ARALIN 1: Ang Maka-Pilipinong Pananaliksik ANG MAKA-PILIPINONG PANANALIKSIK
PANANALIKSIK
 “sistematikong proseso ng analisis at interpretasyon ng mga datos
na makatutulong sa pag-unawa sa isang penomeno, isyu o
suliraning nais na bigyan ng tuon”
 “isang maingat at walang kinikilingang imbestigasyon ng mga
suliranin o isyu na nakabase hangga’t maaari sa mga katotohanang
napatutunayan na kinabibilangan ng mga itenpretasyon at mga
paglalahat”
 paraan ng pagtuklas ng mga kasagutan sa mga partikular na
katanungan ng tao tungkol sa kaniyang lipunan o kapaligiran
KATANGIAN NG PANANALIKSIK
1. Sistematiko – Ang pananaliksik ay isang prosesong nakatuon sa
pagsunod ng iba’t ibang hakbang na sasagot sa kahingian ng pag-
aaral.
2. Lohikal at Kritikal – Ang pananaliksik ay ginagamitan ng
pagpapaliwanag at pangangatuwiran sa nakuhang datos o resulta
ng pag-aaral. Kritikal sapagkat sinusuri ng mananaliksik ang mga
datos.
3. Akademik – Iskolarli ang katangiang dapat taglayin ng
pananaliksik. Pakikilahok sa diskurso at kaalamang ipinapalagay
ng akademya.
KAHALAGAHAN NG PANANALIKSIK
1. Mahalaga ang pananaliksik sapagkat kasangkapan ito sa pagbuo ng
mga batas at polisiya ng lipunan.
2. Mahalaga ang pananaliksik sapagkat napapaunlad nito ang
pamumuhay ng mga tao.
3. Mahalaga ang pananaliksik sapagkat naitatama nito ang mga mali.
4. Mahalaga ang pananaliksik sapagkat hinahasa nito ang pag-iisip ng
isang indibidwal para maging kritikal.
 Ang maka-Pilipinong pananaliksik ay gumagamit ng wikang
Filipino at/o mga katutubong wika sa Pilipinas at tumatalakay sa
paksang mas malapit sa puso at isip ng mamamayan.
 Isinasaalang-alang ang pagpili ng paksang naaayon sa interes at
kapakinabangan ng sambayanang Pilipino.
 Komunidad ang laboratoryo ng maka-Pilipinong Pananaliksik
ARALIN 2: ETIKAL NA PANANALIKSIK
 Ang pagiging etikal ay tumutukoy sa pagiging matuwid,
makatarungan, matapat, at mapagpahalaga sa kapuwa ng isang tao.
 Kung ilalapat ito sa pagsasagawa ng pananaliksik, mahihinuha na
ang pagiging etikal sa larangang ito ay pagsunod sa mga
pamantayang may pagpapahalaga sa katapatan, kabutihan, at
pagpapanguna sa kapakanan ng kapuwa.
MGA GABAY SA ETIKAL NA PANANALIKSIK
 Pagkilala sa Pinagmulan ng mga Ideya sa Pananaliksik
 Gaya ng nabanggit sa unang bahagi ng aralin, ang pananaliksik
ay maihahalintulad sa paglahok sa isang pampublikong
diyalogo.
 Ibig sabihin, bukod sa mananaliksik ay maaaring marami nang
naunang nag-isip tungkol sa partikular na paksang nais mong
unawain at pagyamanin.
 Mahalaga ang pagbanggit at pagkilala sa iba pang mananaliksik
at iskolar na naging tuntungan at pundasyon ng iyong
pananaliksik.
 Sa pamamagitan ng diyalogong ito, nakalilikha ng isang
komunidad ng mga mananaliksik na may malasakit at iisang
layunin.
 Boluntaryong Partisipasyon ng mga Kalahok
 Kinakailangang hindi pinilit ang sinomang kalahok o
respondente sa pagbibigay ng impormasyon o anomang
partisipasyon sa pananaliksik.
 Bago simulan ang pagsagot sa sarbey, pakikipanayam, o
eksperimento, kailangang maging malinaw muna sa mga
tagasagot ang kabuuang layunin ng pananaliksik at halaga
ng kanilang partisipasyon.
 Kung eksperimental, mahalagang maunawaan din ng kalahok
ang bigat o inaasahang peligro ng eksperimento at kailangang
buong-loob ang kaniyang paglahok sa kabila nito.
 Pagiging Kumpidensiyal at Pagkukubli sa Pagkakakilanlan ng
Kalahok
 Kailangang ipaunawa sa mga kalahok na ang anomang
impormasyon na magmumula sa kanila ay gagamitin lamang sa
kapakinabangan ng pananaliksik.
 Dapat ding pag-isipan ng mananaliksik kung paano
ikukubli ang pagkakakilanlan ng tagasagot lalong-lalo na sa
mga pananaliksik na may sensitibong paksa.
 Sa mga pagkakataong kailangang isapubliko ang resulta ng
pananaliksik o kaya’y ibahagi sa colloquium o publikasyon,
kailangan pa ring ipagpaalam at hingin ang permiso ng mga
tagasagot na pangunahing pinagmulan ng datos ng
pananaliksik
 Pagbabalik at Paggamit sa Resulta ng Pananaliksik
 Mahalagang ipaalam sa mga tagasagot ang sistematikong
pagsusuri ng mananaliksik sa kinalabasan ng pag-aaral.
 Madalas na nararamdaman ng mga kalahok, lalo na yaong mga
nasa komunidad, na ginagamit lamang sila ng mananaliksik
upang kumuha ng datos at pagkatapos ay parang bulang
nawawala ang mga ito.
