Ano ang Ibig sabihin ng Panitikan? Ano ang ibig sabihin ng Panitikang Pilipino?

Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga Ang Panitikang Pilipino ay pahayag na pasalita o
kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin, at diwa ng pasulat ng mga damdaming Pilipino tungkol sa pamumuhay,
mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa pag-uugaling panlipunan, paniniwalang pampulitika, at
pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula pananampalatayang niyakap ng mga Pilipino

Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang “pang- I: Panimula

titik-an” na kung saan ang unlaping “pang” ay ginamit at
Mga Kahalagahang Nakakapangyayari sa Panitikan
hulaping “an”. At sa saitang “titik” naman ay
nangangahulugang literatura (literature), na ang literatura ay 1. Klima (Climate)
galing sa Latin na litterana na nangunguhulugang titik.
- may kinalaman sa pag-iisip at pag-uugali ng tao
Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga
- it has to do with human thinking and behavior
pananampalataya at mga karanasang may kaugnay ng iba’t
ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan, 2. Gawaing pang-araw-araw (Daily Work)
kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam,
- ang hanapbuhay at mga tungkulin ng karaniwang tao
sindak at pangamba.
ay nagpapapasok nhg mga salita at kakanyahan ng pagkukuro
Panitikan → “” pang“ ”titik” “an” sa wika at panitikan ng isang lahi o bansa
↓ ↓ ↓ - The occupation and duties of the common people
convey the words and essence of reflection in language and
Unlapi Salitang hulapi
literature of a race or nation
Ugat
3. Kinatitirhan (Geographic location)
Prefix Root Suffix
- ang kinatitirhang pook ng isang lahi ay nagtatakda sa
Word hilig at takbo ng talasalitaan at himig ng tayutay ng panitikan.
Panitikan → Litera - The distinctive place of a race sets the inclination and
run of vocabolary and the melody of figures of speech of
→ Literature in English
literature
4. Lipunan at Pulitika (Society and Politics) - Bagong tipan – 27 aklat

