتبحمودی۔ریمیورہووخاشہووکووپراو‬
‫ایک۔ریمیورہوابتووکواتیمہودی۔رھپویھبووہوریمےودؽوےسوآپواکوانؾوہنو‬
‫اٹموےکس۔وچبںویکوتبحمویھبوےھجموآپویکوایدوںوےسودوروانورکویکس۔ و‬
‫ریمےودؽوںیموآجویھبوآپوےتسبوںیہ۔ریمودادوںیموآپووکواتبوںیہنویتکسو‬
‫ہکوریمےوےئلوآپوینتکواتیمہوےکواحلموںیہ۔احالتوےنوامہرےو‬
‫‪413‬‬
‫دقومںوںیمودقمرویکوڑیبایںوڈاؽورکوںیمہواکیودورسےوےسودورو‬
‫رکدای۔بسوراےطبووٹٹوےئگ۔ےتیجویجومہوربوسںوےئلیکواکیودورسےوےسو‬
‫ڑھچبوےئگ۔سیتنیپواسؽوزگروےئگ۔انواجےنوابومتوےنواہکںوےسوریماو‬
‫ٹکیٹنکواحلصوایک۔وہوہحملوریمےوےئلوڑباوبیجعوریحاؿونکواوروایدواگروہحملو‬
‫اھت۔بجودنچوروزولبقوآپوےنوےھجمواکؽورکوےکواہکواھت۔ و‬
‫’’رعماج۔ریمدادوایپووبانل۔استںووکوایدوےہوااسںویک‘‘۔ و‬
‫’’آپویکوآوازونسورکوریمےووپرےوووجدوںیمورلزوہواسواطریووہو‬
‫ایگواھتواوروںیموریحتوےکودنمسروںیمووغہطوزؿووہورکورہویئگویھت۔وہو‬
‫ریمےوزندکیووکیئوومعمیلویسوابتووتوہنویھت۔سیتنیپواسؽوےسوڑھچبیو‬
‫وہیئوآوازوریمیووقتوامستعوےسورکٹاوریہویھت۔ںیمویھبکووسچویھبو‬
‫ںیہنویتکسویھتوہکوزدنیگوےکواکوومڑورپومہورھپوےسورووربوووہںو‬
‫ےگ۔ریماوانؾوآپووکوایدوراہ۔اسوےسوڑبھورکواوروریمےوےئلوایکوازعازو‬
‫یکوابتووہویتکسوےہ‘‘۔ و‬
‫‪414‬‬
‫’’اہںورعماج۔آپوےسوڑھچبورکوںیمویھبودویایگنویکودحووکواچنہپو‬
‫اھت۔رھپودلجویہوریمیواشدیووہویئگ۔رھگویکوذہمودارایںورسوہپوآؿو‬
‫زپںی۔اوبوےکوااقتنؽوےکووفریودعبویہوڑبےواھبیئوےنومہوےسودحیلعیگو‬
‫اایتخرورکویل۔ےھجمورھگویکورسربایہواھبنسانلوزپی۔رھپوےکیودعبودرگیےوےچبو‬
‫دیپاووہےنوےگل۔زدنیگوےنوےھجمواےنپوروزوووبشوںیموڑکجورکورھکو‬
‫دای۔آپوےکوقلعتمویھبکواھبکروےھجموربخولمواجیتویھتوہکواریماہنوزدنیگو‬
‫رسبورکوریہوےہ۔رھپوںیمووتوہیووسچورکواخومشووہوایگہکوآپوالوہرویکو‬
‫رنیگنوداینوںیمواجورکوےھجمووھبؽویکچووہںویگ۔یئکوابروالوہرواجانووہا۔رہوابرو‬
‫آپوےکورہشوںیموآپویکوایدوےنوےھجموےبورقاروایک۔رگموآپوےسوےنلمویکو‬
‫وکششویہوںیہنویک۔ و‬
‫رگدشواحالتوےنوبسوھچکوامیضوےکوددنھوکلںویکوذنرورکو‬
‫’’ ِو‬
‫دای۔اخدناؿوےکوادنرووہےنووایلومغواورووخیشویکورقتةیتوم کیںاآپویکو‬
‫آدمواکوہتپولچواجاتواھت۔اسوابرویھبواراشدومگیبوےکوااقتنؽورپوےھجموہتپو‬
‫الچہکواکیفورعہصودعبآپوآیئووہواورواسھتواینپویٹیبووکویھبوالیئووہ۔رھپو‬
‫‪415‬‬
‫بجوےھجموہتپوالچوہکوآپواینپویٹیبووکواسویکودنسپواکورہتشورکےنوےسو‬
‫روکوریہووہواورواسوےسووکیئوااقتنؾوےلوریہووہ۔اسوابتوےسوےھجمو‬
‫ڑبیوفیلکتویچنہپ۔ذہلاوںیموےنواکؽورپوآپوےسوابتورکےنواکوارادہو‬
‫ایک۔آپواک‪ Contact‬یھبوےھجمودایتسبووہوایگ۔ابوہتپوںیہنووجوںیموےنو‬
‫آپوےسوروکیٹسئویکویھتوہکواینپویٹیبویکووخیشووکومغوںیموہنو‬
‫دبںیل۔ںیہکووہوامہریورطحوزدنیگورھبوآپوےکوےلصیفورپووخدووکوزساوہنو‬
‫دیتیورےہ۔آپوےنوریمیوابتورپواہکںوکتولمعوایک؟‘‘ و‬
‫’’وہوآپویکوروکیٹسئوریمےوےئلومکحواکودرہجوریتھکویھتو‬
‫ریمداد۔ےھجمووخیشووہوریہوےہوہکوزدنیگوںیمویھبکوآپوےنوھجمورپواامتعدو‬
‫رکےتووہےئواےنتوامؿوےسویسکواکؾوےئلیکواہک۔ہیوابتوچسوےہوہکوںیمواینپو‬
‫تبحموےکووھکواجےنواکودبہلواینپویٹیبوےسواسویکودنسپونیھچورکوےلوریہو‬
‫یھت۔رگموابوںیموےنواسویکووخایشںوایکسووھجیلوںیموڈاؽودیوںیہ۔آجو‬
‫اکیورپوواقرورقتبیوںیموینگنمویکورمسویھبواداورکودیوےہ۔دووامہوکتو‬
‫ریتصخویھبورکودںیوےگ۔آپوےکومکحویکولیمعتوںیموبسوھچکواپوہیٗولیمکتو‬
‫‪416‬‬
‫رپواچنہپواوروآپووکواتبوریہووہںوہکوآپویکووخاشہووکووپراورکودایوایگو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫’’او۔وڈلیؿ۔آپوےنووتوامکؽورکودای۔رعماجومتوےنووتوےھجمویئنو‬
‫زدنیگواورریمیوتبحمواکوہلصودایوےہ۔ںیموآپواکوسکوزابؿوےسورکشہیواداو‬
‫رکوں۔ویوآروورییورگٹیوایر‘‘۔ و‬
‫’’اونپںواکویسکوابتورپورکشہیواداوںیہنوایکواجات۔سبومکحواجریورکو‬
‫ےکواسویکولیمکتواکووپاھچواجاتوےہ۔ابوںیموادیموروھکںویگوہکواینپویٹیبو‬
‫یکوریتصخورپورضوروآٔووےگ۔وہویھبوآپویکوےبودحورکشوزگارووہو‬
‫یگ۔ویکہکنواےسویھبواتبویکچووہںوہکواہمتریورفایؽوےسواشدیواکوہلصیفوںیمو‬
‫ےنواہمترےوالکنوریمدادویکووخاشہورپوایکوےہ۔ابووہوآپوےسوےنلمویکو‬
‫تہبواتشمؼوےہ‘‘۔ و‬
‫’’اہںوںیمورضوروآٔوںواگواورواےنپواہوھتںواینپویٹیبووکورتصخو‬
‫رکوںگاا‘‘۔ و‬
‫‪417‬‬
‫ریمدادوےنورعماجومگیبووکونیقیودالایواوروویںوامیضویکوتبحموےنورھپوےسو‬
‫منجوےلورکویسکویکوتبحموےکواتسلگؿووکوزخاںوےسولبقویہورپواہبرورکو‬
‫دای۔اشدیوایسوےئلوےتہکوںیہوہکوتبحمورموںیہنویتکس۔رعماجومگیبوےکودؽو‬
‫ںیمویسبووہیئوریمدادویکوتبحموےنوسیتنیپواسؽویکودجایئوےکودعبویھبواانپو‬
‫ارثوداھکایواورووخدووکودوونںورطػودساواہبرورکودای۔ و‬
‫زہموےنواینپورطػوےسوالکنوریمدادووکواکؽورکوےکورکشہیواداوایک۔ و‬
‫’’آپوےنوریمیوامموےسوریمیوابتویھبوونماودیواورواسورازووکو‬
‫یھبویفخموراھکہکوںیموےنوآپوےسوالماقتویکواوروامموےسواکؽورکےنویکو‬
‫افسرشویک۔ھچکوابںیتوہشیمہوےئلیکورازوںیمویہورہواجایورکیتوںیہ۔تہبورکشہیو‬
‫الکن‘‘زہموےنواہک۔ و‬
‫دنلؿوںیموزریِوالعجوانایبوےکوامتؾورتوٹسیٹوےئلوےئگ۔روپرٹوںیمواتبایو‬
‫ایگوہکوانایبودوابرہودشدیواکیٹوےسوزگرویکچوےہ۔دووواؽودشدیواتمرثو‬
‫ںیہ۔اکیوےتفہویکورٹٹنمٹیوےسوہلصیفوایکواجےئواگہکواؿواکوابیئواپسوبکو‬
‫ایکواجےئ؟انایبواکیفوزمکورووہویکچویھت۔رتگنویھبوزردوزپویئگویھت۔بجو‬
‫‪418‬‬
‫ےسواےسواتبایوایگوہکونکمموےہوہکواہمتراوابیئواپسوایکواجےئووہوتہبوذجابیتو‬
‫یسووہویئگویھت۔ایکسوآںیھکنوکلھچوزپیوںیھت۔معپ کررےنوایکسوآوھکنںوےسو‬
‫اڈمےتواکشواینپواویلگنںویکووپرورپوٹیمسورکواےسوڈاھرسودنباھیئ۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنووہواگوایر۔مہوںیہوانوآےکپواپس۔زیلپورسکلی‘‘۔ و‬
‫’’ےھجمواےسیوگلوراہوےہومعپ کرر۔ںیموآپوےسوڑھچبےنووایلووہں‘‘۔ و‬
‫انایبوےنوہیوابتواہنتیودردواورورتقوآزیموےجہلوںیمواداویکویھت۔ و‬
‫’’دخاوہنورکےوانایب۔متوویکںوااسیووسیتچووہ؟دوھکںوںیموومتو‬
‫ںیہنووہیت۔امہرےوکلموںیموہکلبوامہرےورہشوںیمواہرٹوابیئواپسواجنپبو‬
‫اکرڈایولیجوںیموےئکواجورےہوںیہ۔وجواکایمیبوےسوانکمہرووہورےہوںیہ۔ہیو‬
‫دنلؿوےہواہیںووتوتہبودجدیوانکیٹولیجواوروارپسکیٹوڈارٹکزوںیہ۔ںیہمتو‬
‫ذراویھبورپاشیینوںیہنوااھٹانوزپےویگواوروااشنءواﷲومتولمکموتحصوایبووہو‬
‫اجٔوویگ۔‘‘انایبویکواممویھبواےسوتہبوایلستںودےوریہویھت۔ و‬
‫بشوےکونیتوجبورےہوےھت۔معپ رکروانایبوےکواپسویہورکیسورپوںیکلپو‬
‫ومدنےواوھگنوےلوراہواھت۔انایبوےنورٹسسوےسواکذغواوروملقووگنماورکوھچکو‬
‫‪419‬‬
‫انھکلورشوعوایک۔دنچورحوػویتھکل۔رھپورکواجیت۔اسویکوآںیھکنوالیسبو‬
‫یکورطحوہہبوریہوںیھت۔ابرابرووہواےنپواکشووپیتھچن۔رھپواکیوآدھورطسو‬
‫ھکلورکواےسوزپیتھ۔رھپواسورطسورپورکاسواگلورکواےسومتخورکودیتی۔نیتو‬
‫ابرواسوےنواکیویہوابتویھکلواورونیتوابرویہواےسورکاسوایک۔وچیھتوابرو‬
‫یھبوویہورطسوھکلورکوابیقونیتورطسوںوںیمومعپ رکروےکوانؾواینپووتیصودرجو‬
‫یک۔رھپواؿورطسوںووکوزپیتھویھبوریہواورورویتویھبوریہ۔ و‬
‫ئ‬
‫ھچوےجبوڈارٹکواکورائٹڈنواھت۔رٹسسوےنواسواکورپمٹرچیواوروڈلبورپرشیوکیچورکو‬
‫ےکواسوےکورساہےنوریھکوافلئورپودرجوایک۔انایبوےنورٹسسووکواینپویھکلو‬
‫وہیئووتیصوافلےفوںیموڈاؽورکواےسودنبورکوےکوالےنویکوروکیٹسئو‬
‫یک۔رٹسسوےنواسویکوروکیٹسئورپواےسووہواکذغوافلےفوںیمودنبورکوےکو‬
‫واسپورکودای۔وجوانایبوےنواےنپوےیکتوےکوےچینووفحمظورکوایل۔رھپوبجو‬
‫انایبووکوابیئواپسوآرپٹیوےئلیکوےلواجایواجوراہواھتوتواسوےنووہودنبوافلہفو‬
‫اکنؽورکومعپ رکروےکورپسدورکےتووہےئواےسووتیصویک۔ و‬
‫‪420‬‬
‫’’معپ کرروہیوآپوےکواپسوریمےواامتنورےہویگ۔ارگوزدنیگوےنو‬
‫تلہمودیووتوںیموآپوےسواےسوایسورطحوووصؽورکوولںویگ۔دورسیو‬
‫وصرتوںیم۔۔۔‘‘ و‬
‫’’وبین!ودخاوےئلیکوویکںوایسیوابںیتورکوریہووہ‘‘معپ کرروےنواسویکوابتو‬
‫اکچویل۔ و‬
‫’’معپ کرروزیلپوریمیوابتوونس۔ارگوںیموزدنیگویکوابزیواہرواجٔوںووتو‬
‫آپواسوافلےفووکواچکورکوےکواسوںیمودرج۔۔۔۔ریمیوابتورپولمعو‬
‫رکان۔ہیوریمیوآپوےسووتیصوےہ‘‘ہیوےتہکویہووہودشتوذجابتوےسو‬
‫کلھچویئگواوروالکیئوےسورہچہوڈاھپنورکورکاےنہویگل۔ و‬
‫’’زیلپوانایب!ودخاوےئلیکوےھجمواسواحؽوںیمووھچڑورکوانواجٔوہکواہمتریو‬
‫آرپنشیورٹیھتوےسووایسپوکتوںیمواجؿوےسویہوزگرواجٔوں‘‘۔ و‬
‫رھپوبجوانایبوارٹسرچیورپوآرپنشیورٹیھتویکورطػواجوریہویھتودوابوردیو‬
‫المزؾوارٹسرچیووکودےتلیکھووہےئوآرپنشیورٹیھتیکورطػوڑبھورےہوےھت۔معپ رکرو‬
‫اوروانایبویکوامموارٹسرچیوےکواسھتواسھتوٹیگوکتوےچنہپ۔رھپواںیہنورانکو‬
‫‪421‬‬
‫زپا۔انایبوےنورہچےوےسوالکیئواٹہورکوآںیھکنووھکںیل۔رگمواسووتقو‬
‫ارٹسرچیوٹیگوےکورپدےووکواپرورکواکچواھت۔معپ کرروےنودوروےسوںیکلپوومدنو‬
‫رکووخدورپواقوبواپای۔اسویکویھٹموںیمووھچاٹواسودنبوافلہفواھت۔معپ کرروےنوافلہفو‬
‫ولتپؿویکوبیجوںیمووفحمظورکوایل۔نیتوےٹنھگوزگروےئگ۔معپ کررواوروانایبویکو‬
‫اممووگنٹیوروؾوںیمواہنتیوےبوینیچویکواحتلوںیمووتقوزگارےتورےہو‬
‫اورواﷲوےسوانایبویکوالسیتمویکوداعوامےتگنورےہ۔ و‬
‫ااہتنیئودہگناتشوواروڈںیمورمہضیووکوالایوایگ۔وپراودؿوزگروایگ۔اشؾوےئگو‬
‫انایبوےنوآںیھکنووھکںیل۔رگمواںیہنووبےنلوایوزایدہورکوںیٹودبےنلوےسو‬
‫عنموایکوایگاھت۔اسوےئلووہوراتویھبوایسورطحوزگرویئگ۔ و‬
‫اےلگودؿوانایبووکودممہویسوآوازوںیمویکلہویکلھپوابتورکےنویکوااجزتو‬
‫دیویئگ۔انایبوےکووہشوںیموآےنوےکودعبوبجویلہپورظنومعپ رکروےکو‬
‫رہچےورپوزپیووتووبلںورپوزیمخویسورکسماٹہواوروآوھکنںوںیموےتکمچووہےئو‬
‫اترےوانواجےنووخیشویکوالعتموےھتوایواینپوےبویسبواکوااہظر۔معپ رکروےنو‬
‫‪422‬‬
‫ڑبھورکورکسماےتووہےئوانایبووکواھبنسال۔اسویکویلیھتہواےنپودوونںو‬
‫اہوھتںوںیموےلورکووچؾویل۔ و‬
‫’’یئنوزدنیگوابمرکووہواجانں۔رکشوےہومتووہشوںیموآںیئ۔‘‘معپ کررو‬
‫یکوآوازووخیشوےسواپکپکوریہویھت۔انایبوےنووجاًابورکسماےتووہےئوےکلہو‬
‫ےسوارقاروںیمورسووکوالہای۔ و‬
‫رھپوبجودووروزودعبواسویکوتعیبطواخیصودحوکتواحبؽووہویئگ۔انایبوےنو‬
‫معپ کرروےسواینپواامتنوواسپوامیگنووتومعپ رکرووکوایدوآای۔ےلھچپواچرودونںوےسووجو‬
‫افلہفوایکسوکیبواپٹکوںیمووموجدواھت۔اسوےنواکیوابرویھبواےسواکنؽورکو‬
‫ںیہنوداھکیواھت۔سبوانایبویکورٹیھتوںیمووموجدیگوےکوابثعوبسوھچکو‬
‫وھبؽواکچواھت۔ابوانایبوےنوایدودالایوتومعپ رکروےنوافلہفواکنؽورکوواسپو‬
‫ولاٹےتووہےئووپاھچ۔ و‬
‫’’ابوااجزتودےودووںیمواےسووھکؽورکودھکیوولں۔ےھجموتہبو‬
‫سسجتووہوراہوےہ‘‘۔ و‬
‫‪423‬‬
‫’’اوووہہہن‘‘انایبوےنوااکنروںیمواہک۔اسوےسوافلہفواھتؾورکواےسو‬
‫اکیورظنوداھکیواورورھپوےیکتوےکوےچینواپھچوایل۔ و‬
‫’’اوےکویج۔آپویکورمیض۔ںیموایکوہہکواتکسووہں؟‘‘ و‬
‫’’اتبودوںویگ۔وکیئواینتواخصوابتویھبوںیہنوےہواسوںیم۔‘‘وانایبو‬
‫ےنواےسونئمطمورکانواچاہوتودوونںواکیواسھتورکسماورکورہوےئگ۔ و‬
‫دنچودونںودعبویہواےسوااتپسؽوےسوڈاچسرجوایکواجےنوواالواھت۔رگمواوہنںو‬
‫ےنوہیوےطوایکواھتہکومہوزمدیواکیوامہوکتوادرھواےنپوزعزیورےتشوداروںو‬
‫ےکواپسوایقؾورکںیوےگ۔اکیوامہودعبوےئنورسےوےسوانایبویکوکیچو‬
‫اپوروپرٹوےلورکوونطووایسپواایتخرورکںیوےگ۔وچہکنومعپ رکرووتوےلہپویہو‬
‫اہیںونیتوامہوےکوےیلوآےنوواالواھت۔ابواسواکووایسپوٹکٹویھبونیتوامہواکو‬
‫اھت۔ذہلاوانایبواورواسویکوامموےنومعپ رکرووکواےنپوےلصیفوےسوآاگہوایکووتووہو‬
‫وخبیشوامؿوایگ۔ و‬
‫’’ںیمویھبویہیواچاتہووہںکہوانایبویکولمکموتحصواییبوکتومہوادرھو‬
‫یہوایقؾورکںی‘‘۔ و‬
‫‪424‬‬
‫نجودہاایتوےکواسھتوانایبووکوڈاچسرجوایکوایگ۔اؿوںیمودرجواھتہکو‬
‫رمضیووکولمکمورٹسیودایواجےئ۔وکیئومغوانکوربخوایوتہبوزایدہووخیشویکو‬
‫ربخوااچکنواؿووکوہنورفامہویکواجےئ۔اؿویکووخااشہتواکوارتحاؾوایکواجےئو‬
‫اورویسکویھبواعمےلموںیمواںیہنوسنیٹوہنووہےنودایواجےئ۔ و‬
‫ذہلاوانایبووکورہورطحوےسووخشوراھکواجےنواگل۔معپ کررویکورقاتبواسویکو‬
‫بسوےسوڑبیووخیشویھتواورووہواےسودایتسبویھت۔یھبکواھبکرواےسو‬
‫ئ‬
‫اگڑیوںیموآئٹگنٹوےئلیکوےلواجایواجات۔رہورطحوےسوایکسورھبوپرودھکیواھبؽو‬
‫یکواجوریہویھت۔انایبوےکواپاپوھٹیسواکرماؿویھبودنلؿوچنہپوےئگوےھتواورو‬
‫ئ‬
‫اینپویٹیبورپواثنرووہےئواجےتوےھت۔معپ رکرواوروانایبویکودؿوم کیںکبیوابرویبملو‬
‫تسشنویتجس۔معپ رکروےنویئکوابروابوتںوابوتںوںیموانایبواسودنبوافلےفویکو‬
‫تقیقحووپیھچ۔ و‬
‫’’اسوںیموایکورازواپھچواھت؟وجوایھبوکتوآپوےھجموںیہنواتبوریہ‘‘۔ و‬
‫رگموانایبورکسماورکواسویکوابتووکواٹؽودیتی۔ و‬
‫‪425‬‬
‫’’سبووہوںیمورپاشیؿویھتوہکواجنےنوںیموآرپنشیوےکودوراؿوزدنہو‬
‫رہواپٔوںویگوایوںیہن۔سبواےسیویہوآپوےئلیکووتیصوانہمواھکلواھتہکوریمےو‬
‫رمےنوےکودعبومتوہیوہلصیفووبقؽورکوانیلواورواسویتسہووکواانپوانیل۔سجووکو‬
‫ںیمواچیتہووہں‘‘ و‬
‫’’وہویتسہووکؿوےہ‘‘؟معپ کرروےنواایتشؼوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’زیلپومعپ کررو!ابووہوریمیوربیقووہویگ۔اسوےئلوابوںیمواسواکو‬
‫انؾوویکںوولں؟سبوآپووھبؽویھبواجںیئوانواسوابتووک۔۔۔سبووہوریماو‬
‫اےسیویہواکیوذجابیتوہلصیفواھت۔سجویکوابووکیئواتیمہوابیقوںیہنوریہ‘‘۔ و‬
‫’’اِسٹواوےک۔اوےکو‘‘معپ کرروےنووجابوںیمواہک۔ و‬
‫معپ کرروےکواکیفوزعزیواڈنیلگنوںیمومیقموےھتواورووہواؿوےکواپسویہواجانواچاتہو‬
‫اھت۔اسوروزویھبواسواکوزکؿورخؾواےسواےنپواسھتوامرٹسچنوےلواجےنویکو‬
‫دضورکوراہواھت۔معپ کرروےنوانایبوےسواےنپوزکؿووکوالمایواورواےسواتبای۔ و‬
‫‪426‬‬
‫’’ہیوےھجموھچکودونںوےئلیکواےنپواسھتوامرٹسچنوےلواجانواچاتہو‬
‫ےہ۔اہمتریوایکوراےئوےہ‘‘؟معپ کرروےنووپاھچوتوانایبوےکورہچےورپولپورھبو‬
‫ںیموزامےنورھبویکوادایسواھچویئگ۔ و‬
‫’’دھکیوولومعپ کرر۔ریماووتواہمترےونبواکیودؿویھبوزگارانولکشمو‬
‫ےہ۔ولچومتوآجوےلچواجٔوواورولکواشؾوکتوواسپوولٹوآان۔ںیموےسیجوےسیتو‬
‫دوودؿواورواکیوراتویکودجایئوربداتشورکوولںویگ۔اسوےسوزایدہویکو‬
‫ھجموںیموتکسوںیہنوےہوزیلپو‘‘۔ و‬
‫’’اہںوابووبول۔‘‘معپ کورروےنورخؾووکواخمبطورکوےکووپاھچ۔ و‬
‫’’وتواےسویھبواسھتوےلوےتلچوںیہ۔واہںویھبواںیہنورھگواکواموحؽو‬
‫رسیمووہواگواورومتویھبواپسوروہوےگ۔‘‘رخؾوےنووشمرہودای۔ و‬
‫’’ںیہنواٹیبواکیووتواےسوایھبوےبملورفسوےسواایتحطورکانوےہ۔رھپو‬
‫واہںووکاسنومتوولگورھگوےھٹیبوروہوےگ؟انایبورھگوںیموایلیکوڈرٹسبووہو‬
‫یگ۔مہوبسواسورپواانپواسراووتقورصػورکورےہوںیہ۔ےحملورھبووکواےسو‬
‫االیکوںیہنووھچڑےت۔ و‬
‫‪427‬‬
‫واہںواجورکوہیوبسولکشمووہواجےئواگ۔آپومعپ کررووکواسھتوےلواجںیئ۔دوو‬
‫دؿوآپوےکواپسورہوےلواگ۔اےلگوےتفہورھپوےلچواجان۔‘‘انایبویکوامموےنو‬
‫اینپوراےئوشیپویک۔ و‬
‫’’ولچوکیھٹوےہ۔ےسیجوآپوولوگںویکورمیض۔معپ کررولکواشؾوکتو‬
‫آپوےکواپسوولٹوآےئواگ۔رھپووتووخشووہ‪،‬وان۔‘‘رخؾوےنوانایبوےسو‬
‫رکسماےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اہںواھبیئ۔نکیلواشؾوکتوہیواہیںوولٹوآںیئ۔‘‘انایبوےنوڑبیو‬
‫اتدیکوےسواہک۔معپ کررورخؾوےکواسھتورواہنووہوایگ۔انایبوےنوالکیئوےکواسھتو‬
‫رہچہوڈاھپنوایلواورواسرےوآوسنواہبودےیئ۔دؿورھبواسوےنوھچکوںیہنو‬
‫اھکای۔انویہویسکوےسوابتویک۔پچواچپویٹیلوریہ۔اسویکوامموےنواےسو‬
‫اشؾووکولکشمبودنچووناےلوالھکےئ۔ و‬
‫معپ کرروےنودوابرہواکؽورکوےکوانایبوےسوابتویک۔رگموانایبوےنواسوےسو‬
‫رصتخمویسوابتویک۔سجووکومعپ رکروےنویھبووسحمسورکوایلہکووہوھجموےسو‬
‫انراضوےہ۔بشوےکوآرخیوےصحوںیموبجورھگوےکویھبسوولگووخابورخو‬
‫‪428‬‬
‫وگشوےکوزمےوےلورےہوےھت۔رگموانایبواجگوریہویھت۔اسوےکواپسو‬
‫یہواسویکواممویھبووسوریہویھت۔انایبواھٹورکوواشوروؾویکورطػو‬
‫یئگ۔رگموبجوذراودریودعبوولیٹووتواسویکواحتلوریغووہوریہویھت۔اپٔوںو‬
‫ڑلڑھکاورےہوےھت۔اسںیسنووھپؽوریہوںیھتواورورہچےورپوےنیسپوےکوےکلہو‬
‫ےکلہورطقےوالملھجورےہوےھت۔وہورگےتوزپےتورمکےویکووچٹھکوکتو‬
‫یچنہپ۔’’امم‘‘۔۔اسوےکوہنموےسوےبواایتخروالکن۔وتواسویکوامموڑہڑباورکو‬
‫ایھٹواورواھبگورکویٹیبووکواھبنسال۔ و‬
‫’’ایکووہاویٹیب‘‘؟ و‬
‫’’ہتپوںیہنوامم۔واگنشوےئلیکوایھٹویھت۔واہںودؽوھٹیبواسوایگ‘‘انایبو‬
‫ےنولکشمبواتبایواورواےنپوڈیبورپورِگویسویئگ۔ و‬
‫’’اػودخاایو!ہیوایکووہا‘‘؟اسویکوامموےنوانایبوےکورساہےنولبیٹو‬
‫رپووموجدوڈیمنسیوےسوارمییسنجوٹلبیٹواکنؽورکوانایبووکوزابؿوےلتورےنھکو‬
‫یکودہاتیویکواوروارمییسنجواکؽورکودی۔ و‬
‫‪429‬‬
‫دنچووٹنمںوںیمویہواوبمیسنیلوچنہپویئگواورورمہضیووکورقیبیورٹنسوںیمویہو‬
‫وفراو‬
‫لقتنمورکودایوایگ۔ےلمعوےکوارفادویہواےسواگڑیوےسوادنروےلورکوےئگ۔ و‬
‫اےسوسیگوٹکواگلورکوآنجیسکودیواجےنویگل۔ڈرسپواگلیئوںیئگ۔ااتپسؽو‬
‫چنہپورکوانایبویکوامموےنومعپ ک ررووکواکؽویک۔رگمواسواکوربمنوآػواجوراہواھت۔ و‬
‫آہتسہوآہتسہوانایبویکوتعیبطواحبؽووہےنویگل۔حبصوآھٹوےجبوےکورقبیو‬
‫معپ کرروےسوراہطبواحبؽووہا۔اےسواتبایوایگوہکوانایبویکوتعیبطوراتوےکو‬
‫ےلھچپورہپواکیفوڈڑسبووہویئگ۔اسووتقوارمییسنجوںیمواڈیٹموےہ۔معپ رکرو‬
‫وفراوامرٹسچنوےسودنلؿوےئلیکورواہنووہوایگ۔اسواکو‬
‫اخاصورپاشیؿووہوایگاورو و‬
‫زکؿورخؾویھبواسوےکواسھتواھتواورواےسواینپواگڑیوںیموےلورکودؿو‬
‫ڈےلھودنلؿوچنہپوےئگ۔ و‬
‫انایبوحبصوےسوابروابرواینپوامموےسومعپ رکرواکووپھچوریہویھت۔امموےنواےسواتبو‬
‫دایوہکومعپ رکرووایسپوےکوےئلورواہنووہواکچوےہ۔رھپوبجومعپ رکروانایبوےکواپسو‬
‫اچنہپووتوانایبواکواسراومسجودشتوذجابتوےسورلزےنواسواگل۔طبضوےکو‬
‫اسرےودنبنھووٹٹوےئگواورواسریوتیفیکواسویکووموجدہواحتلوےکو‬
‫‪430‬‬
‫رسارسوانمیفویھت۔اہرٹواکوہلئسمواھت۔وجواسوےحملوڈرجنیسووصرتویھبو‬
‫اایتخرورکواتکسواھت۔معپ رکروےنوڑبھورکوایکسوالکایئںواھتؾورکواےسوڈاھرسو‬
‫دی۔ و‬
‫’’ایکووہوایگوریمیواجؿ؟آرخوااسیوویکںووہا‘‘؟ و‬
‫’’ےھجمواسوداینوےسواجوےنیلودو۔رھپواہجںواہمتراودؽواچےہوےلچواجایو‬
‫رکان۔‘‘وانایبوےنودردرھبیوآوازوںیمولکشمبواہکواورویتخسوےسواےنپووہٹنو‬
‫داوتنںوںیمودابورکوآںیھکنوومدنوںیل۔معپ کررویکووتواجؿویہولکنویئگ۔اسوےنو‬
‫کھجورکواسوےکودوونںودنکےھواھتؾورکواےسواینپوابوہنںواکوظفحتورفامہو‬
‫رکےتووہےئونیقیودالےنویکووکششویکوہکوااسیوتمووسوچ۔ابوںیمویھبکو‬
‫اکیولپوےئلیکویھبوںیہمتووھچڑورکوںیہنواجٔوںواگ۔ و‬
‫اکیفودریودعبواجورکوانایبویکوتعیبطویلھبنس۔معپ کرروےنواےسواےنپواہھتوےسو‬
‫وجسووریغہوالپای۔اسوےسواےلگوروزواںیہنورھگواجےنویکوااجزتودےودو‬
‫یویئگ۔رگموڈارٹکواصبحوےنووصخیصودہاتیویکوہکواسوابرووجواےسو‬
‫فیلکتویچنہپویسکوذینہودابٔوویسکونشنیٹوےکوابثعویچنہپوےہ۔تہبواایتحطو‬
‫‪431‬‬
‫رکںی۔ارگووفریواںیہنوٹلبیٹوایہموہنویکواجیتواوروربوتقواںیہنواہیںوہنو‬
‫الایواجاتووتوھچکویھبووہواتکسواھت۔ و‬
‫’’انایبوویکںواسودقروےھجموآپوےنواینپوتیصخشورپوطلسمورکوایلو‬
‫ےہ؟اےسیووتوزدنیگوزگارانوتہبولکشمووہواجےئواگ۔ںیموےنوںیہمتواتبایو‬
‫یھبواھتوہکولکوںیموواسپوولٹوآٔواگن۔رھپوںیہمتواکؽویھبورکاتوراہ۔آرخو‬
‫وہاوایکواھتںیہمت؟‘‘ومعپ کررووپھچوراہواھت۔ و‬
‫’’ںیموںیہنورہویتکسومعپ کرر۔ھجموےسوںیہنوراہواجاتوںیموایکو‬
‫رکوں؟رمےنویتگلووہںوںیمواہمترےوریغب۔لکواکووپراودؿوںیموےنواہنتیئو‬
‫ںیموزگاراوےہ۔راتورھبودنینوںیہنوآیئ۔راتووکواہمتراولیسوآػواجوراہو‬
‫اھت۔رکوںیٹودبےتلودبےتلواوروآوسنواہبےتواہبےتورحسووہےنووکوآیئووتو‬
‫ریمیووقتوربداتشووجابودےویئگ۔واگنشوروؾوےسواےنپوڈیبوکتوآےتو‬
‫آےتوریمیواحتلوریغووہویئگواوروںیموےنیسپوںیمورتوہبورتووہےنویگل‘‘۔ و‬
‫’’اػودخاای۔‘‘ومعپ کرروےنورسواھتؾورکوےبویسبوےسوآہورھبورکو‬
‫اہک۔’’وکیئویھبوزیچودحوےسوڑبھواجےئووتواےکسواتنجئویھبکواےھچوربآدموںیہنو‬
‫‪432‬‬
‫وہےت۔تبحموںیمویھبواسودقروآےگوہنولکنواجٔووہکووایسپواکووکیئوراہتسو‬
‫ابیقوہنورےہ۔زدنیگواوروومتورہوااسنؿوےکواسھتواسھتوےہ۔ےھجمویھبو‬
‫ھچکووہواتکسوےہ۔ایکورکوویگورھپومت؟دخاراووخدورپوطبضورکانووھکیسواورورہو‬
‫وتقوریمےوایخولںوںیموہنووھکیئوراہورکو۔یھبکواسواپکویتسہووکویھبودؽو‬
‫ںیموایدورکوایلورکو۔وجوامہریوزدنیگواوروومتواکواایتخرواےنپواہوھتںوںیمو‬
‫راتھکوےہ۔اﷲوےسودمدواماگنورکو۔اسویکوایدوااسنؿووکورہوایدوےسووفحمظورھکو‬
‫یتکسوےہ۔اسویکوایدودولںووکووکسؿورفامہورکیتوےہ۔زیلپوانایبوزیلپ‘‘۔ و‬
‫’’ریمےووخابوووایخؽوںیموسبواکواہمتریووصرتویسبوےہومعپ کررو‬
‫اوروابواسوایخؽوےسوانلکنوریمےواایتخروںیموںیہنوےہ‘‘انایبواینپوابتو‬
‫رپواَڑیووہیئویھت۔ و‬
‫’’انایبوےلھچپودوودونںوےسوریمیویٹھچوسحوےھجموابروابرویسکو‬
‫رطخےوےسوآاگہورکوریہویھتواورووہواہمتریواتزہوفیلکتویکووصرتوںیمو‬
‫اسےنموآویئگ۔ںیموبجوتہبوےبونیچووہواجاتووہںیوٹواﷲوےکووضحرورسو‬
‫اکھجوداتیووہں۔وجووکسؿودجسہورکےنوںیموےہ۔وہویسکوڈیمنسیواورویسکو‬
‫‪433‬‬
‫ایھچووخراکوایویسکویھبوہگجوںیموںیہنولمواتکس۔متویھبورکوٹوےلورکوڈیبو‬
‫رپویہودجسہووتورکویتکسووہوان۔ذراواکیوابروآزامرکووتودوھکی۔رقاروہنوےلمووتو‬
‫انہک‘‘معپ کرروڑبےوووثؼوےسوہہکوراہواھت۔ و‬
‫’’ااھچوکیھٹوےہ۔ںیمواویھبوآپویکوابتورپولمعورکیتووہں۔‘‘و‬
‫انایبوےنواہکواورواسھتویہورکوٹودبیل۔رگموکیھٹورطحودجسہوہنووہو‬
‫اکس۔بتووہوایھٹواورودووزاونووہورکودجسہورزیووہویئگ۔ و‬
‫دنچوےحملواکیوٹنم‪،‬دووٹنمواورورھپونیتوٹنمودعبواسوےنورسو‬
‫ااھٹای۔رگدؿوامھگورکومعپ رکرووکوداھکیواورورھپودجسےوںیمورگویئگ۔اےنپوایرویکو‬
‫اخرطواےنپوربوےکووضحرودجسہوایکوتواسودجسےوواےلوےنواےسواینپو‬
‫رطػورابغورکوایل۔معپ رکرورکسماوراہواھتواوروانایوبودجسےوںیمواابکشرووہو‬
‫رکواﷲوےسواےنپودؽواکورقاروامگنوریہویھت۔رھپوبجووہودجسےوےسویٹلپو‬
‫وتواسویکوتیفیکویہودبیلووہیئویھت۔ و‬
‫’’اػودخاای!اانتووکسؿووہاتوےہودجسےوںیم۔ںیموینتکودبوبیصنو‬
‫وہںوہکویھبکواﷲووکودجسہوایکویہوںیہن۔ہیوامنزںیوزپانھوومولویںواورو‬
‫‪434‬‬
‫وبڑےھوولوگںواکواکؾووہاتوےہ۔ںیمووتوہیویتھجمسویھت۔سبومعپ کرروابووتوںیمو‬
‫حبصووواشؾواﷲوےکووضحرودجسہورزیوروہںویگ۔ہیوآجوآپوےنوےھجموتہبو‬
‫ڑباورسرپازئودایوےہ۔اانتووکسؿ۔نیقیواجونوریماودجسےوےسورسوااھٹےنووکو‬
‫دؽویہوںیہنوامؿوراہواھت۔ابوریماودؽوتہبواحبؽووہوراہوےہ۔ےھجمواےسیو‬
‫گلوراہوےہوےسیجوںیموابلکلوکیھٹووہں‘‘۔ و‬
‫’’آپوابلکلوکیھٹووہواجںیئویگوااشنوءواﷲ۔‘‘معپ کرروےنورپووجشوادنازو‬
‫رہوابتوںیمواورورہواکؾوںیمواﷲویکووکیئوہنووکیئوتحلصمووپدیشہورضورووہیتو‬
‫ےہ۔ےسجومہوااسنؿوھجمسوںیہنواپےت۔اسوےسوےلہپویھبکوااسیوںیہنووہاواھت۔‬
‫آجواؿودوونںوےکوامنیبودجسےووایلوابتویعطقوریغووتمعقواوروریغوارادیو‬
‫وطرورپووہیتویلچویئگویھت۔ااسیوویکںووہا؟اسوابتوںیمواﷲویکوایکوتحلصمو‬
‫وپدیشہویھت؟ و‬
‫وکیئودووےٹنھگودعبویہواسواکورزٹلواسےنموآوایگ۔معپ رکروےکوانؾورھگوےسو‬
‫اوسفانسکوربخوووصؽووہیئوہکواہمترےوامومںواجؿویکوڈیکبھووہویئگو‬
‫‪435‬‬
‫ےہ۔اسوےکوانجزےوںیمواینپورشتکووکوینیقیوانبےنویکووکششو‬
‫رکںی۔معپ کررووکوتہبودھکواچنہپ۔وہواسوےکواولکےتوامومںوےھتواورومعپ رکرویکو‬
‫وادلہووکواےنپواھبیئوےسوتہبوتبحمویھت۔ارگویھبکووہوذراوےسویھبوامیبرووہو‬
‫اجےتووتونہبویکواجؿورپونبوآیت۔ابواانتوڑباودصہمووہوویکرکنوربداتشورکو‬
‫اپںیئویگ؟معپ رکروےبودحورپاشیؿووہوایگ۔اسواکواجانوےبودحورضوریواھتورگمو‬
‫انایبووتہیونسورکویہوشغواھکواجےئویگ۔وہوایکورکے؟اسوےنوانایبویکو‬
‫امموےسوابتویک۔وہویھبورپاشیؿووہویئگ۔ و‬
‫’’دھکیوولواٹیب!وانایبواہمترےونبواکیوراتوںیہنوزگارویکس۔وہو‬
‫اہمترےواپاتسکؿواجےنویکوربخوالھبونسویھبواپےئویگ؟‘‘ و‬
‫ایھبووہوایسوشکمشکوںیموےھتوہکوانایبووکوہیوابتواتبیئواجےئووتوسکوادنازو‬
‫ںیم؟وایورھپواےسوہنواتبایواجےئوہکومعپ رکروےکوانؾورھپواپاتسکؿوےسواکوؽوآو‬
‫یئگ۔امومںواجؿویکوومتواکونسورکوایمواجؿووکودصےموےسویشغواطریو‬
‫وہویئگوےہواورواےسواہلٹپسوارمییسنجوںیمواجیھبواجوراہوےہ۔متورہواحؽوںیمو‬
‫‪436‬‬
‫واسپوآٔو۔معپ کرروےکواھبیئویکواکؽویھت۔معپ رکروےکودامغوےکورپوےچخواڑو‬

‫ےئگ۔لپورھبووکواگنوہںوےکواسےنمواتریکیواھچویئگ۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈ‘‘وہورسواھتؾورکوڑلڑھکاواسوایگ۔ و‬
‫’’ایکووہاواٹیب؟سکواکووفؿواھت‘‘؟انایبویکوامںوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’ریمےواھبیئواکووفؿواھت۔ایمووکواکیٹووہاوےہ۔اےنپواھبیئویکوومتو‬
‫اکونسورکواورووہواہلٹپسوںیموںیہ۔ابوےھجمواجانووہواگ۔آیٹنوابوےھجمواجانو‬
‫وہواگ۔‘‘معپ کرروےبویسبوےسورسوےتکٹھجووہےئووبؽوراہواھت۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈ!!ہیوایکوےسوایکووہوایگ؟‘‘ و‬
‫وفراووانایبوےکواپاپوھٹیسواکرماؿووکووجوامرگنٹیکوےکوےلسلسوںیموےئگووہےئو‬
‫وفراورھگوآوےچنہپو‬
‫ےھتواکؽورکےکوامتؾووصرتواحؽوےسوآاگہوایکوایگ۔وہویھبو و‬
‫اورومعپ رکرووکوےلچواجےنواکووشمرہودای۔ہکلبواےسوارمییسنجوٹکٹودالےنوںیمو‬
‫یھبواعموتنویک۔اکیوےجبوبشودیئبواجےنووایلوابیئواچسنوٹیسورسیموآو‬
‫یئگ۔ھٹیسواکرماؿوےنووخدویٹیبوےسوابتویک۔ و‬
‫‪437‬‬
‫’’وبینواٹیبو!معپ کرروےکوامومںویکوڈیکبھووہویئگوےہ۔اؿویکواممواےنپواھبیئو‬
‫یکوومتواکودصہموںیہنوہہسویکسواورووہواسووتقواہلٹپسوںیموںیہ۔اہمتراو‬
‫ایکوایخؽوےہ؟وایسیووصرتواحؽوںیمومعپ کررووکوےلچواجانواچےیہوایوںیہن۔وہووتو‬
‫ںیہمتووھچڑورکوںیہنواجانواچاتہ۔رگمواٹیبومہواچےتہوںیہوہکووہوالچو‬
‫اجےئ۔اہمتریواسوابرےوںیموایکراےئوےہ؟‘‘ و‬
‫انایبورپوھچکودریوےتکسویکویسوتیفیکواھچیئوریہ۔رھپووہوےلگوےسووھتکو‬
‫ےتلگنووہےئواہےنپنویگل۔ و‬
‫’’رسکلیواٹیبورسکلی۔وہواہمتریوااجزتوےکوریغبوںیہنواجانواچاتہ۔رگمو‬
‫اٹیبواسویکواممویکواحتلوایھچوںیہنوےہ۔ارگواںیہنوھچکووہوایگووتوڑباولکشمو‬
‫وہواجےئواگوان‘‘ابپوےنویٹیبووکواامتعدوںیموےلورکواینپوابتوونماےنویکو‬
‫وکششورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اہ۔اہںومعپ کررووکوےلچواجانواچےیہ۔ہکلبومہوبسووکوےلچواجانو‬
‫اچےیہ۔ںیموابوکیھٹووہں۔ےھجموھچکوںیہنووہےنوواال۔سبوںیمہوایھبو‬
‫اپاتسکؿواجانوےہ۔وہووہوقنںویکورطحووبےلویلچویئگ‘‘۔ و‬
‫‪438‬‬
‫’’رزیورونشیوآسفوےسورصػواکیوٹیسولمویکسوےہ۔وہویھبودیئبو‬
‫کتوواہںوےسوےئنورسےوےسوالوہریکوالفٹئوانیلوزپےویگ۔اسوےئلواٹیبو‬
‫بسواکواجانولکشموےہ۔ارگوآپواہیںوںیہنورانہواچیتہووتودوواچرودؿودعبو‬
‫ںیہمتویھبوجیھبودںیوےگ۔نشنیٹوہنوولواٹیبوزیلپ۔اہمتریوتعیبطورھپواپو‬
‫ٹیسووہویتکسوےہ‘‘امموےنویھبواےسواھجمسای۔ و‬
‫’’وتورھپوکیھٹوےہوامم!ومعپ کرروالچواجےئ۔مہویھبودوودؿودعبوآواجںیئو‬
‫ےگ۔‘‘وانایبوےنوااجزتودےودیووتومعپ کرروےنوآےگوڑبھورکوانایبووکو‬
‫ھی‬‫ت‬
‫سواہکواورواےسوڈاھرسودیوہکویسکووصرتویھبورپاشیؿوںیہنو‬ ‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫وہان۔بجویھبووسحمسورکووہکوطبضواکودانمواہھتوےسواجوراہوےہووتورسو‬
‫دجسےوںیمواکھجودانی۔اہمترےودؽووکوڈاھرسولمواجےئویگووہواسوےکو‬
‫دوونںواہھتوڑکپےورکسماےتووہےئوہہکوراہواھت۔ و‬
‫انایبوےنوایکسوآوھکنںوںیمواھجےتکنووہےئواےنپودنبووہٹنوداںیئوابںیئو‬
‫الیھپورکوارقاروںیمورسوالہایودایوتووکلپںوےسودوواترےووٹٹورکواسوےکو‬
‫اگولںورپوہہبوےلکن۔وجواسوےنویلیھتہویکوتشپوےسواصػوےئک۔اےنپو‬
‫‪439‬‬
‫دوونںواپٔوںوٹیمسورکواےنپوونٹھگںووکوابوہنںوےکودارئےوںیموایلواورواورپو‬
‫رسوکیٹورکوےنکسسویگل۔معپ رکروےنواےکسودنکےھواھتؾورکواپھتپھتےئ۔ و‬
‫’’زیلپووبین!ےھجمواسواحؽوںیمورتصخورکوویگووتوریماورفسوےسیکوےٹکو‬
‫اگ؟دوودؿویکوابتوےہوایر۔متوریمےواپسووہویگ۔زیلپ‘‘ومعپ کرروےنواسواکو‬
‫رہچہواےنپواہوھتںوںیموایلواوروڑبیورسحتورھبیورظنوںوےسواےسوداھکی۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوآپواجںیئ‘‘انایبوےنووبلںورپوڑبیوزیمخویسورکسماٹہو‬
‫ھی‬‫ت‬
‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫اجسورکواہک۔وتومعپ کرروےنواکیوابرورھپواےسو سواہکواورورمکےویکووچٹھکو‬
‫ےسوٹلپورکوداھکیوتوانایبویکورپومنواگنںیہواےسودخاواحظفوہہکوریہوںیھت۔ و‬
‫بشواکیوےجبویکوالفٹئویھت۔دیئبوچنہپورکونیتوےٹنھگویکواتریخوےسوالوہرو‬
‫اجےنویکوالفٹئولمویئگ۔اشؾواپچنوےجبوالوہرواریئوپرٹورپواچنہپ۔دیئبوےسو‬
‫اکؽورکوےکواسوےنواینپواتریخواکواتبودایواھت۔اسوےیلواسوےکوامومںویکو‬
‫نیتوےجبویہودتنیفورکودیویئگویھت۔انورصػومعپ رکرواےنپوامومںویکوآرخیو‬
‫روسامتوںیمورشتکوےسورحموؾوراہ۔ہکلبواسویکواممویھبواےنپوایپرےو‬
‫‪440‬‬
‫اھبیئواکوآرخیوددیاروہنورکویکس۔معپ رکرواریئوپرٹوےسودیساھواہلٹپسو‬
‫اچنہپ۔اینپوامموےکواپٔوںووچےم‪،‬وامےھتورپووبہسودایوتوامںویکواتممواجگویئگ۔ و‬
‫’’معپ کررواٹیبومتوآےئگ‘‘امںوےنوآںیھکنووھکےتلویہوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوامموںیموآوایگووہں۔ایکووہوایگواھتوںیہمت‘‘؟معپ کرروےنورتقو‬
‫ےسویٹھپوآوازوںیمووپاھچ۔ و‬
‫’’تعیبطورخابووہویئگویھتواٹیبوریمی۔ںیمواہمتریووہجوےسوتہبو‬
‫اداسویھت۔ااھچووہاومتوآوےئگ‘‘۔ و‬
‫’’اہںوامم۔ںیموآوایگووہں۔ابوںیموںیہمتووھچڑورکوںیہکوںیہنو‬
‫اجٔوںواگ‘‘۔ و‬
‫’’اٹیبواہمترےوامومںواسوداینوےسوےلچوےئگ۔ریمیوداینوادنریھیووہو‬
‫یئگ۔آہ۔‘‘ و‬
‫’’’زیلپوامموزیلپ۔مہوبسوولگوںیہوانوآپوےکواسھت‘‘معپ کرروےنو‬
‫اممووکواھبنسال۔امںوےنواےسواھچیتورپواٹلایواوروابوہنںوںیموچنیھبورکودشتو‬
‫‪441‬‬
‫ےسوروودی۔معپ کررواورواسوےکواھبیئوےنولکشمبواںیہنواھبنسالواورومعپ رکرووکو‬

‫امںوےسواگلوایک۔ و‬
‫’’اٹیبومتوےنواےنپوامومںواکوآرخیوددیاروایکو؟‘‘اممووپھچوریہویھت۔ و‬
‫’’ںیہنوامم۔ےھجموآےنوںیمواتریخووہویئگ‘‘معپ کرروےنوڑبےودھکوےسو‬
‫اتبای۔ و‬
‫’’آہ۔ںیمویھبوینتکودبوبیصنووہںوہکواےنپواھبیئواکوآرخیوددیارو‬
‫یھبوہنورکویکسواوروانواےسواےنپواہوھتںوےسورتصخورکویکس۔‘‘امموتہبو‬
‫ذجابیتووہوریہوںیھت۔اسراواموحؽوتہبوانمغکووہوراہواھت۔ و‬
‫معپ کررواینپوامموےکواپسویہوراہ۔انایبویکودؿواوروراتوںیمویئکواکںیلو‬
‫ووصؽووہوریہویھت۔وہودلجوےسودلجوآےنووکوےبونیچویھت۔رگمواسوےکو‬
‫اممواورواپاپواچےتہوےھتوہکووہوایھبواہیںورہورکواینپ ‪Treatment‬اجریو‬
‫رےھک۔رگموانایبوےنواںیہنووفریووایسپورپووبجمرورکودای۔ و‬
‫معپ کررویکواممووکویھبواہلٹپسوےسورھگوالایوایگواوروایسوےتفہوےکودوراؿویہو‬
‫انایبویھبواینپوامموےکواسھتوالوہروچنہپویئگ۔اریئووپرٹوےسوارتےتویہو‬
‫‪442‬‬
‫معپ کررووکواالطعودےودیویئگ۔وہووفریواریئووپرٹواچنہپواوروانایبووکوومکلیو‬
‫ایک۔وہواےکسوےلگوںیموابںیہنوڈاؽورکوےلہپویجورھبورکورویئ۔رھپواگڑیوکتو‬
‫یچنہپ۔معپ رکرواےسواینپواگڑیوںیموےئلواسوےکورھگواچنہپ۔اےسواممویکوریختیو‬
‫اکواتبای۔انایبوےنواےسودجایئوےکواؿوھچودونںویکواہکینوانسیئوہکووہوےسیکو‬
‫اہمترےونبووتقوزگاریتوریہ؟دجسہورکےنوےسوےھجموینتکوراتحویلم۔ہکلبو‬
‫دجسہورکانوابووتوریمیواعدتواوروزمکوریونبویئگوےہ۔ و‬
‫’’ایکسواافدتیووکوویہواجؿواتکسوےہ۔وجودؽووواجؿوےسواےنپواخقلو‬
‫دوواہجںوےکووضحرودجسہورزیووہاتوےہواوروامہراواامیؿوےہوہکودجسہورکشواداو‬
‫رکےنوواالویھبکویبلقوراتحوےسورحموؾوںیہنووہواتکس‘‘معپ کرروےنوانایبوےکو‬
‫وجابوںیمواہک۔ و‬
‫’’اہںومعپ کرروآپوکیھٹوہہکورےہوںیہ۔ںیمواسوزیچووکوآزامویکچو‬
‫ھی‬‫ت‬
‫وہں۔ سوآپوےنوےھجموزدنیگویکوتقیقحواورواےنپواخقلویکوانعتیو‬ ‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫ےسوروانشسورکاای‘‘انایبوےنورکسماےتووہےئواہکوتومعپ کررواکودؽویھبووخیشو‬
‫ےسورساشرووہےنواگل۔وہوراتوےئگوکتوانایبوےکواپسووموجدوراہ۔ و‬
‫‪443‬‬
‫ہیوبسوتبحمویکورکہمشواسزایںوںیھت۔وجواکیوااسنؿووکودورسےواکودویاہنو‬
‫رکودیتیوںیہ۔ارگودوونںورطػوتبحموںیمووجالاینںووہں۔سبواواقتو‬
‫دویایگنوےسویھبواجتوزویکودحںیواپرورکویلواجایورکیتوںیہ۔اکیوتبحمو‬
‫دورسیوتبحموےسوابزیوےنیلویکورسووتڑووکششورکیتوےہ۔ازؽوےسوتبحمو‬
‫ےنواکیواوناھکولیھکوراچوراھکوےہ۔اےکسوزہاروںوفلتخموروپوںیہواوروہیو‬
‫سجووکواینپورگتفوںیمویتیلوےہ۔رھپواسوےسواینپونموامینوےکوےلصیفورپو‬
‫دلمعرآدمورکوایتوےہ۔ و‬
‫تبحمورکویناالوبسوےسودینمشووتوومؽوےلواتکسوےہورگمواینپوتبحمووکوںیہنو‬
‫وھچڑواتکس۔بجوتبحمواپہسنویتٹلپوےہووتوسجوےسوبسوےسوزایدہوتبحمویکو‬
‫اجوریہویھت۔اسوےسورفنتویھبوااہتنویکووہےنویتگلوےہ۔ہیوڑبیووغرو‬
‫ِِواحرضوںیموآپووکویئکواےسیووااعقتوںیلموےگوہکو‬
‫بلطوابتوےہ۔دور‬
‫الفںوالفںوصخشواکیودورسےوےسوڑبیوتبحمورکےتوےھت۔اکیو‬
‫دورسےوےکوریغبورہویھبوںیہنوےتکسوےھت۔رگموابووہواکیودورسےویکو‬
‫اجؿوےکودنمشوںیہ۔آرخواؿویکوتبحمورفنتوںیموویکںودبیل؟ و‬
‫‪444‬‬
‫ااکسووجابوہیوےہوہکودووتبحمورکویناولںوےکودرایمؿورفنتواسووتقو‬
‫دیپاووہویگ۔بجووکیئورسیتاواینپوتبحموےلورکواؿودوونںوںیموےسویسکو‬
‫اکیووکواینپورطػورابغورکےواگ۔اسویئنوتبحموےنورپاینوتبحمواکووخؿو‬
‫رکودای۔ربیقویکوآدمووگواسواکواغیپؾوتبحموےہ۔رگموےلہپوےسوتبحمو‬
‫رکویناےلواسویکووہجوےسواکیودورسےوےسودورووہےنوےگل۔ و‬
‫درالصومہوااسنونںواکواَہیملوہیوےہوہکومہواینپوتبحموںیمویسکودورسےووکو‬
‫ربداتشوںیہنورکوےتکس۔مہورصػواینپووخاشہویکولیمکتواچےتہوںیہ۔ااسنؿو‬
‫وھچےٹووہںوایوڑبےو‪،‬رمدووہںوایووعری کیںص و‬
‫تواکیویہورمضواکواکشرو‬
‫ںیہ۔ًالثمورھگوںیمووکیئورفوٹوایووکیئویھبوزیچوالیئواجیتوےہواورووچبںوںیمو‬
‫میسقتویکواجےنویتگلوےہووتووچبںواکوااجتحجوےسیکودنلبووہاتوےہ؟اوکسوےلہپو‬
