Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Οι προτάσεις, ως προς τις σχέσεις τους με άλλες, διακρίνονται σε κύριες

και δευτερεύουσες. Αυτές μπορούμε να τις συνδέσουμε μεταξύ τους με 4
διαφορετικούς τρόπους.
1. με ασύνδετο σχήμα
2. με παρατακτική σύνδεση
3. με επιδοτική σύνδεση
4. με υποτακτική σύνδεση

1. ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΣΧΗΜΑ
(“ασύνδετη παράταξη”)

Η σύνδεση κατά την οποία οι προτάσεις τοποθετούνται

(παρατάσσονται) η μία μετά την άλλη, χωρίς να υπάρχει ανάμεσά τους
κάποιος σύνδεσμος ή αντωνυμία.
Χρήση του και στις κύριες αλλά και στις δευτερεύουσες προτάσεις.
Συνδέει όμοιες προτάσεις μεταξύ τους (κύριες με κύριες /
δευτερεύουσες με δευτερεύουσες).
Ανήκει στα σχήματα λόγου που μπορούμε να συναντήσουμε και εντός
της πρότασης (μπορεί να συνδέει όμοιους όρους της πρότασης).

Στάθηκε, κοίταξε λίγο, έφυγε γελαστή. (κύριες)

Επειδή έπεσα, χτύπησα, έσπασα το πόδι μου, (δευτερεύουσες) κατάλαβα ότι
έπρεπε να προσέχω με το ποδήλατο.
Φόρτωσα την τσάντα μου με βιβλία, τετράδια, μολύβια. (όμοιοι όροι μέσα
στην πρόταση)
 2. ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ

Η σύνδεση κατά την οποία όμοιες προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους

με ισότιμο τρόπο , δηλ. χωρίς η μία να εξαρτάται από την άλλη.
Συνδέουμε κύριες με κύριες ή δευτερεύουσες με δευτερεύουσες.
Χρήση των παρατακτικών συνδέσμων.

Είδη παρατακτικών συνδέσμων Σύνδεσμοι

1. συμπλεκτικοί και, κι, ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ (οι 2
τελευταίοι κυρίως σε παλαιότερα
κείμενα)
2. αντιθετικοί αν και, αλλά, όμως, ωστόσο, ενώ,
παρά, μόνο (που)
3. διαχωριστικοί είτε, ή
4. επεξηγηματικός δηλαδή
5. συμπερασματικοί ώστε, λοιπόν, επομένως, άρα,
οπότε

« Οι συμπερασματικοί τοποθετούνται στην αρχή της δεύτερης

πρότασης, εκτός από τον σύνδεσμο “λοιπόν”. Αυτός μπορεί να
βρίσκεται και στη μέση και στο τέλος της πρότασης.
 3. ΕΠΙΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ

είναι είδος της παρατακτικής σύνδεσης. Γίνεται με αντιθετικούς

συνδέσμους.
Διαφορά της επιδοτικής από την αντιθετική σύνδεση: στην επιδοτική
σύνδεση, η μία πρόταση παρουσιάζεται πιο ισχυρή από την άλλη. Στην
αντιθετική σύνδεση, παραθέτουμε ισότιμα τις προτάσεις.
Χρησιμοποιούμε επιδοτική σύνδεση για να τονίσουμε κάτι (να
δώσουμε έμφαση).
στον παρακάτω πίνακα έχουμε λεπτομέρειες για την επιδοτική σύνδεση

Είδος Σύνδεσμος Παράδειγμα

πρότασης
πρόταση όχι μόνο... αλλά και
κρίσεως όχι μόνο δεν... μα ούτε
όχι μόνο... αλλά και δεν
όχι μόνο δεν... αλλά και
πρόταση όχι μόνο να... αλλά και να
επιθυμίας όχι μόνο να... αλλά και να
μην
όχι μόνο να μην ... αλλά
ούτε και να
όχι μόνο να μην... αλλά να
Όχι μόνο ήρθε, αλλά και
έμεινε πολλές ώρες.
Όχι μόνο καθυστέρησε,
αλλά και δεν
τηλεφώνησε να με
ενημερώσει.
Όχι μόνο να το απο-
φασίσεις, αλλά και να το
κάνεις.
Όχι μόνο να μην τον
συναντήσεις, αλλά ούτε
και να του ξαναμιλήσεις.
 4. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ

Σύνδεση κατά την οποία μια πρόταση “υποτάσσεται σε μια άλλη”,

δηλαδή η δευτερεύουσα εξαρτάται από μια άλλη πρόταση (πχ κύρια +
δευτερεύουσα ή δευτερεύουσα + δευτερεύουσα)
οι δευτερεύουσες προτάσεις ονομάζονται:
α) τη λέξη με την οποία εισάγονται
β) το νόημα που έχουν στο λόγο
Η Υποτακτική Σύνδεση πραγματοποιείται με τους εξής τρόπους:

1. με το βουλητικό μόριο “να”

2. με αναφορικές αντωνυμίες / αναφορικά επιρρήματα
3. με ερωτηματικές αντωνυμίες / ερωτηματικά
επιρρήματα
4. με συνδέσμους υποτακτικής σύνδεσης