Professional Documents
Culture Documents
VargjetElira1944 PDF
VargjetElira1944 PDF
VargjetElira1944 PDF
VARGJET E LIRA
KANGËT E RINGJALLJES
*
KANGËT E MJERIMIT
*
KANGËT E PËRNDIMIT
*
KANGËT E RINIS
*
KANGËT E FUNDIT
Na të birtë e shekullit të ri
që plakun e lamë në <shëjtnin» e tij
e çuem grushtin për me luftue
ndër lufta të reja
dhe me fitue ...
Ne të birtë e shekullit të ri
filizat e një toke së rimun me. letë
ku djersë e ballit u dikonte kot -
se dheu i ynë qe kafshatë e huej
dhe në mcrrzi duhej shum shtrejtë t'u paguhej ...
Na të hirtë e shekullit të ri
vllazen të linduri e të rritun në zi,
kur tinglloj çast' i ynë i mbromë
edhe fatlumë
ditëm me thanë:
s' duem me humbë
në lojë të përgjaktë të historis njerzore,
jo! jo! s' i duem humbjet prore
duem ngadhnim !
7
Ngadhnim ndërgjegje dhe mendimi të· lirë !
S' duem për hir
të kalbsinave të vjetro që kërkojnë «shëjtnim»
të zhytemi prop në pellgun e mjerimit
që· të vajtojmë prcp kangën e trishtimit,
kangën monotone, pa shpirt, të skllavnis
të jem· një thumb i ngulun nder trutë e njerzis.
Na të birtë e shekullit të ri
me hovin t' onë e të ndezun peshë
ndër lufta të reja kemi m'u ndeshë
dhe për fitore kem' me ra fli.
s
TË LINDET NJERIU ...
o
Liri, ku plogsi ndërgjegje gjallon,
jo, liri nuk ështl),
Të lindet një njeri
i math si madhni
dhe ndërgjegjet t' ona t' i ndezi në dashni
për një· ide të re, ideal bujar,
për një agim të lum e të drejtë kombtcr,
10
ZGJIMI
11
SHKËNDIJA
12
dh' e ngreh shkopin në hyje shkëndin për me gjetë„
rrebelin, që vatrën e shtëpis e la të shkretë ...
O ti f ëmi i ri !
E zjarta shkëndi !
Pse votrën e le ?
.Më thuej : pse? Pse?
13.
KANGA E RINIS
14
KANGËT E P AKËNDUEME
15
O kangët që fleni reliket e mija
q' ende s' keni prekun as një zemër të huej,
vetëm unë me ju po kënaqem si fëmija
unë - djepi i juej, ndoshta vorri juej.
16
•
KANGËT E MJERIMIT
POEMA E MJERIMIT
19
Mjerimi s' ka fat. Por ka vetëm zhele,
zhele fund e maje, flamujt e një shprese
të shkymë dhe të toptuem me të dalun bese.
20
Vall sa i trishtueshëm asht djepi i skamit
ku foshnjën përkundin lott edhe të fshamit.
21
trupin përmendore e një tregtis së ndytë
që asht i gjikuem të bijë në shtrat vet-i-dytë;
dhe për at shërbim ka për të marrë do franga,-·
ndër corshofë. ndër fëtyra dhe në ndërgjegje
dcnqo,
22
Të gjit4a hallet skami në gotë i mbytë
kur njëqind i derdhë një nga një në fyt,
23.
BALADË OYTETSE
Mbram~
qiella dhe hyjt e vramë
një ngjarje të· trishtueme panë:
Hije ... jo! - por një grue
me ftyrë të zbetë edhe me sy
të zez si jeta e saj
me buzë të vyshkuna në vaj
me plagë në gjoks e stolisun
me veshje dhe me shpirt të grisun,
një hije grueje
një këns këso bote
një fantom u.je
vallionte valle në rrugë të madhe.
Dy hapa para, dy hapa mbrapa
me kambë të zbathun
me zëmer ~ë plasun,
dy hapa djathtas, dy hapa majtas
me flokë të thime
me ndjesi të ngrime.
24
(Dikur,
kur gjit' e saj me kreni
shpërtheheshin n' aromë
kur ish e njomë -
atëherë e dashunojshin shum zotni.