‫ویکںودایوےھجمودعبوںیموویکں؟اےسودوودعدودےیئواوروےھجمواکی۔اوکسوڑبےو‬
‫ڑبےودےیئوںیہواوروےھجمووھچےٹوویکں؟ و‬
‫یسکویھبواشدیوایبہوایویسکورقتبیوںیموآےنوواےلوامہمونںووکوومکلیو‬
‫رکویناےلوزیمابؿوےسویہیوہلگوراتہوےہ۔اسوےنواےسووتوڑباورپووٹوکؽودایو‬
‫‪445‬‬
‫ےہ۔اانتوںیمہوویکںوںیہنودای؟وہوانتجوایکسورطػووتمہجوےہواانتوریمیو‬
‫رطػوویکںوںیہن؟ینتجومہواؿووکوزعتودےتیوہ م کیںااینتوہیووتوںیمہوںیہنو‬
‫دےورےہ۔اؿوبسووھچیٹووھچیٹویسوابوتوںوےکوسپِورپدہوآرخووہووکؿو‬
‫یسوابتویفخموےہ؟وتودیسیھویسوابتوےہوہکوبسووخدواےنپوآپووکو‬
‫دورسوںویکوتبحمواکودقحاروےتھجمسوںیہ۔مہوبسوہیواچےتہوںیہوہکورصػو‬
‫ےھجمواچاہواجےئ‪،‬ریمیوابتوامینواجےئ‪،‬ریمویووخاشہووکواوتیلودیواجےئ‪،‬و‬
‫ریمےووشمرےورپولمعووہواوروہیواسریواننکمموںیہنووتولکشموابںیتو‬
‫رضوروںیہ۔ و‬
‫بجویھبسواسوابتوےکووخاشہودنمووہںووتورھپوواہںودورسوںویکوقحو‬
‫یفلتووتووہویگوانواوروسجویکوابتوںیہنوامینواجےئویگووتووہواینپوتسکشوبکو‬
‫ِِوراےئوڑگھجےویکو‬
‫میلستورکےواگ؟رھپوہجیتنوایکوربآدمووہواگ؟االتخػ‬
‫وصرتواایتخرورکےویگ۔وخینوروتشںوںیمووھپٹوزپےویگ۔دویتسودینمشو‬
‫ںیمودبےلویگ۔تبحمویکوبلطوےنورفنتواکوجیبووبودای۔ و‬
‫‪446‬‬
‫وادلنیواورونہبواھبویئںویکوتبحموویبیویکوتبحمووکواتمرثورکےویگواورو‬
‫ویبیویکوتبحموابیقوامتؾوالہواخہنویکومتوےسوتبحمووکورجموحورکوےکورھکو‬
‫دیتیوےہ۔ابوالھبوایکوااسیونکمموےہوہکوتبحمویسکواکیووادحورفدوکتو‬
‫دحمودووہورکورہواجےئ۔رگموآجوامہراوامتؾواعمرشہورہووساسیٹئواسووارئسو‬
‫امنوروےیواکواکشرووہویکچوےہ۔ و‬
‫تبحمواامتعدویکوشیبویھکںوےکواہسرےویتلچوےہواورودو ِورواحرضوںیمواامتعدو‬
‫ےکوووجدویکواحتلوانوہتفگوہبوےہ۔بسووکواکیویہوہلگوےہوہکوںیموسجو‬
‫صخشورپویھبورھبووپرواامتعدورکاتووہں۔ویہوریمےواامتعدووکووتڑوداتیو‬
‫ےہ۔ریمیوےبوولثوتبحمورپواےسونیقیویہوںیہنوآات۔ںیمووتوسجوےکو‬
‫اسھتویھبوالھبیئورکاتووہں۔ویہوےھجمودوھہکوداتیوےہ۔اجنےنوریماودقمرو‬
‫اسودقرورباوویکںوےہ؟دوھہکواھکےنوواالویھبووخدووکولظمؾواتھجمسوےہواورو‬
‫دوھہکودےنیوواالویھبوانالںوےہ۔ و‬
‫٭…٭…٭ و‬
‫‪447‬‬
‫دنسسواکوقلعتورہیووپروزہارہوےسوےہ۔رشوعوںیمووہوولگورکایچوںیمو‬
‫رےتہوےھت۔رھپورہیووپروٹفشووہوےئگ۔دنسسووادلنیویکواولکیتواوالدو‬
‫یھت۔ااکسوابپواکیواٰیلعورساکریودہعےورپوافزئواھت۔دنسسوایھبورسیتیو‬
‫الکسویکووٹسڈٹنویھت۔ایکسواممورکایچوںیمواینپونہبوےکوےٹیبویکواشدیو‬
‫ںیمورشتکوےئلیکویلچویئگ۔دنسسوےکوازگیاؾووہورےہوےھت۔اسوےئلواےسو‬
‫اےنپواسھتوےلواجےنوےسوااکنرورکودای۔وہورہوروزواکؽورپودنسسوےسوابتو‬
‫رکویتیلواورواےسوتہبواسوایپرودےتیووہےئویتہک۔ و‬
‫’’ںیمواینپویٹیبوےئلیکوتہبوےسوولھکےنوڑپکےواوروزیچںیوےلورکو‬
‫آٔوںویگ۔سبومتوزپاھیئورپووتہجوروھکواوروازگیاؾواےھچوامرسکوےسواپسو‬
‫رکو‘‘۔ و‬
‫اشدیوےسورفاتغوےکودعبوایکسوامموےنواتبای۔ و‬
‫’’ںیموےنورٹنیواکوٹکٹوےلوایلوےہ۔لکووایسپوےئلیکورواہنووہواجٔوںو‬
‫یگواورورپوسںواشؾوکتواہمترےواپسووہںویگ‘‘۔ و‬
‫‪448‬‬
‫سبوہیودنسسویکواینپوامموےسوآرخیوالماقتویھت۔ویکہکنواےلگودؿووجو‬
‫وفؿواکؽوآیئ۔وہواکؽویھبودنسسویہوےنورویسویک۔ایکسواخہلوابتورکوریہو‬
‫ںیھتواورولسلسموروےئواجوریہوںیھت۔دنسسوےنواینپودادوواجؿووکو‬
‫رویسردایووتووفؿورپوابتورکےتووہےئووہویھبوداھڑوداھڑوروےنویگل۔دنسسو‬
‫یکوامںواسوداینوےسواجویکچویھت۔ و‬
‫رھپواسویکوتیمورکایچوےسورہیووپروالیئویئگ۔ےلھچپودسوروزوےسوڑھچبیو‬
‫وہیئویٹیبوامںوےسواسواحؽوںیموالماقتووکوآیئ۔انوےلگوگلورکوایپرودای۔انو‬
‫اےنتودونںواکواوحاؽووپاھچوہک’’ومتوریمےونبوسکواحؽوںیمورہورکووتقو‬
‫زگاریتوریہووہ؟اہمترےواوکسؽوےکوااحتمؿوےسیکووہےئ؟‘‘ھچکویھبووتوہنو‬
‫وپاھچ۔سبواےسورواتواتکلبووھچڑورکوزدنیگوےکوڑکےوااحتمونںویکوآوغشو‬
‫ںیموڈاؽورکوےکپچوےسورتصخووہویئگ۔ و‬
‫ِِوتقفشواپچنوامہوکتورسورپوراہ۔رھپواپاپواجؿوےنواےنپوےئلو‬ ‫ابپواکودتس‬
‫ہ‬
‫ےئنو مصفررووکوالتشوایکواورواکیوامہودعبوراوڈنپلیواجورکویئنوداینوآابدورکو‬
‫یل۔وصعمؾویسویٹیبووکودادوواوروداداواجؿوےکورپسدورکودایوایگ۔اوہنںوےنو‬
‫‪449‬‬
‫دنسسویکورتتیبواوروایھچووشنوامنوںیمووکیئورسکوکتوہنوریھک۔رگمووادلنیو‬
‫ِِورتمکیودالیتوریہ۔رھگوںیموامتؾواکؾو‬
‫یکویمکودنسسووکورہودقؾورپوااسحس‬
‫المزؾواوروالمزہمورسوااجنؾودےتیوےھت۔دنسسواینپوزپاھیئواورواےنپورمکےو‬
‫کتودحمودووہورکوزدنیگواکورفسوےطورکوریہویھت۔ایھبویبواےوےکو‬
‫ااحتمانتووہورےہوےھتوہکوداداواجؿوےنواےنپورمکےوںیموالبایواورواینپووپیتو‬
‫وکوہیووندیودی۔ و‬
‫’’دنسسواٹیب!اکیوتہبویہواریمورھگاےنوےسورےتشویکوآرفوآیئوےہ‬
‫۔ڑلاکویپوآیئواےوںیموالمزؾوےہ۔ےلہپواشدیووہیئورگمواوالدوہنووہویکس۔دوو‬
‫اسؽودعبویہوالطؼووہویئگ۔اٹیبوہیورہتشورہواحلظوےسواہمترےوےئلوتہبو‬
‫ومزوںورےہواگ۔ںیموےنواہمترےواپاپوےسوابتویکوےہ۔اسوےنوہیوہہکو‬
‫دایوےہوہکودنسسوےسواشمورتورکوںیل۔ارگووہوراضودنموےہووتوریمیو‬
‫رطػوےسوآپووکوااجزتوےہ۔آپورہتشورکوےکویٹیبووکورتصخورکو‬
‫دںی۔ابوہیوہلصیفوآپوےنورکانوےہواٹیباوروےھجموادیموےہوہکوآپوریمےو‬
‫‪450‬‬
‫ےلصیفووکوردوںیہنورکںیویگ‘‘داداواجؿوےنوےلصیفواکوقحودےورکویھبوہلصیفو‬
‫اےنپواہھتوںیمووبضمطوراھک۔ و‬
‫دنسسوےکودؽووودامغورپواکیووزینواہپڑواسوآؿورگا۔لپورھبںیمواانتوڑباو‬
‫ہلصیف۔اکیواشدیودشہوااسنؿوےسوزدنیگوزگارےنویکوابتوینتکوآاسینو‬
‫ےسوہہکودیویئگویھتوہکووہواہمترےوےئلوتہبوومزوںوےہ۔دنسسووکواسو‬
‫وتقواینپواممویکویمکواکوااسحسودشتوےسووہا۔اکشوہکووہوزدنہووہیتووتو‬
‫اؿوےکوےلگوگلورکوہہکووتویتکسوہکوامموںیموہیوںیہنورکویتکس۔رھپوابپواکو‬
‫ایخؽوآایوہکواوہنںوےنووتواسورپوپزؽووکووبقؽورکوایلوےہ۔ابپویکواسو‬
‫ےبوریمحورپورجنخوامرےنووکویجواچاہ۔داداواجوؿوےنوارگواےسویٹیبویکورطحو‬
‫اپؽووپسورکوڑباوایکواھتووتوآجواےکسوےلصیفووکوردوےسیکورکودیتی؟ و‬
‫ذہلارصػواانتوہہکویکسوہک’’وابابووضحروآپواکورہوہلصیفوےھجمووظنمروےہواورو‬
‫اھبگورکورمکےوےسوابرہویلچویئگ‘‘۔ و‬
‫داداویکواینپووپیتوےسوتبحموتیجویئگواورووپیتویکوداداوےسوتبحموااثیرووافویکو‬
‫ٹنیھبوڑچھویئگ۔ و‬
‫‪451‬‬
‫یبواےوےکوااحتمانتوےسورفاتغواپورکودنسسوزدنیگوےکورپلکیٹکیو‬
‫ااحتمانتوںیمودالخووہویئگ۔اکیورپوواقرورقتبیوںیمواےسوایپوےکوگنسو‬
‫رتصخورکودایوایگ۔اگسوابپواکیوراتوےئلیکواینپورشکیورفسووکوےلورکو‬
‫آای۔یٹیبوےکورسورپودتسِوتقفشوراھک۔دقنیویکووصرتوںیموکیچوشیپو‬
‫ایکواوروحبصویٹیبویکوریتصخوےکواسھتویہوواسپوولٹوایگ۔ و‬
‫دنسسواکورشکیورفسذوبیہواظبرہووتواکیوونتدنمووخوصبرتودخواخؽواکو‬
‫درازودقوصخشواھت۔رگمواسویکوڈیملکیوروپرٹوںیمووہویھبکویھبوابپوےننبو‬
‫یکوالصتیحوےسورحموؾواھت۔اسویکویلہپوویبیوےنوایسووہجوےسواسوےسو‬
‫ڈاویئورسوےلویلویھت۔رگموہیوابتواسوےکووادلنیوےنودنسسوےکو‬
‫شئ‬
‫ولانیقحوےسو ک ر‬
‫شوںیہنویکویھت۔ورہنواشدیووہویھبوااکنرورکودےتی۔رگمو‬
‫دنسسوےکوبیصنوںیموہیوبسوھکلودایوایگواھتواوروبیصنواَلٹووہاتوےہ۔ و‬
‫دنسسووکوبجواےنپووشرہویکواسورحمویمواکوااشکنػووہا۔وہورکچاویسویئگ۔‬
‫رگمواسوےنواےسواانپودقمروھجمسورکوذوبیہواکواسھتودےنیواکوارادہورکو‬
‫ایل۔وہواےنپووطرورپواےھچوےسواےھچوڈارٹکوےسوراہطبورکوےکواؿوےسووتقو‬
‫‪452‬‬
‫یتیل۔ذوبیہووجوہکواکیوےتفہودعبواالسؾوآابدوےسورھگوآاتواھت۔دووراتورھگو‬
‫ایقؾورکاتواورورھپواینپوڈوییٹورپوالچواجات۔اسویکویٹھچوےکودوودؿودنسسو‬
‫اےسوڈارٹکوےکواپسوےلواجےنواکوارادہواظرہورکیتووتووہویسکوہنویسکواہبےنو‬
‫اٹؽواجاتایورھپورقمرہووتقورپورھگوےسوابرہوالچواجات۔یئکوابروااسیووہا۔ و‬
‫تہبوارصاروےکودعبواکیوابرواےسواالسؾوآابدوڈارٹکوےکواپسوےلواجےنو‬
‫ںیمواکایمبویھبووہیئ۔ٹسیٹوےئلوےئگ۔اےلگودؿودنسسوےنووخدواجورکو‬
‫ٹسیٹوروپرٹویلووتواےسوتقیقحوےسوآانشووہانوزپاوہکوہیورجشووتودساوےئلیکو‬
‫زخاںوردیسہوےہ۔اسورپویھبکواہبروآےنویکوادیمویھبوںیہن۔اسودؿووہو‬
‫یجورھبورکورویئ۔ابواےسوکیچواپوےئلیکوریبوؿوکلموےلواجانواچیتہو‬
‫ےھت۔رگمذوبیہویسکووطرورپویھبورایضوہنووہوراہواھت۔ہکلبوابووہودنسسو‬
‫ےسواچنھکواچنھکواسورےنہواگل۔ےتفہودعبورھگوآاتووتواینپوامموےکواپسواھٹیبو‬
‫راتہ۔ایگرہوےجبوآورکواےنپوڈیبورپوٹیلواجات۔دنسسواسوےسوابتووکورتیتسو‬
‫ریتہواورووہووسواجات۔اینپوامتؾورتووکںیششواناکؾودھکیورکودنسسویھبوذوبیہو‬
‫‪453‬‬
‫ےسودؽوربداہتشووہوےنویگل۔ابواؿودوونںوںیمورکتارویسووہےنویگل۔رھپو‬
‫ہیورکتارویھبکواھبکروڑگھجےویکووصرتویھبواایتخرورکواجیت۔ و‬
‫دنسسوےنواےنپواپاپوےسواسریوابتوڈسکسویکووتوابپواکوردولمعواخاصو‬
‫امویسونکوراہ۔اسوےنویٹیبووکواھجمسےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’وکیئوابتوںیہنواٹیب!ارگواہمترےودقمروںیمووہاووتواوالدویھبووہو‬
‫اجےئویگواورووتوںیہمتورھگوںیمویسکوزیچویکویمکوںیہنوےہوان۔زدنیگواوجناےئو‬
‫رکو۔ذوبیہوےکوالعجویکویھبووکششورکیتوروہ۔افرؿویلچواجٔو۔ںیمویھبو‬
‫آپووکووپسرٹورکودواگن۔اسوابتویکونشنیٹوہنوول۔اوےک۔اانپوتہبوایخؽو‬
‫رانھک۔ابےئ‘‘۔ و‬
‫ابپوےکواسوانورواورباتٔوورپودنسسوےتیجویجورمویہووتویئگ۔وہورمکےوںیمو‬
‫پھچورکویجورھبورکونیبورکوےکوروودی۔رھپواکیودؿواسوےنوذوبیہو‬
‫ےسواہھتوابدنھورکوہیوابتویھبوہہکویہودی۔ و‬
‫’’ریمیوایپیسواتممورصػواکیوےبویبویکواگبلطروےہ۔ارگوآپواسو‬
‫اقلبوںیہن۔ریمےواسھتوافرؿواجورکواانپوکیچواپورکواےنورپویھبوراضو‬
‫‪454‬‬
‫دنموںیہنووتوذوبیہوےھجموڈاویئورسودےودو۔زیلپوذوبیہوےھجموڈاویئورسو‬
‫دےودو۔ںیمواہمترےواسھتوںیہنورہویتکس‘‘۔ و‬
‫ذوبیہوہیوابتونسورکواٹپٹسواسوایگواورودنسسوےکودنبےھووہےئواہوھتںووکو‬
‫کٹھجورکواسوےنودنسسوےکوآےگواہھتوابدنھورکوڑگڑگاےنوےکوادنازو‬
‫’’وسریودنسسوںیموےبوسبووہں۔ںیموھچکویھبوںیہنورکواتکس۔رگمو‬
‫دخاوےئلیکوےھجمووھچڑورکواجےنویکوابتوہنورکو۔ےھجمومتوےسوےبودحوایپروےہو‬
‫اوروںیمویسکویھبووصرتوںیہمتووھکانوںیہنواچاتہ۔آجوےکودعبویھبکوایسیو‬
‫ابتوہنورکان۔ورہنوںیمورمواجٔوںواگ‘‘۔ و‬
‫ذوبیہووچبںویکورطحووھپٹووھپٹورکوروواسودای۔دنسسووکواسویکواحتلو‬
‫رپوتہبورتسوآای۔اسوےنوذوبیہوےکودنبےھواہھتووھکؽودےیئواورواانپو‬
‫رہچہواہوھتںوےسوڈاھپنورکواےنپودقمرورپواسرےوآوسنواہبودےیئ۔ و‬
‫اسوریبیوتبحموےکوذراواقتےضووتودوھکی۔ذوبیہویکوتبحمودنسسوےسواےنپو‬
‫ےئلووافوامگنوریہوےہ۔دنسسویکوتبحمواتممویکویگنشتواٹمےنواکواقتاضورکو‬
‫‪455‬‬
‫ریہوےہ۔ذوبیہوےکووادلنیویکواےنپوےٹیبوےسوتبحموےکواقتےضوںیمودوو‬
‫ڑلویکںووکواینپووجاینوربابدورکانوزپی۔دنسسوےکوابپویکواینپویئنوویبیوےکو‬
‫اسھتوتبحمواکواقتاضواھتہکویٹیبویکوتبحمووھچڑورکوریمیوتبحمواکودؾورھبوواورو‬
‫وہورھبےنواگل۔ و‬
‫’’اےوتبحمووتومہوااسنونںوےسوآرخواچیتہوایکوےہ؟وکیئوریتےو‬
‫اقتےضواہکںوکتووپرےورکےو؟ریتاوانؾوتبحموےہ۔رگمووتودنمشوےہو‬
‫امہری۔ریتاورہواقتاضواوناھک‪،‬ریتیورہووخاشہورجمامہن‪،‬ریتیواداویھبو‬
‫دوھہک‪،‬ریتیووافویھبودوھہک۔اےوتبحمووھچڑودےوامہراواھچیپ۔ںیمہو‬
‫زدنیگوزگارےنواکووکیئواورورنہوےنھکیسودے۔بجووتوہنورےہویگووتورھپو‬
‫رفنتواکوووجدویھبومتخووہواجےئواگ۔ویکہکنووہووتوریتےودؾوےسواقمئو‬
‫ےہ۔وہوریتےواسےئویکوامدننوےہ۔ریتےودعبووہویتسہوےسوٹمواجےئو‬
‫یگواورومہوااسنؿوآزادووہواجںیئوےگ۔ورہنورہواعمرشےوںیم‪،‬ورہوےقبطوںیم‪،‬و‬
‫رہورہشواورورہورھگوںیموتبحمویکوگنجوہکلبوتبحموےکواقتوضںویکوگنجوڑلیو‬
‫اجیتورےہویگ۔ و‬
‫‪456‬‬
‫رھپوتبحموےکواہوھتںورہیووپرویکودنسسوربابدووہویئگووتووینچٹویکواعہشئو‬
‫یھبوتبحموےکوزمخوےنیسورپواجسےئوٹھگوٹھگورکوزدنیگویکواسوسنںواکورفسو‬
‫وپراورکےنورپووبجمرووہویئگ۔سجوےنواکیوےتسنہورکسماےتووخاحشؽورھگاےنو‬
‫ںیمومنجوایلواورونیتواسؽویکورمعںیمویہوایھننؽواےنپوامومںوےکواہںورےنہو‬
‫یگل۔امومںواسوےسوتہبوایپرورکےتوےھت۔اممینویھبواسورپواجؿوڑھچیتکو‬
‫یھت۔ہیووہجوےہوہکووہوایھننؽوںیموڑلنپکواورونپچبویکودحںیواپرورکویئگ۔‬
‫اسویکونپچبوےسواعداتوڑلوکںویسیجویھت۔ًالثمواسوےنوہشیمہوڑلوکںو‬
‫اسیجوابلسواورووجاتوانہپوےہ۔ریہوگنٹکوہشیمہوڑلوکںویسیجوریتھکوےہ۔ و‬
‫دےنھکیوںیمووہوڑلاکویہوداھکیئودیتیویھت۔ڑلوکںوےکواسھتویہواسوےنولیھکو‬
‫رکونپچبوےکودؿوزگارے۔اسلکیئوالچانوھکیسویلواوروویلگںوںیمواسلکیئو‬
‫ےئلولکنوڑھکیووہیئ۔رھگوںیمووکیئووپےنھچوواالوہنواھت۔اوکسؽوںیموانؾودرجو‬
‫وہاوتوواہںویھبوےبووخػووورطخوڑلوکںویکورطحونبونھٹورکوریتہ۔ےلحمو‬
‫ںیمو‪،‬یتسبوںیمو‪،‬سجورھگوںیمواشدیووہیتوولتپؿورشٹونہپورکویتلہٹووہیئو‬
‫اشدیوواےلورھگوچنہپواجیت۔اشایمےنوںیمواھکےنویکوزیمورپورکیسواھبنسؽو‬
‫‪457‬‬
‫یتیل۔زمےوےسواھکانواھکیت۔ڈرکنوونشورکیتواوروڈاکرویتیلووہیئورھگوآو‬
‫اجیت۔ و‬
‫نبوالبےئواشدیواھکانواسواکودنسپدیہوہلغشمواھتواورویھبکویسکوےنواےسوںیہنو‬
‫رواکواھتہکومتووکؿووہ؟وسکوےکواسھتوآےئووہ؟اسوےکوابرےوںیمووکیئو‬
‫ااسیووسچویھبوںیہنواتکسواھتہکوہیورٹسمودرتقیقحوڈیمؾواصہبحوںیہواوروہیو‬
‫نبوالبےئواہیںوامہمؿوںیہ۔یھبسواےسوڑلاکوےتھجمسواوروارگویسکوڑلےکوےنو‬
‫اسوےکواسھتودبزیمتیورکویلووتورھپواسویکوریخوںیہن۔دسوربسویکورمعو‬
‫کتووتووہویلگوںیموڑلوکںوےکواسھتووگایلںواوروآھکنووچمیلویتلیھکوریتہو‬
‫یھت۔رھپوبجواسوےکوامومںواکوااقتنؽووہوایگوتودنچودؿودعبویہواعہشئواےنپو‬
‫رھگوآیئگ۔رگمواہیںویھبواسوےکونھچلویہیورےہ۔اسوےکواوب‪،‬واسوےکو‬
‫اھبیئ‪،‬وںینہب‪،‬واممویھبسواےسوآوارہورگدیورکےنواوروڑلوکںوےکواسھتوےنلیھکو‬
‫ےسوعنمورکےتورگمووہوابزوہنوآیت۔ و‬
‫رھپوبجواسویکوڑبیورٹسسویکواشدیولصیفوآابدوےکووناحوںیمواکیواگٔوںو‬
‫ںیمووہویئگووتواسوےنورھگوںیمواالعؿورکودایہکوںیموےنویھبوابیجوےکواپسو‬
‫‪458‬‬
‫اسوےکورسساؽوںیمورانہوےہ۔اہیںوریماودؽوںیہنواتگل۔بسوڑبےو‬
‫رپاشیؿووہےئوہکواٹیبونہبوےکورھگواہمتراورانہوکیھٹوںیہنوےہ۔وہوولگوایکو‬
‫وسںیچوےگ؟ابومتویچبوںیہنورںیہ۔اہیںواوکسؽوںیمواہمتراوانؾودرجو‬
‫رکاےتوںیہومتوزپھوول۔رھگوںیمودؽویھبوگلواجےئواگ۔رگمواعہشئواصػو‬
‫وبجمراوگنتوآورکواےسوڑبیوابیجورمنہواےنپواسھتوےلو‬
‫ااکنررکیتوریہ۔ و‬
‫یئگ۔وںیہواسواکوانؾواوکسؽوںیمودرجورکاایوایگ۔ و‬
‫رشوعورشوعوںیمووتواسویکواعداتوبسووکوڑبیوویعمبویسوںیگل۔رگمو‬
‫رہتفورہتفویھبسواسویکواعدوتںوےسووافقووہوےئگ۔ابواہیںووہوآوارہو‬
‫رگدیووتوںیہنورکیتویھت۔رگمووکسؽوںیمواوروآےتواجےتووہویسکوہنویسکو‬
‫رطحواانپووشؼووپراورکویہویتیلویھت۔زپاھیئویکورطػواسویکووکیئواخصو‬
‫وتہجوہنویھت۔اسوےئلواےلگواچرواسولںوںیمواسوےنولکشمبوڈمؽواپسو‬
‫ایک۔ابووہووسہلوربسویکواکیوٹنوٹھکودوزیشہونبویکچویھت۔ابواےسو‬
‫وبجمراووڑلویکںواسیجوابلسواننہپوزپاتواھت۔رھپویھبووہوولتپؿواکوزایدہواامعتسؽو‬
‫رکیت۔اسویکونہبورمنہواکودویرورفظووجورٹیمکوےکودعبوزپانھووھچڑورکورہشو‬
‫‪459‬‬
‫ںیمواکروڈراویئگنوےنھکیسواجایورکاتواھت۔اےسوزپاھیئوےسوزایدہوڈراویئگنواکو‬
‫وشؼواھت۔ذہلاواسوےنواےنپووادلنیوےسوہہکودایوہکوںیموےنوڈراویئگنو‬
‫ینھکیسوےہواورویسکیٹوالچانوےہ۔ و‬
‫ھچوامہودعبواسوےنوالسنسئواحلصورکوےکورہشوںیمویسکویکواگڑیویسکیٹو‬
‫ڈراویئروےکووطرورپوالچےنواگل۔اشؾووکواگڑیوےلورکووہواگٔوںواےنپورھگوآو‬
‫اجاتواھت۔ابواسوےکورھگوواولںووکویھبوڑبیوآاسینووہویئگویھتوہکووہوحبصو‬
‫اسوےکواسھتوتفموںیمورہشوےلچواجےتواورویئکوابرووہواںیہنورھگویھبو‬
‫ڈراپورکواجاتایورھپووہوگنچویچورپوولٹوآےت۔اعہشئواورواسویکونہبورمنہو‬
‫ےنوبجوےکیمورھگواجانووہاتوتورفظواںیہنووھچڑوداتی۔رفظورشوعوےسویہو‬
‫اعہشئوںیمودیپسچلوراتھکواھت۔رگمواعہشئوےنویھبکواسوےکوابرےوںیمووساچو‬
‫یھبوانواھت۔ و‬
‫اکیوروزووہواعہشئووکواسوےکووادلنیوےکورھگووھچڑےنووینچٹواجوراہو‬
‫اھتہکوراےتسوںیمواسوےنواعہشئوےسواےنپودؽواکاحؽوایبؿوایک۔ و‬
‫‪460‬‬
‫’’ںیمومتوےسوتہبوتبحمورکاتووہں۔ںیموںیہمتویہواانپوویجؿو‬
‫اسیھتوانبٔوںواگ۔ںیمواہمترےوریغبوںیہنورہواتکس۔زیلپوریماودؽوہنووتڑان۔متو‬
‫ےھجموتہبوایھچویتگلووہ۔وپریوداینوںیمواہمترےویسیجووکیئونیسحوڑلیکوںیمو‬
‫ےنوت مہ کیںددیھکی‘‘۔اعہشئواسویکوابںیتونسورکوےلہپووتوڑبیوریحاؿووہیئ‬
‫۔رھپوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ااھچ۔نکیلوےھجمووتوایھبواؿوابوتںواکوہتپویہوںیہنواوروانویہوایھبو‬
‫ںیموےنواسورطحواکوھچکووساچوےہ۔‘‘ووہوہکٹواسووجابونسورکورفظواکورہچہو‬
‫ھجبواسوایگ۔رگمواسوےنواعہشئووکووتمہجورکےنویکورہووکششواجریو‬
‫ریھک۔رھپواکیووتقوآایاعہشئوےنواسوےکواسھتوتبحمواکودؾورھبا۔رفظو‬
‫یکوتبحمواکواقتاضووپراوایکواورواینپوتبحمویکویئنووکلپنووکورفظوےکوانؾوےسو‬
‫دؽوںیمووھپےنٹودای۔وجودلجویہویلک‪،‬ہچنغواورووھپؽونبورکوزہموااھٹواورووہو‬
‫رفظویکوتبحمواکودؾورھبےنویگل۔رہوےتفہووہواینپوابیجوےسویتہک۔ و‬
‫’’ںیموےنوایمواوبوےسوےنلمواجانوےہو‘‘۔ و‬
‫‪461‬‬
‫رفظوےکواسھتوےلہپویہورپورگاؾوےطووہات۔رفظورسِواشؾویہورھگوآو‬
‫اجات۔رمنہواےسویتہکو’’رفظواعہشئوےنوآجووینچٹواجانواھت۔ارگوآپواےسو‬
‫وھچڑوآےتووت‘‘… و‬
‫’’کیھٹوےہ‘‘۔ و‬
‫رفظواکووجابواہںوںیمووہاتواورواعہشئووکوےئلورہشولچوداتی۔اکیورتسہو‬
‫ربسویکووجاؿوڑلیکووکواکیوسیبواسہلوونوجاؿوےکواسھتوراتووکورفسورپو‬
‫رواہنورکانوسکودقرودنملقعیواورودورادنشیووسچورےنھکوےسورحموؾوذنہو‬
‫اکواکؾویہووہواتکسوےہ۔دوودؿودعبواشؾووکواعہشئورفظوےکواسھتوواسپورھگو‬
‫آیتواورورھپوہیوہلسلسورہوےتفہولقتسمووطرورپواجریورےنہویکووصرتواایتخرو‬
‫رکوایگ۔دوونںولصیفوآابدواورووینچٹویکوڑسوکںواپروکںواوروامنیسورھگوںو‬
‫ںیمووتقوزگاریورکےت۔انوادرھویسکووکوربخواوروانوادرھویسکووکوولعمؾوہکو‬
‫امہریووجاںواسؽویٹیبواسووتقواہکںواوروسکواحؽوںیموےہ؟ و‬
‫ابتوتہبوآےگوکتولکنویئگ۔ابودوونںووکرٹوریمجورکانواچےتہوےھتو‬
‫ہکورفظویکووادلہودشدیوامیبرووہوںیئگ۔اںیہنواالڈیئواتپسہؽولصیفوآابدےکو‬
‫‪462‬‬
‫ینیسووٹرمیووارڈوںیمودالخورکاایوایگ۔وہوپتِودؼویکورمہضیوںیھت۔دووامہو‬
‫ےئلیکواںیہنودالخوایکوایگواھت۔یھبکواسویکودوونںوایٹیبںووجواشدیودشہو‬
‫ںیھت۔رمہضیوےکواپسورہھٹواجںیت۔زایدہورتورمنہووکواینپواسسوےکواپسو‬
‫رانہوزپات۔ و‬
‫رھپوےطوایکوایگہکوراتووکوبجورفظورھگوآواجاتوےہووتوہیواعہشئووکوےلورکو‬
‫آواجایورکںیوےگووتورمنہووچبںووکواوکسؽوجیھبورکوااتپسؽوںیمواجایورکےو‬
‫یگ۔ابواؿودوونںووکورہوراتواےھٹکورےنہواکوومعقویھبورفامہووہوایگاورو‬
‫رہودؿوحبصواشؾواگڑیوےکورفسوںیمواہنتیئویھبورسیموآویئگ۔اعہشئواورورفظو‬
‫ےنواسوومعقووکواےنپوےئلورہنساوومعقواھجمسواورواسوےسوافدئہوااھٹےنواکو‬
‫رپورگاؾوےطورکوایل۔دنچودووتسںووکواےنپواسووصنمےبوںیمواشلموایک۔نجو‬
‫ںیمورہشوےکوزایدہویسکیٹوڈراویئروےھت۔بسوےنولمورکوامیلووطرورپویھبو‬
‫رفظویکودمدویک۔ و‬
‫اکیووہلٹوںیمواکنحواکورپورگاؾوےطواپایوایگ۔رنسووکواکیوڑباواسوونٹو‬
‫دےورکواےسواپدنبورکودایوایگہکوآجویکوراتوآپوامہریورمہضیویکولمکمو‬
‫‪463‬‬
‫دھکیواھبؽورکںیویگ۔رمنہواھبیھبووکورھگووھچڑورکورفظواعہشئووکوےئلواتپسہؽو‬
‫اچنہپ۔ایمواجؿووکواھکانووریغہوالھکایواورورنسووکوآؿوڈوییٹورکوےکودوونوںو‬
‫وہلٹوچنہپوےئگ۔اہجںوامتؾوااظتنؾولمکمواھت۔ومولیواصبحوےنواکنحو‬
‫زپاھای۔اکنحووخاںوےنواکنحودرجوایک۔دووڑلیکوےکووگاہوےنبواورودووڑلےکو‬
‫ےکووگاہونبورکواکذغیواکرروایئولمکمویکویئگ۔بسوےنواکیواسھتولمورکو‬
‫اھکانواھکایواورورھپواسووجڑےووکووہلٹوےکورزیورورمکےوںیمواچنہپودایوایگ۔ و‬
‫حبصوولطعووہویئووتوونوایباتہووجڑاواےنپوالصوڑپکوںوںیمواگٔوںواچنہپواورورمنہو‬
‫اھبیھبووکواتپسہؽووھچڑودایوایگ۔ابودوونںوایمںوویبیویکوتیثیحوےسو‬
‫زدنیگوزگارورےہوےھت۔دووامہودعبورمہضیورھگوآویئگ۔ابواعہشئواورورفظووکو‬
‫وینچٹواجےنورپوےنلمواکوومعقورسیمووہات۔ و‬
‫دووامہودعبویہواعہشئواحہلمووہویئگ۔ابووہورفظورپوزورودےوریہویھتوہکو‬
‫ںیمہورھگوواولںووکواانپواکنحوانہموداھکورکواسوڈراےمواکوڈراپونیسورکودانیو‬
‫اچےیہ۔اتہکوںیمواؿویکواینپورطػواےنھٹووایلووساہیلواگنوہوںواکووجابو‬
‫دےووکسں۔رگمورفظواسوابتورپواڑاواھتوہکوںیموآپووکوڈیمنسیوالورکوداتیو‬
‫‪464‬‬
‫وہں۔آپواسوڈویلیریووکوسمورکودںی۔ںیمہوایھبووچبںویکورضورتو‬
‫ںیہنوےہواوروہنویہوایھبوںیمہواانپواکنحووشورکےنویکورضورتوےہ۔اعہشئو‬
‫ہیوابتونسورکوآگووگباہلووہویئگ۔اسوےکوادنروتمہواجگوایھٹ۔وہوخیچو‬
‫ایھٹ۔ و‬
‫’’ربخودارورفظو!وجوابومتوےنودوابرہووکیئوایسیوابتویکووتو؟ںیمو‬
‫اےنپوےچبواکولتقوںیہنووہےنودویگن۔ںیموآپویکواقونینواورورشیعوویبیو‬
‫وہں۔ہیووکیئورحاؾویکواوالدووتوںیہنوےہ۔سجووکوںیمواےنپواہوھتںوےسو‬
‫اضعئورکودوں‘‘۔ و‬
‫اعہشئویکوابتونسورکورفظویھبوھچکودریوےئلیکواٹپٹسواسوایگ۔رگمواخومیشواایتخرو‬
‫رکویل۔دنچوروزوکتووہووکیئووصنمہبودنبیورکاتوراہ۔رھپوسجوروزواسوےنو‬
‫اعہشئووکووینچٹوےلورکواجانواھت۔اسودؿورسواشؾویہووہورھگوآایواورورمنہو‬
‫اھبیھبووکواتبای۔ و‬
‫‪465‬‬
‫’’آجوےھجموراتوواسپولصیفوآابدواجانوےہ۔واہںوےسولکواکیو‬
‫ابراتوےلورکوںیمہوالوہرواجانوےہ۔اسوےئلوںیموایھبواعہشئووکوےلواجاتو‬
‫وہں۔اےسووینچٹووھچڑورکوواسپولصیفوآابدوآواجٔوںواگ‘‘۔ و‬
‫اعہشئوےنویھبواسوابتووکوچسواجان۔رگموبجووہواےسوےئلولصیفوآابدواکیو‬
‫وہلٹوہپواچنہپوتواعہشئوےنوریحتوےسواہیںوآےنویکووہجووپیھچ۔ و‬
‫’’سبواہیںواھکانواھکںیئوےگ۔ھچکودریوںیھٹیبوےگ۔رھپوےلچواجںیئو‬
‫ےگ‘‘۔ و‬
‫رفظواعہشئووکوےئلوےلہپوےسورزیورودشہورمکےوںیمواچنہپ۔وجسووریغہوایپو‬
‫اورورھپورفظوےنواینپورشکیوایحتووکواسودقرویسنجودشتدواکواشنہنوانبایوہکو‬
‫اےسوڈیلبگنورشوعووہویئگ۔وفرویواےسوےلورکواہلٹپسواچنہپ۔کیچواپو‬
‫ےکودعبواںیہنواتبایوایگوہکوآپواکوسیکواضعئورکانوزپےواگ۔ڈیلبگنوتہبو‬
‫وہویکچوےہ۔ذہلواواعوہشئواکواابرنشورکدایوایگ۔اےسوڈیمونسیودوےورکوڈیبو‬
‫رٹسیواکوہہکورکوحبصوحبصویہوڈواچسوروجورکودوایوایگ۔رفظواوےسوےئلووینچوٹو‬
‫ِوضویھت۔ و‬
‫اچنہپ۔اعوہشئواسوےسوتخسوانوروا‬
‫‪466‬‬
‫’’وتوےنواجوؿووبوھجورکوہیوبسوھچکوریموےواسوھتوایکوےہ۔وتواو‬
‫ےنپوےچبواکواقولتوےہوںیموےھجتویھبکواعموػوںیہنورکوںگی‘‘۔ و‬
‫وہووپوراوہتفہواعہشئواےنپووادلنیوےکورھگوڈیبورٹسیوہپوریہ۔ذراویسواہنتویئو‬
‫اےسورالودیتی۔ےچبویکوایدواورورفظویکودگنسویلورپووہوٹکورکورہویئگویھت۔‬
‫یھبسورھگوواےلواسویکوایسوتیفیکوےسورپواشیوؿوےھت۔رگمووہویسکووکوھچکو‬
‫ںیہنواتبوریہویھتوہکوںیموزدنیگویکوینتکوزنمںیلووبعرورکویکچووہوں۔نجواکو‬
‫آوپووکوملعویہوںیہن۔اظورہوےہووجووادلونیواینپووجاؿویٹیبووکویسکوریغو‬
‫ےکواہووھتوںااسودقروآزاداہنووھگوےنمورھپےنویکوااجزتودےتیوںیہ۔اؿووکو‬
‫ربعوتوانوکوااجنؾوےسووتودوواچرووہانویہوزپاتوےہوان۔ و‬
‫اےلگوےتفہورفظواےسوےنیلوآایووتوریغبویسکووچوںورچاںوےکواےسورھپوےسو‬
‫جیھبودایوایگ۔اعہشئوےنوامتؾورےتسوںیمورفظوےسواسویکودگنسیلواسویکوےبو‬
‫یسحورپوتہبوھچکواہک۔رگمووہوڈاٹھیئوےسورکسمااتوراہ۔سبواسودؿوےکودعبو‬
‫وہویھجبویھجبویسورےنہویگل۔ و‬
‫‪467‬‬
‫رھپواکیودؿورفظواکیوافلیئوےلورکواعہشئوےکورمکےوںیموآایواورواےسو‬
‫اتبایہک’’وںیموکنیبوےسوولؿوےنیلواگلووہں۔ھچکواہمترےوانؾوےسواوروھچکو‬
‫اےنپوانؾوےس۔ںیمواینپواگڑیوانیلواچاتہووہں۔ابوھجموےسوولوگوںویکو‬
‫ونرکیوںیہنووہیت۔سبومتواہیںواسنئورکودو‘‘۔ و‬
‫رھپواہجںواہجںواسوےنواہک۔اعہشئوےنواےنپواسنئورکودےیئ۔بجووہو‬
‫رمکےوےسواجےنواگلوتواعہشئوےسووبال۔ و‬
‫’’ہیووجومتوےنواسنئوےئکوںیہ۔ہیووکؿواسوافرؾواھت؟ہیوبسوایکو‬
‫ےہ؟لکورپوسںوکتوںیہمتواسوابتواکوہتپولچواجےئواگ‘‘۔ و‬
‫ہیوہہکورکووہورکسمااتووہاورمکےوےسوابرہوالچوایگ۔ و‬
‫اعہشئواکویفودریووسیتچوریہوہکوہتپوںیہنوایکوہہکوایگوےہ؟ےلہپوکنیبوےسو‬
‫ولؿوےنیلویکوابتورکوراہواھتواوروآرخوںیمووکیئواورویہویلیہپوڈاؽورکوالچوایگو‬
‫ےہ۔اسوےسوزایدہووہوھچکویھبوہنووسچویکس۔رگمرسیتےودؿوبجورفظو‬
‫اکیوافلہفوےئلورمکےوںیمواسوےکواپسواچنہپ۔افلہفووھکال۔زبسورگنوےکو‬
‫دوونیتواوارؼوےھت۔ و‬
‫‪468‬‬
‫’’ہیودوھکیواعہشئوہیوایکوےہ‘‘؟ و‬
‫’’ےھجموایکوہتپوایکوےہ؟واتبٔووےگووتوہتپوےلچواگوان‘‘اعہشئوےنوےبو‬
‫رپوایہوےسواہک۔ و‬
‫’’ہیوالطؼوانہموےہ۔وجوںیموںیہمتودےواکچووہںواورومتوےنووخدو‬
‫دطختسویھبورکودےیئوےھت۔ایدوےہوان۔رپوسںوایسوہگجوھٹیبورکومتوےنواسنئو‬
‫ےئکوےھت‘‘۔ و‬
‫’’رفظ۔۔۔۔!ہیوایکوہہکورےہووہومت۔۔۔۔‘‘؟اعہشئواکودامغویہووھگؾو‬
‫ایگ۔ و‬
‫’’ںیموچسوہہکوراہووہںواعہشئ۔ہیوالطؼوانہموےہ۔ابومتوریمیوویبیو‬
‫ںیہنورںیہ۔اہجںواہمترےورھگوواےلواچںیہوےگوواہںواہمتریواشدیورکو‬
‫دںیوےگ۔ےھجموسبومتووھبؽواجان۔۔۔اہں۔۔۔اوروسجورطحوامہریواشدیو‬
‫ہیفخورازویہوریہ۔ایسورطحوابوہیوالطؼویھبویسکورپواظرہوہنووہ۔ورہنو‬
‫روسایئوےکووساوھچکواہھتوںیہنوآےئواگ۔اوےک۔ںیمواجوراہووہںواوروںیمو‬
‫ہشیمہوآپووکوایدوروھکںواگ۔‘‘ورفظوےنواہکواورورمکےووکواخیلووھچڑوایگ۔ و‬
‫‪469‬‬
‫اعہشئوےتکسویکواحتلوںیمویھٹیبوریہ۔وہوالگواھپڑورکوانخیچواچیتہویھت۔رگموےسیجو‬
‫یسکوےنواسوےکوےلگوںیمووکیئواھپسنوڈاؽودیووہ۔سبووہوڈیبورپواودنےھو‬
‫ہنمورگویسویئگ۔راتووکوھچکوںیہنواھکای۔رفظوراتووکورھگوآایویہوںیہنو‬
‫اھت۔اسویکونہبورمنہواےسوتہبورکدیوریہویھتوہک’’وآرخوںیہمتووہاوایکو‬
‫ےہ؟ویکںوتبونبویئگووہ؟ویکںواخومیشواایتخرورکویلوےہومتوےن؟‘‘ و‬
‫رگمواعہشئووتورھتپواکوہمسجمونبورکورہویئگویھت۔اسوےکواپسویسکوےکو‬
‫وساولںواکووکیئووجابوہنواھت۔اےلگویہودؿواسوےنواینپونہبوےسوہہکو‬
‫دایہکوںیمورھگواجانواچیتہووہںواوروابواہیںویھبکوںیہنوآٔوںویگ۔اسویکو‬
‫نہبورمنہورھپویھبوںیہنوھجمسویکس۔ و‬
‫’’آرخوہیوبسوویکںورکوریہووہومت؟ایکوایقتموزگرویکچوےہومتو‬
‫رپ؟وجواسودقرووحاسوابہتخواوروپچواچپووہویئگووہومت‘‘۔ و‬
‫وہووپیتھچوریہواورووہوآںیھکنواھپڑےواےسویتکتوریہواوروایسوروزوگنچو‬
‫یچوںیموھٹیبورکووینچٹوآویئگ۔اسواکوابپوافجلوزدہورمضیواھتواورورھگویکو‬
‫ابالیئوتھچورپوڈیبورپوزپاوراتہواھت۔اعہشئوےنواانپوامتؾووتقواےنپوابپوےکو‬
‫‪470‬‬
‫انؾورکودای۔وپراودؿووہوتھچورپوریتہ۔وںیہووچاھلوراھکواھت۔اھبیھبوآاٹو‬
‫وگدنھورکواورپووھچڑوآیت۔اعہشئوروایٹںواگلودیتی۔دنچودونںوںیمویہوایسو‬
‫ےنواخہنوداریوھکیسویلواورونچکواکواکؾواھبنسؽوایل۔ و‬
‫دؿورھبورفظوےکواسھتوزگارےووحملںووکودرہایتوریتہ۔یئکوابروروو‬
‫یتیل۔اسواکوابپووبؽوںیہنواتکسواھتواوروانویہووخدورکوٹودبؽواتکسواھت۔اسو‬
‫ےکواھبیئوامرٹیکوںیمواانپواکروابرورکےتوےھت۔اسویکوڑبیواھبیھبواعہشئواکو‬
‫رہتشواےنپوڑبےواھبیئوےسورکانواچیتہویھت۔وہوولگواعہشئووکدےنھکیوآےئو‬
‫اورودنسپویھبورکوایل۔اعہشئوےکووادلنیویھبوراضودنمووہوےئگ۔رگمواعہشئوےنو‬
‫ااکنورورکودایہکوںیموےنوزدنیگورھبواشدیورکینویہوںیہن۔اسوےکواسو‬
‫رطحواصػوااکنرورپووہوولگوامویسوواسپوولٹوےئگ۔سجواکواعہشئویکو‬
‫اھبیھبووکوتہبودھکووہا۔سبواسودؿوےسواسوےنواعہشئوےسودعاوتواپؽو‬
‫یلواوروابتوابتوہپواسوےسوڑگھجاورکےنویگل۔اعہشئوےکواھبیئوےنویھبو‬
‫نہبورپوتہبوزورودای۔رگمووہوںیہنوامین۔اھبیئوےنویھبواسوےسوابتورکانو‬
‫وھچڑودای۔ و‬
‫‪471‬‬
‫وہوآھٹوامہوکتورفظویکوویبیونبورکوریہویھتواوروآھٹوونیہمںوںیمورفظو‬
‫اےسواہکںواہکںوہنوےلورکوایگواھت۔اکیوابرورھگوےسووینچٹواجےنوےئلیکو‬
‫ےلکنواوروراتوراتوںیمورمیوچنہپوےئگ۔وپراودؿوواہںوزگارا۔راتووہلٹو‬
‫ںیمورہھٹےواوروایلگوحبصوحبصووایسپوےئلیکولکنوڑھکےووہےئ۔اکیوابرو‬
‫الوہروےلورکوایگ۔واہںووہلٹوںیمورہھٹورکواسراودؿورہشوےکووہشمرواتریخیو‬
‫اقمامتویکوریسویک۔دوابرہواالسؾوآابدوےئگ۔رھپواکیوابرورفظواےسواےنپو‬
‫آابیئواگٔوںوےلورکوایگواوروواہںوبسووکواتبایہکوںیموےنواشدیویکوےہ۔ہیو‬
‫ریمیوویبیوےہ۔واہںویئکورھگوںوےسواؿووکواھکےنویکودوعتویلم۔ڑپکےو‬
‫دقنیواوروےفحتویھبوےلم۔ و‬
‫آجواعہشئویکورتگنوزردوزپویکچویھت۔تعیبطوفیحنویسووہورکورہویئگویھتو‬
‫اورووہوربوسںویکورمہضیورظنوآوریہویھت۔یئکواےھچواےھچووبیبطںواورو‬
‫ڈارٹکوںوےسوالعجویھبورکاای۔رگمووکیئواخصواافہقوہنووہا۔اجےنوویکںو‬
‫اےسوآجویھبورفظواکوااظتنروےہ؟ و‬
‫‪472‬‬
‫نیتواسؽووہےنووکوآوےئگ۔رگمورفظوےنواکیوابرویھبواسواکواحؽوںیہنو‬
‫وپاھچ۔اسوےنواشدیورکویل۔اسوےکواہںوےچبویھبودیپاووہوےئگ۔رگمواعہشئو‬
‫اکودؽواےسواتہکوےہوہکواکیودؿوریماورفظورضوروھجموےسوےنلموآےئواگواورو‬
‫ےھجمورھپوےسواےنپواسھتوےلواجےئواگ۔ہیواسویکوتبحمواکواقتاضواھتوہکووہو‬
‫اےنپووبحمبویکوافجوےکودبےلوںیمویھبواسوےسوتبحمورکےواورواسوےسو‬
‫وافویکوادیمورےھک۔ہکبجواسوےکووبحمبورفظویکوتبحمواسوےسواقتاضورکو‬
‫ریہویھتوہکوویبیواورووچبںویکوتبحموےسوڑبھورکووکیئوتبحموںیہنووہیت۔ و‬
‫آہوتبحم!!!!ریتویواؿواکریورضوبںوےسوویکرکنواچبواجےئ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫ادرھومعپ رکروےکورھگوواےلواسورپوزورودےورےہوےھت۔ و‬
‫’’مہودلجواہمتریواشدیورکودانیواچےتہوںیہ۔سجوانایبوےسومتوتبحمو‬
‫رکورےہووہ۔وہووتوڈیبورپوزپیوےہ۔دووابرواےسودشدیواکیٹووہواکچوےہ۔اسو‬
‫اکوابیئواپسووہواکچوےہ۔ابوالھبووہوےسیکومتوےسواشدیورکواپےئویگ؟واٹیبو‬
‫اہمترےوےئلوانایبوےسوڑبھورکونیسحواوروامدلاروڑلویکںوےکورےتشو‬
‫‪473‬‬
‫وموجدوںیہ۔متوامہریوابتوامونواورواشدیورکوول۔ےبوکشوانایبوےسوےتلمو‬
‫ےتلجوروہ۔اسوےسودویتسوروھک۔رگمواٹیبوابووہواشدیوےکواقلبوںیہنوریہو‬
‫ےہ۔متوویکںوںیمہویھبوااظتنرویکووسیلورپواکٹلےئووہےئووہ؟مہوےتیجویجو‬
‫اہمتریووخایشںودانھکیواچےتہوںیہ‘‘۔ و‬
‫معپ کررویکوامموےنورپوزوروادنازوںیموےٹیبوےسوابتویک۔وتومعپ رکرواکوذنہواھجلواسو‬
‫ایگ۔وہوانایبوےکوریغبواورویسکوڑلیکوےکوابرےوںیمووسچویھبوںیہنواتکسو‬
‫اھت۔اممویکوابتویھبویسکودحوکتوچسویھت۔ہکووہوایھبواشدیورکےنوےکو‬
‫اقلبوہنویھت۔اےسووتوایھبوڈارٹکزوےنویبملورٹسیورکےنویکودہاتیویکو‬
‫یھت۔ھچوامہودعبورھپوےسواسوےکوےئنوٹسیٹووہانوےھت۔ و‬
‫’’سبواٹیب!ںیموآجویہوریتیوابتورکیتووہں۔لکویہووہوولگو‬
‫ںیہمتودےنھکیوآواجںیئوےگ۔تہبووہواکچ۔ابوزمدیوااظتنرومہوںیہنورکو‬
‫ےتکس‘‘۔ و‬
‫معپ کررویکواممواےنپوےٹیبوےسواینپوتبحمواکواقتاضورکوریہویھتواورومعپ رکرویکوتبحمو‬
‫اکواقتاضورصػوانایبویھت۔ و‬
‫‪474‬‬
‫’’ااھچوامموےھجمووسےنچودو۔ایھبوںیمووفریووکیئوہلصیفوںیہنورکو‬
‫اتکس‘‘معپ کرروےنوامموےکووجابوںیمواہک۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوراتورھبووسچوول۔رگموابوزمدیووٹیورکےنویکووکیئو‬
‫رشطوںیہنوامینواجےئویگ‘‘۔ و‬
‫معپ کرروراتوےئگوکتوےبوینیچوےسورکوںیٹودباتلوراہ۔رگمویسکویمتحوےجیتنوکتو‬
‫ہنوچنہپواکس۔رھپواسوےنوےلہپوانایبویکوامموےسوابتواکووساچ۔اےسواکؽورکو‬
‫ےکواینپواتزہورتنیورپاشیینواکواتبورکووپاھچوہکوابوںیمہوایکورکانواچےیہ؟مگیبو‬
‫اکرماؿویھبورپاشیؿووہوںیئگ۔ و‬
‫’’ہیووتوڑبیوانھجلونبویئگواٹیب۔انایبووتوہیوےتنسویہورمواجےئو‬
‫یگ۔اےسووتوایسیووکیئوابتویھبوںیہنواتبیئواجویتکس۔وجواےسوذراویھبورپاشیؿو‬
‫رکوےکسواوروہیووتوایکسوزدنیگوےکوبسوےسوامہوےلصیفویکوربخوےہ۔وہووتو‬
‫ےتنسویہواکیٹویکواحتلووکوچنہپواجیگیئ۔ و‬
‫اووواگڈ!ورییوڈیس!رگمواٹیبواہمتریواممووتواینپوہگجوچسوہہکوریہوںیہ۔رہوامںو‬
‫ےکوھچکووخابووہےتوںیہ۔انایبووتوایھبوایسیووصرتواحؽوںیموںیہنوےہو‬
‫‪475‬‬
‫ہکواسویکواشدیواکووساچواجےئ۔ےھجموھچکووتقودوواٹیب۔تہبووسچوھجمسورکو‬
‫ںیمہووکیئودقؾوااھٹانووہاگ‘‘۔ و‬
‫’’رگموآیٹنوںیموےنولکواممووکواےنپوےلصیفوےسوآاگہورکانوےہ۔زیلپو‬
‫ریمیودمدوےئجیک‘‘۔معپ کرروےنواہنتیورپاشیینوےسووپاھچ۔’’رسکلیواٹیب۔حبصوکتو‬
‫ںیمووکیئوانووکیئولحورضوروڈوھڈنوولںویگ۔اﷲوامہریودمدورکےواگ‘‘۔ و‬
‫حبصووجوہلصیفوآیٹنوےنومعپ رکروےسوڈسکسوایکووتومعپ رکرویھبووچکنورکورہو‬
‫ایگ۔آیٹنوےنواتبای۔ و‬
‫’’اٹیبوںیموےنوہیوہلصیفوتہبووسچواچبروےکوایکوےہ۔اسوںیموانایبو‬
‫وکویھبووکیئوفیلکتوںیہنوےچنہپویگواورواہمترےورھگوواولںویکووخاشہویھبو‬
‫وپریووہواجےئویگ۔رگمواسوںیموںیہمتواثتبودقؾورانہوزپےواگ۔اہمتریو‬
‫ذراویسوانایبوےسوےبواانتعیئوایواسوےسودوریواےسووکشمکورکودےو‬
‫یگ۔رھپووہواسوابتویکورکدیورکےویگواوروارگووہواسوااشکنػوےسوآاگہو‬
‫وہویئگووتورھپووھجمسوہکواےنپواہوھتںومہوےنواسواکوالگودوبچورکواےسوومتو‬
‫یکودنینوالسودای‘‘۔ و‬
‫‪476‬‬
‫’’رگموآیٹن۔وہوہلصیفوےہوایک‘‘؟معپ کرروےنوےبوینیچوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’متوےکپچوےسواشدیورکوولواوروانایبووکواسوابتوےسوےبوربخو‬
‫روھک۔اےسوےلہپویکورطحوےتلموےتلجوروہواورواےسویسکومسقواکوکشوانووہےنو‬
‫دوہکوابومتواسوےسویھبکوںیہنولمووکسوےگ‘‘۔ و‬
‫’’ایک‘‘؟معپ کرروریحاینوےسووچکنوااھٹ۔ و‬
‫’’اہںواٹیب۔ابوہیومہوبسویکووبجمریوےہ۔اہمتریواممویکوہگجوارگو‬
‫ںیمویھبووہیتووتوںیہمتواشدیورکےنورپووبجمرورکویت‘‘۔ و‬
‫’’رگموآیٹن۔ںیمویسکواوروےکوابرےوںیمووسچویھبوںیہنواتکس۔انایبو‬
‫ریمیوزدنیگوےہ۔وہوکیھٹوںیہنووہویگووتوںیموزدنیگورھبواشدیویہوںیہنو‬
‫رکوںگاا۔ابوںیمواےسودوھےکوںیموروھکں؟ںیہنوآیٹن۔ہیوھجموےسوںیہنو‬
‫وہواگ۔اھجمسوولاگنوںیمواممووکوہکوایھبواکیواسؽوںیموےنواشدیورکینویہو‬
‫ںیہن۔وہوامؿواجںیئویگوریمیوابت‘‘۔ و‬
‫معپ کرروااکنریووہوایگوتوآیٹنوےنواےسووجنھجڑورکورھکودای۔ و‬
‫‪477‬‬
‫’’اکیواسؽویکوایکوواریٹنوےہواہمترےواپس؟ہکوانایبواشدیو‬
‫رکےنوےکواقلبووہواجےئویگ۔اہںواوروارگووہواسواقلبووہواجیتوےہووتو‬
