Mga Tao
Arbitraryo - Lahat ng wika ay
1. Malowski (Wika bilang Repleksiyon ng
Panlipunang Pangangailangan at Konteksto)
2. Firth (Prinsipyo ng Sitwasyonal na Konteksto)
3. Halliday (Teorya ng Panlipunang Gamit ng
Wika) (Pitong Gamit ng Wika)
4. Jovy Peregrino (Ang salita ay isa lamang
manipestasyon ng wika)
5. Henry Gleason (ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog)
6. Dell Hymes (kakayahang komunikatibo)
Konseptong Pangwika
Katangian ng Wika:
1. Sistematiko
a. Semantiks – pag-aaral ng relasyon ng salita sa
bawat isa sa iisang pangungusap; ang mga salita
sa pagbuo ng pangungusap ay bumabagay sa
iba pang salita sa pangungusap upang maging
malinaw ang nais ipahayag.
b. Ponema – ang ponema ay tawag sa
makabuluhang yunit ng binibigkas na tunog sa
isang wika.
c. Morpema – tawag sa pinamakamaliit na
makabuluhang yunit ng salita sa isang wika. Sa
Filipino ang tatlong uri ng morpema ay ang
salitang-ugat, panlapi at ponema.
d. Sintaksis – ay ang tawag sa pormasyon ng
mga pangungusap sa isang wika
2. Nakabatay sa Kultura - Mayaman ang
Pilipinas sa kultura - Nauna ang kultura kaysa sa
wika; mula sa kultura ay nabuo ang wika
3. Binubuo ng tunog - kailangang maipagsama-
sama ang mga binibigkas na tunog upang
makalikha ng mga salita.
4.
napagkakasunduan ng mga gumagamit nito.
Kung sakaling hindi naintindihan ng isang tao
ang isang salita o pangungusap ng isang wika.
5. Ginagamit sa Komunikasyon
6. Pantao
7. Makapangyarihan - Social media;
nakakapagpabago ng isipan
8. Nagbabago/Dynamic - Halimbawa: bomba
(bomb – noong naunang mga panahon) vs
bomba (pump – ginagamit ngayon)
1. WIKA - Mas malaki kaysa sa dialekto - Mas
kilala, prestihiyoso, at standard
2. DIALEKTO - Naiibang wikang binibigkas ng
mga kasapi sa isang tangiang magkauri at
magkawikang pamayanan
3. REGISTER - Varyasyon batay sa gamit -
Pagbabago sa gamit ng wika ay batay sa kung
sino, paano, at ano ang kanilang pinag-uusapan.
4. SOSYOLEK - Barayti ng wikang ginagamit ng
mga tao na nabibilang sa partikular na grupo o
pangkat - Maaaring ang pagkakaiba ay nakaugat
sa pagkakaiba ng interes, seks, o pangkat na
kinabibilangan
5. IDYOLEK - May kaugnayan sa personal na
kakayahan ng tao na gumamit ng wika -
Indibidwal na paggamit ng tao sa isang wika -
Pinakaliberal na wika
Monolingguwal – may kakayahang gumamit ng
iisang lengguwahe lamang
Bilingguwal – may kakayahang gumamit ng
dalawang wika ng may kahusayan
Multilingguwal – may kakahayang gumamit ng
higit dalawang wika, katutubo o dayuhan man
Unang Wika – unang wikang natutunan, sinalita
at kinamulatan ng isang indibidwal simula
pagsilang
Ikalawang Wika – wikang matutuhan ng isang
indibidwal matapos makapagsalita ng unang
wika
Wikang Pambansa – ginagamit ng pasalita at
pasulat ng mga mamamayan ng isang bansa
Wikang Opisyal – binigyan ng natatanging
pagkilala sa konstitusyon na gagamitin ng mga
opisyal na transaksyon ng pamahalaan
Wikang Panturo – ginagamit ng guro bilang
panturo
 Bilingual Education Policy (Filipino at
Ingles ang ginagamit0
 Mother Tongue-Based Multilingual
Education (MTB-MLE)
TUNGKULIN NG WIKA
1. Instrumental - Upang maisagawa ng tao ang
ninanais niyang gawin at upang matugunan ang
mga pangangailangan. - Maaaring nakikiusap o
nag-uutos, nagmumungkahi o nagsasabi ng
sariling kagustuhan
2. Regulatori - Upang maipakita ang taglay na
kapangyarihan ng isang tao na maging giya o
gabay sa kilos ng iba. - Ginagamit upang
kumontrol at maging gabay sa kilos/asal ng iba
3. Interaksyonal - Mahalaga ang tuntunin nito
sapagkat gumaganap ito sa pagpapanatili at
pagpapatatag ng relasyong sosyal
4. Personal - Upang maipahayag ang sariling
damdamin o opinyon
5. Heuristik - Ginagamit ito sa paghahanap at
pagsasaliksik ng mga impormasyon/datos at
kaalaman.
6. Imahinatibo - Ginagamit sa akdang
pampanitikan at upang maipahayag ang
mayamang kaisipan
7. Representasyonal/ Impormatib - Ginagamit
sa pagbibigay at pagbabahagi ng impormasyon -
Ginagamit sa pagtuturo, pagpapalitang-kuro, at
pagbabalita
Kakayahang Komunikatibo
Kakayahang Diskorsal – kakayahang lumahok sa
talakayan sa pamamagitan ng pagpapalalim ng
mga ideya
Kakayahang Lingguwistik – kahusayan sa
gramatika
Kakahayang Pragmatik – paggamit ng wika sa
isang sitwasyon at pagintindi ng mga partikular
na sinasabi sa iba’t ibang konteksto
Kakayahang Sosyolingguwistik – kakayahang
gamitin at unawain ang isang wika ayon sa
kultural na kalagayan o konteksto nito.
Ng
 Kasunod na salita ay pangngalan (noun)
 Kapag may nakasingit na pang-uri
(adjectves)
Nang
 Katumbas ng salitang ‘noong’
 Kapag bahagi ng pariralang pang-abay
(adverb) na pamaraan
 Pagitan ng inuulit na pandiwa (verb)
 Katumbas ng salitang ‘upang’ at ‘para’
 Bilang kapalit ng pinagsamang ‘na at ng’
 Bilang kapalit ng pinagsamang ‘na at na’
Gitling
 Pag-uulit ng salitang-ugat
 Nagtatapos ang katinig at ang salitang
nilalapian ay nagsisimula sa patinig
 Nagkakaroon ng ibang kahulugan
 May nawawala sa pagitan ng dalawang
salitang pinag-sama
 May unlapi ang tanging pangngalan
 Numero o tambilang
 Nananatili ang kahulugan ng
pinagtambal na salita
  Pinagkakabit sa apelyido ng babae at
kanyang asawa
 Hinahati ang isang salita o linya
 Kapag taglish
Setting (panahon at lugar nf aktong pagsasalita)
and Scene (psychological setting)
Participants (kalahok sa proseso ng
komunikasyon)
Ends (layunin, hangarin at kinahihinatna ng
komunikasyon)
Act Sequence ( daloy, takbo o pagkakasunod-
sunod ng pagyayari)
Keys (tono, kilos at iba pang di-berbal na
komunikasyon)
Instrumentalities ( anyo at estilo ng wikang
gagamitin o ginamit sa pahayag)
Norm (social rules)
Genre ( uri ng speech act, e.g naglalahad,
nangangatwiran, nakikipagtalo, etc.)
Uri ng Di-Berbal
Kinesika – kilos o galaw ng katawan na may
taglay na kahulugan
Prosemika – distansya o espasyo sa pagitan ng
mga sangkot sa komunikasyon
Paralanguage – tono, diin, at pagbigkas ng
pagsasalita ng isang indibidwal
Bagay – gumagamit ng mga bagay-bagay upang
iparating ang mensahe
Pandama – gumagamit ng panghawak,
panghipo o pagtapik
Speech Act Theory
Lokyusyonari – batayang akto ng pagpapahayag
ng pangungusap
Ilokyusyonari – intensyon o mensahe na nais
ipakahulugan
Perlokyusyonari – pagkilos ng tumatanggap ng
mensahe
Kasaysayan
Pre-kolonyal
 Baybayin (sinaunang pagsusulat ng mga
Pilipino)
 Pandarayuhan ng tatlong katutubong
lahi (Negrito, Indones at Malay)
Panahon ng Kastila
 Pinalitan ang baybayin ng Alpabetong
Romano
 Pinalaganap ang Kristiyanismo
 Ang mga bata ay nagsipasok sa
kumbento at mga pari ang naging guro
 Itinuro ang abecedario
Panahon ng mga Amerikano
 Dumating sa Pilipinas noong 1898
 Sistema ng edukasyon
 Pinalaganap ang Ingles na itinuro ng
mga Thomasites
 Ipinakilala ang kanilang alpabeto na
may 26 na titik
 Wikang Ingles at Wikang Espanyol ay
namayani
Mga Batas
Art. XIV Sek. 6 – 9, 1987 Saligang Batas
“Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng Wikang
Pambansa”
Batas Komonwelt Blg.184, s. 1936
Pinagtibay ang probisyong pang-wika
SWP (Surian ng Wikang Pambansa)
Pag-aralan ang mga katutubong wika sa
layuning makapagtibay ng wikang panlahat
KWF (Komisyon ng Wikang Filipino)
Magbuo ng patakaran tungo sa pagpapa-unlad
at pagpapalaganap ng wikang Filipino at
preserbasyon ng wikang rehiyonal

