08.04.

2017
МАКЕДОНСКО БИОЛОШКО ДРУШТВО
РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР по биологија за IX (деветто) одделение

1. На сликата е претставен графикон кој ги прикажува промените кои се случуваат во текот на

менструалниот циклус.
А) Во горните квадратчиња на графиконот означи ги фазите од менструалниот циклус!
Б) Во графиконот, хормоналните промени во текот на менструалниот циклус дадени се со
сооодветна линија. За секоја линија означи го соодветниот хормон, според неговите варирања во
текот на менструалниот циклус!

Излегување на јајце клетка,

ослободување на јајце клетка,
овулација

Создавање на жолто тело,

Созревање / создавање /
развивање на јајце клетка во
Графов фоликул
Образување на жолто тело
Пукање на Графов фоликул
Прскање на Графов фоликул
ЛХ

естрогени

ФСХ

___/8 б.

2. Дополни ги исказите поврзани со сликата дадена подолу.

А ) Буквата која во шемата може да означува

јаглероден диоксид е Б или В.

Б) Буквата која во шемата може да означува

вода е Б или В.

В) Буквата која во шемата означува кислород

еА.

___/5 б.
3. Пополни ја табелата со разлики помеѓу фотосинтеза и респирација.
Каде се одвива?
Кога се одвива?
Кои реактанти учествуваат?
Кои продукти се создаваат?
Што се користи како енергетски
извор?
Со што резултира крајот на
процесот?
4. На сликата се претставени поленови зрна со различна форма. Според разликите кои можеш да ги
воочиш пополни ја табелата!
Фотосинтеза Респирација
Митохондрија, сите клетки,
Хлоропласт, листови, зелени
секоја клетка, во сите клетки
делови од растението,
на растението, низ целото
палисадно ткиво (клетки)
растение
Само во присуство на
светлина, дење, во текот на Цело време, постојано,
денот, кога има светлина, при деноноќно, секогаш, без
зголемен интензитет на престанок, додека живее. . .
светлина, додека има Сонце. .
Јаглерод диоксид и вода Глукоза и кислород
Глукоза и кислород Јаглерод диоксид и вода
Светлосна енергија, сончева Хемиска енергија (од хемиски
енергија, Сонце, врски ), глукоза,
Складирање на енергија,
скроб, резервни материи, Ослободување на енергија,
енергија, создавање храна, енергија, добивање енергија
создавање хранливи материи
___/16 б.
Број на
Кои од поленовите зрна прикажани на
поленово
сликата припаѓаат на растение:
зрно
кое се опрашува со помош на инсекти? 1,6,7,8
кое се опрашува со помош на ветер? 2,3,4,5
кое е поверојатно дека има живо обоени
1,6,7,8
цветови?
кое е поверојатно дека нема живо обоени
2,3,4,5
цветови?
___/16 б.
5. Во графиците кои се дадени подолу има податоци за три новороденчиња (означени со 1, 2 и 3).
Според резултатите во графиконите одговори на прашањата поврзани со одржување на здравјето за
време на бременоста.

График бр. 1 График бр. 2

А) Кое од трите новороденчиња укажува на тоа дека мајката имала нормална (здрава) бременост 1

Б) Кај кое од трите новороденчиња е најголема веројатноста дека кај мајката се случило појава на
дијабетес за време на бременоста 2

В) ) Кај кое од трите новороденчиња е најголема веројатноста дека мајката конзумирала наркотични
средства за време на бременоста 3
___/6 б.
6. Кон дадените растенија подолу, напиши ги адаптациите со соодветната бројка!

Адаптации
1. корењата на изданоците растат надолу
2. гранките се закосени надолу
3. семињата из’ртуваат високо на дрвјата за да младите изданоци дојдат во допир со светлината
4. дебели листови
5. високи и тесни дрвја
6. корењата и стеблата со стареењето стануваат подебели и подрвенести

Смокви-задушувачи: _________1, 3, 5
Смреки на Арктик: __________2, 4, 6
___/6 б.

