pkt // POREZI I RAČUNOVODSTVO // jun 2015 // broj 06

145

Mišljenja organa državne uprave

U ovoj rubrici objavljujemo najinteresantnija mišljenja organa državne uprave, u okviru kojih dominiraju
mišljenja Ministarstva finansija. Ne objavljujemo cela mišljenja, već samo rezime u kojem je opredeljen stav
po konkretnom pitanju (ne objavljujemo zakonske odredbe navedene u mišljenju).

Prema članu 80. Zakona o državnoj upravi, na traženje fizičkih ili pravnih lica, organi državne uprave dužni
su da daju mišljenja o primeni odredaba zakona i drugih opštih akata, u roku od 30 dana, s tim da mišljenja
nisu obavezujuća. Izuzetno, prema članu 11. stav 3. Zakona o poreskom postupku i poreskoj admi-
nistraciji, u cilju obezbeđenja jedinstvenog sprovođenja propisa iz nadležnosti Ministarstva finansija, akti
(objašnjenja, mišljenja, instrukcije, uputstva i sl.) o primeni tih propisa koje daje ministar nadležan za poslove
finansija, odnosno lice koje on ovlasti, obavezujući su za postupanje Poreske uprave (odnosi se na mi-
šljenja MF doneta od 30. maja 2013. godine).

Postupak za dobijanje stručnog mišljenja Ministarstva finansija

(preuzeto sa sajta Poreske uprave)

Poreski obveznik ima pravo da od Poreske uprave
besplatno dobije informacije o poreskim propisima
iz kojih proizilazi njegova poreska obaveza, a ako je
neuk, i osnovnu pravnu pomoć, što omogućuje da
prijavi i plati porez, obračuna i plati sporedna pore-
ska davanja, u skladu sa propisima.
Međutim, u skladu sa Zakonom o republičkim ad-
ministrativnim taksama i Tarifom republičkih ad-
ministrativnih taksi kao sastavnim delom Zakona,
propisano je plaćanje takse za zahtev za davanje tu-
mačenja, objašnjenja, odnosno mišljenja o primeni
republičkih propisa, fizičkom licu u iznosu od 1.460
dinara, kao i takse za zahtev za davanje tumačenja,
objašnjenja, odnosno mišljenja o primeni republič-
kih propisa pravnom licu, odnosno preduzetniku u
iznosu od 11.960,00 dinara (iznosi u primeni od 1.
juna 2015. godine).
od dana prijema opomene, plati propisanu taksu i
taksu za opomenu i upozoriti ga na posledice ne-
plaćanja takse.
Taksa za opomenu kojom se obveznik poziva da pla-
ti taksu iznosi 260,00 dinara. Taksa se uplaćuje na
propisani uplatni račun javnih prihoda. Broj računa
je: 840-742221843-57, model 97, poziv na broj: kon-
trolni broj + šifra (primer: opština Savski venac 50-
016), svrha uplate republička administrativna taksa.
Primalac sredstava je budžet Republike Srbije.
Za dobijanje stručnog mišljenja Ministarstva finan-
sija potrebno je da zahtev za mišljenje u pisanoj for-
mi uputite na adresu
Ministarstvo finansija
Kneza Miloša 20

Ako netaksiran ili nedovoljno taksiran zahtev ili 11000 Beograd

podnesak, odnosno drugi spis stigne poštom,
odgovorno lice organa nadležnog za odlučivanje
o zahtevu, odnosno podnesku pozvaće obveznika Uz zahtev potrebno je dostaviti i fotokopiju uplatnice
pismenom opomenom da, u roku od deset dana kao dokaz o uplaćenoj administrativnoj taksi.
146
RAČUNOVODSTVO
1. Da li konkretno sredstvo ima karakter
osnovnog sredstva ili zaliha utvrđuje se
računovodstvenom politikom
MF, br. 011-00-512/2015-16 od 18. 5. 2015.
Prema navodima iz predmetnog zahteva koji ste
nam dostavili, u skladu sa MRS 16: Nekretnine,
postrojenja i oprema, knjiženje, odnosno razgra-
ničenje na alat i osnovna sredstva može se oprede-
liti po sopstvenoj proceni, a u skladu sa računovod-
stvenom politikom preduzeća „XY” a.d. U zahtevu
takođe navodite da prilikom razgraničenja alata od
osnovnog sredstva vrednost nije opredeljujuća, a
rok trajanja zna da bude kraći od jedne godine.
Imajući u vidu gore navedeno, želimo da istaknemo,
pre svega, da se pitanje definisanja vrednosti, odno-
sno utvrđivanja šta se smatra osnovnim sredstvom
a šta alatom u poslovnim knjigama detaljnije ure-
đuje računovodstvenim politika pravnog lica, odno-
sno u konkretnom slučaju privredno društvo „XY”
a.d. treba da, uskladu sa svojim, ranije definisanim,
računovodstvenim politikama opredeli da li se npr.
aparat za varenje može smatrati osnovnim sred-
stvom ili alatom.
S tim u vezi, ponovo ukazujemo da bi, prilikom
definisanja šta se smatra osnovnim sredstvom u
poslovnim knjigama privrednog društva „XY” a.d.,
trebalo ispuniti opšte uslove za priznavanje sred-
stva propisane MRS 16: Nekretnine, postrojenja
i oprema, da isto ima rok trajanja duži od godinu
dana, kao i da je ispunjen uslov u pogledu vrednosti
koja se definiše računovodstvenim politikama.
