Niemieckie obozy

zagłady w Polsce
W polityce okupacyjnej III
Rzeszy w Europie najbardziej
ekstremistyczne poczynania
skupiły się w Polsce i ZSRR.
Narodowy socjalizm można by
określić jako jeden z
najbardziej bezwstydnych
ruchów bandytyzmu
politycznego w dziejach.
Krajom okupowanym niósł on
groźbę odwrócenia
naturalnych procesów
demograficznych,
ekonomicznych, społecznych,
groźbę regresu społecznego
na ogromną skalę,
dokonywanego w oparciu o
nowoczesną technikę.
Żydzi w wagonie bydlęcym w drodze do obozu zagłady. Podróż w
skrajnie ciężkich warunkach często trwała wiele dni. Zaraz po
przyjeździe wpółżywi ludzie byli podawani selekcji i w większości
pędzeni prosto do komór gazowych.
 Obóz koncentracyjny
Miejsce przetrzymywania, zwykle bez wyroku sądu, dużej liczby osób
uznawanych z różnych powodów za niewygodne dla władz. Służyć może
różnym celom: od miejsca czasowego odosobnienia osób, wobec których
zostaną podjęte później inne decyzje, poprzez obóz pracy przymusowej, czyli
de facto niewolniczej, aż po miejsce fizycznej eksterminacji. Pojęcie obozu
koncentracyjnego jest więc szerokie: od rodzaju zwykłego więzienia w postaci
baraków na ogrodzonym i strzeżonym terenie,
po "fabrykę śmierci" czyli miejsce koncentracji ludzi przed ich celową zagładą
w specjalnie w tym celu skonstruowanych urządzeniach do zabijania (głównie
komorach gazowych), a następnie likwidacji ciał (krematorium). Ten ostatni
rodzaj obozów koncentracyjnych, nazywany też obozami zagłady, tworzony był
przede wszystkim przez Niemcy hitlerowskie (obozy hitlerowskie).
Nawet jednak jeśli nie łączą się z mordowaniem osadzonych ludzi, obozy
koncentracyjne zwykle wiążą się z łamaniem praw człowieka, zwłaszcza prawa
do uwięzienia bez sprawiedliwego procesu.
Rodzajem obozów koncentracyjnych o stosunkowo łagodnym rygorze są obozy
internowania, również służące do tymczasowej koncentracji ludności .Łącznie
w Polsce było 2 tys. obozów, podobozów, filli
i komand. Szacuje się, iż w obozach hitlerowskich zginęło 11 mln. osób
Oświęcim
Auschwitz
Konzentriatonslager Auschwitz-Birkenau
(Obóz Koncentracyjny Oświęcim-Brzezinka).
Miasto w południowej Polsce do historii przeszło
jako największy cmentarz świata. Utworzony
w drugiej połowie 1940 roku w maju na rozkaz Heinricha Himmlera jako zwykły
obóz koncentracyjny dla wrogów III Rzeszy. W ciągu następnych lat obóz stale był
rozbudowywany i składał się z trzech głównych części: Auschwitz I, Auschwitz II-
Birkenau, Auschwitz III-Monowitz. Największy z jego podobozów, KL Birkenau w
1942 stał się obozem zagłady głównie dla europejskich Żydów, był przeznaczony
na 100 tysięcy więźniów, później na 200 tysięcy. Do 1943 roku zbudowano w
Auschwitz-Birkenau cztery komory gazowe i cztery krematoria, w wyniku czego
liczba mordowanych i spalanych wzrosła do około 20 tysięcy osób na dobę.
Auschwitz II był jedynym hitlerowskim obozem koncentracyjnym, w którym od
marca 1943 roku tatuowano więźniom numery ewidencyjne. Na bramie wjazdowej
do obozu w Oświęcimiu, widnieje napis: "Arbeit Macht Frei" co oznacza "Praca
czyni wolnym".
3 września 1941 roku przeprowadzono na 850 więźniach (w tym na 600 jeńcach
radzieckich) pierwsze próby masowego uśmiercania za pomocą gazu - cyklonu B.
To tu mordowali pierwsze masowe transporty Żydów, prowadzili pierwsze
zbrodnicze eksperymenty na więźniach, wykonywali większość egzekucji przez
rozstrzelanie.
 Sztutowo – Stutthof:
2 września 1939 roku Niemcy założyli w pobliżu wsi Sztutowo "obóz dla jeńców
cywilnych". Był on przeznaczony dla Polaków z Pomorza. Do połowy września 1939 roku
uwięziono w nim 6 tysięcy Polaków. W 1942 roku przywieziono do niego więźniów
innych narodowości niż polska (Niemców, Holendrów, Belgów, Francuzów, Czechów,
Litwinów, Łotyszów, Rosjan, Duńczyków, Norwegów, Jugosłowian, Węgrów, Żydów i
Cyganów) i obóz nabrał charakteru międzynarodowego. W 1942 roku zmieniono status
obozu Stutthof na obóz koncentracyjny. Od tego momentu najliczniejszą grupą
więźniów zostali Żydzi, a pod względem przynależności państwowej - Polacy. Liczbę
wszystkich Żydów można oceniać, na co najmniej 50 tysięcy. Od czerwca 1944 roku stał
się obozem masowej zagłady, gdy włączono go do akcji eksterminacji Żydów z całej
Europy. Ciała ofiar służyły między innymi Instytutowi Higieny w Gdańsku do
eksperymentalnej produkcji mydła. W ciągu ponad pięciu lat istnienia Stutthof
powiększył się dziesięciokrotnie i w ostatniej fazie posiadał 45 filii m.in.
w Elblągu, Policach, Gdyni, Gdańsku i Pruszczu Gdańskim.