 Ito ay dahil sa mangilanngilan lamang na mananaliksik ang
bumabalik upang ibahagi sa mga kalahok ang kinalabasan ng
pag-aaral.
 Kung may awtput tulad ng modelo, pagbuo ng polisiya, o
iba pang mahahalagang rekomendasyon ang pananaliksik,
makabubuti kung ipaalam ito sa kinauukulan upang
makatulong sa kapakinabangan ng komunidad o kaugnay
na institusyong pinag-aaralan.
PLAIGARISM
 ang tahasang paggamit at pangongopya ng mga salita at/o
ideya ng walang kaukulang pagbanggit o pagkilala sa
pinagmulan nito.
 pag-angkin sa gawa, produkto o ideya ng iba;
 hindi paglalagay ng maayos na panipi sa mga siniping pahayag;
 pagbibigay ng maling impormasyon sa pinagmulan ng siniping
pahayag;
 pagpapalit ng mga salita sa katulad na wika o kaya ay
pagsasalin ng teksto ngunit pangongopya sa ideya nang walang
sapat na pagkilala;
 ang pangongopya ng napakaraming ideya at pananalita sa isang
pinagkunan na halos bumuo na sa iyong produkto, tukuyin mo
man o hindi ang pinagmulan nito
 “plagiarius” (Latin) – “abdaktor”
 “plagiare” – “pagnanakaw”
 Ang pagkuha at pagangkin sa presentasyon o akda ng iba ay
itinuturing na plagiarism na seryosong paglabag sa etika ng
pananaliksik
 “pag-akin ng presentasyon ng iba nang walang tamang pagkilala.
Kinasasangkutan ito ng pangongopya ng materyal sa salita sa
salitang paraan o paraphrasing man mula sa libro, internet, notes,
oral o biswal na presentasyon, laboratory reports, at likhang-
sining”
 “pag-akin sa gawa o ideya ng iba, may permiso man o wala, bilang
bahagi ng iyong akda na walang pagkilala. Lahat ng nalathala at di
pa nalalathalang materyal o akda sa anyo man ng manuskrito,
printed man o elektroniko, ay sakop ng depinisyong ito”
ANYO NG PLAGIARISM
1. Salita-sa-salitang pangongopya na walang malinaw na
pagkilala (Verbatim) – Tumutukoy ang anyong ito ng plagiarism
sa pangongopya ng akda gamit ang salita-sasalitang pamamaraan
na walang malinaw na pagkilala sa sangguniang ginamit.
2. Pagpaparapreys nang walang pagkilala sa akda – Malawak ang
sakop ng plagiarism. Sa katunayan, kahit na pinarapreys
(pagbabago sa sintaks ng pangungusap subalit pinanatili pa rin ang
ideya) na ang impormasyon mula sa isang sanggunian ay
maituturing pa rin itong plagiarism kung hindi rin naman kinilala
ang sanggunian. Tandaan na hindi sapat ang simpleng pagbabago
ng mga salita o pagsasaayos ng mga ito.
3. Sabwatan – Ang ganitong anyo ng plagiarism ay tumutukoy sa di
awtorisadong kolaborasyon ng mga mag-aaral o indibidwal na
hindi kumilala sa tulong ng isa o hindi sinunod ang patakaran ukol
sa paggawa ng mga gawaing panggrupo. Tandaan, responsibilidad
ng mananaliksik na tiyaking malinaw sa kaniya ang hangganan ng
kolaborasyon sa bahagi ng akda na dapat niyang gampanan.
4. Maling pagbanggit at paggamit ng sanggunian – Sa pagsulat ng
pananaliksik, mahalagang kilalanin ang sanggunian sa tamang
pamamaraan at iwasan ang pagbanggit ng mga sanggunian na hindi
naman nabasa o ginamit sa mismong pagaaral sapagkat batay sa
alituntunin ang ganitong di makatarungang gawain ay maituturing
na plagiarism.
5. Hindi pagkilala sa lahat ng nagbigay ng kontribusyon sa
pagsasagawa ng pananaliksik – Maging responsable sa pagsulat
ng pananaliksik. Mahalagang maitala ng mananaliksik ang lahat ng
tumulong sa saliksik magmula sa tagapayo na gumabay, editor ng
wika, editor ng nilalaman, hanggang sa mga empleyado ng
laboratoryo, museo o silid-aklatan na buongpusong sa tumulong sa
proseso ng pananaliksik. Maituturing na isang anyo ng plagiarism
ang hindi pagkilala sa kanila.
6. Paggamit ng mga presentasyon na isinulat ng ibang tao –
Itinuturing na plagiarism ang paggamit at pagsusumite ng mga
presentasyon o materyal na gawa ng iba kahit pa ito ay may
pahintulot mula sa may-akda. Mahalaga na matutuhan ng isang
mananaliksik na ang pananaliksik ay dapat sariling likha sapagkat
bahagi ito ng pagpapaunlad ng sariling kakayahan.
7. Auto-plagiarism – Ang pagpapasang muli ng sariling parehong
akda na ipinasa na sa iba ay maituturing na plagiarism maliban na
lamang kung ito ay espesyal na kahingian sa inyong kurso. Sa mga
pagkakataong nalathala na ang iyong akda, mahalagang banggitin
at kilalanin mo pa rin ito kung gagamitin bilang bahagi ng iyong
pananaliksik.
PENALTI SA GAWAING PLAGIARISM
 Maaaring masuspendi o maaalis sa programa ang isang magaaral at
matanggalan ng digri trabaho ang isang propesyunal
 Cybercrime Prevention Act of 2012 - ay maaaring managot sa
batas ang sinumang mapatunayan na nagsasagawang plagiarism
gamit ang Information Communication Technology na ang bigat
ay katumbas ng “copryright infringement” sa ilalim ng
Intellectual Property Code (IPC).
