Ekokritisismo

Ang ekokritisismo ayon kay Santos ay “pag-aaral ng ugnayan ng literatura at pisikal

na kapaligiran na tumututok sa daigdig at hindi sa tao o lipunan lamang.” Sa librong
Ecocriticism ni Greg Garrard, sinipi niya ang depenisyon ni C. Glotfelty mula sa
introduksiyon nitong huli sa librong inedit na The Ecocriticism Reader: Landmarks in
Literary Ecology.

Sa pagbabasang ekokritisismo, mahalagang matutugunan ang ilang mga katulad

nitong mga inilahad ni Glofelty: 1. How is nature represented in this sonnet? 2. How has the
concept of wilderness changed over time? 3. How is science itself open to literary analysis?
At 4. What cross-fertilization is possible between literary studies and environmental
discourse in related disciplines such as history, philosophy, psychology, art history, and
ethics?”

Kung gayon ayon kay Garrard, ang ekokritisismo ay “an avowedly political mode of
analysis, as the comparison with feminism and Marxism suggests. Ecocritics generally tie
their cultural analyses explicitly to a ‘green’ moral and political agenda.”
Ayon kay Santos, kaakitbat ng ekokritisismo ay ang mga sumusunod: ekotula,
ekopanulaan, ekomakata, ekofeminismo, at eko-sublime.

Si Honesto M. Pesimo, Jr. ang isa sa mga makatang Bikolano na binanggit ni Santos
sa kaniyang panayam. Heto ang isang tula ni Pesimo mula sa kaniyang librong Bagyo sa
Oktubre:

Si Honesto"Jun" Pesimo, Jr. sarong premyadong kagubay na Bikolanong parasurat,

paratukdô asin kagsurat kan librong Bagyo sa Oktubre (2009). Sarô siya sa mga nainot na
kaapil kan Kabulig Bikol, asin sarô man sa mga tagapakarhay kan Bangraw kan Arte,
Literatura asin Kultura kaiba sinda Estelito Jacob asin Marissa Reorizo-Redburn. Kaiba
sinda Jacob asin Redburn, nagin editor sinda kan Girok: erotika na ipinagpublikar kan
Kabulig-Bikol kan 2017.

Nagluwas an nagkapira sa saiyang mga rawitdawit sa Home Life, Burak asin An

Tambobong nin Literaturang Bikolanon. Kabali man an saiyang rawitdawit sa Sagurong: 100
na Kontemporanyong Rawitdawit sa Manlain-lain na Tataramon Bikol (2011). Kan 2013,
kabali an saiyang halìpot na usipon na Kublit sa antolohiyang Hagong: Mga Osipon na
pinakarhay ninda Paz Verdades Santos asin Francisco Peñones, Jr.

Sarô siya sa mga panelista sa Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat-

Bikol kan 2004 asin sa Saringsing Writers Workshop, an taonan na hunglonan sa pagsurat
kan Parasurat Bikolnon, kan 2014 asin 2015. Bàgo kan mga ini, siya nagin partisipante sa
Ika-36 na University of the Philippines National Creative Writing Workshop na ginibo kan
2000 sa Syudad nin Baguio.
 Balintuna sa Tag-init
Tinatanong mo ang langit
Kung bakit nag-aalburuto ang kanyang hangin
At bumubulwak ang kanyang ulan
Ngayong tag-init.
Di ba kahapon, Nakadikit ang ‘yong mga mata sa TV
Habang nilalaklak mo ang nagyeyelong Coke Zero
Na bumubuhos sa ‘yong baga?
Di ba kagabi,
Plastik ang ‘yong pakiramdam
Habang umuusok ang tambutso ng ‘yong Delica
Dahil nakikipagtalik ka sa aircon?
Ngayon nga,
Bagyo ka sa ‘yong shower
At delubyo itong nambubugbog
Sa ‘yong anit at ulo
Ngunit wala namang
Pumapasok sa ‘yong kamalayan.

Hayagang sinasabi ng tula na tayo naman talagang mga tao ang dahilan kung bakit
mayroong pagbabago sa klima ng daigdig, kung bakit kahit tag-araw ay bigla na lamang
babagyo o bubuhos ang malakas na ulan. Hindi na nga natin alam ngayon kung kailan nag-
uumpisa at nagtatapos ang tag-ulan at tag-araw. Kung binabaha tayo nang bonggang-bongga
o walang pakundangan ang lakas ng mga sunod-sunod na bagyo, nagtataka pa tayo. Gamit
tayo nang gamit ng gasolina upang magkaroon ng tayo ng kuryente upang makapagbabad
tayo sa panonood ng TV at hindi na tayo mabubuhay kung wala tayong ref at ercon, mga
aplayanses na mapanira sa kalikasan. Gustong-gusto ko ang imahen ni Pesimo na
“nakikipagtalik sa aircon.” Napakatalas na paglalarawan ito sa halos manyakan na relasyon
natin sa teknolohiya na mapanira sa kapaligiran. Parang sex kaya nasasarapan tayo masyado
at naaadik na rito.

