Czas na geografię – zakres podstawowy autor: Marta Pasiak

Temat:
Kultura w rozwoju społeczeństw
Cele operacyjne:
Uczeń:
l podaje różnice pomiędzy kulturą materialną a kulturą duchową
l wymienia czynniki wpływające na charakter i cechy kręgów kulturowych
l dopasowuje religie do kręgów kulturowych i wskazuje ich występowanie na mapie
l charakteryzuje cechy społeczeństw w wybranych kręgach kulturowych
l podaje przykłady wpływu zasad etyczno-religijnych i tradycji na gospodarkę
l analizuje wpływ przenikania kultur na pojawiające się w regionie lub państwie problemy
społeczno-ekonomiczne
l proponuje działania mające na celu zapobieganie konfliktom wynikającym ze zróżnico-
wania kultur.

Metody pracy:
l podająca: wykład
l operatywna: praca na podstawie treści podręcznika i atlasu geograficznego, praca z ze-
szytem ćwiczeń
l aktywizująca: praca w grupach, pogadanka, burza mózgów.

Formy pracy:
l praca grupowa, praca indywidualna, praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:
l podręcznik, zeszyt ćwiczeń, atlas geograficzny, mapa polityczna świata.

Czas lekcji: 45 minut.

Przebieg lekcji:
1. Sprawy organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu i celów lekcji.
2. Nauczyciel prowadzi wykład wprowadzający do tematu – wyjaśnia pojęcia: krąg kul-
turowy i kultura oraz podaje różnicę pomiędzy kulturą materialną a kulturą duchową.
Następnie razem z uczniami wykonuje ćwiczenie 1 z zeszytu ćwiczeń (s. 31).
3. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o przeczytanie z podręcznika (str. 66) tekstu doty-
czącego kultury tradycyjnej, a następnie prowadzi pogadankę dotyczącą czynników,
które ukształtowały współczesne kręgi kulturowe.
4. Nauczyciel rozdaje atlasy geograficzne i dyktuje polecenie do wykonania w zeszycie:

Korzystając z ryciny 32 w podręczniku (s. 68) oraz mapy Religie świata, do podanych
kręgów kulturowych dopisz dominujące religie.

Nauczyciel w zależności od tempa pracy klasy wybiera 4–8 kręgów kulturowych z pod-
ręcznika.
5. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia 2 z zeszytu ćwiczeń (s. 32).
6. Nauczyciel razem z uczniami sprawdza poprawność wykonania poprzednich dwóch
ćwiczeń – uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy przy mapie politycznej świata.

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2015

Czas na geografię – zakres podstawowy autor: Marta Pasiak

7. Nauczyciel dzieli kasę na grupy (po 3–5 osób). Każdy zespół ma za zadanie wypisanie ze
wskazanego fragmentu tekstu cech kręgu kulturowego według schematu:
l wpływ religii na kształtowanie społeczeństwa (duży/mały)
l cechy społeczeństwa.

Każda grupa charakteryzuje jeden krąg kulturowy, wybrany spośród opisanych w pod-
ręczniku (krąg kultury hinduistycznej, krąg kultury islamu, krąg kultury chińskiej, krąg
kultury zachodniej).
8. Wskazani uczniowie omawiają wyniki swojej pracy na forum klasy, ewentualne braki
uzupełnia nauczyciel.
9. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia 2 z zeszytu ćwiczeń (s. 32), a po zakoń-
czeniu pracy sprawdza razem z klasą poprawność jego wykonania.
10. Nauczyciel zadaje pytanie: Jaki wpływ na rozwój gospodarki w poszczególnych kręgach
kulturowych wywiera religia? Uczniowie podają swoje propozycje, a nauczyciel zapisuje
je we właściwych miejscach na wcześniej przygotowanej mapie mentalnej.

Budowa mapy mentalnej:

l W centrum układu wpisać RELIGIA A GOSPODARKA.
l Dookoła rozmieścić nazwy opisanych w podręczniku religii i połączyć je liniami z cen-
trum układu.
l Odpowiedzi uczniów należy zapisywać pod (lub nad) nazwami religii.

11. Nauczyciel prowadzi pogadankę dotyczącą przenikania się kultur współcześnie, jego
przyczyn i skutków, a następnie razem z klasą rozwiązuje ćwiczenie 4 z zeszytu ćwiczeń
(s. 32).

Praca domowa:
Ćwiczenie 5 z zeszytu ćwiczeń (s. 32).