 Maaaring makulong ng 1-3 taon at magmulta ng 50,000 – 150,000
RESPONSIBILIDAD NG MANANALIKSIK
1. Bigyan ng proteksiyon at igalang ang karapatan ng mga kalahok sa
pag-aaral.
2. Kilalanin at banggitin ang mga sangguniang ginamit sa
pananaliksik.
3. Humingi ng pahintulot sa mga institusyon at organisasyon kaugnay
ng ginagawang pananaliksik
4. Huwag manipulahin ang mga datos at maging tapat sa paggamit
nito
 ARALIN 3: PAGPILI NG PAKSA AT PROSESO NG
PANANALIKSIK
BATAYANG KAALAMAN SA PAGPILI NG PAKSA
1. Pumili ng Paksang Pasok sa Iyong Interes at Personal na
Karanasan.
 Sa pagpili ng paksa, mahalagang interasado ang mananaliksik
sapagkat nagbibigay ito ng kakaibang lebel ng pagnanais na
matapos ang isang pananaliksik.
 Hindi magiging problema sa isang mananaliksik ang pagbabasa
ng mga kaugnay na literatura at pag-aaral na makatutulong sa
proseso ng pananaliksik dahil buhay ang kanyang diwa na
masagot ang mga tanong ng kaniyang pag-aaral.
2. Pumili ng Paksa na Mayroong Sapat na mapagkakatiwalaang
Sanggunian.
 Malaking tulong sa isang baguhang mananaliksik ang pagpili
ng paksang marami nang sangguniang magagamit sapagkat
magsisilbi itong gabay sa kabuuang proseso ng pag-aaral.
 Maaaring magsaliksik ng mga sanggunian sa mga silid-aklatan
o sa internet at suriin kung ang mga ito ay sapat at magagamit
sa ginagawang pag-aaral.
3. Pumili ng Paksang Makapag-aambag ng Bagong Kaalaman sa
Publiko.
 Ipinapayo na pumili ng paksa na higit na mapapakinabangan ng
nakararaming tao sa isang lipunan.
 Pumili ng paksa na may lalim at talas.
 Yaong paksa na makapagmulat ng mata at isipan ng
mambabasa at tutulong upang solusyonan ang isang partikular
na problema.
 Bilang bahagi ng akademikong larangan, tungkulin ng bawat
isa na makapag-iwan ng kaalamang produkto ng masusing pag-
aaral.
 Iwasan ang paksang palasak na.
4. Pumili ng Paksang Kayang Matapos sa Limitadong Panahon.
 Iminumungkahi na pumili ng paksa na kayang matapos sa loob
ng itinakdang panahon.
 Iwasan ang paksang gugugol ng panahon na lagpas sa itinakda.
 Tandaan, sa pagsasagawa ng pananaliksik, partikular na sa mga
magsisipagtapos ng pag-aaral, binibigyan lamang ang mga
mananaliksik ng limitadong panahon upang matugunan ang
kahingiang ito.
PROSESO NG PANANALIKSIK
1. Paghahanap ng Paksang Pampananaliksik
 Ito ang kaunaunahang hakbang sa proseso ng pananaliksik.
Sa bahaging ito, mahalagang isaalang-alang ng
mananaliksik ang kaniyang kagustuhan, karanasan, interes
at lawak ng kaalaman sa paksang nagugustuhan.
 Kung may sapat nang kaalaman ang mananaliksik sa
paksang pipiliin, mas magiging madali sa kaniyang ang
paglilimita dito gayundin ang paggawa ng layunin o
suliranin ng pag-aaral.
 A.) Paglilista
 Isa sa pinakamadaling pamamaraan ng pagpili ng paksa
ay ang simpleng paglilista ng mga paksang naiisip o
lumalabas na lamang sa isipan.
 Maaaring ito ay may kaugnayan sa iyong karanasan,
napanood, nabasa, o kaya naman ay sa disiplinang
kinabibilangan.
 Subalit sa paglilista ng mga paksa, mahalagang
isakategorya rin ng mananaliksik ang mga paksang ito
ayon sa mga disiplinang kinabibilangan.
 B. Klastering.
 Ang klastering ay isang pamamaraan ng paghihimay ng mga
ideya na nakapaloob sa isang malaking ideya/paksa upang
lumabas ang posibleng paksa o nilalaman ng pananaliksik.
 Maipapakita ito sa ganitong paraan:
 Paglilimita ng Paksa sa Pananaliksik
Ang Paglilimita ng paksa ay lubos na makakatulong sa
pananaliksik dahil ito ang mga limitasyon o hangganan
sa ating paksa. at ito rin ay makakatulong upang
maging malinis at hindi nalilihis ang pagtalakay sa mga
paksa.
Dapat isinasaalang-alang ng mananaliksik na
makakatulong ang paksang mapipiing pag-aralan.
"Mahalaga na sa simula pa lang ay limitahan na ang
napiling paksa upang hindi maging masyadong marami
ang pag-aaral at ang mga pagtalakay tungkol dito"
2. Pangangalap at Pagbabasa ng mga Kaugnay na Literatura at
Pag-aaral.
 Ito ang ikalawang hakbang sa pagsasagawa ng pananaliksik.
 Sa hakbang na ito ay nabibigyan ng pagkakataon ang
mananaliksik na lumawak ang kaalaman ukol sa paksa at
malaman ang kasapatan ng mga materyal na magagamit sa
kaniyang pag-aaral nang napiling paksa.
 Ipinapayo na pumili ng sangguniang mapagkakatiwalaan. Suriin
ang publikasyon, at kredibilidad ng awtor.