- mga ugaling panlipunan at mga simulating  Koran

pampulitika at pamahalaang nagdadala ng kahilingan at
- Mula sa bansang Arabia na nagtataglay ng mga
kabihasnan.
kaisipan at kautusan siyang sinusunod hanggang sa
5. Relihiyon at Edukasyon ngayo ng mga Mohammedan
- ang tayog, lalim, at lawak ng isang poanitikan ay - Ito ay mula sa salitang Arabic na ang ibig sabihin ay
nakukuha rin sa pananampalatayang dala ng relihiyon at sa isnag pagbasa
kabihasnan at kalinangang naituturo ng pilosopiya ng
- naglalaman ng mga paniniwala na galling kay Allah
edukasyon ng bansa.
na ibinigay kay Muhammad
- may 114 na kabanata na may iba’t ibang pamagat
Impluwensya ng Panitikan
 5 Pillars of Islamic Faith
 Banal na Kasulatan
- Araw-araw na pagbigkas “Walang Panginoon kundi si
- Ang Biblia ay mula sa bansang Palestina at naging
Allah at si Muhammad ang kanyang Propeta”
batayan ng ng sangkakristiyanuhan. Ito ay nagging banal
sapagkat ito’y kinasihan ng banal na ispiritu. - Pagdarasal ng limang ulit sa isang araw na nakaharap
- Ang Diyos ang pangunahing awtor ng Biblia. Hindi sa Mecca na ang ulo’y nakatungong sumasayad sa lupa
ibig sabihin na siya’y kumuha ng panulat at papel at nagsulat.
- Pagbibigay ng abuloy sa mga mahihirap
Ang Diyos, bilang awtor Biblia ay nagtatrabaho sa
pamamagitan ng mga piling tao para magsulat ng mga mensahe - Pag-aayuno simula madaling araw hanggang
na gusto niyang ipabatid sa atin. pagbubukang-liwayway sa buwan ng Ramdan
- Ang salitang Biblia ay mula sa salitang griyego na - Paglalakbay bilang pagsamba patungong Mecca kahit
"biblios" na ang kahuluganna koleksyon ng mga aklat. Ito’yay minsan lamang habang nabubuhay
koleksyon ng mga aklat. Ito’y koleksyon ng mga sinaunang
banal na kasulatan tungkol sa Diyos at sa pakikipag-ugnayan
Niya sa mga tao.
- Lumang Tipan – 46 aklat
 Mahabharata
- Isa sa dalwang pangunahing Sanskrit epiko ng India
na nagbibigay halaga sa mataas na kalidad ng
literaturea at inspirasyong panrelihiyon
- tumutukoy ito sa labanan sa pagitan ng dalawang
grupi ng magpipinsan, anvg Kauravas at ang Pandavas
- Ang Mahabharata ay mahalagang pinagkukunan ng
impormasyon tungkol sa ebolusyon ng Hinduism noong
400 BC- 200 AD
- Binubuo ang tula ng 220,000 taludtod na hinati sa 18
sections kung saan naidagdag ang suplementaryong
“HARIVAMSA”
- Nakapaloob ditto ang “BHAGAVADGITA: awit ng
Panginoon- nagiisang pinakamahalagang kasulatang
relihiyon ng Hinduism
- Nagpapakita rin ito ng “DHARMA” (codes of
conduct)
 Book of the Dead
- Ang book of the dead ay kayamanang pangliteratura
ng Ehipto
- ito’y produkto ngmga lumang kulto na nabuo sa
kabihsanan ng lumang Ehipto
- ito ay koleksyon ng mahigit 100 na sulat tungkol sa
mahika, dasal at awit sa mga anito tulad ni Amon-Re at
Osiris
- ang sulating ito ay may malaking impluwensyang
pangrelihiyon at ang mga ito ay may istrakturang patula
- Ag mga sulatin ay nakatala at inilipat mula sa
“Egyptian Papyrus” na isa naming uri ng sulating papel
na naimbento ng mga Ehipto noong unang panahon
- Ang mga sulating napapaloob sa Book of the Dead ay
sinasabing gabay gng mga namatay na magbibigay sa
kanila ng direksyon sa kabilang buhay ay proteksyon
laban sa kanilang mga kaaway. Ang mga ito ay nakatala
sa dingding ng puntod o “Mummu Case” ng mga
namatay
- ang aklat ang pangunahing pinanggagalingan ng
kanilang relihiyosong paniniwala ng “Ancient Egypt” –
walang hanggang buhay, muling pagkabuhay ng
katawan, ang pagpanaw sa kabilang-buhay, ispiritwal
na kapanganakan at ang huling paghukom kay Osiris,
Ang “Papyrus of Nebsini” ay list ng mga utos na
sinambit ng mga kaluluwa sa huling paghukom