2. Slučajevi kada matično pravno lice nema
obavezu sastavljanja konsolidovanih
finansijskih izveštaja1
MF, br. 011-00-376/2015-16 od 27. 4. 2015.
Članom 27. stav 1. Zakona, propisano je da su prav-
na lica koja imaju kontrolu (kontrolno, odnosno
matično pravno lice) nad jednim ili više pravnih lica
(podređeno, odnosno zavisno pravno lice), u skladu
1
 svrt na ovo mišljenje može se videti u tekstu o obavezi
O
sastavljanja konsolidovanih finansijskih izveštaja u ovom broju
časopisa.
MIŠLJENJA organa državne uprave
sa ovim zakonom i sa zahtevima MRS/MSFI, obave-
zna su da sastavljaju, prikazuju, dostavljaju i obelo-
danjuju konsolidovane finansijske izveštaje.
Međutim, odredbama člana 27. stav 5. ovog zako-
na, definisan je izuzetak kada pravna lica nemaju
obavezu sastavljanja konsolidovanih finansijskih
izveštaja: „ukoliko vrednosti imovine i poslovnog
prihoda matičnog i zavisnih pravnih lica, ne raču-
najući međusobna učešća, potraživanja i obaveze,
međusobne rezultate i međusobne poslovne priho-
de i rashode matičnog i zavisnih pravnih lica, u zbi-
ru ne prelaze polovinu kriterijuma za malo pravno
lice, u smislu člana 6. stav 3. ovog zakona, matično
pravno lice nije obavezno da sastavlja, dostavlja i
obelodanjuje konsolidovane finansijske izveštaje”.
Imajući u vidu gore navedeno, ukoliko vrednosti
imovine i poslovnog prihoda matičnog i zavisnih
pravnih lica u smislu člana 27. stav 5. Zakona, u zbi-
ru ne prelaze polovinu kriterijuma iz člana 6. stav
3. Zakona za malo pravno lice (poslovni prihod: 4,4
miliona evra i prosečna vrednost poslovne imovine:
2,2 miliona evra), matično pravno lice nije u obavezi
da za 2014. godinu sastavlja konsolidovani finansij-
ski izveštaj.
Dakle, obaveza sastavljanja konsolidovanih finan-
sijskih izveštaja postoji isključivo za ona matična
pravna lica koja ispunjavaju oba uslova (kumula-
tivno) iz člana 27. stav 5. Zakona (poslovni prihod
veći od 4,4 miliona evra u dinarskoj protivvrednosti
i prosečna vrednost poslovne imovine veća od 2,2
miliona evra u dinarskoj protivvrednosti).
POREZ NA DODATU VREDNOST
3. Poreska stopa i poreska osnovica kod prometa
usluge prečišćavanja i odvođenja atmosferskih
i otpadnih voda
MF, br. 413-00-302/2014-04 od 6. 5. 2015.
1. Po posebnoj stopi PDV od 10% oporezuje se,
između ostalog, promet usluga koje prethode
isporuci vode za piće vodovodnom mrežom,
kao i vode za piće, osim flaširane. S tim u vezi,
obveznik PDV koji pruža usluge koje prethode
isporuci vode za piće vodovodnom mrežom, pri
čemu naknadu za promet predmetnih usluga

utvrđuje u fiksnom iznosu, prema prečniku vo-
domera, dužan je da za ovaj promet obračuna
PDV po posebnoj stopi PDV od 10%.
Po posebnoj stopi PDV od 10% oporezuje se i pro-
met usluga prečišćavanja i odvođenja atmosferskih
i otpadnih voda.
2. Osnovicu za obračunavanje PDV za promet do-
bara i usluga čini iznos naknade (u novcu, stva-
rima ili uslugama) koju obveznik PDV – isporu-
čilac dobara, odnosno pružalac usluga prima
ili treba da primi za isporučena dobra, odnosno
pružene usluge od primaoca dobara ili usluga
ili trećeg lica, uključujući subvencije koje su
neposredno povezane sa cenom tih dobara ili
usluga, u koju nije uključen PDV. U osnovicu se
uračunavaju i akcize, carina i druge uvozne daž-
bine, kao i ostali javni prihodi, osim PDV. Takođe,
u osnovicu se uračunavaju i svi sporedni troš-
kovi koje obveznik PDV zaračunava primaocu
dobara i usluga. Prema tome, kada javno pre-
duzeće (obveznik PDV) koje vrši promet usluga
odvođenja otpadnih voda, a koje je istovremeno i
obveznik naknade za korišćenje vodnih objekata
i sistema za odvođenje otpadnih voda u skladu
sa zakonom kojim se uređuju vode, potražuje od
primaoca usluga odvođenja otpadnih voda i deo
naknade za koju je to javno preduzeće obveznik
u skladu sa zakonom kojim se uređuju vode,
u osnovicu za obračunavanje PDV za promet
usluga odvođenja otpadnih voda uračunava se
i deo te naknade, bez PDV.
4. (Ne)mogućnost ugovaranja obračuna PDV-a
po osnovu prenosa nepokretnosti u okviru
statusne promene
MF, br. 011-00-00304/2015-04 od 29. 4. 2015.