3. Pagbuo ng Suliranin at Paglilimita ng Paksa
 Sa pagbuo ng suliranin ng pag-aaral, mahalagang isaalang-alang
ang mahahalagang tanong na nabuo sa iyong isipan habang
nagbabasa ng mga babasahin ukol sa paksang napili.
 Iminumungkahing tingnan ang mga research gap ng lahat ng
nabasang pananaliksik sapagkat makatutulong ito sa pagbuo ng
suliranin ng pag-aaral.
 Dapat ding isaalang-alang ang panahon, edad, kasarian ng
kalahok, pangkat na kinabibilangan, aspektong pag-aaralan at
lugar sa pagbuo ng sakop at limitasyon ng pag-aaral.
4. Pagbuo ng Disensyo ng Pananaliksik at Pangangalap ng Datos.
 Ito ay isa sa mga pinakakritikal na yugto ng pananaliksik.
 Mahalaga na maging mapanuri sa pagpili ng tamang metodo na
gagamitin ng pag-aaral.
 Survey, panayam, arkaybal, obserbasyon, eksperimental,
pagtatanong, pakikipagkuwentuhan, o ginabayang talakayan
man ang metodong gagamitin sa pag-aaral, mahalagahang
isaalang-alang ng mananaliksik ang kaakmaan nito sa suliranin
ng pagaaral.
5. Presentasyon at Pagsusuri ng mga Datos
 Mahalagang maging masinop at matapat sa yugtong ito upang
mapanghawakan ang magiging resulta ng pag-aaral.
 Sa presentasyon ng mga datos, maaaring gumamit ang
mananaliksik, ng talahanayan, grapikong larawan (gaya ng pie
graph, pictograph, bar chart), at naratibo.
  Samantala, mahigpit na ipinagbabawal ang anumang
manipulasyon sa impormasyong nakalap sang-ayon na rin sa
etika ng pananaliksik.
6. Rebisyon at Editing.
 Sa yugtong ito ay muling binabasa ng mananaliksik ang
kanyang mga naisulat na impormasyon sa pagsulat ng
pananaliksik.
 Sinusuri niya ang kawastuhan ng gamit ng wika at
impormasyong inilagay sa pananaliksik.
 Bagama’t maaaring pagsabayin ang rebisyon at editing, ito ay
magkaibang proseso.
 Tandaan, binibigyang-pansin sa rebisyon ang mismong
nilalaman ng akda o sulatin samantalang gamit ng wika (gaya
ng ispeling, tamang gamit, estruktura) ang pokus ng editing.
7. Paglalathala
 Ito ang huling yugto sa proseso ng pananaliksik.
 Sa pagkakataong ito, taglay na ng pananaliksik-papel ang
kahusayan at kalidad nito.
 Sa paglalathala ng pananaliksik, mahalagang isaalang-alang ng
isang mananaliksik ang patakaraan ng bawat journal sa loob at
labas ng bansa ukol sa publikasyon.
 Tandaan, ang bawat research journal ay may kaniya-kaniyang
pamantayan sa paglalathala ng isang akda magmula sa
aspektong teknikal hanggang sa kalidad ng nilalaman.
ARALIN 4: BAHAGI NG PANANALIKSIK
PRELIMINARYONG PAHINA
1. Fly Leaf – Ito ay isang blangkong papel.
2. Abstrak – Ito ay naglalaman ng pamagat, layunin, metodong
ginamit, resulta ng pag-aaral at kongklusyon sa pag-aaral.
3. Pahina ng Pamagat – Nagpapakilala ito ng pamagat ng
pananaliksik. Kanino inihaharap o ipinapasa ang pananaliksik.
Kung saang asignatura o kursong nabibilang. Kung sino ang mga
mananaliksik
4. Dahon ng Pasasalamat – Tinatalakay rito ng mananaliksik ang
mga tao/organisasyong nais niyang pasalamatan.
5. Talaan ng Nilalaman – Nakasulat dito ang nilalaman ng papel at
kaukulang pahina.
6. Talaan ng mga Graph/Talahanayang Ginamit – Nakalista ang
lahat ng talahanayang ginamit.
KABANATA 1: PAGLALAHAD NG SULIRANIN
1. Introduksiyon – Ito ang unang bahagi ng pag-aaral. Inilalatag dito
ang isyu o problema na nag-udyok sa mananaliksik upang isagawa
ang pananaliksik. Gayundin, mahalagang banggitin ang mga pag-
aaral na may kaugnayan sa problema ng kasalukuyang pag-aaral
sapagkat magsisilbi itong gabay.
2. Suliranin ng Pag-aaral – Inilalatag sa bahaging ito ng
pananaliksik ang mga suliranin na nais bigyang-tugon ng
mananaliksik. Ito ay nahahati sa dalawang bahagi. Una, ang
pangkalahatang suliranin ng pag-aaral, at pangalawa, ang mga
espesipikong suliranin ng pag-aaral na nakapaloob naman sa
pangkalahatang suliranin ng pag-aaral. Kadalasang isinusulat ang
mga suliraning ito sa anyong patanong.
3. Kahalagahan ng Pag-aaral – Inilalahad dito ang benepisyo o
kapakinabangan na makukuha ng isang indibidwal, organisasyon,
o institusyon sa pag-aaral. Sa pagsulat ng bahaging ito, ipinapayo
na balikan ang pangkalahatan at espesipikong suliranin ng pag-
 aaral. Ito ay magsisilbing gabay upang maging masinop ang
pagkakasulat ng bahaging ito.
4. Sakop at Limitasyon ng Pag-aaral – Ito ang nagsisilbing
parametro ng kabuuan ng pananaliksik. Sa pagsulat nito, hawak ng
mananaliksik ang kalayaan sa pagbuo ng sakop at limitasyon.