W obozie zbudowano krematorium do palenia zwłok.

Od 2 września 1939 roku do 9 maja 1945 roku, śmierć
poniosło około 65 000 ludzi. Obóz ten był prawdopodobnie
jedynym, który trwał dłużej niż III Rzesza. Został wyzwolony
9 maja 1945 roku przez wojska radzieckie, gdy kapitulacja
państwa hitlerowskiego była już faktem. W obozie pozostali
nieliczni ocaleni więźniowie.
 Majdanek- Konzentration Lager Lublin
Obóz koncentracyjny w Lublinie zwany Majdankiem został założony jesienią 1941 roku na
obszarze 270 hektarów, z rozkazu szefa SS i policji III Rzeszy Heinricha, był drugim, co do
wielkości, po Oświęcimiu. Początkowo planowano obóz dla 25-50 tys. więźniów, ale w
trakcie budowy plany te zmieniano, ustalając ostatecznie pojemność obozu na 250 000
więźniów. Obóz w Majdanku posiadał 6 podobozów: w Bliżynie, Budzyniu, Lublinie,
Puławach, Radomiu i Warszawie. Na terenie obozu znajdowało się krematorium i 7 komór
gazowych, gdzie mordowano więźniów cyklonem Bi tlenkiem węgla. W 1942 roku powstał
specjalny oddział kobiecy
(11 tysięcy kobiet w 1943 roku). Z dzieci w wieku 8-12 lat organizowano grupy robocze,
młodsze natychmiast mordowano. Początkowo masowe egzekucje więźniów dokonywano
w pobliskim lesie, zwanym krępickim, później w pobliżu krematorium. Od października
1941 do lipca 1944 roku więźniami Majdanka byli członkowie 54 narodowości Europy i Azji.