, E sot?)
-Jeto e saj asht këjo vall' e cmendun
në rrugat e qytetit t' onë.
një ·jetë e fikun, një jetë e shterun,
shpirt i molisun, zemër e therun,
një z<i verri. një jehonë
që vollzon natën vonë
nepër rrugat e qytetit t' onë.
25
RECITAL' I MALSORIT
2T
LAGJA E VARFUN
.sa
Vec zemrat e njerzve të lcnun
me të rrektunt prralla rrf ejnë :
mbi barrat e jetës së namun
që shpirt dhe korriz thejnë.
MELODI E KËPUTUN
31
(një kitarë e gjymtun
za kanqe i mbytun
në buzë nga dhimb' e puthun
në .melodin e këputuri).
.
32
KANGA E TË BURGOSUNIT
33
si një kërcnim ligji, po si një dajak.
Dhe atëherë tërbohem dhe urrej pa masë
dritën, hiiën, vetën, ·muret edhe hekrat
edhe e ndjej vetën luo të ndryem në kafas.
:34
.
KANGA
,
E DHIMBtS KRENARE
Dithyramb Nietzsche-as»
36
'Kot e kanë sot njerzit, dhe me kot dikojnë
djersën ...
Sa qesharak mbesin!
·sa qesharak vdesin !
·ndër' ethe mundimi për me shijue jetën.
37
Një sfings i madhnueshëm Mbinjeriu i ordhshëm.,
pa zëmër, pa ndjenja,
syt e tij rrufena -
qarkullojnë rreth rruzllit tue synue vranshëm.
.:
U linden miljonet
~e miljarde dëshira.
Kuj t' i lëshohet rrodha
kur nuk ka bo talla?
39
Prifti ka për të thanë :
ku do të shkojë
ai që e çoj
jetën si një gotë shampanjë
e ku ai me të thyeme dhambë?
40
VJESHTA NË PARAKALIM
41 ,
me vaj i mshtjellin në lutje - por kotë! E dinë-
të fikun,
se nesër do vdesin ... V all! A ka shpëtim ndokund?!.
42
KANGA SKANDALOZE
43
Pa lutjet e saja bota kushedi ç'fat do kishte?
Por dhe nga lutjet e saja ende s' i zbardhi drita.
45
FRAGMENT
·46
Fytin e gërdhishte
fjalën për me nxjerrun
,që mnija e kish shterun
dhe që në gjuhë vdiste ...
Por i hutuem, mbet ndejun
në kryqzimin e udhve.
Rrotat e autve
shpejt mbi te kaluen
-dhe e ... qetsuen.
SHPIRT' I RI
- 48
MOTIVET
49
të cilin ndjekë e shoqja, i biri dhe e bija
- në revolt aty krijohet moto-përmenduri.
50
PESHA E FATIT
§1
Me calue n' anë të djathtë, me calue n' anë të
majtë,, ,
Si paljaco i gjorë që kah t'i a majë s' di,
mbassi kambën e theu n' akrobaci -
jet' e tij asht helm pa asnjë pikë mjaltë.
52
. \
KANGËT E PËRNDIMIT
/
KANGA E PËRNDIMIT
56
SHPIRT ENT SHTEGTARË
51
HIDHET E PËRHIDHET
59,,
'Dh' atëherë nalt madhnija e tij mbret Dyshimi
futet në zemër, në tru, në jetën e të riut,
mfshehtas fillon lojën tinzake, si krymbi
në thalbin e mollës... e syni i të riut
merr hijën e vendit, hijën e një murit
.mbrcpa të cilit rrahin zemrat e makinat'
mi krijue jetë të tjetër, njeriun e gurit...
... po, një ringjallje mbi të vjetra kalbsinat.
Syn' i të riut muerr hijën e atij murit.
Hidhet e përhidhet
zoqu i liris, ,
por dhe bjen ku lidhet djalosh i Arbënis.
•60
MALLI RINlJER
6h
Tingujt miqëdashës që në dhomën t' eme
më falin rythmin
-e një dansit të largët
më kujtojnë përqafimin
-e çiftove të shkallët
-që sjellen hirshëm, nepër drraso të gëdhenme.