Maaaring ang sakop ay masukat sa katangian ng kalahok, bilang ng
kalahok, aspektong nais pag-aralan sa isang paksa, edad, lugar, at
panahong itatagal ng pag-aaral
5. Teorya ng Pananaliksik – Tinatalakay sa bahaging ito ng
pananaliksik ang teorya, modelo, prinsipyo o paradigm na ginamit
sa pag-aaral na umaangkla sa paksa at framework ng pag-aaral.
Tinatawag din itong teoretikal na balangkas. Samantala, sa
paghahanap ng teoryang gagamitin, ipinapayo na dapat itong
suriing mabuti ng mananaliksik upang maisaalangalang ang
kaugnayan nito sa paksa at balangkas ng pag-aaral.
6. Konseptuwal na Balangkas – Ito ay isang estruktura na sariling
likha ng mananaliksik na iniugnay sa teorya at mga suliranin ng
pag-aaral. Mahalaga ang bahaging ito sapagkat nagsisilbi itong
gabay ng mananaliksik sa magiging daloy ng pag-aaral.
7. Depinisyon ng mga Termino – Naglalaman ito ng mahahalagang
konsepto o salita na ginamit sa pag-aaral. Sa kalakaran, may
dalawang pamamaraan ng pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
na ginamit sa pananaliksik. Una, batay sa Operasyonal na
Depinisyon (kung papaano ginamit ang salita o konsepto sa
pananaliksik) at pangalawa, batay sa Konseptuwal na Depinisyon
(kahulugang nakabatay sa sanggunian).
KABANATA 2: REBYU NG MGA KAUGNAY NA
LITERATURA AT PAG-AARAL
 Ang Rebyu ng mga Kaugnay na Pag-aaral ay naglalaman ito ng
iba’t ibang artikulo mula sa magasin at pahayagan, dokumentaryo,
artikulo sa research journal at mga nagawang tesis o disertasyon na
ginamit bilang instrumento sa pagsusuri ng datos sa kasalukuyang
pag-aaral.
 Ayon kay Leedy (2005), mahalaga ang bahaging ito ng
pananaliksik dahil ipinapakita nito ang mga naunang pag-aral
kaugnay ng napiling paksa.
 Ang bahaging ito ay nagbibigay ng mga bagong ideya at
pamamaraan ng pananaliksik sa isang paksa
 Nahahati ito sa dalawang bahagi: ang Lokal na Literatura at
Pag-aaral at Dayuhang Literatura at Pag-aaral.
 Sa pagsulat ng bahaging ito ng pag-aaral, mahalaga na maglagay
ng parenthetical citation bilang pagtupad sa etika ng pananaliksik.
 Ang bahaging ito ng pananaliksik ay maaaring talakayin sa
ganitong pamamaraan:
1. Talakayin ang buod ng pag-aaral.
2. Banggitin ang pagkakatulad man at pagkakaiba sa kasalukuyang
pag-aaral.
 ORGANISASYON NG REBYU NG KAUGNAY NA
LITERATURA AT PAG-AARAL
1. Tematikong Pamamaraan – Sa paggamit ng ganitong
pamamaraan, pinagsasama-sama ng mananaliksik ang mga
artikulo, babasahin, at pag-aaral na may iisang tema o paksang
tinatalakay kahit pa ito ay gawang lokal o banyaga.
2. Kronolohikal na Pamamaraan – Sa ganitong organisasyon,
inilalatag ang mga magiging RRL sa pananaliksik batay sa petsa
ng pagkakalathala sa mga ito.
3. Paghihiwalay ng Lokal at Banyagang Literatura at Pag-
aaral – Sa pamamaraang ito ay mas binibigyang-pansin ang
pinagmulan ng artikulo o babasahing gagamitin sa pag-aaral.
Dito pinagsasama-sama ng mananaliksik ang lahat ng mga lokal
na literature/pag-aaral at saka tatalakayin gayundin ang lahat ng
banyagang literatura at pag-aaral.
KABANATA 3: DISENYO AT METODO NG PANANALIKSIK
 Ang Disenyo at Metodo ng Pananaliksik ay bahagi ng anumang
pananaliksik-papel na naglalarawan at nagpapaliwanag ng
naging/magiging daloy ng kabuuan ng pag-aaral.
 Sa bahaging ito, makikita kung paano isinagawa ang pag-aaral.
 Itinuturing ito bilang gulugod ng kabuuan ng pananaliksik.
 Sa katunayan, ito ay ang nagsisilbing pangkalahatang plano
tungkol sa kung papaano sasagutin ang pangunahin at mga tiyak na
problema ng pag-aaral.
 ang disenyo ng pananaliksik ay nagsisilbing “glue” o
“tagapagbigkis” na nag-uugnay sa bawat bahagi ng isang
pananaliksik-papel.
 Sa katunayan, dahil sa disenyo ng pananaliksik ay nagiging
malinaw ang estruktura o daloy ng pag-aaral.
1. Disenyo ng Paglalahad – Tinatalakay rito ang uri ng pananaliksik
na gagamitin/ginamit sa pag-aaral. Ilan sa mga halimbawa nito ang
deskriptibo, ebalwatibo, komparatibo, action research, at iba pa.
2. Metodo ng Pag-aaral – Dito inilalahad ang metodong ginamit ng
mga mananaliksik sa pag-aaral. Maaaring ito ay interbyu,
emersiyon, obserbasyon, eksperimentasyon, sarbey, pagtatanong-
tanong, pagmamasid-masid, pagdalaw-dalaw, pakikisama, o
panunuluyan.