 The Devine Comedy
- Ang La Devine Commedia (Italian) ay isa sa mga
haligi ng oanitikan ng Europa. Itinuturing ito na isa sa
mga dakilang gawa sa kasysayan ng literature
- And obra-maesra na ito ni Dante Alighieri ay naisulat
noong 1310-1314
- Naging popular ito noong ika-labinglimang siglo kung
kaya’t tinatagurian siyang divino poeta o divine poet
- nahahato ito sa tatlong kabanata – and inferno,
purgatorio, at paradiso. Ang mga pangyayari ay
naganap sa loob ng sampung araw mula sa biyernes
santo hanggang lingo ng pagkabuhay noong 1300.
 - nahahati ito sa 2 bahagi
1. Canto Ventesimonono – ipinaglaban ni
Miguel Arkanghel kasama ang iba pang anghel laban
kina Lucifer at ng mga demonyo
2. Canto Ottavo – paglalakbal ni Dante at
Beatrice patungo sa paradiso
 Five Classics at Four Book
- ang five calssics at four books ay maituturing na
pinagmulan ng “Confucian Literature”.
- Ito ay naglalaman ng mga turo ni Confucious tungkol
sa kahulugan ng buhay, nakapaloob ito sa dalwang
koleksyon ng mga kasulatan.
Five Classics
1. The book of changes (Yi Ching)
2. The book of history (Shu Ching)
3. The book of songs (Shih Ching)
4. The book of rites (Li ki)
5. The book of spring and autumn (Chu Chui)
Four Books
1. The analects
2. The mencius
3. The doctrine of the mean
4. The great learning
 Iliad at Odyssey
- mula sa bansang Gresya na isinulat ni Homer
Iliad
- tumatalakay sa mga pakikipagsapalaran ng
mga Greko noong kanilang kapanahunan
- Tulang epiko na tungkol sa salaysay ng
pagsakop ng mga Griyego sa Lungsod ng Troy
- pinakatanyag na akda mula sa panitikan ng
Gresya
Odyssey
- isinulat patapos na ang 8th Century B.C.
- tumatalakay sa mahabang paglalakbay ni
Odysseus- isanag bayaning Griyego pabalik sa Ithaca
pagkatapos ng pagbagsak ng Troy
- Itinuturing ito na isang salaysayin ng
pagmamahalan o mga katanginag makaromansa
Tema/Kaisipan ng Iliad at Odyssey
- naglalantad ng katapangan at
pagpapamalasakit ng sarili
- paghahangad ng kapangayarihan
- nagpapakita ng kahinaan ng tao
- pagmamahal sa pamilya at kalahi
 El Cid Compeador
- nagpapakita ng katangiang panlahi ng mga kastila at
ng kanilang alamat at kasaysayang Pambansa noong
unang panahon
- ito ay isang tulang pasalaysay na kung saan
malaking bahagi ng tula ay base sa katotohanan
- si Rodrigo Diaz de Bivar and tinuturing na
pambansang bayani ng Espanya
- and ibig sabihin ng El Cid ay Diyos ng
digmaan o pakikipaglaban
 The Song of Roland
- La Chanson de Ronald ang pinakamatanda at
pinakadakilang tula na naisulat sa wilang Pranses noong
kalagitnaang panahon
- ayon sa mga iskolar ang tula ay naisulat sa pagitan ng
taong 1098-1100
- sa ibang iskolar ang tulang ito ay isnag propaganda
upang hikayatin ang mga Kristyan na kalabanin ang
Islam
- kinapapalooban ito ng mga kwentong Roncesvalles at
ang along kilalang Dose Pares ng Pransya
- ag tula ay naglalarawan ng mga pangyayari sa
panahon ng panunungkulan ni King Charlemagne
- Pangunahing tema/kaisipan ng tula ay kabutihan at
kasamaan, kabayanihan at katapangan, kagustuhan ng
Diyos, yungkulin sa ngalan ng pag-ibig
 Canterbury Tales
- ang Canterbury tales ay koleksyon ng mga salaysayin
na sulatin ni Geoffrey Chauser noong ikalabing apat na
siglo
- ito ay bunubuo ng 24 na salaysayin – ang dalwa rito
ay naisulat ng tuluyan at ang iba ay nasa patula
- Ang Canterbury ay isang lugar sa Inglatera na kung
kung saan ang mga kuwentong ito ay mula sa mga
taong naglalakbay patungo sa shrine ni St. Thomas at
Becket. Paglalakbay na may kasamang musika,
kuwento na kahit malayo ang paglalakad
papuntakuwento na kahit malayo ang paglalakad
papuntasa shrine ay hindi ito iniinda ng mga tao dahil
