‫‪١‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪4 .........................................................................................................................‬‬
‫ﺗﻘﺪﻳﻢ وﺗﺸﻜﺮ ‪7 .............................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول‬
‫اﺣﻮال وآﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‪10 ....................................................................‬‬
‫ذﻛﺮ اﺳﻢ واﻟﻘﺎب وﺧﻄﺎب وﺗﺨﻠﺺ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ‪12 ....................................................‬‬
‫وﻻدت ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ وﺳﻔﺮ ﻫﻨﺪ وي ‪13 ......................................................................‬‬
‫ذﻛﺮ ﻣﻴﺮ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﺻﻼﺋﻲ وﻣﺮزا رﺿﻲ ‪13 .........................................................‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪14 ...........................................................‬‬
‫ذﻛﺮ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪن ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ‪15 ...........................................................................‬‬
‫ذﻛﺮ ﺑﺰم آراﺳﺘﻦ آﺻﻒ دوران واﺳﺘﺪﻋﺎ ﺑﺮ ﻗﺪوم ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ‪18 .........................................‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﺤﻴﺚ ﺳﭙﺎه ﺳﺎﻻر در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪19 ................................‬‬
‫رﺣﻠﺖ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪20 .........................................................‬‬
‫ذﻛﺮ ﺟﻠﻮس ﺣﻀﺮت ﻇﻞ اﻟﻬﻲ ‪21 ...................................................................................‬‬
‫ذﻛﺮ رﺧﺼﺖ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ وﻃﻦ ﻣﺎﻟﻮف ‪21 ............................‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ در درﺑﺎر ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ‪22 ..............................‬‬
‫ذﻛﺮ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﻨﺪ ودر درﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺗﺸﺮﻳﻒ آوردن ‪23 ...............................‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در درﺑﺎر ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ‪23 ...........................................................................‬‬
‫وﻓﺎت ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ‪24 ........................................................................................................‬‬
‫آﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ‪25 .................................................................................‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ‪25 .....................................................................................................‬‬
‫ﺧﻤﺴﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ‪27 ....................................................................................................‬‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو ‪28 ...........................................................................................................‬‬
 ‫‪٢‬‬
‫ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر ‪28 ............................................................................................................‬‬
‫ﻟﻴﻠﻲ ﻣﺠﻨﻮن ‪30 .............................................................................................................‬‬
‫آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪31 .............................................................................................................‬‬
‫ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ ‪36 ...............................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم‬
‫اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ‪38 ................................................‬‬
‫ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ‪39 .................................................................................‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪40 ................................................................................................‬‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪42 ...............................................................................................‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪44 ................................................................................................‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪45 ................................................................................................‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪49 ......................................................................................‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪53 .............................................................................................‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪56 .......................................................................................................‬‬
‫اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه ‪59 ....................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ‪61 .......................................................................................‬‬
‫ﻣﻠﻚ اﻟﺸﻌﺮاء اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ‪62 ......................................................................................‬‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺮﺳﻲ‪68 ..............................................................................................‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻣﻦ ‪71 ........................................................................................................‬‬
‫ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي ‪76 .........................................................................................................‬‬
‫ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ‪79 ..........................................................................................................‬‬
‫ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري ‪81 ................................................................................................‬‬
‫ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻛﺎﺷﻲ ‪83 ............................................................................................................‬‬
‫ﻣﺤﺴﻦ ﻫﻤﺪاﻧﻲ ‪86 .........................................................................................................‬‬
 ‫‪٣‬‬
‫ﺷﻌﺮاء دﻳﮕﺮ ‪86 ..............................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬
‫ﺑﺮ رﺳﻲ وﻧﻘﺪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪88 ..........................................................................................‬‬
‫ﻧﻘﺪ وﺑﺮ رﺳﻲ ‪88 ............................................................................................................‬‬
‫ﻧﻘﺪ در ﻧﻈﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب‪89 ..............................................................................................‬‬
‫ﺑﺮ رﺳﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ‪89 ...................................................................................................‬‬
‫اوزان و آراﻳﻪ ﻫﺎي ﺷﻌﺮي در ﻛﻼم وي ‪92 .......................................................................‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ ‪103 .........................................................................................................‬‬
‫ذﻛﺮ رﻣﻮز دﻳﮕﺮ ﻋﺸﻖ ‪103 ..............................................................................................‬‬
‫ﺑﺎرﻳﻚ ﺧﻴﺎﻟﻲ در ﻏﺰل وي ‪107 .......................................................................................‬‬
‫ذﻛﺮاﺻﻔﻬﺎن ‪108 .............................................................................................................‬‬
‫ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﺘﻘﺪﻣﻴﻦ ‪109 .........................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ وﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪115 ...................................................................................‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ‪540 ............................................................................................................‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣ‪Ĥ‬ﺧﺬ ‪542 ..........................................................................................................‬‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ ‪542 ....................................................................................................‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭼﺎﭘﻲ ‪544 .............................................................................................................‬‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻏﺰﻟﻬﺎي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ‪550 .......................................................................................‬‬
 ‫‪٤‬‬

‫‬

‫
   

 

 

 

‬
‫ 
   
  
 ‬ ‫ 
'‪!" # $ %
 &%‬‬
‫ *
) ') "‪.‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد‬
‫وﻳﻚ ﻫﺠﺮي )‪ 981‬ﻫ( در اﺻﻔﻬﺎن ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺤﺼﻴﻼت اﺑﺘﺪاﺋﻲ‪ ،‬اﻳﺎم‬
‫اﺑﺘﺪاﺋﻲ زﻧﺪﮔﻲ را در اﺻﻔﻬﺎن ﺑﺴﺮ ﻛﺮد‪ .‬وي در ﺳﺎل ﻫﺰار وده ﻫﺠﺮي )‪1010‬ﻫ( از‬
‫وﻃﻦ ﻣﺎﻟﻮف ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪ ودر ﺳﺎل ﻫﺰار وﻳﺎزده ﻫﺠﺮي )‪1011‬ﻫ( ﺑﺮ ﮔﻔﺘﺔ ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ‬
‫اﺳﺘﺮآﺑﺎدي ﺑﺮاي ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪه‪ .‬از ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ دﻳﻮان وي ﻛﻪ ﺑﻨﺎم ﮔﻠﺴﺘﺎن‬
‫ﻧﺎز‪،‬اﺳﺖ در ﺑﺎرة زﻧﺪﮔﻲ او اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫وﻃﻨﺶ اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻮد ودر ﻋﻴﻦ ﺷﺒﺎب وﻃﻦ ﺧﻮد را ﺧﻴﺮ ﺑﺎد ﮔﻔﺖ وﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ وي ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪ ﻋﻤﺮ وي ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻪ )‪ (29‬ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻴ‪Ĥ‬ﻣﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻪ ﺑﺮ ﺑﻴﺴﺖ اﻓﺰون ﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻢ‬
‫ﺑﻪ آب ﺧﻀﺮ ﺷﺪ ﺑﺴﺎﻟﻢ روان ﺗﺮ‬ ‫اﺧﺘﺮ‬ ‫ﻫﻨﺪ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫رواﻧﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ده ﺳﺎل اﻣﻮر ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ را اداﻣﻪ داد وﭘﺲ از وﻓﺎت ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻳﻌﻨﻲ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي )‪1021‬ﻫ( ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را‬
‫ﺧﻴﺮآﺑﺎد ﮔﻔﺖ وﺑﻌﺪ از ﻣﺴﺎﻓﺮت دو ﺳﺎل ﻳﻌﻨﻲ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﺳﻪ ﻫﺠﺮي‬
‫)‪ 1023‬ﻫ( ﺑﻪ وﻃﻦ ﻣﺎﻟﻮف ﺑﺎز ﮔﺸﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﻬﺎر ﺳﺎل وي در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ‬
‫وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪1027‬ﻫ( ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ در درﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ آﻣﺪ وﻣﻨﺼﺒﺪار ﻫﺰار‬
‫وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‪،‬وي از ﻣﻨﺼﺒﺪار ﻫﺰار‬
‫وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺒﺪار ﭘﻨﺞ ﻫﺰاري ودو ﻫﺰار ﺳﻮارﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻵﺧﺮ در ﺳﺎل‬
 ‫‪٥‬‬
‫ﻫﺰار وﭼﻬﻞ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ودر آﮔﺮه ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ وﺳﻴﺎﺳﺖ دان ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎن ﺷﺎﻋﺮان وداﻧﺸﻮران ﻛﻪ از اﻳﺮان ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻘﺎم وﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫واﻻي داﺷﺖ‪ .‬ذوق ﺷﻌﺮ از ﺑﭽﮕﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻪ دﻛﻦ در‬
‫درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ وارد ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻚ دﻳﻮان ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ’ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‘ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺑﻪ‬
‫ﻫﻨﺪ آورد‪ .‬اﻳﻦ دﻳﻮان‪ 712 ،‬ﻏﺰﻟﻬﺎي وﻗﺼﻴﺪه اي دارد‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻏﺰﻟﻬﺎي اﻳﻦ دﻳﻮان ﭘﻨﺞ‬
‫ﺗﺎ ﻫﻔﺖ اﺑﻴﺎت دارﻧﺪ وﻫﻴﭻ ﻏﺰﻟﻬﺎي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﺑﻴﺶ از ﺳﻴﺰده اﺑﻴﺎت ﻧﻴﺴﺖ وﻗﺼﻴﺪه‬
‫ﭼﻬﺎرده اﺷﻌﺎر دارد‪.‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻏﺰﻟﻬﺎي دﻳﻮان ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﻫﻔﺖ اﺑﻴﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﺔ ﺧﻄﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺗﺤﺖ ﺷﻤﺎره‬
‫ﺳﻪ ﺻﺪ وﭼﻬﻞ وﻫﺸﺖ )‪ (348‬در ﺷﻌﺒﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ۔ ﻋﻼوه از ﻣﻮزه‬
‫ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ دﻳﮕﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻚ ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل ﺗﺤﺖ ﺷﻤﺎره‬
‫ﻫﻔﺖ ﺻﺪ وﺳﻲ وﺷﺶ)‪ (736‬ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﺪه ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‪ ،‬ﻧﻘﺪ وﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪ ،‬اﺳﺖ واﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﻘﺪﻣﻪ اي وﭘﻨﺞ اﺑﻮاب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ او‪‬ل ﺑﻌﻨﻮان"اﺣﻮال وآﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ" اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ درﺑﺎره اﺳﻢ‪ ،‬وﻻدت‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ در درﺑﺎر ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻔﺮ زﻳﺎرت‪ ،‬ذﻛﺮ ﻣﺮﺗﺒﺔ در درﺑﺎر ﻣﻐﻠﻴﻪ‪ ،‬اﻓﻜﺎروي‪ ،‬وﻓﺎت وي و آﺛﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﻛﻪ از وي ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﻫﻢ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدم واز آﻧﻬﺎ اﺷﻌﺎر را ﺑﻄﻮر‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻘﻞ ﻫﻢ ﻛﺮدم ودر آﺧﺮ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ وﻳﮋﮔﻲ وﺑﺮرﺳﻲ آﺛﺎر ﻣﺼﻨﻒ را ذﻛﺮ‬
‫ﻛﺮدم‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﻓﺼﻞ دو‪‬م ﺑﻌﻨﻮان"اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ"اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻨﺪه ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺤﻴﺪ‪ ،‬وﻻدت وﺷﺠﺮه ﻧﺴﺐ وآﻣﺪن ﺑﻪ دﻛﻦ ﺳﻠﻄﺎن‬
 ‫‪٦‬‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ رﺷﺘﺔ ﺗﺤﺮﻳﺮ آوردم‪ .‬ﻋﻼوه از‬
‫اﻳﻦ ﺟﺪال وﻓﺘﺢ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻮﺷﺘﻢ وزوال ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آوردم‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻓﺼﻞ ﺳﻮ‪‬م ﺑﻌﻨﻮان"ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ" اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ اﺣﻮال وآﺛﺎر وﺑﺮ رﺳﻲ ﻛﻼم ﻣﻠﻚ اﻟﺸﻌﺮاء اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻣﻦ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺮﺳﻲ‪ ،‬ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي‪ ،‬ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺮك‬
‫ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻛﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ ﻫﻤﺪاﻧﻲ ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻬﺎ ﻛﺎﻣﻲ‬
‫ﺷﻴﺮازي‪ ،‬وﺣﺸﻲ ﻛﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻓﻜﺮي‪ ،‬ﻣﻨﺼﻒ‪ ،‬ﺳﺮاج اﻟﺪﻳﻦ ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﺣﺴﻦ ﻋﺴﻜﺮي‪،‬‬
‫ﻓﻜﺮي رازي را ﻓﻘﻂ ﺗﺬﻛﺮه ﻛﺮدم‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﻨﻮان " ﺑﺮ رﺳﻲ وﻧﻘﺪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز"در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ وﺿﺎﺣﺖ ﻧﻘﺪ‬
‫واﻧﺘﻘﺎد وﺑﺮ رﺳﻲ ﻛﻼم ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ وآراﻳﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺷﻌﺮي در ﻛﻼم وي ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ اﻓﻜﺎر واﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎي وي ﺑﻪ رﺷﺘﺔ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﺮ آوردم‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﻨﻮان"ﺗﺪوﻳﻦ وﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز" اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺘﻦ‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﻘﻞ ﻛﺮدم وﺑﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻮازﻧﻪ ﻛﺮدم وﻫﺮ ﺟﺎي ﻛﻪ اﺷﻌﺎر‬
‫ﻛﻢ ﻳﺎ زﻳﺎد ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدم وﻫﺮ ﺟﺎي ﻛﻪ ﺗﻀﺎد ﺣﺮوف ‪،‬ﺗﻀﺎد‬
‫اﻟﻔﺎظ وﺗﻀﺎد ﺷﻌﺮ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد آﻧﻬﺎ را ﻧﺸﺎن داده ام‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﻤﺎره‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎي وي ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪.‬‬
 ‫‪٧‬‬

‫ﺗﻘﺪﻳﻢ وﺗﺸﻜﺮ‬

‫در ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ او‪‬ل ﺣﻤﺪ وﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل را ﺑﺠﺎ ﻣﻲ‬
‫آورم ﻛﻪ ﻣﺎرا ﺗﻮﻓﻴﻖ داده ﻛﻪ از ﻋﻘﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ وﻋﻠﻮم را ﻛﺸﻒ ﻛﻨﻴﻢ وﺑﻌﺪ از‬
‫ﻛﺸﻒ ﻋﻠﻮم آن را ﺑﻴﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﻧﺸﺮ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از آن ﻋﻠﻮم اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺑﻜﻨﻨﺪ وﺑﻌﺪ از ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪ از اﺳﺎﺗﻴﺪ وﻫﻤﻜﺎران ﻫﻢ ﺗﻘﺪﻳﺮ وﺗﺸﻜﺮ ﻋﺮض ﺑﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو از داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻠﻲ ﻣﻮﻻ ﻧﺎ آزاد وﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻛﺎر ﺧﺎﻧﻢ‬
‫دﻛﺘﺮ ﻋﺼﻤﺖ ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﮔﺮوه زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت وي اﻳﻦ ﻛﺎر‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﺳﭙﺎس ﮔﺰارم ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﺎر اﺻﻞ وﺳﻨﮕﻴﻦ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ را‬
‫ﺑﺎ ﺻﺒﺮ وﺑﺮدﺑﺎري ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ وﻣﺘﻦ ﭘﮋوﻫﺶ را ﻣﺤﻘﻘﺎﻧﻪ ودﻟﺴﻮزاﻧﻪ ﻧﻘﺎدي ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر در ﺧﺪﻣﺖ اﺳﺘﺎد ﺑﺰرﮔﻮار ﺳﺮﻛﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻋﺰﻳﺰ ﺑﺎﻧﻮ‬
‫رﺋﻴﺲ ﮔﺮوه زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ وآﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﻮﺧﻴﺰ اﻋﻈﻤﻲ اﺳﺘﺎد ﻳﺎر ﮔﺮوه‬
‫زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻗﻴﺼﺮ اﺣﻤﺪ‪ ،‬داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ‪،‬‬
‫وآﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻣﺼﻄﻔﻲ اﻃﻬﺮ‪ ،‬داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﻘﺪﻳﺮ وﺗﺸﻜﺮ ﻋﺮض‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻫﺮ ﮔﺎه رﻫﻨﻤﺎي ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺤﺘﺮم وﻣﻜﺮم ﭘﺪر ﻣﻦ اﻟﺤﺎج ﻣﺤﻤﺪ ﺻﺎﺑﺮ‪ ،‬وﻣﺎدر‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻦ‪ ،‬ﭘﺪر ﺑﺰرگ اﻟﺤﺎج ﻏﻼم دﻳﻦ وﻣﺎدر ﺑﺰرگ ﻣﻦ وﺑﺮادران ﻋﺰﻳﺰان ﻣﺨﺘﺎر‬
‫اﺣﻤﺪ وزواﻟﻔﻘﺎر اﺣﻤﺪ‪ ،‬ودر ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮاﻫﺮان ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬در ﺧﺪﻣﺖ ﻋﻤﻮ ﻣﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻳﻮب‪،‬‬
‫وﻋﻤﻲ ﻣﻦ‪ ،‬واﺳﺘﺎد دﺑﺴﺘﺎن ودﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻣﻦ آﻗﺎي اﻟﻒ دﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ اﺳﻢ وي را‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﺑﻜﻨﻢ ودر ﺧﺪﻣﺖ ﺧﺎﻧﻢ ﺣﺴﻦ آرا ﺗﻘﺪﻳﺮ وﺗﺸﻜﺮ ﻋﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫و ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺗﺸﻜﺮ در ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮ ﻟﻴﻦ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‪،‬‬
 ‫‪٨‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺟﻨﺎب آﻗﺎي اﺣﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺻﺪر ﺷﻌﺒﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ‪،‬و ﻣﺤﺘﺮم ﺟﻨﺎب آﻗﺎي‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﻳﺪاﷲ ﺷﺮﻳﻒ ﻗﺎدري وﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮ اﺻﻔﻴﺎ ﻛﻮﺛﺮ وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ﺷﺮﻗﻲ داﻧﺶ ﮔﺎه ﻋﺜﻤﺎﻧﻴﻪ‪ ،‬ودر ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﺪا‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﺘﻨﻪ‪ ،‬ودر ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻴﻚ ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل‪ ،‬ودرﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آرﺷﻴﻮ اﻳﺎﻟﺖ آﻧﺪﻫﺮا ﭘﺮدﻳﺶ‪ ،‬ودر ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻛﺘﺒﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ‬
‫اﺳﻢ آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدم ﺳﭙﺎس ﮔﺰارم ﻛﻪ ﻣﺮا ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﻤﻚ ﻛﺮدﻧﺪ وﻛﺎر ﻣﺮا ﺳﻬﻞ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ دوﺳﺘﺎن ﻋﺰﻳﺰ را ﻓﺮاﻣﻮش ﺑﻜﻨﻢ ودر ﺧﺪﻣﺖ آﻗﺎي اﻋﺠﺎز اﺣﻤﺪ‬
‫ﺑﺎﻧﺪي‪ ،‬آﻗﺎي ﺷﻤﺲ اﻟﺤﻖ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﺘﺎب ﺧﺎن‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻘﺼﻮد ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺎه‪ ،‬آﻗﺎي اﺧﺘﺮ‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺎه‪ ،‬آﻗﺎي اﺑﻮ ﺧﻨﺪ ﻇﻬﻴﺮ‪ ،‬آﻗﺎي اﻓﺘﺨﺎر ﻋﻠﻲ ﺟﻌﻔﺮي‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﺨﺘﺎر ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬آﻗﺎي‬
‫ﻋﺎدل‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻤﺮ ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬آﻗﺎي ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻧﻘﻮي‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﺪي رﺿﺎ‪ ،‬آﻗﺎي‬
‫ﻓﺎروﻗﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﺟﻨﻴﺪ اﺣﻤﺪ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻜﻬﻦ دﻳﻦ‪ ،‬آﻗﺎي ﻇﻬﻴﺮ اﺣﻤﺪ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻤﺘﺎز‪ ،‬آﻗﺎي‬
‫ﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬آﻗﺎي ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺎه‪ ،‬آﻗﺎي رﻳﺎض ﻛﻤﺎر ﺗﺸﻜﺮ ﻋﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻗﺪﻣﻲ در اﻳﻦ راه ﻣﻬﻢ ﺑﻮده واﮔﺮ ﺳﻬﻮ‬
‫واﺷﺘﺒﺎﻫﻲ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان وداﻧﺸﻤﻨﺪان‪ ،‬آن را ﺑﻪ‬
‫دﻳﺪه اﻏﻤﺎض ﻧﮕﺮﺳﺘﻪ واز راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ ﻫﺎي اﻳﺸﺎن‪ ،‬ﻣﺎ را ﺑﻲ ﺑﻬﺮه ﻧﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻔﻴﻖ اﺣﻤﺪ‬
 ‫‪٩‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫اﺣﻮال وآﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬

 ‫‪١٠‬‬

‫اﺣﻮال وآﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬

‫در ﻗﺮن ﻫﺸﺘﻢ ﻫﺠﺮي ﻋﻼءاﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﮔﻨﮕﻮ ﺑﻬﻤﻨﻲ زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ را در‬
‫دﻛﻦ ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬ﺑﻌﺪ از دور ﺑﻬﻤﻨﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ دﻛﻦ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻋﺎدل ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺎد ﺷﺎﻫﻲ وﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻋﻼء اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﮔﻨﮕﻮ ﺑﻬﻤﻨﻲ‬
‫در ﺳﺎل ﻫﺰارو ﺳﻴﺼﺪو ﭼﻬﻞ وﻫﻔﺖ ﻣﻴﻼدي )‪1347‬ء( ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪ وﺑﻨﻴﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫ﺑﻬﻤﻨﻲ در دﻛﻦ ﻧﻬﺎد ‪.‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎًﻫﺠﺪه ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوان اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻢ وﺑﻴﺶ ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد‬
‫وﺷﺶ ﺳﺎل ﻋﻨﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﻲ را ﻳﻜﻪ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼء اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ‬
‫ﮔﻨﮕﻮ ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ وﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻬﻤﻨﻲ را ﺑﻪ اوج ﻓﻠﻚ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﻫﻢ ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد‪.‬‬
‫در اواﺧﺮ زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﺎﻟﺘﺪاران اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ‬
‫وﺑﻴﺠﺎﭘﻮر وﺑﺮار ﻋﻠﻢ ﺑﻐﺎوت را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ وﺑﻨﻴﺎن ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ وﻋﺎدل ﺷﺎﻫﻲ وﻋﻤﺎد‬
‫ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻋﻠﻢ ﺑﻐﺎوت ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ اﺳﻢ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻬﻤﻨﻲ را ﻧﻴﺰ از ﺧﻄﺒﻪ‬
‫ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدﻧﺪ وﺑﺠﺎي آﻧﺎن اﺳﻢ ﺧﻮد را در ﺧﻄﺒﻪ داﺧﻞ ﻛﺮدﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺷﻮرش وي ﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎه ﺟﺒﺮاً در ﺳﺎل ﻫﺸﺖ ﺻﺪ وﻧﻮد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي‬
‫)‪898‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ وﻧﻮد ودو ﻣﻴﻼدي )‪1492‬م( ﺑﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺣﻤﺪ آﺑﺎد ﺑﻴﺪر‬
‫وﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﺑﻴﺪر ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد وﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻴﺪر را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ دﻛﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ وﻋﺎدل ﺷﺎﻫﻲ وﻋﻤﺎد ﺷﺎﻫﻲ وﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺬات ﺧﻮد اﻳﺮاﻧﻲ اﻟﻨﺴﻞ ﺑﻮد ودرﺳﺎل ﻫﺸﺖ ﺻﺪو ﻧﻮد‬

‫)‪ (1‬ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﻴﺪ ﺻﺪﻳﻘﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻴﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،‬ص‪.6،5 :‬‬
 ‫‪١١‬‬
‫ودو ﻫﺠﺮي )‪892‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪو ﻫﺸﺘﺎد وﺷﺶ )‪1486‬م( ازﻫﻤﺪان ﺑﻪ‬
‫دﻛﻦ آﻣﺪ وﺑﻪ درﺑﺎر آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوا ي ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺛﺎﻧﻲ رﺳﻴﺪ)‪ .(1‬در درﺑﺎر‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺛﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻬﺰاده ﻧﻮﻋﻤﺮ ﻛﻪ ازﻫﻤﺪان آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻬﺮت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد‬
‫ودر درﺑﺎر ﺑﻬﻤﻨﻲ ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ او را اﻳﺎﻟﺘﺪار ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫ﻣﻘﺮر ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه زﻣﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﻌﻨﻮان اﻳﺎﻟﺘﺪار ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي)‪901‬ﻫ( ﺗﺎ ﻧﻪ ﺻﺪو ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي )‪924‬ﻫ(‬
‫ﻛﺎر ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه راﺗﺤﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﻣﻮﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ درﺑﺎره ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬

‫"ﻣﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺳﻠﻄﺎن را ﺑﻲ رﺿﺎي‬

‫وي وﻣﺘﺼﺮف ﮔﺸﺘﻦ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻧﻤﻚ ﺣﺮاﻣﻲ اﺳﺖ")‪. (2‬‬

‫ﻗﺒﻞ از دور ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ووﻓﺎت ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻫﻤﻪ اﻳﺎﻟﺘﺪاران‬
‫دﻛﻦ ﺷﻮرش ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮده اﻋﻼم ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎري ﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺲ از‬
‫وﻓﺎت ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ در ﺳﺎل ﻧﻬﺼﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر )‪924‬ﻫ( ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫اﻋﻼم ﻛﺮد ودر ﺧﻄﺒﻪ اﺳﻢ ﺧﻮدش را داﺧﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻵﺧﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در‬
‫ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه ﻫﺠﺮي )‪950‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ)‪ .(3‬اﻳﻨﻄﻮر ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه از ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي ﺗﺎ ﻧﻪ ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي )‪ 901‬ﺗﺎ ‪924‬ﻫ(‬
‫ﺑﺤﻴﺚ اﻳﺎﻟﺘﺪار واز ﻧﻪ ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي ﺗﺎ ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه ﻫﺠﺮي )‪ 924‬ﺗﺎ‬
‫‪950‬ﻫ( ﺑﺤﻴﺚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎر زﻣﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ‪.‬ﺑﻌﺪ از‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‪،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،85‬ص ‪.68‬‬
‫)‪ (2‬ﻗﺎدر ﺧﺎن ‪،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎ ﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ﻣﻄﺒﻊ ﺻﺪﻳﻘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،1888 ،‬ص‪.72:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،.6:‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮ ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬داراﻟﻄﺒﻊ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻴﻪ‪1924 ،‬ء‪،‬ص‪ ،75:‬ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﻴﺪ ﺻﺪﻳﻘﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻴﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،‬ص‪.31:‬‬
 ‫‪١٢‬‬
‫وﻓﺎت ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪ ،‬ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه واﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻋﻨﺎن‬
‫اﻳﺎﻟﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ وﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻬﺎ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺮ‬
‫ﺗﺨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺟﻠﻮس ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ دور زرﻳﻦ ﺗﺮﻳﻦ دور زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ در ﻫﻤﻴﻦ دور از اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد آﻣﺪ‪.‬‬

‫ذﻛﺮ اﺳﻢ واﻟﻘﺎب وﺧﻄﺎب وﺗﺨﻠﺺ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‪:‬‬

‫در ﻋﻬﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻋﻠﻤﺎء‪ ،‬ﻓﻀﻼء وﺷﻌﺮاء ﻛﻪ از اﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد آﻣﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ وﻣﻘﺎم واﻻي داﺷﺖ‪.‬‬
‫اوراق ﺗﺬﻛﺮه وﺗﻮارﻳﺦ ﺧﺒﺮ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﻢ ﻣﺸﺎر ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻨﺪرج ﺷﺪه اﺳﺖ‪" :‬ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ‬
‫اﻣﻴﻦ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ")‪".(1‬اﺳﻢ ﺷﺮﻳﻔﺶ ﻣﻴﺰا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﺳﺖ")‪" ،(2‬ﻧﺎﻣﺶ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﺳﺖ")‪.(3‬‬
‫از اﻳﻦ ﺣﻮاﻟﻪ ﺟﺎت ﻋﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﻢ وي ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﺗﺎرﻳﺦ وﺗﺬﻛﺮه ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ اﺳﻢ ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪،‬ﺑﺎ اﺳﻢ‬
‫ﺷﺮﻳﻔﺶ "ﺳﻴﺎدت ﭘﻨﺎه")‪ (4‬و" آﺻﻒ دوران")‪ (5‬ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ وروح اﻣﻴﻦ وروح‬
‫اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺨﻠﺺ ﻛﺮده ﺑﻮد)‪.(6‬‬