3. Kalahok sa Pag-aaral – Sa bahaging ito tinatalakay kung sino-
sino ang kalahok sa pag-aaral. Ang kanilang deskripsyon, bilang
ng mga kalahok, paliwanag kung bakit at paano sila pinili.
4. Instrumentasyon sa Pangangalap ng Datos – Sa bahaging ito ay
inilalahad ng mananaliksik ang mga kasangkapang nagamit upang
maidokumento ang mga impormasyon sa pananaliksik gaya ng
video recorder, tape recorder, survey questionnaire, at interview
guide.
5. Statistical Treatment ng Datos – Ipinapaliwanag din sa bahaging
ito kung papaano ginamit at trinato ang mga numerong nakuha.
6. Kalendaryo ng Pananaliksik – Sa bahaging ito ng pananaliksik,
makikita ang planong gawain sa kabuuan ng pag-aaral. Mahalaga
ang bahaging ito sapagkat nagbibigay ito ng impormasyon sa mga
mambabasa sa mga pangyayari o sitwasyong pinagdaanan ng
mananaliksik sa buong proseso ng pangangalap at pagsulat ng
pananaliksik. Sa pagsulat ng bahaging ito, maaaring gumamit ng
Talahanayan, Gantt Chart at Naratibo.
KABANATA 4: PRESENTASYON NG MGA DATOS
 Sa tradisyonal na format ng pananaliksik, nabibilang ang
Presentasyon, Analisis, at Interpretasyon ng Datos sa Ikaapat na
Kabanata.
 Sa bahaging ito ng pananaliksik, tinatalakay ang resulta ng pag-
aaral sang-ayon sa pangkalahatan at mga tiyak na suliranin ng pag-
aaral.
 PAMAMARAAN SA PRESENTASYON NG MGA DATOS
1. Bar Graph – Ang bar graph ay isang uri ng tsart na gumagamit
ng bar upang ipakita ang paghahambing sa dalawang bagay na
pinagkokompara. Inilalatag nito ang pagkakaiba sa dalawang
bagay kaysa sa ipakita ang pagbabago o trends. Ilan sa mga
kadalasang ipinapakita dito ang paghahambing sa sukat, bilang
at halaga. Ang presentasyon nito ay maaaring patayo o
pahalang.
2. Pie Chart – Gaya ng layunin ng bar graph, ang pie graph ay
may layunin ding paghambingin ang mga bagay-bagay sa
pamamagitan ng pagkakahati-hati ng isang bilog para maipakita
ang bahagdan. Ang ganitong presentasyon ng datos ay maaaring
gamitin sa pagplano ng diet, distribusyon ng gastusin, at maging
oras na ginugugol sa bawat asignatura sa paaralan.
3. Line Graph – Ang line graph naman ay naglalarawan ng mga
kalakaran o trends ng datos na may koneksiyon sa isa’t isa. Ang
nasabing mga datos ay maaaring nagpapakita ng pagtaas at
pagbaba o pag-unlad ng katangian ng isang bagay gamit ang
linya at tuldok na naglilinaw sa bilis o bagal ng isang bagay.
Mahalaga ang paggamit ng line graph sapagkat nasusubaybayan
nito ang pagbabago ukol sa isang bagay sa loob ng isang
panahon.
4. Talahanayan – Talahanayan (Table) naman ang ginagamit
upang ilatag ang mga datos o impormasyon gamit ang dibisyon
o kolum. Sa paggamit ng ganitong pamamaraan, mahalagang
isaalang-alang ang bilang ng kolum, ang pamagat ng bawat
kolum at ang kabuuang pamagat ng presentasyon.
 5. Naratibo – Anyong naratibo naman ang pamamaraan ng
presentasyon ng mga impormasyon sa kwalitatibong
pananaliksik. Kaugnay nito, mahalagang bigyang pansin ng
mananaliksik ang mga katangian ng isang mahusay na talata sa
paglalahad ng impormasyon gamit ang pamamaraang ito gaya
ng kaisahan, koherens, emphasis, kasapatan, at kalinawan.
KABANATA 5: KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON
1. Konglusyon – Kongklusyon. Dito inilalahad ng mga mananaliksik
ang kanilang kongklusyon sa kinalabasan ng pag-aaral base sa mga
datos na nakalap.
2. Rekomendasyon – Bahagi ng panaliksik na kakikitaan ng
mungkahing solusyon /suhestiyon para sa suliraning natukoy sa
pag-aaral.
ARALIN 5: DISENYO AT METODO NG PANANALIKSIK
PANGKALAHATANG DISENYO NG PANANALIKSIK
1. Kwalitatibong Pananaliksik
 Ito ay anyo ng pag-aaral na itinuturing na “nonnumerical” o
“hindi nabibilang”.
 Sa pagsasagawa ng ganitong pananaliksik, ang mga datos ay
itinatala at binibigyanginterpretasyon gamit ang “nonnumerical”
na pamamaraan gaya ng open-ended surveys, panayam, at mga
detalyadong deskripsiyon na kalimitang ginagawa sa iba’t ibang
disiplinang nabibilang sa Agham Panlipunan (Trochim,
Donnelly, at Arora (2014).
2. Kwantitatibong Pananaliksik
 Ito ay anyo ng pananaliksik na nakatuon sa numerikal na datos.
 Ayon kay Bobbie (2010), tuon ng ganitong disenyo ang
obhetibong panukat, at mga numerikal na pagsusuri ng mga
nakalap na datos gamit ang structured research instrument.
 Sa ganitong anyo ng pananaliksik, mas naiiwasan ang pagkiling
sapagkat ang mga datos ay nakabatay sa estadistika na
ginamitan ng isang estandardisadong numerikal na pormula.