•62
KANGË NË VETE
KANGË NË VETE
65
/
69
tërheqse si andrra dhe si vijzatimi
ndër orët e hyjzimit kur shpërthen, agimi
e rrezet e arta rrëshqasin ndër fleta .
70
DY BUZË
Dy buzë t~ kuqe
dy dëshira të flakta
që afshin m' a thithen
gëzimin ma fiken
si fantazma hiken
nder do bota të larta ...
Dy buzë si të përgjakta
dy dëshira të flakta '
që afshin m'u thithen
në buzë kur m' u njiten
endjet m' .i trazuen
zemrën m a tërbuan
tnlnin m' a helmuen
e në fund u mërguen ...
Dy buzë të kuqe,
.bukuri fatale
të një grueje stërzcne
një pjesë zemre më nxorne
një pranverë të tanë më marrie
dhe gëzimin m' a vodhne ...
Ato dy buzë të kuqe
dhe dy lote të .mija
qenë shenjat e 'dhimbjes
kur më vrau bukurija
kur më zu dashunija
e më dogji rinija.
71
SONET PRANVERUER
72
Z. B.
73
NDESHJA
74
NJI NATt
75.
LUTJE
Të lutem o perendi
për një simfoni
plot dashuni
të nxehtë si tu vasha gjitë
I
Të lutem o perëndi
për një simfoni
të dëfrej në lumni
tu' u përkundë n' ani
të bukur, t' andrrimeve
të kaltër, ku të fantazmeve
.buzët më tërheqin zjarrtë
e më digjen syt e flakët.
Të lutem o perendi
për një simfoni' -
e kurr, kurr ma mos të zgjohemi.
76
MBAS TRYEZËS
Nji grupit
77
.Nqushllim ! - se zojusha na i din mirë hallet
prandej aq me endje, bukur kërcen vallet.
-Jonet muzikore derdhen, rrkëj derdhen,
lëmojnë ata që në valle sjellen, në hare sjellen,
.lërnojnë tryezën, gotat, veshjet t' ana, ndjenjat
e fantazis s' onë, i hapen ylber-velat ...
. Por befas, të një jones së panjoftun tingllimi,
së cilës asht te hyu i bukuris trillimi,
krahnorët ri' i përkdheli dhe ri' i piskoj zëmrat,
,gjatë korrizit të thermët zbresin fillë te themrat.
- o· ashtu vuejmë, dëfrejmë ...
Jetën adhurojmë.
Nsa dritat shkëlqejnë
zojushën shikojmë
dhe n' andrrim vallzojmë ...
Rishtas. me plot dashje, vallet ndiqen, ndiqen ...
Vash e djalë përputhen
mbrend dy zëmra digjen
por me u puthë - nuk puthen !
"78
K'ANGËT E FUNDIT
FRYMZIM' I PA FAT
f rymzim' i em i pa fat
që vjen e më djeg mu në gji
për ke po më flet? për ke të shkruej?
përse po më bon që kaq të vuej?
pse vjen e më djeg mu në gji
. · frymzim' i em i pa fat?
81
të ju kujtojë zemrën në gji
në ndërgjegje dhe një dangë ...
por jo të ju bajë edhe ma zi.
Frymzim' i em i pa fat!
Çporru ktej ! Nuk të due !
S'i due hovet t' ueja të nalta
as fluturimet. .. Nepër balta ...
të ditve t ona të shklas un due
rrokë me njerzit që rrokë nata.
82
NJE NATE PA GJUMË
83
Gjeli këndon dhe thotë se asht afër drita
- Gjel rrënë o s' rrënë? cila asht fjalo e jote?·
.
Kur ti këndon thonë se. asht afër drita ...
Por un s' besoj sonte në fjalët e ksoj bote.
84
VUEJTJA
.Ka do dit
-që po shof fare mirë
se si nga vuejtja syt po më madhohen
. nepër boll dhe Ityrë rrudhat po më shtohen
,e si buzqeshja m' asht e hidh un ... ·
... dhe po ndij
se si mëngjezet e mija
nuk janë ma mëngjeze hovi e pune,
as ndertimi por të shtymt dito më ditë
e një jete që s' durohet.