Kada obveznik PDV vrši prvi prenos prava raspola-
ganja na novoizgrađenom građevinskom objektu,
obveznik PDV – prenosilac prava raspolaganja du-
žan je da obračuna PDV po propisanoj poreskoj sto-
pi. Takođe, PDV se obračunava i u slučaju kada se
vrši promet građevinskog objekta (koji se ne smatra
prvim prenosom prava raspolaganja) između obve-
znika PDV, na osnovu ugovora kojim je predviđeno
da će se na predmetni promet obračunati PDV, a
pkt // POREZI I RAČUNOVODSTVO // jun 2015 // broj 06
147
pod uslovom da sticalac predmetnog dobra može
u potpunosti da odbije PDV kao prethodni porez. U
ovom slučaju, obavezu da obračuna PDV ima obve-
znik PDV – sticalac. S tim u vezi, kada se promet
građevinskog objekta vrši na osnovu ugovora o
statusnoj promeni u skladu sa zakonom kojim se
uređuju privredna društva, a koji se, u skladu sa tim
zakonom, zaključuje ako u statusnoj promeni uče-
stvuju dva ili više društava, tim ugovorom može se
predvideti da će se na promet građevinskog objekta
obračunati PDV. Međutim, kod statusne promene
u kojoj učestvuje samo jedno društvo, a koja se u
skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna
društva sprovodi usvajanjem plana podele, u tom
slučaju ne postoji osnov za primenu odredbe čla-
na 10. stav 2. tačka 2) zakona. Naime, navedena
zakonska odredba primenjuje se u slučaju postoja-
nja akta kojim se izražava saglasnost volja lica koja
učestvuju u određenom pravnom poslu.
5. Promet neizgrađenog građevinskog zemljišta
sa građevinskom dozvolom
MF, br. 011-00-464/2015-04 od 4. 5. 2015.
Na promet zemljišta (poljoprivrednog, šumskog,
građevinskog, izgrađenog ili neizgrađenog) PDV se
ne obračunava i ne plaća, a obveznik PDV koji vrši
predmetni promet nema pravo na odbitak prethod-
nog poreza po tom osnovu. S tim u vezi, ako obve-
znik PDV izvrši prodaju neizgrađenog građevinskog
zemljišta, zajedno sa građevinskom dozvolom koja
je izdata tom obvezniku PDV za izgradnju objekta
na predmetnom zemljištu, reč je o prometu koji je
oslobođen PDV bez prava na odbitak prethodnog
poreza.
6. Pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu
nabavke teretnog vozila
MF, br. 430-00-35/2015-04 od 4. 5. 2015.
Obveznik PDV nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po osnovu nabavke, proizvodnje ili uvoza
putničkog automobila, osim u slučaju kada putnički
automobil koristi isključivo za obavljanje delatno-
sti prometa ili iznajmljivanja putničkih automobila,
odnosno prevoza lica i dobara ili obuku vozača za
upravljanje navedenim prevoznim sredstvom. Po
osnovu nabavke, proizvodnje ili uvoza teretnog vo-
148
zila obveznik PDV ima pravo na odbitak prethodnog
poreza, uz ispunjenje propisanih uslova – da pose-
duje propisanu dokumentaciju (račun izdat u skla-
du sa propisima kojima se uređuje oporezivanje po-
trošnje PDV, odnosno dokument o izvršenom uvozu
u kojem je iskazan prethodni porez i dokument ko-
jim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom
uvoza), kao i da predmetno motorno vozilo koristi
ili da će ga koristiti za obavljanje delatnostiu okviru
koje vrši promet dobara i usluga sa pravom na odbi-
tak prethodnog poreza (promet koji je oporeziv PDV,
promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa
pravom na odbitak prethodnog poreza ili promet za
koji se smatra da je izvršen u inostrantsvu ako bi
za taj promet postojalo pravo na obitak prethodnog
poreza da je izvršen u Republici Srbiji). S tim u vezi,
obveznik PDV koji nabavi motorno vozilo CITRO-
EN C4 (kategorije tipa vozila N1-teretno), odnosno
CITROEN Berlongo (kategorije tipa vozila N1-te-
retno-furgon), za koje je Agencija za bezbednost
saobraćaja, u skladu sa međunarodnim Sporazu-
mom o usvajanju jednoobraznih tehničkih propisa
za vozila sa točkovima, opremu i delove koji mogu
biti ugrađeni i/ili korišćeni na vozilima sa točkovi-
ma i uslovima za uzajamno priznavanje dodeljenih
homologacija – Ženeva 16. oktobar 1995. godine,
izdala potvrde kojima su vozila klasifikovana kao
teretna (N1), ima pravo da, uz ispunjenje navedenih
uslova, PDV obračunat od strane prethodnog uče-
snika u prometu, odnosno PDV plaćen pri uvozu,
odbije kao prethodni porez.
7. Poreski dužnik u slučaju rekonstrukcije
objekta je izvođač radova
MF, br. 011-00-1334/2014-04 od 4. 5. 2015.