‫متواسوےسویھبواکنحورکوانیل۔ایکواکیورمدودووویبایںوںیہنورھکواتکس‘‘؟آیٹنو‬
‫اکووشمرہواھت۔ و‬
‫’’ایک؟ہیوایکوہہکوریہوںیہوآیٹنوآپ؟ایکوانایبوہیوابتووبقؽورکےو‬
‫یگو؟ہکووہوریمےواپسوریمیوویبیویکووسنتونبورکورےہ۔یھبکویھبوںیہنو‬
‫امےنویگ‘‘۔ و‬
‫’’وہوایسورھگوںیمورےہویگ۔وہوامہریواولکیتویٹیبوےہ۔امہرےودعبوہیو‬
‫رھگواسواکورےہواگ۔وہواہیںویکووخدواتخمروامنکلووہویگ۔اہمتریوویبیونبورکو‬
‫اسورھگوںیمورےہویگ۔دورسیواہمتریوویبیوادرھواےنپورھگوںیمورےہو‬
‫یگ۔زدنیگورھبورھگوےکوامتؾوارخااجتووہووخدوااھٹےئویگ۔متوادرھوےسورکفو‬
‫دنموںیہنوروہوےگ۔رھپویھبومتواےسوویبیواکواچسوایپروںیہنودےووکسوےگو‬
‫ایک؟سبوہیوامہراوآرخیوہلصیفوےہ۔متواینپووادلہوےسوایھبواجورکوہہکودوہکو‬
‫‪478‬‬
‫ںیموےنوآپویکوابتوامؿویلوےہ۔رھپوےھجمواتبودانی۔ںیمووخدواہمتریوامتؾو‬
‫وخویشںوںیمورشتکورکوںویگ‘‘آیٹنواجؿوےنواہکواوروراہطبوعطقنمورکودای۔ و‬
‫معپ کررواکیفودریوکتوآںیھکنواھپڑےوےتکسویکواحتلوںیمواھٹیبوراہ۔رھپواسو‬
‫ےنواؿوامتؾوابوتںورپووغروایکوتواےسوآیٹنوےکواونےھکوےلصیفویکواتدیئورکےنو‬
‫اکوایخؽوارھبےنواگل۔اشؾوکتواسوےنواینپوامموےسوابتورکےنواکووحہلصو‬
‫اےنپوادنرودیپاورکویہوایلواورورھپوبجوامموےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںواٹیبوایکووساچوےہومتوےن‘‘؟ و‬
‫’’اممورتہبووتواھتوہکوآپواکیواسؽواوروااظتنرورکوںیتیل۔ارگوآپو‬
‫یکویہیووخاشہوےہووتوکیھٹوےہوںیموآپوولوگںویکووخاشہورکھٹاویھبووتو‬
‫ںیہنواتکس‘‘معپ کرروےنواےنپودؽورپورھتپورھکورکواینپواہںواکوااہظروایک۔ و‬
‫’’ایسوےنیہموےکوادنروادنرواشدیویکواترخیوےطورکورےہوںیہومہ۔لکو‬
‫اشؾوکتووہوولگوآورےہوںیہوںیہمتودےنھکی۔اہمترےواپاپوےکورقیبیو‬
‫دوتسوںیہ۔اشزنہوامیویبویبواسیورکویکچوےہواوروآجولکواثیوآابدویسو‬
‫‪479‬‬
‫امیواچیوںیمورپسٹکیورکوریہوےہ۔رپیویسیجوےہوریمویووہب‘‘امموےنوےٹیبواکو‬
‫اماھتووچؾورکواہکوتومعپ کرروےکودؽوںیمواکیواکاٹنواسوھبچوایگ۔ و‬
‫معپ کررویکوراضودنمیوےنورھگورھبویکواضفویہودبؽوڈایل۔رہووسووخیشوےکو‬
‫اشدایےنووگےنجنوےگل۔اؿویکووکیھٹوفلتخمورووینشںوںیمواہنےنویگل۔ڈنپیو‬
‫ےسوایحتواخؿویکویٹیبواشزنہواسووحیلیوںیمووہبونبورکوآےنووایلو‬
‫یھت۔سجودؿووہوولگویلہپوابرومعپ رکرووکودےنھکیوےئلیکوآےئووتورھگوںیمواشدیو‬
‫اکواسوامسںواھت۔معپ رکروےکواھبیئواورودووایبیہوںینہبوآیئووہیئوںیھت۔تہبوےسو‬
‫اھکونںواکواامتہؾوایکوایگ۔معپ رکرویکواسسواخہلوےنومعپ رکرووکوتہبواسوایپرو‬
‫دای۔یلیھتہورپواھبریورمقواکوکیچواورووگڈلویکواوگنیھٹوریھک۔ابتوےطواپو‬
‫یئگ۔اکیوامہودعبواشدیویکوروسامتواداورکےنواکوہلصیفویھبورکوایلوایگ۔ و‬
‫معپ کرروانایبوےسوےنلمودبوتسرواجوراہواھت۔ینگنموےکواےلگوروزوبجواےکسواپسو‬
‫اچنہپوتوانایبواےسودھکیورکوالگبویکورطحولھکویئگواورومعپ رکروےچنغویکورطحو‬
‫ٹمسواسوایگ۔ و‬
‫‪480‬‬
‫’’راتوآپواتبورےہوےھتوہکوامہمؿوآورےہوںیہ۔اہکںوےسوآےئو‬
‫ےھتوامہمؿ؟‘‘وانایبوےنوااچکنوریغووتمعقووپاھچوتومعپ کررووچکنورکورہوایگ۔ و‬
‫’’وہوڈنپیوےسوآےئوےھت۔اوبوےکودوتسوںیہ۔اؿویکوویبیواورو‬
‫ےچبوےنلموآےئوےھت‘‘۔ و‬
‫’’رھپووتووہودوواچرودؿوادرھویہورہھٹںیوےگ‘‘انایبوےنومعپ کررویکو‬
‫ابتواکچورکواہک۔ و‬
‫’’نن۔ںیہنووہوآجوےلچویھبوےئگ‘‘معپ کرروےنوانایبوےسوآھکنورچاورکو‬
‫اہک۔ و‬
‫’’ریحتوےہواینتودلجیوےلچوےئگ۔یئھبواینتودوروےسوآےئو‬
‫ےھت۔اکیودوودؿووتورےتک‘‘انایبوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اوبوےنوراتوےکواھکےنورپوالبایواھت۔سبووہوآےئویھبواوروےلچو‬
‫یھبوےئگ‘‘معپ کررووکوابتورکانولکشمووہوراہواھت۔اےسیوںیموانایبویکواممورمکےو‬
‫ںیموآوںیئگواوروالمزہمومعپ کرروےئلیکوتہبویسوزیچںیوےئلوادنروآویچنہپواورورہو‬
‫زیچولبیٹورپواجسودی۔ و‬
‫‪481‬‬
‫’’ےسیکووہواٹیب‘‘؟وآیٹنوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںوںیموکیھٹووہںوآیٹن‘‘معپ کرروےنودممھوےسوےجہلوںیمواہک۔آیٹنو‬
‫یھبورکیسورپوآویھٹیب۔ و‬
‫’’ولوانواٹیبو‘‘آیٹنوےنوٹیلپوےسونیکمنوڑکٹاواےنپوےئلوااھٹےتووہےئو‬
‫معپ کرروےسواہک۔معپ کرروےنووبلتوےسواےنپوےئلوالگسوںیمواپینواڈنالیواورو‬
‫وھگٹنووھگٹنوےنیپواگل۔ و‬
‫’’ھچکوولوانومعپ کرر۔نکووسوچںوںیمومگووہ‘‘؟انایبوےنویھبواانپورخو‬
‫لبیٹویکورطػوایکواورومعپ کررووکواخمبطوایک۔معپ کرروےنوسکموڈرایئورفوٹوےسو‬
‫یکٹچویسورھبیواوروہنموںیموڈاؽویل۔ و‬
‫’’اٹیبواہمترےواممواپاپواہمتراورھگوشبےنواکووتووسچورےہووہںو‬
‫ےگ‘‘۔آیٹنوےنواجےنوایکووسچورکواٹکپوڑیھچودای۔معپ کرروادنروےسورلزورکورہو‬
‫ایگواوروانایبورکسماےتووہےئومعپ کررواکورہچہوےنکتویگل۔معپکرروےنواکیوےحملووکو‬
‫اسویکوآوھکنںوںیمواھجکنورکوداھکی۔رھپوآیٹنوےسواخمبطووہورکواہک۔ و‬
‫‪482‬‬
‫’’اہںوآیٹن۔رھگوںیموریماوذترکہولچوراہوےہ۔یھبسوزورودےورےہوںیہ۔رگم‬
‫‘‘ و‬
‫’’رگموایک؟‘‘انایبوےنوےسیجوخیچورکووپاھچ۔ و‬
‫’’رگموںیموایھبواخومشووہں۔بسوریمےوےلصیفوےکورظتنموںیہ‘‘معپ کررو‬
‫ےنوآیٹنویکورطػودےتھکیووہےئواہک۔ و‬
‫’’وتوآپواؿووکواانپوہلصیفوویکںوںیہنودےورےہ‘‘؟آیٹنوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’امموہیوریمیوامیبریویکووہجوےسواخومشوںیہ۔ہیوابتووہویھبو‬
‫اجےتنوںیہ‘‘انایبوےنومعپ کررویکوہگجواینپوامموےسوابتویک۔ و‬
‫معپ کررویکواگنہورھپوآیٹنوےکورہچےورپورموکزووہویئگ۔امموےنورھپوابتووکودبانلو‬
‫اچاہ۔ و‬
‫’’رگمواٹیب۔متووتوایھبوزریوالعجووہ۔اہرٹواکوہلئسموےہ۔دوابرہوٹسیٹو‬
‫وہںوےگ۔رھپوروپرٹوآےئویگ۔ویںوونیہمںوگلواجںیئوےگ‘‘۔ و‬
‫’’وتوآپواکوایکوبلطموےہوامم؟ایھبومعپ کرروابراتواجسورکوآےئواورو‬
‫ےھجموایبہورکوالچواجےئ‘‘انایبوےنواینپوامموےسواےتھجلووہےئواہک۔ و‬
‫‪483‬‬
‫’’اوووہواٹیب!ہیووتوآپوولوگںواکوہلصیفوےہوان۔معپ کرروےکوامتؾورھگو‬
‫واولںویکوراےئویھبووتووہانواچےیہوان۔آرخوہیواؿواکواٹیبوےہ۔اجےنووہوایکو‬
‫وسچورےہووہںوےگ‘‘؟آیٹنوےنوااشروںوںیموانایبووکواھجمسانواچاہوتوانایبو‬
‫یکووساہیلواگنںیہویھبومعپ کرروےکورہچےورپورموکزووہوںیئگ۔معپ کررویکواسسنو‬
‫بیلصورپوکٹلویئگویھت۔وبےلووتوویکرکن؟وجابودےووتوایک؟اپٔوںویکو‬
‫اویلگنںوکتووجےتوےکوادنرورےتہووہےئویھبوکشمسااوریہوںیھت۔لپویکو‬
‫اخومیشودصویںورپواھبریویھت۔ و‬
‫’’اہںووہویھب۔انایبویکوامیبریویکووہجوےسورپاشیؿوںیہ۔رگم۔وہورھپو‬
‫یھبوامہریوراےئووکودقمؾوںیھجمسوےگ‘‘معپ کرروےنولکشمبواسواھپسنووکوےلگو‬
‫ےسوالگنواوروالصوابتوےکوااشکنػوےسوآھکنورچاورکورگیتودویارووکواہسراو‬
‫دای۔ و‬
‫’’رگمواٹیبوآپودوونںووکواؿویکوراےئوےسوقفتمووہانواچےیہوان‘‘آیٹنو‬
‫ےنویھبواسویکوامحتیوںیموہیوابتوہہکودیواورواجےنووکوایھٹ۔ و‬
‫‪484‬‬
‫’’ااھچواٹیبوآپوولگوںیھٹیبوںیموولچںویگ۔سبواجےتواجےتوہیوآپو‬
‫ےسووہکںویگوہکوامںوابپویکوآوھکنںوںیمواوالدوےئلیکوڑبےونیسحووخابو‬
‫ےجسووہےتوںیہ۔سبووکششورکانوہکواؿوےکووخابوںیہکووٹٹورکورھکبوہنو‬
‫اجںیئ‘‘آیٹنورمکےوےسویلچویئگواوروھچکودریوےئلیکورمکےوںیمورہگاوانساٹواسو‬
‫اھچوایگ۔ و‬
‫’’ہیوآجواممویسیکورہگیورہگیویسوابںیتورکوےکویئگوںیہ؟اوہنںوےنو‬
‫وتوےلہپویھبکواسورطحوےسوھچکوںیہنواہک۔وہووجوآرخوںیمووخاوبںویکوابتو‬
‫میکش‬
‫ہہکورکویئگوںیہ۔وہووکیئوںیمہو جوودےویئگوںیہ۔آرخوابتوایکوےہ؟آپو‬
‫یھبوآجویسکورہگیووسچوںیموڈوےبوےتگلوںیہ۔ںیہکوااسیووتوںیہنوہکوآپو‬
‫ےکورھگوواےلوآپورپوزورودےورےہووہںوہکوانایبوایھبوامیبرو‬
‫ےہ۔ویکہکنوآپووخدوایھبواتبوےکچوںیہوہکورھگوںیموہیوابتولچوریہوےہو‬
‫اوروآپورپوزورودایواجوراہوےہ۔رگموآپوایھبواخومشوںیہ۔ےسیجویسکوےلصیفو‬
‫رپوہنوچنہپورےہوںیہ۔ریمیوتبحموآپوےکوآڑےوآوریہوےہواورورھگو‬
‫واولںویکوراےئووکویھبوآپوانورکھٹاواپورےہووہں۔اوومعپکرر۔زیلپوارگوھچکو‬
‫‪485‬‬
‫ااسیوےہووتوےھجمواتبودو۔ریمیووہجوےسوآپویسکوذینہودابٔوواکواکشروہنووہوں‬
‫۔زیلپ‘‘۔انایبوےنواسواخومیشووکووتڑےتووہےئوامتؾوابوتںویکوڑکایںوالمو‬
‫رکوبسوھچکوہہکودای۔وجومعپ رکرواوروآیٹنولمورکویھبواسوےسوہنوہہکوےکسو‬
‫ےھت۔ و‬
‫’’ایسیووکیئوابتویھبوںیہنوےہوانایب۔زیلپوآپورپاشیؿوہنو‬
‫وہں۔بجوآپوکیھٹووہواجںیئویگوان۔وتوبسوکیھٹووہواجےئواگ۔آپو‬
‫وخاہووخماہونشنیٹوہنوںیل۔آپویکوتعیبطورھپواتمرثووہواجےئویگ۔اہں۔زیلپ‘‘و‬
‫معپ کرروےنورہچےورپوونصمیعویسوامطتینواجسورکوڈاھرسودےنیویکووکششویکو‬
‫اورواسھتویہووجسواکوکیپوااھٹورکانایبووکودای۔انایبوےنوڈہبواھتؾورکو‬
‫اپپئووہوٹنںوںیمودابای۔معپ کررویکوآوھکنںوںیمووغبرواھجاکنواورودنچووھگٹنو‬
‫قلحوےسوےچینوااتروےئل۔ و‬
‫’’رہچےویھبکووھجٹوںیہنووبےتلومعپ کرر۔ااسنؿوانتجویھبووھجٹووبؽو‬
‫ےل۔رہچےوآہنیئویکورطحووہےتوںیہ۔افشػ۔بسوھچکواصػواتبودےتیو‬
‫ںیہ۔آپواکورہچہویھبواسووتقووجووصتریوےھجموداھکوراہوےہ۔وہوآپوےکو‬
‫‪486‬‬
‫ادنرویکوتیفیکواکوربالموااہظروےہ۔آپویسکووزینودابٔووےسودوواچروںیہ۔رگمو‬
‫ےھجمورصػواسوےئلوںیہنواتبانواچےتہوہکوںیمواہرٹوٹنشیپووہں۔ںیہکو‬
‫ےھجمورھپوےسوھچکورپاملبوشیپوہنوآواجےئ۔دوھکیومعپ کرر!ںیموآپوےئلیکووکیئو‬
‫ی‬
‫ہلئسمودیپاوںیہنورکانواچیتہ۔ارگوآپوےکوڑب کشیوہگجوآپوےئلیکوالفئو‬
‫اپررنٹورٹسیورےہوںیہوایورکوےکچوںیہواوروآپووکاےنپوےلصیفورپوارگییورکانو‬
‫اچےتہوںیہووتوزیلپومعپ رکر۔الکیئووی۔آپواؿواکہلصیفووبقؽورکوںیل۔اشدیوہیو‬
‫آپویکودقتریواکوہلصیفووہواوروآپوےکوقحوںیموہیوہلصیفوھجموےسوںیہکو‬
‫رتہبواثتبووہ‘‘ و‬
‫انایبواےنتووھٹسوادنازوںیموابتورکوریہویھت۔ےسیجواسوےکوادنروےسو‬
‫وکیئویبیغواطتقووبؽوریہووہ۔معپ رکرووہوقنںویکورطحواسویکووصرتوےکتو‬
‫اجوراہواھت۔ و‬
‫’’اہںومعپ کرروہیوںیموہہکوریہووہں۔ںیمواجیتنووہںوہکوآپوریمیو‬
‫زدنیگووہواوروآپویھبوھجموےسودویاہنوواروقشعورکےتوںیہ۔رگمواسواکوہیو‬
‫رہزگوبلطموںیہنوہکومہواینپووخویشںوےئلیکواےنپومنجودےنیوواولںویکو‬
‫‪487‬‬
‫وخایشںویھبوولٹوںیلواورواؿوےکووخابویھبوانکچووچرورکودںی۔ںیہنومعپ رکرو‬
‫ںیہن۔ںیموااسیویھبکوںیہنواچوہںویگ۔ںیمووتوومتویکویلھکوابوہنںوںیمو‬
‫اسںیسنوےلوریہووہں۔اجےنوسکوےحملووہوےھجموےلگوےسواگلوےل۔رھپوںیمو‬
‫یسکویکوزدنیگووکوویکںویسکوآزامشئوںیموڈاولں۔سبوہیوریماوہلصیفوےہو‬
‫معپ کرر۔متوریمجورکوول۔ںیمووخدواہمتریووخویشںوںیمواشلمووہںویگ۔اہںوہیو‬
‫ریماوآپوےسوودعہوےہ۔سبوآپوےنوہیورکانوےہوہکوبجوکتوریمیو‬
‫زدنیگویکویتشکواےنپواسلحوےسوںیہنولمواپیت۔بتوکتوآپوریمیوربخو‬
‫رںیھکوےگ۔ھجموےسواانپتیئواکوانہتوںیہنووتڑںیوےگ‘‘۔ و‬
‫’’ہیویسیکوبیجعویسوابںیتورکوریہووہوانایب؟ںیموآپووکوںیہنووھچڑو‬
‫اتکس۔یھبکویھبوںیہن۔ہیوانونکمموےہ۔ہیواسریوابںیتوآپوےنووسچوےسیکو‬
‫ںیل؟واورواےنتوڑبےوےلصیفووکولپورھبوںیمویمتحولکشوےسیکودےودی؟ںیمو‬
‫ریحاؿووہں۔ہیواسریوابںیتوآپوےنوےلہپوےسووتوںیہنوالپؿورکوریھکو‬
‫ںیھت۔نجواکوااہظروآجورکوریہووہ‘‘معپ کرروےنوذتذببویکواحتلوںیمو‬
‫‪488‬‬
‫’’اہںومعپ کرر۔ںیموبجوےسواعرہضوبلقوںیموالتبمووہیئووہں۔ںیمو‬
‫اہنتوڈیبورپوزپیواسریوابںیتووسیتچوریتہووہں۔آپووکوایدووہواگ۔بجو‬
‫دنلؿوںیموےھجموآرپٹیوےئلیکوےلواجایواجوراہواھتوتوںیموےنواکیودنبوافلہفو‬
‫آپووکودایواھتہکواےسوریمیوزدنیگوےکودعبووھکانل۔وہوریماواکیووتیصو‬
‫انہمواھت‘‘۔ و‬
‫’’اہںوےھجموایودوےہ۔وجوآپوےنوواسپوےلوایلواھتواوروےھجمواسویکوتقیقحو‬
‫ںیہنواتبیئویھت‘‘معپ کرروےنوایکسواتدیئوںیمواہک۔ و‬
‫’’اہںوویہ۔اسوںیموںیموےنویہیوابتویھکلویھتوہکوریمےودعبومتو‬
‫ہ‬
‫ےنوسجو مصفررواکوااختنبورکوانوےہ۔وہوڑلیکوہیووہویگواورواجےتنووہووہوڑلیکو‬
‫وکؿویھت‘‘؟انایبوےنووپاھچ۔ و‬
‫’’ںیہن‘‘معپ کرروےنوااکنروںیمورگدؿوالہودی۔ و‬
‫’’وہوڑلیکوڈنپیووایلودمہحیویھت۔وجودوووچبںویکوامںوےہواورواےسو‬
‫ڈاویئورسووہویکچوےہ۔رگموہیوریماواسووتقوہلصیفواھت۔وجوہتپوںیہنواسو‬
‫وتقوںیموںیموےنوایکووسچورکوایکواھت۔ابووجویھبوآپوےکوریپسٹنوآپو‬
‫‪489‬‬
‫س‬
‫ےئلیکوسنکلنک و‬
‫تورکںیوےگ۔آپووکووہووبقؽورکانووہواگواوروںیمواےنپواہوھتںو‬
‫ےسواےسوآپووکواینپوزدنیگواکوبسوےسوڑباورسرپازئوھجمسورکوشیپورکوںو‬
‫یگ‘‘۔ و‬
‫انایبووپرےواامتعدوےسوابتورکوریہویھتواورومعپ رکروریحتوےکودنمسروںیمو‬
‫وغہطوزؿووہاتواجوراہواھت۔وہووسچویھبوںیہنواتکسواھتوہکوانایبواسوےکوےیلو‬
‫اانتوھچکووسچویکچوےہ۔ و‬
‫’’ریمیوابتوامونوےگوان۔رپاسمورکو‘‘انایبوےنومعپ کررووکواجےنوےسو‬
‫ےلہپوروکورکواسوےکواسےنمواینپویلیھتہوالیھپورکورپاسمواماگن۔رھپوسجو‬
‫ےحملومعپ کررواسویکویلیھتہورپورپاسمورکوےنوےئلیکواہھتوالموراہواھت۔اسوےکو‬
‫ادنرویکودویارںیورتیویکورطحورگیتواجوریہوںیھتواوروانایبوےکودےتھکو‬
‫دؽوںیمووخؿویکورسووکونشیلوامدنوزپیتویلچویئگ۔ڈلبوولووہےنواگلواورومعپ کررو‬
‫ےکواجےتویہووہوڈیبورپودمھوےسورگویسویئگ۔ و‬
‫معپ کرروےنوانایبووکوہیوابتورہزگوانواتبیئوہکوانورصػوریماورہتشوےطووہواکچو‬
‫ےہ۔ہکلبوینگنمویکورمسویھبوراتووکواداووہویکچوےہواورواشدیویکواترخیو‬
‫‪490‬‬
‫یھبونیعتمورکودیویئگوےہ۔اسوےنووگوانایبووکویسکوذینہودصےموےسو‬
‫اچبےنوےئلیکواسوےسوہیوابتواپھچیئویھت۔دورسےووظفلںوںیمواےسو‬
‫دوھےکوںیموراھکواھت۔اسوےکودؽوںیموانایبووکووھچڑورکوےئنواسیھتووکو‬
‫وبقؽورکوےنیلواکوایخؽودیپاووہواکچواھتوتورھپوہیوالھبوےسیکونکممواھتوہکوانایبو‬
‫ےکودؽوںیمویسبومعپ رکرویکوتبحمواقمئورہواجیت۔ہیووتودولںوےکواعمےلموںیہو‬
‫ان۔اکیودؽوںیموذراویسودراڑودیپاووہیئووتووفریودورسےودؽوںیمویھبو‬
‫وھباچنؽواسوآایواورودراڑویکوریکلویسوامنایںووہےنویگل۔ و‬
‫انایبوےنومعپ رکرووکوےبودڑھکوہہکودایوہکوآپواےنپوےئلواینواسیھتونچو‬
‫ںیل۔ہیووکیئواافتہیقوابتوہنویھت۔ہیواکیودؽوےنودورسےودؽوںیمووھکٹو‬
‫دھکیورکوہلصیفوایک۔ و‬
‫رسیتےودؿومعپ کرروےنوانایبووکواکؽورکوےکوہیوابتواتبیئوہک’’وریمیوینگنمو‬
‫یکورمسواداورکودیویئگوےہواوروسیچپودؿودعبودنپرہوونربمووکوریمیوابراتو‬
‫ڈنپیواجےئویگ۔ںیموےنوآپوےکوےلصیفووکویلمعواجہمووتوانہپودایوےہ۔رگمو‬
‫ریمےودؽویکوداینواڑجویکچوےہ۔م کیںاآپووکویھبکورفاومشوںیہنورکواتکس‬
‫‪491‬‬
‫۔انایبویھبکویھبوںیہنواوروابواہمتراواسانمورکےنویکویھبوھجموںیموتمہو‬
‫ہنوےہ۔ںیموایکورکوں؟اہمترےونبوےبونیچووہں۔رگمواہمترےواپسو‬
‫آےنویکوھجموںیموتمہوںیہنووہوریہ۔انایب۔ںیمولسلسموذعابوےسوزگرو‬
‫راہووہں۔تہبوڑبیوآزامشئوںیموڈاؽودایوےہوآپوےنوےھجم‘‘معپ کرروتہبو‬
‫ذجابیتووہوراہواھت۔ےحملورھبووکووتوادرھواخومیشویسواھچویئگ۔رھپوانایبویکو‬
‫آوازومعپ رکرویکووقتوامستعوےسورکٹاےنویگل۔ و‬
‫’’ابمرکووہومعپ کرر۔آپواکوتہبورکشہیوہکوآپوےنوریماوہلصیفووبقؽو‬
‫رکےتووہےئواےنپولبقتسمواکوہلصیفورکوایل۔رگمواانتووتورکےتوہکوینگنمویکو‬
‫ربخواکؽورپویہورکودےتیووتوںیمولچورکوآپوےکورھگوآیتواورواےنپودؽوںیمو‬
‫ےئلووخاوبںویکوریبعتودھکیووتویتیل۔رگموآپووتوہیویھبوہنورکوےکس۔نیتودؿو‬
‫ےسواہمترےوااظتنروںیمویگلووہیئوآںیھکنورھتپاےنویگلوںیہ۔اینپواکیو‬
‫کلھجووتوداھکواجٔوہکوریمیواسوسنںواکووتازؿوربرقارورےہ۔دؽوےکوزومخںو‬
‫ےسورھپوےسوہنووہلوےنکپٹوےگل۔‘‘وانایبویکوآوازویتگیھبویئگ۔ و‬
‫‪492‬‬
‫’’آیئوامیووسریوانایب۔آیئوامیووسووسریوایر۔ںیموایھبوآوراہو‬
‫وہں‘‘معپ کررےنواکؽوڈراپویکواورواگڑیواکورخوامرٹیکواجےنویکواجبےئو‬
‫ڈسنفیویکورطػوومڑودای۔وہورجمومںویکورطحوانایبوےکواسےنمورسو‬
‫اکھجےئواھٹیبواھتواوروانایبویٹھپویٹھپوآوھکنںوےسواےسولسلسمودےھکیویلچو‬
‫اجوریہویھت۔ و‬
‫و‬
‫’’انایبودخاوےئلیکووکیئوابتورکو۔ںیموآپویکواخومشواگنوہںویکو‬
‫شپتوںیہنوہہسواتکس۔ریمےوادنرویکواحتلوڑبیورکبوانکوےہ۔ریماو‬
‫ریمضوےھجموےلچکواجوراہوےہ۔ریمےوادنرویسبووہیئوانایبوہنووتوریمےودؽواکو‬
‫دانمووھچڑانواچیتہوےہواوروہنویہوریماودؽواےسواےنپوےسودجاورکےنویکو‬
‫ابتوامؿوراہوےہ۔اتگلوےہوےسیجومسجوےسوروحووکواگلوایکواجوراہووہ۔ںیموہیو‬
‫ربداتشوںیہنورکواتکسوانایب۔ریمےوےئلوہیوانونکمموےہ۔ہکوںیمووھپؽو‬
‫ےسووخوبشووکودجاورکوولں‘‘معپ کرروذجابتویکورووںیموربیورطحوہہبوراہواھت۔ و‬
‫‪493‬‬
‫’’ںیمواجیتنووہںومعپ کررہکوسجوومڑورپوآجومہوڑھکےوںیہ۔اہیںو‬
‫ےسواکیودورسےووکووھچڑورکویئنوراوہںواکونیعتورکانوتہبولکشمواکؾو‬
‫رگدشواحالتوااسنؿووکوروزوازؽوےسووبجمروووےبوسبورکودیتیو‬
‫ےہ۔رگمو ِو‬
‫ےہواوروشبواواقتواںیہنواانپوشیبواہبوزخاہنویھبواےنپواہوھتںواٹلودانیوزپاتو‬
‫ےہواورواونپںوےسوڑھچبانویھبووگاراورکانوزپاتوےہ۔ےنتکوالھکوااسنؿودایرو‬
‫ریغوںیمودوتلوامکےنوےئلیکواےنپوتہبوایپروںوےسواسولںودورورےنہورپو‬
‫وبجمروںیہ۔تبحموامسجینوااصتؽواکوانؾووتوںیہنووہاتومعپ کرر۔تبحمواکورہتشو‬
‫دولںوےسوےہواوروہیوادنروےسومنجواتیلوےہ۔ہیورہتشودیپاوںیہنووہواتکس۔ہیو‬
‫ےلہپوےسووموجدووہاتوےہ۔وجواظرہووہےنواتگلوےہ۔امہراوتبحمواکورہتشوتہبو‬
‫اوٹٹوےہ۔ہیووٹٹورکویھبورھکبےواگوںیہن۔ہکلبواورومکحتسمووہواگ۔ویکہکنو‬
‫ہیوازؽوےسوامہرےودولںوںیمواکیودورسےوےئلیکوشبوےہ‘‘۔ و‬
‫’’وتورھپومہواےنپواہوھتںوےسواےسودجاویہوویکںووہےنودںی؟‘‘معپ کررو‬
‫انایبویکوابتواکٹورکووبال۔ و‬
‫‪494‬‬
‫’’وتوایکورکںیو؟اےنپومیظعوروتشںووخینوروتشںویکوتبحمواکواصحرووتڑو‬
‫رکواینپوتبحمووکورپواؿوڑچاھںیئ۔امہرےودوودؽوےنلموےسوےنتکودؽومہوےسو‬
‫دورووہواجںیئوےگ۔ہیوابتووسیچوآپوےن‘‘انایبوےنودلیلوشیپویک۔ و‬
‫’’تبحمویسکودلیلو‪،‬یسکووبجمریواورویسکوےفسلفویکواتحمجوںیہنووہیتو‬
‫انایب۔تبحموریمےوزندکیواکیوالوافینوذجےبواکوانؾوےہواورواسوذجےبو‬
‫وکوسجودقرودابےنواورواےسویتسہوےسواٹمےنویکووکششویکواجےئ۔ہیووساو‬
‫دنچووہورکواسےنموآاتوےہ۔دنیگویکورطحواسووکوانتجوزوروےسوزنیمورپو‬
‫اکنیھپواجےئ۔وہواینتویہوزایدہودنلبیویکورطػوایتھٹوےہ۔امہریوتبحمووکو‬
‫یھبوہنووتواوروںویکووبجمرایںومتخورکویتکسوںیہواوروہنویہواجؿوویلاوامیبرایںو‬
‫اسوذجےبووکواپہبوزریجنورکویتکسوںیہ۔زدنیگواوروومتواﷲوےکواہھتوںیمو‬
‫ےہ۔امیبرویںوںیموومتوںیہنووہیت۔اکیودنترتسودنبہویھبولپورھبوںیمو‬
‫رمواتکسوےہواورواکیوربوسںواکورمضیودنچووھگٹنواپینوےسویھبواسولںویجو‬
‫اتکسوےہ۔سبومہوےسویھبوہیودجایئواکوزرہوںیہنوایپواجواتکس۔مہواکیووہوںو‬
‫ےگ۔ںیہمتوریماواسھتودانیووہواگ۔امہریوتبحموےکوےتہبودرایویکوراہوںیمووجو‬
‫‪495‬‬
‫یھبوراکوٹواحلئووہویگ۔مہواےسووبعرورکوےکواپروارتواجںیئوےگ۔ںیمہو‬
‫وکیئودجاوںیہنورکواتکس‘‘معپ کرروےنورپووجشوادنازوںیمووگایواانپوہلصیفواصدرورکو‬
‫دای۔ و‬
‫ک و‬ ‫’’ہیوایکوہہکورےہووہومتومعپ کر‬
‫ر؟اوپمسوایر۔ہیوےسیکونکممو‬
‫ےہ؟اہمتریوینگنمووہویکچوےہ۔ریمجوڈٹیوافلنئورکودیویئگوےہ۔ںیموڈیبو‬
‫رٹسیورپووہں۔ایکووہوایگوےہوںیہمت‘‘؟انایبوےنوریحتوےسواٹپٹسورکو‬
‫’’بسوکیھٹووہواجےئواگ۔ںیموڈنیہؽورکوولںواگوبسوھچک۔ھچکویھبو‬
‫اوپمسووںیہنوےہ۔متودانھکی۔ہیوبسو ک و‬
‫وپسوےسیکووہواجاتوےہوالھب‘‘۔ و‬ ‫ک‬
‫معپ کررواینپورتیگنمویکووصتریںیووتودھکیواکچواھت۔رگموایھبواسوےسوابتوںیہنو‬
‫وہویکسویھت۔رھگواچنہپووتوامموےنواتبای۔ و‬
‫’’اٹیبومہوڈنپیواجورےہوںیہ۔امہرےواسھتواہمتریونہبویھبواجانو‬
‫اچیتہوےہ۔ذہلاولکویکوڈٹیوںیمونیتوٹکٹواوےکورکواوول‘‘۔ و‬
‫’’ایکوےھجمویھبواجانوےہوآپوےکواسھتوامم؟‘‘معپ کرروےنووپاھچ۔ و‬
‫‪496‬‬
‫’’اہںواٹیبووہوولگوبکوےسوامہرےورظتنموںیہ۔اشزنہومتوےسوانلمو‬
‫اچیتہوےہواورورھپوںیہمتویھبووتواسوےسوانلمواچےیہوان۔متواسوےسویئنو‬
‫زدنیگواکوآاغزورکےنواجورےہووہواٹیب۔ںیہمتواکیودورسےووکوےنھجمسوںیمو‬
‫آاسینووہویگ‘‘امموےنواےنپوےٹیبووکواھجمسےتووہےئواہک۔معپ کرروےنویھبووفریو‬
‫دؽوںیمواکیوہلصیفوایکواورورزیرونشیوآسفواکؽورکےنواگل۔ و‬
‫حبصوونوےجبویکوالفٹئوےسومعپ کررواینپواممواینپوڑبیونہبواورواکیوالمزہمووکو‬
‫یھبواسویکوامموےنواےنپواسھتوےلواجےنویکووخاشہویک۔اتہکووہواؿویکو‬
‫دختموےئلیکوواہںووفقورےہ۔ارئووپرٹورپواؿووکورویسیورکوےنوےئلیکو‬
‫ایحتواخؿواکوڈراویئرواگڑیوےئلووموجدواھت۔رھگوںیمواابقتسؽورکےنوےئلیکو‬
‫زسموایحتواخؿ‪،‬واؿویکووہب‪،‬واؿویکووھچیٹویٹیبورفدنخہواورواشزنہووموجدو‬
‫ںیھت۔اؿویکوالمزہموےنواؿواکواسامؿواگڑیوےسوادنرواچنہپای۔ و‬
‫اشزنہواچٹیلکورلکںیمووبلمسواینپودرازواقتموڈسوؽومسجواورووخوصبرتو‬
‫دخواخؽوےکواسھتورہچےوہپواکسمؿواجسےئوبسووکواینپورطػووتمہجوےئکو‬
‫اجوریہویھت۔زسموایحتواخؿوےنوابریوابریوبسووکورسواکھجورکوڑبےو‬
‫‪497‬‬
‫ادبوےسوالسؾواہکواوروبسوےسواہھتوالمےئ۔معپ رکرویکوامموےسوایپرواکوابتدہلو‬
‫ایک۔معپ رکرویکونہبوڑبیورگؾووجیشوےکواسھتواشزنہوےسوےلگویلمواورواپتکو‬
‫ےسواہھتوالمای۔رھپواشزنہوےنومعپ رکرووکواینپورینھگیوںیکلپوااھٹورکوداھکی۔وبلںو‬
‫ہپورکسماٹہواجسےئواہھتوڑباھای۔معپ رکروےنوایکسورنؾووودگازویلیھتہواھتؾورکو‬
‫السؾوایک۔رھپویھبسواکیواسھتوٹسیگوروؾوآوےھٹیب۔ڈرسکنووریغہوشیپویکو‬
‫یئگ۔معپ رکروےکورہچےورپودیجنسیگواصػووسحمسویکواجویتکسویھت۔اشزنہووپریو‬
‫رطحومعپ رکرویکورطػووتمہجویھت۔رگمومعپ رکرواسوےسورظنںیورچاےئواجوراہو‬
‫اھت۔ابیقوبسوولگووخشوویپگںواورووہقہقںوںیمووغشمؽوےھت۔رگموادرھو‬
‫اؿودوونںوےکوامنیبواکیوشکمشکویکوتیفیکویسودیپاووہےنویگلویھت۔ و‬
‫’’امموںیمواےنپورمکےوںیمویلچواجٔوں‘‘ابالٓرخواشزنہوےنواینپوتفخواکو‬
‫ااہظرورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’اہںواٹیب۔معپ کررووکویھبواسھتوےلواجٔو۔اٹیبواجٔووانوآپویھب‘‘زسمو‬
‫ایحتوےنومعپ کررووکویھبواشزنہوےکواسھتواجےنویکودوعتودی۔ و‬
‫‪498‬‬
‫معپ کررومکحویکواجبوآوریورکےتووہےئووصےفوےسوااھٹواورواشزنہوےکواعتبقو‬
‫ںیمووہوایل۔اشزنہوےنواےسواےنپواعتبقوںیموداھکیووتورہھٹویئگواورواہھتوےسو‬
‫ااشرہودای۔ و‬
‫’’زیلپوآںیئ‘‘۔ و‬
‫معپ کررووکویلہپورظنودےتھکیویہواشزنہوےکودؽویکودڑھنکوزیتووہویئگویھت۔ےسیجو‬
‫دؽواکودروالھکووہواورولپورھبوںیمویسکووکوادنرواھٹبورکووکاڑواکیوےکٹھجوےسو‬
‫دنبورکودےتیوںیہ۔رگموذراودریودعبویہواےسوااسحسووہےنواگلہکوادنروآےنو‬
‫واالووتواہیںوچنہپورکوتہبوےبوینیچووسحمسورکوراہوےہ۔ و‬
‫ابواہنتورمکےوںیمووہودوونںواکیودورسےوےکورووربووےھت۔اشزنہویکو‬
‫دڑھونکںوںیموالطمطواسواپبواھتواورومعپ رکروےکودؽواکودرایواےنپوداھرےورپو‬
‫ےہبواجوراہواھت۔وہوںیہنواجاتنواھتہکواسوںیمووکؿوارتواےہ؟سکودقروڈوابو‬
‫ےہ؟واوروابوسکواحؽوںیموےہ؟اےسووتوسبواینپورواینوزعزیو‬
‫یھت۔ایقتموزیخوانساٹواھت۔ و‬
‫‪499‬‬
‫’’معپ کررواصبحو!وںیموںیہنواجیتنوہکوآپودیجنسہوتعیبطورےتھکوںیہ۔ایو‬
‫رھپواہیںوچنہپورکوآپووکودیجنسیگواایتخرورکےنویکورضورتوشیپوآویئگو‬
‫ےہ۔زیلپ۔ںیموتہبوبیجعواسولیفورکوریہووہں۔ےھجمواتگلوےہوےسیجوآپو‬
‫ےھجمودھکیورکواخےصوامویسووہےئوںیہ۔ارگوایسیووکیئوابتوےہووتوآپورپو‬
‫وکیئوزربدیتسوںیہنوےہ۔آپواینپووچاسئواکوقحورےتھکوںیہ۔ایھبووتووتقو‬
‫ےہ۔مہواےنپوریپسٹنوےسوہہکوےتکسوہ م کیںکہومہواکیودورسےوےکورتہبنیو‬
‫ہ‬
‫مصفرروںیہنونبوےتکس۔آپوولگوںیمہووبجمروہنورکںی‘‘۔ و‬
‫اشزنہوڑبےودممہواورورہھٹےورہھٹےوادنازوںیموابتورکوریہویھتواورو‬
‫معپ کررواےنپودوونںواہوھتںویکواایلگنںواکیودورسیوںیمواسنھپورکودوونںو‬
‫اوگنوھٹںوںیمواگلاتروےچینواورپورحتکودےیئواجوراہواھتواورواسویکواگنںیہو‬
‫اشزنہوےکوداںیئودنکےھوےکواورپوےسوزگرورکودویارورپورموکزوںیھت۔ و‬
‫ہ‬
‫ِِورفسواسیجویھبو مصفررواپسوآوےھٹیبو‬
‫’’ایسیوابتوںیہنوےہ۔اشزنہودوراؿ‬
‫رفسووتورھپویھبوٹکویہواجاتوےہ۔مہواےسوہیووتوںیہنوہہکوےتکسوہکوآپو‬
‫ریمےواسھتوہنوںیھٹیبواوروشبواواقتوانواچےتہووہےئویھبواہنتورفسورکانو‬
‫‪500‬‬
‫ہ‬
‫زپاتوےہ۔یئکوایبنجومہورفسوتہبواےھچو مصفررواثتبووہےتوںیہواورویئکوتہبو‬
‫ہ‬
‫ِِورفسوتہبواذتیواکوابثعونبواجےتوںیہ۔ہلصیفورکانو‬‫اےھچو مصفررودوراؿ‬
‫لکشموےہ‘‘ومعپ کرروےنووپریویلیھتہورسورپوریھپےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’ںیمواےنپوقلعتمووتوآپوےسووکیئودوعیوںیہنورکویتکسوہکوںیمو‬
‫آپوےئلیکویسیکومہورفسواثتبووہںویگ۔رگموآپووکویلہپورظنودھکیورکووجو‬
‫امگؿوےھجموزگراواھت۔اسوےکواطمقبوآپوےسوڑبھورکوریمےوےئلووکیئواورو‬
‫ہ‬
‫ااھچو مصفرروںیہنونبواتکس‘‘۔ و‬
‫اشزنہوےنوڑبےورسحتورھبےوےجہلوںیمواہکواوروآرخوںیمورظنواکھجویسو‬
‫ںیل۔معپ رکرواینپوہگجوہپورلزورکورہوایگواھتواورواسوےکودؽوےکویسکووگےشو‬
‫ںیموذراویسواشزنہوےئلیکو مہدردیودیپاووہیئویھت۔ و‬
‫’’ہیووتوآپواکونسحونظوےہواشزنہ۔ورہنوھجموںیمووتووکیئوایسیوابتو‬
‫ںیہن‘‘۔ و‬
‫’’دںیھکیومعپ کررواصبح!ڑبیودیسیھویسوابتوےہ۔ارگوآپواےنپو‬
‫ہ‬ ‫ہ‬
‫ےئلویسکو مصفررواکوااختنبورکوےکچوںیہووتواﷲوآپووکواسویکو مصفرریو‬
‫‪501‬‬
‫ابمرکورکےواوروارگوآپوےنوےھجمودےنھکیوےکودعبووکیئوہلصیفورکانوےہووتو‬
‫ںیموآپوےکوےلصیفواکوااظتنرورکویتکسووہں۔رگموہیوایخؽورانھکوہکواےنپوےلصیفو‬
‫ںیموارقابءورپوریواورویسکووبجمریویکوزدوںیموآورکواےنپوآپوےسوانوااصنیفو‬
‫ہنورکوانھٹیب۔ہلصیفواےنپودؽویکورہگایئوےسورکانواورورھپواسوہپوڈٹو‬
‫اجان۔سبواسوےسوزایدہوںیموآپوےسوھچکوںیہنووہکںویگ‘‘اشزنہوےنوڑبیو‬
‫اصػویسوابتویکواوروےبودحووزینوابتویک۔ےسجومعپ رکروےنویھبو‬
‫رسااہ۔اےسیوںیموالمزہمواؿوےئلیکورفوٹواچٹوےکوایپےلورٹےوںیمواجسےئو‬
‫ادنرویچنہپ۔ و‬
‫’’انیبواچےئویھبوےلوآٔو‘‘۔ و‬
‫اشزنہوےنواینپوزینکوےسواہکووتووہوابرہولچودی۔اشزنہوےنوایپےلوںیموچمچو‬
‫اجسورکواچٹومعپ کررووکوشیپویک۔ و‬
‫ھی‬‫ت‬
‫پ‬‫ع‬‫م‬
‫’’ س‘‘ کرروےنواشزنہویکوآوھکنںوںیمواھجکنورکواسوےسوایپہلو‬ ‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫اھتؾوایل۔ و‬
‫‪502‬‬
‫اشزنہویکوامہمؿوونازی‪،‬واسویکودمرباہنووگتفگ‪،‬اسویکودربلاہنواداںیئ‪،‬واسواکو‬
‫ابروابرواےنپودرازووسیگٔوںواکواہھتوےسواکلہواسورسووکواکٹھجورکوونسارانودےنھکیو‬
‫واےلووکوےبودحواتمرثوےئکودےوراہواھت۔اجنےنواشزنہووطبرواخصوایسیو‬
‫زناتکواکواظمرہہورکوریہویھتوایووہوہشیمہویہوایسیواعداتورےنھکویکواشقئو‬
‫ںیھت۔ و‬
‫معپ کرروےبواایتخرواسویکورطػووتمہجووہواجاتواھت۔رگمودورسےویہوےحملو‬
‫اکیواورووخوصبرتویسویتسہواےنپورکیپواےنپوانزکورپوےئلواینپووبیتلو‬
‫آوھکنںوےکواسھتواےکسوروربووآواجیتووتووہولھبنسواسواجات۔ و‬
‫’’زیلپوںیلوانومعپ کررواصبح‘‘اشزنہوےنواانپوچمچوایپےلوےسورھباوتواےسو‬
‫یھبودوعتودی۔ابودوونںواکیواسھتواچٹواھکورےہوےھت۔اموحؽوھچکو‬
‫س‬
‫وخوگشارووہوراہواھت۔اےسیوںیمواؿویکواچےئویھبو ٰ و‬
‫ٹورپواجسودیویئگ۔ و‬ ‫ک‬
‫’’ںیموبکوکتورھپوآپوےکوےلصیفواکوااظتنرورکوں؟امہرےوڑبےووتو‬
‫ںیمہواکیودنبنھوںیموابدنےنھویکواترخیویھبوےطورکوےکچوںیہواورودوونںو‬
‫رطػوےسورھبوپروایتریویھبویکواجوریہوےہ۔وےسیوایکویہوااھچووہات۔مہو‬
‫‪503‬‬
‫ےلہپواکیودورسےوےسواٹکورکوےتیلووتواشدیوہیواسریووصراحتؽوشیپوہنو‬
‫آیت‘‘۔ و‬
‫’’اہں۔ہیوابتوںیمواینپوامموےسورکواکچووہںکہوآپوےنوتہبودلجو‬
‫ابزیواکواظمرہہوایکوےہ۔اکشومہوےلہپولموےکچووہےت‘‘ و‬
‫معپ کرروےنووجابودای۔ و‬
‫’’وتورھپوابووموجدہووصرتواحؽوںیمومہوایکورکںی؟امہریووپریو‬
‫یلمیفوںیموہیوربخوچنہپویکچوےہوہکوایحتواخؿویکویٹیبوالوہروایبہورکواجوریہو‬
‫ےہ۔ابوارگومہواسورےتشوےسوااکنریووہےتوہ م کیںیوٹوریمےواوروآپوےکو‬
‫ریپسٹنوےئلیکوانتکولکشمووہواجےئواگاھبنسانل۔سکوسکووکوسکوسکورطحو‬
‫ےسونئمطمورکواپںیئوےگوالھب؟ینتکووکتفووہویگواںیہن؟وینتکوروسایئووہویگو‬
‫مہوبسویک‘‘اشزنہوالملتورکووبیل۔معپ کررویھبوتہبورکفودنموداھکیئودےنیواگل۔ و‬
‫’’مہولمورکواےنپواےنپوالہواخہنووکوروکوےتیلوہ م کیںکہووہوھچکووتقو‬
‫ںیمہودںی‘‘معپ کرروےنواہک۔ و‬
‫‪504‬‬
‫’’رھپواسوےکودعبوایکووہواگ؟ارگوآپواکوہلصیفوامہرےوقحوںیموانو‬
‫ارتاوتوایکوہورھپویسکووکووجابودہوںیہنووہںوےگواوروایکورھپواؿویکوروسایئو‬
‫ںیہنووہیگ؟واوومعپ کررواصبح!وورییوڈیس‘‘اشزنہوےنواہوھتںوےسورساھتؾو‬
‫رکواہک۔ و‬
‫’’وتورھپواسوامتؾوروسایئوےسوےنچبویکواکیووصرتوابیقورہواجیتو‬
‫ےہ۔آپووہواایتخرورکوںیل‘‘۔ و‬
‫’’وہوایک؟‘‘اشزنہوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’آپوےکوریپسٹنوامتؾورتوازلاؾوامہرےورسووھتپنورکوبسووکو‬
‫اتبودںیوہکوڑلاکوےلہپوےسواشدیودشہواھت۔اسوےئلومہوےنورہتشوےطورکےنو‬
‫ےسوااکنرورکودایےہ۔اسورطحوزامہنویھبواخومشووہواجےئواگواوروآپویکو‬
‫زعتویھبووفحمظورےہویگ‘‘معپ کرروےنوےبودڑھکوہہکودایوتواشزنہوریحتو‬
‫زدہورہویئگ۔ و‬
‫’’معپ کررواصبحوہیوایکوہہکورےہوںیہوآپ؟اینتوآاسینوےسوآپوےنو‬
‫اینتوڑبیوابتوہہکودی۔ےسیجوہیووکیئووچبںواکولیھکووہہکوایھبوایھبوبسو‬
‫‪505‬‬
‫لمورکولیھکورےہوےھتواوروذراویسوابتورپوڑگبورکواکیودورسےوےسوےنہکو‬
‫ےگل۔اجٔوومہواہمترےواسھتوںیہنوےتلیھک۔بجوآپواکوارادہویہوںیہنواھت۔وتو‬
‫رھپوےلہپودؿوروکوےتیلواےنپووادلنیووک۔ابوبجوابتواشدیویکواترخیو‬
‫کتوآویچنہپوےہووتآپوااکنرورکورےہوںیہواورورھپوآپووخدولچورکوامہرےو‬
‫رھگوآےئوےھٹیبوںیہ۔آپوویکںواسھتوآےئ؟آپوولوگںواکواہیںوآےنواکو‬
‫دصقموایکواھت؟ںیمہوذلیلواوروروساورکےنوآےئووہواہیں‘‘؟اشزنہوڑگبویئگو‬
‫اورواہنتیوےصغویکواحتلوںیموالچےنویگل۔ و‬
‫’’دوھکیواشزنہوزیلپ۔تمووخیچ۔ہنووخدووکوامتاشوانبٔو۔انوامہریوذتلیلو‬
‫رکو۔آپواخومشورںیہ۔ںیموابتورکواتیلووہںواؿوےس‘‘معپ کرروےنواینپو‬
‫تسشنووھچڑےتووہےئواہک۔اےسیوںیموااچکنواشزنہویکواممورمکےوںیمو‬
‫دالخووہںیئ۔ و‬
‫’’ہیوایکووہوراہوےہوادنر؟وکؿویسوگنجوڑلیواجوریہویھتوایھبو‬
‫اہیںکہوںیمہووشروانسیئودےوراہواھت۔اشزنہویٹیبوایکووہاوےہوآپوولوگںووک؟‬
‫‘‘ و‬
‫‪506‬‬
‫اےنتوںیمومعپ کررویکواممواسویکونہبواشزنہویکونہبویھبسوولگورمکےوںیموآو‬
‫ےچنہپ۔ و‬
‫’’آیٹنوںیمواتباتووہںوآپووک۔امہراوڑگھجاوسکوابتوہپولچوراہو‬
‫اھت‘‘۔معپ کرروےنوآیٹنووکواخمبطورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’ابتوہیوےہوآیٹن۔ںیموآپوولوگںووکودوھےکوںیموںیہنورانھکو‬
‫اچاتہ۔ہیوابتوایھبوکتوریمےواممواپاپووکویھبوولعمؾوںیہنوہکوںیمواینپو‬
‫رگؽورفڈنیوےسواکنحورکواکچووہں‘‘۔ و‬
‫’’ایک؟‘‘بسوےکوہنموےسوےبواایتخروالکنواوروبسووھبےکچنورہو‬
‫ےئگ۔اشزنہوےنواہوھتںوےسورہچہوڈاھپنورکورخودورسیورطػوریھپو‬
‫ایل۔معپ کررویکواممورگجورپواہھتورےھکوڈیبویکورطػوڑبںیھووتویٹیبوےنواںیہنو‬
‫اھبنسؽورکووصےفورپوالواھٹبای۔اشزنہویکواممورسواھتؾورکوریحتوزدہوڑھکیو‬
‫ںیھت۔اتگلواھتوایھبوایھبورمکےوںیمووکیئووزینودامھاکووہاوےہ۔سجوےنو‬
‫بسووکوےحملورھبوےئلیکووحاسوابہتخواسورکودایوےہ۔ و‬
‫‪507‬‬
‫’’وھجٹووبؽورےہووہواھبیئومت۔وکیئواکنحوںیہنوایکومتوےن۔انایبووتو‬
‫امیبروےہ۔اہرٹویکورمضیوےہووہ۔ابیئواپسوایھبودووامہولبقووہاوےہواسو‬
‫اک۔وہواشدیوےکواقلبویہوںیہنوےہ۔رھپومتوویکںووھجٹووبؽورکوںیمہو‬
‫بسوےکواسےنمورشدنمہورکورےہووہ؟‘‘معپ کررویکونہبودیمہفہوےنواےنپواھبیئو‬
‫اکوابزووڑکپورکواےسووجنھجڑےتووہےئووپاھچ۔ و‬
‫’’اػودخاایوہیوبسوایکووہراہوےہوامہرےواسھت؟‘‘مگیبوایحتواخؿو‬
‫اھجلورکووبںیلواورورکیسورپوھٹیبورںیہ۔ و‬
‫’’معپ کررواٹیبواہمتراودصقموایکوےہ؟متواسووتقوایکانہکواچےتہووہ؟اہیںو‬
‫ےسوریمیووہبوےلورکواجانواچوہوےگوایوریمیوڈڈیوابڈیورھگوےلورکواجانودنسپو‬
‫رکووےگ۔سبودوووٹکووجابواچےیہوےھجم‘‘معپ کررویکوامموےنووگایواےسوایٹلو‬
‫مٹیمودےودای۔وہویبملویبملواسںیسنوےتیلووہےئولکشمبووبؽوریہوںیھت۔ و‬
‫و‬
‫’’ںیہنوآیٹنوہیوآپوزربدیتسورکوریہوںیہومعپ کرروےکواسھت۔دورسےو‬
‫وظفلںوںیموکیلبولیمورکوریہوںیہواےسوآپ۔بجووہواانپوہلصیفوںیمہو‬
‫‪508‬‬
‫دےواکچوےہووتوایکوآپوربجاوواےسوریمےوےلپوابدنانھواچیتہوںیہ؟وسریو‬
‫آیٹنوےھجموآپواکوہیوہلصیفووبقؽوںیہنوےہ۔ںیمومعپ رکروےسورہزگواشدیوںیہنو‬
‫رکوںویگ۔سبوریماوااکنروںیھجمس‘‘اشزنہوےنوآیٹنویکوادیمواکورچاغویہواھجبو‬
‫دای۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈو!ںیمورموویکںوںیہنواجیت؟اسودقروریماواٹیبوےھجمواجؿو‬
‫ےسوامرےواگ۔ںیموےنویھبکووساچویھبوںیہنواھت‘‘معپ کررویکواممواکلہؿووہےئو‬
‫اجوریہویھت۔ و‬
‫’’زیلپواممووخدووکواھبنسےئل۔ںیمواپاپووکواکؽورکیتووہں۔ویہواھبنسںیلو‬
‫ےگوبسوھچک‘‘دیمہفہوےنواےنپواپاپواکوربمنوڈالئوایکواورواںیہنووموجدہو‬
‫وصرتواحؽوےسوآاگہوایک۔ و‬
‫’’معپ کررواسورےتشوےسوااکنرورکواکچوےہ۔وہورہواحؽوںیموانایبوےسو‬
‫اشدیورکانواچاتہوےہ۔مہوولگواسووتقوتہبونشنیٹوںیموںیہواپاپ۔زیلپو‬
‫آپویہومعپ کررووکواھجمسںیئ‘‘دیمہفہوےنواہکواورولیسومعپ کررویکورطػوڑباھودای۔ و‬
‫‪509‬‬
‫’’یجواپاپ!وںیمواانپوہلصیفودےواکچووہں۔ابوآپووجویھبورطہقیو‬
‫اایتخرورکںیوےگ۔وہوریمےواسھتوزربدیتسووہویگ۔آیئوامیووسریواپاپ۔آیئو‬
‫امیووسری‘‘معپ کرروےنودووابرواہکواورواکؽوآػورکوےکولیسودیمہفہویکورطػو‬
‫ڑباھودای۔ایسوےحملواسولیسورپواکؽوآےنویگل۔ و‬
‫’’یجواپاپو‘‘دیمہفہوابتونسوریہویھت۔بسوامتاشیئونبورکودھکیورےہو‬
‫ںیہ۔ و‬
‫’’کیھٹوےہواپاپوآپوامموےسوابتورکوںیل‘‘لیسواممویکورطػوڑباھایو‬
‫ایگ۔ و‬
‫’’احدمونسویلومتوےنواےنپوےٹیبویکوابت۔ایکومعپ کررویھبوامہرےواسھتو‬
‫یھبکوااسیورکواتکسواھت؟یھبکووساچواھتومہوےنواورورھپوسکوومڑورپ؟مہواہکںو‬
‫وموجدوںیہ؟ےنتکورہگےورمامسوںیہوامہرےواؿوولوگںوےس؟وجولپورھبو‬
‫ںیمووٹٹوےئگ۔ھجمورپوایقتموزگروریہوےہواحدم۔ھچکورکوول۔مہوہیورہتشو‬
‫وجڑےنوآےئوےھتووتڑےنوںیہن‘‘مگیبواحدمورواہیسنوآوازوںیموتہبوذجابیتو‬
‫وہوریہوںیھت۔ و‬
‫‪510‬‬
‫رھپوبجواکؽوااتتخؾووکویچنہپووتومگیبواحدموےنواشزنہویکواممویکورطػودےتھکیو‬