Por kot
. në pasqyrë po shof
se si nga vuejtjo syt po më madhohen
nepër bollë dhe në ftyrë rrudhat po më shtohen„
dhe shpejt do të bohem
i
.
flamur i vjetruem
reckuem
nder luftot e jetës.
KANGA QË S'KUPTOHET
M e/odisë komb/are
87
VETMIJA
Më plakë mërzitja
që vetmija më sjell,
perbuzja, urrejtja
të gjith sendet m' i mbështjell
dhe k~m shum anmiqë
të ligë
në këto sende pa shpirt.
Nuk flasin.
As sy s' kanë.
Po mue më bahet
se aty janë
vetem që të më plasin
zemrën.
Së .poku të më shajnë:
- I mallkuem !
Së paku të më tallin :
- I uruem!
Së paku të më këndojnë :
- I yni Zot!
88
;Ose të më thonë :
- Jeton kot!
Të flasin, të flasin se fjalë due
në ket vetmi me ndigjue.
Ose të më tregojnë hi~torinë
· e tyne, autobio'grafinë ;
ndosht' aty do gjej gjasim .
me jeten t' eme pa tingllim
që në vetmi po e kaloj -
dhe s' po dii a rroj a s' rroj.
" Sendet heshtin. - Sa të pa mëshirë !
Më bajnë dhe 'mue të hesht me pa hirë,
pse gojë s'kanë
· dhe nuk flasin,
· aty janë
vetëm të më plasin
.zëmren t' eme që po vuen
-dhe në merzi vetveten truen.
"
NEN FLAMUJT E MELANKOLISt:
90
- \
. 91
/
PËRMBAJTJA:
KANGËT E RINGJALLJES
Të hirtë e shekullit të ri fq. T
Të lindet njeriu ----- 9
Zgjimi ( 11
Shkëndija ·---- > 12
Kanga e rinis > 14-
Kangët e pakëndueme > 15,
KANGËT E MJERIMIT
Poema e mjerimit > I<}
Baladë qytetse '> 24-
Recital' i Malsorit > 26-
Lagja e varfun ·---- > 28
Melodi e këputun ----- > 31
Kunga e të burgosunit > 33
Kunga e dhimbës krenar!'! > 35
Trajtat e Mbinjeriut ·---- • 36
Rima e tretun > 39·.
Vjeshta në parakalim ---- > 41
Kunga skandaloze > 43
Rezignata > 45
Fragment 46
Shpirt' i ri » 48
Motivet > 49·
Pesha e fatit > 51
KANGËT E PËRNDIMIT
Kança e Përndimit > 55
Shpirtent shtegtarë > 57
93
.Hidhet e përhidhet fq. 59
.Malli rinuer , 61
KANGË NË VETE
.Kungë në vete , 65
KANGËT E RINIS
Ekstaza pranverore , 69
Dy buzë , 71
.Sonet pranveruer , 72
Z. B. , 73
Ndeshja , 74
Nji natë , 75
Lutje , 76
Mbas tryezës , 77
KANGËT E FUNDIT
Frymzim i pa fat • SI
Nji natë pa gjumë • 83
Vuejtja • 85
.Kunga që s'kuptohet , 87
Vetmija • 88
Nën flamujt e mekinkolisë > 90
BOTIMET E MARSIT 1944:
JAKOV MILAJ : Raca Shqiptare
BE.NDO SHAP:ËRDANI: Çupat e Voncit
OSCAR WILDE : Princi i Lumtur
LEWIS CARROLL: Liza në Botën e Çudinove
*
BOTIMET E PRILLIT 1944:
ANDON FRASH:ËRI : I funtmi i Kcstnotvs
MIGJENI: Vargjet e Liro
lNJAC ZAMPUTTI: Atje nën Hijen e Rosofës ...
VICENTE BLASCO IBANEZ: Kasollja
*
BOTIMET QË DALIN NË MAJ 1944 :
Përmbi. LEFTER DILO : Ligjëron Fan Noli
Dr. F. BUNGO: Si duhet t'i rrisim Iëmijt t' onë?
Prof. FEJZI DIKA : Rezet e Larushme
WILLIAM PLOMER: Çaste dëfrimi t . Ali Pashi
Tepelenës