Za promet dobara i usluga iz oblasti građevinarstva
koji u okviru izgradnje postrojenja za prečišćava-
nje tehnoloških otpadnih voda vrši obveznik PPDV
drugom obvezniku PDV, obavezu obračunavanja i
plaćanja PDV ima obveznik PDV – primalac dobara
i usluga kao poreski dužnik iz člana 10. stav 2. tač-
ka 3) Zakona o porezu na dodatu vrednost („Služ-
beni glasnik RS“, br. 84/04, 86/04 – ispravka, 61/05,
61/07, 93/12, 108/13, 68/14 – dr. zakon i 142/14 – u
daljem tekstu: Zakon), ako je primalac dobara i
usluga investitor i ako je isporučilac dobara i uslu-
MIŠLJENJA organa državne uprave
ga izvođač radova, u skladu sa zakonom kojim se
uređuju planiranje i izgradnja. Međutim, kada ob-
veznik PDV – izvođač radova vrši promet dobara i
usluga iz oblasti građevinarstva u okviru rekon-
strukcije postojećeg građevinskog objekta (gara-
ža koja se rekonstrukcijom i promenom namene
pretvara u pogonsku zgradu), poreski dužnik za taj
promet je obveznik PDV –izvođač radova, s obzirom
da se obveznik PDV kojem se vrši promet u okviru
rekonstrukcije objekata ne smatra investitorom u
skladu sa zakonom kojim se uređuju planiranje i iz-
gradnja. Naime, investitorom, prema zakonu kojim
se uređuju planiranje i izgradnja, smatra se lice za
čije potrebe se gradi objekat i na čije ime glasi gra-
đevinska dozvola. S tim u vezi, kada se na osnovu
istog pravnog akta vrši i izgradnja i rekonstrukcija
građevinskog objekta, obveznik PDV – isporučilac
dobara i usluga koji u svojstvu izvođača radova vrši
promet investitoru nema obavezu da za promet koji
vrši u okviru izgradnje građevinskog objekta obra-
čuna PDV (s obzirom da za taj promet nije poreski
dužnik), dok je za promet koji vrši u okviru rekon-
strukcije postojećeg objekta dužan da, kao poreski
dužnik, obračuna PDV u skladu sa Zakonom.
8. Prenos objekta namenjenog izdavanju koji čini
poslovnu celinu ne podleže PDV-u2
MF, br. 430-00-89/2015-04, od 13. 5. 2015.
Kada obveznik PDV vrši prenos dela imovine kao
ulog, smatra se da promet dobara i usluga nije izvr-
šen ako predmetni deo imovine predstavlja poslov-
nu celinu čijim prenosom se sticaocu omogućava
samostalno obavljanje delatnosti, a prenosiocu je,
u momentu prenosa, onemogućeno da obavlja tu
delatnost, uz ispunjenje ostalih propisanih uslova:
da je sticalac predmetnog dela imovine obveznik
PDV , odnosno da tim prenosom postaje obveznik
PDV i da sticalac imovine nastavlja da obavlja istu
delatnost koju je obavljao prenosilac. Naime, kada
obveznik PDV vrši prenos dela imovine kao ulog
koju, u konkretnom slučaju, čini poslovna zgrada
koju obveznik PDV koristi za iznajmljivanje, PDV se
ne obračunava i ne plaća pod uslovima: da je pri-
vredno društvo – sticalac imovine obveznik PDV,
2
 etaljnija objašnjenja mogu se videti u tekstu u ovom broju
D
časopisa.

odnosno da tim prenosom postaje obveznik PDV, da
nastavlja da obavlja istu delatnost koju je obavljao
prenosilac imovine, kao i da u momentu prenosa
prenosilac nema mogućnost iznajmljivanja drugih
objekata.
POREZ NA DOHODAK GRAĐANA
9. Poreski tretman plaćanja dela naknade u hrani
i piću po osnovu izvršenih usluga preduzetnika3
MF, br. 011-00-332/2015-04 od 15. 5. 2015.
1. 
Sa aspekta Zakona o porezu na dohodak
građana
Prihod koji fizičko lice - preduzetnik ostvari po
osnovu ugovorene naknade za rad koja se, sagla-
sno ugovoru kojim se regulišu međusobne obaveze
naručioca i pružaoca usluge (preduzetnika), ispla-
ćuje delom u novčanom iznosu a delom kao dava-
nje u naturi, predstavlja prihod fizičkih lica koji se
oporezuje porezom na dohodak građana od samo-
stalne delatnosti. S obzirom da se porez na doho-
dak građana plaća na prihode bilo da su ostvareni
u novcu, u naturi, činjenjem ili na drugi način, u ci-
lju utvrđivanja vrednosti tih prihoda potrebno je da
ugovorne strane preciziraju novčanu vrednost da-
vanja u naturi, odnosno činjenja ili druge pogodno-
sti koja predstavlja deo ugovorene naknade za rad.
S tim u vezi, napominjemo da se na teret rashoda u
poreskom bilansu preduzetnika ne priznaju troško-
vi na ime hrane i pića koji će eventualno biti fakturi-
sani od strane naručioca posla, imajući u vidu da isti
nisu nastali u svrhu obavljanja poslovne delatnosti.
2. Sa aspekta Zakona o porezu na dobit
pravnih lica
Rashod, koji obveznik (naručilac posla) iskaže u
svojim poslovnim knjigama na ime hrane i pića i
koji po osnovu ugovora o obavljanju poslova za-
ključenog sa fizičkim licima – preduzetnicima (kao
izvršiocima posla) predstavlja deo naknade za rad
angažovanih izvršilaca posla, priznaje se u pore-
skom bilansu obveznika, ukoliko je obveznik taj
deo naknade vrednosno iskazao i dokumentovao za
svakog izvršioca posla, u skladu sa propisima koji
uređuju računovodstvo.
3
O ovoj temi objavljen je poseban tekst u ovom broju časopisa.
pkt // POREZI I RAČUNOVODSTVO // jun 2015 // broj 06
149
3. Sa aspekta Zakona o porezu na dodatu vrednost
Kada obveznik PDV nabavi dobra - hranu i piće da
bi ih, u cilju plaćanja dela naknade za primljene us-
luge isporučivao fizičkim licima – preduzetnicima
koji, na osnovu zaključenog ugovora, pružaju us-
luge tom obvezniku PDV, reč je o prometu za koji
je obveznik PDV dužan da obračuna i plati PDV. Po
osnovu predmetnog prometa obveznik PDV ima
pravo na odbitak prethodnog poreza.