‫اےسوڈاھرسوآزیموےجہلوںیمواہک۔ و‬
‫’’احدمویلعواےلگواچرووٹنھگںوںیمواہیںوچنہپورےہوںیہ۔ںیمہواوہنںو‬
‫ےنواےنپوآےنوکتواہیںورہھٹےنویکودہاتیویکوےہ۔زیلپوآپوولگو‬
‫ڈرٹسبوہنووہں۔ہیومہوبسواکورتشمکواعمہلموےہواورومہواےسوانسحو‬
‫رطےقیوےسواھبنںیئوےگ۔وچبںویکوابوتںوںیموآورکوولخصورھبےواؿو‬
‫روتشںووکومتخووتوںیہنوایکواجواتکسوانں‘‘۔ و‬
‫مگیبوایحتواخؿواسویکویٹیبواورواشزنہوےکپچوےسواںیہنورمکےوںیمووھچڑورکو‬
‫رتصخووہوںیئگ۔ابورمکےوںیمومعپ رکرواینپونہبواوروامموےکواسھتواہنتو‬
‫وموجدواھت۔امںوروےنویگل۔نہبوامںووکوایلستںودےنیویگلواورواٹیبووھٹڑیواورو‬
‫اگؽووکویلیھتہورپواجسےئواولکےتووصےفورپوااہتنیئونشنیٹوںیمواخومشواھٹیبو‬
‫اھت۔ و‬
‫’’تہبورشاسمروایکوےہومتوےنوآجوںیمہومعپ کرر۔اہمتراوارادہوںیہنواھتو‬
‫وتوامہرےواسھتوآےئوویکںوےھتواہیں؟ارگومتوہنوآےتووتومہواہیںواسو‬
‫‪511‬‬
‫دقرواؿوےکواسےنموےبوزعتووتوانووہےت۔ویکںوایکومتوےنوآرخوامہرےو‬
‫اسھتوااسی؟‘‘دیمہفہوےصغوںیموالچوریہویھت۔ و‬
‫’’سبورکوواٹیبوسبورکو۔تمورکوواسوےسوابت۔آجواسوےنوامںو‬
‫ابپویکوزعتووکوربابدورکوےکوںیمہواتبودایوےہوہکوریمےودؽوںیمو‬
‫اہمترےوےئلوینتکوتبحموےہواوروانتکوادبوووارتحاؾوےہ؟اکیوڑلیکویکو‬
‫تبحموےنواےسواانتوےبوسحورکودایوےہوہکواسوےکودؽوےسوامںوابپواورو‬
‫نہبواھبویئںویکوتبحمووےسیویہومتخووہویئگوےہ‘‘۔ و‬
‫’’امموزیلپواےسیووتوہنوےئہک‘‘معپ کرروےنوزتپورکواہکواورواھٹورکوامںوےکو‬
‫اپٔوںووھچوانیلواچےہ۔رگموامںوےنوعنمورکودای۔ و‬
‫’’وکیئورضورتوںیہنوےہوابوےھجموانبےنویک۔تہبوزعتورکویلومتو‬
‫ےنوامہری۔انجزہواکنؽودایوےہوآجومتوےنوامہریوزعتوووآربوواک۔ارگوزنیمو‬
‫ہگجودیتیووتومہوامسواجےتواسوںیم۔اسوہگجورپوےنھٹیبوےکوابواقلبوںیہنو‬
‫ںیہومہ۔رگمواحدموہتپوںیہنوابواہیںوچنہپورکوایکواینودقؾوااھٹےنوواالو‬
‫‪512‬‬
‫ےہ؟ےسیکواؿووٹےٹوروتشںووکواچبواپاتوےہووہ؟اسوےکوآےنوکتواکووتقو‬
‫زگارانوانتکولکشمووہوراہوےہ؟‘‘ و‬
‫بجومعپ رکرواکوابپواحدمویلعواچنہپوتووہواالیکوںیہنواھت۔وہواےنپومعپ کرروےسو‬
‫وھچےٹوےٹیبوسییکطووکواسھتوےلورکوآایواھت۔ایحتواخؿوےنواےنپودوتسواکو‬
‫رکسماےتورہچےوےسواابقتسؽوایک۔رھپویھبسوولگواکیولبیٹورپوعمجو‬
‫وہےئ۔احدمویلعوےنواےنپوےٹیبویکوابتووکواتسگیخوےسوریبعتوایکواوروبسو‬
‫ےسوذعمرتورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’معپ کررواکوااکنرویھبوامہرےوےلصیفووکووتڑوںیہنواتکسواوروہنویہوامہریو‬
‫اسودویتسوےکورےتشووکومتخورکواتکسوےہ۔ہیوریماواٹیبوسییکطوےہووجوہکویبو‬
‫اسیویسورکواکچوےہ۔ںیموےنواسوےسوابتویکوےہوہکواٹیبواہمترےواھبیئو‬
‫معپ کرروےنواشزنہویٹیبویکوہگجواینپودوتسوانایبووکواانپےنواکوہلصیفوایکوےہو‬
‫اوروویںوامہرےواہمترےوالکنوایحتواخؿوےسواقلعتتوعطقنمووہوےنواجو‬
‫رےہوںیہ۔ابواہمتریوایکوراےئوےہ؟وتوریمےوےٹیبوےنواہکوےہ۔اوبواجؿو‬
‫‪513‬‬
‫مہوالکنوےسوہیورپاانوقلعتومتخوںیہنورکںیوےگ۔ارگووہواسوابتووکووبقؽو‬
‫رکیکںیوٹوںیمواشزنہووکواانپےنوےئلیکوایترووہں‘‘۔ و‬
‫احدمویلعویکوابتوےنوبسووکووچاکنورکورھکودای۔اشزنہویکواممویھبودششرہو‬
‫رہوںیئگ۔ و‬
‫’’ویکںواٹیبوںیموکیھٹوہہکوراہووہںوان؟آپووخدوبسووکواتبٔو‘‘ابپو‬
‫ےنوےٹیبوےسواخمبطووہورکواہک۔ و‬
‫’’یجواپاپوںیموآپووکواینپوراےئودےواکچووہں۔ےھجمووخیشووہویگو‬
‫ہکوریمےواسوےلصیفوےسودوونںواخدناونںوےکواقلعتتووٹٹورکورھکبےنو‬
‫ےسووفحمظورںیہوےگ‘‘سییکطوےنوڑبےوادبوےسووجابودای۔ و‬
‫’’ےتیجوروہواٹیب۔ںیمہویھبواہمتراوہلصیفووظنمروےہ۔معپ کرروانویہسوسییکطو‬
‫یھبووتواحدمویلعواکواٹیبوےہوان‘‘۔ایحتواخؿوےنووخبیشوہیوابتوامؿویل۔وتو‬
‫اسویکوامںوےنویھبوڑبےوسییکطووکوڑبےوایپرویکواگنہوےسوداھکی۔لپورھبو‬
‫رھگویکواضفوےئنورسےوےسورھپوکہچوایھٹ۔اشزنہوھچکودریوےئلیکووتورکویسو‬
‫یئگ۔رھپوبجوسییکطووکواسوےکورمکےوںیمواجیھبوایگوتواشزنہوےنواےسودؽو‬
‫‪514‬‬
‫ےسوومکلیورکوایلواوروویںووٹےتٹورےتشورھپوےسواکیودنبنھوںیمودنبھو‬
‫ےئگ۔ینگنمویکواوگنیھٹومعپ رکروےنووخدواےنپواہوھتںواےنپواھبیئووکانہپیئ۔بسو‬
‫ےنووخیشوےکوتیگواگورکوابمرةکدیکںددںی۔ےطواپاپوہکوابراتورقمرہوڈٹیو‬
‫وکویہوآےئویگ۔اےسیووااعقتودھکیورکودقتریورپواامیؿوالانوزپاتوےہ۔ہیوابتو‬
‫وسیچویھبوںیہنواجویتکسویھتوہکواشزنہومعپ رکروےکواہوھتںوسییکطویکووہواجےئو‬
‫یگ۔دقتریوےکوآےگوھچکویھبونکمموانونکممووہواجاتوےہواوروانونکممویھبو‬
‫نکممونبواتکسوےہ۔دقمروےکوےلصیفواَلٹووہاورکےتوںیہ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫وپریواشؿووووشتکوےسوابراتویچنہپواورواشزنہووکوسییکطوایبہوالای۔وہوہحملو‬
‫ڑبیوددیوےکواقلبواھت۔بجومعپ رکرواشزنہووکوالسیمودےوراہواھت۔دوونںویکو‬
‫اگنںیہواکیودورسےوےسورکٹاورکوکھجویسویئگوںیھت۔وجوابتوزابؿوںیہنو‬
‫ہہکویتکسویھت۔وہوسبووسحمسورکویلواجایورکیتوےہ۔وتبحمںواورورفنوتںویکو‬
‫ابںیتووتوسبواےسیویہوھجمسویلواجایورکیتوںیہوان۔ و‬
‫‪515‬‬
‫معپ کررواکواےنپورھگوواولںوےسوانرواوولسکواےسودناتمواکوااسحسورہولپو‬
‫دالاتواھت۔اسویکواممواورواسوےکواپاپوےنومعپ رکروےسوہہکودایواھتہکو’’وآپو‬
‫ےنوامہرےوےلصیفووکوردورکودایوےہ۔ابومہوےنوآپوےکویسکواعمےلموںیمو‬
‫دلخوادنازیوںیہنورکین۔وجوآپواکودؽواچےہووہوآپورکںی۔آپوےنو‬
‫امہریووخویشںویکودقروںیہنویک۔مہویھبوابوآپوےئلیکواگیبےنونبورکو‬
‫رںیہوےگ‘‘۔ و‬
‫انایبووپرےواحالتوےسوآاگہویھتوہکواسوےکومعپ رکروےنواسویکواخرطو‬
‫سکودقرورھگوواولںووکواذتیودیوےہ۔اںیہنوےنتکولکشموےلصیفوربووتقو‬
‫رکےنوزپےوںیہواوروابومعپ رکرویکوامتؾورھگوواولںویکواگنہوںیموینتکوزعتو‬
‫ابیقوےہ؟معپ رکرواخومشواسوراہواھت۔ و‬
‫’’اٹیبومتواسودقروویکںورپاشیؿووہو؟‘‘اکیودؿوانایبویکوامامےنومعپ کررو‬
‫ےسووپوھچویہوایل۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنوآویٹنواجؿ۔اممواورواپاپوھجموےسوافخوںیہ۔وہوھجموےسو‬
‫ابتوںیہنورکےت۔نہبواھبویئںواکوروہیویھبورسدواسوےہ۔سییکطواھبیئواورو‬
‫‪516‬‬
‫اشزنہویکورھگوںیموتہبواشؿودنلبوےہ۔بسوایہنوےکودویاےنوںیہ۔ںیموےنو‬
‫اؿوبسویکواگنہوںیموےسیجووکیئوتہبوڑباورجؾورکودایوےہ۔سبوایسووہجوےسو‬
‫نشنیٹوےلواتیلووہں۔دامغورہووتقوڈرٹسبوراتہوےہ‘‘معپ کرروےنواتبای۔ و‬
‫’’اٹیبونجواحالتوےسووہوزگرےوںیہواورآپویکووہجوےسواںیہنو‬
‫ینتجوذینہووکوتفواکواسانمورکانوزپاتوےہ۔وہوآپوےسوانرایگضواکوقحورےتھکو‬
‫ںیہ۔اےنپوڑبوںوےکوولصیفںووکورکھٹاانواورواینپورمیضوےکوےلصیفوونماےنواکو‬
‫اوالدووکوقحوںیہن۔رگمواکیودحوکت۔وکیئویھبوزیچ‪،‬وکیئویھبوابتوبجودحو‬
‫ےسواجتوزورکواجےئووتواےکسواتنجئویھبکواےھچوربآدموںیہنووہےت۔وادلنیو‬
‫ہشیمہواینپواوالدویکوالھبیئواچےتہوںیہواورواؿویکوزدنیگوےسوقلعتموڑبیودورو‬
‫ادنیشیوےسووسچوھجمسورکوےلصیفورکےتوںیہ۔اوالدوینتجویھبومیلعتوایہتفواورو‬
‫دھجمسارووہواجےئویگ۔اےنپوڑبوںویکورباربیوںیہنورکویتکس۔اںیہنوہشیمہو‬
‫اےنپوڑبوںواکوادبووواحلظویھبورانھکواچےیہواورواؿوےکوولصیفںووکوریغبوھچکو‬
‫وسےچوےھجمسواونگروںیہنورکانواچےیہ۔اہںواؿووکوڑبےوادبوےسواھجمسےنو‬
‫ےکوادنازوںیموہیورضورواگڈیئسنودانیواچےیہوہکوآپواکوہلصیفووتودرتسو‬
‫‪517‬‬
‫ےہورگمواسوںیموہیوابتوانمبسوںیہنویتگل۔بجوآپواؿوےسواسوادنازو‬
‫ںیموشیپوآںیئوےگووتووہووفریوآپویکوابتوامؿوےنیلورپوایترووہواجںیئو‬
‫ےگ۔ارگویتخسوےسوشیپوآےتووہےئواںیہنواےنپوےلصیفورپوارگییورکےنویکو‬
‫وکششورکووےگ‪،‬اںیہنودیکمھودووےگ‪،‬کیلبولیمورکووےگووتووہوآپویکو‬
‫ابتوامؿووتواجںیئوےگورگمووبجمراووامںینوےگ۔رھپووجوہلصیفوآپواؿوےسو‬
‫اےنپوقحوںیموزربدیتسورکواںیئوےگ۔یھبکوآپواکوہوہلصیفووسدودنماثتبو‬
‫ںیہنووہواگ۔ و‬
‫اکیووتقوآےئواگ۔آپووکواتھچپانوزپےواگوہکوںیموےنوہیوطلغوہلصیفوایکو‬
‫ےہ۔اسوےئلواٹیبوںیمووتووہکںویگوہکوابویھبووتقوےہوہکواینپواممواورو‬
‫اپاپووکوےسیجویھبووہوانموول۔اؿوےکواپٔوںواھتؾوول۔رسواکھجورکواہھتوابدنےھو‬
‫وہےئواہنتیوادبوےسواینپویطلغواکوازاہلورکو۔وہورضوروآپووکواعمػو‬
‫رکودںیوےگواوروآپویکووخیشوںیمورشکیووہواجںیئوےگ۔ارگووہوآپوےسو‬
‫انراضورےہووتوآپووکوآپویکووخاشہویکولیمکتویھبووکیئووخیشوںیہنو‬
‫دےوےکسویگ۔آپورپاشیؿواحؽورںیہوےگ۔امںوابپواکودؽواوالدوےئلیکو‬
‫‪518‬‬
‫تہبورنؾووگہشوراتہوےہ۔وکیئواےکنورقبیووہورکووتودےھکی‘‘آیٹنوےنومعپ رکرو‬
‫وکوتہبووخوصبرتوراہوداھکیئ۔ و‬
‫امتؾوابںیتواسوےکودؽورپوارثوازیگنووہںیئواورورھپواسوےنویلمعووطرورپو‬
‫اسواکواظمرہہوایک۔ےلہپووہواےنپواپاپوےکورمکےوںیموایگ۔اپاپوےنواےسودھکیو‬
‫رکواگنہورچایل۔معپ رکروےکودؽورپوایقتمویسوزگرویئگ۔اےسواگلوےسیجوھجموےسو‬
‫دخاوروھٹوایگووہ۔اسواکودؽومغوےسورھبوآای۔اسوےنودوونںواہھتوابدنےھو‬
‫اورواےنپواپاپوےکورقبیواچنہپ۔اپاپوےنوریحتوےسواےسوداھکی۔معپ کررودویاہنو‬
‫وارواؿوےکودقومںورپواکھجواورورسواکھجےتووہےئودشتومغوےسوروودای۔ و‬
‫’’آیئوامیووسریواپاپ۔آیئوامیووسری۔آیئوامیووسریواپاپ۔آیئوامیو‬
‫وسری‘‘۔ و‬
‫وہومغوےسوکلھچوراہواھتہکواکیودتسِوتقفشواسوےکورسورپوآورکورہھٹا۔‬
‫یسکوےنواسواکورہچہوااھٹورکودشتوےسووچامواورورھپواےسوےلگواگلورکواسویکو‬
‫رمکواپھتپھتےتووہےئواےسواہک۔ و‬
‫‪519‬‬
‫’’اپلگووہوےئگووہ۔ںیموالھبووکیئومتوےسورواھٹووہں۔وہووتومتوےنو‬
‫امہراودؽوداھکایواھت۔اہمتریواممواجےتنووہومتوےسوانتکوایپرورکیتوےہواورومتو‬
‫ےنواےسواےنپواسھتوےلواجورکواکیورپاےئورھگوںیموانتکوےبوزعتوایکو‬
‫ےہ؟سکودقرواسواکودؽوداھکایوےہ؟ارگوہیوابتووتوھجموےسوےلہپورکواتیلوتو‬
‫ںیمویھبکوںیہمتوااسیورکےنورپووبجمروہنورکات۔تہبوڑبیویطلغویکوےہومتو‬
‫ےن۔ولچوآجوارگوںیہمتواینپویطلغواکودشتوےسوااسحسووہوایگوےہووتومہو‬
‫ںیہمتواعمػورکےتوںیہ۔رگموےلہپواینپوامموےسواجورکواعمیفوبلطورکو‘‘۔‬
‫ابپوےنوتقفشواکورھبوپرواظمرہہورکےتووہےئومعپ کررووکواعمػورکودای۔رھپو‬
‫بجووہواینپوامموےکواپسواچنہپوتورھپواسورپو ِ و‬
‫رقویسواھچویئگ۔اسویکواممو‬
‫ٹیلوریہویھت۔معپ کرروےنواجےتویہوامںوےکواپٔوںواھتؾورکوولتےووچؾو‬
‫ڈاےلواوروونٹھگںورپورسورھکورکواسرےوآوسنواہبودےیئ۔امںواھٹورکوھٹیبو‬
‫یئگ۔ھچکوےحملوےتکسویکواحتلوںیمویھٹیبوہیوبیجعووورغبیورظنمودیتھکیو‬
‫ریہ۔رھپواسوےکوادنروےسواتممواکودرایووجشوںیموآای۔اسوےنوےٹیبواکورہچہو‬
‫اہوھتںوںیمورھباواورواینپواجبنوچنیھکوایل۔ و‬
‫‪520‬‬
‫’’وےوامںورمے۔ہیوآجومتوےنوایکورکودای؟‘‘امںوےنودردورھبیو‬
‫آوازوںیمواہکواورواسھتویہوروےنویگل۔رھپووہوابروابروےٹیبواکورہچہویھبووچیتمو‬
‫یئگواورواےسوےلگوےسواگلورکواسورپواتممویکواسریوتبحمواھچنورویھبورکیتو‬
‫یئگ۔ےبوکشوامںویکوتبحمواکووکیئودبؽوںیہنووہواتکس۔ہیوےبوولثویھبو‬
‫وہیتوےہواورواچینشوےسوربلزیویھب۔ابواتممواےنپوےٹیبوےسواخمبطویھت۔ و‬
‫’’بجوےسوںیمومتوےسوانراضووہں۔بتوےسوںیمواہمتریووہجوےسو‬
‫ےبونیچویھبووہں۔اظبرہووتوںیمواہمتریووہجوےسورویھٹوریہ۔رگمواہمتریو‬
‫ایدوےھجمورالیتوریہ۔ابودؿودبؿوریمےوطبضوےکودنبنھووٹےتٹواجورےہو‬
‫ںیہواورواہمتریودجایئوےسوریماورگجواٹھپواجاتواھت۔دھکوےھجمواسوابتواکواھتو‬
‫ہکواکیوڑلیکویکوتبحموےنوریمےوےٹیبوےکودؽوےسوامںویکوتبحمووکویھبو‬
‫متخورکودای۔رگمودھکیوولواٹیب۔اتممویکوتبحموےنوےھجتوآےنورپووبجمرورکویہودایو‬
‫ان‘‘۔ و‬
‫’’اہںوامم۔ںیمووخدوآپوےکوریغبوادوھراووہں‪،‬وانلمکمووہں۔بجو‬
‫ںیموآپووکواورواپاپووکواےنپوےسوافخوداتھکیواھتوتریماوہجیلکوریمےوہنمووکو‬
‫‪521‬‬
‫آےنواتگلواھت۔ےھجمواعمػورکودووامم۔ںیموےنوآپواکوتہبودؽوداھکایو‬
‫ےہ۔دخاوےئلیکوےھجمواعمػورکودووامم۔زیلپوآیئوامیووسریوامم۔آیئوامیو‬
‫وسری‘‘۔ و‬
‫’’سبواٹیبوسب۔ںیموےنواعمػورکودایوںیہمت۔اﷲںیہمتوہشیمہو‬
‫الستمورےھک۔متویہووتوریمیوآوھکنںویکوانیبیئووہ۔اٹیبوآپوولگویہووتو‬
‫امہراوامؿووہ۔سبوامہرےواسوامؿووکویھبکووٹےنٹوہنودانیواٹیب۔ںیہنووتومہو‬
‫ےتیجویجورمواجںیئوےگ‘‘۔ و‬
‫’’ابوااسیویھبکوںیہنووہواگوامم۔مہوےنووتویھبکوااسیووساچویھبوںیہنو‬
‫اھتوہکوامںوابپویکوزعتووورکتمیورکےنوےسوسکودقروذینہووکسؿواتلمو‬
‫ےہ۔سکودقرویبلقوراتحواکوااسحسووہاتوےہواوروسکودقرواسوےسویچسو‬
‫وخیشویتلموےہواورواممویھبوہیواسریوابںیتوانایبویکوامموےنواھجمسیئوںیہ‘‘۔ و‬
‫’’ابوںیمواؿوےسورضوروولمںویگواٹیب۔وہواےنتواےھچوولگو‬
‫ںیہ۔ابووتوںیموانایبووکواےنپواہوھتںواینپووہبوانبورکواسورھگوںیموےلو‬
‫آٔوںویگ‘‘امموےنوےٹیبواکواماھتووچؾورکواہک۔ و‬
‫‪522‬‬
‫اشزنہواوروسییکطووکوےبوانپہووخیشووہیئوہکومعپ رکروےنواممواپاپوےسووسریورکویلو‬
‫ےہواورواممواپاپوےنواےسوانورصػواعمػورکودایوےہ۔ہکلبواسووکورھگویکو‬
‫رسربایہوےکورفاضئواداورکےنویکوذہموداریویھبووسپنودیوےہ۔معپ رکرو‬
‫یکوامتؾوونہبںووکواشؾوےکواھکےنورپوالبایوایگ۔بسومعپ کررواھبیئوےسوآوںیلمو‬
‫اورووجونہبواھبویئںوےکودرایمؿواخومشویسوشلقپچولچوریہویھت۔اسو‬
‫اکوازاہلووہا۔امںوےنواینپواسریواوالدوےسوہہکودایوہکوںیمواےنپوےٹیبویکو‬
‫اشدیوایکسودنسپوانایبوےسورکےنواکواالعؿورکیتووہںواورولکویہوںیمواینپو‬
‫وہبواشزنہواےنپوےٹیبوسییکطواورواورواینپویٹیبودیمہفہووکوےلورکواکرماؿواھبیئو‬
‫ےکورھگواجوریہووہں۔بسوےنوامموےکوےلصیفویکواتدیئویک۔ و‬
‫’’ابمرکووہومعپ کرر۔آپویکوتبحموآپووکوےنلمواجوریہوےہ‘‘اشزنہوےنو‬
‫معپ کرروےکورقبیوڑھکےووہےئوذراواسوکھجورکوذراورسوگیشوںیمواہکووتومعپ کررو‬
‫رکسماورکورہوایگ۔ و‬
‫ھی‬‫ت‬
‫’’ سواشزنہ۔ہیوبسوابوآپوےکواہوھتںوےسوااجنؾوکتوےچنہپو‬ ‫ک‬‫ن‬‫ک‬
‫اگ‘‘معپ کرروےنواشزنہویکوزعتوازفایئورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫‪523‬‬
‫’’اہںورضوروویکںوںیہن؟ںیمویھبولکوامموےکواسھتواجوریہو‬
‫وہںنااایبوےسوےنلم۔آپویھبوامہرےواسھتوںیلچوےگوان؟‘‘واشزنہوےنو‬
‫رکسماورکووپاھچ۔ و‬
‫’’یئھبوہیوویکںوںیہنواجںیئوےگ۔اؿوےکورسساوؽواکورھگو‬
‫ےہ؟‘‘دیمہفہوےنورشارتوےسواہکووتواسرےوالھکھکورکوسنہوزپے۔معپ کررو‬
‫ےنوآیٹنواوروانایبووکواکؽورکوےکواتبایہکولکوریمیویلمیفوےکوامتؾوربممو‬
‫نبوالبےئوآپوےکوامہمؿوےننبواجورےہوںیہ۔وہودوونںوتہبووخشووہںیئو‬
‫اورواںیہنوومکلیورکےنواکواہک۔اسھتویہومعپ کررووکواتدیئورکودی۔ و‬
‫مشچِو‬
‫’’آپوےنوابواؿوولوگںووکوےلورکولکورہواحؽوآانوےہ۔مہو و‬
‫رباہورںیہوےگواوروروایگنورپوںیمہوےلہپوعلطمورکودانی۔اتہکومہودروازےورپو‬
‫اؿوےکواابقتسؽووکووموجدورںیہ‘‘۔ و‬
‫رھپواوہنںوےنومعپ رکرویکوامموایکسونہبودیمہفہوےٹیبوسییکطواورووہبواشزنہواکورپو‬
‫اپتکواابقتسؽوایک۔ و‬
‫‪524‬‬
‫انایبوامم‪،‬دیمہفہواورواشزنہوےسوابوصخلصوےلگوٹپلورکویلم۔ٹسیگوروؾوںیمو‬
‫یھبسورووربووآوےھٹیب۔بسووکواکیودورسےوےسومعپ رکروےنواعتمرػو‬
‫رکاای۔انایبووتواسوےحملوہیویھبووھبؽویئگویھتوہکووہوامیبروےہوایووہوزمکورو‬
‫ےہ۔ابلکلویھبوںیہن۔وہوبسورپواھچنورووہےئواجیتویھت۔رھپووہودیمہفہواورو‬
‫اشزنہووکواےنپورمکےوںیموےلویئگ۔معپ رکرواوروسییکطوآیٹنوےکواپسو‬
‫ےھت۔انایبواورومعپ رکرویکواممودوونںوویںولھگولمویئگوںیھت۔ےسیجوربوسںو‬
‫ےسورہگیوانشاسیئویلچوآوریہووہ۔ادرھوانایبواشزنہوےسواخمبطویھت۔ و‬
‫’’آاکپومعپ کرروےسوےسیکورہتشوےطووہا؟ےسیکواہمتریوینگنمووہیئ؟معپ کررو‬
‫ےکوواہںواجےنوےسواہمترےورھگوںیموایکواحالتودیپاووہےئ؟وےھجموبسو‬
‫ابوتںواکوملعوےہ۔اؿوامتؾورتووااعقتوںیموےنتجوربصوووطبضواوروربدوابریواکو‬
‫اظمرہہوآپوےکوریپسٹنوےنوایکوےہ۔ایکسوںیمودادودیتیووہں۔ںیمواورو‬
‫ریمیوامموےنومعپ کرروےسواہکوہکوہیومتوےنوتہبومکورظیفواکواظمرہہوایکےہ۔‬
‫ںیہمتوواہںواجورکوااسیورہزگورہزگوںیہنورکانواچےیہواھت۔اسوےنووجویھبو‬
‫آپوولوگںوےکواسھتوایکوریمیوتبحمووکواپےنوےئلیکوایک۔ذہلاآپویکوینتجو‬
‫‪525‬‬
‫یھبودؽوآزاریووہیئووہوریمیووہجوےسووہیئواوروںیمواسویکوآپوےسو‬
‫اہھتوابدنھورکواعمیفوبلطورکیتووہں۔وسووسریوزیلپ‘‘انایبوےنواشزنہو‬
‫ےسواہکووتووہوالھچوزپی۔ و‬
‫’’انایبوہیوایکوہہکوریہووہومتویئھب؟ےھجمورشدنمہورکوریہووہ۔زیلپو‬
‫ااسیورہزگوہنورکںی۔وہووجویھبووہاوابووھبؽواجںیئواےس۔ و‬
‫معپ کرروےنوویںووتوااھچوایکوہکوربووتقوںیمہوالصوتقیقحوےسوآاگہورکو‬
‫دای۔ارگوامہریواشدیوےکودعبوہیوااشکنػورظنمِواعؾوہپوآاتووتوہنورصػو‬
‫امہریوزدنایگںوربابدووہواجںیت۔ہکلبونیتورھگاےنواسواحدےثویکوذنرووہو‬
‫اجےت۔رگمومعپ رکروےسوامہراوہلگوہیوراہوہکوہیواےسواینپوینگنموےسوےلہپویہو‬
‫ہلصیفوانیلواچےیہواھت۔اسوےنوربوتقوااسیوہنورکوےکوتہبوےسوولوگںویکو‬
‫دؽوآزاریویک‘‘اشزنہوےنوواضتحویک۔ و‬
‫’’وےسیوانایبوآپووکوریمیواھبیھبواشزنہواکوصخیصورکشہیواداورکوانو‬
‫اچےیہ۔ویکہکنوہتپوےہومعپ کررواھبیئوےنوبجوواہںوہیواالعؿوایکہکوںیمواینپو‬
‫دوتسوانایبوےسواکنحورکواکچووہںیوٹوامموےنواےسوایکواہکاھت؟معپ کررو‬
‫‪526‬‬
‫اہمترےواسےنمودووآنشپوہ م کیںنکااووتواسورھگوےسواشزنہووکوریمویووہبوانبورکو‬
‫ےلواجےنواکوودعہورکووایورھپوریمیوڈڈیوابڈیواہمترےواسھتواجےئویگووتو‬
‫اشزنہوےنوآےگوڑبھورکوامموےسواہکواھتہکوآیٹنوہیوآپومعپ کرروےکواسھتو‬
‫زربدیتسورکوریہوںیہ۔اےسوکیلبولیمورکوےکواےسوریمےواسھتوایبانہو‬
‫اچیتہوںیہ۔ںیمومعپ کرروےسواشدیورہزگوںیہنورکوںگی۔ںیمواصػوااکنرورکیتو‬
‫وصرتواحؽودبتلیووہیئ۔ورہنواممووتومعپ رکرووکووبجمرورکےنو‬
‫ِو‬ ‫وہں۔بتواجورکو‬
‫رپورمکوہتسبووہویئگوںیھت۔وہووتواﷲوالھبورکےواشزنہواکوسجوےنواممووکواانپو‬
‫ہلصیفوجنیچورکےنورپووبجمروایک‘‘۔ و‬
‫’’کنیھتوویوڈارگنل۔ڑبیوامسرٹووہوایر‘‘انایبوےنواشزنہووکوسکو‬
‫رکےتووہےئوایپروےسواہکووتواشزنہوےنویھبوانایبووکوسکوولاٹودی۔اموحؽو‬
‫تہبووخوگشارواھت۔راتوےئگوکتولفحمویجسوریہ۔ےطواپایوہکوتہبودلجو‬
‫انایبواورومعپ کررووکواکیورکودایواجےئواگ۔دوورھگاونںوںیموامتؾودورایںومتخو‬
‫وہوںیئگواورواانپتیئواکورہتشواوتسارووہےنواگل۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫‪527‬‬
‫ادرھورفایؽواوروزہمویکواشدیواکیواکھتودےنیوواےلورفسوےکودعبوےطواپو‬
‫یکچویھت۔رفایؽوےنواےنپودوتسوریمعواخںورھتووکواشدیوےسواکیوہتفہو‬
‫ےلہپواےنپواپسوولباایواھتواورورخدیاریوےکوامتؾورمالحوںیمواےسواسھتو‬
‫اسھتوےئلووہےئواھت۔ریمعواخںوےبودحووخشواھتوہکواسوےکودوتسو‬
‫رفایؽووکواسویکوتبحموےنلمواجوریہویھت۔زہمواہجںورفایؽوےسوابتورکیت‬
‫۔واہںوریمعواخںوےسویھبویسکوہنویسکوابتورپووشمرہورکویتیلوایورھپواےسو‬
‫رفایؽواخںووکووشمرہودےنیویکووخاشہورکیت۔ھچکورعہصوےئلیکوزہمواورو‬
‫انایبواکوراہطبوعطقنمووہوایگواھت۔نجودونںوانایبواےنپوابیئواپسوےئلیکو‬
‫اڈنیلگنویئگویھت۔اؿودونںوزہموریمشکواےنپوایھننؽویئگووہیئویھت۔رھپوبجو‬
‫وفراوچنہپویئگ۔‬
‫انایبوولٹورکوونطوواسپوآیئووتوزہمواسویکوامیتروداریووکو و‬
‫رھپودوونںواکوراہطبواکؽورپویھبواجریوراہ۔وہودوونںواکیودورسےوےکو‬
‫امتؾواحالتوےسوابوربخوںیھت۔ و‬
‫انایبویھبوےبوانپہوااحتمونںواوروڑکیوآزاموشئںوےکودعبومعپ کرراکودقمرونبو‬
‫ریہویھتواوروزہمویھبواینپواممویکواسزوشںواورورفنوتںواکواقمہلبورکےتو‬
‫‪528‬‬
‫رکےتواینپوزنمؽوکتوچنہپواپوریہویھت۔تبحموااحتمؿویتیلوےہ۔تبحموےکو‬
‫اقتےضووپرےورکانوڑباودوشارواوروربصوآزامواکؾوےہ۔ہیوتبحموہ م کیناااٹسٹئویسو‬
‫ےسویھبوزایدہوکلہموےہ۔ےکپچوےسوااسنؿوےکوووجدوںیمودالخووہیتوےہو‬
‫اورودؽورپوارثوازیگنووہانورشوعورکیتوےہ۔سجواکوارثووپرےومسجورپطیحمو‬
‫وہےنواتگلوےہواوروتبحموزدہوصخشونتونمواورودنھوبسوھچکواینپوتبحمو‬
‫رپورقابؿورکےنورپولتواجاتوےہ۔ و‬
‫رفایؽویکواشدیوےسواکیودؿولبقواسوےکوامتؾورقیبیودوتسورفایؽویکو‬
‫رپزورودروخاتسورپوےلچوآےئ۔بسوےسوریمعواخؿواکواعترػورکواایو‬
‫ایگ۔راتواھکےنوےکودعبوبسووکاہؽورمکےوںیموپگوپشوےئلیکوومعقو‬
‫رفامہوایکوایگورفایؽویکویئکوزکؿوڑلایکںویھبووموجدںیھت۔دورسیورطػو‬
‫رفایؽوےکودوتسونجوںیموریمعواخںویھبواشلمواھتواورواےسورفایؽوےنو‬
‫وطبرواخصوبسوےسوامنایںووطرورپواعتمرػورکاایواھت۔رفایؽوےکواکیو‬
‫زکؿورشلیجوےنوریمعواخؿوےسوہہقہقواگلےتووہےئواکیوابتویہکووتو‬
‫‪529‬‬
‫بسوادرھووتمہجووہوےئگ۔ابوصخلصوڑلایکںویھبواؿویکووگتفگوںیمووکدو‬
‫زپںی۔رشلیجوےنواہکواھت۔ و‬
‫’’ریمعواصبحوآجولکویکوہیورشفیوزادایںوبسووکوویبوقػوانبو‬
‫ریہوںیہ۔اؿورپواامتعدورکانوامحتقوےہ‘‘۔ و‬
‫’’ہیوابتوآپوےسیکوووثؼوےسوہہکورےہوہ م کیںکہوڑلایکںوڑلوکںووکو‬
‫ویبوقػوانبوریہوںیہ۔احالہکنوتقیقحوہیوےہوہکوآجولکواکودرہجواہیئوںیمو‬
‫زپےنھوواالواطبلوملعواورواکجلوویوینریٹسواکووٹسڈٹنوبسواکیویہوڈرگورپو‬
‫لچورےہوںیہ۔اکیووتقوںیمواگلواگلوینتکووصعمؾوڑلویکںووکواینپوتبحمو‬
‫ےکوزبسوابغوداھکورکووتقوزگاریورکورےہوںیہ۔وہواچیبریورھگوںوںیمو‬
‫اےنپولبقتسموےکونیسحووخابودیتھکیوریتہوہ م کیںااوروہیواؿووکواامتعدوںیمو‬
‫ےلورکواؿویکوآربوووکویھبواپامؽورکےنوےسوابزوںیہنوآےت۔رھپوآںیھکنو‬
‫ریھپوےتیلوںیہواوروےئنواکشرویکوالتشوںیمولکنواجےتوںیہ‘‘اماہوےنوڑلوکںووکو‬
‫ومڈیورہھٹاےتووہےئواہک۔ و‬
‫‪530‬‬
‫’’مہوڑلایکںواینپویسکودوتسوےسویھبوابتورکوریہووہںواورواسو‬
‫دوراؿواؿویکواکؽوہنویلواجےئووتووفراوہہکودںیوےگ۔ہیوآجوسکوےسوابتو‬
‫ت ب‬
‫رکوریہو ھ کیں م۔وجوریمیواکؽویہوںیہنویل۔آجواہمتراوربمنوویکںودنبو‬
‫اھت؟امہریورہوابتوہپوارتعاضووہاتوےہواںیہن۔ابتوابتورپوومڈوآػورکو‬
‫ےتیلوںیہ‘‘۔ و‬
‫انیٹوےنوڑبیواصػووگیئوےسواتبای و‬
‫’’اورووتواوروامہراویسکواڑوسوزپوسویکودوتسوایویسکوزعزیورےتشودارو‬
‫ےکورھگواجانویھبوانوگاروزگراتوےہ۔ہتپوںیہنووقحؼووسناںواکورپواچرورکےنو‬
‫واےلواےسیوےقبطوےکوولوگںواکوااستحبوویکںوںیہنورکےت‘‘۔ و‬
‫ےھچیپویھٹیبووہیئواالینوےنویھبوہمقلودای۔ و‬
‫’’اہںواہںوآپووتوےسیجوڑبیوولظمؾ‪،‬ےبوسبواوروزمکورویسوڑلیکو‬
‫ہ م کیںناا۔بسویکوزعتویکوڑبیواپدساریورکیتوںیہ۔اےنپورھگوواولںوےکو‬
‫اامتعدووکویھبوانکچووچرورکےنوےسوابزوںیہنوآںیت۔رھگوںیموھٹیبورکووہؾو‬
‫ورکورکےتووہےئوبسویکوآوھکنںوںیمودوھؽووھجکنورکوگیبوںیموےپھچو‬
‫‪531‬‬
‫س‬
‫دوراؿورفسورپدہو‬‫لیسورپوج کنینگویھبورکوریہووہیتوہ م کیںااورووہؾوورکویھب۔ ِو‬
‫داریویکواچدرویکواوٹوںیمویھبواایلگنںو ک س و‬
‫چورپووحمورحتکووہیتوہ م کیںااورو‬
‫آوھکنںورپواجسواقنبوتہبورپدہودارواورورشفیوزادیووہےنواکواالعؿورکاتو‬
‫راتہوےہ۔دوراؿوریپڈیویھبویسکووکواسیوامیواسیورکوےکوہیواتبایواجاتوےہو‬
‫ہکورچیٹوآوےکچوںیہ۔زیلپووٹیوـ‘‘ادرھوےسورشلیجوےنویھبووجایبوےلمحو‬
‫ےکووطرورپواںیہنوآہنیئوداھکودای و‬
‫’’اوووہویئھبوآپوولگووتواکیودورسےورپڑچیکوااھچےنلو‬
‫ےگل۔زیلپمہواہیںواکیودورسےوےسوڑلےنوںیہنوآےئ۔اکیودوتسویکو‬
‫وخیشوںیمواشلموںیہوزیلپوآپوولگواٹکورضورورکںیورگمواکیودورسےو‬
‫ےکوداللئوےسواسھتوابتورکںی۔ہیوومابلئووفؿواکواامعتسؽوسجورطزورپو‬
‫وصخاصوگنیورنجنشیوںیموایکواجراہوےہ۔اسوےکواصقنانتویسکودحوکتوڑبھو‬
‫رےہوںیہواورواؿواکودتراکوویکرکنونکمموےہ‘‘ریمعواخؿوےنودوونںو‬
‫رفنیقیوےسودروخاتسورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫‪532‬‬
‫’’ریمعواصبحوومابلئواکووارئسوامہریوروگںوںیمواسودقرورساتیو‬
‫رکواکچوےہوہکوابواسوےسورگزیورکانوانونکممواسووہورکرہوایگےہ۔اسوےکو‬
‫ومدجوےنواےسورصػواینپورضورتوےکووتقواامعتسؽورکےنوےئلیکو‬
‫ااجیدایکواھت۔رگموآجومہوےنواےسورہووتقواےنپواپسورانھکواوروالبورضورتو‬
‫اسوےسوےتلیھکورانہواینپووبجمریوانبوایلوےہ۔ابومہواھکےنوےکوریغبووتوھچکو‬
‫وتقوزگاروےتکسوںیہ۔رگموومابلئوٹیسوےکوریغبوںیہنورہوےتکس۔ و‬
‫آجوامہرےواہںودیپاووہےنوواالوہچبودودھوےنیپویکورمعوںیمویھبوومابلئوارگو‬
‫اسوےکواہھتوںیمودایواجےئووتووفراواےسواکؿوےسواگلےنویکووکششورکاتو‬
‫ےہ۔آجوےکوےچبواےنپولیھکواکوآاغزویہوومابلئووفؿوےسورکےتوںیہ۔رھپو‬
‫اؿویکورمعوےکواسھتواسھتوومابلئوےکواامعتسؽواکووشؼویھبوڑباتھوالچواجاتو‬
‫ےہواوروےچبووکورھگوںیمورہووتقوںیہکوانوںیہکوےسواکیوزیچوابوآاسینو‬
‫دایتسبووہوریہووہووتوہواسویکورطػویہواملئووہاتوراتہوےہ۔مہوےچبووکو‬
‫الہبےنوےئلیکویھبواسوےکواہھتوںیموومابلئوٹیسودےودےتیوںیہ۔رھپو‬
‫اںیہنوےلہپومیگوداھکورکوالہبےتوںیہورھپواںیہنومیگواھکسورکووخیشووسحمسو‬
‫‪533‬‬
‫رکےتوںیہ۔میگوےنلیھکواکووشؼووچبںووکواوروومابلئوٹیسوےکورقبیورکاتو‬
‫ےہ۔ابووہودضورکاتوےہواورواقتاضرکےکولیسواحلصورکاتیلوےہوہکوںیمو‬
‫ےنومیگوانلیھکوےہ۔ابوسجوےچبووکواسویکویٹھگوںیمویہوومابلئودےودایو‬
‫اجےئ۔اسویکوڑگبیتووہیئواعداتواسوےکوڑگبےتووہےئواموحؽواکوسکووکو‬
‫ومردوازلاؾورہھٹاایواجےئواگ۔انیقیواسوےکووادلنیووک۔وہنجںوےنواےنپو‬
‫اہوھتںوےسواکوٹنںویکولصفووبیئواوروابواؿوےسوالگوبںویکووتعقوےئلو‬
‫ےھٹیبوںیہ۔ابواؿووکواھبنسانلوتہبولکشمواکؾووہاگ۔ریمعواصبحوومابلئواکو‬
‫وارئسوواعقویہواکیوالالعجورمضوےہ‘‘۔ و‬
‫لیکشوےنووپراورچکیلویہودےودای۔رگموبسوےنواسویکوابتووکولمحتوےسو‬
‫انسواورودیجنسیگوےسواھجمس۔ و‬
‫’’وتورھپوںیمہواگبڑےنوںیموامہرےوریپسٹنواکواہھتویہوےہوہن۔ویکںو‬
‫رکےتوںیہووہوااسی؟‘‘االینوےنوڑبےودھکوےسوابتویک۔ و‬
‫’’اورورھپواسوںیموامہراوایکووصقروےہ؟ارگومہواےنپورھگوواولںویکو‬
‫رظنوںوںیمودوھؽووھجکنورکواںیہنوویبوقػوانبوریہوںیہووتوڑلےکوایکورکو‬
‫‪534‬‬
‫رےہوںیہ۔ںیمہووتورھگوںیموپھچورکوااسیورکانوزپاتوےہواورووہورھگوےسوابرہو‬
‫آزادورہورکایکوھچکواسوومابلئوےکواہوھتںوںیہنورکورےہ‘‘اماہوےنویھبواالینو‬
‫یکواتدیئوںیمواہک۔ و‬
‫’’اہںوہیووتوچسوابتوےہ۔یسکواکیوفنصووکواشنہنوانبانوایواےسو‬
‫دورسےوےسوزایدہوولظمؾواظرہورکانووتورسارسوانوااصنیفوےہ۔وصقروواروںیہو‬
‫وتودوونںااوروارگورندوشوںیہووتویھبودوونں۔ےبوکشووادلنیوےکوالڈاورو‬
‫ایپروےنواؿووکواسواقمؾوکتواچنہپےنوںیموامہوروؽواداوایک۔اسوےئلوزایدہو‬
‫وصقرووارووچبںوےکووادلنیوےتنبوںیہ‘‘ریمعواخؿوےنوہلصیفودای۔ و‬
‫اؿویکواسوثحبوےکودوراؿویہوابشہنواورواماہیکوامامویھبوادنروآںیھٹیبواورو‬
‫دیپسچلوےسواؿویکورکتاروےننسوںیگل۔بجوابتووادلنیووکواینپواوالدوےکو‬
‫اگیبڑےنوکتوآویچنہپ۔وتوہویھبواسوانمرظوےوںیمواشلمووگتفگووہںیئگ۔ و‬
‫لب‬
‫’’ہیووتوآپوولگوامہرےووادلنیورپوی کمواگلورےہووہویئھب۔الھبووکیئو‬
‫امںوابپویھبواینپواوالدویکورتتیبواسورطزرپورکاندنسپورکاتوےہوہکواسو‬
‫یکواوالدویکواعداتوڑگبواجںیئ۔یھبکویھبوںیہنوااسیووہاتکسوہکووچبںووکوالڈو‬
‫‪535‬‬
‫ایپرودانیواؿویکویھننویھننووخاوشہںووکووپراورکوانواؿواکقحواتنبوےہ۔ایکوںیمہو‬
‫اؿووکواسوقحوےسورحموؾورکودانیواچےیہ؟ایکووہوااسیورکےنوےسوااسحسو‬
‫رحمویمواکواکشروںیہنووہاجںیئوےگو؟اؿوےکووصعمؾوےسوذونہںورپورباوارثو‬
‫ںیہنوزپےواگ؟‘‘وابشہنویکواماموےنوداللئوےکواسھتواانپوومفقوشیپوایک۔ و‬
‫’’ہیوابتومہوبکوہہکورےہوںیہوآیٹنواجؿوہکووچبںووکوالڈوایپروہنودوو‬
‫اورواؿوےکووقحؼواکوایخؽوہنوروھک۔امہراوےنہکواکودصقموہیوےہوہکوایھچو‬
‫اعداتواورواؿویکواجزئووخااشہتواکوارتحاؾوایکواجےئ۔انہکواؿووکایسیو‬
‫زیچںیوےنلیھکووکودںی۔وجواؿویکورتتیبوںیمواگبڑواکوابثعوںینب۔الثموومابلئو‬
‫ٹیس‪،‬ورویاولر‪،‬واہحلسوامنولھکےن‪،‬یٹوویواکورومیٹ‪،‬وابکیئواوراگڑیویکو‬
‫اچیب۔ہیواسریوزیچںیواؿوےکوذونہںورپواؿوامتؾوزیچوںووکواپےنواورواںیہنو‬
‫اامعتسؽورکےنویکورتبیغوےکوارثاتورمبتورکںیویگ۔وصعمؾوےچبورہو‬
‫ابتویکووفریولقنورکےتوںیہ۔ارگواؿوےکواسےنموآپواتکوبںواکواطمہعلو‬
‫رکےتوراہورکںیوےگووتوہیویھبواتکوبںویکورطػواملئووہںوےگ۔آپورھگو‬
‫ںیموامنزوزپںیھوےگ۔ہیویھبولقنورکےنوںیگلوےگ۔آپواؿویکووموجدیگو‬
‫‪536‬‬
‫ںیموومابلئو‪،‬یٹوویو‪،‬ڈشورپوزایدوہووتقورصػورکںیوےگووتوہیویھبوادرھو‬
‫املئووہںگے۔ےچبوےکوےلہپواپچنواسؽوامںویکووگدوںیموزگرےتوںیہواورواؿو‬
‫اپچنواسولںویکورتتیبواؿویکوامتؾوزدنیگورپواےنپوارثاتوابیقوریتھکو‬
‫ےہ‘‘آفصوےنویلیصفتوابتوےسواینپووسچواکوااہظروایک۔ و‬
‫’’اماشءواہللواشودیوایھبوںیہنویکورگموابںیتواسریورجتہبودشہواتبورےہو‬
‫ہ م کیںاآفصواصبح۔ایرومکوازومکواسرےواتیلویہواجبودوو‘‘انسحوےنوآفصو‬
‫رپووہگنٹورکےتووہےئولفحمووکوزرفعاؿوانبےنویکووکششوںیمواہک۔ و‬
‫’’ںیہنوایرووےسیودنبہوڑباودوروادنشیوےہ۔ابںیتواکؾویکواتبیئوںیہواسو‬
‫ےن۔مکوازومکوںیمووتواینپویلمعوزدنیگوںیمواؿورپورضورولمعودرآدمورکوںو‬
‫اگو‘‘رشلیجوےنویھبواکسمواگلودایوتواکیوابرورھپووپراورمکہووہقہقںوےسووگجنو‬
‫ااھٹ۔ و‬
‫’’اٹیبوامہرےوامںوابپوےنویھبومہوےسونپچبوںیمواسرےوالڈو‬
‫ڈلاےئوےھت۔رگموامہریواعداتووتواسودقرںیہنوڑگبںیوینتجوآجودیپاو‬
‫وہےنووایلویئنولسنوےکونلچودبےلووہےئوںیہ۔تہبوزیتورطارو‪،‬تہبو‬
‫‪537‬‬
‫ذنیہواوروتہبودلجیوارثووبقؽورکوےکووفریواانپوردلمعواظرہورکےنووایلو‬
‫رنرسیویکووپدومنجوےلوریہوےہ۔ابووجوزیچںیورھگوںیمووموجدوںیہواؿو‬
‫وکواؿویکوزدوےسوویکرکنواچبایواجےئ۔ایکورھگوںیمویٹوویوانراھکواجےئ؟ڈشو‬
‫‪،‬لبیک‪،‬ووموزیودےنھکیوےکوذراعئواوروومابلئوٹیسورھگوںیموہنورےنھکویکومسقو‬
‫اھکویلواجےئ۔اتہکوہیوزیچیکںہممااریواوالدویکورتتیبوںیمورہنخوہنوڈاؽوںیکس‬
‫۔ایکوہیونکمموےہ؟ومابلئوٹیسورےنھکوےسویسکورپویتخسوربیتواجےئواوروارگو‬
‫ااسیورکویھبوایلواجےئووتوایکووہوامہریوابتوامؿوںیلوےگ؟ووہویسکواناجزئو‬
‫رطےقیوےسویھبوہیواحلصورکےنویکووکششورکںیوےگ۔رھپوایکاؿوےسو‬
‫گنجوڑلیواجےئوہکواٹیبومہوےنوآپووکوومابلئوٹیسووتواپسورےنھکودانیویہو‬
‫ںیہن۔اوپملبسواٹیب۔ہیونکمموںیہنوےہ‘‘آیٹنوےنوےبویسبواظرہورکےتو‬
‫’’انوٹواوپمولبسوآیٹن۔داینوںیمووکیئواکؾوانونکمموںیہنوےہ۔ابرشو‬
‫ارگووطافینویھبووہوریہووہووتورتھچیوےنیلوواالواکویفودحوکتووخدووکووفحمظو‬
‫رھکواتکسوےہ۔ارگوامتؾووادلنیورھگوںوںیمواوروااسذتہویمیلعتواداروںوںیمو‬
‫‪538‬‬
‫ومابلئوےکواامعتسؽورپویتخسوربےتتوںیہووتواتنجئورتہبواثتبووہوےتکسو‬
‫ںیہ۔آیٹنواجؿوآپوےکوزامےنوںیموہیواسریوزیچیکںااسودقرواعؾورسیموہنو‬
‫ںیھت۔ و‬
‫ِِواحرضویکودجتوےنوسجودقرواسیسنئورتیقویکوےہ۔یئنولسنواکووعشرو‬
‫دور‬
‫یھبواانتویہوہتخپواورورہوزیچووکوارپسکٹورکےنواکوالہودیپاووہراہوےہ۔ہیو‬
‫بسورطفیواقتےضوںیہ۔ہیوبسووتقویکوابورضورتویھبوےہ۔زامےنو‬
‫یکودوڑوےکواسھتواسھتوانلچوابووبجمریونبوایگوےہ۔رگموامہرےواظنؾوںیمو‬
‫ڑگڑبوےہ۔وہواےسوکیھٹورطحوےسوڈنیہؽوںیہنورکواپورےہ۔وپریووقؾوےکو‬
‫ادنرووعشرودیپاورکےنویکوادشورضورتوےہ۔امہرےواپسوامتؾورتوواسلئو‬
‫اوروذراعئووموجدوںیہ۔رگمومہواؿوےسواالصحواکواکؾوںیہنوےلورےہ۔مہو‬
‫بسووکولمورکووکششورکانووہویگ۔رھپوھچکویھبواننکمموہنورےہواگ‘‘ریمعو‬
‫اخؿوےنواےنپوایخالتواکااہظرورکےتووہےئواہک۔ و‬
‫’’واہوریمعواصبحوایکوزربدتسووویزودےیئوںیہوآپوےن۔وجووایعقو‬
‫اقلبووتہجوںیہ۔ابوذراودوراحرضوم کیںکیواجےنووایلوتبحمورپویھبوروینشو‬
‫‪539‬‬
‫ڈاؽودو۔امہرےوایپرےودوتسورفایؽووکاینپوتبحمویکولیمکتوےئلیکونجو‬
‫دوشاروزگاروراوتسںوےسوزگرانوزپاوےہ۔ابورہووجڑاووجوتبحمواکورپاچرورکو‬
‫راہوےہ۔وہواینتوتخسوآزاموشئںااورواحالتواکواقمہلبووتوںیہنورکواتکس۔وتوایکو‬
‫وہواینپوتبحمواکوالگووھگٹنودے؟ایورھپواحالتویکوٹنیھبوڑچھو‬
‫اجےئ‘‘لیکشوےنوریمعواخؿوےسولیصفتواچیہ۔ و‬
‫ش‬
‫ن‬‫ک‬‫س‬
‫’’آپوسکوتبحمویکوابتورکےتوہ م کیں کلواھبیئ۔وکیئوذراےھجموتبحمو‬
‫یکوواضتحووتورکوےکواتبےئوہکوتبحمواکووہفمؾوایکوےہو؟اوروتبحمواکواقمؾو‬
‫ایکوےہ؟دورواحرضوںیمووتوروزورمہویکواایشوءوامرٹیکوےسوالصوںیہنو‬
‫یتلم۔بسودوربمنواکوویباپرووہراہوےہواوروآپوالصواورواخصلوتبحمویکو‬
‫ابتورکورےہوںیہ۔ہیوآےنوواالدورودجدیوالہکاتوےہواورورہوزگراودورودقمیو‬
‫الہکےنواتگلوےہ۔رہوےئنودورویئنولسنورپواؿوڑچیتھوےہواورودجتویکو‬
‫وھکجورکیتوےہ۔رتیقوےکوراوتسںورپولچورکواکایمیبویکوزنمںیلووبعرورکیتو‬
‫ےہ۔رہوےئنودورواورورہویئنولسنوےکواقتےضویھبوےئنووہےتوںیہ۔ و‬
‫‪540‬‬
‫تبحمویھبواؿودبےتلوزامونںوےکواسھتواانپوروپودبیتلوریہوےہ۔آپوذراو‬
‫ل‬
‫اترخیوےکواوراؼوٹلپورکودںیھکی۔ نکلٰیوونجمںویکوتبحمواکہصقورھتپودورو‬
‫ےکوزامےنوےسویھبوےلہپویکوابتوےہ۔تبحموےنواؿورکداروںووکوسکودقرو‬
‫تخسوآزامشئوےسوزگارا۔سیقووکووبحمبویکویلگوںیمورھتپواھکےنوزپےتو‬
‫ےھت۔رگمواؿویکوزابؿورپوہلگوت مہ کیںشحناااھت۔رفاہدووکوریشںیویکوتبحمواحلصو‬
‫رکےنوےئلیکودودھویکورہنووھکدےنویکوآزامشئوںیموڈاالوایگ۔وسینہوےنوتبحمو‬
‫یکوالجواھبنےنوےئلیکودرایےئوانچبوںیموےچکوڑھگےورپوابزیواگلےنوےسو‬
‫یھبورگزیوہنوایک۔دنپروہںیودصیوںیموریہوکواجؾوزرہوونشورکانوزپا۔ہیلغمو‬
‫دوروںیمورہمااسنلءوسجووکوونرواہجںواکوبقلوالم۔اہجریگنویکوتبحموےنواسو‬
‫ےسواسواکووشرہوریشانگفونیھچوایل۔اےسواینپویٹیبوالڈیلومگیبوےکواسھتو‬
‫اہجریگنویکورشکیورفسواننبوزپا۔ و‬
‫تبحمویکوبلطوےنواکیوااسنؿویکواجؿوےلورکواینپوتبحمووکااجنؾودای۔اسو‬
‫ےکودعبووجودوروآایواسوںیموڑبوںواکوادبووارتحاؾورضوریواھجمساجاتواھتاورو‬
‫رشؾوایحویکوالجووکواھبنایواجاتواھت۔تبحموےکورکدارواسودوروںیمویھبوامنایںو‬
‫‪541‬‬
‫رکدارواداورکورےہوےھت۔رگمورپدہوبیغوںیمورہورکرپواؿوڑچےتھواورورھپو‬
‫یقطنموااجنؾوکتوےنچنہپوےئلیکوات مہ کیںررامےنورھبوںیموروساووہانوزپات۔اںیہنو‬
‫زعتویکواگنہوےسوہنوداھکیواجاتوسجوےکوابثعووہواندؾوےسورہورکوزدنیگو‬
‫رسبورکےت۔ و‬
‫‪1950‬ءوکتواکزامہنولگنجوںیمورےنہوواولںواکوزامہنووصتروایکواجاتوےہ۔بجو‬
‫ذراعئواعمشواکااصحنرورصػواجونروےھت۔اگےئوسنیھب‪،‬ڑیھب‪،‬رکبایں‪،‬اوٹنو‬
‫‪،‬وھگڑےورویڑوںویکولکشوم کیںحاارووسوداھکیئودےتیوےھت۔رھپوآاپبیشوےئلیکو‬
‫سس‬
