Martyna Fic Ibg

Przeznaczenie czy przypadek – co kieruje ludzkim życiem? Odpowiedz na podstawie obrazu Karola
Filarskiego Podróż do przeznaczenia oraz wybranych tekstów literackich.

Często zadajemy sobie pytanie o to, co kieruje naszym losem. Gnębi nas ono szczególnie
w trudnych chwilach, kiedy zastanawiamy się, dlaczego akurat nas spotkało nieszczęście. Ludzie
ciągle poszukują odpowiedzi co decyduje o naszym losie. Twórcy tekstów kultury przedstawiają to
w różnym świetle. Co kieruje życiem człowieka - przypadek, niezależne decyzje czy przeznaczenie,
którego nie można w żaden sposób zmienić?

Obraz Karola Filarskiego pt,: „Podróż do przeznaczenia” przedstawia płynący statek

(prawdopodobnie Titanic) i postać w czarnej, długiej szacie z kapturem. Jest to śmierć, która
wyciąga swoją lewą dłoń i nie wiem, czy każe ona się zatrzymać transatlantykowi, czy wręcz
przeciwnie wita się z jego załogą, wiedząc, że niebawem nastąpi ich spotkanie.
Myślę, jednak, że skoro tytuł tego dzieła to „Podróż do przeznaczenia”, to ludzie płynący
tym statkiem, choć mieli zupełnie inne cele podróży, to mimo tych wszystkich planów, życie, które
samo w sobie jest podróżą, zaprowadziło ich na ostatni przystanek tej całej drogi, a mianowicie do
przeznaczenia.

W dziele Sofoklesa o sytuacji bohatera zadecydowało przeznaczenie. Rodzice Edypa

jeszcze przed narodzinami syna poznali przepowiednię dotyczącą jego losu. Edyp w przyszłości
miał zabić własnego ojca i popełnić zbrodnię kazirodztwa, poślubiając matkę. Ufając, że uda się
uniknąć przeznaczonego Edypowi losu, rodzice oddali go na wychowanie pastuchowi.
Edyp wypełnił jednak przepowiednię nieświadomie. Nie wiedział, że zabił ojca, a kobieta,
którą pokochał, była jego matką. Również Jokasta nie była świadoma, że związała się z synem.
Odkrycie tych tragicznych wydarzeń prowadziło do katastrofy.

W Biblii nie ma czegoś takiego jak przypadek. Czyny człowieka zależą wyłącznie od
niego samego, sam kształtuje swój los. Według Biblii w raju Adam i Ewa mogli robić wszystko.
Bóg zakazał jednak jedzenia owoców z jednego tylko drzewa w całym ogrodzie. Ciekawość
sprawiła jednak, że Adam i Ewa spróbowali owocu. Przypłacili to wygnaniem z raju. Danie
człowiekowi wolnej woli spowodowało bardzo bolesne dla niego konsekwencje.
W mitologii greckiej przypadek zostaje z kolei zaprzęgnięty do służby Fatum. Trudno
bowiem sądzić, by strzała Parysa ugodziła Achillesa akurat w piętę przypadkiem i tylko ślepy los (a
nie gniew Posejdona) sprawił, że podróż Odysa do rodzinnej Itaki trwała tak długo.

Z przytoczonych przeze mnie przykładów jawi się dość ponura wizja ludzkiego losu.
Żaden z bohaterów wymienionych lektur nie ma znaczącego wpływu na swój los, jest on określony
z góry. W dzisiejszych czasach wiara w istnienie fatum i magicznych eliksirów może jedynie
śmieszyć. Religie zakładają wolną wolę człowieka. Jednak geny oraz środowisko, w jakim urodził
się człowiek, wpływają znacząco na los jednostki, a ucieczka przed nimi wymaga bardzo silnej
woli.