‫ﻧﻴﺎ دواد ﻫﻤﻪ ﻧﺴﺨﻬﺎي ﻋﻴﺒﺎ را‬ ‫ﻧﻮﺷﺖ روح اﻣﻴﻦ ﻧﺴﺨﻬﺎي ﺟﺎن دارد‬

‫)‪ (1‬ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﻃﻴﻔﻮري اﻟﺒﺴﻄﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮕﺤﻴﺪرآﺑﺎد‪،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪،213‬‬
‫ص‪ ،363:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪، 558 :‬ﻣﺎﺛﺮاﻻﻣﺮاﺟﻠﺪ ﺳﻮم ‪،‬ص ‪.413:‬‬
‫)‪ (2‬ﻣﺮزا ﻃﺎﻫﺮ ﻧﺼﺮآﺑﺎدي‪ ،‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮاﺑﺎدي‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ارﻣﻐﺎن ﻃﻬﺮان‪1317 ،‬ﻫ‪ ،‬ص‪.56:‬‬
‫)‪ (3‬ﻧﻮر اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪،162‬ص ‪.224 :‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ،361،363:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ،558 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬اداره ارﺷﻴﻮدوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪،23‬ص‪.258 ،250 :‬‬
‫)‪ (5‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ،585 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،110 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫ادارة ارﺷﻴﻮدوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،‬ص‪.263 :‬‬
‫)‪ (6‬اﺣﻤﺪ ﮔﻠﭽﻴﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‪1369 ،‬ﻫ‪ ،‬ص‪.476 :‬‬
 ‫‪١٣‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﻜﻨﺪ ﭼﻮن ﺳﺮاغ ﻣﺎ‬ ‫ﺧﻮد در ﺳﺮاغ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﺮاﮔﺎﻫﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬

‫وﻻدت ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ وﺳﻔﺮ ﻫﻨﺪ وي‪:‬‬

‫درﺑﺎره ﺳﻦ وﺗﺎرﻳﺦ وﻻدت‪ ،‬ﺗﺬﻛﺮه وﺗﻮارﻳﺦ ﻧﮕﺎرﺧﺎﻣﻮش اﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﻣﺜﻨﻮي‬

‫’ﺷﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‘‪ ،‬ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ذﻛﺮ ﺳﻔﺮ ﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪:‬‬

‫ﻓﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫اﻣﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎﻣﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻪ ﺑﺮ ﺑﻴﺴﺖ اﻓﺰون ﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻢ‬

‫ﺑﻪ آب ﺧﻀﺮ ﺷﺪ ﺑﺴﺎﻟﻢ روان ﺗﺮ‬ ‫رواﻧﻢ ﻛﺮد ﺳﻮ ي ﻫﻨﺪ اﺧﺘﺮ‬

‫از اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﻋﻴﺎن اﺳﺖ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﻤﺮش ﺑﻴﺴﺖ‬
‫وﻧﻮ ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺳﺎل‬
‫دﻳﮕﺮ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﻳﺎزده ﻫﺠﺮي)‪1011‬ﻫ( ﺑﺮاﺋﻲ ﻋﻬﺪۂ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪه)‪.(1‬‬
‫ازا اﻳﻦ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ واﺿﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﻴﺎدت ﭘﻨﺎه ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد وﻳﻚ ﻫﺠﺮي ) ‪981‬ﻫ( در اﺻﻔﻬﺎن ﺷﻬﺮ ﺳﺘﺎن ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﻮد)‪ .(2‬از اﻋﻴﺎن ﺳﺎدات اﺻﻔﻬﺎن اﺳﺖ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﺴﺎدات ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن)‪ .(3‬ﺑﺎ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻫﻢ در اﺻﻔﻬﺎن ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺗﺬﻛﺮه وﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻢ ﭘﺪرش‬
‫ﺑﺰرﮔﻮارﻧﻨﻮﺷﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد‬
‫ﻫﺠﺮي )‪981‬ﻫ( در ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻨﺎم ﺷﻬﺮ ﺳﺘﺎن وﻻدت ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ذﻛﺮ ﻣﻴﺮ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﺻﻼﺋﻲ وﻣﺮزا رﺿﻲ‪:‬‬
‫ﻋﻤﻮي ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﺻﻼﺋﻲ در ﻋﻬﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪،‬ص ‪.58:‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪.360 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﻴﺪ ﻏﻼم ﻣﺘﻔﻖ ﺧﺎن‪ ،‬ﻛﻠﻜﺘﻪ‪1890 ،‬ء‪ ،‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮا‪ ،‬ص‪.413 :‬‬
 ‫‪١٤‬‬
‫اﻳﺮان ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي اول ﺻﺪر ﻋﺮاق وﻣﺎزﻧﺪران ﺑﻮد ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ‬
‫ﺻﺪارت ﻋﺮاق وﻣﺎزﻧﺪران ﺑﺮادر زاده ﻣﻴﺮزا رﺿﻲ را ﻣﻌﻤﻮر ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻣﻴﺮزا ﺗﻘﻲ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮزا رﺿﻲ در رﺷﺘﻪ داﻣﺎدي ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ﮔﺸﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺑﺎﻵﺧﺮ ﻣﻴﺮزا رﺿﻲ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ ﻫﺠﺮي)‪1026‬ﻫ( داﻋﻲ اﺟﻞ‬
‫را ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﭘﺲ از وﻓﺎﺗﺶ ﭘﺴﺮش ﺻﺪر اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻳﻌﻨﻲ دﺧﺘﺮ زادۂ ﺷﺎه ﻋﺒﺎس‬
‫ﺻﻔﻮي را ﺑﺮاﺋﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﺼﺐ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺻﺪر اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﻤﺴﻦ ﺑﻮد ﻟﺬا‬
‫اﻣﻮر ﻧﻈﻢ وﻧﺴﻖ ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﻪ ﺑﺮادر زاده ﻣﺮزا رﺿﻲ ‪،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮزا رﻓﻴﻊ را ﺳﭙﺮد ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮزا رﺿﻲ ﻧﻴﺰ داﻣﺎد ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ﺷﺪ)‪.(2‬‬

‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬

‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ درﺳﺎل ﻫﺰار وده ﻫﺠﺮي )‪1010‬ﻫ( ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﺳﻮال اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ؟ ﭘﺲ از ﺗﺮك وﻃﻦ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد رﺳﻴﺪ ﻳﺎ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮﻫﻨﺪ‬
‫ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻃﺎﻫﺮ ﻧﺼﺮ اﺑﺎدي در ﺗﺬﻛﺮه ﺷﻌﺮاء در ﺑﺎرۂ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در اﻳﺎم ﺟﻮاﻧﻲ رواﻧﻪ ﻫﻨﺪ ﺷﺪه ودرﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺑﺎر ﻳﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺻﺎﺣﺐ ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮآﺑﺎدي ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"او در آن ﺷﺒﺎب رواﻧﻪ ﻫﻨﺪ ﺷﺪه در ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮﺑﺎدﺷﺎه ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻬﻢ رﺳﺎﻧﻴﺪه ﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮﺟﻤﻠﮕﻲ ﺳﺮ ﻓﺮازﺷﺪ")‪.(3‬‬
‫ﻣﻮﻟﻒ ﻣﺎﺛﺮ اﻻﻣﺮاء رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻴﺰده‬
‫ﻫﺠﺮي )‪1013‬ﻫ( از وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ﺗﺸﺮﻳﻒ آورد ودر درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه ﻣﻘﺎم واﻻي ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮا‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﺳﻮم‪ ،‬ص‪.414 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮا ﺟﻠﺪ ﺳﻮم‪ ،‬ص‪.412 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ اﺑﺎدي‪ ،‬ص‪.56 :‬‬
 ‫‪١٥‬‬
‫"ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﻪ ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﺳﻨﻪ ‪1013‬ﻫ ﻫﺰار وﺳﻴﺰده‬
‫ﻫﺠﺮي از ﻋﺮاق ﺑﻪ دﻳﺎر دﻛﻦ وارد ﮔﺸﺘﻪ")‪.(1‬‬
‫درﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻧﺎﻣﺶ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﺳﺖ وﻗﻄﺐ اﻟﻤﻠﻚ اورا ﻣﻴﺮﺟﻤﻠﻪ ﺧﻄﺎب‬
‫)‪(2‬‬
‫داده ﻣﺪت ده ﺳﺎل ﻣﺪار ﻋﻠﻴﻪ او ﺑﻮد وﺻﺎﺣﺐ ﺳﺎﻣﺎن ﺷﺪه"‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ در ﺳﺎل ﻫﺰار ﻳﺎزده‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻫﺠﺮي )‪1011‬ﻫ( ﺑﺮاي ﻋﻬﺪ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪ"‬
‫از اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﺳﺎل ﻫﺰار وده ﻫﺠﺮي )‪1010‬ﻫ(‬
‫ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪ‪.‬‬
‫از ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ واﺿﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ درﺳﺎل ﻫﺰار وده ﻫﺠﺮي‬
‫)‪1010‬ﻫ( ﺑﻪ دﻳﺎر دﻛﻦ آﻣﺪ ودر درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وارد ﺷﺪ‪ .‬در ﺑﻴﺎن ﻣﺸﺎر‬
‫اﻟﻴﻪ ﻛﻪ ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي در ﺗﺬﻛﺮه ﺧﻮدش ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮن ﻛﻪ اول در آن‬
‫اﻳﺎم ﻛﻪ ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪاﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪه ﺑﻮد ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوا ﻣﻐﻞ اﻛﺒﺮ ﺑﻮد دوم در در ﺑﺎر ﻫﺎي‬
‫ﻣﻐﻮل ﻫﻴﭻ ﻣﻨﺼﺐ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﮕﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﺑﻴﺎن دوم ﻛﻪ ﻣﺼﻨﻒ ﻣﺎﺛﺮ اﻻﻣﺮاء‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﻗﺪﻳﻢ وﺟﺪﻳﺪ ﻣﺘﻔﻖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ذﻛﺮ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪن ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺒﺎب ﻧﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ درﺳﺎل ﻫﺰار وده ﻫﺠﺮي )‪1010‬ﻫ( ﺗﺮك‬
‫وﻃﻦ ﻛﺮد وﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد رﺳﻴﺪ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ اﻟﻒ ﺧﺎن‬

‫)‪ (1‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮاﻻﻣﺮا ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ص‪.414 :‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص ‪.224 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.58:‬‬
 ‫‪١٦‬‬
‫وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد وﺑﺮاﺋﻲ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ اﺳﻤﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن‬
‫ﭘﻴﺶ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎﻻﺧﺮ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﻳﻌﻨﻲ در ﺳﻨﻪ ﻫﺰار وﻳﺎزده ﻫﺠﺮي )‪1011‬ﻫ( ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﻮا ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ’ﻣﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻣﻦ‘ ووﻓﻮر ﻛﻤﺎﻻت ﺧﻮدش وﺷﻤﻴﻢ‬
‫اﺧﻼﻗﺶ وﻓﻀﻞ وﻫﻨﺮ ﻣﻨﺪي ﺧﻮدش ﺑﺮاﺋﻲ ﻋﻬﺪ ’ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‘ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ اﻟﻒ ﺧﺎن ﻣﻠﻚ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﻒ ﺧﺎن ﻣﻠﻚ‬
‫درﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪1008‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ﭘﺲ از وﻓﺎﺗﺶ اﻣﻮر ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﮕﻲ‬
‫را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎرﺿﻲ ﺳﻮري راؤ اﻧﺠﺎم داده ﺑﻮد)‪.(1‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻮﻓﻮر ﻛﻤﺎﻻت ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻣﻮر دﻳﻮاﻧﻲ وﻛﻔﺎﻟﺖ ﺳﺮﻛﺎر ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ‬
‫ورﻋﺎﻳﺖ رﻋﺎﻳﺎ وﺳﭙﺎﻫﻲ از ﻫﻤﻪ ﻓﻀﻼء‪ ،‬وزراء‪ ،‬ﺷﻌﺮاء‪ ،‬ادﺑﺎء واﻣﺮاء ﻣﻤﺘﺎز ﺑﻮد‪ .‬ودر‬
‫درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻘﺎم واﻻي داﺷﺖ واﻣﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﺎ دﻗﺖ وﻛﻨﺠﻜﺎو اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺟﺎ وﻣﺮﺗﺒﻪ واﻻي ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻪ ﻓﻘﻂ اﻣﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﺨﻮﺑﻲ اﻧﺠﺎم داده ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻮده‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﻌﺎدات‬
‫ﻋﺎﻟﻲ درﺟﺎت واﻛﺎﺑﺮ اﻳﺮان را ﻛﻪ وزارت از ﻧﺎﺻﻪ اﻳﺸﺎن ﻻﻣﻊ ﺑﻮد ﺟﻬﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﺼﺐ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻤﻴﺎ اﺛﺮ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن در آوردﻧﺪ ﺑﺎﻻﺧﺮﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻮﻓﻮر ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮد از‬
‫ﻫﻤﻪ ﺳﺎدات ودﻳﮕﺮ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻛﻪ در درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻤﺘﺎز ﺑﻮده وﻣﻨﻈﻮر اﻧﻈﺎر‬
‫ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪ واز ﻗﺎﻣﺖ ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﺶ ﺑﺮاﺋﻲ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﮕﻲ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪه‬
‫ودرﺳﺎل ﻫﺰار وﻳﺎزده ﻫﺠﺮي )‪1011‬ﻫ( ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮﻓﺮازﮔﺸﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"ﻫﻴﭻ ﻛﺲ از اﻧﺒﺎي روز ﮔﺎرﺑﺎ وي ﺧﻴﺎل ﻣﺴﺎوات ﺑﺮ ﻟﻮح‬
‫ﺿﻤﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ داﺷﺖ وﺑﺎﻟﺠﻤﻠﻪ آن وزﻳﺮي ﻧﻈﺮ درﻋﻬﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺨﻠﻌﺖ و زارت وﺧﻄﺎب ﻣﻴﺮﺟﻤﻠﻪ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ‪،‬ص ‪.559 :‬‬

 ‫‪١٧‬‬
‫ﺳﺮﻓﺮاز و ﻣﻤﺘﺎز ﮔﺸﺖ")‪.(1‬‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪" .‬ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻮﻓﻮر ﻛﺎرداﻧﻲ ﻣﻤﺘﺎز ﺑﻮد وﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﻗﺎﻣﺖ ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﺶ ﺑﺨﻠﻌﺖ وزارت وﺟﻤﻠﺔ اﻟﻤﻠﻜﻲ‬
‫آراﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ")‪.(2‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﻣﺜﻨﻮي ﺧﻮدش "ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو"ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ‬
‫ﺟﻤﻠﮕﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬
‫ز ﺧﻮا ﻫﻴﻢ ﭼﺸﻢ دل ﺑﻴﺪار ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﭘﺲ از ﺳﺎﻟﻢ دوﻟﺖ ﭘﺎ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﻋﺰﻳﺰﺗﺮ ﮔﺮدﻳﺪ وﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺟﻠﻮس ﻧﻤﻮد واﻣﻮر ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﺎ دﻗﻴﻖ وﻛﻨﺠﻜﺎؤ اداﻣﻪ‬
‫داد‪ .‬ﻗﻠﻢ دان ﻣﺮﺻﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﻤﺮوارﻳﺪ وزﻣﺮد وﻳﺎﻗﻮت آراﺳﺘﻪ ﺑﻮد اﻳﻦ ﻗﻠﻢ دان ﻫﻴﭻ از‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ وﺑﻪ وزراء ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻜﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪه‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻠﻢ را ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﺪ ﺛﺮﻳﺎ‬
‫ازاوج آﺳﻤﺎن ﺑﺮ زﻣﻴﻦ آورده اﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ داده ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺆﻟﻒ ﺣﺪاﺋﻖ‬
‫اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"و ﻗﻠﻢ دان ﻣﺮﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﺠﻮاﻫﺮ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺗﺰﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ودرﻫﻴﭻ‬
‫او آن ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﺑﻪ وزراء ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻘﺎم ﻧﺮﺳﻴﺪ")‪.(3‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺧﻮدش را در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه رﺷﺪ داد‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻛﺸﺖ وﻛﺎر ﻫﺎي دﮔﺮ را ﻧﻴﺰاﻧﺠﺎم داد‪ .‬دﺳﺖ ﻣﺰد‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ دو ﻟﻚ ﻫﻮن ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻴﺴﺖ ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ او ﻋﺎﻳﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪،‬ص ‪.361 :‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص ‪.559 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪاﺋﻴﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ،361 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ‪ ،‬ص ‪.560 :‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.560 :‬‬
 ‫‪١٨‬‬
‫ذﻛﺮ ﺑﺰم آراﺳﺘﻦ آﺻﻒ دوران واﺳﺘﺪﻋﺎ ﺑﺮ ﻗﺪوم ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن‪:‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺪت ﻫﻔﺖ ﺳﺎل ﻳﻌﻨﻲ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﺠﺪه ﻫﺠﺮي )‪1018‬ﻫ( ﻣﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺰﻣﻲ ﻋﻴﺶ وﻋﺸﺮت آراﺳﺖ وﺟﻮاﻫﺮ ﻋﻘﺪﻳﺖ را ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻧﻬﺪ‬
‫وﺑﻮﻗﺖ ﻣﺤﻔﻞ ﺧﻮد ﺑﻨﻈﺮ اﺷﺮف در آورد وﺳﺮ اﻧﺠﺎم اﺳﺒﺎب ﻋﻴﺶ وﻋﺸﺮت را‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺰل ﺑﭙﺎي ﻫﻔﺖ رﻧﮓ زﻳﺐ وزﻳﻨﺖ داده از ﺧﺪﻣﺖ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن‬
‫اﺳﺘﺪﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدﮔﻲ ﺷﻤﺎ در ﺑﺰم ﻋﻴﺶ وﻋﺸﺮت ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اﺳﺘﺪﻋﺎي ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ را درﺟﻪ ﻗﺒﻮﻟﻴﺖ داد‪ .‬ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫اﺳﺒﺎب ﺑﺰم را اﻳﻨﻄﻮر اداﻣﻪ داد ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﺑﺰﻣﻲ در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه اﻳﻦ‬
‫ﻃﻮر آراﺳﺘﻪ ﻧﺸﺪه‪ .‬ﻫﻤﻪ ارﻛﺎن دوﻟﺖ در ﺑﺰم آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎدت ﭘﻨﺎه ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﮕﺴﺘﺮدن ﭘﺎي اﻧﺪاز ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﺗﻤﺎم ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺰل را ﺑﺰر ﺑﻔﺖ‪ ،‬اﻃﻠﺲ‪ ،‬ﻣﺨﻤﻞ‪،‬‬
‫وﻣﺸﺠﺮ رﺷﻚ ﻓﺮﻣﺎﺋﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻣﺮاء‪ ،‬ﺷﻌﺮاء‪ ،‬ادﺑﺎء وداﻧﺸﻮران ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺠﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮﻛﺎن ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان وﺷﺠﺎﻋﺖ ﻛﻴﺶ وﻏﺮﻳﺒﺎن دوﻟﺖ ﺧﻮاه‪ ،‬ﺧﻴﺮ اﻧﺪﻳﺶ دﻛﻨﻲ‬
‫وﺣﺒﺸﻲ ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺶ ﻛﻤﺮ ﺧﺪﻣﺖ ﮔﺎري ﺑﺮ ﻣﻴﺎن ﺟﺎن ﺑﺴﺘﻪ دو روﻳﻪ ﺻﻒ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‬
‫وﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺮﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﺗﺸﺮﻳﻒ آورد‪ .‬ﻧﺪﻣﺎي ﻣﺠﻠﺲ وﺷﻌﺮاء ﻓﺼﻴﺢ اﻟﺒﻴﺎن‬
‫ﭼﻮن ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ وﺟﻮاﻫﺮ ﻧﻈﻢ وﻧﺜﺮ در ﻣﺠﻠﺲ ﻧﺜﺎر ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻐﻤﻪ ﺧﻮان ﻧﻐﻤﻪ ﻫﺎ ي‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺳﺮودﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺧﺎص وﻋﺎم در اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺮﻳﻚ ﺷﺪ واز ﻋﻴﺶ وﻋﺸﺮت ﺑﺰﻣﻲ‬
‫ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻮي ﻋﻄﺮ از ﻫﺮ ﺟﺎ ﭼﻮن ﮔﻠﺴﺘﺎن ارم ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﻫﺮ ﺧﺎص وﻋﺎم‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﮔﻼب وﻋﻄﺮ ﺷﻌﺮي ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻼب اﻓﺸﺎن وﻣﺸﻚ اﻧﺪوده ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫اﻟﻮده‬ ‫ﻋﺒﻴﺮ‬ ‫ﻫﺎ‬ ‫ﮔﺬر‬
‫ﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺰم ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻦ زﻳﻨﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺜﺎر ﻣﻘﺪم ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن را ﺑﺮ ﻃﺒﻖ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ادارة آرﺷﻴﻮ دوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،‬ص‪ ،264 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.587 :‬‬
 ‫‪١٩‬‬
‫اﺧﻼص ﻧﻬﺎد ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻫﺎ را ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ از ﻧﻈﺮ اﻧﻮر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻴﺸﻜﺸﻬﺎ ﺳﻲ ﺗﺎ‬
‫اﺳﭗ ﻋﺮﺑﻲ وﻋﺮاﻗﻲ ﻧﮋاد ﺑﺎ زﻳﻦ ﻣﺮﺻﻊ‪ ،‬ﺑﻴﺴﺖ زﻧﺠﻴﺮ ﻓﻴﻞ ﻛﻮه ﭘﻴﻜﺮ‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﻤﺮ زرﻳﻦ‬
‫ﺑﺎ ﭼﻬﺎرده ﻗﺮص ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﺑﺠﻮاﻫﺮ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﺰﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﻫﻮن ﺧﺮچ‬
‫آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ آﺋﻴﻨﻪ ﻣﺪور از ﺑﻠﻮر ﺻﺎف‪ ،‬ﭼﻬﺎرده ﻣﺼﺤﻒ وﻛﺘﺎب ﻏﻼف ﻣﺮﺻﻊ‬
‫ﺧﻮش ﺧﻂ ودوﻳﺴﺖ ﻋﺪد ﻟﻨﮕﺮي ﻏﻮري ﺧﻮش ﻗﻤﺎش ودوﻳﺴﺖ ﻋﺪد ﺷﺎل ﻛﺸﻤﻴﺮي‪،‬‬
‫ﭼﻬﺎر ده ﺧﻮان‪ ،‬ﺳﻲ ﺟﻮره ﻗﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺳﻲ ﻋﺪد ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻪ ﻋﺪد ﻃﺒﻖ ﻣﻤﻠﻮ از ﺟﻮاﻫﺮ‬
‫ﺷﺎﻫﻮار ودﻳﮕﺮ ﺗﺤﺎﺋﻒ وﻫﺪاﻳﺎي ﺑﺮي وﺑﺤﺮي)‪.(1‬‬
‫اﻟﻘﺼﻪ ﭼﻮن ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﻗﺪس ﮔﺬراﻧﻴﺪه‪،‬‬
‫ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن از اول ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﻇﻬﺮ ﺑﺎ اﻋﻴﺎن ﺣﻀﺮات وارﻛﺎن دوﻟﺖ ﺑﻌﻴﺶ وﻋﺸﺮت‬
‫اﺷﺘﻌﺎل ﻧﻤﻮدﻧﺪ)‪.(2‬‬
‫آﺻﻒ دوران ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻗﺼﻴﺪه ﺧﻮاﻧﺎن وﻣﺪح ﮔﻮﻳﺎن‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮان‪ ،‬ﻧﻐﻤﻪ‬
‫ﺧﻮان ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ را از ﻓﻴﺾ ﻋﺎم اﻧﻌﺎم واﻛﺮام ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﺧﺎﻗﺎن‬
‫زﻣﺎن در وﻗﺖ اﻧﺼﺮاف ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬آﺻﻒ دوران ﺳﻴﺎدت ﭘﻨﺎه ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻮازش ﻧﻤﻮد واز ﻛﻤﺎل ﻟﻄﻒ ﭼﺎدري از روي ﺧﺎص از ﻛﺘﻒ ﺑﺮداﺷﺖ وﺑﺮ دوش‬
‫ﺳﻴﺎدت ﭘﻨﺎه ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻓﻴﻞ وﭘﻨﺞ ﺗﺎ اﺳﭗ ﻋﺮﺑﻲ‬
‫ﻧﮋاد ﺑﺎ ﺳﺎز وﻟﺠﺎم وﺑﺮاق ﻣﺮﺻﻊ ﺑﻪ آﺻﻒ دوران داد واﺳﭙﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻃﻮﻳﻠﻪ ﭘﻴﺸﻜﺶ‬
‫ﺑﻮد ﺳﻮار ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺷﺪ وﺑﻪ دوﻟﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻌﺎودت وﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻧﻤﻮد)‪.(3‬‬

‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﺤﻴﺚ ﺳﭙﺎه ﺳﺎﻻر در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ،362 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ اداره آرﺷﻴﻮ دوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،‬ص‪:‬‬
‫‪ ،264‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.587 :‬‬
‫)‪ (2‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪.363 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ،363 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ اداره آرﺷﻴﻮ دوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ‪ ،‬ص‪.265 :‬‬
 ‫‪٢٠‬‬
‫آﺻﻒ دوران ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ اﻣﻮر ادﺑﻲ وﺳﻴﺎﺳﻲ وﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫اداﻣﻪ داده ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺳﭙﻪ ﺳﺎﻻر ﺑﺎ ﻋﺰم ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﺗﺎب راﺟﻪ دﺳﺘﻴﺮ در ﺳﺎل ﻫﺰار‬
‫وﻧﻮزده ﻫﺠﺮي )‪1019‬ﻫ( ﻋﻠﻢ ﺑﻐﺎوت ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد ﺑﺮاي ﻓﺮو رﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺑﻐﺎوت ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ‬
‫اﻣﻴﻦ آﻣﺎده ﺷﺪ‪ .‬ووي ﺑﺎ ﺳﻴﺪ ﺣﻮاﻟﻪ دار واﻣﺠﺪ اﻟﻤﻠﻚ وﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از ﺣﻮﻟﻪ داران را‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﺑﺮد وﺑﻪ ﻛﻨﺎر وﻻﻳﺖ دﺳﺘﻴﺮ در آﻣﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن آﮔﺎه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺗﺴﺨﻴﺮآن ﻛﻔﺮ آﺑﺎد ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﻓﺮاوان ﺑﻌﺰم اﺳﺘﺨﻼص ﺑﻼد‬
‫ﻛﻔﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد وﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺮﻛﺎن را داﺧﻞ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﻜﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺧﺎﻗﺎن‬
‫زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﺳﺮﻓﺮاز ﻓﺮﻣﻮد وﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﻓﺮاوان از دار‬
‫اﻟﺴﻠﻄﻨﺖ ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﭙﺎه ﺑﺴﺮ ﺣﺪ دﺳﺘﻴﺮ رﺳﻴﺪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﭼﻨﺪ‬
‫روز از ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺗﻮﻗﻒ ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﺳﭙﺎه زﻳﺮ وزﺑﺮ دﺳﺖ ﺧﺎن‪ ،‬ﺧﻴﺮات ﺧﺎن‪ ،‬اﻋﺘﺒﺎر ﺧﺎن‬
‫واﻣﺠﺪ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﺎ او ﻣﻠﺤﻖ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ وﺑﻌﺪ از اﺟﺘﻤﺎع ﺳﭙﺎه ﺑﻪ ﺳﻮي ﻧﺎﺣﻴﻪ دﺳﺘﻴﺮﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮﺗﺎب راﺟﻪ ﺗﺎب ﺟﺪال ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬وي ﻗﺒﻞ از ﺳﭙﺎه اﺳﻼم‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان واﻣﻮال ﺧﻮد‬
‫را ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎﺧﺖ وﺧﻮد روز وﺷﺐ در ﺟﻨﮕﻠﻲ ﺑﺴﺮ ﻣﻲ ﺑﺮد واﻳﻨﺠﺎ ﭼﻮن ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ‬
‫اﻣﻴﻦ ﺑﻮﻻﻳﺖ دﺳﺘﻴﺮ رﺳﻴﺪ وﭘﺮﮔﻨﻪ ﻣﻠﻨﮕﻮر وﻣﻨﺪﻳﺮ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن وﻻﻳﺖ ﻛﻔﺎر ﺑﻮد وﻗﻠﻌﻪ در‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺘﺎﻧﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﺲ ازﺳﻜﻮﻧﺖ ﻳﻚ ﻣﺎه وﺟﻨﮓ وﺟﺪال ﻧﺎﺣﻴﻪ دﺳﺘﻴﺮ وﻧﻮاح ﻫﺎي‬
‫وي را ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻛﺮد وﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺎز ﮔﺸﺖ)‪.(1‬‬