‫ارگنزیوےنوکلموںیمورہنیواظنؾوراجئوایک۔رلیویکوپرایںواھچبیئو‬
‫ںیئگ۔ڑسںیکوریمعتووہںیئ۔ڈمیوےنب۔زراتعوےنومنجوایل۔ونکںیوولیبںویکو‬
‫دمودےسوےنلچوےگل۔زامہنورتیقویکورطػواگزمؿووہا۔ و‬
‫رایتسواہبووپلرےکوونابوحبصواصدؼوےکوریپوورمدشورضحتووخاہجوالغؾو‬
‫رفدیووکٹونھٹمورشفیوےھت۔رعہصودرازوےسوالماقتورکےنوونابو‬
‫اصبحواینپویھگبورپووھگڑووساروںوےکودےتسوےکواسھتواچنہپوتوہتپوالچہکو‬
‫وخاہجواصبحوےلھچپویئکوامہوےسورھگوولٹورکوںیہنوآےئ۔اخہنودبوشوےلیبقو‬
‫‪542‬‬
‫یکواکیوڑلیکورپواعقشووہوےئگوںیہ۔ابواہجںووہوہلیبقورجہتورکوےکواجاتو‬
‫ےہ۔وخاہجواصبحویھبواؿوےکواعتبقوںیموواہںوےلچواجےتوںیہ۔اؿو‬
‫ےسوذرادوروایٹکوانبورکوےھٹیبورےتہوںیہ۔وہوڑلیکودورسیووعروتںوےکواسھتو‬
‫اپینورھبےنودرایےئوجلتسورپواجیتوےہووتووخاہجواصبحودوروڑھکےواےسو‬
‫دےتھکیوںیہ۔ہنویھبکواسوڑلیکوےسوےنلمویکووکششورکےتوںیہواوروہنویہو‬
‫اسوےسودورورےتہوںیہ۔سبودویاہنووارواےسودےتھکیورےتہوںیہ۔ و‬
‫ونابواصبحوہیوابتونسورکودگنورہوےئگ۔وفراورھگوواسپوےنچنہپواورواینپو‬
‫م‬
‫وپریورایتسوم کیں حرراؾودوڑاودےوہکورایتسواہبووپلروےکوامتؾواخہنو‬
‫دبوشوےلیبقواسواالسیموےنیہموےکوااتتخؾوکتورجہتورکوےکوڈریہوونابوچنہپو‬
‫اجںیئ۔وجوہلیبقوواہںوہنواچنہپاےسورایتسواہبووپلروےسوہشیمہوےئلیکواکنؽودایو‬
‫اجےئواگ۔امتؾواخہنودبوشوڑبےورپاشیؿووہےئ۔انواجےنومہوےسوایکواطخووہو‬
‫یئگووجوںیمہوالبایواجراہوےہ۔ و‬
‫ونابواصبحوےکومکحویکولیمعتویکویئگواوروامتؾواخہنودبوشوڈریہوونابو‬
‫چنہپوےئگ۔وخاہجوالغؾورفدیویھبواےنپوولطمہبوےلیبقواکواعتبقورکےتووہےئو‬
‫‪543‬‬
‫ڈریہوونابوآےچنہپواوراینپواگلوایٹکواگلویل۔یسکوےنوونابواصبحووکواالطعو‬
‫ِاَواانپو‬
‫دیوہکووخاہجوالغؾورفدیویھبورشتفیوالوےکچوںیہ۔ونابواصبحووفر‬
‫افحیتظودہتسوےئلودیپؽولچورکوریپوورمدشوےکواپسوےچنہپ۔رسواکھجورکو‬
‫ادبوےسوالسؾورعضوایکواورواےنپواسھتواےنپولحموںیموےنلچویکو‬
‫دروخاتسوشیپویک۔آپوےنورفامای۔ و‬
‫’’مہوریقفوولگوںیہ۔ولحمںویکوزدنیگوںیمہوراسوںیہنومہوسبو‬
‫اہیںوکیھٹوںیہ‘‘۔ و‬
‫ونابوےنورعضویک۔ و‬
‫’’وضحرواہیںواہکںواؿوےلیبقوواولںوےکواسھتورحصاءورحصاءولگنجو‬
‫‪،‬لگنجوامرےوامرےورھپےتوںیہ‘‘۔ و‬
‫وخاہجواصبحوےنورفامای۔ و‬
‫’’اےنپوایرویکووھکجوںیموامراوامراورھپواتواھت۔وہوےھجمواسوےلیبقوںیمورظنو‬
‫آایگ۔سبواسوےکودرنشویکوایپسویہورگنورگنوےئلورھپیتوےہ‘‘۔ و‬
‫‪544‬‬
‫ولطمہبوےلیبقوےکورسرباہووکوبلطوایکوایگاوروونابواصبحوےنواسویکویٹیبو‬
‫اکورہتشواےنپوریپوورمدشوےئلیکوبلطوایک۔وجویسکوسپووشیپوےکووبقؽورکوایلو‬
‫ایگ۔ہکلبواسرےوولیبقںوےنوابمرکوابدںیودیکںکہوامہرےوےلیبقویکویٹیبو‬
‫اکیواہللوےکوربزگدیہودنبےویکودختموزگاروےننبواجریہوےہ۔اجمزوےنو‬
‫تقیقحواکوروپوداھروتوواصؽوایرویکوزنمںیلوآاسؿووہویئگوںیہواوروتبحمو‬
‫یکواسھکووفحمظوریہ۔رگمودبےتلوزامونںویکودنتوزیتووموجوںوےنورکیپوتبحمو‬
‫یکویتشکووکوزریوووزربورکےکورھکودای۔تبحمواَرموےہواوروہشیمہوارمورےہو‬
‫یگ۔رگمومہوآجوتبحمووکورصػوابزاریوزیچوھجمسورکواسوےکوووجدووکوزدنہو‬
‫رےھکووہےئوںیہ۔مہوےنوتبحمویکودقرووتمیقووھکودیوےہواوروتبحمویکو‬
‫لکشووووصرتووکوخسمورکوےکورھکودایوےہ۔ و‬
‫امہروااہیملوہیوےہوہکوتبحموےسوامہراواامتعدواھٹوایگوےہ۔مہورصػواینپو‬
‫تبحمووکوچسوےتھجمسوںیہ۔مہودوعیورکےتوںیہوہکوداینوںیموھجموےسوزایدہو‬
‫تبحمورکےنوواالوصخشودیپاویہوںیہنووہا۔دورسےویکوتبحمورپوںیمہونیقیو‬
‫یہوںیہنوےہ۔ویبیووکووشرہویکوتبحمورپوکشوےہ۔وشرہوویبیویکوتبحموےسو‬
‫‪545‬‬
‫نئمطموںیہن۔اسواسیسنئودورویکوتبحموآیئوولوویوےکواقمؾورپوآرکورھکبویئگو‬
‫ےہ۔ و‬
‫دوودشدیوتبحمورکےنوواولںوںیموےسویسکواکیووکووکیئورسیتارفدوآیئوولوویو‬
‫ہہکودےووتووہووفریواسویکورطػووتمہجووہاجےئواگاوروویواسویکویلہپو‬
‫تبحمورھکبواجےئویگ۔ابواسواکوومفقوہیوےہوہکوےھجمواسوےنوتبحمویکو‬
‫دوعتودیوےہووتوںیموایکورکوں۔ںیمواسویکوتبحمواکووجابورفنتوےسو‬
‫الھبوےسیکودوں؟بتواسوےسوتبحمورکےنوواالویسکواورویکورطػورابغووہو‬
‫اجاتوےہ۔ویکہکنواےسویھبوتبحمویکودوعتولمواجیتوےہ۔ و‬
‫ذہلااثتبووہاوہکوےلہپویسکووکویسکوےسوتبحمووہواجایورکیتویھت۔رگمواسو‬
‫دجدیودوروںیموابوتبحمویکواجیتوےہ۔وجوآپویسکوےسویھبورکوےتکسو‬
‫ںیہ۔اکیووتقوںیمواکیوےسوزایدہوںیتبحمویھبویکواجیتکسوںیہواورو‬
‫رضورتوےکودعبتبحمووکودبتلیویھبوایکواجاتکسوےہ۔اہجںواوروالوھکںو‬
‫اکروابرووہورےہوںیہ۔واہںوتبحمواکواکروابرویھبواسودہعوںیمو ِو‬
‫ابؾورعوجوہپو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫‪546‬‬
‫ریمعواخںوےنوابتولمکمورکوےکووپریولفحمویکورطػووساہیلورظنوںوےسو‬
‫داھکیوتواچروںورطػوےسواسورپووساالتویکووباھچڑووہےنویگل۔ و‬
‫’’مہوآپویکوراےئوےسواافتؼوںیہنورکےتوریمعواصبح۔آجوےکو‬
‫دوروںیموتبحمورکےنوواےلوزہاروںوونجمںو‪،‬راےھجنواورورفاہدویھبووموجدو‬
‫ہ م کیںااوروزرہوےنیپووایلوریہںیویھب۔انچبوںیموڈوےنبووایلووساینہںویھبورہو‬
‫ےقبطوےکوولوگںوںیمووموجدوںیہواورواینپوتبحمووکودورسوںویکوتبحمورپو‬
‫رقابؿورکےنوواےلواجںواثنرویھبوایسواعمرشےوںیموآابدوںیہ۔رھپوآپو‬
‫ےسیکوہہکوےتکسوںیہوہکوآجویکوتبحمویھبوریمسواورواکروابریونبورکورہویئگو‬
‫ےہ۔رفایؽواوروزہمویکوتبحمورپویھبوآپووکوکشوےہ۔ہیووتوزدنہواثمؽو‬
‫آپوےکواسےنموےہ۔اؿووکووتویسکواوروےنواینپورطػورابغوںیہنورکو‬
‫ایل۔اؿواکووتوتبحمورپواامتعدوںیہنووٹاٹ‘‘لیکشوےنوریمعورپوہلمحوآورووہےتو‬
‫’’انجبوریمعواصبحواسواسیسنئودورویکوتبحموےنوتبحمووکومکحتسمو‬
‫ایکوےہ۔ےلہپودوروںیمویکواجےنووایلوںیتبحمووگیگنواوروااپجہوںیھت۔اےنپو‬
‫‪547‬‬
‫ذجوبںواکوااہظروںیہنورکویتکسوںیھت۔اےنپووہےنواکوااسحسوںیہنودالویتکسو‬
‫ںیھت۔وبحمبوےکواپسورہورکویھبوایبنجوینبوریتہوںیھت۔آجواسسنئوےنو‬
‫ئ‬
‫م‬ ‫ہ‬
‫دیو کیںکہوآپواےنپورھگوںیموھٹیبورکاانپورھبووپرو‬‫اےسیوآےلوااجیدورکو ک و‬
‫ااہظرورکوےتکسوںیہ۔ےنہکوںیمولکشمووہوتھکلورکودورسےویہوےحملوولطمہبو‬
‫صخشویکویھٹموںیمواغیپؾواچنہپوےتکسوںیہ۔رہووتقورہولپواسویکوریختیو‬
‫ےسوآاگہورہوےتکسوہ م کیںااورزامےنویکورظنوںوےسواولھجورہورکوروساویئںو‬
‫ےسویھبووفحمظورہوےتکسوںیہ۔رھپویھبوآپوارٹکیلوکنودورویکوتبحمووکودجدیو‬
‫رطوقیںوےسواپہیولیمکتوکتواچنہپےنویکواتیمہووکوامےننوےسوااکنریو‬
‫وہرےہوںیہ‘‘۔ و‬
‫ہیوآفصوےکوایخالتوےھت۔ و‬
‫’’ریمعواصبحوآپویھبوامہریورطحوگنیورنجنشیوےکورفدوںیہ۔رھپو‬
‫یھبوآپودایقونیسواورواجلہوزامےنوےکوولوگںویکوتبحمووکوآجویکوتبحمورپو‬
‫وفتیقودےورےہوںیہ۔ڑبےودھکویکوابتوےہ۔آجومہودورسےورپواینپو‬
‫تبحمویکواتیمہواتجورکواےسوااسحسودالےتوںیہوہکومہواہمترےوریغبوںیہنو‬
‫‪548‬‬
‫ئ‬ ‫م‬
‫رہوےتکس۔امہریوتبحمووکواچہپوناورو ک و‬
‫ہووھچڑورکویسکواورورطػوانواجئٹاورو‬
‫امہریوتبحمویکووتنیہوہنورکو‘‘اماہوےنویھبواینپوراےئواکوااہظروایک۔ و‬
‫’’ںیہن‪،‬ںیہنوریمعواصبح۔آپوےنودورواحرضوںیمویکواجےنووایلو‬
‫تبحمووکےبوینعمواورواکروابریوانبورکشیپورکےنویکووکششویکوےہ۔احالہکنو‬
‫تقیقحوںیموااسیوھچکوںیہن۔تبحمویھبکویھبویسکویھبودوروںیمواےنپوارثاتو‬
‫دبتلیوںیہنورکیت۔ہیواگلوابتوےہوہکورہودوروےکوولوگںوےنواےسواینپو‬
‫اینپووسچوےکواطمقبووبقؽوایکاوروتبحموےکواقتوضںورپووپراوارتےنویکو‬
‫وکششویک۔تبحموںیمواغیپؾوراسینواکوذرہعیووتووبکرتویھبوانبےئوےئگ۔اترویلیٹو‬
‫رگاؾواورورھپووطخطواکوہلسلسواتدریواقمئوراہ۔رگمودورواحرضوںیمودجدیو‬
‫انکیٹولیجوےنووپریوداینوٹیمسورکوآپویکویھٹموںیمودنبورکودیوےہ۔دایرو‬
‫ریغوںیموےنسبوواےلورہووتقوآپوےسوابتورکوےتکسوںیہ۔دورایںوزندویکیںو‬
‫ںیموٹمسورکورہویئگوںیہ۔تبحمویکولکشووکورہوزگخسموںیہنوایک۔تبحموےکو‬
‫اقتوضںووکووپراورکےنوےئلیکواسوںیموآاسینودیپاویکویئگوےہ‘‘۔ و‬
‫‪549‬‬
‫رداوےنویھبوریمعواخںووکوداللئوےسواقلئورکےنویکووکششویک۔اےسیو‬
‫ںیموابشہنویکواماموےنورداویکوابوتووکواکچوایل۔ و‬
‫’’اٹیبومہوبکواسودجدیوانکیٹولیجویکوااجیداتوےکوالخػوابتورکو‬
‫رےہوںیہ۔آپوےکوامتؾووتوداللئواینپوہگج۔نکیلواٹیبوذراواسوےکویفنمو‬
‫ئ‬
‫ارثاتورپویھبووتووغرورکو۔ےلھچپودونںوںیمواینپونہبوےسوےنلمواگئٹںویئگو‬
‫وہیئویھتووتوریمیونہبوےنوےھجمواتبایوہکوامہرےوزپویسوزدنیمارورھگاےنو‬
‫ےسوقلعتورےتھکوںیہ۔رھگویمـںودوتلویکورفاواینوےہ۔اکیووجاؿویٹیبووجو‬
‫ایھبوڈنکیسواریئویکوہبلطوےہ۔اڈیکیمویھبووجانئورکیتوےہ۔اسوےکوامامواپاپو‬
‫ےنورھگوںیموریھکواجےنووایلورمقویکواچیبویٹیبووکووسپنوریھکویھت۔ےلھچپو‬
‫ےتفہووہواسوروزواڈیکیموںیہنویئگ۔ہکلبواےنپوڑپکےواوروزویرووریغہوگیبو‬
‫ںیمواٹیمس۔رھپوگیبورمکےوےسوکھٹیبوںیموےلوآیئ۔سجواکاوکیودروازہو‬
‫یلگوںیمواتلھکواھت۔وہوڑلاکوابکیئورپوآای۔اےسواکؽویک۔ڑلیکوکھٹیبوےسو‬
‫ربآدمووہیئواوروابکیئورپووسارووہورکوامںوابپویکوزعتووکوربابدورکوےکو‬
‫یلچویئگ۔ہیوبسوویکرکنووہا؟ومابلئووفؿوےنواںیہنوہیودقؾوااھٹےنوںیمو‬
‫‪550‬‬
‫رھبووپرودمدودی۔ورہنواعؾواحتلوںیموااسیووہانولکشمواھت۔ڑلویکںووکوکیلبو‬
‫میکش‬
‫لیموایکواجراہوےہ۔روگنو وجورکوےکوےئنوےئنورواطبومنجوےلورےہو‬
‫ںیہ۔وجویسکواوہنےنوواہعقواکوببسونبواجےتوںیہ۔روگنوربمنوےسوروگنو‬
‫اقلعتتواقمئوےئکواجےتوںیہ۔ و‬
‫سیفوکبویکواٹمئوالنئوںیموایکوھچکوںیہنواڈیوایکواجراہ۔وجوانھجمسواورومکومہفو‬
‫ذونہںویکوطلغووشنوامناکوابثعویھبواتنبوےہواورووجاںواسؽوذونہںووکو‬
‫رپادنگہورکےنوںیموامہوروؽوادوارکاتوےہ۔اہجںوےسوربایئومنجویتیلو‬
‫ےہ۔ربےوایخالتوتیصخشووکوربابدیویکورطػوودےتلیکھوںیہ۔اکیواطبلو‬
‫ملعواسوربایئووکواےنپودوتسویکورطػولقتنمورکاتوےہ۔سبورھپودوتسووتو‬
‫دوتسواؿوےکورھگاونںوےکووچبںووکویھبواسوآگویکوٹیپلوںیموانلجوزپاتو‬
‫ےہ۔نجویکورشاتفویکومسقواھکیئواجیتکسوےہ۔ہیوبسوھچکوتبحمویکوآڑو‬
‫ںیمووہوراہوےہ۔دووتسںوےکواہوھتںوںیموابتہونکووارئسووکورفوغولموراہو‬
‫ےہ۔ و‬
‫‪551‬‬
‫تبحمویکوآڑوںیموبلطمورپیتسویپھچوےہ۔نجویکوتبحموےبوولثواورو‬
‫رپشتسوےکواقلبوےہ۔اؿووکووجایبوتبحموویسیوںیہنولمویتکس۔ہیواکیو‬
‫رطفیولمعوےہ۔تہبومکواےسیواافتاقتووہےتوںیہوہکودوونںویکوتبحمواسکیو‬
‫ںرریہووہ۔ےبووزؿوتبحموےبواانتعیئواوروےبووافیئواکوابثعویتنبوےہ۔ و‬
‫ریمعواصبحوےنوکیھٹواہکوےہوہکوتبحموےکواامتعدووکوانکچووچروایکواجراہو‬
‫ےہ۔دولںوںیموتبحموےکواسھتواسھتووکشکواکومنجوانیلویہوتبحمووکومتخو‬
‫رکےنواکوابثعواتنبوےہواوروآجورہوابتووکوکشویکواگنہوےسورضوروداھکیو‬
‫اجاتوےہ۔وجوںیہنودےتھکیودورسوںورپوادناھواامتعدورکےتوںیہ۔اؿوےکواامتعدو‬
‫وکوزربدتسوسیھٹویتچنہپوےہ‘‘۔ و‬
‫آیٹنوےنوریمعواخںویکواحتیوںیموھچکواقحقئوےسورپدہوااھٹای۔رگمگنیو‬
‫رنجنشیواےنپوومفقورپواقمئوریہوہکوآجوےکواسورتیقوایہتفودوروم کیںمحی و‬
‫تو‬
‫وکودجدیودخواخؽوےکواسھتورھبووپرورطےقیوےسواھبنایواجراہوےہواورواسو‬
‫ےکودقتسووکورہزگواپامؽوںیہنوایکواجراہ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫‪552‬‬
‫رفایؽویکوابراتویجس۔دواہلورپودووتسںوےنوونمںوالگبویکوایتپںواھچنوو‬
‫رک کیںااورووخبوہلہوہلگوایک۔اگڑویںویکواکیووپریواطقرووپریوجسودجھوےکو‬
‫اینپوزنمؽوہپویچنہپ۔رپواپتکواابقتسؽورکےنوواولںوںیمواہجںوزہموےکواپاپو‬
‫اسوےکواھبیئووخوصبرتوامالںیئوےیلوڑھکےوےھت۔واہںوریمدادویھبوویلکںو‬
‫ےسواجسواہروےئلورفایؽواکورظتنموڑھکاواھت۔رمسواکنحواداووہویئگ۔ابمرکو‬
‫ابدوںواکوشروااھٹ۔دواہلدنہلورپورسخوویتپںویکوابرشویکویئگ۔رعماجومگیبو‬
‫ےنواےنپوداامدورفایؽووکوانورصػوآریشوابدودای۔ہکلبوالسیمویھبوشیپویک‬
‫۔انہشیئویکووگجنوںیموراتوےئگوریتصخووہیئ۔یٹیبوابلبواکورھگووھچڑورکو‬
‫اجےنویگلووتورھگویکواضفوانمنکورضورووہواجایورکیتوےہ۔وخاہویٹیبورغبیویکو‬
‫کب س‬
‫نکااےسورتصخووہووخاہواریموےکوےلگنبوےس۔رظنمواکیواسیجووہاتو‬ ‫ھ‬
‫ےہ۔رعماجومگیبوےنویٹیبووکوےلگواگلورکوایپرودای۔یٹیبوےکودنکےھواپھتپھتےئو‬
‫اوراویلگنںوےسوآوھکنںوںیموارتیویمنووکواصػورکےنویگل۔ریمودادوےنو‬
‫یھبوزہمویٹیبووکوےلگواگلورکویقیقحویٹیبویکورطحورتصخوایک۔بجووہوزہمو‬
‫وکوکھجورکوےلگولموراہواھت۔رعماجومگیبوےلچنووہٹنوداوتنںوںیمودابےئو‬
‫‪553‬‬
‫دشتومغوےسوکلھچوریہویھت۔یسکویکوتبحموےنواےسوےبواقوبورکودایو‬
‫اھت۔ و‬
‫رسساؽوچنہپورکوزہمووکورفایؽوےکودووتسںونجوںیموریمعواخںو‬
‫رسرہفتسواھتبسوےنوریھگےوںیموےلوایلاوروہنموداھکیئویکورمسواداویک‬
‫۔زہمویکودریہنیواوروتہبوایپرورکےنووایلودوتسوانایبویھبورشکیویھتو‬
‫اوروبجوریمعواخںوزہمووکوالسیموشیپورکوراہواھتوتوزہموےنوانایبووکواتبای‬
‫۔و‬
‫’’ہیوریمعواخںوںیہ۔رفایؽوےکودوتسووجوتہبوڑبےوزدنیمارو‬
‫ںیہ۔انایبوےنویھبوریمعواخںووکوالسؾواہکووتواسویکوےبوانپہووصتریںیویلو‬
‫ںیئگ۔رھپورفایؽوزہموےکوداںیئواجبنواوروریمعواخںوابںیئواجبنواھٹیبووتو‬
‫اؿویکوایدواگرووحملںووکورمیکوںوےنواےنپوادنرووفحمظورکوایل۔بتورفایؽو‬
‫ےنوڑھکےووہورکوبسودووتسںووکواخمبطورکوےکواہکواھت۔ و‬
‫’’دووتسبجوںیمواوروزہمودبرتنیواحالتوےسوزگرورےہوےھتووتو‬
‫ریمےواسوایپرےودوتسوریمعواخںوےنوںیمہونیقیودالایواھتوہکوریماودؽو‬
‫‪554‬‬
‫اتہکوےہواوروےھجمونیقیواکلموےہوہکواہمترےوالخػویکواجےنووایلواسریو‬
‫اسزںیشواناکؾووہںویگ۔اسووتقوزہمویکواکیوہگجوینگنمویکواجریہو‬
‫یھت۔ںیمواوروزہمویعطقوانوادیمووہوےکچوےھت۔رگموریمعواخںوےنورہودقؾو‬
‫رپوںیمہوڈاھرسودےیئوریھکوہکوااشنءواہللواکیووتقوآےئواگوبجوآپواکو‬
‫نلمووہواگاورووہوہحملوآجوآپوےکواسےنموےہ۔ےھجموریمعواخںویکودویتسورپو‬
‫رخفوےہ۔ویکہکنودوتسووتوویہووہاتےہوانووجولکشموںیمواکؾوآےئواوروریمعو‬
‫اخںوےنوامہرےوامویسودولںوںیموادیمویکورکؿواگجےئوریھک۔سجوےنو‬
‫ںیمہواکایمیبوےسوانکمہروایک۔ابوریمیویھبووخاشہوےہوہکوںیمویھبوریمعو‬
‫اخںویکووخویشںوںیمواشلمووہںواوروایسیویہورقتبیوںیمواینپواھبیھبووکو‬
‫السیموشیپورکوں‘‘۔ و‬
‫بسوےنواتایلںواجبرکواؿویکودویتسووکودادودی۔رعماجومگیبواوروریمدادویکو‬
‫وھکیئووہیئوتبحموےنوسیتنیپواسؽودعبویھبواںیہنواینپورگتفوےسوآزادوانو‬
‫وہےنودای۔ہکلبواوہنںوےنواینپوتبحمووکورفایؽواوروزہمویکوتبحموےکوےلگو‬
‫ںیمووجنسگویکوامالوانہپورکواےسواَرمورکودای۔ و‬
‫‪555‬‬
‫ااصتؽوتبحموےکودعبیھبوتبحموربرقوارورہویتکسوےہ؟واکیوونووجاوؿو‬
‫ایکو ِ و‬
‫دبعااقلدرویکوتبحمواکہصقووجورحػوہبورحػوتقیقحورپوینبموےہواورواسو‬
‫ےکوامتؾورکداروابوایحتوںیہ۔دبعااقلدروامںوابپواکواولکاتواوروےبودحوالو‬
‫ڈہلواٹیبواھت۔اسوےسووھچویٹواسویکواکیونہبویھبویھتوانہشوز۔دوونوںو‬
‫نہبواھبویئوواودلنیویکوآووھکنںواکوونوروےھت۔دبعااقلودرواکوابوپواینوزوادمحو‬
‫درایورپویتشکوںیمواسمورفوںووکواپروااترواتواھت۔اسواکوہیوآوابویئوہشیپواھت‬
‫۔ہکبجواقدرویکووادلہولگنیبورفوشووعرتویھت۔وچڑویںواکووٹرکاوااھٹےئو‬
‫یتسبویتسبواوروہلیموہلیمووھگؾورکوخبودوتلوامکیئورھگوںیموروےپوےسیپویکو‬
‫رلیولیپویھت۔دوونںونہبواھبیئووناوبںویکویسوزدنیگورسبورکورےہو‬
‫ےھت۔میلعتواحلصورکےنویکورضورتویہووسحمسوںیہنویکواوروہنویہواؿو‬
‫یکویتسبوںیمواوکسؽواورودمرےسویکووکیئووہستلووموجدویھت۔اقدرودسو‬
‫اسؽویکورمعوںیمواچنہپووتواینپوامںوےکواسھتواسویہاؽوےکوالعےقوںیمواینپو‬
‫اخہلوےسوےنلموآای۔دوونیتودؿوادرھوایقؾوایک۔افزئہواسویکواخہلوزادوزکؿو‬
‫یھت۔وجوتہبوامسرٹواوروڈنیہومسویھت۔وہواقدروےسولھگولمویسویئگ۔رھپو‬
‫‪556‬‬
‫رہودورسےورسیتےوامہواقدرواالیکویہواخہلویکویتسبو‪08‬ولکورٹیمواکورفسوےطو‬
‫رکوےکوچنہپواجاتاورویئکویئکودؿواینپواخہلوےکورھگوایقؾورکات۔ و‬
‫افزئہواورواقدرویکودویتسورہگیووہیتویلچویئگ۔دوونںووجاینویکودحوںووکواجو‬
‫ئ‬
‫ےچنہپ۔بتودوونںوےنواکیواسھتوےنیجورمےنویکوںیمسقواھکی کیںااورولپویکو‬
‫دجایئواؿورپوتہبورگاںوزگرےنویگل۔دبعااقلدروےنواےنپوایمواوبوےسوہہکو‬
‫دایوہکوںیموےنوافزئہوےکووساویسکوےسواشدیوںیہنورکین۔اسویکواماموےنو‬
‫اینپونہبوےسواسویکویٹیبواکورہتشواماگنوتونہبوےنوہیوہہکورکوااکنرورکودایوہکو‬
‫ںیمواےنپواچچوےکوےٹیبوےسوافزئہواکورہتشوےطورکویکچووہں۔ابوہیوتہبو‬
‫لکشمواکؾوےہ۔نہبوےنوتہبووبجمروایکوہکوریماواٹیبوتہبواسحسوےہ۔ںیمو‬
‫ےنوزدنیگوںیمواسویکورہووخاشہووپریویکوےہ۔وہوافزئہوےسوقشعورکاتو‬
‫ےہ۔وہورہواحؽوںیمواےسواپانواچاتہوےہ۔اہمتریویٹیبویھبواسوےکووساویسکو‬
‫وکوبقؽوںیہنورکےویگ۔ذہلاورتہبوےہوہکواسووصعمؾوےسووجڑےووکواکیو‬
‫دورسےوےسواگلوہنوایکواجےئ۔رگمونہبوےنوہیوہہکورکواےسوالوجابورکو‬
‫دایوہکومہوابتویکپورکوےکچوںیہ۔ہیوہلصیفوریمےووشرہوےنوایکوےہ۔ذہلاو‬
‫‪557‬‬
‫ابواےسویسکووصرتویھبودبتلیوںیہنوایکواجاتکس۔آپواےنپوےٹیبووکواھجمسو‬
‫دیکںکہووہوافزئہواکوایخؽودؽوےسواکنؽودےواوروآجوےکودعبووہوامہرےو‬
‫رھگوہنوآایورکے۔اینپویٹیبووکویھبوںیمواھجمسوولںویگ۔نہبوےنواسویکو‬
‫تہبوتنموامستجویک۔رگمواےسواموییسویکواحتلوںیموولٹواجانوزپا۔ و‬
‫اسوےنوےٹیبووکواتبایوہکواہمتریواخہلوےنورہتشودےنیوےسوااکنرورکودایو‬
‫ےہ۔افزئہواکورہتشواسوےکواچچوےکوےٹیبوےسوےطورکودایوایگوےہ۔اٹیبوابو‬
‫متوےنوواہںہمرروزگوںیہنواجاناوروانویہوافزئہوےسوےنلمویکووکششورکینو‬
‫ےہ۔اہمتریواخہلوےنواصػوہہکودایوےہوہکوابواقدرووکویھبکوامہرےورھگو‬
‫انوآےنودانی۔ و‬
‫دبعااقلدروہیونسورکوھچکودریوےئلیکوانسےٹوںیموآایگ۔آجوکتواسویکوومعمیلو‬
‫ےسوومعمیلواوروڑبیوےسوڑبیووخاشہووکویھبکوردوںیہنوایکوایگواھتاوروآجو‬
‫اسویکوامںااوسویکوزدنیگویکوبسوےسوڑبیووخاشہویکولیمکتورپوذعمرتو‬
‫رکریہویھت۔اقدروےئلیکوہیواننکمموابتویھت۔وہواےلگویہودؿواماموےسووچریو‬
‫وچریوافزئہویکویتسبواچنہپواورواےنپواکیودورسےورےتشوداروےکورھگواجرکو‬
‫‪558‬‬
‫اؿویکوڑلیکووکوافزئہوےکواپسواجیھبوہکوںیمومتوےسوانلمواچاتہووہں۔افزئہو‬
‫اغیپؾوےتلمویہواسوےسوےنلمویلچوآیئواوروروےتووہےئواےسواتبای۔ و‬
‫’’ریمیواماموےنوےھجمویتخسوےسوعنمورکودایوےہوہکوابوںیمومتوےسو‬
‫یھبکوےنلمویکووکششوانورکوں۔وہورقنعبیوریمیواشدیوریمےواچچوےکو‬
‫ےٹیبوےسورکانواچےتہوںیہ۔ابوایکووہواگ؟دبعااقلدروںیمواہمترےوریغبورمو‬
‫ئ‬
‫اجئٹںویگ‘‘۔ و‬
‫’’متورکفوہنورکوافزئہ۔مہودعاتلوںیمواجورکواکنحورکوںیلوےگ۔رھپوہیو‬
‫امہراوایکواگبڑوںیلوےگ۔سبوںیمواہیںوآاجایورکوںواگاورومتوریماواغیپؾوےتلمو‬
‫یہوےھجموےنلموآاجوایورکو۔بسوکیھٹووہواجےئواگ‘‘۔ و‬
‫افزئہوےنواسویکوابتوامؿویلواوروودعہوایکوہکواہجںومتووہکےگوںیمواکوٹنںو‬
‫رپولچورکویھبوواہںوآاجایورکوںویگ۔سبومتوےھجمووھچڑوےکوہنواجان۔رھپو‬
‫دبعااقلدرواوروافزئہویکووچریوےپھچویکوالماقںیتواکیوےتفہوںیمودووابرووہےنو‬
‫یگل۔ و‬
‫‪559‬‬
‫اکیودؿوافزئہوبجورھگوےسولکنوریہویھت۔اسویکواماموےنواےسوروکوایلو‬
‫ئ‬
‫اجئویگ۔آرخومتودورسےووچےھتوروزواہکوںحاایتووہواورو‬
‫ہکومتوںیہکوںیہنو ٹ‬
‫اینتودریواگلودیتیووہ۔افزئہووکیئووجابوہنودےویکس۔اےسوروکوایلو‬
‫ایگ۔دبعااقلدرووکوامویسوواسپوولانٹوزپا۔رھپورسیتےوروزووہوادرھواچنہپووتو‬
‫اسوےکوزیمابؿوےنواسوےسوذعمرتورکویلوہکوافزئہوےسوےنلموامہرےو‬
‫رھگوہنوآایورکو۔مہودبانؾووہورےہوںیہ۔دبعااقلدروتہبورپاشیؿووہوایگ۔رھپو‬
‫اسوےنواےنپواکیودوتسوےسودمدوامیگن۔اسوےکودوتسوےنواینپواکیو‬
‫انشاسووعرتووکواقدرواکواغیپؾودےورکوافزئہوےکواپسواجیھب۔افزئہوےنووایسپو‬
‫اغیپؾوںیمودبعااقلدرووکوراتوےئگویتسبوےکوابرہرپاےنولپیپوواےلو‬
‫وھکہ(ونکاں)وےکواپسوآےنووکواہکہکوابوںیمودؿوےکوااجےلوںیمویسکو‬
‫رطحویھبومتوےسوںیہنولمویتکس۔راتووکوبجوبسورھگوواےلووسواجںیئو‬
‫ئ‬
‫ےگووتوںیموآپوےسوےنلموواہںوچنہپواجئٹںویگ۔ و‬
‫دبعااقلدرورہووسورہگیواتریکیواھچواجےنورپوولطمہبوہگجورپواچنہپواوروےبوینیچو‬
‫ےسوافزئہواکااظتنرورکےنواگلاورویئکوراوتںواکواچدنوڈوبوایگواھت۔رہووسورہگیو‬
‫‪560‬‬
‫اتریکیواورولمکموانساٹواھت۔رگنیھجوںواکووشروانسےٹوےکواسواراعتشووکو‬
‫وتڑےنویکووکششورکوراہواھت۔آدیھوراتووکویتسبویکورطػوےسووتکںوےکو‬
‫وھبےنکنویکوآوازوآیئووتواقدرووچکنورکوادرھووتمہجووہا۔رھپووہوامکدویکو‬
‫لصفوےکوانکرےوانکرےویتسبویکورطػوڑبےنھواگل۔ااچکنوافزئہوگنتویسو‬
‫ڈگپڈنیورپواسوےسوآرکٹایئ۔دوونںویہوااچکنواکیودورسےوےسو‬
‫رکٹاےئووتوافزئہویکوخیچویسولکنویئگواورودبعااقلدرویھبودلہواسوایگ۔رھپو‬
‫دوونںووںیہوھٹیبوےئگ۔افزئہواکیویہودضورکوریہویھتوہکوابوںیموےنو‬
‫واسپوںیہنواجان۔ےھجمواےنپواسھتوےلوولچ۔رگمودبعااقلدرواےسوراتوےکو‬
‫ادنریھےوںیموںیہنودؿوےکوااجےلوںیمواےنپواسھتوےلواجانواچاتہو‬
‫اھت۔ڑبیولکشموےسوےطواپایوہکوابوںیمورہووچیھتوراتواہیںوآپواکو‬
‫ااظتنروایکورکوںویگ۔دنچودؿودعبومہواکنحورکوںیلوےگ۔رھپوھچکورعہصو‬
‫زگارورکومہواکنحوانہموامںوابپوےکواسےنموشیپورکودںیوےگ۔بتوریمےو‬
‫اسھتواہمتریوریتصخورکانواؿویکووبجمریونبواجےئویگ۔رھپوںیموںیہمتو‬
‫ئ‬
‫وپریوجسودجھوےسودنہلوانبورکواےنپواسھتوےلواجئٹںواگ۔افزئہودونہلوےننبو‬
‫‪561‬‬
‫اکووخابوآوھکنںوںیمواجسےئوواسپوولٹویئگ۔دبعااقلدروےنوراتودجسمو‬
‫ںیموزگاریواوروحبصوہنموادنریھےواےنپورہشورواہنووہوایگ۔ و‬
‫ابورہووچیھتوراتووہواشؾووکوواہںواجاتواوروافزئہورہورطخہوومؽوےئلواسو‬
‫ےسوےنلمویلچوآیت۔اکیوابروبجوافوزئہواقدرےسولمورکوواسپورھگوولٹو‬
‫ریہویھت۔اقدرویھبواےسویلگوکتووھچڑےنواسوےکواسھتوآایواھتوہکو‬
‫وچدیکاروےنواؿورپواٹورچویکوروینشویکنیھپواوروچرووچرواکووشرواچم۔اںیہنو‬
‫ریھگےوںیموےلورکوڑکپایل۔افزئہوےنواؿویکوتہبوںیتنموک کیںکہودخاوےکو‬
‫ےئلوےھجمورھگواجےنودو۔ریمیویتسبوںیموروسایئووہویگ۔ریمےورھگواےلو‬
‫ےھجمواجؿوےسوامرودںیوےگ۔رگموبتوکتویتسبوےکوولگویھبووشرونسورکو‬
‫واہںوچنہپوےئگ۔افوزئہواکواھبیئواینپونہبووکوامروٹیپورکورھگوےلوآای۔‬
‫دبعااقلدرووکویھبواسوےنواہنتیودنگیواگایلںودںیواوردیکمھودیوہکوںیمو‬
‫اینپونہبویکوروسایئواکودبہلواہمتریونہبووکوےبوزعتورکوےکوولںواگ۔ و‬
‫احالتویکوزناتکووکودےتھکیووہےئویتسبوواولںیےودبعااقلدرووکووھچڑودایوہکو‬
‫ئ‬
‫متورھگےلچواجئٹ۔اہیںواہمتریواجؿووکورطخہوےہواوروآدنئہویھبکوادرھواکو‬
‫‪562‬‬
‫رخوہنورکوان۔ورہنورھپومہویھبوںیہمتوںیہنووھچڑںیوےگ۔ویںووکوہچومنصو‬
‫ےسوےبوآربوووہورکدبعااقلدروزمخووخردہواسوواسپورھگوولٹوایگ۔رگمواسو‬
‫یکوراوتںویکودنینواورودؿواکونیچوٹلوایگ۔رہشوںیمووہواینپونکچواشپورکاتو‬
‫اھت۔وہودؿوراتووساتچوراتہوہکوابوایکورکوں؟وابالٓرخودؽوےکواہووھتوںو‬
‫وبجمرووہورکواسوےنوافزئہویکویتسبواجوےنواکوارادہورکوایل۔ و‬
‫ادرھواسوراتوافوزئہووکورھگوےلواجورکواسوےکواھبیئواوروابوپوےنودشدیو‬
‫دشتدواکواشنہنوانبایاوراےلگویہودؿواسویکواشدیویکواترخیوےطورکوےنویکو‬
‫ابتولچویلکن۔رگموافزئہواورودبعااقلدروےکوقشعواکوہصقووتووپریویتسبوںیمو‬
‫لیھپواکچواھت۔افزئہوےکورتیگنموےنوہیوابتوینسووتواےنپووادلنیوےسواصػو‬
‫ہہکودایوہکوںیموےنوافزئہوےسواشدیوںیہنورکین۔وہوریمےواقلبوںیہنو‬
‫ریہ۔اسوےکوابپوےنواےسواھجمسےنویکوتہبووکششویکورگمووہوہنوامان۔ و‬
‫ادرھوافزئہوےنورھگوےسورفارووہےنواکووصنمہبوانبایاوروومعقویکوالتشوںیمو‬
‫رےنہویگل۔رھپواسوےنودبعااقلدرویکووھپیھپوےکوےٹیبوےسووجودبعااقلدرواکو‬
‫دوتسویھبواھتیکوتنموامستجورکےکواےسواانپواغیپؾوراسںوانبورکو‬
‫‪563‬‬
‫دبعااقلدروےکورہشورواہنوایکہکو’’رپوسںوراتوںیمورھگوےسورفارووہرکویتسبو‬
‫ئ‬
‫ےسوابرہولپورپوآاجئٹںویگ۔واہںوےسومہودوونںواکیواسھتواسویہاؽوےئلیکو‬
‫رواہنووہواجںیئوےگ۔دخاوےئلیکورہواحؽوںیموآاجان۔ارگومتوہنوآےئووتوںیمولپو‬
‫ےسورہنوںیمووکدرکواینپوزدنیگومتخورکوولںویگ۔رگموواسپوولٹورکوںیہنو‬
‫ئ‬
‫اجئٹںویگ‘‘۔ و‬
‫دبعااقلدروہیواغیپؾوےتنسویہودویاہنووارواجےنوےئلیکوایترووہوایگواوروودعےویکو‬
‫راتورسواشؾویہولپورپواجواچنہپ۔اہیںوےسواسویہاؽواکورفسواپچنوولکورٹیمواھتو‬
‫اورورہشوکتواجےنوےئلیکویتسبوےسواتےگنوالچورکےتوےھت۔راتووکویسکو‬
‫وساریوےکوےنلمواکووکیئواچسنوہنواھت۔ذہلاواؿووکوہیورفسوراتویکواتریکیو‬
‫ںیمودیپؽولچورکویہوےطورکانواھت۔سجوےئلیکووہوایترواھتواوروافزئہوےنویھبو‬
‫اغیپؾوںیمواہکواھتوہکومہواسویہاؽوےئلیکوراتووکویہورفسورکںیوےگ۔ و‬
‫ااظتنرواکواکیواکیوہحملودصویںورپواھبریواھت۔رطحورطحوےکودخےشواورو‬
‫ووسےسودامغوںیموانھجلوڈاؽورےہوےھت۔ارگوافزئہووکویسکووبجمریوےکو‬
‫ابثعورھگوےسوےنلکنوںیموارگووکیئودوشاریوشیپوآویئگووتوایکووہواگ؟وچدیکارو‬
‫‪564‬‬
‫یکوآوازواجےتگورانہویکوابزوتشگواےسوابویھبوانسیئودےوریہویھت۔رھپو‬
‫یتسبوےکووتکںویکووھبکنوےنودبعااقلدروےکوووجدوںیموینسنسویسورھبودیو‬
‫اورووہوےبورقارووہورکوادنریھےوںیموآںیھکنواھپڑواھپڑورکویتسبویکورطػو‬
‫دےنھکیواگل۔ےتکووھبےتکنووہےئوےسیجویسکوےکواعتبقوںیموادرھویہوآورےہو‬
‫ےھت۔دبعااقلدرولپوےسوآےگویتسبویکورطػوکپلوزپا۔رھپواےسواکیورہگاو‬
‫اساسہیورقبیوآاتوداھکیئودای۔وہوافزئہویہووتویھت۔سجوےکواپسووھچاٹواسو‬
‫گیبواھتواورووہوڑبیویسواچدرواوڑےھواہیتپنواورواکیتپنووہیئویچنہپویھت۔ و‬
‫’’دلجیورکوواقدر۔دریوہنورکو۔ےتکووھبکنورےہوںیہ۔امہراواھچیپوایکو‬
‫اجواتکسوےہ‘‘۔ و‬
‫افزئہوےنوآےتویہودبعااقلدرووکوابوہنںوںیموےلوایلواورووفریوےنلچووکو‬
‫اہک۔دبعااقلدروےنواسوےسوگیبواھتؾوایلاورووہودوونںواہوھتںوںیمواہھتو‬
‫بنِوزنمؽورواہنووہےئ۔پچواچپوزیتیوےسوڑسکوےکوانکرےو‬
‫ڈاےلواج و‬
‫انکرےواوتکربویکویکلہویکلہوڈنھٹکورھبیوراتوںیمورفسورکےتو‬
‫رےہ۔اسےنموےسواکیورٹرٹکیوآوراہواھت۔اسویکوزیتواعشوعںوےسوےنچبوےئلیکو‬
‫‪565‬‬
‫اںیہنواکیودرتخوےکوےنتویکواوٹواکواہسراوانیلوزپا۔رھپووھگڑےویکو‬
‫اٹوپںوےنواںیہنوڑسکووھچڑورکودروتخںویکوآڑوےنیلورپووبجمروایک۔دوووھگڑو‬
‫وسارواںیہنورکاسورکوےکوآےگولکنوےئگ۔اپچنوولکورٹیمواکورفسواوہنںوےنو‬
‫وکیئودوووٹنھگںوںیموےطوایک۔ و‬
‫اسویہاؽوےکواضمافیتوالعوقںوںیموےچنہپووتوبشوےکونیتوجبورےہو‬
‫ےھت۔افزئہواکونکھتوےسورباواحؽواھت۔وہوتہبوانزکویسوڑلیکویھت۔یھبکو‬
‫دؿووکویھبواانتورفسودیپؽوےطوانوایکواھت۔اپٔوںوںیمواھچےلوزپوےئگوےھتواورو‬
‫اپٔوںونمونموےکواھبریووہورےہوےھت۔رگموڈرواورووخػوےکوابثعووہو‬
‫ےنلچورپووبجمرویھت۔ابواوہنںوےنووساچوہکوںیہکومہواہیںوآوارہورگدیو‬
‫ںیموانوڑکپوےئلواجںیئ۔راتوےکواسورہپوںیمواؿویکواحتلووےسیویہو‬
‫وکشمکورظنوآوریہویھت۔ذہلاواںیہنوواہںوڑسکوےکوانکرےوواعقواکیو‬
‫ڑکلویںواکواٹؽورظنوآای۔سجوےکواپسووھجڑپنیووموجدویھت۔وجواسووتقو‬
‫اخیلوزپیویھت۔اوہنںوےنواےسویہواانپونکسموانبای۔ےچینواھگسویھچبو‬
‫یھت۔وہوایسورپوآورکوھٹیبوےئگ۔افزئہودبعااقلدرویکووگدوںیمورسورھکورکوٹیلو‬
‫‪566‬‬
‫یئگ۔دبعااقلدرودویاروےسوکیٹواگلےئواےنپواچرووسورہگیواگنہورےھکواجاتگو‬
‫راہ۔ہکبجوافزئہوذراودریودعبویہواوےنھگنویگل۔رھپوحبصویکواذاںینوانسیئودےنیو‬
‫ںیگل۔رہووسوااجےلوےنودیبارووہورکوحبصووہےنویکووندیودیووتووہوڑسکورپو‬
‫آوےئگواورواسمرفویکوتیثیحوےسورہشوںیمودالخووہےنوےگل۔ و‬
‫اکیووہلٹورپوچنہپورکواوہنںوےنوانےتشواکوآرڈرودای۔دبعااقلدرووتوراتوےسو‬
‫وھباکواھت۔افزئہویھبوراتورھبوےکورفسوےسوتہبووھبکووسحمسورکوریہو‬
‫یھت۔دوونںوےنوریسووہورکوانہتشوایک۔اچےئویپواورواتزہودؾووہورکوآےگو‬
‫ڑبےھووتوراشکورظنوآای۔اوہنںوےنورےشکوواےلوےسورہچکیواجےنووکواہکو‬
‫اورواسوںیمووسارووہوےئگ۔وسرجوولطعووہواکچواھت۔رہورطػوزدنیگوےکو‬
‫آاثروومندارووہوےئگوےھت۔ڑسوکںورپوولوگںویکوآدموداھکیئودےوریہو‬
‫یھت۔رگموایھبورہچکیواکوالعہقواسنسؿوزپاواھت۔اوہنںوےنورھپواکیووہلٹو‬
‫ںیمووتقوزگارےنوےئلیکوانپہویل۔اکیوابرورھپواچےئویپواورورھپورہچکیوںیمو‬
‫دالخووہوےئگ۔اکیورعموػواڈیووٹیکویکودخامتواحلصوںیک۔رضوریو‬
‫ڈاوکسٹنمورپوےئکوےئگ۔رہچکیویہویکودجسموےکواامؾواصبحووجواکنحو‬
‫‪567‬‬
‫ررٹسجارویھبوےھت۔ولیکویشنمویھبووطبرووگاہواکنحوےکوادنارجوےئکوےئگ‬
‫۔رھپووکرٹوںیموشیپووہورکودوونںویکوراضودنمیوےسواکنحورکےنوےکو‬
‫ایبؿودرجوےئکوےئگواوروویںواشؾووکودبعااقلدروافزئہووکوویبیویکوتیثیحوےسو‬
‫ےلورکورھگواچنہپ۔ و‬
‫افزئہوےکووادلویکوڈیکبھووہویکچویھت۔اسوےکواھبیئووفراودبعااقلدروےکورھگو‬
‫ےچنہپ۔بتواںیہنواکنحوانہموداھکورکواتبودایوایگوہکوابووہوریمیوویبیوےہ‬
‫۔ارگواہمتریونہبواہمترےواسھتواجےنوےئلیکوراضودنموےہووتوےھجمووکیئو‬
‫ارتعاضوںیہن۔رگموافزئہوےنویھبواےنپواھبویئںوےکواسھتواجےنوےسوااکنرو‬
‫رکودای۔ویںوویتقووطرورپووتووہوولگواخومیشوےسوواسپوےلچوےئگ۔رھپو‬
‫اوہنںوےنواینپوربادریوےکورقیبیوزبرگووطبرواچنپتیئودبعااقلدروےکورھگو‬
‫الےئوہکوافزئہووکورفارورکوےکوالےنواورواسوےسواکنحورکےنوےسووجوافزئہو‬
‫ےکورھگوواولںویکوزامےنورھبوںیموروسایئووہویئوےہ۔اسوےکودبےلوںیمو‬
‫ابودبعااقلدرویکونہبواکورہتشوافزئہوےکواھبیئورفظویلعووکودایواجےئ۔ویںو‬
‫دوونںورھگاونںوںیمواقلعتتویھبوابیقورہوےتکسوںیہواوروامتؾورتواقونینو‬
‫‪568‬‬
‫اکررواویئںوےسویھبواچبواجواتکسوےہ۔بتودبعااقلدروےنواےنپوایمواوبووکو‬
‫وبجمرورکودایوہکوریمیونہبواکورہتشواؿووکودےودںی۔ویںواسویکوابتوامؿو‬
‫رکوہیورہتشوےطورکودایوایگ۔سجویکودوواسؽودعبوریتصخویکویئگ۔ و‬
‫اسورعےصوںیمودبعااقلدرودوووچبںواکوابپونبوایگ۔رگمواسورعےصوںیمو‬
‫اؿودوونںوایمںوویبیوےکودرایمؿووھچیٹووھچیٹوابوتںورپوڑلایئوڑگھجاورےنہو‬
‫اگل۔دبعااقلدروتہبوافجشکواورووخدداروااسنؿواھت۔دؿوراتوتقشمورکوےکو‬
‫اسریوامکیئوویبیویکویلیھتہورپوالوراتھکوہکواسوےنوریمےواسھتوتہبو‬
‫وافداریویکوےہ۔رگموافزئہواکودامغورخابورےنہواگل۔وگہووہورکاےئوےکو‬
‫اکمؿوںیموراہشئوذپریوےھت۔رگمورھگوںیمورہورطحویکووہستلووموجدو‬
‫یھت۔افزئہودؿورھبوزرؼوربؼوابلسونہپورکوکیمواپواجسےئودبعااقلدرو‬
‫ےکواپسوداکؿورپویلچواجیتواوروےلھکودنبوںورھگویکواسریوابںیتورکویتیل۔ و‬
‫دبعااقلدرووکواسویکوہیورحاکتودنسپوہنوںیھت۔وہواےسوایپروےسوعنمورکاتوراہ‬
‫۔رگموافزئہویکولقعوںیموابتوہنوآیئ۔اسراودؿواڑوسوزپوسواوروامرٹیکو‬
‫ںیمووھگےتمورانہ۔ےبودصقمورخدیاریورکان‪،‬وضفؽورخیچورکانواسویکواعدتو‬
‫‪569‬‬
‫نبویئگ۔دبعااقلدروےکووادلنیواورواسویکونہبوافزئہویکواؿورحاکتوےسو‬
‫تہبوزیباروںیھت۔رھپووہوملھکوالھکودبعااقلدرویکوانورفامینورکےنویگل۔وہواےسو‬
‫سجوابتوےسورواتک۔اہجںواجےنوےسوعنمورکات۔افزئہودضورکوےکوویہواکؾو‬
‫رکیتواورورہواحؽوںیموادرھویلچواجیت۔اہجںواےسواجےنوےسوعنموایکواجاتو‬
‫اھت۔رسیتاوہچبویھبودیپاووہوایگ۔رھپویھبورحاکتووجںویکووتں۔ و‬
‫رھپودبعااقلدروےنواسورپواہھتوااھٹانورشوعورکودای۔رھگوںیموامرواٹپیئواوروروزو‬
‫اکوڑگھجاووپرےوےلحموںیمواؿویکوروسایئووہےنویگلواورواںیہنوزعتویکواگنہو‬
‫ےسوہنوداھکیواجات۔گنتوآورکودبعااقلدروےنووخدواےنپوایمواوبوےکواسھتو‬
‫دحیلعہواکمؿوےلورکورانہورشوعورکودای۔اینپوویبیووکورھگواکورخچودےو‬
‫داتی۔نکیلواسوےسودحیلعیگواایتخرورکویلواوروےکپچوےسواےنپووادلنیووکواینپو‬
‫وھپیھپوےکواپسوجیھبودایوہکوںیمواؿویکویٹیبواسرئہوےسواشدیورکانواچاتہو‬
‫وہں۔افزئہووکوںیموالطؼودےنیواگلووہں۔اکیواھبیئوےنوبجواینپونہبو‬
‫ےسواسویکویٹیبواکورہتشواماگنووتووہووسچوںیموزپویئگوہکودبعااقلدروےکونیتو‬
‫ےچبوںیہ۔اہںوارگووہواینپوویبیووکوالطؼودےودےووتومہوآپووکوہیورہتشو‬
‫‪570‬‬
‫دےودںیوےگ۔اےسواتبایوایگوہکوااسیویہووہواگ۔ےلہپودبعااقلدرواینپوویبیووکو‬
‫الطؼودےواگ۔دعبوںیموآپویکویٹیبوےسواشدیورکےواگ۔ و‬
‫رھپوبجوامںوےنواینپویٹیبواسرئہوےسوابتویکووتواسوےنوےلہپووخدواکیوابرو‬
‫دبعااقلدروےسوےنلمویکووخاشہویک۔دبعااقلدرووکووھپیھپوےنواغیپؾوجیھبورکو‬
‫اےنپورھگوالبایواورواسرئہوےسوابتورکےنواکوومعقودای۔اسرئہوےنوڑبےو‬
‫بیجعوےسوادنازوںیمودبعااقلدروےسواہک۔ و‬
‫’’ںیمومتوےسواسورشطورپواشدیورکوںگیوہکومتواینپوویبیوافزئہووکو‬
‫اسریوزدنیگوالطؼوںیہنودووےگ۔ںیمواسویکواورواےکسووچبںویکودختمو‬
‫رکوںگی۔ارگوآپوےنواےسوالطؼودےودیووتوںیمویھبکوآپوےسواشدیو‬
‫ںیہنورکوںگی‘‘۔ و‬
‫الھبووکیئووعرتوہیوربداتشورکویتکسوےہوہکووکیئودورسیووعرتوریمیو‬
‫وسنتونبورکوریمےورھگوںیمورےہ۔ہیوبیجعوڑلیکوےہ۔ و‬
‫‪571‬‬
‫’’رگمواسرئہوہیومتوویکںورشطواعدئورکوریہووہ؟وہواہمتریووسنتوےنبو‬
‫یگ۔تہبولکشمووہواگوںیہمتواسویکورقتبوںیمورانہ۔آرخواسورشطوںیمو‬
‫اہمتریوتمکحوایکویپھچوےہ؟‘‘ و‬
‫دبعااقلدروےنوریحتوےسووپاھچووتواسرئہوےنواتبای۔ و‬
‫’’ںیمومتوےسوتہبورعےصوےسوتبحمورکیتووہں۔رگمواہمتریواسریو‬
‫وتہجوافزئہویکورطػویھت۔ابووچہکنووہواہمتریوتبحموریہوےہواورو‬
‫اہمترےوےچبواسوےکواپسوںیہ۔ںیمواسوےئلواؿووکواےنپواپسورانھکو‬
‫اچیتہووہںوہکووہواہمتریوتبحموےہواورومتوریمیوتبحمووہواوروںیمواینپو‬
‫تبحموےسووکیئوزیچویھبواننیھچوںیہنواچیتہ۔وجواہمتریوتبحمووہ‘‘۔ و‬
‫اسرئہوےنواکیویہوابتوںیمودبعااقلدرواکودؽوومہوایلواورواسوےنواسویکو‬
‫ہیوابتوامےننواکواسوےسودہعوایک۔بجواسوےکورھگوواولںوےنوہیوابتو‬
‫ینسوہکوامہریویٹیبوےنودبعااقلدرووکوعنمورکودایوےہوہکووہواینپوویبیووکو‬
‫الطؼوہنودےوورہنومتوےسواشدیوںیہنورکوںگی۔وتووہوتہبوریحاؿو‬
‫‪572‬‬
‫وہےئ۔رگمویٹیبویکووخیشویکواخرطواوہنںوےنواباقدعہواشدیویکورمسواداورکو‬
‫ےکواےسودبعااقلدروےکواسھتورواہنورکودای۔ و‬
‫دبعااقلدروافزئہووکواکمؿواکورہوامہورکاہیواورورھگواکورخچودبوتسروآجویھبو‬
‫اےسوجیھبوراہوےہ۔اسوےکوےچبووجاؿووہوےکچوںیہ۔افزئہوےنویئکوابروالطؼو‬
‫اکواطمہبلوایک۔رگمواسوےنوااکنرورکودایوہکومتودعاتلوےسوروجعورکوےکوھجمو‬
‫دوعیورکوےکووتوالطؼوےلویتکسووہ۔ںیمواینپورطػوےسوںیہمتو‬