7. Одреди ја функционалната положба на наведените организми во синџирот на исхрана! Означи го

соодветното поле од табелата (со знакот +)!

мувла змија бактерија даб

произведувач +
потрошувач +
разградувач + +

___/4 б.
8. На графиците подолу се претставени ефекти на физички напор со ист интензитет, врз респирација и
работа на срце кај двајца испитаници (1 и 2) на иста возраст и со иста телесна маса.

А) Дали можеш да забележиш кој од двајцата испитаници има поголема кондиција? испитаник 2
(вториот)
Б) Кај кој од двајцата испитаници ќе се зголеми крвниот притисок? Кај двајцата испитаници (1, 2)
В) Кој од двајцата испитаници ќе потроши поголема енергија при вежбањето? испитаник 1
Г) Кој од двајцата испитаници ќе се замори повеќе при вежбањето?испитаник 1
Д) Што ќе се случи со концентрацијата на глукозата во крвта кај испитаниците? ќе се намали (ќе
согори, ќе се истроши, ќе се употреби за работа на мускули, ќе оди во мускулите)
Ѓ) Кој орган ќе искористи најмногу кислород и глукоза и во кој процес?
Мускулите (мускули на нозе, мускули на раце) аеробна респирација/респирација
___/7 б.

9. Внеси ги супстанциите (со буква) на соодветно место во Веновиот дијаграм.

А – вода;
Б – метан;
В – азотни оксиди;
Г – сулфурни оксиди;
Д – јаглерод диоксид.

___/5 б.
10. Прикажи го процесот на еутрофикација последователно низ фази, подредувајќи ги сликите
редоследно од 1 до 6 !

5. 1.
3.

2. 4.
6.

___/6 б.

11. Поврзи ја причината (буква) со соодветниот негативен ефект (број) врз екосистемот!

ПРИЧИНА НЕГАТИВЕН ЕФЕКТ ОДГОВОР

А. Неправилно сортирање и А–3

1. цветање на алги
депонирање на отпадот

Б. Пренамноженост на алгите 2. таложење на отрови во Б–1

заради еутрофикација растенијата
В. Неконтролирана употреба
В–2
на пестициди и вештачки 3. загадување на почвата
ѓубрива
Г. Смеса од магла, чад и Г–4
4. смог
штетни гасови

___/3 б.
12. Заокружи ДА или НЕ за секое од следниве тврдења:

1. Клетките од мезофилот на листот вршат поголем дел од фотосинтезата. ДА НЕ

Стомите се поставени на горната страна од листот за подобро снабдување на
2. ДА НЕ
растението со кислород.
3. Јаглеродниот диоксид е лимитирачки фактор на интензитетот на фотосинтезата. ДА НЕ
4. Температурата не е лимитирачки фактор на интензитетот на фотосинтезата. ДА НЕ
5. Нитратите се есенцијални хранливи материи за создавањето на протеини. ДА НЕ
6. За да се самоопраши цветот треба да е хермафродитен. ДА НЕ
7. Од поленовото зрно паднато на устенцето из’ртува поленова цевка. ДА НЕ
Преку микропиларното отворче поленовата цевка навлегува во семеновиот
8. ДА НЕ
зачеток.
Близината на новите единки до родителското растение е придобивка на
9. ДА НЕ
половото разможување.
10. Бамбусот и куркумата имаат видоизменет корен наречен ризом. ДА НЕ
11. Хепатитис Б е сексуално пренослива болест. ДА НЕ
ДА НЕ
12. Направата со која се мери волуменот на белите дробови се вика калориметар.

ДА НЕ
13. Направата со која се мери волуменот на белите дробови се вика спирометар.

14. Клетките не можат да преживеат без аеробна респирација. ДА НЕ

15. Прекумерната тежина допринесува за наталожување на маснотии во вените. ДА НЕ
Популација претставува група на единки од ист вид што живеат на исто место и
16. ДА НЕ
во исто време.
17. Хифите на лебната мувла создаваат ензими кои ја разградуваат глукозата. ДА НЕ
18. 22 пара од хромозомите во хумана клетката се соматски хромозоми. ДА НЕ

___/18 б.