‫رﺣﻠﺖ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺎ ﺳﻲ وﺳﻪ ﺳﺎل زﻣﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را در‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ واﻣﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪي وداﻧﺸﻮري اداﻣﻪ داده ﺑﻮد‪ .‬در دور‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ وي اﻣﻦ واﻣﺎن رو ﻧﻤﻮد وﻣﺮدﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اداره آرﺷﻴﻮ دوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ‪ ،‬ص‪.265 :‬‬
 ‫‪٢١‬‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وي زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ را ﺑﻲ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ ﻓﺎم ﺣﺮام ﻣﻲ داﻧﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎده روح اﻓﺰا در ﻣﺰاج وي‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺳﻢ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻃﺮاوت ﺑﻬﺎر ﺣﻴﺎﺗﺶ از ﺳﻤﻮم ﭘﮋ ﻣﺮدﮔﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ واﺳﺒﺎب‬
‫ﻣﺮض در ﻋﺮض دو روز ﻗﻮي ﮔﺸﺘﻪ وﺿﻌﻒ ﻛﻠﻲ ﺑﺮ ﻣﺰاج ﺷﺮﻳﻔﺶ ﻛﺎﻣﺮان ﺷﺪه ودر‬
‫ﺻﺒﺢ ﺷﻨﺒﻪ ﻫﻔﺪﻫﻢ ذﻳﻘﻌﺪ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ ﻫﺠﺮي )‪1020‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ)‪.(1‬‬

‫ذﻛﺮ ﺟﻠﻮس ﺣﻀﺮت ﻇﻞ اﻟﻬﻲ‪:‬‬

‫ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻇﻞ اﻟﻬﻲ‪ ،‬ﺑﺮادرزاده وي ﺑﺮ ﺗﺨﺖ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻠﻮه اﻓﺮوز ﺷﺪ وزﻣﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻇﻞ اﻟﻬﻲ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮادر زاده ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻢ راز ﺣﻴﺎت‬
‫ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻴﮕﻢ ﻛﻪ دﺧﺘﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ وﺻﻴﺖ ﻣﺮﺣﻮم ﺳﻠﻄﺎن‬
‫ﻣﺬﻛﻮره‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ و ﺳﻴﺎدت ﭘﻨﺎه ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ اﺳﺘﺮ آﺑﺎدي‬
‫ﻗﺼﻴﺪه اي ﻧﻮﺷﺖ ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺟﺎﻣﻲ ﻣﻲ ﻓﺸﺎﻧﻢ ﭘﻴﺶ ﺟﺎﻧﺎن ﻧﻮي‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎز ﺑﺴﺘﻢ ﻋﻬﺪ وﭘﻴﻤﺎن ﻧﻮي‬

‫ذﻛﺮ رﺧﺼﺖ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ وﻃﻦ ﻣﺎﻟﻮف‪:‬‬
‫در اﻳﻦ اﻳﺎم ﺣﺎﻻت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺳﺎز ﮔﺎر ﻧﺒﻮد ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﺎه در ﻣﺎه رﺑﻴﻊ اﻻول ﺳﻨﻪ ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي )رﺑﻴﻊ اﻻول ‪1021‬ﻫ( اﺳﺘﺪﻋﺎي‬
‫رﺧﺼﺖ زﻳﺎرت اﻣﺎم ﺟﻦ واﻧﺲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﺮﺿﻲ وي ﺑﻪ درﺟﻪ ﻣﻮاﻓﻖ رﻓﺖ وزاد راه ده‬
‫ﻫﺰار ﻫﻮن ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺐ ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎده ﻧﻤﻮدﻧﺪ)‪.(3‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اداره آرﺷﻴﻮ دوﻟﺘﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ‪ ،‬ص‪.268 :‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،117:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪراﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪27:‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را ﺷﻌﺮ رﺑﺎﻋﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص ‪.363 :‬‬
 ‫‪٢٢‬‬
‫ﻣﻮﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻛﻪ در ﺻﻴﻐﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت‪ ،‬اداره ارﺷﻴﻮ اﻳﺎﻟﺖ‬
‫اﻧﺪره ﭘﺮدﻳﺶ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ ،‬رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬

‫"و در رﺑﻴﻊ اﻻول ﺳﻨﻪ اﺣﺪي وﻋﺸﺮﻳﻦ واﻟﻒ)‪1021‬ﻫ( وﺳﻴﺎدت‬

‫ﻣﺎب ﻣﺮزاﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﺳﺘﺪﻋﺎي رﺧﺼﺖ زﻳﺎرت اﻣﺎم ﺟﻦ واﻧﺲ‬
‫ﻧﻤﻮد اﻟﺘﻤﺎس اودرﺟﻪ ﻗﺒﻮل ﻳﺎﻓﺖ وﻣﻮازي ده ﻫﺰار ﻫﻮن ﻛﻪ‬
‫ﻗﺮﻳﺐ ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮخ راه ﺑﺎو ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻓﺮﻣﻮد")‪.(1‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﺴﺮﻋﺖ ﻛﺎر دوﻟﺘﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺠﻜﺎؤ اداﻣﻪ داد ودرﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫را ﺧﻴﺮ ﺑﺎد ﮔﻔﺖ وﺑﻪ ﺑﻴﺠﺎﭘﻮر رﻓﺖ ودر درﺑﺎر ﻋﺎدل ﺷﺎه رﺳﺎﺋﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻣﻮﻟﻒ ﻣﺎﺛﺮ‬
‫اﻻﻣﺮاء رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"اﻣﺎ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ اﺻﻼً دﺳﺖ ﺗﺼﺮف وﻃﻤﻊ ﺑﺎ اﻣﻮال واﺷﻴﺎي‬
‫ﻣﻴﺮ دراز ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺋﻴﻦ ﻧﻴﻚ رﺧﺼﺖ ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﻣﺮزا ﮔﻠﻜﻨﺪه ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺠﺎﭘﻮر ﭘﻴﻮﺳﺖ")‪.(2‬‬
‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ در درﺑﺎر ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي‪:‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻪ در ﻫﻴﭻ درﺑﺎر درﺟﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺎر ﺣﻜﻮﻣﺖ را‬
‫اداﻣﻪ داد ﺑﺪون ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﺑﻴﺠﺎﭘﻮر ﺑﻪ وﻃﻦ ﻣﺎﻟﻮف رواﻧﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از دو ﺳﺎل ﻳﻌﻨﻲ‬
‫در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﺳﻪ ﻫﺠﺮي )‪1023‬ﻫ( ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﻋﺮاق ﺑﻪ ﻣﻼزﻣﺖ‬
‫ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي آﻣﺪ وﺑﺴﺒﺐ ﻣﻴﺮ رﻓﻴﻊ در درﺑﺎر ﺻﻔﻮي دﺳﺖ رﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد وﺗﺎ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺳﺎل در ﻫﻤﻴﻦ درﺑﺎر زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫درﺑﺎر ﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺷﻴﺪ وﻟﻲ ﻣﻨﺰل ﻧﻴﺎﻓﺖ)‪.(3‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ اداره ارﺷﻴﻮدوﻟﺖ اﻧﺪرا ﭘﺮد ﻳﺶ ‪ ،‬ص ‪ ، 265 :‬ص ‪.281 :‬‬
‫)‪ (2‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮا ﺟﻠﺪ ﺳﻮم ‪ ،‬ص ‪.414 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪.369‬‬
 ‫‪٢٣‬‬
‫ذﻛﺮ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﻨﺪ ودر درﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺗﺸﺮﻳﻒ آوردن‪:‬‬
‫ﺑﺎﻵﺧﺮ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻋﺮﺿﻲ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ واﻟﻲ ﻫﻨﺪ ارﺳﺎل ﻛﺮد‪ ،‬آن‬
‫ﺑﺎدﺷﺎه ﻋﺎﻟﻲ ﺟﺎه ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ را در درﺑﺎر ﺧﻮد ﻃﻠﺒﻴﺪ وﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روز‬
‫ﻳﻚ ﺷﻨﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺘﻢ رﺑﻴﻊ اﻻول ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺖ‬
‫ﻫﺠﺮي) ‪ (1027‬از اﺻﻔﻬﺎن ﻓﺮار ﻛﺮد وﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻣﻐﻞ آﻣﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ رﺳﻴﺪ ﻧﻪ اﺳﭗ ﻋﺮاﻗﻲ ﻧﮋاد‪ ،‬ﻧﻪ زرﺑﻔﺖ‪ ،‬دو ﺗﺎ اﻧﮕﺸﺘﺮي‬
‫ﻗﺸﻨﮓ ودﻳﮕﺮ ﺗﺤﺎﺋﻒ ﭘﻴﺶ ﺷﻬﻨﺸﺎه ﻫﻨﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺧﺮچ اﻳﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﻜﺸﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﺑﻤﻨﺼﺐ ﻫﺰار وﭘﻨﺞ ﺻﺪ ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار ﺳﺮﻓﺮاز ﮔﺸﺖ)‪.(1‬‬
‫ﻣﻮﻟﻒ ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮاء رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"در ﺳﺎل ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﺳﻨﻪ ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪1027‬ﻫ(‬
‫ﺑﻤﻼزﻣﺖ ﻣﺴﺘﺴﻌﺪ ﮔﺸﺖ وﺑﻤﻨﺼﺐ دو ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪي دوﻳﺴﺖ‬
‫ﺳﻮار وﺧﺪﻣﺖ ﻋﺮض ﻣﻜﺮر ﺳﺮﻓﺮاز ﮔﺮدﻳﺪ")‪.(2‬‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‪ ،‬اﺳﻢ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪي ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ از ﻫﻤﻪ ﻗﻮل ﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪ ودر درﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار ﺳﺮ ﻓﺮاز ﮔﺮدﻳﺪ وﻣﻘﺎم وﻣﺮﺗﺒﻪ واﻻي ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﺑﺤﺚ اﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪1027‬ﻫ(‬
‫ﺑﺨﺪﻣﺖ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ آﻣﺪ وﺑﻤﻨﺼﺐ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار ﺳﺮﻓﺮاز ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ در درﺑﺎر ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن‪:‬‬

‫درﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي) ‪1037‬ﻫ( ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫در درﺑﺎر ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﻣﻘﺎم واﻻي ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ درﺑﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ از ﻣﻨﺼﺐ ﻫﺰار‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ‪ ،‬ص ‪، 472 :‬ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ ‪ ،‬ص ‪.263:‬‬

‫)‪ (2‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮا ‪ ،‬ص ‪.415 :‬‬
 ‫‪٢٤‬‬
‫وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮارﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﭘﻨﺞ ﻫﺰاري ودو ﻫﺰار ﺳﻮار ﻳﺎﻓﺖ ﻣﺆﻟﻒ ﻛﺎروان‬
‫ﻫﻨﺪ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬

‫"ﻧﻮزدﻫﻢ ﺷﻮال ﻫﺰار وﭼﻬﻞ وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي )‪ 19‬ﺷﻮال‬

‫‪1044‬ﻫ( ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ را از ﺗﻐﻴﺮ اﺳﻼم ﺧﺎن ﻣﻴﺮ ﺑﺨﺸﻲ ﮔﺮداﻧﻴﺪه‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﺧﻠﻌﺖ وﺧﻨﺠﺮ ﻣﺮﺻﻊ وﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻫﺰاري ﭘﺎﻧﺼﺪ‬
‫ﺳﻮار ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﭘﻨﺠﻬﺰري دو ﻫﺰار ﺳﻮار ﺑﺮ ﻧﻮاﺧﺘﻪ")‪.(1‬‬

‫"درﺳﺎل ﻫﺶ از ﺗﻐﻴﺮ اﺳﻼم ﺧﺎن ﺑﭙﺎﻳﻪ واﻻي ﻣﻴﺮ ﺑﺨﺸﻴﮕﺮي ﺑﺮآﻣﺪه ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻫﺰاري‬
‫ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﻮار ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﭘﻨﺞ ﻫﺰاري دو ﻫﺰار ﺳﻮارﭼﻬﺮه ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺑﺮ اﻓﺮوﺧﺖ")‪.(2‬‬
‫در ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ رواﻧﻪ ﻫﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫واﻧﺪك روزي ﺑﺨﺪﻣﺖ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ي ﺳﺮﻓﺮاز ﮔﺮدﻳﺪ)‪ .(3‬اﻳﻦ اﻣﺮ‬
‫راﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﻛﻪ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي)‪1027‬ﻫ( ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوا ﻫﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺎه ﺟﻬﺎن در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در درﺑﺎر ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﻣﻨﺼﺐ ﭘﻨﺠﻬﺰاري دو ﻫﺰار ﺳﻮار ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫وﻓﺎت ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻵﺧﺮ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ دﻫﻢ رﺑﻴﻊ اﻻول ﺳﻨﻪ ﻫﺰار وﭼﻬﻞ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪10‬‬
‫رﺑﻴﻊ اﻻول ‪1047‬ﻫ( ﻛﻪ ﺳﺎل دﻫﻢ ﺟﻠﻮس ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﺑﻮد‪ ،‬در ﻟﻘﻮه ﻓﺎﻟﺞ رﺧﺖ ﻫﺴﺘﻲ‬
‫ﺑﺮ ﺑﺴﺖ ووﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ودر آﮔﺮه ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪ)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﺟﻠﺪ اول ‪ ،‬ص ‪.473 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮاء ﺟﻠﺪ ﺳﻮم م‪ ،‬ص‪.416 :‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص ‪.369 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮاء ﺟﻠﺪ ﺳﻮم ‪ ،‬ص ‪ ،416 :‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﺟﻠﺪ اول ‪ ،‬ص ‪،473 :‬ﻫﻴﻨﺮي ﺟﺎرج ﻛﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻟﻐﺖ‬
‫ﺳﻮاﻧﺤﻬﺎي ﺷﺮﻗﻲ‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﻟﻴﻦ ﻟﻨﺪن‪1894،‬ء‪،‬ص‪.251‬‬
 ‫‪٢٥‬‬
‫آﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ‪:‬‬
‫ﻋﻠﻤﺎء‪ ،‬ﺷﻌﺮاء‪ ،‬ﻓﻀﻼء ﻛﻪ از اﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻘﺎم وﻣﺮﺗﺒﻪ واﻻي داﺷﺖ‪ .‬وي در ﻫﻤﻪ اﺻﻨﺎف ﺳﺨﻦ ﻃﺒﻊ آزﻣﺎﺋﻲ ﻛﺮد وﻟﻲ در ﺻﻨﻒ‬
‫ﻏﺰل وﻣﺜﻨﻮﻳﺎت ﻣﻘﺎم ﺑﻠﻨﺪ وﺷﻬﺮت ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ‪ .‬در زﺑﺎن وﺑﻴﺎن وي ﻟﻄﺎﻓﺖ وﺷﻴﺮﻳﻨﻲ‬
‫ﺑﻪ درﺟﻪ ﻛﻤﺎل دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻨﻒ ﻏﺰل اﺳﻠﻮب ﻧﮕﺎرش وي ﻏﻨﺎﺋﻲ اﺳﺖ ودر‬
‫ﻣﺜﻨﻮﻳﺎت ﻗﻠﻢ وي اﻧﺪاز ﺑﻴﺎﻧﻪ را ﺑﻪ درﺟﻪ ﻛﻤﺎل رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬از اﺷﻌﺎر وي ﻋﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫ادب ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﻈﺮ دﻗﻴﻖ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در آﺛﺎر وي دﻳﻮان ﻏﺰﻟﻴﺎت ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز وﺧﻤﺴﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺧﻤﺴﻪ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻨﺠﻮي اﺳﺖ‪ .‬وﺿﺎﺣﺖ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ زﻳﺮ ﻣﻨﺪرج ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪:‬‬
‫آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻪ دﻛﻦ در درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ وارد ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬ﻳﻚ‬
‫دﻳﻮان ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ’ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‘ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آورد‪ .‬اﻳﻦ دﻳﻮان ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻫﻔﺖ‬
‫ﺻﺪ ودوازده )‪ (712‬ﻏﺰﻟﻬﺎي وﻗﺼﻴﺪه اي اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻏﺰﻟﻬﺎي اﻳﻦ دﻳﻮان ﭘﻨﺞ ﺗﺎ‬
‫ﻫﻔﺖ اﺑﻴﺎت دارﻧﺪ وﻫﻴﭻ ﻏﺰل ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﺑﻴﺶ از ﺳﻴﺰده اﺑﻴﺎت ﻧﻴﺴﺖ وﻗﺼﻴﺪه ﭼﻬﺎرده‬
‫اﺷﻌﺎر دارد‪ .‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﭼﻬﺎر ﻫﺰار وﭘﻨﭻ ﺻﺪ اﺷﻌﺎر )‪ (4500‬دارد)‪ .(1‬ﻣﺼﻨﻒ در‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﭘﻨﺞ ﻫﺰار )‪ (5000‬اﺑﻴﺎت ﻧﻮﺷﺖ)‪.(2‬‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز در ﻛﺘﺒﺨﺎﻧﺔ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﻔﻮظ اﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره ‪) 348‬ﺳﻪ ﺻﺪ وﭼﻬﻞ‬
‫وﻫﺸﺖ( در ﺷﻌﺒﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﺎﻗﺺ اﻟﻄﺮﻓﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬اول دو‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﺟﻠﺪ اول‪ ،‬ص‪.476 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‪ ،‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس‪،‬ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‪،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ‬
‫‪ ،348‬ص‪ ،12 :‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻚ‬
‫ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪ ،736‬ص‪ ،7 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٦‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺳﻢ ﻛﺎﺗﺐ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻋﻼوه از ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻚ ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺖ ﺻﺪ وﺳﻲ‬
‫وﺷﺶ )‪ (736‬ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﺗﺐ ﻧﺴﺨﻪ ﻛﺮم ﻋﻠﻲ ﺧﺎن ﺑﻠﺪه ﭘﻨﺠﺎب اﺳﺖ)‪ .(1‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﺼﻪ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ اى ﻛﻪ در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﻣﻮﺟﻮداﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻧﺴﺨﻪ اي اﺳﺎس اﺳﺖ وﻧﺴﺨﻪ اي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻚ ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮ از ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺎن اﺳﺖ‪ ،‬روح اﻻﻣﻴﻦ آﻏﺎز‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز از ﺣﻤﺪ ﺑﺎري ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻛﺮد اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ دﻳﻮان اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫اي روﺷﻦ از ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺷﻤﻊ روان ﻣﺎ‬

‫از ﻧﻮر ﻗﺪرت ﺗﻮ ﭼﻜﻴﺪ اﺳﺖ ﺟﺎن ﻣﺎ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺎﻋﺮﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻮد وﻫﻢ ﻋﺼﺮ ﺷﻌﺮاء را ﻛﻤﺘﺮ از ﺧﻮدش داﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻏﺰﻟﻬﺎي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻣﻨﺪرج ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬روح اﻻﻣﻴﻦ در‬
‫ﻏﺰل ﮔﻮﺋﻲ ﻣﻬﺎرت وﺷﻬﺮت ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻗﺼﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ودر ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻗﺼﻴﺪه‬
‫آزاداﻧﻪ ﻧﻮﺷﺖ ودر دﻳﻮان ’ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‘ در ردﻳﻒ ’ت‘ ﻣﻨﺪرج ﻛﺮد‪ .‬اﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻧﺮﻓﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ از ﺗﺨﻴﻞ ﺑﻠﻨﺪ اﻳﻦ ﻗﺼﻴﺪه را ﺑﻪ رﺷﺘﺔ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد‪.‬‬
‫ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﮔﻞ ﺣﺪﻳﻘﻪ ﺟﺎن ﻋﻜﺲ ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﻬﺎں ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ اﺳﺖ‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺼﻴﺪه ﻣﻨﻈﺮ ﻛﺸﻲ وﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﮕﺎري دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻛﺸﻤﻴﺮ راﺑﺎ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺗﺸﺒﻴﻪ داد ودر ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ ،181 :‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧‬‬
‫ﻣﻬﺮ‬ ‫ﮔﻞ ﺳﺮ ﺳﺒﺪ روز ﮔﺎر ﻳﻌﻨﻲ‬
‫دﻟﺶ ﻟﺒﺎﻟﺐ از ﺧﺎر ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺳﺨﻦ ز ﺧﻠﺪ ﭼﮕﻮﻧﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺸﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺠﺎ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻦ در ﺷﻤﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺧﺎك ﻛﺸﻤﻴﺮ را ﻣﻌﻄﺮ ﻗﺮار داد‪ .‬در ﻣﻘﻄﻊ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪم اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﮔﻔﺖ‬
‫ﻋﻼج دﻳﺪة اﻋﻤﻲ ﻏﺒﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮان اﺳﺖ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺷﻌﺮ دﻳﻮان اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺧﺎل ﻫﻨﺪوﻳﺶ ﺑﺒﻴﻦ ﺟﺎ ﻛﺮده در آن ﻛﻨﺞ ﻟﺐ‬
‫)‪(1‬‬
‫زﻳﻦ ﺳﺒﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪه ﻫﻨﺪوي ﻛﺴﻲ‬
‫ﻋﻼوه از ﻏﺰﻟﻬﺎي وﻗﺼﻴﺪه ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﻣﺜﻨﻮي ﻧﻮﺷﺖ ﺑﻨﺎم ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‪ ،‬ﻣﻄﻤﺢ‬
‫اﻻﻧﻈﺎر‪ ،‬ﻟﻴﻠﻲ ﻣﺠﻨﻮں‪ ،‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺮوف ﻳﺎزدﻫﻢ ﺻﺪي ﻫﺠﺮي‬
‫ﺑﻮد ودر ﻏﺰﻟﻴﺎت وﻣﺜﻨﻮي ﻣﻬﺎرت ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻘﻮل ﻣﺆﻟﻒ ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫’’روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻤﺴﻪ ﻧﻮﺷﺖ وﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي اﻳﻦ ﺧﻤﺴﻪ ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ‘‘)‪.(2‬‬
‫ﺧﻤﺴﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‪:‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻗﻴﺎم ﺣﻴﺪر آﺑﺎد ﺑﻪ ﻃﺮز ﺧﻤﺴﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻤﺴﻪ اي ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﻔﺪه ﻫﺠﺮي )‪1017‬ﻫ( ﺗﺎ ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ ﻫﺠﺮي)‪1020‬ﻫ( ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎرﻳﻚ وﺗﺬﻛﺮه ﻫﻨﺪ ﺧﺒﺮ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻤﺴﺔ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﺮز ﻧﻈﺎﻣﻲ‬
‫ﮔﻨﺠﻮي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ وﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻌﻨﻮن ﻛﺮد وﭘﻨﺠﻢ ﻣﺜﻨﻮي‬
‫ﺧﻤﺴﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻫﺎ درج ذﻳﻞ اﻧﺪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﮔﺮدﻳﺪه ﻫﻨﺪوﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 181‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ص‪.476‬‬
 ‫‪٢٨‬‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‬ ‫‪:1‬‬
‫ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر‬ ‫‪:2‬‬
‫ﻟﻴﻠﻲ ﻣﺠﻨﻮں‬ ‫‪:3‬‬
‫آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‬ ‫‪:4‬‬
‫ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ )ﺗﺬﻛﺮه اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻓﻘﻂ ﻣﺆﻟﻒ ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﻛﺮد(‬ ‫‪:5‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‪:‬‬
‫ﺑﻠﺤﺎظ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻣﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي اوﻟﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺳﺖ‪ .‬روح اﻻﻣﻴﻦ در‬
‫ﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﻔﺪه ﻫﺠﺮه) ‪1017‬ﻫ(آﻏﺎز اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻛﺮد وﻳﻜﻢ ذي اﻟﺤﺠﻪ ﻫﺰار وﻫﺠﺪه‬
‫ﻫﺠﺮي )‪1018‬ﻫ( ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪ ودرﺑﺎرة ﺗﺬﻛﺮه اﺳﻢ ﻣﺜﻨﻮي اﻳﻨﻄﻮر ﻛﺮد‪:‬‬
‫درﺧﺖ دوﻟﺘﻢ را ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ﺷﺪ ﺑﻴﺦ‬ ‫ﭼﻮ ﻫﻔﺪه ﺷﺪ ﻓﺰون ﺑﺮ اﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺳﺮ آﻣﺪ ﻗﺼﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‬ ‫ﭼﻮ ﺷﺪ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ذي اﻟﺤﺠﻪ ﻣﻪ ﻧﻮ‬
‫ﺷﻤﺲ اﷲ ﻗﺎدري در ﻋﻤﺎدﻳﻪ ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺷﺎﻧﺰده‬
‫ﻫﺠﺮي ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ درﺳﺖ دﻳﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬از اﺷﻌﺎر ﺑﺎﻻ ﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻗﻮل ﻣﺆﻟﻒ ﻋﻤﺎدﻳﻪ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬
‫ﻧﺴﺦ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو در ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺎ آﻓﺲ زﻳﺮ ﺷﻤﺎره ﻫﺰار‬
‫وﭘﺎﻧﺼﺪ وﺳﻲ وﻧﻪ )‪ (1539‬ودر ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﻬﺮان زﻳﺮ ﺷﻤﺎره‬
‫ﻫﺰارو ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ )‪ (1120‬ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي دوﻣﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي روح اﻻﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﺤﺎظ زﻣﺎن اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي در ﺳﺎل‬
‫ﻫﺰار وﻧﻮزده ﻫﺠﺮي)‪1019‬ﻫ( ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺪﻣﻪ وي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺮدﻣﺎن را از ﺣﻘﻮق اﷲ آﺷﻨﺎ ﻛﺮد وﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدﻣﺎن را ﺑﺎﻳﺪ ذﻛﺮ اﻟﻬﻲ ودﻳﮕﺮ اﺣﻜﺎم‬

‫)‪ (1‬ﺳﻴﺪ ﺷﻤﺲ اﷲ ﻗﺎدري‪،‬ﻋﻤﺎدﻳﻪ‪ ،‬ص‪.36‬‬

 ‫‪٢٩‬‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر را اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از داﺳﺘﺎن ﻣﺪح ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل را ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد‪.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫آﻳﺎت‬ ‫ﻣﻄﻠﻊ‬ ‫اﻟﺮﺣﻴﻢ‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﺑﺴﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻧﻪ ﺑﺎ اوﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ درﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﺗﺢ ﮔﻨﺞ ﺳﺨﻦ آﻣﺪ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻣﺪح ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ،‬دو ﺗﺎ ﻣﻨﺎﺟﺎت وﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﻧﻌﺖ رﺳﻮلﷺ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬در‬
‫ﻧﻌﺖ دوم ذﻛﺮ ﻣﻌﺮاج رﺳﻮلﷺ ﻛﺮد وﺑﻌﺪ از دو ﺗﺎ ﻣﻨﻘﺒﺖ وﺳﺒﺐ ﻣﺜﻨﻮي‪ ،‬ﭼﻨﺪ‬
‫اﺷﻌﺎر درﺗﻮﺻﻴﻒ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﭼﺮخ‬ ‫ﻓﺰاﻳﻨﺪه‬ ‫رﺷﻚ‬ ‫ارﺟﻤﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‬ ‫ﻓﻠﻚ‬ ‫ﺷﺎه‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻗﻄﺒﺸﺎه‬ ‫دل‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫ﻧﻮرده‬ ‫ﺳﭙﺎه‬ ‫داره‬ ‫ﺳﻜﻨﺪر‬ ‫ﺷﺎه‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻣﺪح ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻮ داﺳﺘﺎن ﻣﺜﻨﻮي را آﻏﺎز ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺜﻨﻮي ﺑﻴﺴﺖ ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ اي وﺧﺎﺗﻤﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻋﺮﻓﺎن اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻪ‪ ،‬اﺳﻢ ﻣﺜﻨﻮي وﺗﺎرﻳﺦ وﺳﺎل ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪن اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬اﺷﻌﺎر ﺑﻄﻮر‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎرﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻠﻪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺳﻔﺖ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻴﺎن‬ ‫ﺷﻬﻮر‬ ‫ﻟﻮﻟﻮي‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ وروزدو ﺳﺎﻋﺖ درﺳﺖ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫رﺑﻴﻊ‬ ‫ز‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮد‬
‫ﻫﺰار‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫اﻓﺰوﻧﺸﺪ‬ ‫ﻧﻮزده‬ ‫ﻳﻚ در ﻧﻔﺲ ﻣﺎﻧﺪه ز ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر‬
‫ﮔﺸﺖ ﭘﺮ از ﻗﻨﺪ ﺳﺮاﺳﺮ دﻫﻦ‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا از ﻳﻦ ﺷﻜﺮﺳﺘﺎن ﻣﻦ‬
‫اوﻟﻴﻦ از اﻳﻦ اﺷﻌﺎر‪ ،‬ﻋﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﻢ ﻣﺜﻨﻮي ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر اﺳﺖ‪ ،‬دوم در‬
‫ﻣﺪت ﭼﻬﻞ روز ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻮم ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ رﺑﻴﻊ اﻻول درﺳﺎل ﻫﺰار وﻧﻮزده ﻫﺠﺮي‬