‫ےسوعلخواکو ٰو‬
‫یھبکوالطؼوںیہنودوںواگ۔افزئہواےنپووچبںوےکواسھتوآجویھبوایسورہشوںیمو‬
‫رکاےئوےکواکمؿوںیموزدنیگورسبورکوریہوےہ۔ و‬
‫اسرئہوےنودبعااقلدرووکویھبکوعنموںیہنوایکہکووہواینپوویبیواورووچبںوےسو‬
‫رفنتورکے۔ہکلبودبعااقلودروےکوےچبواؿوےکورھگوبجویھبکویھبوآےتو‬
‫ںیہ۔وہواؿوےسوےبوانپہوایپرورکیتوےہ۔اںیہنوڑپکےواورواھکےنویکوزیچںیو‬
‫دےورکورتصخورکیتوںیہ۔رگموافزئہواےنپووچبںووکوادرھومکومکویہواجےنو‬
‫اکوومعقودیتیوےہ۔دورسیوویبیوےسویھبودبعااقلدروےکواچروےچبودیپاووہو‬
‫ےکچوںیہ۔وجویھبسوزریومیلعتوںیہ۔اسرئہودبعااقلدرویکوکلمواشپوےکوامتؾو‬
‫‪573‬‬
‫اکومںوںیمواسواکورھبووپرواسھتودیتیوےہواورویھبکواؿوےکودرایمؿوخلتو‬
‫الکیموںیہنووہیئ۔تبحمورکےنوواےلووجڑوںوںیمواؿواکوامشروایکواجاتوےہ۔ و‬
‫ابتولچوریہویھتوہکواشدیوےکودعبویھبوایکودوونںویکوتبحموربرقارریتہو‬
‫ےہ؟دبعااقلدرواوروافزئہویکوتبحموےنتکوڑکےوااحتمونںوےسوزگرورکوااصتؽو‬
‫ووواصؽوکتویچنہپ۔ےچبویھبووہوےئگ۔رگموتبحمودشدیورفنتوںیمودبؽویئگو‬
‫اوروآجوکتووہواپسورہورکویھبواکیودورسےوےسورگزیاںوںیہ۔ہکبجو‬
‫اسرئہوےنواجےتنووہےئویھبوہکودبعااقلدرواشدیودشہواورونیتووچبںواکوابپو‬
‫ےہ۔اسوےسواشدیویکواورواینپوتبحمووکواھبنےتووہےئودقؾودقؾورپواسو‬
‫یکومغواسگریھبوےہووافرواعشرویھب۔احالہکنواسویکوتبحموکیورطہفوریہو‬
‫یھت۔ و‬
‫ہیواسرئہویکوتبحمواکواقتاضواھتوہکورہواحؽوںیمواےنپووبحمبووکواپایلواجےئواورو‬
‫زدنیگوتبحموےکوانؾووفقورکودیواجےئ۔بجوہکوافزئہوےنواینپوتبحمواپو‬
‫رکواسواکوہلصواپےنواورواینپورقابینودےنیواکوقحوووصؽورکوےنویکووکششو‬
‫ںیموےبوراہورویواایتخرویکواوروابالٓرخواےنپوااجنؾوےسوانکمہرووہیئ۔اسوےنو‬
‫‪574‬‬
‫اینپوتبحمویکوتمیقوووصؽورکےنویکووکششویکویھتووجواسوےکوےئلو‬
‫ربعتواکوابوثعونبویئگ۔ہکبجواسرئہویکوتبحموےبوولثویھت۔وجواتاحؽو‬
‫اینپواچتہواکورخاجوووصؽورکوریہویھت۔ و‬
‫ابواہجوںورفایؽواوروزہمویکوتبحموےچسوذجوبںویکودبوتلواکایمیبوےسو‬
‫انکمہرووہیئ۔واہںومعپ رکرواوروانایبوےکودرایمؿوامتؾودورایںومتخووہےنواکو‬
‫وتقویھبورقبیوآوراہواھت۔رگمواسودوراہینوںیموڈنپیویکودمہحیوسجووکو‬
‫اخدلوکلموڈاویئورسودےواکچواھتواورودمہحیواےنپودوونںووچبںوےکواسھتو‬
‫رکاےئوےکواکمؿوںیمواجبورکےتووہےئواانپووتقوزگاروریہویھت۔اخدلو‬
‫کلموےنویئنواشدیوراچیلویھتواوروانایبووکومعپ رکروےسودورورکےنویکواسزشو‬
‫ےکوتحتواسوےنورداوانیموڑلیکوےکواسھتومعپ کررویکووصتریںیوانبورکوانایبو‬
‫وکوڈنیسیکوںیھت۔ںیہنجودھکیورکوانایبووکواہرٹواکیٹووہاواورودنلؿوےسو‬
‫ابیئواپسورکواےنورپووبجمرووہیئ۔رگمومعپ رکروےنوانایبووکواخدلوکلمویکواسریو‬
‫اسزشویکوالیصفتتواتبورکواےسوالصووصرتواحؽوےسوآاگہورکودایواھتواورو‬
‫انایبورپواخدلوکلمویکوتقیقحوواحضووہویکچویھتوہکووہوسکودقرافسکواورو‬
‫‪575‬‬
‫ایٹھگووسچواکوامکلوےہ۔اےسودمہحیوےسوےبودحو مہدردیویھتوہکواسواچیبریو‬
‫یکوزدنیگووکوانقحوربابدوایکایگ۔۔ و‬
‫اڈنیلگنےسوالعجوےکودعبووکیئودووامہواکورعہصوزگراواھتوہکودمہحیوےنومعپ رکرو‬
‫ےسوراہطبوایکاھت۔رگموبجومعپ رکروےنواےسواتبایوہکواخدلوےنوانایبواورو‬
‫ئ‬
‫ریمےودرایمؿورفنتودیپاورکےنوےکوےئلوسکودقروانھگئٹینواسزشواکویلمعو‬
‫اظمرہہوایکوےہ۔دمہحیووکوےبودحودھکواچنہپواھت۔رھپواسوےنوانایبووکواکؽو‬
‫رکوےکواخدلووکوفیلکتودہواذتیودےنیورپوذعمرتویکویھتواوروانایبویکو‬
‫تحصواوروالسیتمویکوداعویکویھت۔ و‬
‫رھپونجودونںوانایبواورومعپ رکرویکواشدیواکوہلصیفووہوایگووتودمہحیوےنواکیو‬
‫روزورھپوانایبووکواکؽورکوےکواسویکوامیتوروداریویکووتوانایبوےنواےسواتبایو‬
‫ہکوںیموتہبورتہبواحتلوںیمووہںواوروابودلجویہومعپ رکروےھجمواانپوانبورکو‬
‫اےنپواپسوالبےنوواالوےہووتودمہحیوےنوانایبوےسورپوزورودروخاتسویکوہکو‬
‫ےھجمورہواحؽوںیمواینپواشدیویکواترخیوےسوآاگہورکوان۔ںیموآپویکو‬
‫وخویشںوںیمورشکیووہورکودیلووخیشووسحمسورکوںویگ۔انایبوےنواسو‬
‫‪576‬‬
‫ےسوودعہوایکواھتوہکوںیمورضوروںیہمتواافنورؾورکوںویگواوروںیہمتو‬
‫ینسی ش‬
‫اون ک کصنوواکرڈواراسؽورکوںویگ۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫وممسودالھودالھواسواھت۔وہاوںیمویکنخویھت۔اوتکربویکورھکنیورھکنیودوھپو‬
‫رہورطػویلھکویھت۔معپ رکرواوروانایبواپورکوےکواسووگےشوآورےک۔اہجںو‬
‫استوروگنںوےکووخوصبرتووھپؽوےلھکوےھت۔اؿوےکواردورگودواورویھبو‬
‫تہبوےسوولگولہٹورےہوےھت۔وخشوایپگںواگلورےہوےھت۔وہقہقںویکو‬
‫رتلجوگنورہووسرھکبیویھت۔ومابلئواورورمیکوےوےسواصتوریںیویلواجوریہو‬
‫ںیھت۔ومویوانبورےہوےھت۔بسواینپواینپوداینوںیموتسموےھت۔انایبو‬
‫ویلبرلکوےکویکلہویسوڑکاھیئوواےلووسٹوںیموتہبوجسوریہویھت۔اشونںورپو‬
‫ابؽورھکبےوےھت۔انایبوالگبوےکوےلھکووہےئووھپولںوےکواپسویکھجواورو‬
‫ادھوےلھکوےچنغووکواویلگنںوےسوالیھپےنویگل۔اےسیوںیموںیہکوےسواکیوادڑیھو‬
‫رمعوصخشوھچکوڑلڑھکااتووہاودیفسوابرشیورہچہو‪،‬وےجگلموےسوڑپکےو‪،‬واکیواہھتو‬
‫یکوالکیئورپودیفسواسوڑکاواورودورسےواہھتویکواویلگنںوںیموےنیگنووایلو‬
‫‪577‬‬
‫اوگنیھٹ۔وہواشدیووخدوےسوابںیتورکاتووہاوآوراہواھتورگمورھپومعپ کرروےکواپسوآو‬
‫رکورہھٹوایگواورورسووکوشبنجودےورکواےسوےنہکواگل۔ و‬
‫’’ریتاوامکلوھجتوںیمواسورطحوامسایوےہوےسیجووھپولںوںیمووخوبش۔رھپو‬
‫وتووتسکریوےکورہؿویکورطحووھگؾووھگؾورکواھگسوںیمووخوبشوالتشورکواتو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫ہیوابتواسوےنوانایبویکورطػوااشرہورکوےکویہکویھت۔معپ رکرواسویکوابتو‬
‫رپووچکنواسوایگ۔انوایبویھبووپریورطحوادرھووتمہجووہویئگ۔ و‬
‫’’ںیمواھجمسںیہنوابابویج۔آپوےنوایکواہکوےہ؟‘‘معپ کرروےنوابوابویجووکو‬
‫روکورکووپاھچ۔ و‬
‫’’اہیںوبسوروگنںوےکودیشایئوںیہ۔رگنوربےگنووھپولںوےکو‬
‫اعقشوںیہ۔بسووھپؽویکووخوبشواورواسوےکونسحوےکوینمتموںیہ۔وکیئوہیو‬
‫ںیہنوداتھکیوہکووخوبشووھپؽوںیموپھچورکواہکںویھٹیبوےہ۔وبحمبویکو‬
‫آںیھکنوبسووکووخوصبرتورظنوآیتوںیہ۔رگموآھکنویکویلتپووکوآھکنورھبورکو‬
‫ںیہنوداتھکیوہکواسویلتپوےکوآےنیئوںیمووکؿواتسبوےہ۔بسوٹمواجےئواگ۔‬
‫‪578‬‬
‫بسوافینوےہ۔ہیووخوصبرتوںیلکشو‪،‬وہیورنیگنواظنرے‪،‬وہیودرلابو‬
‫رہچے۔سبوسجوےنووھپؽویکووخوبشواوروآھکنویکویلتپوےکورازووکواجؿوایلو‬
‫وہوالسیتمووکواچنہپواورووجواؿوداھکیئودےنیووایلووصروتںواوروروگنںوںیمواھجلو‬
‫ےئگ۔وہواسوداینوےسواخیلواہھتوےلچواجںیئوےگ۔اخیلواہھت۔ویکہکنوہیو‬
‫اسرےورگنواسریووصرںیتواسویکوںیہ۔وجووخدوےبورگنواوروےبو‬
‫وصرت۔متوںیہنووھجمسوےگواباب۔متوںیہنووھجمسوےگ‘‘۔ و‬
‫ابابوےتلچووہےئوٹلپوٹلپورکومعپ رکرواوروانایبووکواھجاتکنویھبوایگواوروڑبڑبااتو‬
‫یھبوایگ۔معپ کررواوروانایبورہوینںویکورطحواےسودےھکیواجورےہوےھت۔اسویکو‬
‫ابںیتواینتورپوارثوںیھتوہکووہوھچکودریوےکوےئلووھبؽوےئگوےھتوہکووہووکؿو‬
‫ںیہواوروویکںوںیہ؟ و‬
‫’’ایکابتوےہوایر؟ینتکورہگیوابںیتورکوےکوایگوےہوہیواباب۔اسںیئو‬
‫ولگوےہ۔رگموایسیوابںیتوںیموےنووتویھبکویسکورکفمودنیویکوزابؿوےسو‬
‫ںیہنوںینس۔ینتکورپوارثوابںیتوںیھتووجودؽوںیموارتیتویلچوںیئگو‘‘۔ و‬
‫‪579‬‬
‫’’اہںومعپ کررواسوےنووجواہکوچسواہک۔آجوہیووجووھپؽوےلھکوںیہ۔لکو‬
‫کتوںیہنووہںوےگ۔وٹٹواجںیئوےگوایوزخاںویکوذنرووہواجںیئوےگ۔ہیواچرو‬
‫وسورھکبےودرتخوہیودنلبوووابالوامعورںیتوبسوےنواکیودؿوامسمرووہواجانو‬
‫ےہ۔رہووخوصبرتورہچہواکیودؿوڑباھےپویکوزدوںیموآاتوےہ‘‘۔ و‬
‫انایبوالگبواکووھپؽواویلگنںوںیمودوبےچواےسورہلاےتووہےئووبیل۔ و‬
‫’’اسوںیمووخوبشوےہ۔ذراوھٹیبوہنواہیں۔مہووخوبشویکوالتشووتورکںیو‬
‫ہکووہووھپؽویکوویتپںوںیموےسیکویپھچوےہ؟‘‘ و‬
‫انایبوےنومعپ رکروےسواہکواوروےچینوھٹیبورکوڑبےوےسوالگبویکوویتپںووکوالیھپو‬
‫الیھپورکووغبرواھجےنکنویگل۔معپ کررویھبواپسوھٹیبوایگ۔ و‬
‫’’اےسیواہکںوداھکیئودےویگووہوالھبوںیمہ؟‘‘ و‬
‫’’دےتھکیووتوںیہ‘‘۔ و‬
‫انایبوےنودنچوایتپںوااھکڑںی‪،‬واںیہنوانونخںوےسواکاٹو‪،‬ووساھگن۔وخوبشووتو‬
‫وموجدویھتورگموداھکیئوہنودےوریہویھت۔’’تہبولکشموےہوہیووھکوجو‬
‫‪580‬‬
‫اگلان۔ہتپوںیہنووہواسںیئوابابوےنوےسیکووخوبشووکوداھکیووہواگ؟‘‘انایبوےنو‬
‫اموییسوےسواہک۔ و‬
‫’’ااھچوےھجموذراواینپوآوھکنںوںیمووتواھجےنکنودو۔ںیمودوھکیںووتویلتپو‬
‫وایلوابتواہکںوکتوچسوےہ؟‘‘وانایبوےنومعپ کرروےسواہکواورواانپورہچہواسو‬
‫ےکورقبیورکوےکواسویکوآوھکنںوںیمووغبرواھجےنکنویگل۔وہوہیوبسوھچکو‬
‫رفتحیوھجمسورکوںیہنورکوریہویھت۔ہکلبودیجنسیگوےسواطمہعلورکانواچیتہو‬
‫یھت۔معپ کرروآںیھکنووھکےلواسوےکواسےنمووصتریوانبواھٹیبواھتواورووہو‬
‫آوھکنںوںیمویلتپورپورظنںیوامجےئووغبروھچکوڈوھڈنوریہویھت۔ااچکنووہو‬
‫الھچویسوزپی۔ و‬
‫’’اووامیئواگڈ۔اوومعپ کرروہیووتوریمیووصتریوےہ۔مسقوےسواہمتریوآھکنو‬
‫ںیمووجوےطقنویکوامدننواکلہواسواشنؿوےہ۔وہوآےنیئویکورطحوافشػوےہواورو‬
‫ےھجمواسوںیمواینپووصتریواصػورظنوآوریہوےہ۔ینعیواہمتریوآھکنویکویلتپو‬
‫ںیموریمیووصتریوےہ‘‘وانایبوریحتوےسودویاینووہورکووبیل۔ و‬
‫‪581‬‬
‫’’اہںوانایبوےھجمویھبواہمتوریوآوھکنںوںیمویجسویلتپوںیمواینپووصتریو‬
‫اکوسکعورظنوآوراہوےہ۔ہیوڑبیوبیجعوابتوےہو‘‘۔ و‬
‫’’اہںومعپ کرروورییوارٹنگنٹسوایر‘‘۔انایبودبوتسروآوھکنںوںیمو‬
‫اھجےتکنووہےئووبیلووہودوونںواکیودورسےویکوآوھکنںوںیمواسودقرو‬
‫وھکےئووہےئوےھتوہکواںیہنواےنپورگدوووشیپویکوربخویھبوہنوریہویھت۔ و‬
‫’’سبومعپ کرروںیمووتوآجووخدوےسویھبواگیبینووہویئگووہوں۔یھبکومہوےنو‬
‫ادرھووغرویہوںیہنوایک۔انتکورکہمشوےئلورھپےتوںیہومہواینپوآوھکنںوںیم۔‬
‫انتکورازواپھچوےہوآھکنویکویلتپوںیمواورووھپؽویکووخوبشوںیم‘‘۔ و‬
‫’’اہںوانایبوہیوابںیتوامہرےوانجلوںیموآجویلہپوابروآیئوںیہواوروہیو‬
‫ڑبیووغروبلطوںیہ۔ریحتوےہوامہرےواپسودوتلوےہواورودوتلوےسو‬
‫بسوھچکورخدیاواجواتکسوےہ۔مہورگوجیٹیوںیہ۔تہبومیلعتوےہوامہرےو‬
‫س لب س‬
‫اپسواوروہیواکیواعؾواسوصخشو‪،‬ورغبیواورواندارواسووکیئویصخشورپ ن یو‬
‫ںیہن۔وکیئوزپےھوےھکلووہےنویکواشنینووموجدںیہن۔رگمووجوابںیتووہواجاتنو‬
‫‪582‬‬
‫ےہ۔وہووتواخؽواخؽویہووکیئواجؿواپاتووہواگ‘‘معپ کرروےنودشدیوریحایگنوےسواہک‬
‫۔و‬
‫’’ںیمووخددگنووہںومعپ کرر۔وہوصخشوڑباورپوارسارواوروڑبیورپوارثو‬
‫وگتفگواکوامکلواھت۔ںیمووتوابواےسورضوروڈوھڈنوںویگ۔اےسیوولگو‬
‫درابروںواوروزماروںورپوارثکوےھٹیبورظنوآےتوںیہ۔نکیلوںیمووتوزدنیگوںیمو‬
‫یھبکوواہںوںیہنویئگ۔ایکورکوویگواےسوڈوھڈنورک؟ایکودےواگووہو‬
‫ںیہمت؟اہں‘‘۔ و‬
‫’’ںیمواےسواتبٔوںویگومعپ کرروہکومہوےنوآھکنویکویلتپواکورازواجؿوایلو‬
‫ےہوہکواسوںیمواھجےنکنوواےلووکواینپووصتریورظنوآیتوےہ۔سبووتوےھجموہیو‬
‫اتبودےوہکوالگبوںیمووخوبشواہکںوریتہوےہ؟سبواسوےسوزایدہوںیموےنو‬
‫اسوےسوھچکوںیہنوانہک‘‘۔ و‬
‫انایبوےنومعپ رکروےکواسھتواپرکوےکوریبوینوٹیگویکورطػوڑبےتھووہےئو‬
‫اہک۔اہجںواؿویکواگڑیواپرکویھت۔راتورھبواسواسںیئوابابویکوابںیتو‬
‫انایبوےکودامغوںیموابزوتشگورکیتورںیہ۔ینتکودریوکتووہواےنپواھگنسرو‬
‫‪583‬‬
‫لبیٹوےکودرازودقوآےنیئوےکوتہبورہچہورقبیورکوےکووخدواینپوآوھکنںو‬
‫ںیمواھجیتکنوریہویھت۔اہیںوکتوہکواےسواینپوآھکنویکویلتپوںیمواانپوسکعو‬
‫داھکیئودےنیواگلواھت۔ینتکودریوکتووہواینپووصرتووکواینپویہوآھکنوںیمواپھچو‬
‫دیتھکیوریہویھت۔ویںووتواسواکوسکعووپرےوآےنیئورپواجسواھت۔رگمواسودقو‬
‫آوروآےنیئوےکوادنرواسوےکواھجےتکنوسکعویکوآھکنوےکوآےنیئورپویجسواسو‬
‫یکووصتریواکوسکعوتہبودرفلبیواوروابوینعمواسواھت۔بجوکتواےسواینپو‬
‫نکھتواکوااسحسوہنووہاووہوآہنیئوےکواسےنمووموجدوریہ۔ےسیجواینپویہو‬
‫وصرتویکواعقشووہویئگووہ۔ و‬
‫رھپوبجوڈیبورپویٹیلووتویلھکوآںیھکنوتھچورپورموکزواورودامغویسکورہگیو‬
‫وسچوںیمورکفتموڈوابووہاواھت۔رمکےویکواخومشواضفودرودویارواوروتھچواکو‬
‫رہگاوانساٹ۔ےسیجوبسوھچکواسوےکواسھتویسکورہگیووسچوںیموڈوابووہ۔آجو‬
‫ہنووتواسوےنویٹوویووکوآؿوایکواھت۔انوسیفوکبو ّآؿورکےنواکوایخؽوآایو‬
‫میکش‬
‫اھت۔انویسکووکووکیئواکؽوہنو وج۔سبواینپویہویسکووسچوںیمومگ۔ےسیجووخدووکو‬
‫ںیہکووھکودایووہ۔وھپؽوںیمووخوبش‪،‬یلتپوںیمووصتریواورواینپووسچوںیمواےنپو‬
‫‪584‬‬
‫آپووکوںیہکومگورکودایووہ۔ریحتویہوریحت۔ایسواحتلوںیمواجےنوبکو‬
‫اسویکوآھکنوگلویئگ۔ و‬
‫حبصودنینوےسودیبارووہیئووتوالہپوایخؽویلتپوںیمووصتریو‪،‬وھپؽوںیمووخوبش۔وہو‬
‫رسوکٹھجورکورہویئگ۔ےلہپورہوروزواھٹورکواسووکواینپوامیبریواورواینپوتحصو‬
‫اکوایخؽوآاتواھت۔آجویلتپواورووخوبشواکوایخؽ۔اسوےکووپرےووحاسورپواھچو‬
‫ایگواھت۔آرخوویکں؟وہوانتجواسوایخؽووکودامغوےسواٹہےنویکووکششورکیت‬
‫۔ہیووساودنچووہواجات۔ و‬
‫’’اػودخاای!ہیوبسوایکوےہ؟ہیوراتواکوادنریھاواورورہگیودنینواورو‬
‫ہیودؿواکوااجالواورودؿوےکواگنہےم‪،‬ہیوادنریھےوااجےلواکولیھکو‪،‬ہیوآھکنو‬
‫اورویلتپواکولیھکو‪،‬ہیووھپؽواورووخوبشواکولیھک۔ہیوایکوولیھکںوےسورھباواہجںو‬
‫ےہ؟آرخواسویکوتقیقحوایکوےہ؟اسواسرےوانکٹوےکوےھچیپووکیئوتمکحو‬
‫وتویفخموےہ۔سبوںیموہیوتمکحواجاننواچیتہووہںواوروہیوابںیتوےھجموویہواسدہو‬
‫اسوالیموالیچکوابلسورےنھکوواالو‪،‬ڑکےواورواوگنیھٹوواالواسںیئوابابویہواتبواتکسو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫‪585‬‬
‫اسوےنودلجیوےسوواشوایل۔اکلہواسوڈرسیوانہپواوروابؽوونسارےتووہےئو‬
‫اینپوآوھکنںویکورہگایئوںیمویپھچواےنپوسکعووکویھبودیتھکیوریہواورواسو‬
‫سکعویکوتقیقحواکورازواجےننواکووصترویھبواسوےکوذنہوںیمودیپاووہاتو‬
‫ایگ۔آجووہوہیواسریوابںیتواجےننوےئلیکواسواسںیئوابابویکوالتشوںیمواجانو‬
‫اچیتہویھتواوروہیواسواحتلوںیمواےسوالتشورکوےکواسوےسوتہبواسریو‬
‫ابںیتواحلصورکانواچیتہویھت۔ و‬
‫ایگرہوجبورےہوےھت۔بجووہواکلہواسوانہتشوےئکووخدویہواگڑیوےئلولکنو‬
‫ڑھکیووہیئویھت۔احالہکنوبجوےسووہواہرٹویکورمہضیوینبویھت۔اکیودؿو‬
‫یھبووہوڈراویئگنوٹیسورپوہنویھٹیبویھت۔آجویھبووہوڈراویئرووکواسھتوےلواجو‬
‫یتکسویھت۔رگمووہوایلیکواجانواچیتہویھت۔اینپواممووکواسوےنوسبوہیواتبای۔ و‬
‫ئ‬
‫’’ںیموذراآئٹگنٹورپواجوریہووہں۔ےھجموآےنوںیمودریووہواجےئویگو‬
‫وتورپاشیؿوںیہنووہان‘‘۔ و‬
‫’’وتواٹیبوڈراویئرووکویتیلواجٔووانوایلیکواجٔوویگوایک؟‘‘ و‬
‫’’اہںوامم۔ںیمواےلیکویہواجانواچوہںویگ‘‘۔ و‬
‫‪586‬‬
‫تہ‬
‫’’ایخؽوےسواجانواٹیب۔ایھبوںیہمتووکیئورکسو م مہیکنوانیلواچےیہوان‘‘۔ و‬
‫’’ھچکوںیہنووہاتوامم۔ہہکودایوہنوہکورپاشیؿوہنووہں‘‘۔ و‬
‫انایبویکواگڑیونشلگواابقؽواپرکویکورطػواگزمؿویھت۔رگمووہواہیںو‬
‫ںیہکوداھکیئوہنودای۔سجویکواےسوالتشویھت۔رھپووہوامدوھالؽونیسحوےکو‬
‫درابروہپواگڑیواپرکورکوےکوادرھوڑبیھ۔دجرھوزارئنیوالسؾورکےنواجو‬
‫رےہوےھت۔اہیںواکیورطػوگنلمو‪،‬ریقفواوروذجموبورطزوےکوولگویھبو‬
‫ئ‬
‫دیو۔انایبووکواےنپوولطمہبورہچےویکوالتشویھت۔رگمووہواہیںو‬‫داھکیئو ک‬
‫یھبوہنووموجدواھت۔ و‬
‫رھپووہودرابروےکوادنرویلچویئگواورورھپووہوہیودھکیورکوریحاؿورہویئگوہکوولگو‬
‫زماروےکوادنروامدوھالؽونیسحویکوربقوہپویھچبوزبسواچدرورپووھپؽواھچنورورکو‬
‫رےہوںیہ۔ربقووکوکھجورکووچےتموںیہواورواپسوڑھکےووہورکوداعںیئوامگنو‬
‫رےہوںیہ۔اکیورطػووعرںیتوعمجوںیھتواوروداعںیئویھبوامگنوریہو‬
‫ںیھت۔انایبوےئلیکوہیوبسواینواھت۔وہوڑبےوسسجتوےسوبسوھچکودھکیوریہو‬
‫یھت۔اسوےکودؽووودامغورپواکیوبیجعویسوتیفیکواطریووہےنویگل۔اسو‬
‫‪587‬‬
‫اکودؽواچاہوہکوںیمویھبوااسیورکوےکودوھکیںووت۔آرخوہیوبسوولگوویکرکنو‬
‫اسوربقوےسواینتودیقعتواکوااہظرورکورےہوںیہ۔وہودےمیھودقومںوےسو‬
‫آےگوڑبیھواوروزماروےکورساہےنوگنسورمورمویکورھجووکںووایلواجیلوےسو‬
‫یٹمچووعروتںوےکوےٹھگمجوںیموسھگورکواجیلوےسورسوکیٹورکوادنرو‬
‫اھجاکن۔ادنرورمدوںواکووجہؾواھت۔وعروتںووکوادنرواجےنویکوااجزتوہنو‬
‫یھت۔ادنروےسواےنھٹووایلوکشموووربنعویکوینیھبوینیھبووخوبشوونھتنںوںیمو‬
‫سھگورکودامغووکورطعموےئکودےوریہویھت۔دموہیشواکواکوبیجعواعملواھت۔‬
‫ااچکنوانایبووکوویںووسحمسووہا۔ےسیجووہواجویلںوےکورھجووکںوںیموےسو‬
‫ںیہنواجویلںویکوآوھکنںوںیمواھجکنورکواسواپرواکورظنمودھکیوریہووہ۔ و‬
‫اسوےنوےحملورھبووکوںیکلپوومدنوںیلووتودوواپینوےکورطقےواسویکودنبو‬
‫وکلپںوےکووکونںوےسوڈےکلھواورواگولںورپوہہبوےلکن۔ہیواسوےکودؽوےکو‬
‫دروازےورپوقشعِویقیقحویکویلہپودکتسویھت۔انایبوےنوآںیھکنووھکںیلووتو‬
‫اسورپواکیوبیجعویسورتقواکواعملواطریویھت۔اسواکودؽورھپورھبوآایواورو‬
‫وہودشتومغوےسودویاہنوواروروےتووہےئواجویلںوےسورسورکٹاےنو‬
‫‪588‬‬
‫یگل۔اکشوےتہبوےئگواورودؽوےکودنبوکاڑوےتلھکوےئگ۔وہووعروتںوےکو‬
‫رھجٹموںیمودمکھولیپوںیمواینپویتسموںیمومگویھت۔اعؾواحتلووہوہیورظنمو‬
‫دےنھکیوےئلیکویھبواینتودریوںیہنورکویتکسویھت۔ابوینتجودریوےسووہوہیو‬
‫بسوھچکوربداتشوےئکواجوریہویھت۔رھپوبجواسواونےھکوےسودردواکو‬
‫وطافؿومھتوایگووتواسویکواگنںیہودرابرورپومجوںیئگ۔اےسواگلوےسیجوابابویجوزبسو‬
‫اچدرواوڑےھوسبووسورےہوںیہ۔بسویکوابںیتونسورےہوںیہ۔دوونیتو‬
‫وعرںیتووکرسویکولکشوںیمواگوریہوںیھت۔ و‬
‫’’ںیموابابویکودویاین۔۔۔۔ںیموامدوھویجویکواتسمین‘‘۔ و‬
‫انایبواکواسراووبلھجونپوےسیجواسوےکواوکشںوےکواسھتویہوںیہکوہہبوایگو‬
‫وہ۔وہووخدووکوتہبواکلہواکلھپووسحمسورکوریہویھت۔بجواجویلںوےسواسوےنو‬
‫رسوااھٹایووتوےبواایتخرووہورکواجیلووکووچؾوڈاالواوروٹلپوزپی۔اوکشںوےسومنو‬
‫اگولںووکووپاھچن۔رھپواہجںورمدواورووعرںیتواکیوڑبےوولےہوےکوسکبووجو‬
‫لفقمواھت۔اسوںیموونٹوڈاؽورےہوےھت۔انایبوےنویھبواانپورپسووھکالاورو‬
‫نیتواچروڑبےوڑبےوونٹواکنؽورکواکیوزارئووکوامھتودےیئ۔سجوےنووہو‬
‫‪589‬‬
‫رمقوسکبوںیموڈاؽودی۔اینپواگڑیویکورطػوواسپوولےتٹووہےئووہورھپو‬
‫ئ‬
‫اؿواسدوھئٹںواؿواسںیئوابابوگنلموولوگںووکووغبرودیتھکیووہیئوآےگوڑبھو‬
‫ریہویھت۔رھپواکیواسدوھوےکواپسورہھٹویئگ۔وجوزنیمورپووبرایوڈاےلو‬
‫دوزاونںواھٹیبواھت۔اسدوھوےنواسوےکورہچےورپواکیواگنہوڈایلواورورھپو‬
‫رپےوےنکتواگل۔ و‬
‫’’اسںیئواباب۔ھچکووپوھچںووتواتبٔووےگ؟‘‘اسوےنودقرےوکھجورکو‬
‫اسںیئوابابوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’اہںووپوھچ!‘‘وانایبواسوےکورقبیویہودقوموںوےکولبوےچینوھٹیبو‬
‫یئگ۔ و‬
‫’’اسںیئوابابوایکوآپواتبوےتکسوہ م کیںکہوآھکنویکویلتپوںیمووکؿوراتہوےہو‬
‫اورووھپؽویکووخوبشواسوںیمواہکںوامسیئوےہ؟‘‘ و‬
‫اسںیئوابابواسویکوابتونسورکووھباکچنورہوایگ۔ و‬
‫‪590‬‬
‫’’ہیووتوڑبےوایگؿویکوابںیتوںیہواباب۔آپوولگنبںووکویھٹںوںیمورےنہو‬
‫واےلودوتلودنموںووکوایسیوابوتںوےسوایکوانیلودانی۔ہیووتووبرایوںیشنو‬
‫ولوگںواکواکؾوےہ۔وجوایگینوالہکےتوںیہ‘‘۔ و‬
‫’’وتوایکوآپوایگینوںیہنوںیہ؟‘‘ و‬
‫اسںیئوابابوےنوااکنروںیمورسوالہودای۔ و‬
‫’’ںیہنواباب!ومہووتواؿوےکودقومںویکواخکوےکورباربویھبوںیہنو‬
‫ںیہ۔انوابابوان‘‘۔ و‬
‫’’وتورھپوےھجمویسکواہمؿوایگینواکوہتپواتبودو۔ںیمواسوانلمواچیتہووہں‘‘۔ و‬
‫’’یبویبواتگلوےہووتویسکونگلویکوامریوےہ۔بجویہووتو‪،‬ووتوابونریو‬
‫(یلگپ)ووہیئواجیتوےہ۔ہیونگلوآگواکوہلعشوےہووجوالجوداتیوےہوااسنؿوےکو‬
‫نمووک۔نمویکونگلووچٹوےسویتلموےہ۔اتگلوےہووتوایھبواجمزویکوزنمؽو‬
‫ںیموےہ۔بجووتواسواقمؾووکوایدورکےویگووتواکیوادناھوونکاںبمہمااریوراہو‬
‫ںیمواحلئووہواگ۔وہوےہوذجابتواکوونکاں۔اہجںواجمزوےکوامرےورگواجےتو‬
‫‪591‬‬
‫ںیہ۔سبووکیئووکیئودقمروواالواسوونکںیووکوالھچگنواگلورکواپرورکواجاتوےہ‬
‫۔ویہوتقیقحوےکواقمؾوےسوآانشووہواتوےہ۔ویہوایگینوالہکاتوےہ‘‘۔ و‬
‫’’وتوایکوریماوقشعواجمزواخؾوےہواوروایکوںیمویھبواسوونکںیوںیمورگو‬
‫ئ‬
‫اجئٹںویگ؟رگموںیموواہںورگانوںیہنواچیتہ۔ںیمووخوبشونبورکووھپؽوںیموامسو‬
‫اجاناچیتہووہں۔وجوہشیمہوہشیمہواسوےکواسھتوریتہوےہ۔ںیمواَرمووہانو‬
‫اچیتہووہں‘‘۔ و‬
‫’’ہیواکؾویسکواہمؿوایگینوےکوریغبوںیہنووہواتکسویبویبواورواسووکو‬
‫اپےنوےکوےئلوداینویکوراینیگنںوایتگودانیوزپیتوںیہ۔تہبونھٹکوراہوےہورپو‬
‫اخروراوتسںواکورفسوےہ۔وخدوےسواگیبہنووہانوزپاتوےہ۔رھپواجورکوزنمؽویتلمو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫’’وتوایکویسکوایگینویکوتبحصواایتخرورکےنوےسویھبوہیوراےتسوےطو‬
‫ںیہنووہںیکسوےگ؟‘‘ و‬
‫’’اہںورھپووتوتہبوآاسؿوےہ۔اکیولپوںیمویھبوبسوزنمںیلو‬
‫آاسؿووہویتکسوںیہ۔رگموہیوبسودقمروےسواتلموےہ۔زہاروںوالوھکںو‬
‫‪592‬‬
‫ولوگںویکوزدنایگںوزگرواجیتوںیہ۔رگموزنمؽوےسورحموؾورےتہوںیہواوروھچکو‬
‫ایگینویکواگنہوزپےتویہواراقتءوےکواقمؾووکووھچوےتیلوںیہو‘‘۔ و‬
‫’’وتورھپوںیموایکورکوں۔اہکںواجورکوڈوھڈنوںووہوایگین۔۔۔۔۔۔؟‬
‫‘‘ و‬
‫’’اسوایگینویکوالتشواکواکیوآاسؿواسوراہتسوآپووکواتبوداتیووہں‬
‫۔رضحتودااتوجنگوشخبویلعووجہرییورجمنہواﷲوہیلعویکویھکلووہیئواتکبو’’و‬
‫ل‬
‫فشکوا معحوٹب‘‘واکورہوروزواطمہعلورکیتوراہورکو۔آپووکووخابوںیموایو‬
‫اجیتگوآوھکنںوےسواسوایگینویکووصرتوداھکورکواسواکوانؾویھبواتبایواجےئو‬
‫اگواوروہیولمعویئکوابرودرہاایواجےئواگ۔آپوےنواسوتینوےسواتکبواکو‬
‫اطمہعلورکانوےہوہکوںیمواانپواہدیوڈوھڈنانواچیتہووہں۔اانپورربہ۔اانپورمدش‬
‫۔سبوںیہمتوااشرہولمواجےئواگ۔سبوویہوآپویکوزنمؽواکودراشخںواتسرہو‬
‫وہواگ۔نکیلوےلہپواٹیبومتووکووخدووکودبانلوزپےواگ۔رپدہودارویووعرتواکو‬
‫رسامہیووہاتوےہواوروسجوداینوںیمواجےنویکوآپوابتورکوریہوںیہ۔اہیںو‬
‫وتوآپورہچہویھبوربہنہوںیہنورھکوںیتکس۔رسوالھکورانھکووتوتہبوویعمبوابتو‬
‫‪593‬‬
‫ئ‬
‫ےہ۔ےلہپووخدووکورشتعیوےکواقلبوانبئٹ۔رھپویسکوایگینویکوالتشوںیمو‬
‫انلکن‘‘۔۔۔۔ و‬
‫اسںیئوابابوےنواتبای۔وتوانایبوےنورپسووھکؽورکواےسواینزوھجمسورکوھچکورمقو‬
‫دی۔ابواسواکورخودااتودرابرواجےنووایلوڑسکورپورٹؿورکوایگواھت۔ و‬
‫دصرودروازےوےکورقبیویہواےسوکبواٹسؽوےسوہیواتکبودایتسبووہو‬
‫یئگواورووہووںیہوےسویہورھگویکورطػووہویل۔درابرورپوانواجیکس۔اشدیاسو‬
‫ےئلوہکووہورپدےوےسوآزادویھت۔رھگوچنہپورکواسوےنواتکبواکواطمہعلو‬
‫رشوعوایک۔ایھبوکتواسوےکووحاسورپرضحتوامدوھالؽوےکودرابرویکو‬
‫وخوبشواورواسںیئوابابویکوابںیتوطلسموںیھتواوروواسپورھگوآےتووہوےئورٹو‬
‫کفیواکوالیسب‪،‬ودنلبوووابالوامعرںیتو‪،‬اگنہہموزیخوزدنیگووہواؿوامتؾوزیچوںو‬
‫ےسوےبوربخواینپووسوچںوےکودنمسروںیمومگوریہویھت۔رھگویکواسریواضفو‬
‫مگومصواوروپچواچپویسووسحمسووہوریہویھت۔یسکوزیچوںیمووکیئوششکوہنو‬
‫ریہویھت۔معپ رکرویکوایدوےنویھبووکیئودشتوںیہنوڑکپیویھت۔رھپوبجومعپ رکرو‬
‫یکواکؽوآیئ۔ و‬
‫‪594‬‬
‫’’ایکوابتوےہواجؿ؟وتعیبطوکیھٹوےہواہمتری؟وآجوہنووکیئوحبصوریخبو‬
‫میکش‬
‫اکو جوواوروہنووکیئواکؽ۔وسوریہویھتوایک؟‘‘ و‬
‫’’ںیہنومعپ کرروںیموایگرہوےجبواجگویئگویھتواورایھبوایھبوآداھورہشو‬
‫وھگؾورکوآیئووہں۔ایلیکویہوڈراویئگنورکیتوریہ‘‘۔ و‬
‫’’اوووہوریختیویھتوےھجموالبوایلووہات‘‘۔ و‬
‫ئ‬
‫’ںیہنوںیمواہنتورانہاچیتہویھت۔ابوارگوآووکسووتوےلچوآئٹ‘‘۔ و‬
‫’’کیھٹوےہوںیمودووےٹنھگوکتوچنہپوراہووہں۔اوےکوابےئ‘‘۔ و‬
‫انایبوےنوالمزہمووکواچےئوالےنوےکوےئلواہکواورواےسوہیویھبوہہکودایوہکو‬
‫امامووکوریمےوآےنواکواتبودو۔رھپووہوواشوروؾوےسواتزہودؾووہورکواےنپو‬
‫رمکےوںیموآیئ۔آےنیئوےکوروربووکھجورکواینپوآوھکنںوںیمواانپوسکعو‬
‫داھکیاورورھپوڈیبورپوہیکتوڑھکاورکوےکواسوےسوکیٹواگلیئواورواتکبوفشکو‬
‫ل‬
‫ا معحوٹبویکوورؼورگداینورکےنویگل۔اضمنیمویکوٹسلودیھکی۔رھپورشوعو‬
‫یکووطسرواکواطمہعلورشوعوایک۔اتکبواکواسراورٹیمویہواسوےکوےئلواینواینواورو‬
‫بیجعواسواھت۔وہوھچکوھجمسوںیہنواپوریہویھتوہکوہیوایکواھکلوےہ۔رھپویھبواسو‬
‫‪595‬‬
‫ےنوآےگواوروآےگواحفصتواُےٹل۔یئکوہگجوےسودنچورطسںیوزپںیھ۔رھپو‬
‫اکیوہگجوبجواسوےنوزپاھ۔ و‬
‫اےنپودصقمویکوالتشورکےتورکےتووتووخدویہومگووہوایگ و‬
‫وجووبدنودنمسروںیمولمویئگووتوابواےسوالتشووکوؿورکے و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫رطقہوالمووجوومجووتودنمسرووہوایگ و‬
‫اعقشوالمووجوومتوےسووتودنلقرووہوایگ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫اپینواکواکیورطقہواگلورکوایلواجےئووتواسویکووکیئودقرووزنمتلوںیہنو‬
‫وہیت۔رگموبجووہورطقہودنمسروںیموکنیھپودایواجےئووتورھپووہورطقہوںیہنو‬
‫راتہودنمسرووہواجاتوےہ۔انایبوےکودامغواکواکیواوروورؼوڑھپڑھپاای۔سجو‬
‫رپودرجواھتوہکوارگورطقہودنمسرونبواتکسوےہووتوآھکنویکویلتپواسرےواہجںو‬
‫اکوسکعویھبووتونبویتکسوےہ۔وہودجرھواُےھٹویگواسےنمواکواسراورظنمواسو‬
‫ںیموامسواجےئواگ۔رھپوہیویلتپووتوہنووہیئ۔ہیواسراواہجںوٹیمسورکووگدوںیمو‬
‫‪596‬‬
‫ےئلویھٹیبوےہ۔ہیوآھکنوےکوادنروامسایووہاواکیوومعمیلواسذراواکیوابرکیو‬
‫اسوہطقنوانتکورپوارسارواورواقلبووتہجوزیچوےہ!وہیویلتپوامتاشوڑباوریغوومعمیلو‬
‫ےہ۔ و‬
‫ذراویسویلتپواسرےواہجںووکودھکیوریہوےہورگمووخدوپھچورکویھٹیبو‬
‫ےہ۔یسکووکوداھکیئویہوت مہ کیںددیتی۔اسںیئوابابوےنواہکواھت۔ و‬
‫’’سجوےنووھپؽویکووخوبشواوروآھکنویکویلتپوےکورازووکواجؿوایل۔وہو‬
‫السیتمووکواچنہپواورووجوانواجؿواکس۔وہورحموؾووووکحمؾوراہ۔وہوےنتکووخشوتمسقو‬
‫ولگوںیہ۔وجوریغوومعمیلورازوںواکووھکجواکنؽورکواؿواکووصحؽورکےتوںیہو‬
‫اوروایگینونبواجےتوںیہ۔دااتویلعووجہرییوتہبوڑبےوایگینوزگرےو‬
‫ںیہ۔ڑبےورگویکوابتورکےتوںیہ۔رگمواؿویکوھجمسوںیہنوآات۔ہیویسکوایگینو‬
‫ےنوےنتکورازویکوابتواتبیئوےہوہکوملعواتکوبںوںیموںیہنووہات۔میلعتواتکوبںو‬
‫ںیمودیقوےہ۔ملعوونیسںوںیموراتہوےہواوروہنیسوہبوہنیسواوروںووکولقتنمووہاتو‬
‫راتہوےہ۔میلعتوینتجویھبووہوہیوزدنیگوزگارےنواکونفواھکسیتوےہواوروملعو‬
‫‪597‬‬
‫زدنیگواکووہفمؾواتباتوےہ۔ایسوےئلومیلعتواوروملعوںیموزنیموووآامسؿواکورفؼو‬
‫ےہ‘‘۔انایبومعپ رکروےسوایسوابتورپوثحبورکوریہویھت۔ و‬
‫’’میلعتوےکوریغبوااسنؿواکیواجونرویکورطحوےہوانایب۔اجلہو‪،‬ونگارو‬
‫اوروےبوینعم۔وجومیلعتوایہتفووہاتوےہ۔وہورہوزیچواکوملعوراتھکوےہ۔میلعتواورو‬
‫ملعواکیویہوزیچواکوانؾوےہ‘‘۔ و‬
‫’’ںیہنومعپ کرروںیمواسوابتووکوںیہنوامیتن۔رعموػواشرعووارثواشہو‬
‫ےکودہعوںیموانووکیئووکسؽواھتوانواکجل‪،‬وانووکیئوویوینریٹس‪،‬وہنویہواسوےنو‬
‫ںیہکوےسووکیئوڈرگیواحلصویک۔رھپویھبواسوےنوریہووارثواشہویسیجو‬
‫اشاکہرواتکبویھکل۔وجورصػواوررصػوملعواکووعیسوزخاہنواےنپوادنرو‬
‫وموجدوریتھکوےہ۔آجواجنپیبوںیموامیواےورکےنوواالواطبلوملعوبجوکتو‬
‫وارثواشہووکوںیہنوزپاتھ۔بتوکتواےسوامیواےویکوڈرگیوںیہنویتلم۔ و‬
‫ملعواوکسولںواوروویوینرویٹسںوےسوابرہوآزادواضفٔوںوںیموراتہوےہ۔میلعتو‬
‫اتکوبںواورویمیلعتواداروںوںیمودیقموریتہوےہ۔سجورطحومیلعتواحلصو‬
‫رکےنوےئلیکوااتسدویکورضورتووہیتوےہ۔ایسورطحوملعواحلصورکےنوےئلیکو‬
‫‪598‬‬
‫یسکوایگینویکورضورتووہیتوےہواوروہیواتکبواکیوایگینویکوقیلختوےہ۔مہو‬
‫لکوواہںواجںیئوےگ۔ںیموںیہمتوداھکٔوںویگوہکوواہںوایکوداینویجسوےہ؟مہو‬
‫سکواہجںوںیموآابدوںیہ؟ںیمووتوھجمسوریہویھتوہکوسبواکر‪،‬ووکیھٹو‪،‬ےلگنب‪،‬و‬
‫وسانو‪،‬اچدنی‪،‬واھکان‪،‬وانیپو‪،‬وھگانم‪،‬واوجناےئورکان۔سبوہیوزدنیگوےہ۔رگموںیہنو‬
‫معپ کرروالصوزدنیگووتووہوےہ۔اہجںوااسنؿووکواینپوتقیقحواکوہتپواتلچو‬
‫ےہ۔اےنپووہےنواکوااسحسووہاتوےہ۔اےنپوادنروےپھچوزخاونںواکوادراکو‬
‫وہاتوےہ۔اہجںوروحووکویئنوزدنیگویتلموےہ۔مہووتواکیوونصمیعویسوزدنیگو‬
‫رسبورکورےہوںیہ۔اپشلوزدہوزدنیگ۔تقیقحورھبیوزدنیگوےہ۔ےسیجولتیپو‬
‫رپووسےنواکورگنوڑچاھووہ۔وہوزدنیگواخصلووسےنویسیج۔تقیقحورھبیو‬
‫زدنیگوےہ‪،‬ووجواسدیگوںیمویپھچوےہووجوایٹکوںیموریتہوےہ۔آھکنوںیمویجسو‬
‫یلتپویکورطح۔وھپؽوںیمویسبووخوبشویسیج‘‘۔ و‬
‫رھپوبجواےلگوروزوانایبومعپ رکرووکاسوھتوےئلورضحتودااتوجنگوشخبویلعو‬
‫وجہرییوےکوزمارورپواحرضیودےنیویچنہپ۔وتومعپ رکروےئلیکواہیںویکواسریوداینو‬
‫یہویئنویھت۔انایبووکوڈیلزیوٹیگورپووھچڑورکومعپ رکرورمداہنوٹیگوےسودرابرو‬
‫‪599‬‬
‫یکوامعرتوںیمودالخووہا۔واہںواچرووسوزارئنیویکوڑیھبویھت۔اکیوےلیمواکو‬
‫امسںواھت۔ووضوےکودعبوزماروےکوربآدمےوںیموریھکوااملریوےسورسوہپو‬
‫وٹیپوینہپواورورھپواطقروںیمواےسوزماروکتواجانوزپا۔ و‬
‫وہواہیںوےکوامتؾورتورطہقیواکروےسوایبنجواھت۔سبووہووتودورسوںووکواکیپو‬
‫رکوراہواھت۔ارگواےسوانایبواہیںوانوےلورکوآیتووتووہویھبکوادرھواکورخوہنو‬
‫رکات۔اےسوہیوبسوبیجعوداھکیئودےوراہواھت۔رھپوبجواسوےسواےلگو‬
‫صخشوےنوزماروےکورساہےنوکھجورکواہھتوڑباھےئواوروزمارووکووھچورکو‬
‫ادبوےسووبہسودایووتوواہںواچرووسورھکبیورطعمویسووخوبشوےنومعپ رکرووکواےنپو‬
‫اصحروںیموےلوایل۔اسوےکودامغوںیموےسیجواکیواہبرواکووھجاکنواسورکٹاایو‬
‫وہ۔وہویھبوآےگواکھج۔زمارورپویجسو‪،‬ریمشیواچدرواورواسورپورھکبیواتزہو‬
‫الگوبںویکوایتپںویسورسکورکواسوےکواہوھتںورپوآںیئ۔رھپوبجووہوزمارو‬
‫رپورمدقواکووبہسوےلوراہواھت۔وتواسورپواکیووودجاینویسوتیفیکواطریو‬
‫وہےنویگل۔ و‬
‫‪600‬‬
‫زمارواکورشمیقوہصحووجووعروتںوےئلیکووصخمصواھت۔انایبوواہںوادبوےسو‬
‫رسواکھجےئووموجدویھت۔اہیںوآےتویہواسورپواکیوونجینویسوتیفیکواکاو‬
‫اسحس‪،‬واکیوبیجعویسووخیش‪،‬واکیوااجنینویسوراتحواوروروحووکورساشرو‬
‫رکودےنیووایلوامطتینویکووھپارویسودؽووودامغورپوربیتسووہیئوگلوریہو‬
‫یھت۔اسوےنوکھجورکوزمارووکووبہسودای۔ھچکواثےینوآںیھکنوومدنےویکھجو‬
‫یسوریہ۔رھپوالگوبںوےسورھباوٹکیپوزمارورپوااھچؽواسودای۔ و‬
‫راتواےسووخابوںیمویسکوزبسووپاشکوواےلوزبرگویکوزایرتووہیئو‬
‫یھت۔وجواسوےکودؽورپوشقنووہویئگویھت۔سبواکیویکلہویسوکلھجواےسو‬
‫داھکیئودیویھت۔ایسوےئلووہوآجواہیںویلچوآیئوہکوسجواتکبویکودنچو‬
‫وطسروزپھورکووخابوںیمووکیئویتسہوآویتکسوےہ۔وتواسوےکودرابروںیمو‬
‫احرضیودےنیوےسونکمموےہ۔ےھجمووہویتسہولمواجےئووجولمکموایگینووہواورو‬
‫ےھجمواینپوتبحموںیمووبقؽورکےل۔ابووہووتسؿوےسوگلورکوزمارورپواگنںیہو‬
‫امجےئوڑھکیویھت۔ولگودویاہنوواروزمارورپولگواپیشورکورےہوےھت‪،‬وبےسو‬
‫‪601‬‬
‫ےلورےہوےھت‪،‬داعںیئوامگنورےہوےھت۔اےسیوگلوراہواھت۔ےسیجواسراوزامہنو‬
‫اہیںوالچوآایووہ۔وپرےورہشویکووعرںیتواورورمدواہیںوعمجووہوےئگووہں۔ و‬
‫ایکوہیواسرےوولگوابابویجوےسواانپواانپوایگینوڈوھڈنوےنویکوافسرشوےئلیکو‬
‫آےئووہےئوںیہ۔ و‬
‫’’ابابویجوےھجمویھبوریمےوایگینواکوہتپواتبودووہکوںیمواسویکودایسونبو‬
‫رکواسوےسوایگؿواحلصورکوں۔آھکنوےکورپدےوںیمورےنہوواےلواکوہتپو‬
‫وپھچووکسںواورووخوبشویکووھکجورکووکسں‘‘۔ و‬
‫انایبواکیوابرورھپورسواکھجےئوزمارواکووبہسوےلورکورفایدورکےنوےکوادنازو‬
‫ںیموڑبوڑباوریہویھت۔اسورپواکیورتقواکواعملواطریواھتواورووہوھچکودریو‬
‫ےئلیکووھبؽویئگویھتوہکومعپ رکروےنواےسودلجوولٹوآےنووکواہکواھت۔اجےنو‬
‫ویکںواےسوہیووسحمسووہوراہواھتوہکوںیمویسکوااسنؿویکوآرخیوآراؾواگہوےسو‬
‫ںیہن۔ہکلبوںیمووتویسکواحرضوانرظویتسہوےسواخمبطووہںواوروریمیوابتووکو‬
‫وغبروانسواجوراہوےہ۔ےنتجوولگویھبوواہںووموجدوےھت۔یھبسواینپواینپورفایدو‬
‫رعضورکورےہوےھت۔ےبوکشوہیووہوربزگدیہوویتسہںواکوآاتسہنوےہ۔نجووکو‬
‫‪602‬‬
‫رقآؿواپکوںیمووخربخشیوانسودیویئگوہکواںیہنوروزورشحمویھبوہنووکیئووخػو‬
‫وہواگواوروانومغ۔ و‬
‫معپ کررویکوابروابرواکؽوآوریہویھت۔بتوانایبوےنواےسواےنپوآےنویکواالطعو‬
‫دیواوروواسپوولےنٹوےسولبقواسوےنورھپوےسوابابویجوےکورچونںووکو‬
‫وھچےنوےکوادنازوںیمواہھتوالیھپورکورسواکھجای۔رھجوےکویکواجیلووکووچامواورو‬
‫ہنواچےتہووہےئویھبوواسپولچودی۔ و‬
‫سکودقرووکسؿواھتواہیں!۔ادنرواکواسراوابغروںیہکواکوفرووہوایگواھتواوروروحو‬
‫یکورہگایئوںیمواکوبیجعوےسورسورویکوذلتورساتیئورکویکچویھت۔ و‬
‫رھپووتوانایبواکواہیںوآانومعمؽونبوایگ۔اتکبواکواطمہعلویھبواجریواھتواورو‬
‫یھبکودااتودرابرو‪،‬یھبکوامدوھالؽ‪،‬ویھبکوایمںوریمواورورھپویبویبواپدکانمواکو‬
‫زمارووتواسویکووصخیصووتہجواکورمزکواھتوہکووہواکیووعرتووہورکوایگینو‬
‫نبویکچویھت۔اسوےئلوانایبوبجویھبوواہںواجیت۔زماروےکورساہےنوھٹیبو‬
‫رکوںیکلپوومدنےورماےبقویکووصرتوںیمویھٹیبوریتہواورورواحینونیکستواکو‬
‫‪603‬‬
‫اسامؿوایہمورکیت۔ہیورماہبقورکانویھبواسوےنوزریواطمہعلواتکبوےسواھکیسو‬
‫اھت۔ و‬
‫ِِودنیوےسوڑبیورتبغووہویئگ۔وصتػواکووشؼ‪،‬اہمؿوایگینو‬
‫اےسوزبراگؿ‬
‫ولوگںواکوذترکہواؿوےکواامیؿوارفوزووااعقتونسورکواسوےکوذوؼوںیمو‬
‫اوروااضہفووہواجات۔معپ رکروانایبویکواسورسرگویمںوےسوانالںووتوہنو‬
‫اھت۔اےسوہیوبسوھچکوااھچویھبواتگلواھت۔رگمواسوےکووشؼوںیمودشتوہنو‬
‫یھت۔سبوریمسواسواگلٔوواھت۔ہکبجوانایبووتووپریورطحواسورگنوںیموریگنو‬
‫اجویکچویھت۔ و‬
‫رھپوبجورسیتیوابرویھبواےسواکیوزبرگونجواکوانؾویبنوادمحوانزودنلقرواھتو‬
‫اوروعلضولصیفوآابدوےکوزندکیووینچٹوروڈورپوربانہلورشفیوںیمواؿوےکو‬
‫نکسمویکواشندنیہویکویئگ۔انایبوےنوواہںواجےنواکوہلصیفورکوایلواورومعپ رکرووکو‬
‫اےنپواسھتواجےنویکودوعتودی۔معپ رکروےنووخبیشواسھتواجےنویکواہیمو‬
‫رھبی۔رھپووہودوونںوربانہلورشفیوےئلیکواعزؾورفسووہےئ۔ایبنجورفسو‬
‫اھت۔رھپویھبواچرووٹنھگںویکوڈراویئگنوےکودعبوزنمؽوکتوچنہپوےکس۔ڑسکو‬
‫‪604‬‬
‫ےکوابںیئوانکرےوزمارورضحتویخسودبعاﷲودنلقرواقدریووموجدوےہ۔وجو‬
‫رضحتوالعہمواابقؽوےکویھبوریپورمدشوںیہ۔اؿوےکوےٹیبورضحتویبنوادمحو‬
‫انزودنلقرواکویھبوابووںیہوزماروےہ۔اؿوےکوزماروںورپوڑبےوڑبےورببو‬
‫ریشو‪،‬ومرواوروخطبوےکوےمسجمووموجدوںیہ۔ڑباواسووجھکرواکودرتخواکیوڑباواسو‬
