Noo’y bago pa lamang kapapadpad sa ating dalampasigan ng mga Kastila.

Sa balangay ng Batangan,
ngayo’y Batangas, ay kalakip ang Mindoro atmga lupalop ng timog-kanluran ng Laguna hanggang
Kamarines.

Si Batumbakal ay kilalang datu ng Batangan at mga balangaysa karatig nito. Sila’y mayaman at
makapangyarihan.

Tampok ng Katagalugan ang kanyang kaisa-isang anak na siMutya Marin. Si Mutya Marin ay
maganda, mahinhin at halos ang lahat ngkatangian ng dalagang Silangan ay napisan sa kanya. Siya’y
kayumanggingkaligatan. Alun-alon ang buhok na hinabi ng hatinggabi. Mapungay ang mga
mata,matangos ang ilong, linalik ang baba at may gatla sa leeg. Siya’y may nunal sabatok.
Balangkinitan ang katawan. Katamtaman ang taas. Ang baywang ay hugishantik. Manipis ang alak-
alakang nagbabadyang siya ay masipag, ayon sa matandangkasabihan.

Maraming tagahanga si Mutya Marin at kabilang dito ay siDatu Bagal na ubod ng yaman. Ang kaharian
niya’y kilala sa tawag na Mindoro(Mina de Oro). Sina Datu Sagwil ng Laguna at Datu Kawili ng
Kamarines ay mgatagahanga rin subali’t ang nagpatangi sa lahat kay Marin ay isang dukhangmang-
aawit, si Garduque, manghahabi ng tula at tagahanga ng kalikasan. Siya’ytaga-Taal at isang mandaragat
sa lawang Bunbon.

Isang araw, nagpabalita na magkakaroon ng palaro sa palasyobilang parangal sa mga anito. Ang mga
manlalaro ng iba’t ibang kaharian aynagsidalo.

Dumating ang palarong pinakahihintay. Natipong lahat ang mgapambato ng sarisaring palakasan.
Angunang labanay pagbinitng palaso. Angnakatamo ng gantimpala ay bantog na Mangyan ng Mindoro
na si Balindada.

Ang ikalawang paligsahan ay palayuan ng pagbato sa ibayongilog. Ang nagkamit ng karangalan ay

Igorot na kinatawan ng Bulu-bundukin.

Ang karera sa kabayo ay isinunod at sinalihan ng mgaprinsipe. Sinumang makatalo kay Mutya Marin
ay siya niyang paka-kasalan.Subali’t lahat ay nabigo. Sa bilis, si Mutya Marin ay kawangis ng limbas.
kayanapahiyang lahat ng kanyang tagasuyo.

Sa huli, si Marin ay itinanghal na reyna ng paligsahan atsiya’y pinutungan ng korona ng karangalan.

Ang nagkapalad magputong ng koronaay walang iba kundi ang makatang kasintahan.

Natapos ang parangal sa mga anito at nagsialis ang mgapanauhin.

Nagbalik sa kaharian ang mga araw na katulad ng dati.

Dahil sa sina Datu Bagal, Sagwil at Kawili ay mgakapalagayang-loob ng ama ni Marin, sa loob at labas
ng kaharian aynakapaghahandog sila ng pag-ibig sa mutyang dalaga. Sa kabilang dako naman,
angbinatang makata ay di-mamakailang pinagbawalan ni Datu Batumbakal na huwagmakipagkita sa
kanyang butihing anak.

“Bakit ka pumapasok sa loob ng aking kaharian nang walaakong pahintulot?” ang minsa’y tuligsa sa
kaawa-awang makata.

“Ako po’y sumusunod lamang sa utos ng iyong anak.”

“Mula ngayo’y di ko gustong makita ang pagmumukhangiyan, pangahas,” ang pagbabala ng datu.

“Hindi po ako pangahas. Hindi ko po masuway si MutyaMarin. Ako po’y pinabibigkas ng mga tulang
kanyang kinagigiliwan.”

“Magtigil ka, walang-turing!”

Umalis ang makatang ang mukha’y nasa talampakan.

Hindi na matiis ni Mutya ang paglait ng kanyang ama saminamahal. Kaya minsa’y ipinagtanggol ni
Marin ang binata.

“Hari kong Ama, utang na loob! Huwag ninyong hamakinang aking kasintahan. Siya ang tumutugon sa
aking mga saligan sa buhay.”

Hindi pa nakatapos si Marin sapagka’t si Datu Batumbakal aynagsalita. “Ikaw ay nabubulagan.