Ganito ang sinasabi sa kasabihang “kapag hangin ang itinanim, bagyo ang aanihin.”
Dahil ayaw ng taong isuko ang maluhong pamumuhay kahit na mapanira sa kapaligiran,
nasisira ang kapalagiran natin. At kapag mangyari ito (at nangyayari na nga), lahat naman
damay. Lalong nabubuko na tayong mga tao ay may pagkatanga o mga tanga na nga. Wala
tayong natutunan sa ating masasamang karanasan. Binaha ang malaking bahagi ng Metro
Manila noong 2009 dahil sa Bagyong Ondoy. Baha ito na pinalala ng mga basurang itinapon
natin sa mga ilog, estero, at kanal. Natuto ba tayo? Hindi. Tuloy pa rin ang pagtapon ng mga
plastik at iba pang di-nabubulok na bagay sa mga ilog, estero, at kanal. Pagkatapos kung
bumaha na naman, isisisi natin ito sa Diyos. Tatawagin nating “acts of God.”

Ang masaklap pa nito, ang mga mayaman lamang ang mahilig gumamit ng mga
bagay na itong nakakasira sa kalikasan. Ang mga mahirap, na marami sa kanila ni walang
bahay, ay nabibiktima rin ng abnormal na panahon. Sa larangang internasyonal, ang mga
mayayamang bansa katulad ng Estados Unidos ang mas mapanira ang lifestyle sa kalikasan.
Sa kapal ng mukha ng mga Amerikano, sila mismo ang ayaw pumirma sa internasyonal na
kasunduan na bawasan ang pagsusunog ng langis para maparahan ang pag-iinit ng mundo.
Sila ang kontrabida sa Earth Summit sa Copenhagen noong 2009.

Panahon na nga upang balikan natin sa paglikha at pag-aaral ng ating literatura ang
sagradong ugnayan nating mga tao sa kalikasan. Sa ganitong paraan lamang natin maisalba
ang ating sarili at ang ating pisikal na kalibutan.

EKOKRITISISMO “ekolohiya” Ugnayan/ interaksyon sa kalikasan. “Kritisismo”

katumbas ng salitang puna, saloobin, o persepsyon na bunga ng maagham na pagsusuri ng
mga bagay-bagay sa paligid. Teoryang nagpapahalaga sa kaugnayan ng panitikan.
Pagpapahayag ng damdamin, karunungan, karanasan at maging mga panaginip na isinusulat
sa masining o malikhaing paraan. Isinisiwalat ang katotohanan hinggil sa waring
pinababayaang kalikasan. Kalikasan, Ano ang kaugnayan ng lipunan at kultura ng tao sa mga
ito?

Paano kaya sinusuring ekokritiko ang panitikan?

•Tiningnan niya ang kalikasan bilang isang indibidwal na may sariling entidad at may
malaking papel sa akda.
•Tinitignan niya ang kagandahang dulot ng kalikasan.
•Binibigyang-tuon ang paglimi sa mga distraksyon o panganib dala ng tao sa kalikasan.
•Mga suliraning dala ng krisis pangkapaligiran.
•Sinusuri niya ang ugnayan at pagpapahalaga ng tao sa kalikasan.
Talasanggunian

[Ang sanaysay na ito ay unang nalathala sa jieteodoro.blogspot.com noong 27 Hulyo

2012]
https://www.academia.edu/17235371/Ekokritisismo_Bagong_Luma?auto=download.
https://www.scribd.com/presentation/418137891/EKOKRITISISMO-LECTURE-1-0-pptx
https://bcl.wikipedia.org/wiki/Honesto_Pesimo,_Jr.

https://www.google.com/search?rlz=1C1GGRV_enPH815PH815&q=TALAMBUHAY+NI+
HONESTO+M.+PESIMO+JR&spell=1&sa=X&ved=2ahUKEwje4vKwvqrnAhWsGqYKHe
1hD3EQBSgAegQIBxAm&biw=1360&bih=663