Karunungang Bayan

Ang mga unang tula ng mga Pilipino ay mga karunungang-bayan.

Ang karunungan bayan ay isang sangay ng panitikan kung saan nagiging daan upang
maipahayag ang mga kaisipan na nakapapabilang sa bawat kultura ng bawat tribo.
Ang karunungan bayan ay may kahalagahan para sa katutubong tradisyon na magiging gabay sa
pagbasa at pagpapanitik - sa anumang wika naisulat ito, ano panahon, sa pananaw ng isang
Pilipino. Sa gayon ay napatibay ang pagpapahalaga sa mga kultura't kabihasnan. Masasabi
niyang mayroon siyang sariling tradition ng ibang pook sa daigdig. Maikikintal din sa kanyang
puso at isipan na nararapat na pagyamanin ang magagandang kinagisnan at higit na pagbutihan
ang kasalukuyang hinaharap.
Ang halimbawa ng karunungang bayan ay: Bugtong, Salawikain, Sawikain, Kawikaan, Kasabihan
at Palaisipan.

Karunungang bayan

Ito ay isang sangay ng panitikan kung saan nagiging daan upang maipahayag angmga kaisipan
na nakapapabilang sa bawat kultura ng isang tribo. Mayaman na tayo samga karunungang
bayan bago pa man dumating ang mga Kastila dito saating bansa.Binubuo ito ng mga
sumusunod: √ Salawikain √ Sawikain √ Bugtong √ Palaisipan.

Salawikain

Ito ay nakaugalian ng sabihin at nagsisilbing batas at tuntunin ng kagandahang asalng ating

mga ninuno. Sa iba, ito ay parang parabulang patalinghaga at nagbibigay ngaral lalo na sa
kabataan.halimbawa:1.Ang maniwala sa sabi sabi walang bait sa sarili.!."amak mang basahan ,
may panahong kailangan.#.Kung ikaw ay may ibinitin mayroon kang titingalain.$.Kung sino ang
matiyaga, siyang nagtatamo ng pala.%.Sa paghahangad ng kagitna, isang salop ang nawala.

Sawikain

Mga kasabihang walang nakatagong kahulugan."alimbawa:1.Ang tunay na kaibigan, sa

gipit nasusubukan.!."Huwag mong ipagpaliban, ang magagawa sa kasalukuyan.#.Ang sakit
kapag naagapan madali itong malulunasan.$.&aig ng maagap ang ang
taong masipag.%.'asa &iyos ang awa, nasa tao ang gawa.

Bugtong

Ito ay binubuo ng isa o dalawang taludtod na maikli na may sukat at tugma. Angpantig naman
nito ay maaaring apat hanggang labindalawa. Paborito itong libangan ngating mganinuno,
maging hanggang sa ngayon."Halimbawa:1. "inila ko ang baging, nagkakara ang
matsing. (Kampana)!. Kambal ngunit hindi magkakilala, hindi rin nagkikita. (tainga)#. Kapag
busog ay nakatuyo, kapag gutom ay nakayuko. (Sako)$. Ang dalawa ay tatlo na, ang maitim ay
puti na, ang bakod ay lagas na. (Matanda)%. umalalim kung bawasan, bumababaw kung
dagdagan. (tapayan)-. Sa bukid nagsaksakan, sa bahay nagbunutan. (Amorsiko) . May binti
walang hita, may tuktok walang mukha. (Kabute)/. "indi sa akin, hindi sa iyo pag aari ng lahat ng
tao ( mundo )

Palaisipan

'Noon pa man ay may matatawag ng palaisipan ang ating mga ninuno. Ito ay isangparaan para
upang tumalas angisipan ng mga mag aaral. Gumigising ito sa isipan ng tao upang bumuo ng
isang kalutasan sa suliranin. Ang palaisipan ay nasa anyongtuluyan."halimbawa:1. Paano tatawa
ang dalaga nang hindi makikita ang kanyang ngipin2 (tatakluban ng palad ang bibig.)!. May
isang prins+sa na sa isang tor+ nakatira. Ang balita’y mayroong pambihirang ganda. Bawal
tumingala upang siya’y makita. Ano ang gagawin ng binatang sumisinta2 (Kunwari’y iinom ng
tubig para makatingala)#. May isang bola sa lamesa. tinakpan ito ng sombrero. Paano
makukuha ang bola ng hindi manlang nagagalaw ang sombrero.(Butas ang tuktok ng sombrero.