Relacje człowiek – środowisko

Grupa A

1. Wyjaśnij poniższe pojęcia. [2 p.]

A. Środowisko przyrodnicze

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................
B. Zasoby nieodnawialne

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................

2. Zaznacz poprawną odpowiedź. [1 p.]

Pogląd, który zakłada najważniejszą rolę środowiska przyrodniczego w  rozwoju społeczno-gospodar-
czym i kulturowym, to:
A. Posybilizm geograficzny.
B. Determinizm geograficzny.
C. Nihilizm geograficzny.

3. Zapisz trzy zagrożenia dla środowiska, które powszechnie występują w krajach słabo roz-
winiętych gospodarczo. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

4. Podkreśl przyczyny przyrodnicze zakłócenia równowagi ekologicznej. [2 p.]

A. Występowanie powodzi.
B. Wytwarzanie ścieków.
C. Uprzemysłowienie.
D. Niski poziom świadomości ekologicznej.
E. Występowanie długotrwałych suszy.

5. Przyporządkuj podanym nazwom konferencji postanowienia, które podjęto w celu ochrony

środowiska geograficznego.
A. Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro
(1992 r.)
B. Protokół z Kioto (1997 r.)
C. Protokół Montrealski (1987 r.)
A. ............ B. ............ C. ............
[3 p.]
1. Wprowadzenie zasad mających na celu ograniczenie produkcji
gazów cieplarnianych
2. Ograniczenie handlu niektórymi gatunkami roślin i zwierząt
3. Rezygnacja z produkcji freonów przez kraje wysoko rozwinięte
4. Podpisanie konwencji o  ochronie różnorodności biologicznej
oraz ustanowienie Globalnego Programu Działań (Agenda 21)

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2015

181
 6. Oznacz literą P zdania zawierające prawdziwe informacje, literą B  – zdania zawierające
błędne informacje. [2 p.]
A. Efekt cieplarniany to naturalne zjawisko wpływające na kształtowanie się temperatury powietrza.

B. Gazy cieplarniane to m.in. dwutlenek węgla, metan, związki siarki i azotu.

C. Emisja gazów cieplarnianych prowadzi m.in. do obniżania się granicy wieloletniego śniegu.

D. Najwięcej dwutlenku węgla dostarcza do atmosfery przemysł Japonii i Australii.

7. Uzupełnij schemat literami, tak aby przedstawiał przyczyny i skutki kwaśnych opadów. [2 p.]

A B

A. Wzrost zapotrzebowania na energię.

B. Powstanie kwaśnych opadów.
C. Obumieranie lasów.
D. Rozwój górnictwa surowców energetycznych.
E. Rozwój motoryzacji.
F. Wylesienie.
G. Obniżenie urodzajności gleb.
H. Zakwaszenie gleby.
I. Spalanie surowców energetycznych i emisja dwutlenku siarki do atmosfery.

8. Wymień trzy źródła zanieczyszczeń wód morskich i oceanicznych. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

9. Zapisz trzy działania ograniczające erozję gleb. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

10. Przeczytaj tekst źródłowy, a następnie wykonaj polecenie. [4 p.]

Tama Trzech Przełomów grozi katastrofą ekologiczną
Minął zaledwie rok od uruchomienia wielkiej zapory na Jangcy, a już ujawniły się zagrożenia dla środowiska,
przed którymi zresztą ostrzegali ekolodzy. Zaktywizowała się erozja brzeżna, pojawiły się groźne osuwiska. Pod
jednym z nich zginęło 31 pasażerów autokaru. Wody jeziora zaporowego na długości ponad 600 kilometrów są
silnie zanieczyszczone, bo na jego dnie znajduje się ponad tysiąc zatopionych miejscowości, wraz z fabrykami,
wysypiskami śmieci, szpitalami i cmentarzami. Obszar, na którym znajduje się jezioro, jest aktywny sejsmicznie,
a samo ciśnienie wody narusza równowagę geologiczną. Walą się domy nieopodal zapory, istnieje też groźba
przerwania tamy i zalania miast niżej leżących, z Wuhanem włącznie. Tymczasem władze zachowują spokój, za-
pewniają, że ze wszystkim sobie poradzą. Na zanieczyszczenia wód odpowiedzią ma być powstanie nowych
oczyszczalni, na pęknięcia stoków – wprowadzenie zastrzyków z cementu, na ginięcie zagrożonych gatunków
ryb – zarybianie.
Źródło: J. Kądziołka, Wieści z Polski i ze świata, Świat-panorama, „Geografia w Szkole” 2008, nr 2

182
Uzupełnij tabelę, wpisując po cztery korzyści i cztery zagrożenia wynikające z budowy i funkcjo-
nowania wielkich zbiorników wodnych. Wykorzystaj do tego tekst źródłowy i własną wiedzę.

