PALAGITLINGAN

GITLING

-isang bantas

-ginagamit sa paghahati ng mga salita

GAMIT NG GITLING SA PALABAYBAYANG PILIPINO

A. Kapag ang salita ay inuulit.

Halimbawa:

araw-araw babaing-babae

gabi-gabi malayung-malayo

NGUNIT: kapag higit sa 2 dalawang pantig ang salita, unang dalawang pantig lamang nito ang uulitin.

Halimbawa: paa-paano

dala-dalawa

B. Kapag ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang-ugat na nilalapian ay nagsisimula sa patinig.

Halimbawa: mag-alis pang-ulo pang-aral

pang-ako may-ari

NGUNIT: kung ang salita ay hindi naman nagiiba ng kahulugan, gitlingan man o hindi ay tatanggapin.

Halimbawa: pag-ibig = pagibig pag-asa = pagasa

C. Kapag may katagang nawawala sa pagitan ng dalawang salitang pinagsasama.

Halimbawa: bahay na kubo = bahay-kubo

kahoy sa bundok = kahoy-bundok

D. Kapag ang isang panlapi ay inilalapi sa unahan ng isang ngalang pantangi.

Halimbawa: maka-Quezon mag-Aba Ginoong Maria

taga-Valenzuela

NGUNIT: hindi ginagamit ang gitling kung ang panlapi ay inilalapi sa mga pangalang pambalana.

Halimbawa: makabayan tagabukid maglapis

E. Kapag ang panlaping ma- ay iniuuna sa mga pang uri, lalo na sa mga nagsisimula sa letrang m at
nagbibigay ng kahulugang maging

Halimbawa: ma-mayaman ma-mahirap

ma-malaki ma-maliit

F. Kapag ang panlaping ika- ay iniuunlapi sa mga tambilang

Halimbawa: ika-10 mag-iika-5

NGUNIT: hindi gagamit ng gitling kapag isinasatitik ang bilang

Halimbawa: ikasampu ikalima

G. Kapag ang isinusulat ng patitik ang yunit ng praksyon.

Halimbawa: isang-katlo (1/3)

tatlong-kapat (3/4)

H. Kapag nananatili ang kahulugan ng dalawang salitang pinagtatambal

Halimbawa: dalagang-bukid (babae)

punung-kahoy

NGUNIT: Kapag nawawala na ang likas na kahulugan ng pinagtambal na salita, isinusulat ito ng walang
gitling

Halimbawa: kapitbahay dalagambukid (isda)

hampaslupa hanapbuhay

Karagdagang gamit ng gitling

Sa isang pantig na tunog

Hal: tik-tak ding-dong

Sa salitang banyaga na nasa orihinal na baybay

Halimbawa: pa-cute ngunit pakyut

maki-computer ngunit makikompyuter