ANG

MATANDA AT
ANG DAGAT
Isinalin sa Filipino ni Ernest
Hemingway o "The Old Man and
the Sea” ni Jesus Manuel
Santiago

JUDYANN C. PERLAS
10-I
BB. ORDILLANO
Ang kwento ay nagsimula kasama si Santiago na nawala na sa
84 araw nang hindi mahuli ang isang isda, at ngayon ay nakikita
bilang "salao", ang pinakamasamang anyo ng kalungkutan. Siya
ay walang kamuwang-muwang na ang kanyang batang aprentis
na si Manolin, ay ipinagbawal ng kanyang mga magulang na
sumakay kasama siya at sinabihan na mangisda sa mga
matagumpay na mangingisda. Ang batang lalaki ay dumadalaw
sa shack ni Santiago tuwing gabi, hinuhuli ang kanyang gamit sa
pangingisda, paghahanda ng pagkain, pinag-uusapan ang
baseball ng Amerikano at ang kanyang paboritong manlalaro, si
Joe DiMaggio. Sinabi ni Santiago kay Manolin na sa susunod na
araw, isusulong niya ang malayo sa Gulf Stream, hilaga ng Cuba
sa Straits ng Florida upang mangisda, tiwala na ang kanyang
hindi kapani-paniwala na bahid ay malapit na matapos.

Sa ika-walumpu't-limang araw ng kanyang hindi kapani-paniwala

na taludtod, kinuha ni Santiago ang kanyang skiff sa Gulf
Stream, itinatakda ang kanyang mga linya at sa tanghali, ay
nakuha ang kanyang pain sa isang malaking isda na sigurado
siyang isang marlin. Hindi maabutin ang mahusay na marlin, sa
halip ay hinila ni Santiago ang marlin, at lumipas ang dalawang
araw at gabi kasama ang hawak ni Santiago sa linya. Bagaman
nasugatan ng pakikibaka at sa sakit, nagpahayag si Santiago ng
isang mahabagin na pagpapahalaga sa kanyang kalaban, na
madalas na tinutukoy siya bilang isang kapatid. Tinutukoy din
niya na, dahil sa malaking karangalan ng mga isda, walang
dapat karapat-dapat na kumain ng marlin.
Sa ikatlong araw, nagsisimula ang mga isda na bilugan ang skiff.
Si Santiago, napapagod at halos nakakapanghinawa, ay
gumagamit ng lahat ng kanyang natitirang lakas upang hilahin
ang mga isda sa tagiliran nito at sinaksak ang marlin gamit ang
isang sarsa. Isinalin ni Santiago ang marlin sa gilid ng kanyang
skiff at tumungo sa bahay, iniisip ang tungkol sa mataas na
presyo na dadalhin siya ng isda sa palengke at kung gaano
karaming mga tao ang kanyang pakakanin.

Sa kanyang pagpunta sa baybayin, ang mga pating ay naaakit

sa dugo ng marlin. Pinapatay ni Santiago ang isang mahusay na
mako shark gamit ang kanyang salon, ngunit nawala ang
sandata. Gumagawa siya ng isang bagong balahibo sa
pamamagitan ng strapping ang kanyang kutsilyo sa dulo ng
isang oar upang matulungan ang ward mula sa susunod na linya
ng mga pating; limang pating ang napatay at marami pang iba
ang pinalayas. Ngunit ang mga pating ay patuloy na darating, at
sa pagkagabi ay halos natupok ng mga pating ang buong
bangkay ng marlin, na nag-iiwan ng isang balangkas na binubuo
ng karamihan sa gulugod nito, ang buntot at ang ulo nito.

Alam ni Santiago na siya ay natalo at sinabi sa mga pating kung

paano nila pinatay ang kanyang mga pangarap. Pagdating sa
baybayin bago madaling araw sa susunod na araw,
nagpupumiglas si Santiago sa kanyang sandalan, dala ang
mabibigat na palo sa kanyang balikat, iniwan ang ulo ng isda at
ang mga buto sa baybayin. Kapag sa bahay, siya ay natulog sa
kanyang kama at nahulog sa isang matulog na tulog.
Isang grupo ng mga mangingisda ang nagtitipon kinabukasan sa
paligid ng bangka kung saan nakalakip pa rin ang balangkas ng
mga isda. Sinusukat ng isa sa mga mangingisda na 18 talampas
(5.5 m) mula sa ilong hanggang buntot. Ang Pedrico ay binigyan
ng ulo ng mga isda, at ang iba pang mga mangingisda ay sinabi
kay Manolin na sabihin sa matanda kung paano sila nagsisisi.
Ang mga turista sa malapit na café ay nagkakamali na dalhin ito
para sa isang pating. Ang batang lalaki, nag-aalala tungkol sa
matanda, ay umiyak nang matagpuan siyang ligtas na tulog at sa
kanyang nasugatan na mga kamay. Dinadala siya ni Manolin ng
mga pahayagan at kape. Kapag nagising ang matanda,
nangangako silang mangisda nang sabay-sabay. Sa kanyang
pagtulog, ang mga pangarap ni Santiago tungkol sa kanyang
kabataan - ng mga leon sa isang beach sa Africa.