Najliczniejszą grupę stanowili Żydzi, Polacy i obywatele

byłego ZSRR. W wyniku ludobójczej polityki Niemiec
zginęło w komorach gazowych, masowych
egzekucjach i na skutek nieludzkich warunków życia
około 240 tysięcy osób. 23 lipca 1944 roku obóz został
wyzwolony przez radzieckie jednostki 1 Frontu
Białoruskiego i 1 armię Wojska Polskiego. Na mocy
ustawy Sejmu PRL z 2 lipca 1947 roku utworzono
Państwowe Muzeum na Majdanku.
 Treblinka
Latem 1941roku Niemcy założyli karny obóz pracy Treblinka (tzw. Treblinka I). Zsyłano tu
głównie mieszkańców okolic Warszawy. Więźniów zatrudniano przy wydobywaniu i
transportowaniu żwiru. Latem 1942 roku w odległości 2 km od karnego obozu pracy
Niemcy rozpoczęli budowę obozu zagłady Treblinka II. Pociągi z więźniami wjeżdżały na
specjalnie wybudowaną fikcyjną stację kolejową, która miała na celu wprowadzenie ofiar
w błąd. Rozbieralnia dla więźniów była połączona wąskim przesmykiem z komorą gazową -
w Treblince ten odcinek nazywano "drogą do nieba". Początkowo istniały 3 komory
gazowe o wymiarach
5 x 5 metrów. Jesienią 1942 roku wybudowano dodatkowo 10 komór o wymiarach 7 x 7
metrów. Ofiary uśmiercano gazami spalinowymi, uzyskiwanymi z dieslowskiego silnika
radzieckiego czołgu T 34, ze specjalnym filtrem usuwającym ze spalin charakterystyczną
woń, dzięki czemu uzyskiwano bezbarwny i bezwonny tlenek węgla, który zabijał ofiary w
ciągu 20 minut.
Zwłoki palono na stosach Popioły ze zwłok wsypywane były
albo do przygotowanych dołów, lub wrzucane do rzek. W
komorach gazowych mordowano około 15 tysięcy ludzi na
dobę. W wyniku głodu, pracy ponad ludzkie siły, chorób,
tortur i egzekucji, zginęło około 7 tysięcy Polaków. W latach
1941-1944 przez obóz przeszło 10 tysięcy więźniów.
Pierwszy transport Żydów z getta warszawskiego przybył do
Treblinki 23 lipca 1942 roku. Do sierpnia 1943 roku Niemcy
wymordowali w Treblince około 750 tysięcy ludzi, głównie
Żydów z Polski oraz między innymi z Austrii, Belgii, Bułgarii,
Czechosłowacji, Francji, Grecji, Jugosławii, Niemiec i ZSRR.
 Gross Rosen
Rogoźnica pod Wrocławiem
Został założony 2 sierpnia 1940 roku jako podobóz obozu koncentracyjnego Sachsenhausen.
Więźniowie byli przeznaczeni do pracy w miejscowym kamieniołomie granitu. 1 maja 1941 roku
obóz uzyskał status samodzielnego obozu koncentracyjnego.
W następnych latach istnienia rozbudowano sieć podobozów, z których 81 znajdowało się na
ziemiach dzisiejszej Polski, 15 w Czechach i Słowacji i 10 w Niemczech. Od października 1941 roku
do kwietnia 1942 roku znajdował się w nim podobóz dla jeńców sowieckich (2500 osób). W obozie
więziono również przedstawicieli innych narodowości, z których najliczniejszą grupę stanowili Żydzi
(obywatele różnych państw), Polacy. Najtragiczniejszym momentem w dziejach Gross-Rosen był
końcowy okres istnienia obozu. W lutym 1945 roku, gdy Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę,
rozpoczęto pospieszną ewakuację więźniów na zachód. Podczas wielotygodniowych transportów w
środku zimy, zginęło wiele tysięcy więźniów. Teren obozu został wyzwolony przez 11 lutego 1945
roku. Przez Gross-Rosen i jego filie przeszło 125 tysięcy osób, których zginęło ponad 40 tysięcy. Z
zabudowań obozowych pozostało dzisiaj niewiele - brama wejściowa, kantyna oficerów SS,
kuchnia, łaźnia i fundamenty baraków, które zostały rozebrane tuż po wojnie
w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.
Zobaczyć również można polowy piec krematoryjny,
ogrodzenie z drutem kolczastym i słupy, na których
wisiał dzwon obozowy wzywający na apele.
Znajduje się tutaj Muzeum Gross-Rosen
w Rogoźnicy powołane do życia w 1983 roku.
Galeria
Metody eksterminacji
więźniów
Wyniszczające warunki życia w obozie, głód,
tortury, ciężka praca, wyczerpanie fizyczne i
psychiczne.Nieustanny strach powodowały
liczne choroby układu trawiennego (m.in.
biegunkę, dur brzuszny), tyfus plamisty,
choroby kości, choroby układu krążenia,
układu oddechowego, malarię, świerzb
Początkowo w obozie macierzystym nie było
szpitala, później przeznaczono na szpital kilka
bloków. Szpital był w rzeczywistości
„przedsionkiem krematorium", lekarze SS
systematycznie przeprowadzali „selekcję"
zarówno chorych, jak i rekonwalescentów;
tylko z obozu kwarantanny w Brzezince
„wyselekcjonowano’’ od 29 VIII 1943r. do 29 X
1944r. łącznie 7616 osób
Egzekucje i masowe
mordy
Pierwsze rozstrzeliwania więźniów odbywały się
przy słupkach poza ogrodzeniem obozowym.
Do słupków tych przywiązywano więźniów za
ręce wykręcone do tyłu. Później rozstrzeliwano
więźniów w głębokich dołach położonych
również poza ogrodzeniem obozu. Pierwszej
egzekucji dokonano 22 XI 1940r. na 40
Polakach, za rzekome akty gwałtu i napady na
policję niemiecką w Katowicach.
Drugim sposobem wykonywania wyroków
śmierci było wieszanie skazanych, głównie za
ucieczki z obozu. Początkowo przeprowadzano
je na placu apelowym w obecności wszystkich
ustawionych do apelu więźniów. Przed
powieszeniem skazanym wymierzano karę
chłosty.
Ewidencja więźniów
Więźniowie, którzy nie byli od razu skazani na
zagładę, ujmowani byli w obozie w ewidencję,
rejestrowani i numerowani. Nie
ewidencjonowano zakładników polskich,
partyzantów, radzieckich oficerów
politycznych i innych dostarczonych przez
placówki Gestapo do obozu w celu dokonania
na nich egzekucji oraz obywateli różnych
państw pochodzenia żydowskiego