 Bagama’t itinuturing na “numerically significant” ang ganitong
pananaliksik, hindi naman maitatangging isa sa kahinaan nito
ang kawalan ng malalim na pagsusuri sa opinyon ng tao.
URI NG PANANALIKSIK
1. Historikal na Pananaliksik
 Ang historikal na pananaliksik ay isang sistematikong disenyo
ng pangangalap at pagtataya ng datos na may layuning ilarawan,
ipaliwanag, at unawain ang mga aksiyon at pangyayari sa
nakalipas sa pinakatugmang interpretasyon.
 Sa pagsasagawa ng ganitong pananaliksik kalimitang
pinagkukuhanan ng impormasyon ang mga dokumentong
nasusulat, relics, remains, oral statements at artifacts.
2. Penomenolohiya
 Ito ay uri ng pananaliksik na nakatuon sa buhay na karanasan
ng mga kalahok sa pananaliksik ukol sa isang penomenon.
 Sa pananaliksik na ito nalalaman ang iba’t ibang pagtingin ng
mga tao ukol sa mundo sang-ayon sa kani-kanilang perspektiba.
 Layunin ng ganitong pananaliksik na direktang imbestigahan at
isalaysay ang isang penomenon na malay na naranasan ng tao.
 Kalimitang ginagamit ang panayam, obserbasyon, pagsusuri ng
naratibo, at pagdodrowing sa pangangalap ng impormasyon.
3. Ebalwatibo
 Pangunahing layunin ng ganitong uri ng pananaliksik na suriin
ang kalagayan ng isang proyekto, programa, institusyon,
sistema, o pamamalakad sa pamamagitan ng pagsukat sa iba’t
ibang aspektong bumubuo rito na may layuning paunalarin ang
kabuuang sistema.
 Sa ganitong disenyo ng pananaliksik, madalas na tinitingnan
ang kalakasan at kahinaan ng mga nabanggit.
4. Action Research
 Ang pananaliksik na ito ay naglalayong lumutas ng isang tiyak
na suliranin sa isang programa, organisasyon, o komunidad.
 Sa ganitong uri ng pananaliksik, kalimitang kabahagi ang mga
mananaliksik sa paksang pinagaaralan.
5. Komparatibong Pananaliksik
 Ito ay uri ng pananaliksik na may pangunahing layunin na
ikumpara ang dalawang varyabol na pinag-aaralan sa
pamamagitan ng pagtukoy sa pagkakatulad at pagkakaiba ng
mga paksang pinag-aaralan
 Buhay na halimbawa nito ang paghahambing sa kultura ng
kabataan noon at sa kasalukuyan o ang kalagayang ekonomikal
ng mga Pilipino noon laban sa kasalukuyan o ang papel ng
kababaihan noon sa lipunan kumpara sa kasalukuyan.
6. Etnograpiya
 Pangunahing layunin ng disenyong ito na pag-aralan ang isang
penomenon sa konteksto ng kulturang nananahan sa nasabing
lipunan.
 Mahalaga ang ganitong disenyo ng pananaliksik sapagkat
nagbibigay ito ng malalim na kaalaman ukol sa sistemang
politikal, ekonomiko, at kultural ng isang lipunan.
 Bukod pa rito, pinag-aaralan din sa ganitong uri ng disenyo ang
interaksiyon, ugali, kilos at paniniwala ng mga tao sa nasabing
lipunan.
 Sa ganitong disenyo ng pananaliksik, walang estrukturang
sinusunod ang mga mananaliksik. Walang nalikhang survey
questionnaire o anumang anyo ng interview guide.
METODO SA PANANALIKSIK
1. Sarbey
 Ang sarbey ay tumutukoy sa sistematikong pamamaraan ng
pangangalap ng datos kung saan ang mga tao ay tinatanong ukol
sa kanilang saloobin o opinyon hinggil sa isang paksa.
 Ito ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng paglikha ng isang
talatanungan na pasasagutan at panayam sa mga kalahok sa pag-
aaral na mula sa isang populasyon (Trochim, Donnelly, at Arora
(2014).
a) Telephone Survey
 Gumagamit dito ng telepono upang alamin ang opinyon,
saloobin o pulso ng target na kalahok sa pag-aaral hinggil sa
isang partikular na isyu o paksa ng pananaliksik.
 Random na pinipili ng mga mananaliksik ang mga kalahok
sa pag-aaral gamit ang random-digit dialing.
b) Electronic Mail Survey.
 Ito ay anumang anyo ng metodong sarbey na ang mga
talatanungan ay ipinapadala sa email ng mga target na
kalahok sa pag-aaral sa pamamagitan ng attachment.
 Ito ay inaasahang ibabalik ng kalahok sa takdang panahon na
kanilang binanggit
c) Web Survey/Online Survey
 Ito ay sarbey na isinasagawa sa isang website. Gamit ang
web browser ay nagagawang makapunta ng mga kalahok sa
nasabing website upang sagutin ang mga talatanungan.
  Ang ganitong pamamaraan ay mabisang gamitin sa mga
sample na magkakahiwalay ang lokasyon.
 Ilan naman sa mga kahinaan nito ay ang potensiyal ng
pagkakaroon ng mababang kalidad ng mga datos.
 Dahil sa kawalan ng kontrol ng mananaliksik sa mga di niya
kilalang kalahok, maaaring di seryosohin ng mga ito ang
pagsagot sa mga tanong.
d) Dual-media Survey.
 May dalawang pamamaraan ito upang masagutan ng mga
kalahok sa pag-aaral ang talatanungan electronic mail o web
survey.
 Sa puntong ito ay binibigyanglaya ang kalahok na pumili ng
metodo na mas komportable siyang gamitin.