BUOD
Pumalaot si Santiago sa dagat upang mangisda sa pagnanais na
makahuli ng maraming isda para sa kanyang pangkabuhayan.
Hindi niya naisama ang kanyang kasa-kasamang binatilyo kaya
mag-isa lamang itong nung umalis. Subalit ilang araw na siang
nasa dagat at wala paring siyang mahuling isda. Inabutan pa siya
ng bagyo habang nasa laot at naubos na ang baon niyang
pagkain.
Gusto na sanang umuwi ni Santiago subalit hindi siya sumuko at
nagpatuloy hanggang sa makahuli siya ng isang malaking isdang
Marlin. Subalit maraming pating ang nagtatakang kunin ang
Marlin. Nagtagisan sila ng lakas at sa huli kahit halos malaki ang
nakain ng mga pating, naiuwi pari ni Santiago ang isang Marlin sa
kanyang tahanan.
MGA TAUHAN
Santiago - isang masipag at matapang na matandang
mangingisda na nakahuli ng isdang Marlin
Manolin - bantang kaibigan ni Santiago na sumasamang
mangisda sa kanya dati

TAGPUNAN/PANAHON
Ayon sa nobela, naibanggit na it ay nasa isang Cuban na
nayon at nagsimula ang kwento sa dagat kung saan mangingisda
si Santiago na pursigidong makahuli ng isda.

BANGHAY
Pumalaot si Santiago sa dagat upang mangisda sa pagnanais na
makahuli ng maraming isda para sa kanyang kabuhayan. Hindi
niya naisama ang kanyang kasa-kasamang binatilyo kaya mag-
isa lamang ito nung umalis. Subalit ilang araw na siyang nasa
dagat at wala parin siyang mahuling isda. Inabutan pa siya ng
bagyo habang nasa laot at naubos na ang baon niyang pagkain.
Gusto na sanang umuwi ni Santiago subalit hindi siya sumuko at
nagpatuloy hanggang sa makita nya ang pating na
nagnganhalang Marlin. Nagtagisan ng lakas ang dalawa subalit
sa huli, nanaig si Santiago at nahuli niya ito. Nakauwi ng maayos
si Santiago na dala niya ang pating.

SAGLIT NA KALINTAAN
Kung iisipin, ang nobela ay isang pangkaraniwang kwento ng
isang pangkaraniwang buhay ng mangingisda. Subalit,
nabigyang-diin ng awtor na ang buhay may maihahambing sa
isang malawak at malalim na dagat. Mararanasan ang mga
pagsubok sa buhay gustuhin man ito o hindi. Ngunit ito ay
nagbibigay rason upang maging matatag ang isang tao at
mapatunayang ang nais ipahiwatig nito sa iba katulad na lamang
sa karanasan ng awtor matapos na magawa nito ang nobelang ito

TUNGGALIAN
Nagsimula ang tunggalian sa kwentong ito
ng makahuli ang matandang mangingisda na si Santiago ng isang
Marlin, Ipinagtanggol niya ang isda sa mga pating na gustong
kumain sa mga ito. Ang unang pating na napatay niya sa
pamamagitan ng pagsalaksak niya ng salapang sa ulo nito at ang
natamaan ay ang parte ng utak nito na siyang ikinamatay ng
pating. At ang dalawang pating na sumalakay sa kanila para
sagpangin ulit ang marlin ay napatay niya sa pag ulos niya ng
lanseta na itinali niya sa sagwan. Bagamat sa kabila ng
katandaan ni Santiago ay nagawa parin niyang magapi ang mga
pating na sumalakay sa kanila. Dahil siya ay isang matandang
matatag at laging handa sa mga pagsubok na maari pang
dumating sa kanya.

KASUKDULAN
Ang pinakakapanapanabik na askyon, o ang kasukdulan ng
istorya ay ang pagpatay niya sa dalawa pang mga pating na
umaatake sa kanyang huli matapos niyang pagnilayan kung
tama ba o mali ang pagpatay niya sa unang pating na
sumalakay

WAKAS
Nagkaroon ng masinsinang pag-uusap sina Santiago at Manolin
sa sila ay magsasama ng muli sa pangingisda. Sila ay nangako
sa isat-isa. Na hindi na iiwan ni Manolin si Santiago na mag-isa
lamang na mangingisda sa laot. Nang makatulog si Santiago
kanyang napanaginipan ang kanyang kabataan.