‫لپیپواکوڑیپوزارئنیوےئلیکویلھکواچردویاریوںیمورمکوںویکواطقرونجوےکواسھتو‬
‫ربوآدمہووموجدوےہ۔زمارواوروزارئنیویکووحیلیوےکوےھچیپوآپورساکرویکو‬
‫راہیشئووحیلیووموجدوےہ۔اکیفواشکدہوہگجوابرہوالؿویکووصرتووموجدو‬
‫ےہ۔وجوآےنوواےلوامہمونںواوروزارئنیویکواگڑایںواپرکورکےنوےکواکؾو‬
‫آیتوےہ۔معپ رکروےنویھبوایسوالؿوںیمولپیپوےکوڑیپوےلتواگڑیواپرکو‬
‫یک۔دورہپواکیوےجبواکووتقواھت۔اہیںورہووسورہگیواخومیشوربسوریہو‬
‫یھت۔نیتواچروارفادوزارئنیویکووحیلیوےکودروازےورپواچراپایئںوڈاےلو‬
‫وموجدوےھت۔معپ کررواؿوےسواجورکوالمواورورضحتویبنوادمحوانزوےسوےنلمویکو‬
‫وخاشہواکوااہظروایک۔اںیہنووحیلیوےکوامشیلووکےنوںیمووصخیصوٹسیگوروؾو‬
‫ںیمواچنہپایوایگ۔اچیٹوواشوروؾوےسودوونںوےنووخدووکورفشیوایک۔اؿوےئلیکو‬
‫‪605‬‬
‫اپینوےکواسھتواسھتواچےئواوروٹکسبوشیپوےئکوےئگ۔دوونںوےنوہیوزیچںیو‬
‫اکیوزبرگواکورگنلوھجمسورکوڑبےووشؼوےسوونشوںیک۔رھپواسویتسہویکو‬
‫آدمووہیئ۔سجوےسوےنلمواکوانایبووکونیتوابروااشرہویھبووہاواھتواورواسو‬
‫یتسہویکووخابوںیموزایرتویھبورکوایئویئگویھت۔ و‬
‫انایبوےنویلہپورظنوںیمویہواچہپؿوایلوہکوہیوویہویتسہوےہ۔اہجںوےھجمواجیھبو‬
‫ایگوےہ۔دوونںوےنوآےگوڑبھورکواپٔوںووھچورکوڑبےوادبوےسوالسؾو‬
‫رعضوایک۔آپورساکروےنودوونںوےکورسوہپودتسِوتقفشوراھکواوروےنھٹیبو‬
‫اکوااشرہودای۔انایبووجورسوےسواپٔوںوکتووخدووکواچدرںیموےٹیپلووہےئویھتو‬
‫ٹمسورکوھٹیبویئگ۔ و‬
‫آپوولوگںواکورفسوشیکوراہو؟ووکیئوفیلکتووتودروشیپوںیہنوآیئوآپووکوآےنو‬
‫ںیم۔‘‘ووپاھچوایگ۔ و‬
‫’’ںیہنووضحرومہوتہبوازییوچنہپوےئگ۔ابابویج!مہوالوہروےسوآےئو‬
‫ںیہ۔ںیموانایبواوروہیومعپکررریمےورتیگنموںیہ۔دلجویہومہورہتشوازدواجو‬
‫ںیموکلسنمووہےنوواےلوںیہ۔امہراوقلعتواکیواٰیلعوہقبطوےکواخدناؿوےسو‬
‫‪606‬‬
‫ےہ۔مہودوونںورعہصودرازوےسواجمزویکوزنمںیلووبعرورکورےہوںیہ۔ابواجو‬
‫رکوواصؽویکوادیمودنبیھوےہ۔مہوےلھچپودنچووتفہںوےسواکیواسںیئوابابو‬
‫ےکووتوطسوےسواکیویئنوذلتوےسوآانشووہےئوںیہ۔سبوایسویکوبلطو‬
‫چنیھکورکوآپوےکواپسوےلوآیئوےہوںیمہ۔ابابویجومہوآپویکوتبحصواایتخرو‬
‫رکانواچےتہوںیہ۔آپووکومہواانپوایگینومیلستورکےنوآےئوںیہ۔اانپورربہواورو‬
‫اہدیوانبےنواکوارادہورےتھکوںیہ۔سبوابابویجوںیمہواےنپودتسِوتقفشوںیمو‬
‫ہگجوانعتیورفامودںی۔تہبوادیمںیوےلورکوآےئوںیہواورواہیںوےسوامویسو‬
‫ولٹورکوںیہنواجانواچےتہ۔ایکوآپوںیمہوایگؿویکوکیھبودںیوےگواورواینپو‬
‫الغیموںیمورےنھکواکورشػوںیشخبوےگ؟‘‘انایبوےنواسریوابںیتواکیویہو‬
‫اسسنوںیموہہکوڈاںیلواورومعپ رکرواسھتواسھتورگدؿووکوارقاروںیموشبنجو‬
‫دےورکواسویکواتدیئورکاتوراہ۔ و‬
‫’’آپویکوآدموےسوںیمہوےبودحووخیشووہیئوےہ۔وےسیوںیمہوآپو‬
‫یکوآدمویکواالطعولمویکچویھت۔مہووطبرواخصومعپ کررواصبحواکورکشہیواداو‬
‫رکانواچںیہوےگوہکواوہنںوےنوآپوےکواسھتواہیںوآےنویکوفیلکتووگاراو‬
‫‪607‬‬
‫یک۔ہیوڑبےودقمرواوروبیصنویکوابتوےہوہیواعسدتویسکویسکووکوبیصنو‬
‫وہاورکیتوےہواٹیب۔آپواکوقلعتوسجواٰیلعووساسیٹئوےسوےہ۔واہںووتوایسیو‬
‫ابوتںووکوتہبومکواگنیہوےسوداھکیواورواھجمسواجاتوےہ۔رپدہوداریوےسوآزادو‬
‫اعمرشےوےکوےقبطووکوذمبہواورورشتعیوےکوانؾوےسویہوارلیجووہےنو‬
‫یتگلوےہ۔رگموبسواﷲویکوولخمؼوےہ۔ہیوزبراگؿودنیوبسووکوزعتویکو‬
‫اگنہوےسودےتھکیوںیہ۔امہرےوزندکیودنہو‪،‬وھکس‪،‬وملسم‪،‬واسیعیئوبسوارشػو‬
‫اولخملاقتوےکوزرمےوںیموآےتوںیہواوروویںووھجمسوہکواﷲوےنوآپووکو‬
‫ادنریھےوےسوروینشویکورطػوالےنواکوالہواھجمسوےہواوروںیہمتواقمؾو‬
‫اراقتءووجوتہبووخشوبیصنوولوگںواکودقمرواتنبوےہ۔اسوڈرگورپوآپووکو‬
‫آےنواکووعشرواشخبوےہ۔بسوےسوےلہپورحاؾواوروالحؽویکوزیمتواکواجاننو‬
‫رضوریوےہ۔اپکواوروانواپک۔اجزئواوروانواجزئواکواجاننووتورہوااسنؿورپووےسیو‬
‫یھبورفضوےہ۔رھپواسوےکودعبواﷲوےکووضحرودجسہورکان۔وجوراتحووجو‬
‫وکسؿواورواانیمطؿودجسےوںیمورسورےنھکوےسواتلموےہ۔وہویسکوڈیمنسیویسکو‬
‫‪608‬‬
‫ارسکیاسزئوےسوںیہنواتلم۔اعزجیواوروااسکنریوےسودجسہورکانویہودنبیگوےہو‬
‫اورواسودنبیگوںیمودوواہجںویکوزدنیگوےہ۔ و‬
‫بجوآپووکودنبیگوںیموذلتوےنلموےگلویگووتوآپویکوروحووکورقاروآےئو‬
‫اگ۔بتوآپورپوہیوبسورازوایعںووہےنوںیگلوےگ۔ابابووضحرورھپوایکومہو‬
‫آھکنویکویلتپواکورازواجؿوںیکسوےگواوروالگبوںیمووخوبشواہکںووپدیشہو‬
‫ےہ؟‘‘انایبوےنوسسجتوےسووپاھچ۔ و‬
‫’’ہیواسریورزمویکوابںیتوںیہ۔سبواؿووکودیشکورکانوزپاتوےہ۔ےسیجو‬
‫آپووکوہیووتوولعمؾوےہوانوہکودیہ‪،‬یسلو‪،‬نھکمواورویھگوہیوبسوزیچںیودودھو‬
‫ےسوربوآدمووہیتوںیہ۔رگموہیوامتؾواحلصورکےنواکواکیورپاسسووہاتو‬
‫ےہ۔ارگووکیئوآپوےکواسےنمودودھواکوایپہلورھکورکووخاشہورکےوہکوہیو‬
‫دودھوےہ۔آپواسوےسونھکمو‪،‬یھگ‪،‬دیہواورویسلواکنؽورکوےھجمودو۔وتوایکو‬
‫آپواکنؽورکودےوںیکسوےگ۔ںیہنوان۔بجوکتواسودودھووکورگؾورکو‬
‫ےکواسوںیمودودھویکوولبیئووہیئویسلویکواٹھکسواکوچمچورھبورکوںیہنوڈاںیلو‬
‫ےگ۔بتوکتووہودودھویہوزپاورےہواگ۔رگموبجواےسواٹھکسویکوتبحصو‬
‫‪609‬‬
‫احلصووہویگووتووہووفراومجواجےئواگواوروحبصوکتودیہویکولکشواایتخرورکو‬
‫ےلواگ۔رھپودیہووکوولبورکونھکمواورونھکموےسویھگوربآدمووہواجےئواگ۔ایسو‬
‫رطحوبجوآپواسفنینووخااشہتووکورتکورکوےکودجسےوںیموذلتو‬
‫احلصورکوںیلویگووتورھپویسکویکوتبحصوآپووکوتقیقحوےسوآانشورکےنواکو‬
‫ایگؿواطعورکےویگ۔رگمواسوےکودعبوآپووکودودھویکورطحومجورکورانہو‬
‫وہواگ۔بتویہوآپویکواحتلودبےلویگواورآپوھچکواورورگنواایتخرورکو‬
‫وکسوےگ‘‘۔ و‬
‫ہیواکیواہمؿوایگینوےکواافلظوےھت۔وجومعپ رکرواوروانایبووکواھجمسےئواجورےہو‬
‫ےھت۔ و‬
‫’’آپوںیمہواینپوتقفشوےسوونازودںی۔مہوااشنءواﷲورضوروآپو‬
‫ےکورہومکحویکولیمعتورکںیوےگ۔‘‘وانایبوےنواہنتیواعزجیوےسورعضو‬
‫ایک۔بتواؿودوونںووکودرابرودنلقرورپورضحتویخسودبعاﷲورپواحرضیودےنیو‬
‫اکومکحوالمواوروھچکودریوواہںوزماروےکورقبیورماےبقوںیموےنھٹیبووکواہکو‬
‫‪610‬‬
‫ایگ۔معپ رکرواوروانایبورمکےوےسوربآدمےووہےئواورودرابرویکودنچو‬
‫ڑیسایھںووبعرورکوےکوادنروےچنہپ۔زماروزبسوالغػوےسوڈیکھویھت۔ و‬
‫اہنتیوادبوےسوکھجورکووبہسودایوایگ۔افہحتووخاینویکویئگواورورھپومعپ رکرویھبو‬
‫انایبووکواکیپورکےتووہےئوےچینویھچبواٹچیئورپورماےبقویکواحتلوںیموھٹیبو‬
‫ایگواوروآںیھکنوومدنوںیل۔رگمومعپ کررووکوہیوڑباوبیجعواسواگل۔دنچواثےینودعبو‬
‫یہواسوےنوآںیھکنووھکؽودںی۔اہیںورہووسورہگیورپوارسارویسواخومیشو‬
‫ربسوریہویھت۔معپ رکرویکورظنںیوھچکودریوکتواسوےکورہچےورپویمجو‬
‫رںیہ۔اسوےنواکیوابرورھپوںیکلپودنبورکوےکواسویکودیلقتویک۔اسویکو‬
‫امستعوںیموںیہکودوروروڈوےسوزگریتورٹکفیویکوآوازووگیتجن۔رھپواےسوابرہو‬
‫یسکوڑیپوہپواکںواکںورکےتووکےویکوآوازوانسیئودیتی۔رھپوانساٹورپویسکواگڑیو‬
‫ےکواہرؿویکوآواز۔رھپورہگیواخومیش۔۔انساٹ۔۔وکےویکوآوازواورودنلبو‬
‫وہیتووہیئوےسیجواسویکواخومیشوےکولسلستووکووجنھجڑیتووہیئولخمووہوریہو‬
‫وہ۔رگمووہودبوتسرواستکواھٹیبوراہ۔دؽویکودڑھنکواسوےکواکونںوںیمو‬
‫دکھودکھوارھبےنویگل۔ و‬
‫‪611‬‬
‫رھپودبؿوےکوادنروےسوارھبےنووایلودڑھںینکواسویکوامسوتعںووکواتمرثو‬
‫رکیتووہیئوزگرےنوںیگل۔اےسواگلوےسیجواسوےکومسجوںیمویئکوںینیشمواکیو‬
‫اسھتوورکورکوریہووہں۔وہواؿوآوازوںویکورطػووتمہجواھت۔اسویکو‬
‫اسںیسنواؿوآوازوںورپواحویووہےنویکووکششوںیموںیھت۔وہوہحملوہبوہحملو‬
‫اؿودیھکیوآوازوںوےکواموحؽوںیموڈواتبوایگ۔وہواسریوآوازںی‪،‬ووہواسریو‬
‫دڑھںینکولمورکواینپواینپوزابؿوںیموھچکوہہکوریہوںیھت۔ےسیجویسکودمرےسو‬
‫ےسوآےنووایلووچبںوےکوزپےنھویکوآوازںیوارھبوریہووہں۔ادنرویکو‬
‫آوازوںواکووشرورباپواھت۔دنپرہوٹنمواکورعہصوتیبواکچواھت۔دووااسنؿواکیو‬
‫دورسےوےکواپسووموجدوےھت۔رگمودوونںواکیودورسےویکواحتلوےسو‬
‫ےبوربخوےھت۔اؿوےکوادنرورباپووہےنوواالووشرویسکواکیویہوظفلویکورکتارو‬
‫رکوراہواھتواورورھپواؿوےبورطبودصأوںوےنووکرسویکولکشوںیموےلہپواہووہ…و‬
‫یلووہ…ویلووہ…والواہویل…ویلواہو۔یسیجووشروامنوآوازوںویکووصرتواایتخرورکو‬
‫یل۔معپ رکرواکیفوڈرٹسبووہےنواگل۔اکیکیواسوےنووبالھکٹہوںیموآںیھکنو‬
‫وھکؽودںی۔لپورھبوںیمواسراورظنمویہودبؽوایگ۔ابرہویکوآوازوںوےنوادنرو‬
‫‪612‬‬
‫ےکووشرووکومتخورکوڈاال۔انایبواینپوہگجووجںویکووتںواستکواحتلوںیمو‬
‫داینووواماہیفوےسوےبوربخویھٹیبویھت۔ابواسویکووھٹڑیواسویکواھچیتوےسو‬
‫اجویلمویھت۔معپ رکروےنوداںیئوابںیئورگدؿووکورحتکودیواوروےنھٹیبواکوزاوہیو‬
‫دبتلیوایک۔اےسواکیوبیجعویسوےبوینیچواوروااتکٹہویسووسحمسووہوریہو‬
‫یھت۔ و‬
‫ہکبجوانایبواےنپوادنرویکوداینوںیمووھکویکچویھت۔اسوےسولبقووہویبویبو‬
‫اپدکانموےکودرابرورپواکیفودریوکتورماےبقویکورپسٹکیورکویکچویھت۔رگمو‬
‫آجواہیںواسویکوتیفیکویہواورویھت۔وہوےسیجویہورماےبقویکواحتلوںیمو‬
‫یھٹیب۔فلتخموآوازوںوےنواسویکووقتوامستعواورودامغووکواینپورگتفو‬
‫ںیموےلوایل۔ و‬
‫اکیفودریوکتواؿوانمگؾویسودصأوںواکووشرورباپواھت۔رھپوہیوآوازںیوےنٹبو‬
‫ںیگل۔سیبوٹنمواکودوراہینوزگرواکچواھت۔بجواؿودصأوںوےنووظفلںویکو‬
‫وصرتواایتخرویک۔اہ۔۔۔وہ۔۔۔دکھودکھ۔۔۔یلووہ۔۔۔یلووہ۔رھپوالو‬
‫وہ۔۔۔الووہ۔۔۔وھپوال۔۔۔وہ۔۔۔وہل‬
‫‪613‬‬
‫۔۔۔وہل۔۔۔اہل۔۔۔اہل۔۔۔اہل۔۔۔الوہ۔۔۔الووہ۔۔۔ال‬
‫۔۔۔وہ۔۔۔ال۔۔۔وہ۔۔۔رھپوﷲووہ۔۔۔ﷲووہاورورھپواﷲووہ۔۔۔اﷲو‬
‫وہ۔۔۔۔اﷲووہ۔ںیمواصػوآوازوانسیئودےنیویگل۔انایبولمکمووطرورپواسو‬
‫ارغتساؼوںیموڈوبویئگواوروذلتوامسوامظعوےسودموہشووہےنویگل۔ و‬
‫ادرھومعپ رکرویکووقتوربداتشوولفمجووہےنویگل۔وتواسوےنوانایبووکو‬
‫وجنھجڑا۔ و‬
‫’’انایبوزیلپوسبورکووان۔تہبووہویئگوایر۔انایبوزیلپ‘‘۔ و‬
‫’’آں۔۔۔‘‘وہوےسیجویسکورہگیوونغدیگوںیمویھت۔رگمومعپ کرروےنواسو‬
‫یکوالکیئودوواویلگنںوںیمواھتؾورکواےسووجنھجڑواسودای۔انایبوےکووپرےو‬
‫دبؿوںیمواکیواکٹھجواسووسحمسووہا۔اسوےنورگدؿوااھٹورکواپھچکوےسو‬
‫آںیھکنووھکںیل۔ریحتوےسومعپ کررووکواھجاکن۔ و‬
‫’’ایک؟اػوامیئواگڈ۔ہیومتوےنوایکورکودایومعپ کرر۔ہیومتوےنوایکورکو‬
‫دای‘‘وہواےنپوےنٹھگوڑھکےورکوےکواسورپورسورکٹاےنویگل۔ و‬
‫‪614‬‬
‫’’ایکووہاوانایبوزیلپ؟‘‘معپ کرروریحتوےسووپھچوراہواھت۔رگمووہواہنتیو‬
‫ےبویسبویکواحتلوںیموکسسوریہویھت۔اسوےکواسرےودبؿورپورلزہو‬
‫اطریواھت۔رھپووہوآےگوڑبھورکورمودقوابمرکورپویکھجواورودشتوذجابتو‬
‫ےسووبہسودےورکورسوکیٹودای۔وہوتہبورنوسوداھکیئودےوریہو‬
‫یھت۔معپ کررورپاشیینویکواحتلوںیمواےسودےھکیواجوراہواھت۔ و‬
‫’’انایبوزیلپوایروایکووہوایگوےہوںیہمت؟اھبنسولواےنپوآپووک۔ںیہمتو‬
‫تہبواایتحطویکورضورتوےہ‘‘معپ کررواےسوایدودالوراہواھتوہکومتواہرٹویکو‬
‫ٹنشیپووہ۔‘‘ و‬
‫’’اوومعپ کررو‘‘انایبوےنورمودقوےسورسوااھٹایواورومعپ کررویکورطػو‬
‫اھجاکن۔اسویکوآںیھکنودموہشوںیھتواورووہوٹنںورپویپکپکویسواڈموریہو‬
‫یھت۔ و‬
‫’’معپ کرروآپوےنویھبواےنپوادنروےسوھچکوانس۔ںیموےن۔۔ںیموےنوانسو‬
‫ےہ۔وہواﷲووہ۔۔۔اﷲووہیکودصاوریمےودؽوےسوربآدمووہوریہویھت۔وہو‬
‫‪615‬‬
‫دؽویکودڑھنکوںیہنویھت۔وہووتواﷲووہواکوذرکووہوراہواھت۔آپوےنویھبووتو‬
‫ہیوآوازوینسووہویگ‘‘۔ و‬
‫’’ںیہن۔۔‘‘معپ کرروریحتوےسوااکنروںیمورسوالہوراہواھت۔ و‬
‫’’وتوونسوان۔یلہپوابروااسیوںیہنووہا۔ںیموہیولمعویئکوابرورکویکچو‬
‫وہں۔رگموآجوہیورمثوآورواثتبووہاوےہواورومعپ کرروہیوابابویجواکوضیفورظنو‬
‫ےہ۔ںیموےنوزپاھوےہومعپ کرروہکوداینویکوڑیھبوںیمواجٔوووتواینپواپٹکواکوایخؽو‬
‫رانھک۔ویکہکنوواہںواپٹکورتاشووہےتوںیہواوروبجویسکوایگینواورورمدشو‬
‫ےکواپسواجٔوووتودؽواکوایخؽورانھک۔ویکہکنواؿواﷲوواولںویکواگنہواہمترےو‬
‫بلقورپووہیتوےہ۔آجوھجمورپووتوریمےوابابویکواگنہوضیفوےنورکؾورکودایو‬
‫ےہ۔ریماودؽواچاتہوےہومعپ کرر۔ںیموآوھکنںویکووکرھٹیوانبوولںواورواسوںیمو‬
‫یلتپواکوگنلپواجسوولں۔رھپواےنپودؽویکودصاوےسوےننبووایلووصتریووکواہیںو‬
‫اھٹبورکووکلپںویکوکچوڈاؽودوںواورواسوےبورھگووکودصاوےئلیکوآوھکنںوںیمو‬
‫رھکوولں۔اکشوآپوےھجموانووجنھجڑےت۔دصایںوزگرواجںیتواوروںیموایسو‬
‫‪616‬‬
‫احتلوںیمویھٹیبوریتہ۔آہومعپ رکروآپوےنوےھجموذلتودواؾوےسورحموؾورکو‬
‫دای‘‘۔ و‬
‫یئھبوہیواہمتریواسریوابںیتوریمیوھجمسوےسوابالورتوںیہ۔ےھجموہیوبسوڑباو‬
‫بیجعوداھکیئودےوراہوےہ۔ینتکودریوکتوںیمواہمترےواسھتوآںیھکنودنبو‬
‫ےئکواھٹیبوراہووہں۔ےبومگنہوےسووشروےکووساوےھجمووتوھچکویھبوںیہنوانسیئو‬
‫دای۔آپوہتپوںیہنوآںیھکنوومدنورکووکاسنووخابودھکیوریہوںیھت؟‘‘ و‬
‫و‬
‫’’وخابوںیہنووہوتقیقحویھتومعپ کرر۔اکشومتواجؿوےتکسو‘‘انایبوےنو‬
‫اہکواورواھٹورکولچودی۔ و‬
‫’’آٔوومعپ کرروابابویجوےکواپسوےتلچوہ م کیںااورواؿوےسودردودؽویکودواو‬
‫امےتگنوںیہ‘‘۔ و‬
‫انایبورمکےوںیمواجےتویہوابابویجوےکودقومںوںیمودجسےویکووصرتو‬
‫ادبوےسوکھجوںیئگواورواؿوےکواہوھتںواکووبہسوےلوایلواوروروےنویگل۔ و‬
‫‪617‬‬
‫’’ایکووہاواباب۔دؽوےکورحمؾووکووتواپوایل۔ابویھبودردودؽواپےنویکو‬
‫بلطوابیقوےہوایک۔؟‘‘ابابویجوےنواانپودتسوتقفشواسوےکورسورپوراھکووتو‬
‫روحوکتوارتویئگواتریثواحیسمیئویک۔ و‬
‫’’وجوآجوریمےودؽوںیموونرواکوااجالواکمچوےہوابابویج۔اسوےنوےھجمو‬
‫وخدوےسواگیبہنورکودایوےہ۔رگموریماواسیھتوایھبوتمعنوےسورحموؾوےہ۔اےسو‬
‫یھبواےنپواگنہورکؾوےکوضیفوےسوونازودےئجیوابوابویج‘‘۔ و‬
‫’’اسوںیمودقمرواکویھبوڑباولمعودلخوےہواوروہیویھبوےہوہکووہو‬
‫وٹےٹووہےئودؽوںیمودلجیوامسواجاتوےہ۔سجویکوینتجوبلطوڑبھواجیتو‬
‫ےہ۔وہواانتویہواسوےکورقبیووہےنواتگلوےہ۔ہیووتووشؼواوروبلطویکو‬
‫ابتوےہواباب۔مہوداعورکںیوےگوہکواﷲوریتےواسیھتواکودقمروونسارو‬
‫دے۔وےسیووہوایھبواجمزویکوراہوںیموکٹھبوراہوےہ۔بجواسوےکواجمزویکو‬
‫زنمؽوےطووہویگووتورھپوایلگواسمتفواکودروےلھکواگ‘‘۔ و‬
‫’’مہوتہبودلجواجمزواکواقمؾواپرورکانواچےتہوںیہ۔دلجویہومہواسواکو‬
‫ہلصیفورکوےکوآپووکواالطعودںیوےگواوروآپویکوومشتیلوامہرےوےئلو‬
‫‪618‬‬
‫اکیویئنوزدنیگواکواغیپؾووہواگوابابویج۔مہوآپووکووخدوےنیلوآںیئوےگو‬
‫اہیں‘‘۔ و‬
‫’’اہںورضوروویکںوںیہن۔آپویکووخویشںوںیمورشکیووہورکوںیمہو‬
‫وخویشووہویگ۔سبواانتوایخؽورانھکواٹیبوہکوابومتواکیواٰیلعووساسیٹئویکواکیو‬
‫آزادوایخؽورفدوںیہنووہ۔رہواکؾواورورہوابتوںیمواسویکورحتمواکواپسو‬
‫ایخؽورانھکواہمترےوےئلورضوریووہواگ۔وجوآپویکودڑھونکںویکوآوازونبو‬
‫اکچوےہ‘‘۔ و‬
‫’’یجووضحروںیمواجیتنووہںوہکواچدرواکودقتسووعرتوےئلیکوسکودقرو‬
‫امہووہاتوےہ۔مہوہملکووگواملسمؿوںیہ۔وتوامہراوذمبہوںیمہوزدنیگوزگارےنو‬
‫ےئلیکوایکومکحوداتیوےہ۔سجوروسؽواپکوﷺوےکوامہوایتموںیہ۔وجوقشعو‬
‫یقیقحویکورزموںیہ۔اؿوےکواوقاؽواورواؿوےکوااعفؽوامہرےوےئلوےنتکو‬
‫لعشموراہوںیہ‘‘۔ و‬
‫’’اشابشواٹیب۔اﷲوےکوملعواوروقشعویبنوںیموےبوانپہوااضہفو‬
‫رکے‘‘۔ و‬
‫‪619‬‬
‫’’وتوابابویجوآپوںیمہواینپوتعیبورکوںیلوان‘‘۔ و‬
‫’’ایھبوںیہنواٹیب۔ےلہپواجمزوقشعووکواپوول۔رھپوتعیبورکوےکوںیہمتو‬
‫واصؽوقحوےسویھبوآانشورکودایواجےئواگ۔یسکویھبواکؾوےئلیکوارادہواوروتینو‬
‫رکانویہواسواکؾواکوآاغزووہاتوےہواورووہوآپورکویکچوںیہ۔ابووجںووجںو‬
‫وتقوزگرےواگ۔آپورہودقؾورپوےئنوااشکنػواورےئنورازوںوےسوآانشو‬
‫وہںویگ۔وجوآپوےکوذوؼووکودووابالورکےواگواوروآپوےکواامیؿوںیمو‬
‫یگتخپوآےئویگ۔مہواینپوقیلختودشہودنچوبتکوآپووکودےورےہوںیہ۔اؿو‬
‫اکواطمہعلورکےنوےسوہنورصػوآپوےکوملعوںیموااضہفووہواگ۔ہکلبوآپو‬
‫ملسمواوروومنموںیمواایتمزیورفؼویکواتیمہووکواجؿوںیکسویگ۔ویکہکنوملسمو‬
‫وہواجانووکیئوامکؽوںیہنوراتھک۔دارئہواالسؾوںیمودالخووہےنو‬
‫امنز‪،‬روزہ‪،‬جح‪،‬زٰوکۃویکورھبوپروادنازوںیموادایگیئورکےنوےسوااسنؿوومنمو‬
‫ںیہنونبواتکس۔ہکلبوومنموالہکےنواکووہودقحارووہاتوےہ۔وجواےنپوریپاکلمو‬
‫یکورہوابتورپواامیؿوےلوآےئواورواےسودؽووواجؿوےسومیلستورکوےل‬
‫‪620‬‬
‫۔سبوامؿواجےنوواالویہوومنموالہکاتوےہواوروومنموےکوابرےوںیمو‬
‫رضحتوالعہمواابقؽورفامےتوںیہ‪ :‬و‬
‫ہیورازویسکووکوںیہنوولعمؾوہکوومنم و‬
‫اقریورظنوآاتوےہوتقیقحوںیمورقآؿ و‬
‫رہوہظحلوےہوومنمویکویئنوآؿویئنواشؿ و‬
‫اتفگروںیمورکداروںیمو‪،‬واﷲویکووہورباہؿ و‬
‫بجوکتوملسموومنموںیہنواتنب۔بتوکتواسواکواامیؿولمکموںیہنووہاتو‬
‫اوروبجوکتواامیؿولمکموہنووہ۔اسورپولمعوریپاوںیہنووہاواجواتکس۔ااسنؿو‬
‫سجودقرواعزجیواوروااسکنریوںیموآےنواتگلوےہ۔ایسودقرواسوےکونمو‬
‫ںیمویپھچووتسکریویکووہودنبوزپایوےنلھکویتگلوےہ۔ےنگلسویتگلوےہ۔سجویکو‬
‫زہمواسوااسنؿووکواﷲواورواہللوےکوبیبحوےکورقبیورکودیتیوےہواورو‬
‫امتؾوااسنونںوےکودولںوںیمویھبواسویکوتبحموڈاؽودیتیوےہ۔قشعویبنو‬
‫ﷺوسجونموںیموارتواجےئ۔دوونںواہجںوںیمواسوےسوڑبھورکووکیئو‬
‫وخشوبیصنوںیہنووہواتکس۔بجویھبودجسےوںیمورسواکھجٔو۔اﷲویکودمحووو‬
‫‪621‬‬
‫انثورکوواوروبجویھبوداعواموگنوقشعوٰیفطصموﷺویکواﷲوےسوکیھبواماگنو‬
‫رکو۔رہواحؽوںیمواسوذاتواکوذرکورکےنوںیمووتقوزگارےنویکووکششو‬
‫رکان۔دوتلودنموںویکواسوونصمیعوزدنیگوےسوآزادووہواجٔوویگواورووبرایو‬
‫ونیشنںویکواسدیگوںیمواشنہشیہواکوفطلوااھٹٔوویگ‘‘۔ و‬
‫ابابویجوےنوتحیصنورکےتووہےئوینتکویہوابںیتواتبودںی۔وجوبسوےئلیکودیفمو‬
‫اورواومنؽوہفحتوںیہ۔اکشووکیئواسورطػودایھؿودےواورواینپواعتبقو‬
‫ونسارےل۔انایبوےنوتہبویسورمقودقنیویکووصرتوںیمووطبروذنراہنوشیپو‬
‫یک۔ و‬
‫’’رفامایوایگ۔اﷲویکوراہوںیموابٹنودو۔احدنمتجوںواورویسلفموںیمویھبو‬
‫انوامےنگنوواولںووکودایورکو۔زایدہووبقؽوایکواجاتوےہواورواسولمعوےکو‬
‫دراجتوتہبودنلبووہاورکےتوںیہ‘‘۔ و‬
‫انایبواورومعپ رکروےنوتہبوادبوےسوکھجورکوالسؾورعضوایکواورورھپواگڑیو‬
‫یکورطػودقؾوڑباھدےیئ۔ و‬
‫‪622‬‬
‫’’چسواتبانومعپ کرر۔اہیںوآانوشیکواگلوآپووک؟ریمیووتوداینویہودبؽویئگو‬
‫ےہواوروابواہیںوےسواجےنووکودؽویہوںیہنوامؿوراہ۔یجواچاتہوےہودنلقرو‬
‫ےکودروہپوزپیوروہں۔نجویکودبوتلوامہریوڑگبیویھبوونسرویئگ‘‘۔ و‬
‫’’رگموںیموآپویکوابوتںوےسواافتؼوںیہنورکاتووہںوانایب۔ہیوچسو‬
‫ےہوہکواہیںوےبوانپہواسدیگوےہ۔ایھچوابوتںواکودرسواتلموےہ۔ہیودروشیو‬
‫ولگوڑبےوصلخمواورو مہدردوااسنؿوںیہ۔رگموانایبوامہراوہقبطواؿوامتؾو‬
‫ولیمھجںوےسویعطقواگلوگلھتوےہ۔مہورنؾووودگازواقونیلںو‪،‬وصوفںواورو‬
‫دگوںورپوبشورسبیورکےنوواےلوانزکوادناؾوولگوںیہ۔ہیواخکوںیشنو‬
‫زںیمورپووبرایوڈاؽورکووسےنوےکواعدیوںیہ۔مہواکیوڑبےورہشوےکواریمو‬
‫رتنیوالعےقوڈسنفیوےکورہشیوںیہ۔ہیوامتؾوااسنونںوےسواگلوگلھتو‬
‫ربقوںواوروزماروںوےکواپسووھجڑپنہوامنواکمونںوےکوںیکموںیہ۔ابواؿو‬
‫یکووخراک‪،‬واؿواکوابلسو‪،‬واؿواکوامتؾورتورنہونہسوفلتخموےہ۔ریماووتو‬
‫اہیںودؾوےنٹھگواگلواھت۔ںیموآپویکووہجوےسواہیںوراکوراہ۔ورہنواعؾواحالتو‬
‫ںیمووتوںیمواہیںوآےنواکووساتچویھبوںیہن۔امہراوقلعتواکیورگوجیٹیو‬
‫‪623‬‬
‫اخدناؿوےسوےہواورومہوڑبےوابوزعتواعمرشےوےکوارفادوںیہ۔مہواکیو‬
‫ابووعشرواورودھجمساروولوگںویکوفصوںیموامشرووہےتوںیہ۔ہیواجلہواورو‬
‫اڈجمسقوےکوداہییتوولگوںیہ۔وجواجونروںوےکواسھتولمورکورےتہوہ م کیںااورو‬
‫اجونروںویسیجوزدنیگورسبورکےتوںیہ۔ و‬
‫ریپورپتسواےنپووڈریوںواوروریپوںوریقفوںوےکودقومںوںیمورسواکھجےنو‬
‫واےلواورودرابروںورپورکٹںیوامرےنوواےلوولگ۔نجووکوذراویھبووعشرو‬
‫ںیہنوہکواﷲوےسواماگنواجاتوےہ۔ہیوابابورطزوےکوولگوسبواسدوھووہےتو‬
‫ںیہ۔وہشوووہاسوےسواگیبےنوولگ۔یبھنگوایورویبھنگ۔آیئوامیوورییو‬
‫ویفنکژڈ‘‘۔ و‬
‫معپ کرروےنووتوےسیجواےنپوادنرواکواسراوابغرویہواکنؽودایووہواوروانایبوےکو‬
‫ایخالتووکوسہتوسہنورکوےکورھکودایووہ۔ و‬
‫’’ہیوآپوایکوہہکورےہوںیہومعپ کرر۔ںیموریحاؿووہوریہووہںوہکوہیو‬
‫اسریوابںیتوآپوہہکورےہوںیہ۔تہبودھکووہاوےہومعپ کرروےھجم۔تہبوفیلکتو‬
‫یچنہپوےہوریمےودؽووک۔آپوےکوہیووویزواجؿورک۔آپواؿوزبرگو‬
‫‪624‬‬
‫ویتسہںووکواجلہواورواڈجہہکورےہوںیہ۔اںیہنواجونروںوےسوہیبشتودےو‬
‫رےہوںیہوآپ۔اُػوامیئواگڈ۔ونمعپ رکروونوآپوےنوریمیوذتلیلویکوےہ۔‬
‫س‬
‫آپوےنوانتجوھچکواؿویکواشؿوںیمواہکوےہ۔وہوبسوریمیوایسل و‬
‫توم کیںکہمااو‬
‫ےہ۔ورییوڈیسوآیئوامیوورییوڈیسومعپ رکر‘‘۔ و‬
‫’’ہیوآپوایکوہہکوریہوںیہوانایبو؟وںیموےنوبکوآپووکوااسیو‬
‫اہک؟ںیمووت۔۔۔‘‘ و‬
‫’’ابواسوےسوآےگواوروھچکوہنوانہکومعپ کرر۔ریماودامغوٹھپواجےئو‬
‫ئ‬
‫اگ۔ںیموخیچورکواگڑیوےسووکدواجئٹںویگ۔اُػودخاایو‘‘وانایبوےنواسویکو‬
‫ابتواکٹورکواہکواورودوونںواہوھتںوےسورسواھتؾورکوالچےنوےکوادنازوںیمو‬
‫امھچومھچوروودی و‬
‫اموحؽواکیفوریھبمگوہوایگواھت۔معپ کرروےبودحوویفنکژؿواکواکشرووہوایگ۔ و‬
‫’’زیلپوانوایوب۔زیلپ۔ہیوایکواگچبوہنورحتکوےہ۔آیئوامیووسری۔آیئو‬
‫امیووسری‘‘۔ و‬
‫‪625‬‬
‫ئ‬
‫معپ کرروےکوےجہلوںیمو ٹ‬
‫انتئواھت۔انایبوتہبوذجابیتووہریہویھتواوروالگواھپڑورکو‬
‫ےنخیچوےکوادنازوںیمورووریہویھت۔ےسیجونیبورکوریہووہ۔اسواکواسراودبؿو‬
‫رلزوراہواھت۔اسویکواچدرورسوےسوڈکلھویئگویھتواوروابؽورھکبورکورہچےووکو‬
‫ڈاھےنپنوےگلوےھت۔معپ کررواسویکواحتلورپووبالھکےنواگلواھت۔اسوےنواگڑیو‬
‫یکواڈیپسویعطقودیمیھورکویلویھت۔انایبووکواہرٹویکوفیلکتووہیتکسویھت۔ و‬
‫’’اػودخاایوںیموایکورکوں؟‘‘معپ کرروارطضایبوتیفیکوںیمورسوٹیپورکو‬
‫رہوایگواورواگڑیوڑسکوےسوااترویل۔اشدیووہورانکواچاتہواھت۔انایبووکواھبنسانلو‬
‫اچاتہواھت۔انایبوخیچواُیھٹ۔ و‬
‫’’دخاوےکوےیلواگڑیورووک۔ںیموڈیمنسیوانیلواچیتہووہں‘‘۔ و‬
‫معپ کرروےنواگڑیورویکواورواسواکرپسووھکؽورکواسویکوڈیمنسیواکنیل۔انایبو‬
‫یکورطػوٹلبیٹواکوٹکیپوایک۔اپینویکووبلتواکوپیکواُاترورکواسوےکووبلںو‬
‫ےسواگلیئ۔انایبوےنودنچووھگٹنواپینوایپواورووگیلوزابؿوےکوےچینورھکویل۔‬
‫اےسوااکبیئویسوآیئ۔ٹلبیٹوالھچورکوڈشیووبرڈوہپواجورگی۔معپ کرروےنو‬
‫ئ‬
‫دورسیوٹلبیٹواکنؽورکواےسودی۔انایبوےنووہوہنموںیمورھکویل۔اپئٹںو‬
‫‪626‬‬
‫اسےنموالیھپودےیئواوروےبملوےبملواسسنوےنیلویگل۔اےسواھکیسنویسوآےنویگلو‬
‫یھت۔ و‬
‫معپ کرروےنواسوےکودوونںواشےنوزوروزوروےسودابےئواورواسوےسووسووسو‬
‫ریووسووسریووبےلوالچواجوراہواھت۔دسوٹنمواکودوراہینوایقتموزیخوزگرا۔‬
‫رھپواسویکواحتلوانرلمووہےنویگل۔ٹیسویکوتشپووکووھکؽورکوےھچیپوڈاؽو‬
‫دایوایگ۔انایبودیسےھورخوہپوٹیلویئگ۔ابومعپ کرروےنواےسووفریویسکو‬
‫اہلٹپسوےلواجےنواکووساچواورواگڑیواکورخولصیفوآابدویکورطػوومڑودای۔ و‬
‫دویلکیہوآراؾودہواگڑیوروڈورپورسٹپودوڑےنویگل۔االڈیئواہلٹپسولصیفوآابدو‬
‫ےکوارمییسنجووارڈورپواسوےنواگڑیورویک۔ارٹسرچیورپوانایبووکوادنرواچنہپایو‬
‫ایگ۔معپ کرروےنوڈارٹکووکوخیچورکواتبایواھتوہکواہرٹورپاملبوےہوزیلپ۔اگنہیمووطرو‬
‫رپواےسوڈیبورپورٹٹنمٹیودیواجےنویگل۔معپ رکرواکوالگوکشخووہواکچواھتواورواسو‬
‫رپودبوحایسویکویسوتیفیکواھچوریہویھت۔ و‬
‫رھپواسوےنوانایبویکواممووکواکؽورکوےکوڑبےوطبضواورولمحتورھبےو‬
‫ادنازوںیمواتبودایوہکووایسپورپوانایبووکوذراویسوفیلکتووہویئگوےہواوروںیمو‬
‫‪627‬‬
‫اےسولصیفوآابدوےکواالڈیئاہلٹپسوںیموےلورکواچنہپووہں۔ابواسویکو‬
‫احتلواکیفورتہبوےہ۔ادیموےہودوونیتوےٹنھگودعبوںیمہورھگواجےنویکوااجزتو‬
‫لمواجےئویگ۔مگیبواکرماؿوتہبورپاشیؿووہوںیئگ۔ و‬
‫’’ںیہنواٹیبوںیموایھبوآوریہووہں۔ایکورکوںوانایبووکورفسوےسورواکو‬
‫یھبواھتورگمووہوبکویسکویکوامیتنوےہ۔ںیموراہطبورکیتووہں۔اشدیوےھجمولصیفو‬
‫آابدواجےنووایلووکیئوالفٹیئولمواجےئووت‘‘۔ و‬
‫معپ کرروےنویھبویپوآیئواےوےکوآسفوںیموراہطبوایکورگمواےسواتبایوایگوہکو‬
‫آجورصػورکایچوےسوآےنووایلواکیوالفٹئواشؾووکوےچنہپویگواورورھپوویہو‬
‫الوہروےئلیکورواہنووہواجےئویگ۔اسوےکوالعوہواورویسکوالفٹئویکوآدموہنووہو‬
‫یگ۔معپ رکروےنورھپوآیٹنووکواکؽورکوےکواتبای۔ و‬
‫’’ادرھوآےنووایلووکیئوالفٹئوآپووکوںیہنوےلمویگ۔زیلپوآپورےنہو‬
‫دںی‘‘۔ و‬
‫’’انایبوکیھٹوےہ۔مہوآواجںیئوےگ‘‘۔ و‬
‫‪628‬‬
‫’’رگمواٹیبواسووکواسواحتلوںیمورفسوںیہنورکانواچےیہ۔مکوازومکوآجو‬
‫راتووتووہووںیہورٹسیورکے۔ریمیواسوےسوابتورکواودںی۔اسواکولیسو‬
‫آػواجوراہوےہ۔ںیمواسوےسوابتورکانواچیتہووہں‘‘۔ و‬
‫’’کیھٹوےہووھتڑاووٹیورکںی۔ںیموابرہووہں۔ابتورکوااتووہںو‬
‫آپویکو‘‘معپ کرروےنواہکواورواکؽوآػورکویل۔ و‬
‫وکیئوآدھوےٹنھگودعبواےسوانایبوےکواپسواجےنویکوااجزتولمویئگ۔اکیو‬
‫رنسواسوےکورساہےنوڈنیٹسورپواسویکوافلئوںیموھچکوھکلوریہویھت۔انایبو‬
‫ںیکلپوومدنورکورپووکسؿویٹیلویھت۔ و‬
‫’’رٹسسوںیمواؿوےسوابتورکواتکسووہں؟‘‘ و‬
‫’’اہںورگموزایدہوڈرٹسبوںیہنورکان۔اںیہنوتہبورٹسیویکورضورتو‬
‫ےہ‘‘۔ و‬
‫رنسوےنواہکواورواےلگورمضیویکورطػوڑبھویئگ۔معپ رکروانایبوےکوڈیبوےکو‬
‫اسھتوولانیقحوےئلیکورےھکوےئگ۔ڑکلیوےکوچنیبورپویہوھٹیبوایگ۔ابواسوںیمو‬
‫تمہوںیہنووہوریہویھتوہکووہوانایبووکواخمبطورکےوایواسوےسووکیئو‬
‫‪629‬‬
‫ابتورکے۔وہوذتذببوںیمواھت۔ھچکودریودعبوانایبوےنواکیویبملویسواوھگنو‬
‫رھبیواوروذراواسوکشمساایئووتومعپ کررواسورپوکھجواسوایگ۔ و‬
‫’’ؿ۔۔۔۔انایب۔۔۔وبینودوھکیووت۔۔۔‘‘ و‬
‫معپ کرروےنواینپواسریووتاانیئوعمجورکوےکولکشمبواہک۔انایبویکودنبووکلپںوںیمو‬
‫شبنجودیپاووہیئواورواسوےنودریھےوےسوآںیھکنووھکؽورکومعپ رکرواکو‬
‫رپاشیؿورہچہوداھکی۔ذراواسووچیکن۔ےسیجوھچکوایدوآایووہ۔رھپوزوروےسوںیکلپو‬
‫ومدنوںیلواوروبلووھکؽورکواکیودردورھبیوآہورھبی۔اےسیوںیمواسویکو‬
‫آوھکنںوےکووکونںوےسودووومےٹوومےٹوآوسنٔوںوےکورطقےواگولںورپو‬
‫ہہبورکوےئکتوںیموذجبووہےنوےگل۔معپ رکرویکواجؿوہپونبوآیئ۔ و‬
‫’’دخاوےئلیکوےھجمواعمػورکودووایر‘‘وہودوونںواہھتوابدنھورکوروواسودایو‬
‫اورورھپوانایبوےکوےتہبوآوسنٔوںویکوڑلیووکواینپواویلگنںوےسوٹیمسو‬
‫ایل۔اےسیوںیموانایبوےکواہوھتںوےنومعپ کرروےکودوونںواہھتواھتؾوےئلواورو‬
‫اینپووھٹڑیوےکوےچینواںیہنوچنیھبوڈاال۔اسوےکوآوسنٔوںویکواطقرواسوےکو‬
‫اگولںورپویتہبویئگ۔وہوےحملومعپ کررورپووزینواہپڑویکوامدننورگورےہوےھتواورووہو‬
‫‪630‬‬
‫تہبورکبوںیموالتبمواھت۔دردوےسواسویکوآوازواسوےکوےلگوم کیںرردنھویئگو‬
‫یھت۔ و‬
‫’’اےسیووتوںیہنوایکورکےتوان۔دوھکیووتوھجمورپوایکوزگروریہوےہ۔اےنپو‬
‫ابابوےکوانؾورپوےھجمواعمػورکودووزیلپ‘‘۔ و‬
‫اےسیوںیمورنسومعپ کرروےکورقبیوآؿوریک۔ و‬
‫’’ہیوآپوایکورکورےہوںیہ۔ںیموےنواہکوےہوانوہکورمضیووکوڈرٹسبو‬
‫ہنورکںی۔وہومینوونغدیگویکواحتلوںیموےہ۔بجولمکموتحصواحبؽووہویگو‬
‫وتووخدویہوآپوےسوابتورکوںیلویگ۔آپوویکںوزربدیتسواےسوابتورکےنو‬
‫رپووبجمرورکورےہوںیہ۔زیلپ۔آپواؿوےکواپسواخومیشوےسووموجدو‬
‫رںیہ۔یسکوکبوایووینزورپیپوےسووتقوزگاریورکںی‘‘۔ و‬
‫’’کیھٹوےہورٹسسو‘‘معپ کرروےنواہکواوروٹلپورکواینپوہگجوھٹیبوراہ۔بتو‬
‫اےسوایدوآایوہکوابابویجوےنوانایبووکودنچواتکںیبواطمہعلوےئلیکودیوںیھت۔وجو‬
‫اگڑیوںیمویہوزپیوںیھت۔اےلگودسوٹنموکتووہواتکںیبوااھٹوالایواورواؿو‬
‫یکوورؼورگداینورکےنواگل۔بشواکوالہپورہپورشوعووہواکچواھت۔معپ کررواکدؽو‬
‫‪631‬‬
‫زپےنھورپواملئوںیہنووہوراہواھت۔سبووہوورؼورگداینورکےتووہےئواکیو‬
‫آدھورطسوزپاتھ۔سجواکوھچکووہفمؾواسویکوھجمسوںیموہنوآاتووتووہواالگوورؼو‬
‫اٹلواتیل۔رھپوبجواکیوہگجواسوےنوزپاھ۔ و‬
‫’’انوھجمسوولوگںورپوایھچوابتوارثوںیہنورکیت۔ےسیجوکشخوڑکلیورپو‬
‫انتجوہنیموربسواجےئواسورپوھچکوارثوںیہنووہات۔ہکبجوزبسووپداواکیواکیو‬
‫وبدنووکواےنپوادنروذجبورکوےکواسوےسویئنوزدنیگواحلصورکاتوےہ‘‘۔ و‬
‫معپ کرروہیوزپھورکووچکنواسوایگواورورھپووغبروآےگوزپےنھواگل۔ و‬
‫’’وجوااسنؿواینپووخااشہتوےکوےھچیپواھباتگوےہ۔اسویکواثمؽواسو‬
‫اجونرویسیجوےہ۔سجووکوالھکووھچڑودایواجےئووتووہورہےورھبےووتیھکںواورو‬
‫وپدوںووکووھتڑاووھتڑاورچاتواجےئواگواورواےلگوتیھکویکورطػوڑبھواجےئو‬
‫اگرھپواسوےسواےلگوتیھکویکورطػودوڑوزپےواگ۔وہوبسوھچکوڑہپورکو‬
‫انیلواچاتہوےہ۔نکیلووہوااسیویھبکورکوںیہنواتکس۔اسویکووہسواوروڑبیتھو‬
‫ئ‬
‫اجےئویگواوروبسوھچکواپےنوےئلیکوابئٹالونبورکواھباتگوالچواجےئواگ۔ و‬
‫‪632‬‬
‫ابووجوصخشورہوروزووگتشواھکےنواکواعدیووہ۔اسواکوسفنوویحاینونبو‬
‫اجےئواگ۔اسواکودؽوتخسواورورحصیونبورکودوتلوعمجورکےنواورودوتلو‬
‫ےسورگنوربےگنووکپاؿوانبورکواھکےنواوروآاسشئویکوزیچںیورخدیےنورپو‬
‫املئورےہواگواورواکیودؿویبملوڈرگہیوےتلچوےتلچورتیوےکوےجنکشوںیموآورکو‬
‫اسوداینوےسورحموؾوالچواجےئواگ۔اسواجونرویکورطحووجوزبسواچرےویکو‬
‫بلطوںیمولگنجولگنجواھباتگوراہ۔ٹیپورھباتوراہواورواکودؿواہیںوےسو‬
‫وکچورکوایگ۔ و‬
‫وجواجونرواپوتلورےھکواجںیئ۔اؿویکووخااشہتووتوویحاینووہیتوںیہورگمووہورھپو‬
‫یھبواےنپوامکلویکواچہپؿورےتھکوںیہواورووجوااسنؿوامدلارووہ۔ےبوانپہودوتلو‬
‫ےسواےنپومسجویکورپورشوےئلیکوزامےنورھبوےکووکپاؿوحبصواشؾواحلصورکو‬
‫ےکوٹیپوںیموااترےنواکواعدیووہ۔وہوویکرکنواےنپوامکلویقیقحویکواچہپؿو‬
‫رکےواگ۔ و‬
‫سجوےنوہیوبسوھچکواےسودےوراھکوےہ۔وہووتواتھجمسوےہوہکوہیوبسوھچکو‬
‫ںیموےنواینپودوتلوےسواحلصوایکوےہ۔اکشووہواجؿوےلوہکوہیودوتلو‬
‫‪633‬‬
‫دےنیوواالووکؿوےہ۔ہیواسریوںیتمعنودےنیووایلوذاتوبجواچےہواسوےسو‬
‫ہیوبسوھچکونیھچوےل۔اےسوامسجینووطرورپوذعمورورکودے۔اسویکوانیبیئو‬
‫اسویکووقتووگاییئوےسواےسورحموؾورکودے۔اےسیوصخشویکوزدنیگواجونرو‬
‫ےسویھبودبرتوےہ۔ویکہکنواجونرووتوےبووعشرووہاتوےہواوروااسنؿوابووعشرو‬
‫اوروارشػواولخملاقتوےہ۔وہورھپویھبواےنپوامکلویکواچہپؿوہنورکےووتو‬
‫اسوےسوڑبھورکواورواسویکودبیبیصنوایکووہویتکسوےہ۔ارگومیلعتواحلصو‬
‫رکےنوےئلیکوااتسدواکووہانورضوریوےہ۔رنہوےنھکیسوےئلیکویھبوااتسدوےکوریغبواچرہو‬
‫ںیہنووتواﷲویکواچہپؿواحلصورکےنوےئلیکورمدشواکودتسوتعیبواحلصورکانو‬
‫امہرےوےئلوابقتحوےہ۔دنصؽوےکودرتخوےکورقبیومینویھبودنصؽو‬
‫نبواتکسوےہ۔ےسیجوانقمسیطوسجوولےہوےکوڑکٹےووکوچٹورکےووتووہو‬
‫ولےہواکوڑکٹاویھبوانقمسیطونبورکووھچےٹوذروںووکواینپواجبنوچنیھکواتکسو‬
‫ےہ۔ و‬
‫تگھبوریبکووجواکیویفسلفواشرعوےھت۔اؿواکورفامؿودرجواھتوہکوارگوریمےو‬
‫اسےنمورمدشواورودخاودوونںوںیمویسکوےکواپٔوںوزپوں۔ںیمووتورگوو‬
‫‪634‬‬
‫(رمدش)ےکودصےقووہںوہکواوہنںوےنودخاویکواچہپؿورکاودیواورو‬
‫اسدوھ(رمدش)یکوتگنسورطعورفوشویکوداکؿوںیمووہیتوےہ۔واہںوارگورطعو‬
‫رفوشورطعوانویھبودےووتویھبوںیہمتووخوبشوےلمویگواوروسجواکووکیئورمدشو‬
‫ہنووہ۔اسواکورمدشواسیلبووہاتوےہ۔وجواسووکوربکتواورواانوےکورےتسورپو‬
‫الچورکوایکسوزدنیگواعتبقودوونںوربابدورکوداتیوےہ‘‘۔ و‬
‫معپ کررووکواگلوےسیجواسوےکودامغورپووھتہڑےوےسوربسورےہوںیہ۔وہواکیو‬
‫اہھتوےسورسواھتؾورکورہوایگ۔اےسوویںووسحمسووہوراہواھت۔ےسیجوہیواسریو‬
‫ابںیتوریمیوذاتووکواخمبطورکوےکویھکلویئگوںیہ۔ویکہکنوںیمودوتلودنمو‬
‫وہںواورواینپووخاشہویکولیمکتوےئلیکورہوزیچورخدیےنویکوتکسوراتھکو‬
‫وہں۔اجونرویکورطحواانپوٹیپواپےنلوےئلیکورطحورطحوےکووکپاؿوےسورہو‬
‫روزودرتسوخاؿواجساتووہں۔آاسںیشئواسریوزیچںیورسیمںیہ۔رگمویھبکوہیو‬
‫ایخؽویہوںیہنوآایوہکوسجوامکلوےنوہیوبسوھچکوںیمہودایوےہ۔وہوبجو‬
‫اچےہوواسپویھبوےلواتکسوےہ۔واُوػوںیمووتواجونروےسویھبودبرتووہں۔ و‬
‫‪635‬‬
‫انایبوینتکووخشوبیصنوےہوہکوےبوانپہودوتلواورواامرتویکوزدنیگورسبو‬
‫رکےتووہےئویھبواےنپوامکلویکواچہپؿوےکوےئلورسورگداںوےہواورواےنپو‬
‫ےئلواانپورمدشوالتشورکویکچوےہ۔رگموںیمواسوےکواسھتورہورکویھبواسو‬
‫وعشروےسورحموؾوراہواوروایسیوویتسہںوےکوالخػواجےنوایکوایکواتکبوراہ۔وجو‬
‫انایبوےکودؽورپوارثوازیگنووہاواورووہواسواحؽووکوآویچنہپ۔ و‬
‫آےگولچورکوہیووجواھکلواھتہکویلگنجودردنہوااسنؿواکواکشرورکوےکواےسولگنو‬
‫اجےئ۔وتووہودردنہوآدؾووخروالہکاتوےہ۔ہکبجوااسنؿواجونروںووکوذحبورکوےکو‬
‫رہوروزواھکاتوےہ۔وتوایکووہوویحاؿووخریواکرمبکتوںیہنووہواتکسواورووگتشو‬
‫یکووکیئوانووکیئوڈشووتورضوررہواشؾواسوےکواھکےنوںیمواشلموریتہو‬
‫ےہ۔رھپوریمیووسچوویکرکنوویحاینوانوےہ۔امہراواریماہنوہقبطواٰیلعووساسیٹئو‬
‫اوروابوعشرواعمرشہوالہکےنواکوروادارویہوںیہن۔وجورہورطزویکومیلعتوےسو‬
‫آراہتسوےہ۔دوتلوےکولبووبےتورپوبسووکوریخستورکےنویکووقتو‬
‫راتھکےہ۔اینتویسوابتوےکوملعوےسویھبورحموؾوےہوہکوریماوامکلووکؿوےہو‬
‫اورووہوایکوھچکواطعورکوراہوےہ۔مہوےنویھبکواسواکورکشواداورکانویھبورضوریو‬
‫‪636‬‬
‫ںیہنواھجمس۔بجوہکومہواےنپوےنلموواولںوےکوذراوےسواکؾورپواسواکورکشوہیو‬
‫اداورکانورضوریوےتھجمسوںیہ۔ و‬
‫’’اوروامیئواگڈ‘‘ومعپ کررووخدورپواندؾووہےنواگل۔ و‬
‫’’اےورپورداگرومہووکواعمػورفام۔مہوریتےوڑبےوانرکشےو‬
‫دنبےوںیہ‘‘ و‬
‫اےسوانایبورپوےبودحوایپروآےنواگل۔اسوےنواینتوایپریوابںیتواتبےنووایلو‬
‫اتکبووکویھبووچؾوڈاال۔اسوےکودؽووودامغوںیمواکیووھباچنؽواسوزگروراہو‬
‫اھت۔ و‬
‫اسوےکونموںیمویپھچووھگرواتریکیو‪،‬لہجوےکوپھگوادنریھےوںیموروینشو‬
‫یکواکیورکؿووھپٹوریہویھت۔اسوےکوادنرواھچایوالیملعواکورفکووٹےنٹواگلو‬
‫اھت۔اجےنواسورپوایکوزیچوارثوازیگنووہےنویگلوہکووہوےبواایتخرووہورکوایسو‬
‫ڑکلیوےکوےبملوےسوچنیبورپودجسہورزیووہوایگواوروروودای۔اُسوےکوادنروےسو‬
‫دردواکواکیوالیسبواُڈموراہواھت۔وہوراتورھبووسوانواکس۔یھبکوٹیلورکووسےنو‬
‫یکووکششورکات۔یھبکوانایبوےکوڈیبوےسوکیٹواگلورکاتسسواتیل۔ و‬
‫‪637‬‬
‫بشوےکوآرخیورہپوںیموانایبوےنوویںواپھجوکوےسوآںیھکنو‬
‫وھکںیل۔ےسیجویسکووخابوےسووچکنورکدیبارووہیئووہ۔معپ کررواسوےحملواسو‬
‫ےکورقبیورےھکوچنیبورپوآںیھکنوومدنےوٹیلوراہواھت۔ریچےورپواسوےنو‬
‫اتکبوالیھپورکوریھکووہیئویھت۔انایبواھٹورکوھٹیبوریہ۔اےنپوابؽوونسارو‬