Korzyści Zagrożenia

wynikające z budowy wielkich zbiorników wodnych

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

183
 Relacje człowiek – środowisko
Grupa B

1. Wyjaśnij poniższe pojęcia. [2 p.]

A. Środowisko geograficzne

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................
B. Zasoby odnawialne

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................

……………………………………………………………………………………………………………...............................

2. Zaznacz poprawną odpowiedź. [1 p.]

Pogląd, który neguje wpływ środowiska przyrodniczego na rozwój społeczno-gospodarczy i kulturowy
to:
A. Posybilizm geograficzny.
B. Determinizm geograficzny.
C. Nihilizm geograficzny.

3. Zapisz trzy zagrożenia dla środowiska, które powszechnie występują w krajach wysoko roz-
winiętych gospodarczo. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

4. Podkreśl przyczyny techniczno-gospodarcze zakłócenia równowagi ekologicznej. [2 p.]

A. Występowanie długotrwałych suszy.
B. Występowanie powodzi.
C. Wytwarzanie ścieków.
D. Uprzemysłowienie.
E. Niski poziom świadomości ekologicznej.

5. Przyporządkuj podanym nazwom konferencji postanowienia, które podjęto w celu ochrony

środowiska geograficznego.
A. Konwencja ramsarska (1971 r.)
B. Protokół z Kioto (1997 r.)
C. Konwencja waszyngtońska (1973 r.)
A. ............ B. ............ C. ............
[3 p.]
1. Wprowadzenie zasad mających na celu ograniczenie pro-
dukcji gazów cieplarnianych.
2. Ograniczenie handlu niektórymi gatunkami roślin i  zwie-
rząt.
3. Rezygnacja z produkcji freonów przez kraje wysoko rozwi-
nięte.
4. Ochrona niektórych obszarów wodno-błotnych.

184
 6. Oznacz literą P zdania zawierające prawdziwe informacje, literą B – zdania zawierające
błędne informacje. [2 p.]
A. Terasowanie zboczy wzmaga erozję gleb.

B. Przebieg oraz układ dróg i pól w poprzek stoku przeciwdziała erozji gleb.

C. Najwięcej zasolonych gleb występuje w klimacie gorącym i suchym.

D. Stosowanie nawozów sztucznych przyczynia się do zmniejszenia zdolności produkcyjnej gleb.

7. Uzupełnij schemat literami, tak aby przedstawiał przyczyny i skutki ocieplania się klimatu. [2 p.]

A D

A. Rozwój motoryzacji i energetyki

B. Niszczenie upraw, głód i niedożywienie
C. Zalewanie niskich wybrzeży morskich
D. Wzrost średniej temperatury powietrza
E. Topnienie lodowców i lądolodów
F. Wzrost emisji gazów cieplarnianych do atmosfery
G. Występowanie anomalii klimatycznych
H. Wzrost pochłaniania promieniowania cieplnego Ziemi przez gazy cieplarniane
I. Pogorszenie warunków życia ludności

8. Wymień trzy konsekwencje zanikania warstwy ozonowej. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

9. Zapisz trzy przyczyny procesu pustynnienia. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

10. Przeczytaj poniższy tekst źródłowy, następnie wykonaj polecenia A i B. [4 p.]

Wody oceanów stają się coraz bardziej kwaśne
Co roku produkuje się na Ziemi ok. 30 mld ton CO2, z czego połowa pozostaje w atmosferze, a druga połowa
jest pochłaniana przez oceany. Gaz ten rozpuszcza się w wodzie tworząc kwas węglowy, który obniża pH mórz.
Im większa jest emisja CO2, tym silniej zakwaszona jest woda w morzach i oceanach. Kwaśna woda nie sprzyja
rozwojowi wielu gatunków roślin i zwierząt. Dotyczy to w pierwszym rzędzie zwierząt, które chronią się w wa-
piennych skorupkach, np. rozgwiazdy, małże czy skorupiaki, ofiarą padają także rafy koralowe, które już cierpią
z powodu ocieplenia klimatu. Za ocieplenie klimatu i zakwaszenie wód odpowiedzialny jest dwutlenek węgla,
toteż jedynym sposobem zachowania bioróżnorodności oceanów jest zmniejszenie emisji tego gazu na świecie.
Źródło: J. Kądziołka, Wieści z Polski i ze świata, Świat – panorama, „Geografia w Szkole” 2009, nr 3

185
A. Zapisz cztery skutki zakwaszenia wód oceanicznych, korzystając z tekstu i własnej wiedzy.

1. ..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

4. ..................................................................................................................................................

B. Zapisz cztery racjonalne sposoby na ograniczenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery.

1. ..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
4. ..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

186