sa saya ng kanilang paglalakbay. Nagpapalitan sila ng
mga kuwento, tawanan at kung minsan ay may sagutan
dahil sa pasikatan.
 A Thousand and One Nights
- Ito ay nagtataglay ng mga kaugalianf pampamahalaan,
pangkabuhayan, pangkalinangan, at panrelihiyon ng
mga taga-silangan
- kilala din ito sa tawag na “The Arabian Nights”
- Unang naisalin ito sa wikang Pranses mula sa salitang
Arabo noong 1700’s at noon din ito unang nailimbag sa
pamamagitan ni Antoine Galland- isang Pranses, kaya
nakilala ito sa Europa.
- ang bersyon ni Sir Richard Burton na may 16 na
volume ang pinaka-kilalang salin sa Ingles na hinago
niya naman kay John Payne
- ang A Thousand and One Nights ay koleksyon ng mga
kuwenti tulad ng Aladdin, Sindbad at Ali baba na mula
sa Arabia at Persia
 Uncle Tom’s Cabin
- ang akdang ito ay naglalaman ng nakakahindik na
kaalipinan ng mga itim sa bansang Amerika
- ito ay paseryeng ipinalabas sa “National Era”, isa sa
dalawampung wika, nakabenta ng higit sa 300,000
kopya sa Amerika
- ang aklat na ito ay nagging daan ng DIgmaang Sibil sa
Amerika
- ang kahulugan ng pamagat ay “The Life of a Lowly”
Mga Layunin sap ag-aaral ng Panitikang Pilipino
1. Mababasa natin ang kalinangan ng lahing Pilipino at
mga minanang yaman ng kaisipan
2. maituro ang tradisyong Pilipino
3. Maitama ang kapintasan at kakulangan ng ating
panitikan
4. Maipakilala ang ating kahusayan sa panitikan upang
mapayaman
5. Maipakita ang pagmamalasakit at pagtangkilik sa
sariling atin.
Pangkalahatang Uri ng Panitikang Pilipino: Tuluyan at
Patula
 Tuluyan
o Nasusulat sa karaniwang takbo ng mga
pangungusap (patalata)
 Patula
o Ang mga pahayag ay may sukat o bilang ng mga
pantig, tugma, at aliw-iw (pataludtod)
Wika at Paraan ng Pagpapahayag
1. Paglalahad
Ang paglalahad ay isang uri ng pagpapahayag na ang
hangarin nito ay magpaliwanag. Sinasagot ito ng katanungang
“bakit”. Ito ay may dalawang uri. Ang una ay pagbibigay-
kahulugan o katuturan, na pinapahaba ang ang definisyon para
maintindihan at ito ang pinakakaraniwang uri ng paglalahad.
Ang ikalawa ay maanyo o formal definition sa ingles na hango
sa diksyunaryo. Sinasaklaw ng paglalahad ang pinakamalaking
bahagi ng sinusulat, binabasa, aklat, diksyunaryo, manwal,
aklat, dula, pelikula, komposisyong pangmusika at
palatuntuning pangradyo.
2. Paglalarawan
Ang paglalarawan ay isang uri ng pagpapahayag na ang
layunin ay maipamalas sa kausap o mambabasa ang katangian,
kulay, hugis, anyo at sukat ng isang bagay na nagsasaad ng
kaibahan sa mga kauri nito. Ito ay nagbibigay buhay at kulay sa
isang salaysay. Merong dalawang uri ng paglalarawan:
Karaniwang paglalarawan at Masining na paglalarawan.
3. Pagsasalaysay
Ang pagsasalaysay ay isang uri ng pagpapahayag na
ang hangarin ay mag-ulat ng mga pangyayari sa isang maayos
na pagkakahanay. Ito ay tinutugunan ang mga tanong na sino,
saan, kalian, at ano. May iba’t ibang uri ng pagsasalaysay tulad
nga palatalambuhay, pangkasaysayan, nagpapaliwanang, mga
pangyayari paglalakbay, alamat at saysayan, at maikling
kuwento.
4. Pangangatwiran

Ang pangangatwiran ay isang uri ng pagpapahayag na

ang hangarin ay makaakit sa mga sarili ar dahilan ng mga
bagay. Ito ay isang paraan ng pagdepensa sa sarili. Ang
pangangatwiran ay may dalawang uri: ito ay pangangatwirang
pabuo (inductive reasoning) at pangangatwirang
pasaklaw (deductive reasoning). Ang pangangatwirang pabuo
ay nahahati sa tatlong bahagi: pangangatwirang gumagamit ng
pagtutulad; pangangatwiran sa pamamagitan ng pag-uugnay ng
pangyayari at sa sanhi; at pangangatwiran sa pamamagitan ng
mga katibayan at pagpapatunay.