‫س‬
‫لودھکیورکواسوےکورہچےورپو‬ ‫ے۔اچدروےسورسوڈاھاپن۔معپ کررووکوےبوربخو ک ا‬
‫یکلہویسواکسمؿوآیئ۔اےکسوڈیبوےسواےلگوڈیبورپورمضیوےکورساہےنوراھکو‬
‫الگسوااچکنوزنیمورپورگا۔انھچوےکویکوآوازونسورکومعپ کررڑہوڑبارکواھٹو‬
‫اھٹیب۔انایبووکوڈیبورپوےھٹیبودھکیورکووہوریحتوںیموآایواوروزیتیوےسواُھٹورکو‬
‫و‬
‫’’آپوکیھٹوںیہوان۔وکیئوفیلکتووتوںیہنوان‘‘۔ و‬
‫’’اہںوںیموکیھٹووہںومعپ کرر۔آپووتوریمیوابتورپونیقیوںیہنورکںیو‬
‫ےگ۔رگموںیموآپویکومسقواھکورکویتہکووہںوہکوابابویجوریمےووخابوںیمو‬
‫آےئوےھت۔اوہنںوےنوریمےودؽورپوھچکوزپھورکووھپکنوامریواوروےھجمو‬
‫‪638‬‬
‫دالہسودایوہکوابومتوکیھٹووہ۔ابوںیہمتویھبکودؽویکوفیلکتوںیہنووہو‬
‫یگ۔ویکہکنووتوےنودؽوںیمواسووکوامسوایلوےہ۔وجووپریواکانئتوںیموںیہنوامسو‬
‫اتکساورواہمترااسیھتومعپ رکروایھبواسورزموےسوانآانشوےہ۔اﷲوےنواچاہ۔وتووہو‬
‫یھبودلجویہوقحوےسوآانشیئورکےنوواولںویکوفصوںیمووہواگ۔ےھجمونیقیو‬
‫ئ‬
‫ےہومعپ کررہکوابوںیموابلکلوکیھٹووہواجئٹںویگ۔ںیمواسووتقووخدووکولمکمو‬
‫تحصودنمووسحمسورکوریہووہںااوروریماودؽواچوراہوےہ۔ہکوںیمواھٹورکواﷲو‬
‫ےکووضحرودجسہورکوولں۔زیلپوآپوےھجموڈیبوےسوارتےنوںیمودمدودو۔ںیمو‬
‫واشوروؾواجانواچوہںویگ‘‘۔ و‬
‫معپ کرروےنواسوےکوابزووڑکپے۔انایبوڈیبوےسوارتی۔وخدویہووشزوےنہپواورو‬
‫لچودی۔معپ رکروےنواےسواہسراودےنیویکووکششویک۔رگمواسوےنوااکنرورکو‬
‫دایہکوںیموابلکلوانرلمواحتلوںیمووہںواوروےھجموےنلچوںیمووکیئودوشاریو‬
‫شیپوںیہنوآریہ۔رھپویھبومعپ رکرواسوےکواسھتواسھتواتلچوراہ۔اےسوانایبو‬
‫ئ‬
‫اگلئٹو‬
‫یکواسودقروتحصواییبورپوےبودحووخیشووہوریہویھت۔اوروابابویجوےسو و‬
‫اکواکیواینوذجہبواسوےکونموںیمواجاگواھت۔ و‬
‫‪639‬‬
‫’’آیئوامیووسریوانایب۔ےھجمووخدورپوےبودحواوسفسووہوراہوےہوہکو‬
‫ںیموےنوسکودقروآپویکودؽوآزاریویکواوروابابورساکرویکواشؿوںیمو‬
‫ی‬
‫اتسگاخہنوابںیتوںیک۔ورییووسریوںیمواندؾووہں۔اندا صنگیوںیمواجےنوایکو‬
‫ھچکواتہکوراہ۔رگموابابویجویکویھکلووہیئواسواتکبوےنوریمیوآںیھکنووھکؽو‬
‫دیوںیہ۔ںیمووتواسوداینواورواسواسرےواظنؾواکانئتووکوھچکواورویہوھجمسو‬
‫راہواھت۔ںیمووخدوکوڑباوابووعشرورگوجیٹیواوروزامہنواسزوتیصخشواتھجمسواھت۔‬
‫رگموےھجمووتواینپواتیلصواکویھبوآجوہتپوالچوےہوہکواینپویتسہواورواینپوذاتو‬
‫ںیمورصػواسودحوکتوابواایتخرووہںوہکوںیمواکیووتقوںیمورصػواکیو‬
‫ئ‬ ‫ئ‬
‫اپئٹںوااھٹواتکسووہں۔دورساواپئٹںوااھٹےنواکوےھجموانواایتخروےہوانواطتق۔‬
‫ئ‬
‫ںیمووفراورگواجئٹںواگ۔اسواتکبوےکواخقلوےنوےھجمواتبودایوےہوہکوریمیو‬
‫یتسہوایکوےہ؟ںیمووخدوںیمووہںوایک؟وریمیواواقتویہوینتکوےہ؟ و‬
‫ایسیوابںیتوامہرےووپرےویمیلعتواصنبوںیمویھبوںیہنوںیہ۔وجوملعوہیو‬
‫زبرگوایتسہںوریتھکوںیہ۔وہوڈرگایںورےنھکوواےلواہمؿوااسذتہویھبوںیہنو‬
‫اجےتن۔آپوےنوچسواہکواھتوہکومیلعتواوروملعوںیموزنیموآامسؿواکورفؼوےہ۔‬
‫‪640‬‬
‫ںیمواقلئووہوایگووہںواؿوزبرگوویتسہںواک۔ہیوولگووتووگھباؿوںیہ۔دخاو‬
‫ےکوتہبورقبیوںیہواورواؿویکوتبحصواایتخروانورکےنوواالویعطقورحموؾووو‬
‫وکحمؾ‪،‬واندارواورودبوبیصنوےہ۔ہیوامؽووودوتلو‪،‬ہیوےلگنبووکایھٹں‪،‬وایلعو‬
‫وکپاؿ‪،‬وایلعوابلس‪،‬ودمعہواگڑایںوبسوداھکواوےہ۔بسوامنشئوےہ۔امہریو‬
‫ہیواٰیلعووساسایٹئںو‪،‬وتسپواوروےلچنودرےجویکووساسزیٹئوںیہ۔ و‬
‫دخباومہواگمگجےتوومقمقںویکورووینشںوںیمورہورکویھبوادنریھوںوںیموںیہو‬
‫اورووہوولگوایٹکںیمودایوالجورکویھبوااجولںوںیموزدنیگورسبورکورےہو‬
‫ںیہ۔مہومیلعتوایہتفووہورکویھبواجلہواوروونگارواورووہواجلہووہورکویھبو‬
‫ادپکشی‪،‬ایگینواورووگھباؿوایتسہںوںیہ۔اؿواکولیختورپوازورکےووتواتسروںو‬
‫رپودنمکوڈاؽودے۔وہووبرایوونیشنںویکوزدنیگوزگارےتوںیہ۔رگمووپرےو‬
‫زامےنوےکودولںورپورمکحاینورکےتوںیہ۔وہوادبیورفسوےکودعبوزہاروںوںیمو‬
‫رپدہونیشنووہورکوآےنوواےلوزامونںووکویھبواےنپودرورپووجؼودرووجؼورسو‬
‫اکھجےنورپووبجمرورےتھکوںیہ۔واﷲوہیوےبوکشوامکؽوایتسہںوںیہواوروامہریو‬
‫زدنویگںوےئلیکولعشموراہوںیہ۔ و‬
‫‪641‬‬
‫’’اہںومعپ کرر۔دھکیوںیل۔آپوےنواؿویکورکاامت۔امؿوےئگوہکوہیو‬
‫ولگوسکودقرواقلبواتسشئوںیہ۔ےنتکودولںورپوارثورکےنوواےلواامعؽواورو‬
‫ااعفؽوےکوامکلوںیہ۔انویسکوےسواینپودبواحیلواکووکشہورکےتوںیہ۔انویسکویکو‬
‫وحہلصوینکشوےکورمبکتووہےتوںیہ۔وکیئواؿووکوھچکورباوےہکووتواؿویکو‬
‫ںیبجوہیونکشوںیہنوآیت۔وحہلصوینکشورکےنوواولںویکووحہلصوازفایئورکانو‬
‫اؿواکوویشہوےہ۔ربایئواکووجابوالھبیئوےسواورواگیلوےکودبےلوداعںیئودانیو‬
‫اؿویکوتلصخوےہ۔ہیواےنپورکداروںیمواورواتفگروںیموااھچیئواکواٰیلعوومنہنو‬
‫ےہ۔اؿواکورقبودخاوےکورقبواکوذرہعیواتنبوےہ۔اؿوےسوتبحموقشعویکو‬
‫رعماجوےہ۔ہیوااسنتینوےکواحیسموںیہواوروہیورقآؿوووتنسویکواجیتگواثمؽو‬
‫ںیہ۔اؿوربزگدیہوویتسہںوےکوقلعتمواراشدووبنیوﷺوےہ‪ :‬و‬
‫’’ہیوریمےوربزگدیہودنبےوریمیوابقوءوےکوےچینوںیہ۔سجوےنواؿو‬
‫ےسوضغبوراھک۔اوہنںوےنوھجموےسودعاوتویکواورووہنجںوےنوھجموےسو‬
‫دعاوتوریھک۔اوہنںوےنودخاوےسواغبوتویکواورواسخرہواپےنوواولںویکو‬
‫فصوںیمواشلمووہےئ‘‘۔ و‬
‫‪642‬‬
‫انایبوےنومعپ رکرووکواؿوزبرگوویتسہںوےکوقلعتمواؿوامتؾوابوتںویکو‬
‫واضتحویکواورواسوےکودؽوںیمواامیؿویکویئنودنقلیورونشویک۔معپ رکرودؽو‬
‫وواجؿوےسوابابویجواکودیشایئووہےنواگل۔انایبویکواممووکواکؽورکوےکواوہنںو‬
‫ےنواتبدای۔ و‬
‫’’انایبولمکمووطرورپوانرلمواحتلوںیموےہواورومہوواسپوآورےہو‬
‫ںیہ‘‘۔ و‬
‫ِِورفسویھبواؿواکووموضعووگتفگویہیوراہ۔ و‬ ‫دوراؿ‬
‫’’امہراواَہیملوہیوےہومعپ کرروہکومہواےنپودنیوےسوتہبودورورہورکو‬
‫زدنیگوزگارورےہوںیہ۔امہرےواسرےونلچویہواےٹلوںیہ۔راتواکیودوو‬
‫ےجبوکتواجانگواورودؿوابرہواکیوےجبواانھٹ۔ہیوانووتوامہریوتحصوےئلیکوحیحصو‬
‫ےہواوروہنویہواﷲویکودنبیگواورودنیوےسوآانشیئوےئلیکوومزوںوےہ۔وتقو‬
‫رحسواھٹورکواﷲوےکووضحرودجسہورزیووہانووخشووتخبںوےئلیکورکیباںوااعنؾو‬
‫ےہ۔رزؼوںیموربتکو‪،‬امیبریوںیموافشواوروےبووکسؿودولںوےئلیکوابثعِو‬
‫راتحوےہ۔ و‬
‫‪643‬‬
‫اسمدجوںیمواپچنووتقواﷲواربکویکودصاںیئودنلبووہیتوریتہوںیہ۔رگمومہو‬
‫یھبکواذاؿوےننسویکوزتمحویہووگارہوںیہنورکےت۔دجسمواجورکوامنزواداورکانووتو‬
‫تہبودورویکوابتوےہ۔ںیمہوانوراضمؿواابملرکوےکوےنیہموےکودقتسواکو‬
‫ہتپوےہ۔انوبشورباتواوروبشورعماجویکوتلیضفویکوربخ۔مہووتوسبودیعو‬
‫یکواچدنوراتوبشورھبورخدیاریورکےن‪،‬ےبودصقموروہیپورخچورکےنواورو‬
‫زرؼوربؼوابلسوںیمووخامنشووکپاؿواکپورکودوعںیتواھکےن‪،‬وکنکپو‬
‫انمےن‪،‬ویمزکواوروارٹکیلوکنوڈیمایوےسوفطلوادنوزووہےنوںیمودیعوزگارو‬
‫ےکووخدووکواملسمؿواظرہورکےنویکووکششورکےتوںیہ۔دیعنیویکورگنو‬
‫رایلںوانمےنوےسوامہریواٰیلعووساسیٹئویکووصخیصووطرورپوگنیورنجنشیویکو‬
‫ارثکتیوانورفامینویکورمبکتووہوریہوےہ۔رمیلگواوروارٹنٹینویکودوڑوںیمو‬
‫اگلےئواجےنوواےلووبرٹسواسمدجوےکوانیمروںوےسودنلبیواکواظمرہہورکےتو‬
‫وہےئویئنولسنووکواےنپوٹینوورکویکورڈیاییئورہلوںوںیموااھجلورےہو‬
‫ںیہ۔دنیویکوانپہواگوہںواوروابعدتواگوہںووکوآابدورکےنویکورضورتو‬
‫ےہ۔رقآؿوووتنسواوروامنزویکوغیلبتورکےنواکووتقوےہ۔رھگوےکورسرباہو‬
‫‪644‬‬
‫وخدویھبوآںیھکنووھکںیلواورواینپواوالدووکویھبودنیویکورتبغودالےنویکو‬
‫رطػودایھؿودںی۔وتقوزگروایگووتواتھچپوےویکوآگوہشیمہوالجیتورےہو‬
‫یگ‘‘۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫راوڈنپلیویکودمہحیووجواےنپووچبںوےکواسھتورٹنیوےکواکمؿوںیمورہورکو‬
‫اجبورکےتووہےئوزدنیگوےکودؿورسبورکوریہویھت۔اسوےکووشرہاخدلو‬
‫ےنویئنواشدیوراچورکواینپونموامینواکووسداوایکواھت۔رگموھچوامہوےکورعےصو‬
‫م کیںہمیوےئنوقشعواکواسراووھبتورسوےسوارتوایگ۔اسویکویئنوویبیوتہبو‬
‫وضفؽورخچوریسوووایستحویکواشقئواورووہگنلٹویکورایسویھت۔ھچکورعہصووتو‬
‫اخدلواسوےکویھبسووچےلچنووپرےورکاتوراہ۔رگموبجورقموضووہےنواگلووتو‬
‫ویبیووکواھجمسایوہکواسودقرواشہورخیچوےسواانتجبورکے۔رگمواسوےکو‬
‫اوطاروجںوےکووتںورےہ۔ایپروتبحمویکوابںیتویخلتوںیمودبےنلوںیگل۔یخلتو‬
‫ںیمورکتارواورورکتاروڑگھجےویکووصرتواایتخرورکےنویگل۔وکیئودووامہواکو‬
‫رعہصودؿوراتوےکوڑلایئوڑگھجوںوںیمورسبووہا۔رھپواسویکوویبیواےنپو‬
‫‪645‬‬
‫ےکیموآویئگواورواخدلوےسوڈاویئورسواکواطمہبلورکےنویگل۔اخدلواکورھگوربابدووہاو‬
‫وتواےسوااسحسووہاوہکوریمیویلہپوویبیودمہحیوسکودقروریمےواسھتوربصو‬
‫ولمحتوےسوزگاراورکوریہویھت۔اےسوہلصیفودےورکوںیموےنوتہبوڑبیو‬
‫یطلغویکوےہ۔اندیہویکورطػوےسووہووپریورطحودبنظووہواکچواھت۔ذہلاوسو‬
‫ےنورخچووریغہودےنیوےسوےنچبوےکوےئلواینپوویبیواندیہووکودعاتلوےسو‬
‫روجعورکوےکوالطوؼوےنیلواکواطمہبلوایک۔ھچکوروزووتواندیہوااکنریوریہوہکو‬
‫دوعیوںیہنورکوںویگوسبوآپوےھجموالطؼودےو‬
‫ںیمواہمترےوالخػووکیئو ٰو‬
‫دںی۔رگمواسورعہصوںیمواسویکوالمواقتوآفصوانیموصخشوےسووہو‬
‫یئگ۔وجوامدلارواھت۔ےلہپوےسواشدیودشہواھت۔رگمواسوےکواہںواوالدوہنو‬
‫یھت۔اسوےئلودورسیواشدیواکوینمتمواھت۔اندیہوےنواسورشوطورپوراضو‬
‫دنمیودیوہکوآپوےھجمودحیلعہورھگوںیمورںیھکوےگواوروھچکورپارپیٹوریمےو‬
‫انؾورکواںیئوےگ۔آفصوےنواسویکوہیورشطووبقؽورکویلووتواندیہوےنوعلخواکو‬
‫دوعیودارئورکوےکواخدلوےسوڈاویئورسوےلویل۔ و‬
‫ٰو‬
‫‪646‬‬
‫ابواخدلوتہبورپاشیؿواھت۔وہواےنپووچبںووکویھبوتہبوسمورکوراہواھتواورو‬
‫وہودوابرہودمہحیوےسوروجعورکانواچاتہواھت۔رگمواسوںیمویلہپوابقتحووتوہیو‬
‫یھتوہکودمہحیویھبکویھبودوابرہواسوےکواپسوآےنورپوراضدنموںیہنووہویتکسو‬
‫یھت۔ویکہکنووہوےلہپویہواسوےسودبنظووہورکودیلووطرورپواسوےسورفنتو‬
‫رکےنویگلویھتواوروارگویسکورطحوےسواےسووبجمرویھبورکوایلواجےئووتو‬
‫رشتعیوےکواطمقبوےلہپواسواکوںیہکواورواکنحووہانورضوریواھت۔رھپوادرھو‬
‫ےسوڈاویئورسوےکودعبوہیواسووکواینپوزوتیجوںیموےلواتکسواھت۔ہیواکیو‬
‫لکشمواوروربصآزامورمہلحواھت۔اسوےکونہبواھبیئواورووادلہواسورپوزورو‬
‫ئ‬
‫آئ۔اےنپویسکودوتسوےسواسو‬ ‫دےوریہوںیھتوہکومتودمہحیووکوواسپوےلو ٹ‬
‫اکواکنحورکودو۔دوونیتوامہودعبوالطؼوےلورکواُےسواینپوویبیوانبورکورھگوےلو‬
‫ئ‬
‫آئ۔یسکودوتسوےسوابتورکےنوےسوےلہپووہودمہحیویکوراےئوانیلواچاتہو‬ ‫ٹ‬
‫اھتہکووہوایکوہلصیفورکیتوےہ۔ابالٓرخواسوےنواینپوامامواوروڑبیونہبووکودمہحیو‬
‫ےکورھگواجیھب۔رگمودمہحیواصػوااکنریووہویئگوہکوہیوزرہاکووھگٹنوےہواورو‬
‫ںیمویھبکویھبوہیوںیہنویپویتکس۔اںیہنوامویسوولانٹوزپا۔ و‬
‫‪647‬‬
‫اےسیوںیمودمہحیوےنومعپ رکرواوروانایبووکواکؽورکوےکواتبوایہک’’وویںواخدلو‬
‫دوابرہوھجموےسواکنحواکووخاشہودنموےہ۔رگموںیموےنوااکنرورکودایوےہ۔ابو‬
‫دوھکیووہوریمےواسھتوایکوااقتنیمواکرروایئورکاتوےہ۔ویکہکنوواُوسواکودامغو‬
‫رختبیواکروےہواورووہواانورپتسواوروہنیکورےنھکوواالوااسنؿوےہ۔ےھجموھجمسو‬
‫ئ‬
‫ںیہنوآریہ۔ںیموایکورکوں؟وارگوںیموالوہرویلچوآئٹں۔وتوایکوےھجمووپسرٹو‬
‫رکںیوےگوآپ؟وںیموواہںورٹنیوےکواکمؿوںیمورہوولںویگواوروںیہکو‬
‫اجبورکوولںگی‘‘۔ و‬
‫’’دںیھکیودمہحیوںیموآپووکواےنپورھگوںیمودنچودؿوراہشئواورواھکانو‬
‫یھبودےویتکسووہں۔بجوکتوںیہمتواکمؿواورواجبوہنولمواجےئ۔آپو‬
‫ریمےواپسورہویتکسوںیہواورویھبووجونکممووہواکس۔آپوےکواسھتواعموتنو‬
‫یھبورکیتوروہںویگ۔وےسیواسودوروںیمواہنتووعرتواکوزدنیگوزگارانواخاصو‬
‫ہ‬
‫دوشاروزگاروےہ۔ارگوآپوںیہکویسکواورو مصفررواکوااختنبورکوںیتیلووتوآپو‬
‫ےکوےیلوآاسینووہواجیت۔ایھبوآپووجاؿوںیہ۔ےچبووھچےٹوںیہ۔تہبو‬
‫لکشمووہواگوآپوےئلیک۔ابیقوآپوھجموےسورتہبووسچویتکسوںیہ‘‘۔ و‬
‫‪648‬‬
‫’’اہںوآپویکوابتودرتسوےہ۔اہیںویھبوےھجمواےسیواسملئو‬
‫درشیپوںیہ۔رگمواسواکوہلصیفوںیموالوہروںیمورہورکورکوںویگ۔اہیںواکو‬
‫وجنسگوریمےوےیلوواہںواسملئودیپاورکےواگ۔ںیموےنووتولقتسمو‬
‫وکستنووںیہورینھکوےہ۔وتورھپوویکںوہنواسھتویھبواقمیمووہ۔آپواکو‬
‫رکشہی۔ہکوآپوےنواسولکشمووتقوںیموےھجمواےنپواہںورہھٹےنویکو‬
‫ئ‬
‫دوعتودی۔ںیمورقنعبیویہویلچوآئٹںویگواوروآےنوےسولبقوآپووکو‬
‫اافنرؾویھبورکودوںویگ‘‘۔ و‬
‫انایبودیلووطرورپووتودمہحیووکواےنپورھگوںیمواکیودؿوےکوےیلویھبورےنھکووکو‬
‫ایتروہنویھت۔رگمووہواہنتووعرتوذاتوےکواسھتووطبرو مہدردیواسوےنودنچو‬
‫روزوےکوےیلواہیمورھبویلویھت۔رھپویھبومعپ رکروےنواسوےسواہکواھت۔ و‬
‫’’دمہحیواکوآپوےکورھگوآانوھچکوانمبسوںیہنوےہ۔اخدلوےلہپویہو‬
‫ںیمہوتہبوذینہووطرورپواٹررچورکواکچوےہ۔ابواےسودمہحیواورووچبںوےسو‬
‫ےنلمواکواہبہنواہھتوآاجےئواگ۔وتووہورھپووکیئواینوڈراہموراچوےئواگ‘‘۔ و‬
‫‪649‬‬
‫رگموانایبوےنواےسوڈاھرسودیوہکواخدلووکواسورھگوںیمودالخووہےنویکو‬
‫یعطقوااجزتوںیہنودیواجےئویگ۔ہیوابتوںیموےلہپویہودمہحیوےسوےطورکو‬
‫ولںویگواورودمہحیوےنواصػوہہکویھبودایوےہوہک’’وآپوےبورکفورںیہ۔‬
‫ارگواخدلواہیںوالچوآای۔وتوںیمواےسوآپوےکورھگوںیموداےلخویکورہوزگو‬
‫ااجزتوںیہنودوںویگواوروانیہووہواہیںوآےنویکورجاتورکےواگ‘‘۔ و‬
‫ذہلااےلگوامہوےکوےلہپوےتفہودمہحیواےنپورھگواکورصتخمواسامؿواورووچبںووکوےیلو‬
‫انایبوےکورھگوآؿویچنہپ۔اےسودحیلعہودوورمکےونچکواوروواشوروؾویکو‬
‫وہستلورفامہورکودیویئگ۔وچےھتودؿواےسواکیوویجرلیویکوداکؿورپواجبو‬
‫لمویئگ۔وقعمؽورلیسیویھت۔اکمؿویکوالتشوںیمودنپرہودؿوزگروےئگ۔رھپو‬
‫وجواکمؿوالم۔اسویکوڑگپیوےکوےئلواکیوالھکوروےپویکورمقویھبوانایبو‬
‫ےنواےنپوےلپوےسورخچویک۔وجواقلبووایسپویھت۔ و‬
‫ئ‬
‫دمہحیواےنپووچبںووکوےلورکواےنپواکمؿوںیمویلچویئگ۔وجووشتکواٹئٹؿوںیمو‬
‫ڈسنفیوےسوزایدہودوروانواھت۔ویںووتووہواکیواجنگؿوالعہقواھت۔رگموواہںواکو‬
‫اموحؽورپووکسؿواھت۔رگمواخدلواسیجواکمروصخشواسواکواعتبقورکوراہو‬
‫‪650‬‬
‫اھت۔دمہحیووکواےنپواکمؿوںیموایھبودووامہولمکموںیہنووہےئوےھت۔ہکواکیو‬
‫حبصوانایبواورودمہحیوےکوربمنورپواکوؽویکویئگ۔اسیواچیواوواھتہنوڈسنفیوابتو‬
‫ئ‬
‫رکوراہواھتہکووشتکواٹئٹؿواچروربمنویلگوںیمودمہحیوانیمووعرتووکولتقوایکوایگو‬
‫ےہ۔وتقمہلویکوڈارئیوےسوآپوےکوانؾواوروربمنزوےلموںیہواورووتقمہلوےنو‬
‫اےنپورقیبیواجےننوواولںوںیمویھبوآپواکوذرکوایکواھت۔ذہلاوشیتفتوےکوےلسلسو‬
‫ںیموآپووکواہیںوآانوزپےواگ۔آپووفریوآںیئواتہکوومہعقویکواکرروایئو‬
‫لمکمویکواجےکسواوروڈڈیوابڈیویکودتنیفواکوآپوااظتنؾورکوںیکس۔انایبواینپو‬
‫ہگجواکہواکبورہویئگواورومعپ رکرواینپوہگجورکچاواسوایگ۔ہیواکؾواخدلواکویہووہواتکسو‬
‫اھت۔ و‬
‫یشیتفتوآرسیفووکواتبایوایگوہک’’واسووعرتوےسوامہرےوریمسوےسواقلعتتو‬
‫ںیہ۔اسواکووشرہودوابرہواسوےسواکنحورکانواچاتہواھت۔رگموہیوااکنریووہویئگ۔‬
‫اسوےکودووےچبوںیہ۔وہواںیہنوےلورکوامہرےواپسوآیئ۔دنچوروزووہو‬
‫امہرےواہںومیقموریہ۔رھپواےسوہیواکمؿورکاےئورپولموایگ۔یسکوویجرلیو‬
‫یکوداکؿورپواسوےنواجبورکویل۔اسوےکودعبوانووتوہیومہوےسوےنلمویئگوےہو‬
‫‪651‬‬
‫اوروانویہومہواہیںواسوےکورھگوآےئوںیہ۔اسوےسوزایدہومہواسوےکو‬
‫ابرےوںیموھچکوںیہنواجےتن۔انواسوےکوریپسٹنوےسوامہریویھبکووکیئو‬
‫الماقتووہیئواوروانویہومہویھبکواؿوےکورھگوےئگ۔اہںواخدلوےسوریمیو‬
‫الماقتواکیودووابرووہیئوےہ۔ںیمواےسولکشوےسواچہپاتنووہں‘‘۔ و‬
‫’’رھپووتوآپووکواسوابرےوںیموامہریودمدورکوانووہویگ۔ابووتقمہلو‬
‫ےکووراثوںیمومہوسکواکوانؾودرجورکںی؟‘‘ویشیتفتوےنووساہیلووپاھچ۔ و‬
‫’’آپووکووتقمہلوےکولیسوےسووجوربمنزویھبوےلموںیہ۔آپواؿوےسو‬
‫راہطبورکوےکودںیھکی۔نکمموےہواسوےکویسکواھبیئونہبوایویسکواورورقیبیو‬
‫زعزیوےسوابتووہواجےئ‘‘۔ و‬
‫’’ںیمہوایھبوکتووتقمہلواکولیسوںیہنولمواکس۔نکمموےہووہویھبو‬
‫اقلتواےنپواسھتویہوےلوےئگووہںو‘‘یشیتفتوارسفوےنواتبای۔ و‬
‫’’او۔۔‘‘۔۔معپ کرروےنووچکنورکواہکاورواےنپولیسوےسودمہحیواکوربمنو‬
‫ڈالئورکےنواگل۔رگمولیسوآػواجراہواھت۔اسوےنواخدلوےکوربمنورپورگنو‬
‫یک۔رگمووہویھبوآػواجوراہواھت۔یشیتفتوارسفوےنودمہحیویکوڈارئیواکنیلواورو‬
‫‪652‬‬
‫اسورپودرجوامتؾوربمنزومعپ کررووکوڈالئورکےنوےکوےئلودےیئ۔معپ کرروےنووغبرو‬

‫اجزئہوےنیلوےکودعبواکزلواکوہلسلسورشوعوایک۔ابالٓرخواسویکوہیووکششو‬
‫اکایمبوریہواورودمہحیوےکواھبیئوےسوراہطبواقمئووہایگ۔سجواکوانؾوریفوزو‬
‫یلعوڈارئیورپودرجواھت۔یشیتفتوےنوریفوزووکوامتؾوواہعقویکولیصفتورفامہویکو‬
‫اورووفریوالوہرواھتہنوڈسنفیوےنچنہپویکواتدیکویک۔اسووکووتقمہلواکووارثواھکلو‬
‫ایگ۔ڈڈیوابڈیواہلٹپسوےکورسدواخےنوںیموجیھبودیویئگ۔بشودسوےجبو‬
‫ریفوزویلعواھتےنواچنہپ۔اسوےنواےنپوایبؿوںیمودرجورکودایوہک’’ودمہحیو‬
‫ریمیووھچیٹونہبوےہ۔اسوےکووشرہواخدلوےسواسوانواچیقوریتہویھت۔اسو‬
‫وہجوےسواخدلوےنواےسوڈاویئورسودےورکویئنواشدیویک۔رگمواسویکویئنو‬
‫ویبیوھچوامہودعبویہواخدلوےسودحیلعہووہویئگواورواسوےنودعاتلوےسوروجعو‬
‫رکوےکوڈاویئروسوےلویل۔ابواخدلودوابرہودمہحیوےسواکنحورکےنواکو‬
‫وخادنمشہواھت۔رگمودمہحیواصػوااکنریووہویئگواورواسوےنوالوہرواکورخو‬
‫اایتخروایک۔وکیئودووامہولبقووہواہیںوٹفشووہویئگ۔امہرےواسھتویھبواسو‬
‫ےنووکیئوراہطبوںیہنوایک۔ویکہکنوںیمویھبواچاتہواھتوہکووہواخدلوےسواےنپو‬
‫‪653‬‬
‫وچبںویکواخرطویہوزگارہورکوےل۔رگمواسوےنوریمیوابتوںیہنوامینواورو‬
‫ایسووہجوےسواسوےنوھجموےسوراہطبوعطقنمورکوایلواھت۔ابواسوےکولتقو‬
‫ںیمواخدلووکوےبوانگہورقاروںیہنودایواجواتکس۔دوونںوےچبواغبئوںیہ۔اؿووکو‬
‫ارگواوغاوایکوایگووہاتووتوابوکتواسوےکواوغاواکروراہطبورکوےکواانپواطمہبلو‬
‫اتبوےکچووہےت۔ذہلاواخدلوےنویہودمہحیووکوراےتسوےسواٹہایواورواےنپوےچبو‬
‫احلصوےئک‘‘۔ و‬
‫ذہلاوافیوآیئوآروںیمواخدلووکواسولتقوںیمووطبرواقلتودرجورکاایوایگ۔‬
‫وپٹسوامرمٹوےکودعبوالشوریفوزویلعوےکووحاےلورکودیویئگ۔وہواینپونہبو‬
‫یکوڈڈیوابڈیواوبمیسنیلوںیموےلورکوحبصوہنموادنریھےورہیووپرورواہنووہو‬
‫ایگ۔انایبومعپ رکرویکوزابینوہیووپریوروودادنسورکوتہبوردیجنہووہیئ۔اسوےنو‬
‫دمہحیویکوومتواکوےبودحوارثوایلواورواخدلووکواکیودردنہوتفصواوروافسکو‬
‫ااسنؿورقارودای۔سجویکودمہحیوےسوتبحمورفنتوںیمودبیل۔وتواسویکواجؿو‬
‫ےلویل۔ہیویھبوتبحمواکواکیوروپواھت۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫‪654‬‬
‫اےنپورواحینووشیپاورضحتویبنوادمحوانزودنلقروےکوضیفووورکؾوےسوانایبو‬
‫وخدووکولمکموتحصودنمووسحمسورکوریہویھت۔اےسویسکومسقویکووکیئوفیلکتو‬
‫ہنویھت۔وہووپریورطحواشہشواشبشوگلوریہویھت۔ابووہوےلہپویسیجو‬
‫انایبوہنوریہویھت۔رہووتقودوہٹپوامنوڑبیویسواچدرواوڑےھوریتھک۔حبصو‬
‫اشؾواﷲوےکووضحروامنزوںیمورسووجسبدوریتہ۔راتودلجیووسواجیتواورو‬
‫وتقورحسودیبارووہورکواےنپوامِکلویقیقحویکودمحوووانثورکیت۔معپ رکرویھبوابو‬
‫ذمیبہوبتکوزپےنھواورولبیکورپوذمیبہورپورگاؾودانھکیودنسپورکات۔یھبکودجسمو‬
‫ںیمواورویھبکواےنپورمکےوںیموامنزوزپےنھواکورفضویھبواداورکات۔رگمواےسو‬
‫حیحصوامنزویکوادایگیئواوروالکؾواپکوزپےنھوےکوےئلویسکودنتسموااتسدویکو‬
‫رضورتویھت۔انایبوےنواسویکوہیولکشموآاسؿویکواورواکیواعملودنیو‬
‫یکودخامتواحلصورکےنوںیمواسویکودمدویک۔وہوروزاہنواؿویکوراہشئواگہو‬
‫رپوآاتواوروانورصػومعپ کرروہکلبواسوےکواھبیئوےکووچبںووکویھبورقآینودرسو‬
‫دےواجات۔ و‬
‫‪655‬‬
‫معپ کررووکوےئنورسےوےسووپریوامنزوزپاھیئ۔امنزویکوادایگیئواکورطہقیواھجمسای‬
‫۔رقآؿویکومیلعتورشوعویک۔انایبواےنپورمدشوےسورہودورسےورسیتےو‬
‫دؿواکؽوہپوابتورکویتیل۔وتواسواکونموالگبویکورطحوالھکوالھکوراتہ۔رھپو‬
‫انایبواورومعپ رکرویکواشدیوےطویکویئگ۔دنپرہودؿودعبوابراتویکوروایگنواکو‬
‫وتقورقمروایکوایگ۔اشدیوےسواکیوہتفہولبقوانایبواورومعپ رکروربانہلورشفیو‬
‫اےنپوریپواکلموےسوےنلموےچنہپ۔اںیہنوےبوامشرواحتفئوشیپوےئکواورواینپو‬
‫وخویشںوںیمورشتکویکورپوزورودوعتودی۔اؿوےکوریپواکلموےنواںیہنو‬
‫اتبودایہکواہمتریواشدیوامتؾورشیعواقتوضںوےکواطمقبووہینواچےئہ۔ و‬
‫رگموبجواںیہنوہیوابتواتبیئویئگوہک’’وامہریوامتؾورتویلمیفواوروہقلحواةحبو‬
‫اہنتیواریموےقبطوےسوقلعتورےتھکوںیہ۔یئکوانومراترجواوروایسیسوولگویھبو‬
‫اشلمولفحمووہںوےگ۔آپوامہراواکنحورشیعورطزورپواینپورگناینوںیمو‬
‫رکواںیئوےگ۔مہودوونںوآپوےکورہومکحویکولیمعتورکںیوےگ۔ابیقوامتؾو‬
‫ولوگںووکوآپواؿوےکوآزادواعمرشےویکوروسامتویکوادایگیئورپووکیئو‬
‫ارتعاضوانورکںی۔اؿوبسووکواقلئورکوےکواےنپورگنوںیمورانگنوتہبو‬
‫‪656‬‬
‫لکشمواکؾوےہ۔مہوآپوےکوریپواکروںیہ۔مہودوونںواؿوےکووساالتواورو‬
‫اؿویکوزنطہیوابوتںووکوسیفورکورےہوںیہ۔ادیموےہوہکوآپوامہریواخرطو‬
‫اؿوےکورہولعفورپودرزگرورکںیوےگ۔‘‘ومعپ کررواوروانایبوےنوڑبےو‬
‫ذعمرتورھبےوےجہلوںیموروکیٹسویک۔ و‬
‫’’آپوےبورکفورںیہواٹیب۔آپواؿویکواوالدوںیہ۔آپویکووخویشںو‬
‫ںیمواؿووکوقحواحلصوےہوہکووہواےنپودؽویکوامتؾووخاںیشہووپریورکںی۔‬
‫مہووتوسبوآپوےکواکنحوںیمواشلمووہںوےگواوروزایدہودریوںیہنورںیکو‬
‫ےگ۔‘‘ورمدشوابابوےنورفامای۔ و‬
‫رھپونیعواکنحوےکووتقوریپواکلمویکواگڑیومعپ رکرویکویجیھبواجےنووایلواگڑیو‬
‫ےکواعتبقوںیموڈسنفیویچنہپواورورھپوابراتوےکواسھتواسھتویپویسووہلٹو‬
‫ےکورکلٹسواہؽوںیموریپواکلمووکووپرےوازعازوےکواسھتوےلواجایوایگ۔ٍجیٹسو‬
‫اکورظنموڑباودرفلبیواھت۔الملھجےتورنیگنورپدوںویکواجسوٹ‪،‬ودصاریتورطزو‬
‫یکوںیتسشنو‪،‬ولبیٹورپوےجسوڑبےوڑبےودلگےتسو‪،‬وتھچورپواگمگجےتوافونسو‪،‬و‬
‫دیمیھودیمیھوآوازوںیمواتجبوویمزکو‪،‬ووپراواہؽورسخوالغوفںوےسوڈیکھودرازو‬
‫‪657‬‬
‫تشپویکورکویسںوےسواجسواھت۔امتؾوزعمزوامہمونںوےسوریپاکلمواکواعترػو‬
‫رکاایوایگہکوانایبواورومعپ رکروادمحوےکوریپووورمدشوںیہ۔اٰیلعووساسیٹئوےکو‬
‫امتؾوامہمونںوےنوکھجورکوریپواصبحوےسواہھتوالمای۔اﷲوےکوربزگدیہو‬
‫دنبوںووکومیظعتودانیووہویھبواجےتنوےھت۔ و‬
‫انایبووکودنہلوےکوروپوںیموجیٹسورپوالرکومعپ کرروےکواسھتودورسیوتسشنو‬
‫رپواھٹبایوایگ۔وہورسخواچدرویکواوڑینھوںیمویٹپلویھت۔اہجںواسورپوالگوبںو‬
‫یکورسخوایتپںواھچنورویکوںیئگ۔واہںومعپ رکروےکواسھتواسھتواؿوےکوریپووو‬
‫رمدشورپویھبوویتپںویکوابرشویکویئگ۔رھپوےلہپوالتوتوالکؾواپکواسوےکو‬
‫دعبتعنوروسؽووبقمؽوﷺوزپیھویئگ۔رھپواکنحوزپاھوایگ۔ ُداعوریپووورمدشو‬
‫ےنورکوایئواورورھپوداہلودنہلووکوانورصػوایپرودایوہکلبوالسیمویھبودی۔بتو‬
‫اجیٹسوےکوامتؾوامہمونںوےنوڑھکےووہورکواتایلںواجبںیئواورورھپووپراواہؽو‬
‫یھبواتویلںوےسووگجنوایگ۔ابمرةکدوںویکودصاںیئورہوسوابزتشگورکےنو‬
‫ںیگل۔وہواسرےولپوددیوےکواقلبوےھت۔دوودولںواکومگنسووہاواھت۔تبحمو‬
‫یکواکیویئنودااتسؿواکایمیبوےسواےنپوااتتخؾووکویچنہپویھت۔سجووکوےبوامشرو‬
‫‪658‬‬
‫رمیکوںوےنواینپوومیمریوںیمووطبروایدواگرووفحمظورکوایلاوروومویویکو‬
‫وصرتوںیمواےسوتبحمورکےنوواولںویکواترخیوںیموراکیرڈورکودایوایگ۔ و‬
‫ےبوکشوانایبواورومعپ رکرویکواشدیویکوہیورقتبیوتہبورفنمدوادنازوںیمو‬
‫دقعنمووہیئ۔ابابویجویکوایضتفواکواامتہؾوایسوہگجواجیٹسویکولبیٹوہپویہوایکو‬
‫ایگ۔رھپواؿویکوریتصخورپوبسوےنوابابویجوےسواہھتوالمانوابثعِوربتکو‬
‫اھجمس۔معپ کرروےنواکیودنبوافلہفوڑبےوادبوےسوشیپورکوےتووہےئواہکہکو‬
‫وضحروہیوامہریورطػوےسوریقحواسوذنراہنودنلقرواپکوےکوانؾووبقؽو‬
‫رکںی۔رھپوانایبوےنوکھجورکودقومںووکووھچااورواہھتوابدنھورکوےکھجو‬
‫وہےئورسوےسواہک۔ و‬
‫’’وضحروریمیواکیواعزجاہنوزگارشوےہوہکومہوآپویکوتبحصوںیمو‬
‫ایسوامہورمعہویکواعسدتواحلصورکانواچےتہوںیہ۔اسودقمسواوروابربتکو‬
‫رفسوںیموآپویکورقاتبوامہرےوےیلواکیورگادقنروازعازووہواگ۔دلجویہو‬
‫آپواکوٹکٹوآپووکووموصؽووہواجےئواگ۔ابیقوامتؾورتوارخااجتویھبو‬
‫‪659‬‬
‫امہریورطػوےسوآپووکوامہریواشدیواکوٹفگوھجمسورکوشیپوایکواجےئو‬
‫اگ‘‘۔ و‬
‫’’آپواکوہیوولخصورھباوٹفگومہووبقؽورکےتوںیہ‘‘ابابویجوےنورکسماو‬
‫رکواہک۔وتوانایبوےنودشتوذجابتوےسواےنپورربہووورامنہوےکواہھتو‬
‫رپدیقعتوےسووبہسودےودای۔ و‬
‫’’آپورپواﷲویکورتمحووہ۔ہیوآپویکووخشویبیصنوےہوہکوآپو‬
‫اشدیوےکووفریودعبواﷲواورواسوےکووبحمبودمحمیفطصموﷺوےکودروہپو‬
‫احرضیوےئلیکواجورےہوںیہ۔ورہنوآپوولگووتوینہوومؿوانمےنووسزٹئرڈنیلو‬
‫اورواگنسووپرواجانودنسپورکےتووہ۔اوﷲوےنوآپورپولضفووورکؾوایکواوروآپو‬
‫وکواےنپورھگوآےنواکووعشرواشخب۔اﷲوآپوولوگںورپواورواینپواسریوولخمؼو‬
‫رپوہشیمہواےنپولضفووورکؾواکواسہیورےھک۔‘‘ورمدشوےنوداعہیواہک۔ و‬
‫’’آنیم۔‘‘وانایبواورومعپ کرروےنوآہتسہوےسواکیواسھتواہکواورواہھتو‬
‫ابدنھورکوےتکھجووہےئواےنپودیسیووکورتصخوایک۔ و‬
‫…٭٭٭… و‬
‫‪660‬‬
‫آامسؿواکآلچنواتسروںوےسوزمنیواھت۔ویںووتواسرےورہشوےسواگمگجیتو‬
‫ئ‬
‫رووینشںویکواعشںیعووپریواضفئٹںووکوونمرورکوریہوںیھت۔رگمودجسمووبنیو‬
‫ئ س‬
‫اورواسوےکواچرووسورگدوووناحواہنتیورونشوومقمقںواوروزیتورتنیو ک‬
‫الپٹں‪،‬و‬
‫رمرکیووبلبںوےسودؿواکورظنموگلوراہواھت۔آامسؿوےسوروتمحںویکوابرشووہو‬
‫ریہویھتواورودجسمووبنیوےکودنلبوانیمروںوےسواشعءویکواذاؿویکودصاںیئو‬
‫اُدحواہپڑویکووچویٹںوےسوابزتشگورکوریہوںیھت۔دجسموےکوونجبورشمیقو‬
‫وکےنوںیموےجسودبنگورضخاءویکوآوھکنںووکودنچوایھودےنیووایلورپوونرورکوںینو‬
‫رمدہودولںووکویھبویئنوزدنیگودےوریہوںیھت۔ و‬
‫معپ کررواےنپورمدشورضحتویبنوادمحوانزودنلقروےکواسھتواسھتودجسموےکو‬
‫ادنروؿورایضواۃنجلوںیموامنزواشعءواداورکوےکوھچکووتقودیلقتوںیمورماہبقو‬
‫رکےتووہےئوزگارا۔وعروتںووکوزایرتوروہضوادقسویکوااجزتوحبصواورو‬
‫اشعءویکوامنزوےکودعبودیواجیتوےہ۔انایبوزایرتوےکودعبواببوااسنلءوںیمو‬
‫یچنہپ۔وتوادرھورمدشوےنومعپ رکرووکورسوگیشوںیموھچکواراشدورفامای۔معپ کرروےنو‬
‫انایبووکواکؽورکوےکواتبایوہکووہوابرہوٹیگورپوےچنہپ۔رھپوھچکودریودعبومعپ رکرو‬
‫‪661‬‬
‫اوروانایبودوونںوتنجواعیقبلویکوڑیسویھںوےسوذراورغمیبواجبنووموجدو‬
‫ےھت۔وھتڑیودریودعبواُؿوےکوابابویجوواہںوآوےچنہپ۔واہںوےسواصػوداھکیئو‬
‫دےنیوواےلودبنگورضخاءویکواجبنورخوےئکوھٹیبورےہ۔رھپواؿودوونںویکو‬
‫اخمبطورکوےکورفامےنوےگل۔ و‬
‫’’دوھکیواٹیب!وسجورطحوااسنؿووکووھٹرکواھکےئوریغبورفسورکےنوےکو‬
‫ےئلوروینشوںیمویھبوآںیھکنویلھکورانھکوزپیتوںیہ۔ویکہکنواتریکیوںیمودالخو‬
‫وہےنوےکودعبوآںیھکنویلھکووہںوایودنبووہںواسوےسووکیئورفؼوںیہنو‬
‫زپات۔ادنریھاووھٹرکوںووکوامہریوزدنیگواکودقمروانبوداتیوےہ۔اسورطحو‬
‫بجوااسنؿوزدنیگوےکورفسورپواتلکنوےہ۔وتواےسودقؾودقؾورپوتہبووسچو‬
‫ھجمسورکوانلچوزپاتوےہ۔رگموسجورطحومہوںیہکویھبواجےنواکوبجوارادہو‬
‫رکےتوںیہ۔وتوزنمؽواکونیعتورکوےکویہواعزؾورفسووہےتوںیہوان۔یھبکوااسیو‬
‫وہاتہکومہوےبوتمسولچوزپیکںااوروےبودصقمووھٹرکںیواھکےتورھپںی۔ و‬
‫‪662‬‬
‫رھپواےسواتھچپواوےگلواوروواسپواسوومڑورپوآانواچےئہ۔اہجوںوےسواسوےنو‬
‫اےنپورفسواکوآاغزوایکواھت۔بتورصػواکیوزیچواسویکودمدورکویتکسوےہ۔‬
‫یسکورربہویکوآوازووجواسویکورامنہیئورکوےکس۔ و‬
‫زدنیگویکوروینیگنںوںیمووھکواجان۔ایواینپووخااشہتواورواینپورضورایتوےکو‬
‫وصحؽویکواخرطوزدنیگوزگارودانیوزدنیگواکودصقموںیہنوالہکواتکس۔زدنیگوےکو‬
‫اگنہومںوںیمواھجلورکواسھٹورتسواسؽویکورمعورسبورکےنوواےلوےنواسراوےبو‬
‫تمسورفسوایک۔بجوومتواکووتقورقبیوآای۔وتواتھچپواووہےنواگلواورورھپو‬
‫ےسوولٹورکوحیحصوتمسواکورفسوےطورکےنویکووخاشہودیپاووہیگ۔وتووہوےبو‬
‫ینعمواثتبووہیئ۔ویکہکنووتقویکووسایئںورصػوآےگویکوتمسورفسورکیتو‬
‫ںیہ۔ےھچیپوانٹہووہواجیتنویھبوںیہن۔وتوحیحصوتمسویکورطػورفسرکےنوےکو‬
‫ےئلویسکورربہویسکورامنہویکورضورتووہیتوےہ۔سجووکواہدیو‪،‬ورربہووو‬
‫راامنہوےتہکوںیہواوروآپواسووتقواؿووخشوتمسقواورواببیصنوولوگںویکو‬
‫فصوںیمواشلموںیہ۔وجواےنپودقمرورپوسجودقرویھبورکشورکںی۔مکو‬
‫‪663‬‬
‫ےہ۔ہیووہوزنمؽووصقمدوےہ۔سجواکووصحؽویہوانبوآدؾواکودصقموایحتو‬
‫ےہ۔اﷲوےنورقآؿواپکوںیمورفامودای۔ و‬
‫’’ےبوکشواﷲوزونیمںواوروآامسونںواکوونروےہواورواسوےکوونرویکو‬
‫اثمؽواےسیوےہوےسیجواکیواطؼوےہ۔اطؼوںیمورچاغوےہواورورچاغواکیو‬
‫دنقلیوںیموےہواورودنقلیوایسیواصػوافشػووگایوومیتواسواتکمچووہاواترہ‘‘۔ و‬
‫اورواﷲوےکوایپرےووبحمبودمحمویفطصمﷺوےنواراشدورفامدای۔ و‬
‫’’ںیمواﷲوےکوونروےسووہںواوروہیواکانئتوریمےوونروےسوےہو‘‘۔ و‬
‫مہوبسواسواکانئتواکوہصحوںیہووتووجووپریواکانئتواکوعبنموونروےہ۔وہودبنگو‬
‫رضخاوےکوادبوںیمواسووتقوآپویکواگنہوےکواسےنموولجہورفاموےہواوروہیو‬
‫وہواٰیلعووارعفواقمؾوےہ۔اہجںودؿوراتورفےتشویھبودجسہورزیورےتہوںیہ۔‬
‫تنجوےسوااتراوایگ۔رایضواہتنجلواکوڑکٹاوروہضوروسؽوےسوڑجاوےہ۔اہجںو‬
‫ایھبومہوےنوامنزواشعواداویکوےہ۔ہیوتہبوڑبےوازعازویکوابتوےہ۔ہیو‬
‫ڑبےودقمرواکوہلصیفوےہ۔وجوآپوےکوقحوںیموایکوایگوےہ۔ و‬
‫‪664‬‬
‫اسوامکلوےکوےلصیفوڑبےواونےھکوںیہ۔وہواچےہووتووپریورسوزنیمورپودجسہو‬
‫رکےنوواےلووکونیعلورقارودےودےواورواچےہووتورفکورکےنوواےلواکیو‬
‫ِوانبودے‬
‫ریشمشوزؿوایجےلووکوراہودہاتیودےورکواکیولپوںیمورمعوافروؼ‬
‫۔ہیوداھکیئودےنیووایلواکانئتوہیوااسنؿو‪،‬ہیوویحاؿ‪،‬ہیورجح‪،‬ہیورجش‪،‬اچدن‪،‬و‬
‫وسرج‪،‬اتسرےوہیوبسورھکبےووہےئورطقےوںیہ۔وجوفلتخمووصروتںو‬
‫اوروروگنںوںیموےنبوںیہ۔اکیودؿوہیوبسورطقےودنمسروےسواجوںیلمو‬
‫ےگ۔ہیوبسواکیوںیہ۔ و‬
‫الواہلواالواﷲ۔ہیوودحتواکودرایوےہواوروہیواسرےورظنمواوروبسوامدہو‬
‫رپیتسویکوداینواسویکورہلںیوںیہ۔ہیوبسواجیتگوآوھکنںواکووخابوےہ۔بجو‬
‫ہیووخابووٹےٹواگووتووہوتقیقحواکواہجںووہواگ۔ و‬
‫رھپووہوہحملویھبوآای۔بجومعپ رکرواوروانایبوےنواانپواہھتورمدشویکویلیھتہورپو‬
‫راھک۔ابابویجوےنواانپواہھتواؿوےکواہھتورپوراھکواورواؿووکواینپوتعیبورکو‬
‫ایل۔رھپوداعوےئلیکواہھتوااھٹےئ۔اؿودوونںوےنویھبوےکھجووہےئورسوےسواہھتو‬
‫دنلبرکےئل۔ و‬
‫‪665‬‬
‫اےسیوںیمواکیودرازودقووواقتمواکوارعایبواؿوےکواپسوآایواورووجھکروںو‬
‫اکواکیوٹکیپواؿوےکورقبیورھکورکوےکپچوےسوآےگوڑبھوایگ۔انایبواورو‬
‫معپ کرروےنواسویکورطػووکیئووتہجوںیہنودیوہکووہووکؿواھت؟دکرھوےسوآایو‬
‫اورواہکںوالچوایگ؟وداعوااتتخؾووکویچنہپووتوابابووضحروےنودوونںوےکورسورپوایپرو‬
‫ےسودتسوتقفشوراھکواورورفامای۔ و‬
‫’’ولواٹیب۔وجومتوےنودقعوایک۔وہوآپوےکواجمزویکوآرخیوزنمؽویھتو‬
‫اورووجومتوےنوتعیبواکوامیپںوابدناھوےہ۔ہیوقشعویقیقحواکوآاغزوےہ۔ہیوآجو‬
‫آپوےنووہوتنسووبنیواداویکوےہ۔سجویکووگایہواﷲواکواپکوالکؾورقآؿو‬
‫دیجموویںودےوراہوےہ۔ و‬
‫’’اورومہوےنواےودمحمومتووکوویحواظرہورکےنوواالواورووخربخشیو‬
‫انسےنوواالواورووخػودالےنوواالوانبورکواجیھب۔اتوہکواملسمونومتوولگواﷲورپو‬
‫اسوےکوربمغیپورپواامیؿوالٔو۔اسویکودمدورکوواورواسووکوزبرگووھجمسواورو‬
‫حبصواشؾواسویکوحیبستورکےتوروہ۔اےودمحمووجوولگومتوےسوتعیبورکےتو‬
‫ںیہ۔وہواﷲوےسوتعیبورکےتوںیہ۔اﷲواکواہھتواؿوےکواہوھتںورپوےہ۔رھپو‬
‫‪666‬‬
‫وجواسودہعووکووتڑےواسواکواصقنؿوایسووکوےہواورووجواسوابتووکوسجواکو‬
‫اسوےنودخاوےسودہعوایکوےہووپراورکےووتووہواےسورقنعبیوارجومیظعو‬
‫دےواگ‘‘۔ و‬
‫رھپوابابووضحروےنووجھکروںواکوٹکیپووھکال۔اؿودوونںووکواچرواچرووجھکروےکو‬
‫داےنودےورکورفامای۔ و‬
‫’’اؿووکواﷲواکوانؾوےلورکوونشورکوول۔ہیواچروداےنورشتعیو‬
‫‪،‬رطتقی‪،‬تقیقحواورورعمتفویکوالعتموںیہواوروابیقووجھکرواؿوولوگںو‬
‫ںیموابٹنودو۔تعیبورکےتووہےئویسکوانویسکویھٹیموزیچواکووہانورضوریو‬
‫اھت۔وہواﷲوےنویسکوےکواہوھتںوامہرےواپسووجھکرویکووصرتوںیموجیھبو‬
‫دی‘‘۔ و‬
‫ابابویجوےنورکسماےتووہےئواہکووتومعپ رکرواوروانایبویکوآںیھکنوریحتوےسو‬
‫لیھپوںیئگ۔ و‬
‫’’ہیووجھکروںیووکؿوالایواھتووضحرو؟ںیمہووتوربخویہوںیہنووہیئ۔آپو‬
‫مہوےسوےتہکووتومہووخدوےلوآےت‘‘دوونںوےنوریحتوےسووپاھچ۔ و‬
‫‪667‬‬
‫’’بجومہوداعوامگنورےہوےھتووتووہوصخشوںیمہودےوایگ۔وجوریمےو‬
‫آاقوﷺواکوالغؾواھتواورواےسوہیومہوکتواچنہپےنواکومکحوالمواھت۔مہوسجو‬
‫ےکودروہپوآےئوںیہ۔اسویکوبسوہیورظنوےہ۔ہیواسریوداینووخدوںیہنو‬
‫آیت۔ہیوریمےوآاقوےکوالبےئووہےئوامہمؿوںیہواوروامہمونںواکوایخؽورانھکو‬
‫وتووبحمبودخاواکودنسپدیہولمعوےہ‘‘۔ و‬
‫ابابویجوےنواتبایووتومعپ رکرواوروانایبوےکودؽورپوقشعووبنیوہمشچونبورکو‬
‫وھپٹوزپا۔اؿورپورتقواطریووہویئگ۔وہٹنوےلھکورہوےئگ۔دؽورھبورھبوآایو‬
‫رضخیورپواںیھٹووتو‬
‫اوروآںیھکنولھجولھتووہوںیئگ۔دوونںویکورظنںیودبنگو ٰو‬
‫وہوکلھچوےئگواورواھچیتورپودوونںواہھتوابدنےھووہودیقعتوےسوےلچوےئگو‬
‫اورورھپوذراودریودعبووہوومادجورشفیوںیموروےضویکواجویلںوےکواسےنمو‬
‫ودجویکواحتلوںیمودرودووالسؾواکوذنراہنوشیپورکورےہوےھت۔وہودویاونںو‬
‫یکورطحووھجؾورےہوےھت۔وہوااسیوویکںوہنورکےت۔آجواؿووکولپورصاطو‬
‫قشعوےسواپرےلواجےنوواالوویھکؿواہرووجووجولموایگواھت۔اےومتخواالایبنوءو‬
‫ھجتوہپوالوھکںورکوڑوںودرودووالسؾ۔ و‬
‫‪668‬‬
‫و‬
‫‪669‬‬
‫‪670‬‬

Pul Sirat Ishq - Single

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pul Sirat Ishq - Single

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫زمدیبتکزپےنھےکےئلآجیہوزٹرکںی۔‬

‫’’ایکوابتوےہواٹیب؟طیی کعی کتوووتوکیھٹوےہوانواہمتری۔متواھکےنویکوزیمو‬

‫’’اہںووبولومعپ کرر۔آپوایکوانہکواچےتہوےھت؟‘‘وہومعپ کرروےسواخمبطو‬

‫واسپوآٔو۔معپ کرروےکواھبیئویکواکؽویھت۔معپ رکروےکودامغوےکورپوےچخواڑو‬

‫ےسوروودی۔معپ کررواورواسوےکواھبیئوےنولکشمبواںیہنواھبنسالواورومعپ رکرووکو‬

‫اسورپودرجوامتؾوربمنزومعپ کررووکوڈالئورکےنوےکوےئلودےیئ۔معپ کرروےنووغبرو‬

You might also like