Ipagpaliban natin anghinggil sabagay naiyan. Sa iba nang araw natin pag-usapan.”

Napipi si Marin at siya’y hindi na nakaimik kaputok man.

Maluwat ding panahon ang lumipas na di pumapasok angmang-aawit sa palasyo. Likha palibhasa ng
di-matingkalang kapangyarihan ngpag-ibig, si Mutya Marin ay sadyang nagliwaliw sa kaparangan sa
pagbabaka-sakalingmatagpuan doon ang abang makata. Nakarating siya sa matulaing Hog
Pansipit.Napadako si Mutya sa panig ng baybaying ilog na mapanganib. Dito’y maraming mgabuwaya
na sumisilangtao.

Nang sisilain na lamang at sukat si Marin ng isang mabangisna buwaya, ay siya namang pagdating ng
makatang kasintahan. Sa kabutihang-paladkapagkaraka’y buminit ang binata sa palaso. Natudla and
buwaya kaya nasagip siMarin sa nakaumang na sakuna.

“Salamat, Mahal! ipinag-aadya pa ako ng ating mgaanito!”

“Bakit ka nangahas maglibot sa kagubatan? Di mo ba alamna ikaw ay kagigiliwan ng nuno sa punso?

Kung magkagayon, hindi ka namakababalik sa palasyo.”

“Ewan ko ba! Hindi ako mapalagay kung hindi kitamakita. Maluwat nang hindi mo ako sinisipot. Kay
dali mong makalimot!” angpagtatampo ng dalaga.

“May babala sa akin ang iyong ama.”

“Kung talagang tapat sa akin, kung tunay ang iyongpagmamahal, hahamakin ang lahat. Kahit
kamataya’y iyong susuungin kung dahil saakin.”

“Marin, tunay nga bang ako’y iyong minamahal? Ako’yisang dukha, kumain dili. Bakit mo ako
itatangi? Si Datu Bagal ay mayaman. SiDatu Sagwil ay makapangyarihan. Si Datu Kawili ay marahas.
Bakit ako angpag-uukulan ng iyong kalinga?”

“Ang puso ko’y iyong sinusugatan,” pakli ngdalaga.

“Sundin mo ang iyong mahal na ama. Ang datu ay ayaw saakin. Ano nga naman ang iyong mapapala sa
isang mang-aawit na tulad ko? Maaarika bang pakainin lamang ng aking mga tula?”

“Hindi ang pagkain lamang ang nakabubuhay sa tao. Banalang iyong kaluluwa.”

“Salamat, Marin Nalalaman mo bang ang pakikipagkitamong ito sa aki’y ipinagbabawal ng datu?”

“Oo.”
“Nalalaman mo bang ang pakikipagtagpo mo sa aki’ynanga-ngahulugan ng pagtagpas sa aking ulo?
Baka pati ikaw ay maparamay.”

“Nababatid ko. Ako’y nakipagtagpo sa iyo upang minsanpa nating sariwain ang sumpaang sa ating
dalawa ay walang mamamagitan kundikamatayan!”

“Isinusumpa ko. Kita’y mamahalin hanggang langit.”

“Magmamahalan tayo hangga’t may daigdig. Magsadya kamamayang gabi sa palasyo, sa halamanang
dati nating tagpuan. Mayroon akongipagtatapat.”

“Umalis ka na at baka hanapin ka ng iyong ama.”

“Siya nga. Isa lamang aliping dalaga ang kasama.”

Inihatid ng binata ang dalaga hanggang sa tabi ng kabayanan.

Nang kinahapuna’y ipinatawag si Marin ng ama. “Bakit kaba nakikipagtagpo nang lihim sa dukha
mong kasintahan? Ito’y sinsay sa akingmga kautusan at kaugalian ng balangay. Ang maharlika ay sa
maharlika at angalipi’y sa alipin. Bukas na bukas din aking papupugutan ang iyongkasintahan.”

Hindi nakuhang makapagmatuwid ang dalaga. Alam niya angbawa’t sabihin ng ama’y masusunod.
Napakasungit ng datu! Pinasusian si MutyaMarin sa itaas ng tore. Nang dumating ang tipanang oras ay
walang makitangMarin sa halamanan. Hinanap ng binata ang dalaga.

Nakita niyang maliwanag ang tore kaya sinapantahang naroonang hinahanap. Sumagi sa kanyang
hinala na namalayan ng datu ang pakana nilangpagtatagpo.