‫)‪ (1‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر‪،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﺜﻤﺎﻧﻴﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪ ،348‬ص‪17 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر‪ ،‬ص‪ 61 :‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٠‬‬
‫)‪1019‬ﻫ(وﺳﺎﻋﺖ دو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ وﭼﻬﺎرم آن ﻣﻮﻗﻊ ﭼﻨﺪ روز ازﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي دو ﻫﺰار ودوﻳﺴﺖ وﺑﻴﺴﺖ وﭘﻨﺞ دارد‪ .‬ﻣﺼﻨﻒ زﺑﺎن وﺑﻴﺎن اﻳﻦ‬
‫ﺷﺎﻫﻜﺎر را ﺑﻪ اوج ﻓﻠﻚ رﺳﺎﻧﻴﺪ وﺑﻨﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻌﻨﻮن ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي‬
‫اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره‪ 962‬وﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ﺷﺮﻗﻲ داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻴﻪ ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره ‪ 348‬ﻣﺤﻔﻮظ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻟﻴﻠﻲ وﻣﺠﻨﻮن‪:‬‬
‫ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي روح اﻻﻣﻴﻦ ﻟﻴﻠﻲ ﻣﺠﻨﻮں اﺳﺖ‪ .‬در دﻳﺒﺎﭼﻪ وي ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻗﺒﻞ ز اﻳﻦ دو ﻧﺎم ﻣﺜﻨﻮﻳﺎت ﺷﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو وﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪ ام‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺳﻮﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺜﻨﻮي ﺧﻤﺴﻪ اﺳﺖ در آﻏﺎز اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي اﻇﻬﺎر ﺑﻲ ﭘﺎﻳﺎن وﺟﻮاﻫﺮ ﻋﻘﻴﺪت ﻧﻈﻢ ﻛﺮد‬
‫وﭘﺲ از اﻳﻦ از زﺑﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺧﻮد ﻛﺮد وﭘﻴﺮوي ﻧﻈﺎﻣﻲ را ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺘﺨﺎر ﮔﺮداﻧﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي را ﻫﻢ ﺑﻨﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻌﻨﻮن ﻛﺮد اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻣﺜﻨﻮي اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫آﻏﺎز‬ ‫ز‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫ﻧﻤﺎي‬ ‫ﻗﺎﻧﺠﺎم‬ ‫ﭘﺮواز‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻃﺮاز‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫اي‬
‫اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي را ﺑﻌﺪ از ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ رﺑﻴﻊ اﻻول ﻫﺰار وﻧﻮزده ﻫﺠﺮي )‪ 26‬رﺑﻴﻊ‬
‫اﻻول ‪1019‬ﻫ( آﻏﺎز ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻮﻟﻒ ﻋﻤﺎدﻳﻪ ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي را ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺧﻤﺴﻪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ آورد)‪.(1‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ‪ ،‬ﻧﻌﺖ وﻣﻨﻘﺒﺖ آﻏﺎز داﺳﺘﺎن ﻛﺮد ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ‬
‫ﻣﺜﻨﻮي ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي در ﭘﻴﺮوي ﻣﺜﻨﻮي ﻟﻴﻠﻲ ﻣﺠﻨﻮں ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻨﺠﻮي‬
‫ﻧﻮﺷﺖ ﻣﻨﻈﺮ ﻛﺸﻲ وواﻗﻊ ﻧﮕﺎري را ﺑﻪ درﺟﻪ ﻛﻤﺎل رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺜﻨﻮي در ﻣﻮزه ﺑﺮﻃﺎﻧﻴﻪ ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره ‪ 88‬ودر ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺎ آﻓﺲ ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره‬
‫‪ 1540‬ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻋﻤﺎدﻳﻪ‪ ،‬ص‪.36 :‬‬

 ‫‪٣١‬‬
‫‪ -4‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪:‬‬
‫آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ را ﻓﻠﻚ اﻟﺒﺮوج ﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻫﻢ ﻛﺮد وﺑﻨﺎم‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻌﻨﻮن ﻛﺮد اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي )‪1021‬ﻫ(‬
‫ﺑﻪ اﺧﺘﺘﺎم رﺳﻴﺪ در ﺑﺎره ﺳﺎل اﺧﺘﺘﺎم ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﭼﻮن اﻳﻦ ﮔﻠﺰار‬ ‫در ﺳﻨﻪ ﻛﺎف اﻟﻒ ﻓﺰون ز ﻫﺰار‬
‫اوﻟﻴﻦ از ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎء اﻳﺰد ﻛﺮد وﺧﺪاي ﭘﺎك را از ﻫﻤﻪ ﺑﺮﺗﺮ‬
‫وﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد وﺧﺎﻟﻖ ﻫﻤﻪ ﻛﺎﺋﻴﻨﺎت ﮔﺮداﻧﻴﺪ اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫وي ﻏﻨﻲ از ﺷﺮﻳﻚ واز اﻧﺒﺎر‬ ‫ﮔﺮدون ﺳﺎز‬ ‫اﻓﺮﻳﻦ‬ ‫روان‬ ‫اي‬
‫)‪(2‬‬
‫زﻳﺮ دﺳﺖ ﺗﻮ دﺳﺘﻬﺎي ﻫﻤﻪ‬ ‫اي ز ﻫﺴﺘﻴﺖ ﻫﺴﺘﻬﺎي ﻫﻤﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ ﻣﻨﻈﺮ ﻛﺸﻲ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم‪ ،‬ذﻛﺮ ﻧﺒﻮت وﺗﺬﻛﺮه ﻣﻌﺮاج اﻟﻨﺒﻲ ﻛﺮد‬
‫وﻧﻴﺰ ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ اﻣﺘﺤﺎن ﭘﻴﻤﺒﺮ ﺑﺮ ﺣﻖ اﺳﺖ‪ .‬اﺷﻌﺎر درج ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫دﻳﻦ‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﺎن‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺎت‬ ‫وز‬ ‫ﻗﺪﻳﻢ‬ ‫اﻧﺒﻴﺎي‬ ‫رواﻳﺎت‬ ‫از‬
‫)‪(3‬‬
‫رﺳﻮل‬ ‫اﻣﺘﺤﺎن‬ ‫ﻋﺮﺿﺶ‬ ‫ﺟﻬﻮل‬ ‫ﻃﻠﻮم‬ ‫آن‬ ‫اﮔﺎه‬ ‫ﺑﻮد‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺒﺮ آﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن اﻋﻼم ﻧﺒﻮت ﻛﺮد ﻣﻌﺠﺰات وي ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﺷﻬﺮت ﻳﺎﻓﺖ‬
‫وﻣﺮدﻣﺎن ﻣﻜﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف وي ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻵﺧﺮ ﭘﺮوردﮔﺎر ويﷺ را ﺑﻪ ﻣﻌﺮاج ﺑﺮد‬
‫اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‪ ،‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﺶ ﭘﺘﻨﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ‬
‫‪ ،302‬ص‪ 182 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (2‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 11 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 16 :‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٢‬‬
‫در ﺟﻮاب ﻳﻬﻮد ﭘﺮﻳﺸﺎن دﻳﺪ‬ ‫ﻛﺮد ﮔﺎرش ﭼﻮن دل ﭘﺮﻳﺸﺎن دﻳﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﺮ ﻓﺸﺎﻧﻲ ﭼﻮ روح ﻛﻦ آﻏﺎز‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺟﺒﺮاﺋﻴﻞ را ﻛﻪ ﺑﺎل ﻓﺮاز‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻦ وواﻋﻆ ﻫﻢ ﺑﻮده ﻣﺮدﻣﺎن را ﺧﻄﺎب ووﺻﻴﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ از‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر وﭘﻴﻤﺒﺮ ﺳﺮﻛﺎر دو ﻋﺎﻟﻢ ﷺ ﮔﺴﺘﺎخ ﻣﺸﻮﻳﺪ ﺷﻌﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭘﺎ در اﻳﻦ ره ﻣﻨﻪ ﭼﻮ ﭼﺮخ ﻓﺮاخ‬ ‫ﺑﺎش روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺸﻮ ﮔﺴﺘﺎخ‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ وﺿﺎﺣﺖ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻛﺮد وﻣﺮدﻣﺎن را از ﺗﻮﺣﻴﺪ روﺷﻨﺎس ﻛﺮد در‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎن وﺗﺼﻮف را ﻫﻢ روﺷﻨﺎس ﻛﺮد‬
‫وراه ﺳﻠﻮك را ﻣﺘﻌﺮف ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻫﻮ‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻟﻪ‬ ‫ﻻ‬ ‫او‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺑﻤﻮ‬ ‫ﻣﻮي‬ ‫ﻛﺎﺋﻴﻨﺎت‬ ‫ﻣﺒﺪع‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮات وﻳﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻤﺎم ﻛﺎروﻳﺴﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ودم ﻧﺰﻧﻨﺪ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن ﺣﺮف ﺑﻴﺶ ﻛﻢ ﻧﺰﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ذﻛﺮ ﻋﺮش ﻗﺪﺳﻲ ﻛﺮد وذﻛﺮ ﺟﻼل ﭘﺮورد ﮔﺎر ﻛﺮد اﺷﻌﺎر درج‬
‫ذﻳﻞ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﻛﻒ دﺳﺖ ﻗﺪﺳﻲ از ﻓﻠﻜﺶ‬ ‫آﺳﻤﺎن ﺗﺨﺘﻪ اﻳﺴﺖ از ﻓﻠﻜﺶ‬
‫واﻻﻛﺮام‬ ‫اﻟﺠﻼل‬ ‫ذو‬ ‫ﻗﺪرت‬ ‫ودام‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ اي ﺗﻮ اﺳﻴﺮ داﻧﻪ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻗﺪرﺗﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﻗﻮﺗﻲ‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺜﻞ‬

‫)‪ (1‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 16 :‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 17 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 17 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 18 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 20 :‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٣‬‬
‫ﭘﺲ از ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ‪ ،‬ذﻛﺮ ﻣﻌﺮاج وﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺣﻴﺪ وﻋﺮﻓﺎن‪ ،‬ﻧﻌﺖ رﺳﻮل ﷺ‬
‫را ﻣﻘﺎم وﻣﺮﺗﺒﻪ واﻻي داد ودر ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﺮورﻛﻮﻧﻴﻦ ﷺ ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﻧﻌﺖ ﺑﻪ رﺷﺘﻪ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد‪ .‬ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر ﻧﻌﺖ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪(1‬‬
‫را ﺷﻨﺎس ﺟﻬﺎن ز ﺻﺤﺒﺖ او‬
‫او‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪوﻟﺖ‬ ‫روح‬ ‫ﺷﺪه‬
‫)‪(2‬‬
‫روح در ﻗﺎﻟﺐ زﻣﻴﻦ اوﺳﺖ‬
‫ﺣﺮم ﻛﻌﺒﻪ اﺳﺖ ﻣﺴﻜﻦ اوﺳﺖ‬
‫ﭘﺲ از ﻧﻌﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻘﺒﺖ راﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد وﺗﻌﺮﻳﻒ اﺧﻼق وﻋﺸﻖ وﻧﻈﻢ ﺑﻪ‬
‫رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻫﺎ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻋﺸﻘﻴﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮام‬
‫ﮔﻮر ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﻧﻮﺷﺖ وﺑﻪ ﭘﻴﺮوي ﻫﻔﺖ ﭘﻴﻜﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻗﻠﻢ ﮔﺸﺎﺋﻲ ﻛﺮد ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي‬
‫ﺑﻬﺮام ﮔﻮر‪ ،‬دﺧﺘﺮان ﻫﻔﺖ ﻛﺸﻮر را در درﺑﺎر ﺧﻮد ﻃﻠﺒﻴﺪ واز اﻳﻨﻬﺎ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪ ﻳﻜﻲ‬
‫ازاﻳﻦ دﺧﺘﺮان ﻫﺮ روز ﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﮔﻔﺖ ‪ .‬آﻏﺎز داﺳﺘﺎ ن از اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻛﺮد‪:‬‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺗﺎ ز اﺣﻮال ﻣﺎ ﺷﻮي آﮔﺎه‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ اﻛﻨﻮن ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻦ وﺷﺎه‬
‫روز ﺷﻨﺒﻪ ﺷﺎه ﺟﻠﻮه اﻓﺮوز ﺷﺪ ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺷﺎه ﭼﻮن ﭼﺮخ ﺟﺎﻣﻪ ﻛﺮد ﻛﺒﻮد‬ ‫ﻣﺴﻌﻮد‬ ‫ﺑﻄﺎﻟﻊ‬ ‫ﺷﻨﺒﻪ‬ ‫روز‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺎدﺷﺎه ﻫﻨﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ اﻓﺴﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫روﺷﻨﺴﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ از او‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺷﻬﺮ اﻳﺴﺖ در وﻻﻳﺖ ﻫﻨﺪ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺶ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺳﺮﺷﺖ‬ ‫ﺧﺮم وﺧﻮش ﻫﻮا ﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫روز ﻳﻚ ﺷﻨﺒﻪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 22 :‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ‪ ،‬ص ‪ 23 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ‪ ،‬ص ‪ 40 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ‪ ،‬ص ‪ 108 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ‪ ،‬ص ‪ 109 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٤‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫ﻧﮕﺎر‬ ‫رز‬ ‫ﺟﺎﻣﻪ‬ ‫روز ﻳﻚ ﺷﻨﺒﻪ آن ﺳﭙﻬﺮ ﻫﻨﺮ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺳﻘﻼب ﺷﺎه‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺴﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﻮد ﻣﺮدي وزد ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺎد‬ ‫ﮔﻔﺖ در اﺻﻔﻬﺎن ﻛﻪ ﺑﺎد اﺑﺎد‬
‫روز دو ﺷﻨﺒﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻮاه‬ ‫ﺧﻮﺑﻴﺶ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﺎه‬ ‫در دو ﺷﻨﺒﻪ ﻛﻪ راز ﻣﺎه ﺑﻮد‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻧﻤﻮد‬ ‫آﺑﮕﻮن‬ ‫ﺟﺎﻣﻪ‬ ‫ﺳﻴﺮ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺑﻬﺮام‬ ‫ﺷﺎه‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺎدﺷﺎه ﻋﺮب‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺴﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫)‪(4‬‬
‫در ﻛﻔﺶ روي ﮔﺸﺘﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻮم‬ ‫رو ﮔﺮي ﺑﻮد در وﻻﻳﺖ روم‬
‫روز ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ‪:‬‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻟﻌﻞ ﺳﺎن ﺳﺮخ ﭘﻮش ﺷﺪ ﺑﻬﺮام‬ ‫در ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ ﻛﻪ ﻋﻴﺶ را ﻣﺪام‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺎدﺷﺎه ﺧﻮارزم‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺴﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫)‪(6‬‬
‫ﻧﻤﻜﺪاﻧﻲ‬ ‫را‬ ‫دﻫﺮ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎغ‬ ‫ﺑﺴﺘﺎﻧﻲ‬ ‫راﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮارزم‬ ‫ﮔﻔﺖ‬
‫روز ﭼﻬﺎر ﺷﻨﺒﻪ‪:‬‬
‫)‪(7‬‬
‫ﺷﺎه ﺑﻬﺮام ﺷﺪ ز ﻣﺮد ﭘﻮش‬ ‫ﭼﻬﺎر ﺷﻨﺒﻪ ﺻﺒﺎح ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺮوش‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺎدﺷﺎه ﺧﺘﻦ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺴﺎﻧﻪ ‪:‬‬
‫)‪(8‬‬
‫از ﺧﺘﻨﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺎم‬ ‫ﮔﻔﺖ زﻳﻦ ﺑﻬﺶ ز ﻫﺮوي ز ﻋﻮام‬

‫)‪ (1‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ‪ ،‬ص ‪ 120 :‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ‪ ،‬ص ‪ 121 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 125 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 126 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 131 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (6‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 131 :‬ب‪.‬‬
‫)‪ (7‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 139 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (8‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 140 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٥‬‬
‫روز ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ‪:‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻧﻤﻮد‬ ‫ﺻﻨﺪل‬ ‫ﺣﺎﻣﻪ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ ﻫﻨﺮ‬ ‫ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ ﻛﻪ آن‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺎدﺷﺎه روم‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺴﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﻪ ﻓﻠﻚ ﻧﻘﺶ او ﺑﺠﻮﺑﻲ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ در ﺷﻬﺮ روم ﻣﻠﻜﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫روز ﺟﻤﻊ‪:‬‬
‫ﻣﺮغ ﻋﻴﺶ وﻧﺸﺎط را دام اﺳﺖ‬ ‫اﻳﺎﻣﺴﺖ‬ ‫ﺧﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫روز‬
‫)‪(3‬‬
‫ﭼﻬﺮه آراﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮ از ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫ﺳﻔﻴﺪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻬﺎي‬ ‫ﭘﻮﺷﻴﺪ‬ ‫ﺷﺎه‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺑﺎدﺷﺎه ﺗﺎﺗﺎر‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻓﺴﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻧﺸﻮد دوﻟﺖ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﮔﺰ ﭘﻴﺮ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﺎي ﺷﻬﺮ ﭘﺎر ﻋﺎﻟﻢ ﮔﻴﺮ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻣﺜﻨﻮي درج ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫)‪(5‬‬
‫ﺳﺨﻦ اﻳﻨﺠﺎ رﺳﻴﺪ وﻛﺮدم ﺑﺴﻂ‬ ‫ﻣﻜﻨﺶ ﺧﻮار ﺑﻴﺶ ﻧﺎﻛﺲ وﻛﺲ‬
‫ﺑﻌﺪ از داﺳﺘﺎن ﺧﺎﺗﻤﻪ اي ﻧﻮﺷﺖ ودر ﺧﺎﺗﻤﻪ اﺳﻢ ﻣﺜﻨﻮي ﻫﻢ ﻧﻮﺷﺖ اﺷﻌﺎر‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻢ ﺑﻬﺮش ز ﺳﺘﺎره ﺳﭙﻴﺪ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺑﻨﺎي‬ ‫ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻢ‬
‫ﻧﺎم‬ ‫ﻫﺸﺘﻢ‬ ‫آﺳﻤﺎن‬ ‫ﻛﺮدﻣﺶ‬ ‫ﺷﺪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﻛﺎخ ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﻤﺎم‬
‫)‪(6‬‬
‫ﻣﺮغ روح ﻣﻠﻚ ﺷﻜﺎرم ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎرم‬ ‫ﻛﺎرو‬ ‫ﭼﺮان‬ ‫ﻋﻘﻞ‬
‫ﺷﻌﺮ آﺧﺮ ﻳﻦ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬

‫)‪ (1‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 150 :‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 150:‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 161 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 162 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 181 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (6‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪.182 :‬‬
 ‫‪٣٦‬‬
‫ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻬﺎري‬ ‫ﻣﺎزﻣﻦ‬ ‫ﻓﺼﻞ‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫ﻋﺮﻳﺎري‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫اﻳﺰد‬ ‫ﺷﻜﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺰاد‬ ‫وآﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎه‬ ‫اﺧﺘﺮم‬ ‫ﮔﺸﺖ ﺑﺮ ﻛﺎم ﻣﻦ ﺳﭙﻬﺮ ﻣﺮاد‬

‫‪ - 5‬ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ‪:‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﻧﻈﻴﺮ در ﻣﻀﻤﻮن ﺧﻮدش "ﺳﻼﻃﻴﻦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻛﻲ ادب ﻧﻮازﻳﻮں ۓھ ﭼﻨﺪ‬
‫زﻧﺪه ﻳﺎدﮔﺎریں" ﺑﺤﻮاﻟﻪ ﺷﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺧﻤﺴﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺟﻮاﻫﺮ اﻟﻜﻠﻢ ﻳﺎ ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﺷﻌﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫در ﻣﻲ از ﻣﻌﺪن اﻟﻤﺎس ﺳﻔﺘﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫اﻳﺪون‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺟﻮاﻫﺮ‬
‫ﻣﻮﻟﻒ ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﻣﺘﻔﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫" وﺧﻤﺴﻪ اي دارد ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‪ ،‬ﻟﻴﻠﻲ و ﻣﺠﻨﻮن‪،‬‬
‫آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﺎﻣﻪ و ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر اﺳﺖ )‪".(2‬‬

‫"ﺧﻤﺲ‬

‫)‪ (1‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ص‪ 186 :‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ص‪.476 :‬‬
 ‫‪٣٧‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬

‫اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪:‬‬
 ‫‪٣٨‬‬

‫اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬

‫آﻏﺎز زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ ورواﺑﻂ ﻫﻨﺪ واﻳﺮان از زﻣﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﺷﺮوع ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻣﻐﻮل ﻫﻢ زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ در ﻫﻨﺪ ﺑﻮده وﻟﻲ زﻣﺎن ﻣﻐﻮل دور زرﻳﻦ زﺑﺎن‬
‫وادب ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻮد‪ .‬از دورة ﻏﺰﻧﻮي ﺗﺎ زوال ﻣﻐﻮل ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه وﺷﺎﻋﺮان‪ ،‬ﻋﺎﻟﻤﺎن‬
‫وداﻧﺸﻮران ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪﻧﺪ ودواوﻳﻦ وﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻣﻐﻮل ﻳﻌﻨﻲ‬
‫در ﻗﺮن ﻫﺸﺘﻢ ﻫﺠﺮي ﻋﻼءاﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﮔﻨﮕﻮ ﺑﻬﻤﻨﻲ زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ را در دﻛﻦ‬
‫ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از دور ﺑﻬﻤﻨﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ دﻛﻦ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻋﺎدل‬
‫ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺎد ﺷﺎﻫﻲ وﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻋﻼء اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﮔﻨﮕﻮ ﺑﻬﻤﻨﻲ در ﺳﺎل ﻫﺰارو ﺳﻴﺼﺪو ﭼﻬﻞ وﻫﻔﺖ ﻣﻴﻼدي‬
‫)‪1347‬ء( ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪ وﺑﻨﻴﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻬﻤﻨﻲ در دﻛﻦ ﻧﻬﺎد ‪.‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎًﻫﺠﺪه ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوان‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻢ وﺑﻴﺶ ﺻﺪو ﻫﺸﺘﺎد وﺷﺶ ﺳﺎل ﻋﻨﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﻲ را ﻳﻜﻪ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼء اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﮔﻨﮕﻮ ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ وﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫ﺑﻬﻤﻨﻲ را ﺑﻪ اوج ﻓﻠﻚ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﻫﻢ ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد‪.‬‬
‫در اواﺧﺮ‪ ،‬زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از وﻓﺎت ﻓﻴﺮوز ﺷﺎه‬
‫ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻳﻜﻲ از ﻓﺮﻣﺎن رواي ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻬﻤﻨﻲ ﺑﻮد ﻋﻨﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ دﻛﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺶ اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ آﻣﺪ‪ .‬وي در ﺳﺎل ﻫﺸﺖ ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ ﻫﺠﺮي‬
‫)‪ 826‬ﻫ( ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ ودو ﻣﻴﻼدي)‪1422‬م(ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﻋﻨﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﻲ دﻛﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪ اول ﮔﺮوه دﻛﻨﻲ ودوم ﮔﺮوه ﻏﻴﺮ دﻛﻨﻲ‪.‬در ﮔﺮوه اول اﻣﺮاء ﻛﻪ‬
‫از ﻧﺪﻳﻤﺎن ﺧﺎص اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ودر ﮔﺮوه دوم اﻣﺮاء ﻛﻪ ﻧﻮ واردان از ﺗﺮك‬
 ‫‪٣٩‬‬
‫واﻳﺮان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺸﻤﻜﺶ وﻗﺖ آن رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از وﻓﺎت ﻣﺤﻤﻮد ﮔﺎوان در‬
‫ﺳﺎل ﻫﺸﺖ ﺻﺪو ﻧﻮد ﺷﺶ ﻫﺠﺮي )‪ 896‬ﻫ( ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ وﻧﻮد ﻣﻴﻼدي‬
‫)‪1490‬م( ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺬﻛﻮر زﻧﺪﮔﻲ داﻳﻤﻲ را ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺖ وﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺶ ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ اﻛﻨﻮن ﺧﺮد ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد زﻣﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ دﻛﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ وﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﺎﻟﺘﺪاران‬
‫اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ وﺑﻴﺠﺎﭘﻮر وﺑﺮار ﻋﻠﻢ ﺑﻐﺎوت را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ وﺑﻨﻴﺎن ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ وﻋﺎدل ﺷﺎﻫﻲ‬
‫وﻋﻤﺎد ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻋﻠﻢ ﺑﻐﺎوت ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ اﺳﻢ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻬﻤﻨﻲ را ﻧﻴﺰ از‬
‫ﺧﻄﺒﻪ ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدﻧﺪ وﺑﺠﺎي آﻧﺎن اﺳﻢ ﺧﻮد را در ﺧﻄﺒﻪ داﺧﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺷﻮرش وي ﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎه ﺟﺒﺮاً در ﺳﺎل ﻫﺸﺖ ﺻﺪ وﻧﻮد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي‬
‫)‪898‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ وﻧﻮد ودو ﻣﻴﻼدي )‪1492‬م( ﺑﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺣﻤﺪ آﺑﺎد ﺑﻴﺪر‬
‫وﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﺑﻴﺪر ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد وﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻴﺪر را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ دﻛﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ وﻋﺎدل ﺷﺎﻫﻲ وﻋﻤﺎد ﺷﺎﻫﻲ وﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎﻫﻲ وﺑﻌﺪ از وﻓﺎت‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪:‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻦ اوﻳﺲ ﻗﻠﻲ ﺑﻴﮓ ﺑﻦ اﻣﻴﺮ زاده ﭘﻴﺮ ﻗﻠﻲ ﻗﺮا ﻗﻮﻧﻴﻠﻮ ﺑﻦ‬
‫اﻣﻴﺮ زاده اﻟﻮﻧﺪ ﺑﻦ اﺳﻜﻨﺪر ﺑﻦ ﻗﺮا ﻳﻮﺳﻒ وﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺗﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺴﺐ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻧﻮح ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻲ رﺳﺪ)‪ .(1‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﺎن ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫)‪ (1‬ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ اﻟﻤﻠﻚ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﻳﺎر ﻗﻠﻲ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺴﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ اﻟﻤﻠﻚ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺴﺮ ﻳﺎر ﻗﻠﻲ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺳﻠﻄﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻦ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ، 3:‬ﻛﻼم اﻟﻤﻠﻮك‪ ،‬ص‪.30:‬‬
 ‫‪٤٠‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺴﺮ ﺳﻠﻄﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬
‫)‪ (6‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺴﺮ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ آﻣﻴﻦ‪.‬‬
‫)‪ (7‬ﻋﺒﺪاﷲ ﻣﺮزا ﺳﻠﻄﺎن ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬
‫)‪ (7‬اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه)‪.(1‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺬات ﺧﻮد اﻳﺮاﻧﻲ اﻟﻨﺴﻞ ﺑﻮد ودرﺳﺎل ﻫﺸﺖ ﺻﺪو ﻧﻮد‬
‫ودو ﻫﺠﺮي )‪892‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪو ﻫﺸﺘﺎد وﺷﺶ ﻣﻴﻼدي )‪1486‬م(‬
‫ازﻫﻤﺪان ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪ وﺑﻪ درﺑﺎر آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺛﺎﻧﻲ رﺳﻴﺪ)‪.(2‬‬
‫در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺛﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻬﺰاده ﻧﻮﻋﻤﺮ ﻛﻪ ازﻫﻤﺪان آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻬﺮت‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد ودر درﺑﺎر ﺑﻬﻤﻨﻲ ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ او را‬
‫اﻳﺎﻟﺘﺪار ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﻘﺮر ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه زﻣﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﻌﻨﻮان‬
‫اﻳﺎﻟﺘﺪار ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وي در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪو ﻳﻚ ﻫﺠﺮي )‪901‬ﻫ( ﺗﺎ ﻧﻪ ﺻﺪو‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي )‪924‬ﻫ( ﻛﺎر ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه راﺗﺤﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﺎه‬
‫ﺑﻬﻤﻨﻲ اﻧﺠﺎم داد)‪.(3‬‬
‫ﻣﻮﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ درﺑﺎره ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺳﻠﻄﺎن را ﺑﻲ رﺿﺎي وي‬
‫وﻣﺘﺼﺮف ﮔﺸﺘﻦ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻧﻤﻜﻲ ﺣﺮاﻣﻲ اﺳﺖ")‪.(4‬‬
‫ﻗﺒﻞ از دور ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ووﻓﺎت ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻫﻤﻪ اﻳﺎﻟﺘﺪاران‬
‫دﻛﻦ ﺷﻮرش ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮده اﻋﻼم ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎري ﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺲ از‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ‪ ،‬ص ‪.68‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ‪ ،‬ص ‪.68‬‬
‫)‪ (3‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب‪ ،‬ص‪.1:‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎ ﻫﻲ‪ ،‬ص‪.72:‬‬
 ‫‪٤١‬‬
‫وﻓﺎت ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺎه ﺑﻬﻤﻨﻲ در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر )‪924‬ﻫ( ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫اﻋﻼم ﻛﺮد ودر ﺧﻄﺒﻪ اﺳﻢ ﺧﻮدش را داﺧﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺧﻮﺷﺮو ﺑﻮد‬
‫وﺗﻔﻜﺮ رﻓﻴﻘﺎﻧﻪ اي داﺷﺖ وﺑﺎ ﺳﻼﻃﻴﻦ دﻳﮕﺮ دﻛﻦ دﺳﺖ دوﺳﺘﺎﻧﻪ دراز ﻛﺮد وﻟﻲ‬
‫اﺳﻤﻌﻴﻞ ﻋﺎدل ﺷﺎه او را ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮد ودر ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭼﻬﻞ ﻫﺠﺮي )‪ 940‬ﻫ( ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔ‬
‫وي ﻫﺠﻮم ﺑﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺗﻮان ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺳﻤﻌﻴﻞ ﻋﺎدل ﺷﺎه ﻧﺪاﺷﺖ ﻟﺬا ﭼﻨﺪ‬
‫ﺳﻮار وﭘﻴﺎده ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮدش ﻓﺮﺳﺘﺎد وﺧﻮد در ﻗﻠﻌﻪ ﻣﺎﻧﺪ ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ روز ﻫﺎ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ اﺳﻤﻌﻴﻞ ﻋﺎدل ﺷﺎه وﻓﺎ ﻧﻜﺮد وﺟﺎن را ﺑﻪ ﺟﻬﺎن آﻓﺮﻳﺪ ﺳﭙﺮد‪ .‬وﺳﻠﺴﻠﻪ ﻟﺸﻜﺮ‬
‫ﻛﺸﻲ وﻫﺠﻮم ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺴﺪود ﺷﺪد‪ .‬در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﺮاﺳﻢ ﺟﺸﻦ ﺷﺎدي‬
‫ﻣﻨﻌﻘﺪ ﺷﺪ وﻣﺤﻔﻞ ادﺑﻲ ﺑﺎز آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎﻵﺧﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه‬
‫ﻫﺠﺮي )‪950‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ)‪ .(1‬اﻳﻨﻄﻮر ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه از ﻧﻪ ﺻﺪ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي‬
‫ﺗﺎ ﻧﻪ ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي )‪ 901‬ﺗﺎ ‪924‬ﻫ( ﺑﺤﻴﺚ اﻳﺎﻟﺘﺪار وازﻧﻪ ﺻﺪ وﺑﻴﺴﺖ‬
‫وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي ﺗﺎ ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه ﻫﺠﺮي )‪ 924‬ﺗﺎ ‪950‬ﻫ( ﺑﺤﻴﺚ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺧﻮد‬
‫ﻣﺨﺘﺎر زﻣﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺷﺶ ﻓﺮزﻧﺪ داﺷﺖ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﭘﺴﺮ ﺣﻴﺪر ﻗﻠﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺪرش رﺣﻠﺖ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ودوﻣﻴﻦ ﭘﺴﺮ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺑﻮد وﺳﻮﻣﻴﻦ ﭘﺴﺮ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ در زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺪرش وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ وﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﭘﺴﺮ ﻗﻄﺐ اﻟﺪﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎن‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ وي را ﺑﺮاي وﻟﻲ ﻋﻬﺪ ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده ﺑﻮد وﺑﺎ ﻣﻈﺎﻟﻢ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻛﻮر ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد وﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﭘﺴﺮ دوﻟﺖ ﺧﺎن ﻋﺮف دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻠﻚ ﻓﺎﺗﺮ اﻟﻌﻘﻞ ﺑﻮد وﺷﺸﻤﻴﻦ ﭘﺴﺮ‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد)‪.(2‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،.6:‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ، .75:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،.31:‬ﻛﻼم‬
‫اﻟﻤﻠﻮك‪ ،‬ص‪.31:‬‬
‫)‪ (2‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.81:‬‬
 ‫‪٤٢‬‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎ وﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎ درﺑﺎره ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎر ﻗﻠﻲ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺣﺮﻓﻲ ﻧﺰده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻘﻂ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﻋﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺲ از وﻓﺎت ﭘﺪر ﺑﺰرﮔﻮارش‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه ﻫﺠﺮي )‪950‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ‬
‫وﭼﻬﻞ وﺳﻪ ) ‪ 1543‬م( ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ)‪ .(1‬ﻣﻮﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"جمشید ق"ی قطب شاﻩ کی تاریخ والدت معلوم
ں هو سکی‬
‫لیکن یه نوسو پچاس هجری )‪۹۵۰‬ھ( مطابق ایک هزار پانچ سو‬
‫)‪(٢‬‬
‫تینتالیس میالدی) ‪۱۵۴۳‬م( مں تخت نشن هو ئے"‬
‫ﭘﺲ از ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻨﻲ وﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻣﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ ،‬وي ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺟﻨﮓ‬
‫وﺟﺪال ﺷﺪ‪ .‬اوﻻً ﺑﺮادر ﻛﻮﭼﻚ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻛﻪ در ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﺠﻮم ﺑﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ وﺑﺎز ﺑﻪ ﺑﻴﺪر ﭘﻨﺎه‬
‫ﻧﻤﻮد وﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ وي ﻋﺎزم ﺑﻴﺠﺎﭘﻮر ﺷﺪ)‪ .(3‬در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه ودو ﻫﺠﺮي‬
‫)‪952‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﭼﻬﻞ وﭘﻨﺞ ﻣﻴﻼدي )‪1545‬م( ﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎه ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد وﻟﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪ‪ .‬وﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﻌﺎﻗﺐ وي ﻧﻤﻮد ﺣﺘﻲ ﺑﻪ دﻳﻮار‬
‫ﺑﻴﺪر رﺳﻴﺪ واز آﻧﺠﺎ ﺑﺴﻴﺎرﻣﺎل ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺑﺮد‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﺑﺎ ﺳﻼﻃﻴﻦ دﻳﮕﺮ دﻛﻦ ﺟﻨﮕﻴﺪ‬
‫وﻣﻮﻓﻖ ﻫﻢ ﺷﺪ)‪.(4‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ در ﺑﻴﻤﺎري ﺳﺮﻃﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪ واز‬
‫ﺳﻤﻮم آن ﺣﺮارت ﻛﻞ وﺟﻮدش ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ ﭘﺰﻳﺮرﻓﺖ وﭘﻬﻠﻮ ﺑﺮ ﺑﺴﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻧﻬﺎده‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎ ﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،6:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻮم ‪.168‬‬
‫)‪ (2‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.81:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎ ﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.7:‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎ ﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ،114:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.40:‬‬
 ‫‪٤٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫وروز ﺑﺮوز آﺛﺎر ﺿﻌﻒ ﺑﺮ ﻣﺰاﺟﺶ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺲ در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه وﻫﻔﺖ‬
‫ﻫﺠﺮي)‪957‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﭘﻨﺠﺎه )‪1550‬م( از اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻓﺎﻧﻲ ﺑﻤﻠﻚ‬
‫ﺟﺎوداﻧﻲ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﺪت ﺳﻠﻄﻨﺖ وي ﻓﻘﻂ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل ﺑﻮد)‪.(2‬‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺬات ﺧﻮد ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻮد)‪ .(3‬ﻣﻮﻟﻒ ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‬
‫درﺑﺎره وي ﭼﻨﺎن رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪" .‬ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺮ ارﺑﺎب ﺷﻌﺮ‬
‫واﺻﺤﺎب ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد وﮔﺎﻫﻲ ﺧﻮد ﺷﻌﺮ ﻣﻲ ﺳﺮود")‪ .(4‬ودر زﺑﺎن وادب‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﻋﻼﻗﻪ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد در اﺷﻌﺎر وي رﻧﺪ ﻣﺸﺮﺑﻲ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد اﺷﻌﺎر‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻟﺐ ﻣﻴﮕﻮن ﺑﻨﻤﺎ ﭼﻮن ﺳﺮﺧﺎﻣﺴﺖ ﻣﺮا‬ ‫ﺑﻲ ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﺑﺘﺎن ﺑﺎده ﺣﺮام اﺳﺖ ﻣﺮا‬
‫)‪(5‬‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎزﻟﻒ ﭼﻮ ﺷﺎم ﺳﺖ ﻣﺮا‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ ﻣﺮا ﺳﻮد اﺳﺖ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﮔﺎﻫﻲ در ﺑﻨﺪ زﻟﻒ ﻣﻌﺸﻮق دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد وﮔﺎﻫﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اش ﺷﻴﻮه ﻣﺤﺒﺖ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد وﮔﺎﻫﻲ از درد ﻓﺮاق ﺑﻴﻘﺮار وﻧﺎﺗﻮان ﮔﺸﺖ‬
‫ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر ﺑﻄﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺮﺳﺮ ﻛﺎ ﻛﻞ ﺗﻮ ﻣﺮ غ دﻟﻢ ﺷﺪه در ﻗﻴﺪ‬
‫ﺧﺎل ﺗﻮداﻧﻪ وآن زﻟﻒ ﭼﻮ دام اﺳﺖ ﻣﺮا‬
‫ﺗﺮك اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻣﻦ ﺑﻴﺪل ﻛﺮدن‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪم واﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﻤﺎم اﺳﺖ ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ ص‪ ، 7‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.45:‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎ ﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،7:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،45:‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.81:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ‪ ،‬ص‪.129:‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 113:‬اﻟﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ ص ‪.221 :‬‬
‫)‪ (5‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ .7:‬رﺑﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ،113:‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ص‪:‬‬
‫‪ .222‬ﻣﻄﻠﻊ ﻏﺰل اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٤٤‬‬
‫ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آن ﭘﺮي روي ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻴﺪ ﭼﻪ ﺳﺎن ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫دل ز ﻣﻦ ﺑﺮده ﻛﻨﻮن از ﭘﻲ ﺟﺎن ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫اﺷﻜﻢ از دﻳﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻛﻮﻛﺐ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮون ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫در ﻏﺰل دﻳﮕﺮ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻋﻤﺮﻫﺎ رﻓﺖ ﻛﻪ رﻓﺘﻲ وﺑﻪ راه ﻫﻨﻮز‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭼﺸﻢ ﺗﺮم ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﺣﺴﺮت ﻧﮕﺮان‬
‫ﻋﻼوه از ﻏﺰل وي در دﻳﮕﺮ اﺻﻨﺎف ﺳﺨﻦ ﻃﺒﻊ آزﻣﺎﺋﻲ ﻛﺮد وﻣﻘﺎم واﻻي‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬
‫ﭘﺲ از وﻓﺎت ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﻛﺸﻮر ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻳﻚ اﻧﺘﺸﺎرﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻠﻘﻴﺲ زﻣﺎن وﺧﺪﻳﺠﻪ دوران ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮان ﻣﺮﺣﻮم ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﺼﺐ داران ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺸﺎورت ﻛﺮدﻧﺪ وﭘﺴﺮش ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫را ﻛﻪ ﺗﺎ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻛﺮدﻧﺪ‬
‫وﺑﺎﻣﺸﺎورت ﺑﻠﻘﻴﺲ زﻣﺎن ﺳﻴﻒ ﺧﺎن ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ را از اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ ﻃﻠﺒﻴﺪﻧﺪ وﻣﻨﺼﺐ‬
‫وﻛﺎﻟﺖ وﭘﻴﺸﻮا را ﺑﻪ وي دادﻧﺪ)‪.(2‬‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺳﻴﻒ ﺧﺎن ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﮕﺪﻳﻮراؤ‬
‫وﺟﮕﭙﺖ راؤ وﺑﺤﺮي ﺧﺎن ﻛﻪ در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮدﻧﺪ وﺑﻪ‬
‫ﺑﻬﻮﻧﮕﻴﺮ رﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻗﻠﻲ را ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬از ﻗﻴﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 114 :‬اﻟﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ، 23‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.121:‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.130:‬‬
 ‫‪٤٥‬‬
‫وﺑﻨﺪ آزاد ﻛﻨﻨﺪ وﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺷﺎﻫﻲ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه رﺳﻴﺪ‬
‫ﺣﺴﺐ اﻻﻣﺮ ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ اﻣﻮرات ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اﻧﺠﺎ ﻗﺎﻓﻠﻪ‬
‫ﺟﮕﺪﻳﻮراؤﺑﻪ ﺑﻬﻮﻧﮕﻴﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ودوﻟﺖ ﻗﻠﻲ را از ﻗﻴﺪ ﺑﻴﺮون آوردﻧﺪ ودر ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﺑﻬﻮﻧﮕﻴﺮ وﻣﻀﺎﻓﺎت آن اﻋﻼن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ‪.‬ﭘﺲ از ان ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺗﻌﺎﻗﺐ آﻧﺎن ﻛﺮد‬
‫وﺑﻪ ﺑﻬﻮﻧﮕﻴﺮ رﺳﻴﺪ وﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻗﻠﻌﻪ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻵﺧﺮ دوﻟﺖ ﻗﻠﻲ‬
‫وﺟﮕﺪﻳﻮراؤ از روي ﻧﺎﭼﺎر آﻣﺎده ﺑﻪ ﺻﻠﺢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺷﻬﺰاده دوﻟﺖ ﻗﻠﻲ‬
‫وﺟﮕﺪﻳﻮراؤ را اﺳﻴﺮ ﻛﺮد وﺷﻬﺰاده را در اﻳﻦ ﻗﻠﻌﻪ ﺑﻬﻮﻧﮕﻴﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮد وﺟﮕﺪﻳﻮراؤ را‬
‫ﻫﻤﺮاه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺮﮔﺸﺖ)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻓﺘﺢ ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﻪ وﺟﺪ آﻣﺪ وﻣﻌﺰور ﺷﺪ وﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﺎن‬
‫وﺻﻼﺑﺖ ﺧﺎن ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ را ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه دﻋﻮت ﻛﺮدﻧﺪ)‪ (2‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﺎه دوره ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮد اﺳﻴﺮ ﺷﺪ ودر ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﺎم‬
‫ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان ﻧﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎ وﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎ درﺑﺎره وﻓﺎت ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫ﺣﺮﻓﻲ ﻧﺰد ﻛﻪ وي در ﻛﺪام زﻣﺎن وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﮔﻨﺒﺪ ﺑﻴﻦ ﮔﻨﺒﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه وﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻨﺎم ﺷﺎه ﻛﻮﭼﻚ )ﭼﻬﻮٹے ﻣﻠﻚ( وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ‪ ،‬ﮔﻨﺒﺪ ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اﺳﺖ)‪.(3‬‬

‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬

‫اﻳﻦ اﻣﺮ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در دوره ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه از ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه ﻫﺠﺮي)‪950‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﭼﻬﻞ وﺳﻪ‬
‫ﻣﻴﻼدي)‪1543‬م( ﺗﺎ ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه وﻫﻔﺖ)‪957‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﭘﻨﺠﺎه‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ، 8:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،56:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.131:‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ، 133:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.60:‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ ‪.82‬‬
 ‫‪٤٦‬‬
‫ﻣﻴﻼدي)‪1550‬م( ﺑﻪ ﻣﺪت ﻫﻔﺖ ﺳﺎل در وﻳﺠﻴﺎ ﻧﮕﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد وﺑﻌﺪ از وﻓﺎت‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﺎن وﺻﻼﺑﺖ ﺧﺎن ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ را ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه دﻋﻮت ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺎ ﻣﺸﺎورت ﻧﺪﻳﻤﺎن ﺧﻮد‬
‫ﺳﻴﺪ ﺣﻲ وﺣﻤﻴﺪ ﺧﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻛﺮد واوﻻً ﺑﻪ ﺷﺎه ﭘﺎﻧﮕﻞ وﭘﺲ از‬
‫آن ﺑﻪ ﻛﻮﺋﻞ ﻛﻨﺪو رﺳﻴﺪ ودر آﻧﺠﺎ دو ﻣﺎه ﻗﻴﺎم ﻧﻤﻮد)‪ .(1‬ﺧﻴﺮ ﺧﻮاه ﻫﺎن ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺎﺟﮕﺬاري اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻀﻄﺮب ﺷﺪﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻪ ﭘﻨﮕﻞ رﻓﺖ ﭘﺲ از وي ﺑﺤﺮي ﺧﺎن‬
‫واﺧﻼص ﺧﺎن وﺣﺎﺟﻲ ﻛﻪ در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺟﮕﺪﻳﻮراؤ را رﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺷﻤﺎ آﻣﺎده ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬وي ﺑﻌﺪاً‬
‫ﺟﮕﺪﻳﻮراؤ را از ﻗﻴﺪ رﻫﺎ ﻛﺮدﻧﺪ وﻣﺨﺎﻟﻔﺎن را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ وﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ را اﺳﻴﺮ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ را ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه دﻋﻮت ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ازﻳﻦ رو راه اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺎز ﺷﺪ وﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺻﻠﺢ ﻛﻨﺪ‬
‫وﻟﻲ ﺷﺎه ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮد ﭼﻮن ﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ وي از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺻﻠﺢ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻫﺪ)‪.(2‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻋﻴﻦ اﻟﻤﻠﻚ ﺑﺎ ﻧﺪﻳﻤﺎن ﺧﻮد راه ﻓﺮار اﺧﺘﻴﺎرﻛﺮد ودر ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﺮار‬
‫ﺳﻜﻮﻧﺖ ﭘﺰﻳﺮ ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻧﺰد ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻋﻼوه از‬
‫رﻋﺎﻳﺎ‪ ،‬اﻛﺎﺑﺮ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻫﻢ ﺑﺮون ﻗﻠﻌﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﮕﺪﻳﻮراؤ واﻣﻴﺮان دﻳﮕﺮ ﻛﻠﻴﺪ ﻫﺎي‬
‫ﻛﺎخ وﺧﺰاﻧﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ وي ﭘﻴﺶ ﻛﺮدﻧﺪ واﻟﺘﻤﺎس ﺗﺸﺮﻳﻒ آوري ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ازﻳﻦ رو‬
‫دوره ﺳﺒﺤﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ واﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در روز دوﺷﻨﺒﻪ دوازده‬
‫رﺟﺐ ﻧﻪ ﺻﺪ وﭘﻨﺠﺎه وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪ 12‬رﺟﺐ ‪957‬ﻫ( ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ)‪.(3‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.135:‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ، 137:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺒﻴﻪ‪ ،‬ص‪.76:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪، 66،67:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.11:‬‬
 ‫‪٤٧‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺎ زﻳﺮﻛﻲ وذﻫﺎﻧﺖ ﻫﻤﻪ اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ در درﺑﺎر‬
‫رخ داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ داﺷﺖ ‪ .‬ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﺎن‬
‫ﻗﻮي ودر ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎرﻳﻚ ﺑﻴﻦ ووﻓﺎدار ﺷﺎه ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ‬
‫ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﺎن داد واﻣﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﻪ وي داد وﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎﻫﻲ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ از ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ‬
‫وﻛﺎﻟﺖ وﭘﻴﺸﻮا ﺳﻠﻄﻨﺖ رﺳﻴﺪ)‪.(1‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻋﻨﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻣﻴﺎن ﺳﻼﻃﻴﻦ دﻛﻦ اﻧﺘﺸﺎر ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺰرگ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻼﻃﻴﻦ دﻛﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻛﻪ واﻟﻲ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺑﻪ‬
‫ﮔﻠﺒﺮﮔﻪ رواﻧﻪ ﺷﺪ وﻗﻠﻌﻪ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﻠﻲ ﻋﺎدل ﺷﺎه واﻟﻲ ﺑﻴﺠﺎﭘﻮر رام راج را‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺧﻮدش دﻋﻮت ﻛﺮد ﺑﻌﺪ از ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺼﻠﺢ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ‬
‫ﺳﺎل ﻋﻠﻲ ﻋﺎدل ﺷﺎه ﻗﺼﺪ ﺗﺴﺨﻴﺮ اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ ﻧﻤﻮد واﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ورام راج‬
‫ﻛﻪ واﻟﻲ وﻳﺠﻴﺎﻧﮕﺮ ﺑﻮد‪ ،‬را ﺑﻜﻤﻚ ﺧﻮد اﺳﺘﺪﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﭘﺲ ﻫﺮ ﺳﻪ ﭘﺎدﺷﺎه ﻋﺎﻟﻲ ﻣﻘﺎم ﺑﻪ‬
‫اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ رﺳﻴﺪﻧﺪ ‪،‬ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺗﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ را ﻧﺪاﺷﺖ وﻗﻠﻌﻪ اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ را‬
‫ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻘﺪار ﺧﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪ وراه ﻓﺮار ﮔﺮﻓﺖ آﺧﺮ اﻻﻣﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه‬
‫آﻧﺎن را ﺑﺼﻠﺢ ﮔﺮداﻧﻴﺪ)‪.(2‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اﺗﺤﺎد‬
‫ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺔ ﺗﻮارﻳﺦ دﻛﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه در ﺳﻠﻚ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در‬
‫آﻳﺪ ودﺧﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺑﻨﺎم ﺑﻲ ﺑﻲ ﺟﻤﺎل در ﻋﻘﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه آﻣﺪ‬
‫وﺧﻮاﻫﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﺎدل ﺷﺎه ﺑﻨﺎم ﺑﻴﺒﻲ ﻫﺪﻳﻪ ﺳﻠﻄﺎن در ﻋﻘﺪ ﭘﺴﺮﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺑﻨﺎم‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.68:‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪، 11:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺒﺸﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ، 152:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.72:‬‬
 ‫‪٤٨‬‬
‫ﻣﺮﺗﻀﻲ در آﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﺳﻢ ﻋﻘﺪ ﺑﻤﻘﺎم ﻛﻠﻴﺎن اداﻣﻪ داد وروزﻫﺎ ﺟﺸﻦ وﻣﺤﻔﻞ آراﺳﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺑﺮاي ﺗﺴﺨﻴﺮ وﻳﺠﻴﺎ ﻧﮕﺮ ﻛﻤﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه وﻋﻠﻲ ﻋﺎدل ﺷﺎه وﺑﺮﻳﺪ ﺷﺎه را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻣﻘﺮر ﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﺎﻧﺪ‬
‫ﺑﻴﺒﻲ دﺧﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه در ﺳﻠﻚ ﻋﻠﻲ ﻋﺎدل ﺷﺎه در آﻳﺪ)‪.(2‬‬
‫از اﻳﻦ ﻋﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﻋﺎدل ﺷﺎه ﺳﻴﺎﺳﺖ دﻛﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﻋﻠﻲ ﻋﺎدل‬
‫ﺷﺎه وﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه واﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮه وﻳﺠﻴﺎ ﻧﮕﺮ رﻓﺘﻨﺪ وﺑﻤﻘﺎم‬
‫ﺗﺎﻟﻴﻜﻮت ﺟﻨﮓ وﺟﺪال ﻋﻈﻴﻢ روﻧﻤﺎ ﺷﺪ وﺑﺎﻵﺧﺮ رام راج ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮﺟﻪ ﺷﺪ‬
‫وﺳﭙﺎه اﺳﻼﻣﻲ ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ وﺳﻠﻄﻨﺖ وﻳﺠﻴﺎ ﻧﮕﺮ را ﻧﻴﺴﺖ وﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺻﻼﺑﺖ ﺧﺎن را ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮه راج ﻣﻨﺪري ﻓﺮﺳﺘﺎد ودر ﺳﺎل ﻧﻪ‬
‫ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد وﻧﻪ ﻫﺠﺮي)‪979‬ﻫ(ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﻫﻔﺘﺎد وﻳﻚ ﻣﻴﻼدي)‪1571‬م(‬
‫راج ﻣﻨﺪري ﻓﺘﺢ ﺷﺪ وﻋﻼوه از اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺎ را ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻛﺮد)‪.(3‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اوﻟﻴﻦ ﺑﺎدﺷﺎه ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻈﻢ وﻧﺴﻖ را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪،‬‬
‫ﻛﺎر ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺜﻼً ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﻛﺸﺖ وﺑﺎﻏﺎت ودرﻳﺎﭼﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه وﺟﺰ ان را ﺑﻪ اوج‬
‫ﻓﻠﻚ رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻋﻠﻢ دوﺳﺖ وادب ﭘﺮور ﺑﻮد ﻗﺎﺳﻢ‬
‫ﻃﺒﺴﻲ ووﻓﺎﺧﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ درﺑﺎر ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬ﺑﺎﻵﺧﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﺳﺎل ﻧﻪ‬
‫ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪988‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﻫﺸﺘﺎد ﻣﻴﻼدي )‪5180‬‬
‫م( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ودر ﺑﺎغ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪ)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ،152:‬ﺗﺮﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.81:‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آ ﺑﺎد دﻛﻦ ‪ ،‬ص‪.12:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪ ، 177:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ص‪.84‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺒﺸﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ ‪ ،‬ص‪ ، 14:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،90:‬ﻣﺎﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.84:‬‬
 ‫‪٤٩‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﭼﻬﺎر دﻫﻢ رﻣﻀﺎن ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد وﺳﻪ‬
‫ﻫﺠﺮي )‪973‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﺷﺼﺖ وﭘﻨﺞ ﻣﻴﻼدي )‪1565‬م( ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪ‪.‬ﺗﺎ‬
‫ﺣﺎﻻ ﻋﻤﺮ وي ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺪر وي اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﺳﺎل ﻧﻪ‬
‫ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪988‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﻫﺸﺘﺎدﻣﻴﻼدي )‪1580‬م(‬
‫از اﻳﻦ دﻧﻴﺎي ﻓﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺟﺎودان رﻓﺖ وﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه را ﺑﺮ اورﻧﮓ ﺧﻼﻓﺖ‬
‫ﻣﻤﻠﻜﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه اﺟﻼس دادﻧﺪ)‪ .(1‬رﺑﺎﻋﻲ ﻣﺎﻻﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫دﻟﺖ ﺧﻮرم ﻣﻤﻠﻜﺖ آﺑﺎد ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺎه ﺟﻬﺎن داﻳﻤﺎ ﺷﺎد ﺑﻮد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻋﺮوس ﺟﻬﺎن در ﻛﻨﺎر ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺪ ﮔﻴﺘﻲ ﻧﺜﺎر ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺷﻬﺰاده ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﻫﻤﺎن ﺳﺎل ﺑﻪ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻗﻠﻌﻪ ﮔﻠﺒﺮﮔﻪ رواﻧﻪ‬
‫ﺷﺪو ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺎز ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در اﻧﺮوزﻫﺎ در دﻛﻦ‬
‫ﺑﺎزار ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻨﮕﻲ ﮔﺮم ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ وي ﺑﺎ ﺟﻨﮓ وﺟﺪال ﻋﻼﻗﺔ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در دورة‬
‫وي ﭼﻨﺪ ﺟﻨﮓ رو ﻧﻤﺎ ﺷﺪ‪ .‬در اﻧﺰﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﺮزاﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻐﻮل ﻫﻢ‬
‫در دﻛﻦ ﻟﺸﻜﺮ ﻛﺸﻲ ﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ وي ﺑﺎ ﺟﻮاﻧﻤﺮدي ﻣﺴﻠﻪ را ﺣﻞ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻧﻮد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪998‬ﻫ( روزي ﺳﻠﻄﺎن ﺑﻌﺰم ﺷﻜﺎر از‬
‫ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺷﺮق رواﻧﻪ ﺷﺪ وآن ﻃﺮف درﻳﺎي ﻣﻮﺳﻲ ﺟﺎي ﺳﺮ ﺳﺒﺰ وﭘﺮ از آب‬
‫دﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺟﺎ ﺷﻬﺮي ﺑﻨﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﻴﻚ ﻓﺮاﻫﻢ آورده‬
‫ﺑﻨﺎي ان ﺷﻬﺮ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻪ آن ﺷﻬﺮ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﭼﻬﺎر راه وﺑﺎزار‪ ،‬وﭼﻬﺎر ﻫﺰار دوﻛﺎن‬
‫اﻳﻮاﻧﻲ ودوازده ﻫﺰار ﻣﺤﻠﻪ وﺧﺎﻧﻘﺎه وﻣﺪرﺳﻪ وﻟﻨﮕﺮ وﻣﻬﻤﺎن ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻮد وﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺷﻤﺎل ﻧﺰد ﻣﺤﻞ ﺧﺎﺻﻪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻗﺮار داد اﻳﻮاﻧﻬﺎي ﻋﺎﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ وﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ وﺑﺎزارﻫﺎ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ‪ ،‬ص‪، 91:‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 114 :‬اﻟﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪.223‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.15:‬ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﭼﻬﺎر راه و‪.‬‬
 ‫‪٥٠‬‬
‫وﺷﻬﺮ وﻣﺤﻼت را ﺑﺎ ﺳﻨﮓ وآﻫﻨﮓ ﺳﺎﺧﺖ واﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻓﺮﺧﻨﺪه را اوﻻً ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﻧﻮي ﻣﺤﺘﺮم ﺑﻬﺎﮔﻤﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺎگ ﻧﮕﺮ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﻌﺪ از ﻫﻔﺪه ﺳﺎل ﺑﻪ ﺣﻴﺪرﻣﺤﻞ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫ﻣﻮﺳﻮم ﮔﺮدﻳﺪ)‪ .(1‬ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺨﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﻃﺮف ﻛﺎر ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﺗﻌﻤﻴﺮات‬
‫دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺑﻠﺪه ﺣﻴﺪر آﺑﺎد ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪ وﭼﻬﺎر ﻣﻴﻨﺎر‬
‫ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﻠﻚ ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ از ﺳﻨﮓ وآﻫﻚ ﺑﻜﻤﺎل اﺳﺘﺤﻜﺎم وﺑﻠﻨﺪ آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫ﺳﻪ ﻟﻚ ﻫﻮن در آن ﺗﺼﺮف ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﻛﺎﻟﻲ ﻛﻤﺎن وﻟﻌﻞ ﻣﺤﻞ وﭼﻨﺪ ﻣﺤﻞ‬
‫وﮔﮕﻦ ﻣﺤﻞ وﻣﺤﻞ ﺟﻤﻌﻲ وداد ﻣﺤﻞ وﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ)‪ .(2‬ﻋﻼوه‬
‫از اﻳﻦ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﭘﻞ ﺑﺮ درﻳﺎي ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺻﺮاط اﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪﺗﻘﺮﻳﺒﺎً دو ﻟﻚ ﻫﻮن ﺻﺮف آن ﺷﺪه)‪.(3‬‬
‫در دوره ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳﺮان ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻬﺎد وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﻔﻴﺮان ﺷﺎه ﻋﺒﺎس‬
‫ﺻﻔﻮي ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد آﻣﺪﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﻨﺎن ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫ﺑﻮد از آﻧﺎن اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮد ‪.‬ﻣﻮﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ در ﺑﺎره ﻣﻜﺘﻮﺑﻪ‬
‫ﺷﺎه ﺻﻔﻮي رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"در ﮔﺎه ﭼﺒﻮﺗﺮه ﻗﻠﻌﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﮕﺮ از آن ﻋﺎﻟﻲ ﺷﺎه ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮد‬
‫وﻣﻜﺘﻮب ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ﺑﻤﻄﺎﻟﻌﻪ آورده")‪.(4‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮاء ﻛﻪ از اﻳﺮان ﺑﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﺧﻮدش آورده ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫وﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺎﺷﺎه ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺗﺎج ﻣﺮﺻﻌﻪ ﺑﻴﺶ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻛﻤﺮ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﺮﺻﻌﻪ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،15،16:‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.90:‬‬
‫)‪ (2‬ﺣﺪﻳﻘﺔاﻻﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪، 20،21:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،18،19:‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ‬
‫دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.90‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.20 :‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.21 :‬‬
 ‫‪٥١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﻜﻠﻞ وﭼﻬﻞ راس اﺳﭗ ﻋﺮﺑﻲ وﻫﺪاﻳﺎي دﻳﮕﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﺎه آوردﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻋﻠﻢ دوﺳﺖ وادب ﭘﺮور ﺑﻮد‪ .‬در دور وي ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺷﺎﻋﺮان وادﻳﺒﺎن وداﻧﺸﻤﻨﺪان از اﻳﺮان ﺑﻪ دﻛﻦ آﻣﺪﻧﺪ وﺳﻜﻮﻧﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در درﺑﺎر وي‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ ادﺑﻲ ﻣﻨﻌﻘﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ وﺷﺎﻋﺮان وادﻳﺒﺎن اﻧﻌﺎﻣﺎت ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ ﺷﻐﻒ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ وﻓﻜﺮ ﺑﻠﻨﺪ داﺷﺖ وي در زﺑﺎن دﻛﻨﻲ ﻣﻌﺎﻧﻲ ودرزﺑﺎن وﻓﺎرﺳﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺨﻠﺺ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﻏﺰل ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻘﺎم واﻻي داﺷﺖ‪ .‬از اﺷﻌﺎر‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻮي ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﺎم رﺳﻴﺪ اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻏﻢ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻪ دارم ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﻛﺸﻮر ﻋﺸﻘﻢ ﺧﺪا ﻳﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺒﺸﻪ از ﻋﺸﻖ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﺳﺨﻦ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را آرزوي ﻃﺮز ﮔﻔﺘﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻏﺰل ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫را‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫دﻳﻮاﻧﺔ‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺑﺎﺷﻤﻊ‬
‫ﻛﺎﺗﺶ زﻧﺪ از رﺷﻚ ﺗﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﻣﺴﺘﺎن ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ دو ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻪ ﻓﺮوﺷﻨﺪ‬
‫را‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺟﺮﻋﻪ‬ ‫ﺗﻪ‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻳﺎد ﺗﻮﻋﺎﺷﻖ ﻧﻪ ﻛﺸﺪ ﻣﻨﺖ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫را‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺧﺎﻧﺔ‬ ‫روزﻧﺔ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺴﺘﻴﻢ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ ‪ ،‬ص‪.21 :‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 114 :‬ب ﻣﻄﺎﺑﻖ‪.224‬‬
 ‫‪٥٢‬‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺟﻬﺎن ﭘﺮ ﺷﻮد از ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻜﺘﺎ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻚ داﻧﺔ ﺧﻮد را‬
‫دل در ﻏﻢ اوﻳﺎ ﻓﺘﻪ ﺻﺪ ﺟﻨﺖ ﭘﻨﻬﺎن‬
‫ﭼﻮن ﻋﺬر ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﻏﻢ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را‬
‫اي ﻗﻄﺒﺸﻪ آﺧﺮ ره ﻣﺮدان ره ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬
‫را‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺮداﻧﻪ‬ ‫ره‬ ‫رو‬ ‫ﻫﻤﻲ‬ ‫ﻣﺮداﻧﻪ‬
‫ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‬ ‫ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫ز‬ ‫ﺣﺮﻓﻲ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺻﺪ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎده ﭼﺸﻴﺪﻳﻢ ﭼﺸﻴﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﻪ دور ﺧﻂ ﭼﺸﻤﺖ ﻛﻢ ﻧﺸﺪ ﺷﻮﺧﻲ وﺻﻴﺎدي‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ دام دﻳﮕﺮ ﺷﺪ ﺑﻬﺮ دﻟﻲ ﺧﻂ آزادي‬
‫در ﺻﻨﻒ ﺳﺨﻦ از ﺳﻌﺪي وﺧﺴﺮو وﺣﺎﻓﻆ ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻮد در ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﺳﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﻲ وﻧﻐﻤﮕﻲ وﺷﻮﺧﻲ ﺣﺎﻓﻆ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺑﻬﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﻓﺼﻞ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ‬
‫ﺻﺤﻦ ﭼﻤﻦ ز آب وﻫﻮا ﻻﻟﻪ زار ﺷﺪ‬
‫ﻣﺎ اﻗﺘﺪا ﺑﻪ ﺷﺮاب ﻣﺪام ﺗﻮ ﻛﺮده اﻳﻢ‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫ﭘﺮ ﻛﻦ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻛﻪ زﻣﺎن‬
‫ﻋﻼوه از ﻏﺰﻟﻴﺎت‪ ،‬ﻓﺮد وﻗﺼﻴﺪه وﻣﺮﺛﻴﻪ ﺷﻬﺪاي ﻛﺮﺑﻼ ورﺑﺎﻋﻴﺎت وﻧﻮﺣﻪ ﻃﺒﻊ‬
‫آزﻣﺎﺋﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ودردا‬ ‫واﺣﺴﺮﺗﺎ‬ ‫ﺷﻬﻴﺪان‬ ‫ﻣﺎﺗﻢ‬ ‫از‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 114 :‬ب ﻣﻄﺎﺑﻖ‪.224‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 115 :‬اﻟﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪.225‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 115 :‬ب ﻣﻄﺎﺑﻖ‪.226‬‬
 ‫‪٥٣‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﻟﻨﺴﺎ اﺳﺖ ﮔﺮﻳﺎن وا ﺣﺴﺮﺗﺎ ودردا‬
‫از ﻧﻮر ﭼﺸﻢ زﻫﺮا اﻓﺴﻮس اي دل اﻓﺴﻮس‬
‫)‪(1‬‬
‫از وارث ﻏﺮ ﻳﺒﺎن وا ﺣﺴﺮﺗﺎ ودردا‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در روز ﭼﻬﺎر ﺷﻨﺒﻪ ﺑﻴﺴﺖ ودوﻳﻢ ﻣﺎه رﺟﺐ ﺳﺎل ﻫﺰار‬
‫وﻳﻚ ﻫﺠﺮي )‪1001‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﻧﻮد ودو ﻣﻴﻼدي )‪1592‬م( ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫اﺳﻢ وي ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺮزا واﺳﻢ ﭘﺪرش ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺮادر‬
‫زاده ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد ﭼﻮن ﺑﻌﺪ از ازدواج ﺳﺎﻟﻬﺎ ﮔﺬﺷﺖ وﭘﺴﺮ ﻧﺪاﺷﺖ ‪ .‬وﻗﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻳﺶ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﺑﺮادر ﺧﻮد ﻣﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺗﺮﺑﻴﺖ او اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﻫﺠﺮي )‪1004‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار‬
‫وﭘﺎﻧﺼﺪ وﻧﻮد وﭘﻨﺞ ﻣﻴﻼدي )‪ 595‬م( ﭘﺪرش را از دﺳﺖ داد‪ .‬ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫او آﻣﺪه اﻳﻦ ﻃﻔﻞ را ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻧﺎم داﺷﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدش آورد‪ .‬ﭘﺮورش‬
‫ﻧﻤﻮد وﻗﺎﺿﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻤﺪاﻧﻲ وﺳﺮ آﻣﺪ ﺳﭙﺎﻫﻴﺎن روز ﮔﺎر ﺑﻪ وي ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺷﻤﺸﻴﺮ زﻧﻲ‬
‫واﺳﭗ ﺳﻮاري وﺗﻴﺮ اﻧﺪازي وﺑﻌﻀﻲ از ﻫﻨﺮ ﻫﺎ وﭘﻴﺸﻪ ﻫﺎ ﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎدﺷﺎه ﻻزم اﺳﺖ‪،‬‬
‫دادﻧﺪ)‪ .(2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﭼﻨﺎن ﻗﻠﻢ ﻣﻲ زﻧﺪ‪:‬‬
‫"از ان ﻃﻔﻮﻟﻴﺖ ﻛﻪ ﭘﺪر ﺑﺰرﮔﻮار ﺟﻬﺎن ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‬
‫)‪(3‬‬
‫درﻛﻨﻒ ﻟﻄﻒ وﻣﺮﺣﻤﺖ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﻧﺸﻮﻧﻤﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد"‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ 114:‬ب ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ،224‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪ ،‬ص‪ 283:‬ب ﺗﺎ‬
‫‪ 284‬ب‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ ‪ ،‬ص‪ ،26:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.113:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.165:‬‬
 ‫‪٥٤‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻫﻴﭻ ﭘﺴﺮي ﻧﺪاﺷﺖ ﻓﻘﻂ‬
‫دﺧﺘﺮ داﺷﺖ‪ .‬زﻳﺮا وﻗﺘﻲ ﻋﻤﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎﻟﮕﻲ رﺳﻴﺪ ﺑﺴﻠﻚ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه آﻣﺪو ازدواج وي در ﺳﺎل ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺰده ﻳﺎ ﻫﺰار وﺷﺎﻧﺰده ﻫﺠﺮي‬
‫)‪ 1015‬ﻳﺎ ‪1016‬ﻫ( ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﺧﻮدش ﺑﻨﺎم ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻴﮕﻢ اداﻣﻪ دادﻧﺪ وﺟﺸﻦ‬
‫آرﺳﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ)‪ .(1‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮوز ﻫﻔﺪه ذي اﻟﻘﻌﺪه ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ ﻫﺠﺮي )‪ 17‬ذﻳﻘﻌﺪه‬
‫‪1020‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﺷﺶ ﺻﺪ ودوازده ﻣﻴﻼدي )‪1612‬م( ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫)‪(2‬‬
‫وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ وﺻﻴﺖ ﻣﺮﺣﻮم ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺬﻛﻮره ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫ﭘﻴﺸﻮا ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ اﺳﺘﺮ آﺑﺎدي ﻗﺼﻴﺪه اي ﻧﻮﺷﺖ ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎز ﺑﺴﺘﻢ ﻋﻬﺪ وﭘﻴﻤﺎن ﻧﻮي‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻧﻮي‬ ‫ﺟﺎﻧﺎن‬ ‫ﭘﻴﺶ‬ ‫ﻓﺸﺎﻧﻢ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﺟﺎﻣﻲ‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه از ﻛﻮدﻛﻲ ﭘﺎﺑﻨﺪ ﺻﻮم وﺻﻠﻮاۃ ﺑﻮد وﻫﺮ روز ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‬
‫ﺻﺒﺢ ﺗﻼوت ﻛﻼم اﻟﻬﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻜﻪ ﻛﻪ در ﺣﻴﺪر آﺑﺎد ﻣﻌﺮوف ﺑﻮد وﻗﺖ ﺑﻨﺎي‬
‫آن ﻣﺴﺠﺪ ﭘﺎدﺷﺎه زﻣﺎن ﻫﻤﺔﻋﻠﻤﺎء وﻓﻀﻼء را ﺟﻤﻊ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد وﮔﻔﺖ ﺑﻨﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ از‬
‫دﺳﺖ ان ﻛﺴﻲ ﻧﻬﺎده ﺷﻮد ﻛﻪ از ﻋﻤﺮش ﻧﻤﺎز ﺗﻬﺠﺪ ﻗﻀﺎ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻠﻤﺎء وﻓﻀﻼء‬
‫ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ وﺑﻪ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ‪.‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ از ﻋﻠﻤﺎء وﻓﻀﻼء ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻨﻬﺎد‪ .‬اﻟﻐﺮض ﺳﻠﻄﺎن آﻣﺎده ﺷﺪ وﮔﻔﺖ اﻟﻔﺎظ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺧﺎﻗﺎن زﻣﺎن ﺧﻮد ﺳﻨﮓ اول در آن ﻧﻬﺎد ودر ﻋﻬﺪ‬
‫)‪(4‬‬
‫ان ﺑﺎدﺷﺎه ﻗﺮﻳﺐ ﺳﻲ ﻫﺰار ﻫﻮن ﺻﺮف ان ﺷﺪه "‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ص‪.115‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.287:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪ ،117:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ 27:‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را ﺷﻌﺮ رﺑﺎﻋﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.28:‬‬
 ‫‪٥٥‬‬
‫ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ اﻣﺎن ﻣﺤﻞ واﻟﻬﻲ ﻣﺤﻞ وﻣﺤﻤﺪي ﻣﺤﻞ وﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ در ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻬﺪ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻵﺧﺮ ﺑﺮوز ﺳﻴﺰده ﺟﻤﺎدي اﻻول ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ وﭘﻨﺞ‬
‫ﻫﺠﺮي)‪1035‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪ وﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺖ ﻣﻴﻼدي )‪1527‬م( داﻋﻲ اﺟﻞ را‬
‫ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺖ‪ ،‬وﻗﺖ ﻣﺮگ ﻋﻤﺮش ﺳﻲ وﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد)‪.(1‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﻋﻠﻢ وادب ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ واز زﻣﺎن ﻛﻮدﻛﻲ در‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺷﻌﺮاء وادﺑﺎء وﻓﻀﻼء ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺖ ‪.‬ﺑﻠﺤﺎظ زﻫﺪ وﺗﻘﻮٰي وﻟﻲ ﻋﻬﺪ ﺧﻮد ﺑﻮد‬
‫اﺷﻌﺎرش ﭘﺮ از ﺗﺼﻮف وﻋﻘﺎﺋﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮد‪ .‬در ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ وﻧﻌﺖ وﻣﻨﻘﺒﺖ ﺑﻪ درﺟﻪ‬
‫واﻻي ﮔﺮﻓﺖ ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر از ﺣﻤﺪ ﭘﺮورد ﮔﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻳﺎرب ﺑﺮ ﺗﺮي ﺗﻮ ز وﺻﻒ ﻟﺴﺎن ﻣﺎ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه ز ﺷﺮم زﺑﺎن دردﻫﺎن ﻣﺎ‬
‫ﺑﺨﺸﺎي ﺑﺮ ﻋﻴﺎن وﻧﻬﺎن ﻛﻪ آ ﮔﻬﻲ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻣﺎ‬ ‫اي ﭘﻴﺸﺖ آﺷﻜﺎر ﻧﻬﺎن وﻋﻴﺎن‬
‫اﺷﻌﺎر از ﻧﻌﺖ رﺳﻮل ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫ﻣﺼﻄﻔﻲ وﻣﺮﺗﻀﻲ ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ از ﻫﻢ ﺟﺪا‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻧﻌﺖ وﻣﺪح ﻫﺮ دو ﺷﻪ را ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺑﺎﻫﻢ ادا‬
‫آن ﻳﻜﻲ ﻓﺮﻣﺎن رواﺋﻲ ﻫﺮ ﻧﺒﻲ وﻫﺮ وﻟﻲ‬
‫)‪(5‬‬
‫و آن دﮔﺮ ﻣﺴﻨﺪ ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎر ﮔﺎه ﻛﺒﺮﻳﺎ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪ ،27:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.119:‬‬
‫)‪ (2‬دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ ‪ ،‬ص‪ ، 2 :‬ﺣﺪاﻳﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص‪ 116 :‬اﻟﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪.227‬‬
‫)‪ (3‬دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ ‪ ،‬ص‪.3 :‬‬
‫)‪ (4‬دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ ‪ ،‬ص‪.3 :‬‬
‫)‪ (5‬دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ ‪ ،‬ص‪.4 :‬‬
 ‫‪٥٦‬‬
‫اﺷﻌﺎر از ﻣﻨﻘﺒﺖ‪:‬‬
‫اوﻟﻴﺎء‬ ‫وذﻛﺮ‬ ‫ﻣﺼﻄﻔﻲ‬ ‫ذﻛﺮ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬
‫ﺧﻮش ﺑﻮد ذﻛﺮ ده ودو ﺟﻤﻠﻪ ﺧﺎﺻﺎن ﺧﺪا‬
‫ﺣﻀﺮت ﺧﻴﺮ اﻟﻨﺴﺎء ﺑﺎﻫﺮ دو ﻋﺎﻟﻲ ﮔﻮ ﻫﺮش‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻳﻚ را ﻟﻘﺐ دﻳﮕﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮﺑﻼ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ‪ ،‬ﻧﻌﺖ وﻣﻨﻘﺒﺖ وﻣﻨﺎﺟﺎت‪ ،‬در ﻏﺰﻟﻬﺎي ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﺮﺛﻴﻪ ورﺑﺎﻋﻴﺎت‬
‫ﻃﺒﻊ آزﻣﺎﺋﻲ ﻛﺮد وﻣﻘﺎم واﻻي داﺷﺖ ﻏﺰل در ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻗﺮب ﻳﺎرم ز ﻋﺸﻖ ودوﻟﺖ اوﺳﺖ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺣﺸﻤﺘﻢ ﺑﻪ‬
‫داﻧﻢ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﻧﻌﻤﺖ ﻋﺸﻖ ﻛﻢ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻧﻌﻤﺖ‬ ‫ﻣﺴﺎري ز ﺣﻖ‬ ‫ﺷﺮ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻛﺠﺎ وﺷﻮﻛﺖ ﻋﺸﻖ ﺷﻮﻛﺖ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﺷﻮﻛﺖ‬ ‫ﻏﻼم‬ ‫ﺟﻢ‬
‫ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﺖ‬ ‫ﻧﻮ‬
‫اي ﺧﻮش آن دل ﻛﻪ ﺗﺤﺖ راﻳﺖ اوﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻏﺎﻟﺒﺎً‬ ‫ﻏﺎﻓﻞ از‬
‫)‪(2‬‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ‬ ‫روزه‬ ‫ﭘﻨﺞ‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪:‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﺑﻴﺴﺖ وﻫﺸﺘﻢ ﺷﻮال ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﺳﻪ ﻫﺠﺮي‬
‫)‪1023‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﺷﺶ ﺻﺪ وﭼﻬﺎر ده ﻣﻴﻼدي )‪1614‬م( ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﻀﺮت‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ ‪ ،‬ص‪.5 :‬‬

‫)‪ (2‬دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ ‪ ،‬ص‪.15 :‬‬
 ‫‪٥٧‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﻗﻄﻌﻪ اي ﻧﻮﺷﺖ ﺷﻌﺮي ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫از آﺳﻤﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﻬﺎن ﻧﻴﺮي ﻃﻠﻮع‬
‫ﺳﻌﺪ ﮔﺸﺘﻪ از وﻣﻬﺮ وﻣﺸﺘﺮي‬ ‫ﮔﺮده ﻛﻪ‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"و ﺑﻌﺪ از ﻓﺮاغ از ﺟﺸﻦ ﻋﻘﻴﻘﻪ واﻧﻘﻀﺎي اﻳﺎم ﺳﻮر وﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ آن ﮔﻮﻫﺮ ﺷﺎﻫﻮر ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺷﺎﻫﺰاده ﻋﺒﺪاﷲ ﻣﻴﺮزا ﻣﻮﺳﻮم ﺳﺎﺧﺘﻪ زرو ﺟﻮﻫﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺜﺎر ﻓﺮق ﺳﺎي آن‬
‫ﻧﻮردﻳﺪه ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن وآن ﺧﻠﻒ ارﺟﻤﻨﺪ ﺧﺴﺮو زﻣﻴﻦ وزﻣﺎن ﻧﻤﻮدﻧﺪ" )‪.(1‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﺠﺐ اﺳﺖ ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وﻻدت ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻨﺠﻢ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎه ﻧﺒﺎﻳﺪ دوازده ﺳﺎل ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺮﺑﻴﺖ وي ﺑﻴﺮون از‬
‫ﻣﺤﻞ اﻧﺠﺎم داده ﺑﻮد‪ .‬اوﻻً ﺑﻪ ﻗﻄﺐ اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ اﷲ ﺳﭙﺮد ﻛﺮده ﺷﺪ ﺑﻌﺪ از دو ﺳﺎل‬
‫ﻗﻄﺐ اﻟﺪﻳﻦ وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ وﺑﺮاي اﻳﻦ اﻣﺮ داﻣﺎد ﻧﻌﻤﺖ اﷲ ﻣﺮزا ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪ‬
‫ﭘﺲ از ﻫﺸﺖ ﺳﺎل اﻳﺸﺎن ﻫﻢ وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ وﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻈﻔﺮ ﻋﻠﻲ‬
‫ﺗﻠﻤﺬ ﻧﻤﻮد ﭘﺲ از دوﺳﺎل وي ﻫﻢ وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﻴﺮازي ﻣﻘﺮر ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در دوازده ﺳﺎﻟﮕﻲ ﭘﺪر وي ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ)‪ .(2‬ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﺟﻤﺎدي اﻻول ﻫﺰار وﺳﻲ وﭘﻨﺞ ﻫﺠﺮي)‪13‬ﺟﻤﺎدي اﻻول ‪1035‬ﻫ( ﺑﺮ‬
‫اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ وﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﭼﻬﺎر دﻫﻢ‬ ‫ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻠﻮس ﻧﻤﻮد)‪ .(3‬وﻟﻒ ﺣﺪﻳﻘﺔ‬
‫ﺟﻤﺎدي اﻻول ﻫﺰار وﺳﻲ وﭘﻨﺞ ﻫﺠﺮي )‪ 14‬ﺟﻤﺎدي اﻻل ‪1035‬ﻫ( ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ)‪.(4‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ دوازده ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ وﺟﻪ ﺧﺮد‬
‫ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﺎدرش ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻴﮕﻢ زﻣﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻨﺼﻮر ﺑﺨﺸﻲ وزﻳﺮ‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ، 7:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.27:‬‬
‫)‪ (2‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ، 8:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.31،30:‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.32:‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪ ، 25:‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‪ ،‬ص‪.123:‬‬
 ‫‪٥٨‬‬
‫ﻣﻠﻚ اﻟﻤﺎس وﻣﻠﻚ ﻳﻮﺳﻒ را ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﻘﺮر ﻛﺮد‪ .‬ﻛﻮﺗﻮال ﻗﺎﺳﻢ ﺑﻴﮓ را‬
‫ﻧﺎﺋﺒﺶ ﺣﺴﻦ ﺑﻴﮓ را در ﻣﻨﻄﻘﺔﭼﻬﺎر ﻣﻴﻨﺎر ﻣﻘﺮر ﻛﺮد)‪.(1‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﻋﻴﺶ وﻋﺸﺮت وﺳﻴﺎﺣﺖ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺳﺎل در‬
‫ﻓﺼﻞ ﺑﺎراﻧﻲ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺮون از ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻣﻲ رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﻣﻐﻞ‬
‫ﻋﻨﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﻨﺪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ ﻫﻤﻪ ﻧﻮازﺷﺎت ﻗﺪﻳﻢ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﺪر‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در زﻣﺎن ﺑﻐﺎوت وي ﺑﺎ او ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻜﻤﺮان ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه آﻣﺪ وﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺣﺎﻛﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮد وﻫﺮ ﻣﺎه از درﺑﺎر ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﺳﻔﻴﺮي ﻣﻲ آﻣﺪ وﻣﻪ‬
‫ﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ)‪.(2‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه دو ﭘﺴﺮ ودو دﺧﺘﺮ داﺷﺖ‪ .‬دو ﭘﺴﺮ در زﻧﺪﮔﻴﺶ وﻓﺎت ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮش ﺑﻴﮕﻢ ﺳﻠﻄﺎن را ﺑﻪ زوﺟﻴﺖ اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه داد‪ .‬ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﻋﻬﺪ‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮدش رواﻳﺎت ادﺑﻲ وﺗﻬﺬﻳﺒﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه را ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎز ﻛﺮد‬
‫وﻫﻤﺮاه ﺑﺎ زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬زﺑﺎن دﻛﻨﻲ را ﺑﻪ اوج ﻓﻠﻚ رﺳﺎﻧﻴﺪ وﺑﺎ زﺑﺎن ﺗﻠﮕﻮ ﺷﻐﻒ‬
‫ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ وﺟﺎي واﻻي داد‪ .‬ﻣﻮﻟﻒ ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻧﻮاب ﻣﺸﺎر اﻟﻴﻪ ﺑﺎوﺟﻮد ﻛﺜﺮت ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ از وﺟﻮدار ﻓﺼﻞ داﻧﺶ واز ﻗﻀﺎب‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻋﻠﻤﺎء وﻓﻀﻼء وﺷﻌﺮاء ﺑﻪ اﻓﺎده واﺿﺎﻓﻪ ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل وﻏﻴﺮه ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ"‬
‫ﺑﺎﻵﺧﺮ ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺲ از ﭼﻬﻞ وﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ در روز ﻳﻚ‬
‫ﺷﻨﺒﻪ ﺑﺘﺎرﻳﺦ ﺳﻮم ﻣﺤﺮم اﻟﺤﺮام در ﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﺸﺘﺎد وﺳﻪ ﻫﺠﺮي )‪ 3‬ﻣﺤﺮم اﻟﺤﺮام‬
‫‪1083‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﺷﺶ ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد ودو ﻣﻴﻼدي )‪ 1672‬م( ﺑﻪ رﺣﻤﺖ اﻳﺰد‬
‫رﻓﺖ)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص‪.20:‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص‪.78:‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص‪.128:‬‬
‫)‪ (4‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺪ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.45:‬‬
 ‫‪٥٩‬‬
‫اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه‪:‬‬
‫اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ر ا ﭘﺲ از وﻓﺎت ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه درﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺤﺮم اﻟﺤﺮام در‬
‫ﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﺸﺘﺎد وﺳﻪ ﻫﺠﺮي )‪1083‬ﻫ( ﺑﺮ ﺗﺨﺖ اﺟﻼس دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻈﻔﺮ ﻛﻪ از اﺑﺘﺪاﺋﻲ‬
‫ﺧﻄﺎب ﻗﺒﻮل ﻧﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ وزارت ﻣﻘﺮر ﮔﺮداﻧﻴﺪ)‪ .(1‬در ﺑﺎره ﺣﺴﺐ وﻧﺴﺐ‬
‫اﺧﺘﻼف اﺳﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ "اﻳﺸﺎن داﻣﺎد ﻋﺒﺪاﻟﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد")‪ (2‬ﻣﻮﻟﻒ‬
‫ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﻌﺎﻟﻢ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ‪":‬اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ از ﻃﺮف ﻣﺎدر ﺑﺎدﺷﺎه ﻗﺮاﺑﺖ ﻗﺮﻳﺒﻪ دارد")‪.(3‬‬
‫اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه از اﺑﺘﺪا دروﻳﺸﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد ودر ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻋﻼﻗﻪ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻮد از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ"ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻌﻀﻲ از اﻃﻮار اورﻧﺠﻴﺪه ﺧﺎﻃﺮ ﮔﺸﺘﻪ‬
‫اورا از ﻧﻈﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد")‪ (4‬اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﻣﺮﻳﺪ ﺷﺎه راﺟﻮ ﻗﺘﺎل اﺳﺖ)‪.(5‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه ﺳﭙﺎه ﻣﻐﻞ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫ﻛﺮد‪ .‬اﻟﻐﺮض ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺑﻌﻀﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺪار ﺳﭙﺎه ﻣﻐﻞ در ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎرم ذي اﻟﻘﻌﺪه‬
‫ﺳﺎل ﻫﺰار وﻧﻮد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪ 24‬ذي اﻟﻘﻌﺪه ‪1098‬ﻫ( داﺧﻞ ﻗﻌﻠﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه ﺣﺴﺐ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ اﻧﺠﺎم داد وﺳﭙﺎه وي را اﺳﻴﺮ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ از ﻗﻠﻌﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺧﺎرج ﺷﺪه اﻳﻦ ﺷﻌﺮ زﺑﺎن زد وي ﺑﻮد‪:‬‬
‫ﺳﺮ ارادت ﻣﺎ آﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت دوﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎﻫﻲ رود ارادت دوﺳﺖ‬
‫و ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﻬﻨﺸﺎه اورﻧﮓ زﻳﺐ رﺳﻴﺪ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺪ دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.45:‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺎﺛﺮ ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮ ‪ ،‬ص‪.143:‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺪﻳﻘﺔ اﻟﻌﺎﻟﻢ‪ ،‬ص‪.161:‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﻨﺘﺨﺐ اﻟﺒﺎب ﺟﻠﺪ ﺳﻮم ص‪.407‬‬
‫)‪ (5‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﻛﻦ‪ ،‬ص‪.47:‬‬
 ‫‪٦٠‬‬
‫آﺧﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎك درت روﺷﻨﺎس ﻛﺮد‬
‫ﺧﻮدم‬ ‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﺠﺪه‬ ‫ﮔﺰار‬ ‫ﻣﻨﺖ‬
‫ﺑﺎﻵﺧﺮ اﺑﻮ اﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه در ﺳﺎل ﻫﺰار وﻳﻚ ﺻﺪ وﻳﺎزده ﻫﺠﺮي)‪1111‬ﻫ(‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺰار وﺷﺶ ﺻﺪو ﻧﻮد وﻧﻪ ﻣﻴﻼدي )‪1699‬م( در ﻗﻠﻌﻪ دوﻟﺖ آﺑﺎد وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ودر ﺟﻮار ﭘﺪر ﻣﺤﻤﺪ ﮔﻴﺴﻮ دراز ﺑﻨﺎم ﺳﻴﺪ ﺷﺎه راﺟﻮ ﻗﺘﺎل ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﻄﻮر اﻳﻦ‬
‫دور ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﭘﺲ از دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻪ اﺧﺘﺘﺎم رﺳﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪٦١‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬

 ‫‪٦٢‬‬
‫ﻣﻠﻚ اﻟﺸﻌﺮاء اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ‪:‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻪ "اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ" ﭼﻨﺪان روﺷﻦ ﻧﺸﺪه ودر ﭘﺮده ﻇﻠﻤﺖ ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ اﻳﻦ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻢ اﻳﺸﺎن "اﺳﺪ اﷲ" و"وﺟﻬﻲ" و"وﺟﻴﻬﻲ"‬
‫و"وﺟﻴﻪ" ﺗﺨﻠﺺ ﻛﺮد‪ .‬در دﻳﻮان ﺷﻌﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﺳﻢ وﺟﻬﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ودر‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻳﻜﻲ از ﻏﺰﻟﻬﺎي ردﻳﻒ "ت" ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺗﺨﻠﺺ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫وﺟﻴﻪ‬ ‫اﷲ‬ ‫اﺳﺪ‬ ‫اﺳﻤﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫آراﺋﺶ دﻛﺎن ﭼﻪ ﺑﺎزار ﻛﻼم اﺳﺖ‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎي زﻣﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪان ذﻛﺮي از اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ ﻓﻘﻂ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ‬
‫داﺷﺖ وزﻣﺎن ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ را درك ﻧﻤﻮد‪ .‬دوران ﻛﻮدﻛﻲ اش را‬
‫در ﻋﻬﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬ودر ﻋﻬﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺎﻋﺮ زﺑﺎن‬
‫اردو دﻛﻦ ﺷﻬﺮت ﻳﺎﻓﺖ ودر ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ او را ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻠﻚ اﻟﺸﻌﺮاء در درﺑﺎر‬
‫ﺧﻮدش اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪ .‬او در ﺳﺎل ﻫﺰار وﻫﺠﺪه ﻫﺠﺮي )‪1018‬ﻫ( ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﺮوﻓﺶ ﺑﻨﺎم‬
‫ﻗﻄﺐ ﻣﺸﺘﺮي را ﺗﺼﻨﻴﻒ ﻧﻤﻮد وﺑﻌﺪ از دو ﺳﺎل در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ ﻫﺠﺮي‬
‫)‪1020‬ﻫ( ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه از دﻧﻴﺎ رﻓﺖ وﺑﺮادر زاده اش ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫ﻛﻪ داﻣﺎدش ﻫﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ وي ﺷﺪه زﻣﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﺳﺪ اﷲ‬
‫وﺟﻬﻲ از دﻳﺪﮔﺎن ﻣﺮدم ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪ)‪.(2‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﻛﺮد ودر ﺗﻤﺎم دوران‬
‫ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ وي اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه از دﻧﻴﺎ رﻓﺖ ودر ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ ﭘﻨﺞ ﻫﺠﺮي )‪1035‬ﻫ( ﻋﺒﺪ اﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬

‫)‪ (1‬اﺳﺪاﷲ وﺟﻴﻪ‪ ،‬دﻳﻮان وﺟﻴﻪ‪،‬ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ‪ ،511‬ص ‪.71:‬‬
‫)‪ (2‬اﺧﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب‪،‬ادارة ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺑﻮ اﻟﻜﻼم‪1973 ،‬ء‪ ،‬ص ‪.38:‬‬
 ‫‪٦٣‬‬
‫زﻣﺎم ﺣﻜﻮﻣﺖ را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دوﺑﺎره ﻣﺮﻛﺰ ﺷﻌﺮ وادب ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﻋﺒﺪ اﷲ ﻧﻴﺰ ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺷﻌﺮ وادب را داﺷﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن‬
‫ﺷﺎﻋﺮي ﻧﻮ ﺧﻴﺰ زﺑﺎن اردو ﺑﻨﺎم ﻏﻮاﺻﻲ ﺷﻬﺮت ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬در درﺑﺎر ﻋﺒﺪ اﷲ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻠﻚ‬
‫اﻟﺸﻌﺮاء ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ودر ﻫﻤﺎن زﻣﺎن اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ از ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ واز‬
‫ﻟﻄﻒ وﻛﺮم ﺑﺎدﺷﺎه وﻫﻨﺮ ﻣﻨﺪي ﺧﻮدش ﻣﻘﺎم واﻻي ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﺳﺪ اﷲ‬
‫وﺟﻬﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 28‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺗﺼﻨﻴﻒ ﻣﺜﻨﻮي ﺧﻮد ﺑﻨﺎم ﻗﻄﺐ ﻣﺸﺘﺮي‪ ،‬در ﺳﺎل ﻫﺰار‬
‫وﭼﻬﻞ وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪1048‬ﻫ( ﻛﺘﺎب ﺗﻤﺜﻴﻠﻲ ﺑﻨﺎم ﺳﺐ رس ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ‬
‫اردو ﻧﺜﺮ اوﻟﻴﻦ وﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻧﺎﻣﺔ او اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺔ ﺷﺎﻋﺮان زﻣﺎن ﻋﺒﺪاﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ﻋﻼﻗﺔ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺘﻨﺪ وﺑﺎ ﻋﺰت واﺣﺘﺮام از او ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ واو را‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﺳﺮآﻣﺪ ﺳﺨﻨﻮران ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در زﻣﺎن ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺧﻮد‪ ،‬در‬
‫ﻋﻬﺪ ﻋﺒﺪ اﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اﻳﻦ ادﻳﺐ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ وﭘﺨﺘﻪ ﻛﺎر در زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻈﻢ وﻧﺜﺮﺗﺼﺎﻧﻴﻒ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ از آﺛﺎرش ﺑﺪﺳﺖ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﺳﻪ ﺗﺎ‬
‫ﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﺎﻳﺎب دﻳﻮان ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬
‫ﺣﻴﺪر آﺑﺎد در ﺷﻌﺒﺔ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ واز ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ دﻳﻮان ﺑﻌﻀﻲ از ﮔﻮﺷﻪ‬
‫ﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدد واز ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ دﻳﻮان ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫وي ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺷﺎﻋﺮ وادﻳﺐ زﺑﺎن اردو ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺤﻴﺚ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻬﺎرت داﺷﺖ ودر زﻣﺎن ﺧﻮدش ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺮوف ﻓﺎرﺳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﻳﻚ دﻳﻮان ﻗﻠﻤﻲ ﺑﻌﻨﻮان "دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ" ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﻼم ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ داري ‪ 3900‬ﺳﻪ ﻫﺰار وﻧﻪ ﺻﺪ اﺑﻴﺎت ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺎ ارزش وﻧﺎﻳﺎب اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ﻧﺎﻗﺺ اﻟﻄﺮﻓﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً در اﺑﺘﺪا ﺣﺪود ﻳﻚ ﻳﺎ دو ورق ﺗﻠﻒ ﺷﺪه وﻟﻲ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از آﺧﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ورق ﺗﻠﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻏﺎز اﻳﻦ دﻳﻮان از ﻏﺰﻟﻬﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻒ ﺑﺎء‬
 ‫‪٦٤‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ وﺗﺎ ﺻﻔﺤﻪ ‪ 318‬ﻓﻘﻂ ﻏﺰﻟﻬﺎ اﺳﺖ وﺑﻌﺪ از آن ‪33‬ﺻﻔﺤﻪ آﺧﺮ ﻣﺸﺘﻤﻞ‬
‫ﺑﺮ ‪ 52‬رﺑﺎﻋﻲ وﭼﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﻗﻄﻌﺎت ‪،‬ﻣﻨﻘﺒﺎت وﻗﺼﺎﺋﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﺻﻔﺤﺎت اول‬
‫وآﺧﺮ ﻟﻜﻪ ﻫﺎي آب دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد وﭼﻨﺪ ﺻﻔﺤﻪ آﺧﺮ ﻛﺘﺎب ﻛﺮم ﺧﻮرده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﺎت آﻏﺎز دﻳﻮان زﻳﺮ ﻧﻈﺮ از ﺧﻮدﻛﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬آ ﻏﺎز دﻳﻮان از اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺟﺎﻣﻴﺴﺖ درﻳﻦ ﺑﺰم وﺟﺎﻫﻲ ﻛﻪ زرﺷﻜﺲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺣﺴﺮت ﺑﺪﻫﺎں ﺧﺎك ﻛﻨﺪ ﺣﻜﻤﺖ ﺟﻢ را‬
‫اﻳﻦ ﻳﻚ ﺷﻬﺎدت داﺧﻠﻲ اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﺎم ﺷﺎﻋﺮ وﻧﺜﺮ ﻧﮕﺎر‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اردو دﻛﻦ وﺟﻴﻪ اﻟﺪﻳﻦ ﻳﺎ وﺟﻪ اﻟﺪﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ اﻫﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻗﻴﺎس ﻧﻤﻮده اﻧﺪ وﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻧﺎم وﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ وﻣﺴﻠﻚ‬
‫او ﻧﻴﺰ روﺷﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬او در ﻛﻼم ﻓﺎرﺳﻲ ﺧﻮدش وﺟﻴﻬﻲ‪ ،‬وﺟﻴﻬﻪ ووﺟﻬﻲ ﻫﺮ ﺳﻪ‬
‫ﻛﻠﻤﻪ را ﺑﻌﻨﻮان ﺗﺨﻠﺺ ﺑﻜﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺳﺨﻨﻬﺎي دروغ ﭼﻨﺪ را ﻋﺰت ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫)‪(2‬‬
‫وﺟﻴﻬﻲ ﺷﺎﻋﺮي ﺑﮕﺰار وﻓﻜﺮ ﻛﺎر دﻳﮕﺮ ﻛﻦ‬
‫ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺑﺘﺎﻧﻢ از اﻳﻦ ﺑﻲ زري وﺟﻴﻬﻪ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﺲ ﺣﺎل ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﺎه دﻛﻦ ﮔﻔﺖ ﻳﺎ ﻧﮕﻔﺖ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﻲ را ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺷﺎﮔﺮد از اﻋﺠﺎز ﻃﺒﻊ‬
‫)‪(4‬‬
‫اي وﺟﻴﻪ اﺳﺘﺎد اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.1 :‬‬

‫)‪ (2‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.287 :‬‬
‫)‪ (3‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.55 :‬‬
‫)‪ (4‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.33 :‬‬
 ‫‪٦٥‬‬
‫وﺟﻬﻲ در ﺑﻌﻀﻲ از اﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻓﺎرﺳﻲ ﺧﻮدش ﺑﻪ وﻃﻦ آﺑﺎء واﺟﺪاد ﺧﻮدش‬
‫ﻧﻴﺰ اﺷﺎره ﻛﺮده اﺳﺖ وي ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ام وﻟﻲ ﻃﺒﻊ ﭘﺎك‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﺎك ﺧﺮاﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ دارد‪:‬‬
‫ﻃﺒﻊ ﭘﺎك ﻣﻦ از ﺧﺮاﺳﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ زﻫﻨﺪ آﺷﻜﺎر ﮔﺸﺘﻢ ﻟﻴﻚ‬
‫وﻟﻲ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻛﺠﺎي ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻗﻴﺎﺳﺎً ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ او در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ او ﺑﻪ وﻃﻦ آﺑﺎﺋﻲ ﺧﻮدش ﻛﻪ ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﻮده‬
‫اﻓﺘﺨﺎرﻣﻲ ﻛﻨﺪ ودر اﺷﻌﺎر ﺧﻮدش اﺷﺎره ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻴﺎن دﻳﻮان ﭘﺮ ﻓﻴﺾ ﻣﺮا ﺳﻮي ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻪ از ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﺷﻌﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻬﺮت در دﻛﻦ دارم‬
‫ﺷﻌﺮ ﻣﺎدر ﻣﻌﻨﻲ ام ﻣﻴﺮﻓﺖ در ﺷﻴﺮاز اﮔﺮ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻬﺮة ﻣﻠﻚ ﺧﺮاﺳﺎن ﻣﻲ ﺷﺪم‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد در ﻫﻤﺎن‬
‫زﻣﺎن ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ وزارت ﻋﺎﻟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫رﺳﻴﺪ ووﺟﻬﻲ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﺎ ادب واﺣﺘﺮام او را ﻳﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ ﺣﺘﻲ در ﺟﺎﻳﻲ او‬
‫را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد ﺧﻮد ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‬ ‫ﺳﺨﻦ را ﺑﻪ ﺳﺪره رﺳﺎﻧﻴﺪه ام‬
‫از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﻮان ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ وﺟﻬﻲ ﺑﻮده‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ او در‬
‫زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺷﻌﺮ ﮔﻮﺋﻲ را در ﻫﻤﻪ دوران زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺟﺎ داده اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ادﺑﻲ‬
‫وﺟﻬﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﻪ دور ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬او در زﻣﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻌﻨﻮان‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.274 :‬‬

‫)‪ (2‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.254 :‬‬
‫)‪ (3‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.280 :‬‬
 ‫‪٦٦‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ ﺳﭙﺲ در ﻋﻬﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﮔﻤﻨﺎﻣﻲ داﺷﺖ ﺳﭙﺲ در ﻋﻬﺪ ﻋﺒﺪ اﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه دوﺑﺎره درﺧﺸﺎن ﮔﺮدﻳﺪ ﺷﻌﺮ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺧﺎك ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ در ﺧﺰاﻧﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻔﻠﺴﻴﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﺎدﺷﺎه‬
‫وي از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮔﻮ ﻟﻜﻨﺪه آﻧﻘﺪر دﻟﺒﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ داﺷﺖ ﺗﺮك ﻣﻘﺎم‬
‫ﻛﻨﺪ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻳﻜﻲ از اﺷﻌﺎرش ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ اي وﺟﻬﻲ ﺗﻮ ﺑﺎوﺟﻮد‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻀﻞ وﻫﻨﺮ داري ﭼﺮا ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ وﺑﻲ زري ﺷﺪه اي؟ ﭼﺮا‬
‫اﻳﻦ ﺳﺮ زﻣﻴﻦ دﻛﻦ را ﺗﺮك ﻧﻤﻮده راﻫﻲ ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮي؟‬
‫وﺟﻴﻬﻲ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻀﻞ وﻫﻨﺮ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ وزر ﻣﻨﺸﻴﻦ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻢ دﻳﮕﺮ رو ﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﻛﻲ در دﻛﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺧﻮدش را ﺗﺴﻠﻲ ﻣﻲ دﻫﺪ ﭼﺮا ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮدي واﻣﺮوز‬
‫ﻧﺎدار ﺷﺪي؟ اﻳﻦ اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻧﺪارد ﭼﻮن روزﮔﺎر ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻚ ﺟﻮري ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫اﺳﺖ وﮔﺎﻫﻲ ﻧﺎ ﺳﺎزﮔﺎر ﺷﻌﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﮔﺮ ز دوﻟﺖ در ﮔﺪاﺋﻲ آﻣﺪي ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﺒﺎش‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﺎر دﻧﻴﺎ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮔﺎه ﻫﺴﺖ وﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﻓﻘﺮ وﮔﺪاﺋﻲ ﺧﻮدش ﻧﺎز ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﭼﻨﺎن ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺎدﺷﻪ را ﮔﻮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﺎه وﺟﻼل ﺧﻮد ﻣﻨﺎز‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﻴﻦ ﮔﺪاﻳﺎن را ﺗﻮﻗﻊ ﻫﻴﭻ از اﻳﻦ درﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ وﻧﺎداري زﻧﺪﮔﻴﺶ را ﺗﻠﺦ واﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﺎً‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.314 :‬‬

‫)‪ (2‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪..80 :‬‬
‫)‪ (3‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪..80 :‬‬
 ‫‪٦٧‬‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻔﻠﺴﻲ وﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺷﺮاب ﻧﻮﺷﻲ ﻛﻨﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺟﻠﻮي ﺑﺘﻬﺎ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ ﭼﻮن ﻋﺸﻖ ﻃﺎﻟﺐ زر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ او اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ را در ﺷﻌﺮ‬
‫زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد‪:‬‬
‫زري وﺟﻴﻪ‬ ‫ﺷﺮﻣﻨﺪة ﺑﺘﺎﻧﻢ از اﻳﻦ ﺑﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺲ ﺣﺎل ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﺎه دﻛﻦ ﮔﻔﺖ ﻳﺎ ﻧﮕﻔﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم آزادﻳﻬﺎي ﻣﻲ ﺧﻮري ‪ ،‬ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻲ ودﻳﮕﺮ رﻧﮕﻴﻨﻲ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ اش در‬
‫ﻋﻬﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه ﺑﻮد واﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺮاي ﻓﺮدي ﻣﺜﻞ‬
‫وﺟﻬﻲ ﻛﻪ آدم ﺷﺮاﺑﺨﻮري ﺑﻮده ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ وي در اﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫ﺧﻮدش ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺎل زار واذﻳﺖ ﺧﻮدش اﺷﺎره ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﺮس‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺣﺘﻲ ﻗﻄﺮه اي از ﺷﺮاب ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﻦ ﺑﺪون‬
‫ﺷﺮاب ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ زﻧﺪه ﺑﻤﺎﻧﻢ ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻢ ﺑﺠﺎي ﺷﺮاب ﺑﻨﮓ ﻣﻴﻞ ﻛﻨﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻮ‬
‫ﻛﻨﺎر ﺷﻮم ‪.‬ﺷﻌﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫زﺧﻮف ﺷﺎه در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺎده ﭘﻴﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﮓ ﻣﻴﻞ ﻛﻨﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻮ ﻛﻨﺎر ﻛﺪام‬
‫ﺳﭙﺲ در ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺎدﺷﺎه را ﭼﻪ ﻣﺠﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮا از ﺷﺮاﺑﺨﻮري‬
‫ﻣﻨﻊ ﻛﻨﺪ ﭼﻮن ﺣﻜﻢ ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﺮاي ﮔﺪاﻳﺎن ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺴﺖ ﻗﺪرت ﺷﻪ را ﺗﺎ ﻣﻨﻊ از ﺑﺎده ﻛﻨﺪ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﺮ ﮔﺪاﻳﺎن ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺣﻜﻢ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﻳﺸﺎن در ﻳﻜﻲ از ﻏﺰل ﺧﻮدش ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.55 :‬‬

‫)‪ (2‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.258 :‬‬
‫)‪ (3‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪..80 :‬‬
 ‫‪٦٨‬‬
‫ﺑﻐﺾ وﻛﻴﻨﻪ اي ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎه را ﺑﺪ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ وﺟﻬﻲ در اﺷﻌﺎر ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻛﺪام ﭘﺎدﺷﺎه اﺷﺎره ﻧﻤﻮده وﻟﻲ ﺑﺎزﻫﻢ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ذﻫﻦ ﻣﻲ رﺳﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮرش ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻄﻠﻊ ﻏﺰل ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻋﺒﺚ از ﻣﻦ ﺟﺪا ﻛﺮداﺳﺖ دﺷﻤﻦ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻢ را‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻨﻪ از اوﺳﺖ ﮔﻮﻧﺎﺣﻖ ﺑﻪ ﺷﻪ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﮔﻨﺎﻫﻢ را‬
‫آﺧﺮ ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻋﺒﺪ اﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﺗﺨﺖ رﺳﻴﺪ وروزﮔﺎر ﺑﻪ ﻧﻔﻊ‬
‫وﺟﻬﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺒﺪ اﷲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اﻳﻦ ﺷﺎﻋﺮﺑﺰرگ وﺳﻦ رﺳﻴﺪه وﭘﺨﺘﻪ ﻛﺎر را در درﺑﺎر‬
‫ﺧﻮدش ﺑﺎرﻳﺎب ﻛﺮد واﻫﻞ درﺑﺎر وﺷﻌﺮاء ﻧﻴﺰ از وي اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮده ﺑﺮاي او اﺣﺘﺮاﻣﻲ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وي اﻳﻦ دور ﺟﺪﻳﺪش را ﺑﺎ ﺟﻮش وﺧﺮوش ﺧﻴﺮ ﻣﻘﺪم ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫"آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺪت ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ وﻣﻦ ﮔﺪاﺋﻲ وﮔﻮﺷﻪ‬
‫ﻧﺸﻴﻨﻲ را ﺗﺮك ﻧﻤﻮده ام واز ﻟﻄﻒ وﻛﺮم اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎه دوﻟﺘﻤﻨﺪ ﮔﺸﺘﻪ ام"‪.‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻢ‬ ‫ﮔﺪاﺋﻲ‬ ‫وﺟﻴﻪ‬ ‫ﻧﺸﻨﻴﺪه‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻧﻮ‬ ‫ﺑﺎدﺷﺎه‬ ‫ﻛﺮم‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮاﻧﮕﺮ‬ ‫ﮔﺸﺘﻢ‬
‫ﺑﺎﻵﺧﺮ وﺟﻬﻲ دﻳﻮان ﺧﻮدش را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻬﺞ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺮﺳﻲ‪:‬‬

‫در زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺷﺎﻋﺮي ﺑﺎ ﻛﻤﺎل وﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺮوف در‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻲ ﻫﺰار)‪ (30000‬ﺑﻴﺖ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ در اﻳﻦ ﻧﻈﻢ ﺧﻮدش ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫روش ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺨﻠﺺ ﺧﻮد را ﻓﺮﺳﻲ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.31 :‬‬

‫)‪ (2‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ ‪ ،‬ص‪.295 :‬‬
 ‫‪٦٩‬‬
‫وﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﺼﻄﻔﻲ‬ ‫ﻣﺎدح‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺘﻢ دﻳﺪه ﻓﺮﺳﻲ ﺑﻪ روﺷﻦ دﻟﻲ‬
‫ﮔﻬﺮ ﻫﺎی ﻧﺎ ﺳﻔﺘﻪ را ﺳﻔﺘﻤﻲ‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻧﺎم ﺷﻪ ﮔﻔﺘﻤﻲ‬
‫ﭘﻬﻠﻮي‬ ‫ﻛﺮدن‬ ‫ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺑﺪاﻧﻲ‬ ‫ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ را ﮔﺮ ز ﻣﺎ ﺑﺸﻨﻮي‬
‫ﺟﺎي دﮔﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﮔﻬﺮ ﻫﺎ در اﻳﺎم او ﺳﻔﺘﻪ ام‬ ‫ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻧﺎم او ﮔﻔﺘﻪ ام‬
‫از اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺗﺨﻠﺺ ﭘﻴﺪا اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺎم ﻧﻈﻤﺶ "ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ" ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد وﻧﻴﺰ از اﺷﻌﺎرش ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﻨﻒ اﻳﻦ ﻧﻈﻢ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻼﻃﻴﻦ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ را ﻣﻨﻈﻮم ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﭼﻬﺎر اﺑﻮاب ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺗﻔﺼﻴﻞ‬
‫اﺑﻮاب درج ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫آﻏﺎز ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ وﺗﻮﻟﺪ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬ ‫‪-1‬‬
‫در ذﻛﺮ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬ ‫‪-2‬‬
‫در ذﻛﺮ ﺳﻠﻄﻨﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬ ‫‪-3‬‬
‫در ذﻛﺮ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‪.‬‬ ‫‪-4‬‬
‫ﻣﺆﻟﻒ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي در ﻫﺮ ﻓﺼﻞ اوﻻ ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎي ﭘﺮوردﮔﺎر را ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ‬
‫آورد‪ .‬اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻳﺰدان ﺳﺨﻦ ﺑﺸﻤﺮد‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﻮ آﻣﺪ ﺑﮕﻔﺘﻦ ﺧﺮد‬

‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪم از ﻧﺎم ﭘﺮوردﮔﺎر‬ ‫ﻧﺎﻣﺪار‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺧﺮد را ﻛﻨﻢ در ﺳﺨﻦ ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻛﻨﻢ ﻧﻮ درﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫)‪(2‬‬
‫وﻧﮕﺎر‬ ‫ورﻧﮓ‬ ‫وﻳﺎﻓﺘﻬﺒﻮي‬ ‫از‬ ‫ﺧﺪا ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺮدش روزﮔﺎر‬

‫)‪ (1‬ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺮﺳﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪،1011‬ص‪.28 :‬‬
‫)‪ (2‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.47 :‬‬
 ‫‪٧٠‬‬
‫ﻧﺜﺎر‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫اﻧﺪرﻳﻦ‬ ‫ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺷﻤﺎر‬ ‫ﮔﻴﺮم‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ز‬
‫)‪(1‬‬
‫روﻧﻖ وﺳﺎز از اوﺳﺖ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﺮا‬ ‫اوﺳﺖ‬ ‫وآﻏﺎز‬ ‫اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺧﺪا‬
‫ﻓﺮﺳﻲ در ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ وﺗﻌﺮﻳﻒ وﺗﻮﺻﻴﻒ ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ،‬ﻧﻌﺖ‬
‫رﺳﻮل را ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد واﺷﻌﺎر در ﻧﻌﺖ رﺳﻮل ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺠﺰ از ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﺧﺪاي‬ ‫درﻳﻦ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﺲ ﻧﻴﺎﻳﺪ ﺑﭙﺎي‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﭙﺎي‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫دﻳﻦ‬ ‫ﺷﺮع‬ ‫ره‬ ‫ﺑﭙﺎي‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﻴﭽﻮ‬ ‫درﻳﻦ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻌﺖ رﺳﻮل ﷺ وﻣﻨﻘﺒﺖ وﻣﻨﺎﺟﺎت ﺳﺮود وﻣﺪح ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه ﺧﻢ ﻛﺮد‪ .‬اﺷﻌﺎر در ﻣﺪح ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺟﻬﺎﻧﺮاﺳﺖ ﺻﺎﺣﺐ ﻋﻠﻲ را ﻏﻼم‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﻓﺮﺧﻨﺪه‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﻗﻠﻲ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻓﺘﺎد از ﻛﻒ ﺑﺤﺸﺶ او ﺑﺮﻧﺞ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه آﻧﮕﻪ ﮔﻨﺞ‬
‫)‪(6‬‬
‫ﻛﻪ او را ﺳﺰد اﻓﺴﺮ وﮔﻨﺠﻮ ﺑﺨﺖ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﺷﺎه ﻓﻴﺮوز ﺑﺨﺖ‬
‫در ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﺔ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺑﻌﺪ از ﻣﺪح ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه آﻏﺎز داﺳﺘﺎن ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ اﻳﻦ اﻣﻮر روﺷﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ "ﻓﺮﺳﻲ ﺷﺎﻋﺮ ﻗﺎدر اﻟﻜﻼم‬
‫وﺷﺎﻋﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺨﻦ ﻛﻪ اﺳﻤﺶ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻮد ودر زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺎرﻳﺦ زﻣﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ را ﻣﻨﻈﻮم ﻛﺮده ودر اﺗﺒﺎع ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﻲ‪،‬‬
‫ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎﻫﺎن ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ را ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮﺳﻲ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻨﺎم ﻣﻤﺪوح وﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻌﻨﻮن ﻛﺮد و‪ 10‬ﺳﺎل در‬