10. Poreski tretman naknade troškova po
osnovu prisustvovanja skupu licima koja nisu
zaposlena kod isplatioca
MF, br. 430-00-379/2014-08 od 28. 4. 2015.
Troškovi obveznika-distributera proizvoda, koji su
nastali po osnovu organizovanja skupa radi pro-
mocije i reklamiranja tih proizvoda, a kojisu u po-
slovnim knjigama (u skladu sa propisima o raču-
novodstvu i opštim aktom obveznika) iskazani kao
troškovi reklame i propagande priznaju se kao
rashodu poreskom bilansu obveznika u iznosu do
10% od ukupnog prihoda, dok se troškovi koji su u
poslovnim knjigama (u skladu sa propisima o raču-
novodstvu i opštim aktom obveznika) iskazani kao
troškovi reprezentacije priznaju u iznosu do 0,5% od
ukupnog prihoda.
Ne plaća se porez na zarade na primanje zaposle-
nog po osnovu naknade troškova službenog puto-
vanja u cilju prisustvovanja skupu organizovanog od
strane poslodavca-distributera proizvoda radi pro-
mocije i reklamiranja tih proizvoda, do visine propi-
sanog neoporezivog iznosa. Deo naknade troškova
službenog putovanja iznad neoporezivog iznosa
ima poreski tretman zarade i podleže oporezivanju
porezom na zaradu.
Kada pravno lice - distributer proizvoda naknadi
troškove po osnovu prisustvovanja skupu fizičkim
licima koja kod njega nisu u radnom odnosu, na-
knada tih troškova predstavlja prihod fizičkog lica
koji podleže oporezivanju porezom na dohodak gra-
đana na drugi prihod.
Porez na zarade i porez na druge prihode utvrđuje
se i plaća po odbitku, što znači da za svakog obve-
znika i za svaki pojedinačno isplaćen prihod, isplati-
lac obračunava, obustavlja i uplaćuje porez na pro-
150
pisane račune u momentu isplate prihoda, u skladu
sa propisima koji važe na dan isplate prihoda, osim
ako ovim zakonom nije drukčije propisano.
POREZ NA DOBIT I UGOVORI O
IZBEGAVANJU DVOSTRUKOG
OPOREZIVANJA
11. Oporezivanje porezom na dobit po odbitku
naknade koju ostvaruje nerezidentno lice po
osnovu zakupa opreme od svog ogranka u
Srbiji
MF, br. 413-00-9/2015-04 od 21. 5. 2015.
1. 
Ukoliko ugovorom o izbegavanju dvostrukog
oporezivanja nije drukčije uređeno, porez na
dobit po odbitku po stopi od 20% obračunava
se i plaća na prihode koje ostvari nereziden-
tno pravno lice od rezidentnog pravnog lica po
osnovu naknada od zakupa i podzakupa nepo-
kretnostii pokretnih stvari na teritoriji Republike
Srbije. Međutim, ako nerezidentno pravno lice
ostvaruje navedene prihode od lica koje nije
dužno da obračunava, obustavlja i plaća porez
po odbitku, u tom slučaju predmetni prihodi
oporezuju se porezom po rešenju, pri čemu se
i u ovom slučaju primenjuje ugovor o izbegava-
nju dvostrukog oporezivanja. Prema tome, kada
ogranak nerezidentnog pravnog lica (koji obavlja
delatnostna teritoriji Republike Srbije) isplaćuje
naknadu za zakup opreme svojoj nerezidentnoj
centrali kao zakupodavcu predmetne opreme,
nerezidentnom pravnom licu utvrđuje se porez
po rešenju. S tim u vezi, a s obzirom na to da
je između Republike Srbije i Republike Austri-
je zaključen Ugovor o izbegavanju dvostrukog
oporezivanja u odnosu na poreze na dohodak i
na imovinu, sa Protokolom, koji se primenjuje
od 1. januara 2011. godine („Službeni glasnik RS
- Međunarodni ugovori“, br. 8/10 - u daljem tek-
stu: Ugovor), prema kome se prihod od davanja
u zakup opreme smatra autorskom naknadom,
a da se autorska naknada može oporezovati i u
državi ugovornici u kojoj nastaje (u konkretnom
slučaju u Republici Srbiji), na ostvareni prihod
nerezidentnog pravnog lica (u konkretnom slu-
čaju rezidenta Austrije) obračunava se i plaća
MIŠLJENJA organa državne uprave
porez po rešenju po stopi od 10% od bruto izno-
sa autorske naknade.
2. Naknada po osnovu zakupa opreme, koju ogra-
nak isplaćuje svojoj nerezidentnoj centrali, pri-
znaje se kao rashod u poreskom bilansu ogranka.
12. Zarada koju rezident Srbije ostvari po osnovu
radnog odnosa koji se obavlja u Belgiji,
oporezuje se samo u Belgiji
MF, br. 430-00-36/2015-04 od 25. 5. 2015.
Zarada koju ostvari rezident Republike Srbije, iz
radnog odnosa koji se obavlja u Belgiji, pri čemu te-
ret isplate zarade snosi rezident Belgije, oporezuje
se samo u Belgiji.