Ang mang-aawit ay nagpunta sa paanan ng tore nguni’t paanoniya maaakyat iyon? Wala siyang
mahagilap na lubid o anumang tali. Siya’y naupoat nag-isip. Namataan niya na may aninong
gumagalaw sa bintanaat ilangsaglitpa’y may naglawit ng lampara. Napag-alaman niyang si Marin ay
gising.Nahinuha niyang batid ni Marin na siya’y nasa paanan ng tore at naghihintay.”Dapat sana siyang
mag-ingat sa paglalawit ng ilaw sapagka’t baka mahalatang bantay,” ang bulong ng makata sa sarili.

Samantalang ang binata ay nasa ganitong pagmumuni-muni,bigla siyang namangha nang makita si
Marin sa kanyang harapan. Ang dalagapala’y naghugos sa tore sa pamamagitan ng lubid at mga piraso
ng damit napinagbuhol-buhol.
“Giliw,” ang Simula ni Marin, “bukas aypapupugutan ka.”

“Ako’y nakahanda. Pumapayag ka ba?”

“Hindi maaari. Tayo ay magtanan habang may panahon.Mayroon akong kinasabuwat na mga alipin na
gagaod sa ating bangka. Sa Wawa tayohinihintay.”

“Saan tayo tutungo?”

“Tayo’y tatakas. Tayo’y pasasatimog… saan man… doonsa walang amang makapanghihimasok sa pag-
ibig ng anak.”

Ang dalawa’y nagtanan. Magdamag silang naglayag sa lawak ngkaragatan.

Nag-umaga. Nang mag-aalmusal na, siyang pagkapansin ng datuna si Marin ay wala na. May
nakapagsumbong na siya’y tumakas. Inihanda atiniutos ng datung habulin ng mabilis na batil pandigma
ang magkasintahangtumalikod sa kaugalian ng balangay.

Nagpabalita si Datu Batumbakal sa tatlong datung tagasuyo niMutya Marin. Si Datu Sagwil ay
madaling tumugon.

Sa mga nagsihabol ay kasama si Datu Kawili na siyang gustongpagpakasalan kay Marin. Si Datu Bagal
ay sumama rin nang magdaan sa Mindoro angmga humahabol.

Anong magagawa ng munting sasakyang kinalululanan ngmagkasintahan? Walang pagsalang sila’y

aabutin! Lima lamang oras ang nakalipasmatapos makapag-almusal ang datu nang abutin ng
dambuhalang sasakyang humahabolang mga nagsitakas.

Binuo ng magkasintahan sa kanilang sarili na sila’y dipabibihag nang buhay, kaya sinabi na mangyari
na ang dapat mangyari. Bilangpagmamatigas ng binata ay pinagkaisahan nilang magpatihulog sa
karagatan.Pinagtali ang dalawang kamay ng matibay na lubid at ito’y ikinabit sa mabigatna bato upang
sila’y magtuloy-tuloy sa kailaliman ng dagat.

Ganito nga ang nangyari. Nang iilan na lamang dipa ang agwatng maliit na sasakyan sa malaking
sasakyang humahabol, ay magkayapos na tumalonsina Marin at ang binata. Tuloy-tuloy sa kailaliman
ng tubig dahil sa mabigatna pataw na nagsilbing sangkap ng kamatayan.
“Paalam, Batumbakal,” ang sabi ni Garduque

“Paalam, Amang,” ang sabay ni Marin.

Hindi matagpuan ang magkasintahan. Para manding bulanghinigop ng buhawi.

Kinaumagahan, anong pagtataka ng mga nagsisihanap nangmakita ang isang malaking pulo sa dakong
tinalunan ng magsinggiliw. Mula noonay pinangalanan ang pulo na MARINDUQUE, galing kina
Marin at Duque.

Nagsisi si Datu Batumbakal nguni’t huli na. Bilang pagtitikasa kanyang nagawang pagmamalupit,
siya’y nagpakatino. Siya’y naging mapagmahalsa kanyang mga sakop. Ang mga alipin ay kanyang
pinag-ukulan ng pagtingin nahigit sa rati. Binago niya ang mga batas na pinaiiral sa balangay. Ang
mgaalipin at mga maharlika ay naging pantay-pantay sa dambana ng mga anito tungkolsa pag-ibig at
suliranin sa puso.

Ang Marinduque ngayon ay isang pulong may magaganda atmatulaing tanawin. Pinilas ang ganda kay
Marin at hiniram ang tula sa dakilangmang-aawit.