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263, s. 1940

Ipinahayag ni Pangulong Manuel Quezon na ang

wikang pambansa ng Pilipinas ay batay sa
tagalog

Sitwasyong Pangwika At Filipino Sa Iba’t Ibang

Larangan

Paglilinaw sa Konsepto ng Intelektuwalisasyon

Intelektuwal – katangian ng indibidwal na

nagsusuri, nagtataya, at nakakaunawa sa
lipunan bilang isang kabuuang ugnay-ugnay

Pananaliksik at Pagdadalumat sa Filipino

Pagdadalumat ng mga Filipino sa Pilosopiya,

Teolohiya, Antropolohikal, Kasaysayan,
Sikolohiya at Panitikan

Filipino sa Pagtuturo ng Iba’t Ibang Larangan

Interdisiplinaryo – pananaw sa pananaliksik na

naglalayong maigpawan ang pagkakaiba upang
pagbigkisin ang dalawang larangan

Multidisiplinaryo – pananaw sa pananaliksik na

nakatuon sa lalim at lawak ng dalawa o higit
pang larangan

Tradisyong Intelektuwal sa Akademya’t Bansa

Tradisyong Intelektuwal – Gawain ng pag-

aambag ng Filipino sa daigdig ng kaisipan

Neoliberal – patakaran ng wika bilang komoditi

na episyenteng makapagsilbi sa pamilihang
global.