Između SFR Jugoslavije i Kraljevine Belgije zaklju-
čen je Sporazum o izbegavanju dvostrukog oporezi-
vanja dohotka i imovine („Službeni list SFRJ - Me-
đunarodni ugovori”, broj 11/81) koji se primenjuje
od 1. januara 1984. godine.
Sporazum proizvodi pravno dejstvo i u bilateralnim
ekonomskim odnosima između Republike Srbije i
Kraljevine Belgije.
Napominjemo, da Ustav Republike Srbije („Službe-
ni glasnik RS“ br. 98/06) u članu 16, pored ostalog,
predviđa da su: „Opšteprihvaćena pravila međuna-
rodnog prava i potvrđeni međunarodni ugovori sa-
stavni deo pravnog poretka Republike Srbije i nepo-
sredno se primenjuju.“
Sporazum (u članu 15. - Nesamostalne lične delat-
nosti), pored ostalog, sadrži rešenje prema kojem
se lični dohoci i druga slična primanja koja rezident
države ugovornice (u konkretnom slučaju Republi-
ke Srbije) ostvari iz radnog odnosa oporezuju samo
u toj državi (u konkretnom slučaju u Republici Sr-
biji) osim ako rezident nije zaposlen u drugoj državi
ugovornici (u konkretnom slučaju u Belgiji - pod
ovim se podrazumeva, da se rad fizički obavlja u
Belgiji). Ako je zaposlen u drugoj državi ugovorni-
ci (u konkretnom slučaju u Belgiji) takva primanja
mogu se oporezivati u toj drugoj državi (u konkret-
nom slučaju u Belgiji) pošto su u njoj ostvarena
(član 15. stav 1. Sporazuma).
Iz navedenog proizilazi, da je uslov za oporezivanje u
državi izvora (u konkretnom slučaju u Belgiji) da se

zarada ostvaruje po osnovu rada koji se obavlja u toj
državi. Navedeni princip se primenjuje bez obzira
na vremenski period u kojem je zarada ostvarena.
Član 15. stav 2. Sporazuma predviđa, da se prima-
nja koja rezident države ugovornice (u konkretnom
slučaju Republike Srbije) ostvari iz radnog odnosa
u drugoj državi ugovornici (u konkretnom slučaju u
Belgiji) oporezuju samo u prvopomenutoj državi (u
konkretnom slučaju u Republici Srbiji):
(a) ako primalac boravi u drugoj državi (u konkret-
nom slučaju u Belgiji) u periodu ili periodima koji
ukupno ne prelaze 183 dana u odnosnoj kalen-
darskoj godini; i
(b) ako su primanja isplaćena od strane ili u ime lica
koji nije rezident druge države (u konkretnom
slučaju Belgije - odnosno ako ekonomski teret
isplate primanja snosi lice koje nije rezident Bel-
gije);
(c) ako primanja ne snosi stalna poslovna jedinica ili
stalna baza koju lice ima u drugoj državi (u kon-
kretnom slučaju u Belgiji).
Ako su ispunjena sva tri navedena uslova, zarada
radnika ne oporezuje se u Belgiji, već u Republici
Srbiji, ali je nadležnim belgijskim poreskim orga-
nima potrebno pružiti dokaz da je radnik rezident
Republike Srbije, u smislu člana 4. Sporazuma.
Pored toga, ukoliko je, na osnovu navedenih odre-
daba Sporazuma, radnik obavezan na plaćanje
poreza u Belgiji (jer ne ispunjava najmanje jedan
od napred navedena tri kumulativna uslova - u
konkretnom slučaju, jer ekonomski teret isplate
zarade snosi rezident Belgije), Sporazum, u članu
23. (Metodi za otklanjanje dvostrukog oporezivanja)
stav 2. pod (a) u cilju izbegavanja dvostrukog opore-
zivanja, pored ostalog, sadrži rešenje prema kojem
Republika Srbija, kao zemlja rezidentnosti, nave-
denu zaradu izuzima od poreza ali može, prilikom
utvrđivanja poreza na ostali dohodak tog lica, pri-
meniti poresku stopu koja bi se primenila da izuzeti
dohodak nije bio tako izuzet.
Izuzimanje od oporezivanja u Srbiji, odnosi se ne
samo na porez na dohodak (zaradu) koji se pla-
ća po odbitku, već i na godišnji porez na dohodak
građana.
pkt // POREZI I RAČUNOVODSTVO // jun 2015 // broj 06
151
Napominjemo, da za primenu metoda izuzimanja
od oporezivanja navedene zarade u Republici Sr-
biji, nije od značaja činjenica da li je porez na za-
radu efektivno plaćen u Belgiji, već je odlučujuća
činjenica, da li Belgija, na osnovu napred navedenih
odredaba člana 15. Sporazuma, ima ili nema pravo
oporezivanja.
13. Poreski tretman kapitalnog dobitka
nerezidenta iz Nemačke po osnovu prodaje
akcija u rezidentnom pravnom licu
MF, br. 430-01-00175/201504 od 26. 5. 2015.
Kapitalni dobitak koji nerezidentno pravno lice (re-
zident Nemačke) ostvari po osnovu prodaje drugom
nerezidentnom pravnom licu akcija u rezidentnom
privrednom društvu, oporezuje se u Republici Srbiji.