2. Panayam/Interbyu.
 Sa metodong ito ay direktang nakikipag-usap ang mga
mananaliksik sa kalahok sa pag-aaral upang makakuha ng
impormasyong makasasagot sa mga suliranin ng pananaliksik.
 Ayon kay Keyton (2015) itinuturing itong pinakapratikal at
epektibong metodo sa isang kwalitatibong anyo ng pananaliksik
na naglalayong malaman ang nararamdaman at kung papaano
mag-isip ang mga tao.
a) Nakabalangkas na Panayam/Structured Interview.
 Tinatawag ding standardized interview. Dito ang mga
mananaliksik ay may nakahanda nang listahan ng mga
tanong sa kalahok.
 Layunin ng ganitong panayam na walang makaligtaang
tanong sa buong proseso ng panayam.
 Sa ganitong uri ng interbyu, may kontrol ang mananaliksik
sa daloy ng talakayan.
b) Bahagyang Nakabalangkas na Panayam/Semi-structured
Interview
 Taglay ng ganitong uri ng panayam ang parehong katangian
na mayroon ang structured at unstructured interview.
 Sa katunayan, bukod sa nakabalangkas na tanong ay may
kalayaan na ang mananaliksik na magtanong batay sa sagot
ng kinakapanayam na hindi nagagawa sa isang structured
interview lalo na kung nangangailangan pa ng pagpapalalim
at pagpapalawak.
c) Di Nakabalangkas na Panayam/Unstructured Interview.
 Tinatawag din itong impormal na panayam. Walang
nakabalangkas na mga tanong na ginagamit sa ganitong uri
ng panayam kaya naman malaking oras ang kakailanganin ng
mananaliksik sapagkat natural ang daloy sa buong proseso.
 May kalayaan ding magtanong kaagad-agad ang
mananaliksik ng mga tanong na may kaugnayan sa sagot ng
kalahok nang walang anumang alinlangan.
3. Ginabayang Talakayan/ Focus Group Discussion
 Ito ay isang uri ng talakayan na ginabayan ng isang indibidwal
(maaaring mananaliksik o hindi) na nagsisilbing facilitator ng
usapan na binubuo ng 5 hanggang 10 kalahok na maaaring pinili
gamit ang snowball sampling technique at purposive sampling
technique.
 Kadalasan ang talakayan ay umaabot hanggang 90 minuto
depende sa partisipasyon ng bawat kalahok.
4. Obserbasyon
 Sa metodong ito ay inoobserbahan ng mananaliksik ang mga
kalahok at iba pang bagay na may kaugnayan sa pag-aaral na
makapagbibigay rin ng kasagutan at impormasyon.
 Maaari itong purong kalahok (complete participant), kalahok
bilang tagamasid (participant as observer), tagamasid bilang
kalahok (observer as participant), at purong tagamasid
(complete observer).
a) Purong Kalahok (Complete Participant)
 Sa complete participant, nagpapanggap ang mga
mananaliksik na mga bahagi mismo ng grupo upang unawain
ang ugali at kilos ng paksang pinag-aaralan.
 Samakatwid, umaakto silang miyembro mismo ng proseso
pero hindi ipinapaalam na sila ay nagmamasid at nagsusuri.
 Samantala, dapat tandaan na ang pagmamasid ng
mananaliksik bilang ganap na kalahok ay nakatuon sa
perspektiba ng pagiging kalahok mismo.
 b) Kalahok bilang Tagamasid ( Particant as Observer)  Tumutukoy ito sa pagsusuri ng mga nasusulat na teksto upang
 Sa ganitong uri ng obserbasyon, malinaw na ang malaman ang tunay na kahulugan ng isang pahayag, konsepto, o
mananaliksik ay tumatayong kalahok at tagamasid. kaalaman.
 Kaiba sa complete participant, sa uring ito ay malay na ang
mga miyembro ng grupong pinag-aaralan na may nagaganap
na pananaliksik.
 Bagama’t nakikisalamuha pa rin ang mananaliksik sa
mahahalagang gawain ng grupong pinag-aaralan, may mga
pagkakataong kailangang tumanggi siya upang bigyang-tuon
ang pananaliksik.
c) Tagamasid bilang Kalahok (Observer as participant)
 Sa uring ito ng obserbasyon, tagamasid o observer ang tuon
ng mga mananaliksik.
 Subalit, malinaw sa dalawang grupo na may mga
pagkakataon na maaaring pumasok ang mga mananaliksik sa
interaksiyon ng grupong kalahok sa pag-aaral sa
pamamaraang natural.
 Sa katunayan, malinaw sa mga mananaliksik at sa grupong
pinag-aaralan na maaaring makiisa paminsan-misan ang una
sa gawain ng grupo.
d) Purong Tagamasid (Complete Observer)
 Sa ganitong uri ng obserbasyon, tagamasid lamang ang mga
mananaliksik.
 Samakatuwid, hindi niya kailangang makiisa sa anumang
gawain ng grupong pinagaaralan.
 Bukod pa rito, hindi din kailangang mag-interbyu at
magtanong sa miyembro ng grupong pinag-aaralan upang
ipaliwanag ang kaniyang naobserbahan.
 Sa katunayan, sa pagsasagawa ng ganitong obserbasyon,
dapat tandaan ng mga mananaliksik na mahigpit na
ipinagbabawal ang beripikasyon ng kanilang interpretasyon
sa iba upang maiwasang malantad ang kanilang sekretong
gampanin
5. Pagsusuri ng Nilalaman/Content Analysis
 Ang metodong ito ay kalimitang ginagamit sa kwalitatibong
disenyo ng pananaliksik.