Član 40. stav 5. Zakona o porezu na dobit pravnih
lica („Službeni glasnik RS“, br. 25/01, 80/02, 43/03,
84/04, 18/10, 101/11, 119/12, 47/13, 108/13, 68/14-
dr. zakon i 142/14 - u daljem tekstu: Zakon) pro-
pisuje da se, na prihode koje ostvari nerezidentno
pravno lice od rezidentnog pravnog lica, drugog ne-
rezidentnog pravnog lica, fizičkog lica, nereziden-
tnog ili rezidentnog ili od otvorenog investicionog
fonda, na teritoriji Republike, po osnovu kapitalnih
dobitaka nastalih u skladu sa odredbama čl. 27. do
29. ovog zakona, obračunava i plaća porez po stopi
od 20% ako međunarodnim ugovorom o izbegava-
nju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
Shodno članu 40. stav 7. Zakona, pored ostalog, ne-
rezidentno pravno lice (u konkretnom slučaju rezi-
dent Nemačke) - primalac prihoda (u konkretnom
slučaju po osnovu kapitalnog dobitka) dužan je da
nadležnom poreskom organu, u opštini na čijoj te-
ritoriji se nalazi sedište privrednog društva u kojem
nerezidentno pravno lice ima hartije od vrednosti
koji su predmet prodaje, preko poreskog punomoć-
nika određenog u skladu sa propisima kojima se
uređuje poreski postupak i poreska administracija,
podnese poresku prijavu u roku od 30 dana od dana
ostvarivanja prihoda (u konkretnom slučaju, kapi-
talnog dobitka) na osnovu koje nadležni poreski or-
gan donosi rešenje.
Poreska prijava podnosi se na Obrascu PPKDZ koji
je propisan Pravilnikom o sadržaju poreske prija-
152
ve za obračun poreza na dobit na prihode koje po
osnovu kapitalnih dobitaka i po osnovu zakupa i
podzakupa nepokretnosti i pokretnih stvari ostva-
ruje nerezidentni obveznik („Službeni glasnik RS“,
broj 56/13).
Nadležni poreski organ, na zahtev nerezidenta (u
konkretnom slučaju pravnog lica - rezidenta Ne-
mačke) dužan je da izda potvrdu o porezu plaćenom
u Republici (član 40a stav 4. Zakona).
Između SFR Jugoslavije i Savezne Republike Ne-
mačke zaključen je Ugovor o izbegavanju dvostru-
kog oporezivanja u odnosu na poreze na dohodak
i na imovinu, sa Protokolom („Službeni list SFRJ
- Međunarodni ugovori“, broj 12/88 - u daljem tek-
stu: Ugovor) koji se primenjuje od 1. januara 1989.
godine.
Ugovor proizvodi pravno dejstvo i u bilateralnim
ekonomskim odnosima između Republike Srbije i
Savezne Republike Nemačke.
Ustav Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj
98/06) u članu 16, pored ostalog, predviđa da su,
opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava i po-
tvrđeni međunarodni ugovori sastavni deo pravnog
poretka Republike Srbije i da se neposredno prime-
njuju.
Ugovor, u članu 14. (Prihodi od imovine) propisuje:
1. Prihodi koje ostvari rezident države ugovornice
od otuđenja nepokretnosti koja se nalazi u drugoj
državi ugovornici mogu se oporezivati u toj drugoj
državi.
2. Prihodi od otuđenja pokretnosti koja čini deo imo-
vine namenjene za poslovanje stalne poslovne jedi-
nice koju preduzeće države ugovornice ima u dru-
goj državi ugovornici ili od pokretnosti koja pripada
stalnoj bazi koju koristi rezident države ugovornice
u drugoj državi ugovornici za obavljanje samostal-
nih ličnih delatnosti, uključujući i takve prihode od
otuđenja te stalne poslovne jedinice (same ili zajed-
no sa celim preduzećem) ili stalne baze, mogu se
oporezivati u toj drugoj državi.
3. Prihodi od otuđenja prava iz ugovora o ulaganju
sredstava (nezavisno od toga da li su po osnovu tog
ulaganja stečene akcije ili udeli) u jugoslovensku
MIŠLJENJA organa državne uprave
organizaciju udruženog rada (danas, u privredno
društvo koje se, za poreske svrhe, smatra reziden-
tom Republike Srbije) mogu se oporezivati u Jugo-
slaviji.
4. Prihodi od otuđenja brodova ili vazduhoplova koji
se koriste u međunarodnom saobraćaju, od rečnih
brodova koji se koriste u saobraćaju na unutraš-
njim plovnim putevima ili od pokretnosti koja služi
za korišćenje takvih pomorskih ili rečnih brodova ili
vazduhoplova oporezuju se samo u državi ugovor-
nici u kojoj se nalazi sedište stvarne uprave predu-
zeća.
5. Prihodi od otuđenja imovine, osim imovine nave-
dene u st. 1. do 4. ovog člana, oporezuju se samo u
državi ugovornici čiji je rezident lice koje je otuđilo
imovinu.
U cilju izbegavanja dvostrukog oporezivanja, pore-
ski tretman navedenog kapitalnog dobitka u Ne-
mačkoj određuje se shodno odredbama člana 24.
(Oslobađanje od dvostrukog oporezivanja) stav 1.
Ugovora.
14. (Ne)priznavanje strane potrvde kojom se
dokazuje status rezidentnosti
MF, br. 430-00-36/2015-04 od 25. 5. 2015.
U cilju ostvarivanja prava (pogodnosti) iz ugovora
o izbegavanju dvostrukog oporezivanja sa Švaj-
carskom (u konkretnom slučaju neoporezivanja u
Republici Srbiji autorskih naknada koje rezidentno
privredno društvo isplaćuju nerezidentnom prav-
nom licu - rezidentu Švajcarske) neophodno je da,
pored ostalog, nerezidentno pravno lice dokaže sta-
tus rezidenta Švajcarske. Status rezidenta Švajcar-
ske, nerezident dokazuje potvrdom o rezidentnosti
overenom od nadležnog organa Švajcarske i to na
posebnom obrascu ili overenom prevodu potvr-
de na obrascu koji propisuje nadležni organ Švaj-
carske (u kojem je jasno naznačeno da se potvrda
izdaje za potrebe primene ugovora o izbegavanju
dvostrukog oporezivanja sa Republikom Srbijom).
Iz navedenog proizilazi, da se ne može prihvatiti
potvrda izdata od strane „Commercial Registry of
Switzerland“ (prema našem razumevanju reč je o
licu u čijoj je nadležnosti registracija privrednih su-
bjekata u Švajcarskoj).

POREZI NA IMOVINU
15. Oporezivanje šumskog zemljišta
MF, br. 011-00-00546/2015-04 od 26. 5. 2015.
Nepokretnostima, koje su predmet oporezivanja
porezom na imovinu u smislu člana 2. stav 1. Zako-
na o porezima na imovinu („Službeni glasnik RS”,
br. 26/01, … i 68/14 - u daljem tekstu: Zakon) smatra
se i zemljište: građevinsko, poljoprivredno, šumsko
i drugo.
Šumsko zemljište, saglasno članu 5. stav 4. Za-
kona o šumama („Službeni glasnik RS”, br. 30/10
i 93/12 – u daljem tekstu: Zakon o šumama) jeste
zemljište na kome se gaji šuma, zemljište na kome
je zbog njegovih prirodnih osobina racionalnije ga-
jiti šume, kao i zemljište na kome se nalaze objekti
namenjeni gazdovanju šumama, divljači i ostvariva-
nju opštekorisnih funkcija šuma i koje ne može da
se koristi u druge svrhe, osim u slučajevima i pod
uslovima utvrđenim tim zakonom.
Prema tome, porez na imovinu plaća se na pravo,
državinu ili korišćenje šumskog zemljišta iz člana 2.
stav 1. Zakona, pri čemu je šumsko zemljište defi-
nisano Zakonom o šumama.
16. Razvrstavanje nepokretnosti za potrebe
oporezivanja
MF, br. 011-00-00543/2015-04 od 26. 5. 2015.
Razvrstavanje nepokretnosti u grupe odgovara-
jućih nepokretnosti iz člana 6a stav 1. Zakona
o porezima na imovinu („Službeni glasnik RS”,
br. 26/01, … i 68/14 - u daljem tekstu: Zakon)
vrši se za svrhu utvrđivanja osnovice poreza na
imovinu, nezavisno od toga da li su te nepokret-
nosti (uključujući i promene na njima) upisane
u katastru.
Zakonom nije uređeno šta se smatra građevinskim,
poljoprivrednim, odnosno šumskim zemljištem,
imajući u vidu da su ti pojmovi uređeni odgovara-
jućim sistemskim zakonima, i to: zakonom kojim
se uređuju planiranje i izgradnja, zakonom kojim
pkt // POREZI I RAČUNOVODSTVO // jun 2015 // broj 06
153
se uređuje poljoprivredno zemljište, odnosno zako-
nom kojim se uređuju šume.
17. N
 e postoji pravo jedinice lokalne
samouprave da svojom odlukom propiše
oslobođenje od oporezivanja, ali može da
odredi poresku stopu
MF, br. 011-00-00202/2015-04 od 26. 5. 2015.
Nema zakonskog osnova da jedinica lokalne sa-
mouprave svojom odlukom uređuje oslobođenja od
poreza na imovinu, što znači ni da propiše oslobo-
đenje za poljoprivredno i šumsko zemljište.
Na visinu poreske obaveze po osnovu poreza na
imovinu za poljoprivredno i šumsko zemljište od
uticaja je ne samo visina poreske osnovice, već i
stopa po kojoj se utvrđuje porez. Imajući u vidu da
je u nadležnosti skupštine jedinice lokalne samo-
uprave da propiše stope poreza na imovinu do vi-
sine poreskih stopa utvrđenih članom 11. Zakona
o porezima na imovinu („Službeni glasnik RS”, br.
26/01, … i 68/14 - u daljem tekstu: ZPI), skupština
jedinice lokalne samouprave bila je ovlašćena, od-
nosno ovlašćena je da propisivanjem odgovarajuće
poreske stope za zemljište (obveznika koji vode i
obveznika koji ne vode poslovne knjige) odredi opti-
malno poresko opterećenje za to zemljište po osno-
vu poreza na imovinu.
PORESKI POSTUPAK
18. Prestanak prava na plaćanje poreskog duga
na rate u slučaju neizmirivanja tekućih
poreskih obaveza
MF, br. 011-00-183/2015-04 od 6. 5. 2015.
Poreski obveznik koji tokom perioda plaćanja glav-
nog poreskog duga na rate ne izmiri tekuću oba-
vezu (u roku koji je propisan poreskim zakonom) ili
ratu za određeni mesec (zaključno sa 15-im u me-
secu koji sledi mesec za koji plaća ratu), gubi pravo
na plaćanje glavnog poreskog duga na rate. U tom
slučaju, Poreska uprava odmah sprovodi postupak
prinudne naplate iznosa neplaćenog glavnog pore-
skog duga koji je bio predmet plaćanja na rate.