‫)‪ (1‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.80 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.47 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.80 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.81 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.29 :‬‬
‫)‪ (6‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.47 :‬‬
 ‫‪٧١‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﺻﺮف ﻛﺮد‪ .‬ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ اﻣﻮر ﭼﻴﺰي از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺜﻨﻮي درﺑﺎره ﻓﺮﺳﻲ‬
‫وﺗﺎرﻳﺦ آن وﻧﻴﺰ ﻧﻪ از ﺗﻮارﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﭼﻴﺰي در ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ از ﺣﺎﻻت ﻣﻔﺼﻞ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻓﺮﺳﻲ وﺣﺎﻻت ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ آﮔﺎه ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬در ﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎي ﺷﻌﺮاء ﻓﻘﻂ‬
‫"رﻳﺎض اﻟﺸﻌﺮاء" ﺗﺬﻛﺮه اي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺷﺎﻋﺮي ﺑﺘﺨﻠﺺ ﻓﺮﺳﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ ﻣﺼﻨﻒ رﻳﺎض اﻟﺸﻌﺮاء ﻧﻪ از ﺣﺎﻻت زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮﺳﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻮﺷﺘﻪ وﻧﻪ درﺑﺎره‬
‫ﺗﺼﻨﻴﻔﺶ اﺷﺎره ﻛﺮده اﺳﺖ ﻓﻘﻂ در ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر ﺗﺨﻠﺺ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ)‪ .(1‬آﺧﺮﻳﻦ‬
‫اﺷﻌﺎر ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫در آن ﺑﺲ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻨﺪم ﺑﺪو ﭼﻨﺪ ﭘﻴﻤﺎن وﻋﻬﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻫﻢ اﻧﺪر زﻣﺎن ﺳﻮي ﺧﻠﻮت ﺳﺮاي‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺪ ﺷﺎه داﻧﺶ ﻓﺰاي‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره ‪ 1011‬ودر‬
‫اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻚ ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل ﺑﺰﻳﺮ ﺷﻤﺎره‪ 90‬ﻣﺤﻔﻮظ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻣﻦ در زﻣﺎن ﺧﻮدش ﻣﻴﺎن ﻋﻠﻤﺎء وﻓﻀﻼء ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود‬
‫او از ﺳﺎدات اﺳﺘﺮ آﺑﺎد ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺪرش ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺷﺮف اﻟﺪﻳﻦ ﺳﻤﺎﻛﻲ )‪ (3‬ﻫﻢ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻮده‪.‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺮ زادة اﻣﻴﺮ ﻓﺨﺮ اﻟﺪﻳﻦ ﺳﻤﺎﻛﻲ اﺳﺖ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﻤﺎﻻت از ﭘﺪر ﺧﻮد‬
‫ﺗﻠﻤﺬ ﻧﻤﻮد ووﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﺎم ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺑﻬﺎر ﺟﻮاﻧﻲ ﻧﻬﺎد ﺿﻤﻴﺮش ﭘﺮ از ﺣﺴﻦ واﺧﻼق‬
‫وﺗﻘﻮي وﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري واﻣﺎﻧﺖ ودﻳﻦ داري آراﺳﺘﻪ ﺑﻮده )‪.(4‬‬
‫ﻋﻼﻣﻪ ﻣﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻦ ﺷﺮف اﻟﺪﻳﻦ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺳﻤﺎﻛﻲ ﻋﻘﻴﻠﻲ اﺳﺘﺮآﺑﺎدي‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻣﻴﺮ ﺻﺎﺣﺐ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺘﺨﻠﺺ ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻦ وﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﻀﺎي‬

‫)‪ (1‬ﻋﻠﻲ ﻗﻠﻲ ﺧﺎن واﻟﻪ داﻏﺴﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺬﻛﺮة رﻳﺎض اﻟﺸﻌﺮاء‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس ﻣﺸﻬﺪ‪1329،‬ه‪،‬ص‪.303 :‬‬
‫)‪ (2‬ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ص‪.109 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر ﺧﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،.‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ رﺣﻤﺎﻧﻲ‪1329 ،‬ه‪ ،‬ص ‪.990:‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص ‪.369:‬‬
 ‫‪٧٢‬‬
‫ﻣﻤﺎﻟﻚ اﺳﻼم از ﺷﺎﻋﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪان وﻓﻘﻴﻬﺎن ﺑﺰرگ ﺷﻴﻌﻪ در اواﺧﺮ ﻗﺮن دﻫﻢ واواﻳﻞ‬
‫ﻗﺮن ﻳﺎزدﻫﻢ ﻫﺠﺮي ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪش‪ ،‬در ﻣﻨﺎﺑﻊ ذﻛﺮي ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎﻣﺪه اﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﭘﻴﺶ از ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﺷﺼﺖ ﻫﺠﺮي )‪960‬ﻫ( در اﺳﺘﺮآﺑﺎد ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺑﻪ درﺑﺎر ﺷﺎه ﻃﻤﻬﺎﺳﭗ رﺳﺎﺋﻲ ﻳﺎﻓﺖ وﺑﺤﻴﺚ اﺗﺎﻟﻴﻖ ﺣﻴﺪر‬
‫ﻣﺮزا ﺷﻬﺮت ﻳﺎﻓﺖ)‪.(1‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻴﺴﺖ وﭘﻨﺞ ﺳﺎل وﻛﻴﻞ ﺷﺎه ﻃﻬﻤﺎﺳﭗ ﺻﻔﻮي ﺑﻮد)‪ .(2‬در اوان دوﻟﺖ‬
‫ﺷﺎه ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺪاﺑﻨﺪه‪ ،‬در ﺳﺎل ده ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد وﺷﺶ ﻫﺠﺮي)‪986‬ﻫ( ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺎن وﻗﺰوﻳﻦ‬
‫رﻓﺖ واز آﻧﺠﺎ ﺑﺮاي ﺣﺞ ﺑﻴﺖ اﷲ رﻓﺖ ﺑﻌﺪ از ﻃﻮاف وزﻳﺎرت واﻋﺘﻜﺎف اﻟﺤﺮﻣﻴﻦ‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻔﻴﻦ راﻫﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺷﺪ ودرﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد وﻧﻪ‬
‫ﻫﺠﺮي)‪989‬ﻫ( درﺑﺎر ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه رﺳﺎﺋﻲ ﻳﺎﻓﺖ )‪.(3‬‬
‫"‪ ...‬در ﺳﻨﻪ ﻧﻬﺼﺪ وﻫﺸﺘﺎد وﺷﺶ از ﻗﺰوﻳﻦ ﺑﻘﺼﺪ ﺳﻔﺮ ﺧﻴﺮ اﺛﺮ‬
‫ﺑﻴﺖ اﷲ اﻟﺤﺮام ﺑﻴﺮون آﻣﺪ وﺑﻌﺪ از ﺗﻮﻓﻴﻖ درﻳﺎﻓﺖ ﺣﺞ وﻃﻮاف‬
‫وزﻳﺎرت واﻋﺘﻜﺎف ﺣﺮﻣﻴﻦ اﻟﺸﺮﻳﻔﻴﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻫﻨﺪ دﻛﻦ ﺷﺪ ودر‬
‫اواﻳﻞ ﻣﺤﺮم اﻟﺤﺮام ﺳﻨﻪ ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﺸﺘﺎد وﻧﻪ داﺧﻞ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺷﺪ‬
‫)‪(4‬‬
‫‪"...‬‬
‫اﺳﻜﻨﺪر ﻣﻨﺸﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ اﺷﺎره ﻛﺮده‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫"‪ ...‬ﺑﺠﺎﻧﺐ ﻫﻨﺪ دﻛﻦ رﻓﺖ ‪.‬از وﻻﻳﺖ وﻇﺎم دﻛﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ وﻗﻮع‬
‫ﺗﺸﻴﻊ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻴﻪ ﻣﻼزﻣﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ‪ ،‬ص ‪ 370:‬وﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪ ،990:‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم ‪ ،‬ص ‪.1373:‬‬
‫)‪ (2‬اﺳﻜﻨﺪر ﻣﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﻚ آﻟﻢ آراﺋﻲ ﻋﺒﺎﺳﻲ‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﺳﻼﻣﻴﻪ ﻃﻬﺮان‪1317 ،‬ﻫ ‪ ،‬ص ‪.169:‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم ‪ ،‬ص ‪.1373:‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪.370:‬‬
 ‫‪٧٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﻮد‪"...‬‬
‫ﭘﻴﺶ از ورود ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﺮاق ﻧﻴﺰ رﻓﺖ وﺑﻪ زﻳﺎرت ﻋﺘﺒﺎت ﻋﺎﻟﻴﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﺎﺋﻞ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬از وﻓﻮر ﻛﻤﺎﻻت وﻫﻨﺮ ﻣﻨﺪي ﻣﻴﺮ ﻣﺬﻛﻮر ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﻮاﺋﻲ ﻳﺎ وﻛﺎﻟﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻨﺼﻮب ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎم ﭘﻴﺸﻮاﻳﻲ ﻳﺎ رﻫﺒﺮي‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ وﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻴﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻗﻀﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وﺳﻴﺎﺳﻲ را در ﻗﻠﻤﺮو ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ رﻫﺒﺮي ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وي ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻨﺼﺐ را در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺖ)‪.(2‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﭘﻴﺸﻮاﺋﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻮد وﻛﺎر ﻫﺎي ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﺎ ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ وﻫﻨﺮ‬
‫ﻣﻨﺪي اﻧﺠﺎم داد‪ .‬درﺑﺎره وﻓﺎﺗﺶ اﺧﺘﻼف دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻮﻟﻒ ﻣﺎﺛﺮ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ وﻋﻤﺎدﻳﻪ‬
‫ﺳﺎل وﻓﺎﺗﺶ ﻫﺰار وﺳﻲ ودو ﻫﺠﺮي)‪1032‬ﻫ( ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ)‪ (3‬وﻟﻲ ﻣﺼﻨﻒ ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‬
‫از اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺘﻔﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از وﻓﺎت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه درﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ وﭼﻬﺎرﻫﺠﺮي)‪1034‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ)‪ (4‬ودر داﺋﺮه‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﺎك ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﻒ ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ اﻳﻦ ﻃﻮر رﻗﻤﻄﺮاز اﺳﺖ‪:‬‬
‫"وﺑﻬﻤﺎن ﺣﺎل وﻣﻨﺎل ﺑﺎوﻓﻮر ﺟﺎه وﺟﻼل ﺑﻮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ‬
‫اﺟﻞ در رﺳﻴﺪ وﺑﺮوز دو ﺷﻨﺒﻪ دوﻳﻢ ﺟﻤﺎدي اﻻول ﺳﻨﻪ ﻫﺰار وﺳﻲ‬
‫وﭼﻬﺎر )‪2‬ﺟﻤﺎدي اﻻول ‪1034‬ﻫ( دﻋﻮت ﺣﻖ را ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺖ")‪.(5‬‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ رﻗﻢ ﻃﺮاز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺮ ﻣﺆﻣﻦ در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎر‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ آﻟﻢ آراﺋﻲ ﻋﺒﺎﺳﻲ‪ ،‬ص ‪.159:‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪ 371:‬وﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص‪ .991:‬ﻣﻴﺮ ﻏﻼم ﻋﻠﻲ آذاد ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‪ ،‬ﺳﺮو آزاد‪،‬‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ داراﻟﺴﺎﻃﻨﺖ ﭘﻨﺠﺎب ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‪1913 ،‬ء‪ ،‬ص ‪ ،90:‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ص‪.1373:‬‬
‫)‪ (3‬ﻋﻤﺎدﻳﻪ‪ ،‬ص ‪.3:‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪.995:‬‬
‫)‪ (5‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪.371:‬‬
 ‫‪٧٤‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﺠﺮي )‪1024‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ودر داﺋﺮ ﻣﻴﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪ ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد ﺗﺸﺮﻳﻒ آورد ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ازدواج ﻛﺮد وﺻﺎﺣﺐ‬
‫اوﻻد ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺴﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻌﺰز ﺑﻮد‬
‫واﻧﻌﺎم واﻛﺮام از ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از ﻗﻀﺎء وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه از‬
‫ﻃﻮﻓﺎن اورﻧﮓ زﻳﺐ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪ وزﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺼﺐ داران وﻋﻬﺪ داران درﻫﻢ ﺑﺮﻫﻢ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻗﺘﻞ وﻏﺎرت ﻣﻐﻮل ﻓﺮزﻧﺪي ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﺑﻨﺎم ﻣﻴﺮ ﺣﻴﺪر ﻋﻠﻲ اﺳﺘﺮآﺑﺎده ﺣﻴﺪر‬
‫آﺑﺎدي در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﺎﻧﺨﺎﻧﺎن ﻧﻈﺎم ﻳﺎرﺟﻨﮓ ﺑﻬﺎدر ﺑﺮ ﻣﻨﺼﺒﻲ ﻣﺎﻫﻮار ﻣﻤﺘﺎز ﺑﻮد)‪ (2‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻮرﺧﺎن اﺳﻤﺶ ﻣﺠﺪ اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ در زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ ﺷﻐﻒ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ واﺷﻌﺎرش زﺑﺎن زد‬
‫ﺧﺎص وﻋﺎم ﺑﻮد)‪ .(3‬ودرﻫﻤﻪ اﺻﻨﺎف ﺳﺨﻦ ﻃﺒﻊ آزﻣﺎﺋﻲ ﻛﺮد وﻣﻘﺎم واﻻي داﺷﺖ‬
‫ودﻳﻮان ﻏﺰﻻﻳﺎت وﻗﺼﺎﺋﺪ ورﺑﺎﻋﻴﺎت ﺑﻪ ﻳﺎﮔﺎر در ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬در دﻳﻮاﻧﻲ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ‬
‫ودروغ دﻳﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﺎ ﻟﻄﺎﻓﺖ ورواﻧﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺸﺒﻴﻪ واﺳﺘﻌﺎره ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد‬
‫وﺑﻼﻏﺖ وزﻳﺒﺎﺋﺶ ﺷﻌﺮ ﺑﻪ درﺟﻪ ﻛﻤﺎل رﺳﺎﻧﺪ)‪:(4‬‬
‫ﻧﻴﻚ ﺑﺪا ﺑﺴﻢ اﷲ‬ ‫ﻳﺎ‬ ‫اﻟﺒﺪاة‬ ‫ﺑﺴﻤﻚ‬
‫اﷲ‬ ‫ﺑﺴﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎد ﺗﻮ رﺳﺪ درد دوا‬ ‫اي‬
‫ذﻛﺮ ﺗﻮ در ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻟﻲ دل ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﺮا‬
‫)‪(5‬‬
‫اﻧﭽﻨﺎن ﺧﻮش ﻛﻪ درآﻏﺎز دﻋﺎ ﺑﺴﻢ اﷲ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ وﺣﺴﻦ وزﻟﻒ وﺑﻠﺒﻞ وﺑﻮﺳﺘﺎن وﺷﻤﻊ وﭘﺮواﻧﻪ را در‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم ‪ ،‬ص ‪.1373:‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪.995:‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻢ ﻫﻨﺪوﺷﺎه ﻓﺮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻤﺒﺌﻲ‪1831،‬ء‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻮم‪ ،‬ص ‪.173:‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪ ،371:‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪.995:‬‬
‫)‪ (5‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪.371:‬‬
 ‫‪٧٥‬‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد واز ﺑﻠﺒﻞ وﭘﺮواﻧﻪ ﻣﺘﻌﺠﺐ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ان ﻗﺪر ﻛﺠﺎ دارد ﻛﻪ ﮔﺮدد ﮔﺮد دوﺳﺖ‬
‫ﺑﻠﺒﻞ وﭘﺮواﻧﻪ را‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﻴﻢ ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﺧﻮﺷﻢ ﻛﻪ در دل ﻣﻦ ﻋﺸﻖ ﻣﺪﻋﺎ ن ﮔﺬﺷﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺮ ا ﺑﺒﻮا ﻟﻬﻮ ﺳﻴﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ وا ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬
‫‪Persian Language‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻧﺠﻤﻪ ﺻﺪﻳﻘﻪ در "ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن وادب درﮔﻮﻟﻜﻨﺪه )‬
‫‪ "(and Literature‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ازﻋﺮﻓﻲ ﭘﻴﺮوي ﻛﺮد‪:‬‬ ‫‪in Golconda‬‬

‫ﻋﺮﻓﻲ‪:‬‬
‫ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫ﭘﺮو اﻧﮕﻲ‬ ‫را رﻏﺒﺖ‬ ‫ﻣﮕﺲ‬
‫ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬ ‫وﮔﺮ ﻧﻪ ﻣﺜﻞ ﻋﺮﻓﻲ ﻧﻨﮓ‬
‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﻋﺸﻖ ﻣﺠﻨﻮن اﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﺤﺒﺘﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ داﺧﻞ ﻣﻤﺤﺒﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻳﻮان ﻣﻴﺮ ﻣﻮﻣﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻪ رﺳﻴﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻨﺪاﺷﻌﺎر در ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‬
‫وﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ ﻣﻨﺪرج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه از دﻳﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﻈﻮم )ﺷﻴﺮﻳﻦ وﺧﺴﺮو(ﺑﻪ‬
‫رﺷﺘﺔ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورد ودر ﻧﺜﺮ ﻫﻢ ﻛﺎر ﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺎن اﻧﺠﺎم داد ورﺳﺎﻟﻪ اي در ﻋﺮوض‪،‬‬
‫رﺳﺎﻟﻪ ﻣﻘﺪارﻳﻪ‪ ،‬اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﺣﺪاﺋﻖ اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‪ ،‬ص ‪ ،371:‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪ ،997:‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم ‪ ،‬ص ‪.1376:‬‬
‫‪"،‬ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن وادب در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه" ‪(Persian Language and Literature in‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻧﺠﻤﻪ ﺻﺪﻳﻘﻪ‬ ‫)‪(2‬‬
‫)‪ ،Golconda‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آدم دﻫﻠﻲ‪2011،‬ء‪ ،‬ص‪.333 :‬‬
 ‫‪٧٦‬‬
‫ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي‪:‬‬
‫ﺣﻴﻒ ﺻﺪ ﺣﻴﻒ ﺗﻮارﻳﺦ وﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎ از زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻪ وﺧﺪﻣﺎت زﺑﺎن وادب‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي ﺧﺎﻣﻮش اﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺨﻄﻮﻃﻪ ﻫﺎي)‪ (1‬ﻧﺎﻳﺎب دﻳﻮاﻧﺶ در‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﻬﺮان ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪه)‪ .(2‬ﻳﻜﻲ از ﻗﺼﻴﺪه ﻫﺎي اﻳﻦ دﻳﻮان‬
‫در ﻣﺪح اﻣﺎم رﺿﺎ اﺳﺖ ودر ﺑﺨﺸﻲ از آن ﻗﺼﻴﺪه‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﺆون زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮد اﺷﺎره ﻧﻤﻮده اﺳﺖ واو در ذﻳﻞ ﻋﻨﻮان ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ آورده اﺳﺖ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺷﻌﺎر‬
‫ﻣﺮﻗﻮم ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺷﺨﺺ اﺑﺮ ﻗﻮي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ را در ﺑﺮ دارد‪،‬‬
‫داراي اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﻟﺬا ﻣﺎ اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻣﻞ اﻳﻨﺠﺎ ذﻛﺮ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﭘﺪر ﻛُﺮد وﻣﺎدر ﺑﻮد از ﻟُﺮﺳﺘﺎن‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻲ ﺳﺮ وﭘﺎ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻢ ز ﺧﺎﺻﺎن‬
‫ﭘﺪر ز ﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺷﺪ ﺑﺪان ﺟﺎي ﭘﺎﻛﺎن‬ ‫ﺑﺪ اﻣﺎن ﻣﺎدر ﭼﻮ ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺸﺘﻢ‬
‫ﻛﺰو ﺑﮕﺰراﻧﻢ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺧﻮش آﺳﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺶ ﺳﺎﻟﮕﻲ دل ﺑﻜﺎري ﻧﻬﺎدم‬
‫ﺷﺪم از ﺑﺮاﺋﻲ ﺳﮓ ﻧﻔﺲ ﭼﻮﭘﺎن‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل از ﭘﻲ ﮔﻠﻪ رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﺤﺮا‬
‫ﺑﻨﻮﻋﻲ ﻛﻪ آﺳﻮده ﮔﺸﺘﻨﺪ ﮔﺎوان‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﮔﺮد ﮔﺎوان دوﻳﺪم‬
‫ﺑﻪ ﻛﻒ ﭼﻮب داﺋﻢ ﺑﻪ دﺑﺎل ﺧﻮﻳﺸﺎن‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﺑﻨﺪه ﺧﺮ ﺑﻨﺪه ﺑﻮدم‬
‫زﻛﻮه ﻓﻠﻚ ﺳﺎ ﻛﺸﻴﺪم ﺑﻪ ﻣﻴﺪان‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﻫﻴﺰم ﻋﺎﻟﻤﻲ را‬
‫ﭼﻮآں ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﻮ ﺑﻮد اﺷﻚ ﭘﺎﺷﺎن‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﺗﺨﻢ ذاﺗﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪم‬
‫رﺳﺎﻧﺪم ﺑﺴﻲ ﻛﺎخ اﻳﻮان ﺑﻪ ﻛﻴﻮان‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﻛﺎر ﮔﻞ ﭘﻴﺸﻪ ﻛﺮدم‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪه در ﮔﺮد ﭘﻨﻬﺎن‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﻛﺮده ام ره روﻳﻬﺎ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻜﺮدم دران ﻛﺎر ﻧﻘﺼﺎن‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﺳﻮد وﺳﻮدا ﻧﻤﻮدم‬

‫)‪ (1‬ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي‪ ،‬دﻳﻮان اﺑﺮ ﻗﻮي‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﻧﺴﺨﻪ ‪،964‬‬
‫ص‪ ،253 - 252 :‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ص ‪.1377 -1374:‬‬
‫)‪ (2‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺪ اول‪ ،‬ص ‪.311:‬‬
 ‫‪٧٧‬‬
‫ﻣﺮا ﭼﻮن ﻓﻠﻚ ﻛﺮد ﺗﺎﺟﺮ ﺑﺪوران‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻲ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﺸﺘﻢ‬
‫ﭘﻲ ﺳﻮد و ﺳﻮداي ﺧﻮد ﻣﻲ دوﻳﺪم‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻬﻲ ﺳﻮي ﺷﻴﺮاز وﮔﻬﻪ ﺳﻮي ﻛﺮﻣﺎن‬
‫ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي در اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﮔﻮﻳﺎ از ﻋﻤﺮ ﺳﻲ ﺳﺎل ﺧﻮدش ﻣﻨﻈﺮ ﻛﺸﻲ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ وﻟﺐ ﻟﺒﺎب اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺪرش ﻛﺮُد ﺑﻮده اﺳﺖ وﻣﺎدرش از ﻟﺮﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﻮده‬
‫ﻫﻨﻮز ﻳﻚ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺪرش از دﻧﻴﺎ رﻓﺖ واز ﺳﻦ ﺷﺶ‬
‫ﺳﺎﻟﮕﻲ در ﻓﻜﺮ وﺗﻼش ﻣﻌﺎش ﺑﻮد ﺧﻼﺻﻪ ﺗﺎ )‪ (24‬ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎرﺳﺎﻟﮕﻲ در ﺷﻌﺒﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ زﺣﻤﺖ ﻛﺸﻴﺪ وﻛﺎر ﻛﺮد واز ﺳﻦ )‪ (25‬ﺑﻴﺴﺖ وﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ‬
‫ﺗﺠﺎرت ﻛﺮد وﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ اﻟﻬﻲ ﺷﺶ ﺳﺎل ﺑﻌﺪي ﺗﺎﺟﺮ ﻧﺎﻣﻮري ﺷﺪ ‪.‬‬
‫از اواﺋﻞ زﻧﺪﮔﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺎدار‬
‫وﻏﺮﻳﺐ ﺑﻮده ﻟﺬا زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﺮاي او ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺸﺪ ودر ﺳﻦ ﻛﻮدﻛﻲ ﺧﻮدش ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮده وﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ وﻛﺎر در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻧﻤﻮد‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ وﻣﺸﺎﻫﺪه او ارﺗﻘﺎء ﻳﺎﻓﺖ وﻣﺸﺮف ﺑﻪ زﻳﺎرت ﺣﺮم ﻛﻌﺒﻪ ﺷﺪ ﺳﭙﺲ در ﺳﺎل ﻧﻪ‬
‫ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد ودو ﻫﺠﺮي)‪972‬ﻫ( ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن رﺳﻴﺪ ‪ ،‬در دﻳﻮان او ﻳﻚ ﻣﺜﻨﻮي ﺑﻨﺎم‬
‫ﻧﺎﻇﺮ وﻣﻨﻈﻮر وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي‪،‬وي از آﻣﺪن ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ذﻛﺮ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد ودو ﻫﺠﺮي)‪972‬ﻫ( ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ذﻛﺮش در اﺷﻌﺎر زﻳﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﻤﺮ‬ ‫وﻣﻬﺮ‬ ‫وﻓﻠﻚ‬ ‫ﭼﺮخ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫اي‬
‫)‪(2‬‬
‫ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫ﻳﻚ‬ ‫از‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻲ‬ ‫را‬ ‫ﻫﻤﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب‪ ،‬ص‪.89:‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ص‪.311‬‬
 ‫‪٧٨‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه )در ﺳﺎل ‪957‬ﻫ ﺗﺎ ‪988‬ﻫ(‬
‫ﺣﺎﻛﻢ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺑﻮد آﻧﺠﺎ رﺳﻴﺪ وﻛﻢ ﺑﻴﺶ ﺗﺎ ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎل واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺑﺎر اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮده وﺑﻌﺪ از درﮔﺬﺷﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻠﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺷﺪ ودر ﻳﻚ ﻗﺼﻴﺪه ﺧﻮد ﻛﻪ در ﻣﺪح ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ)‪:(1‬‬
‫در ﺗﺬﻛﺮه ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي ﺳﻲ ﺳﺎل در‬
‫درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد وﺑﺎﻵﺧﺮ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﺎه ﻋﺮض ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺣﺞ ﺑﻴﺖ اﷲ اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﺪ‪:‬‬
‫ﺷﻬﺎ در دﻛﻦ ﺑﻨﺪه ﺳﻲ ﺳﺎل ﮔﺸﺘﻢ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﻟﻬﻲ‬ ‫اﻣﺮ‬ ‫وﺑﻪ‬ ‫ﻗﻀﺎ‬ ‫ﺣﻜﻢ‬ ‫ز‬
‫اﻳﻦ ﻗﺼﻴﺪه زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﺪت زﻳﺴﺖ آن در دﻛﻦ ﺑﻪ ﺳﻲ ﺳﺎل رﺳﻴﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ زﻣﺎن آﻣﺪﻧﺶ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه را در ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد ودو ﻫﺠﺮي )‪972‬ﻫ(‬
‫ﻳﺎ ﺳﺎل ﻧﻪ ﺻﺪ وﻫﻔﺘﺎد وﺳﻪ ﻫﺠﺮي)‪973‬ﻫ( ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻴﻢ ﭘﺲ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آن ﻧﻈﻢ را‬
‫ﭼﻨﺪي ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻪ ﻫﺠﺮي) ‪1003‬ﻫ( ﻧﻮﺷﺘﻪ ودﻳﻮاﻧﺶ را در زﻣﺎن‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺮد ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻳﻮان در ﺑﺨﺶ ﻏﺰﻟﻴﺎت ﻗﻄﻌﻪ اي‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺗﻤﺎم دﻳﻮاﻧﺶ را ﺑﻪ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﺎن ﺗﺪوﻳﻦ ﻧﻤﻮده‪ .‬در اﻳﻦ دﻳﻮان ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي ﺗﻌﺪاد اﺑﻴﺎت‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دو ﻫﺰار وﭼﻬﺎر ﺻﺪ )‪ (2400‬ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻗﺼﺎﺋﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻨﻮي‬
‫"ﻧﺎﻇﺮ وﻣﻨﻈﻮر" ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﻦ دﻳﻮان ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻗﻠﻤﻲ از‬
‫دﻳﻮان ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﻬﺮان ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب ص‪.90‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ص‪’’ ،311:‬ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن وادب در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‘‘‪(Persian Language and Literature in .‬‬
‫)‪ ، Golconda‬ص‪.378 :‬‬
 ‫‪٧٩‬‬
‫از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻌﻀﻲ از اﺷﻌﺎر ﻣﺜﻨﻮي ﻧﺎﻇﺮ وﻣﻨﻈﻮر ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ درج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲ‬
‫ﺗﻮان درﺑﺎره ﺷﺎﻋﺮي اﺑﺮ ﻗﻮي ﻧﻈﺮ داد وي در اﺷﻌﺎر ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺼﺮوﻓﻴﺎت‬
‫وواﻗﻌﺎت زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش اﺷﺎره ﻧﻤﻮده اﺳﺖ وﻧﻮﻋﻴﺖ آن ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻏﺰﻟﻴﺎت دﻳﻮان ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي از اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﺑﺮواﻧﺶ را‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻴﺪل ﺷﻮم ﻗﺮﺑﺎن ﻛﻤﺎن‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﺳﺮ ﻣﻮﺋﻲ ﻛﻤﺎﻧﺶ را‬
‫ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي در ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ وﺟﻔﺎ ووﻓﺎ را‬
‫ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد وﮔﺎﻫﻲ واﻋﻈﺎن را ﺧﻄﺎب ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺪون ﻋﺸﻖ وﻋﺎرض زﻳﺒﺎ وﺑﺎده‬
‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻜﻨﻢ‪:‬‬
‫وﻓﺎ‬ ‫وﮔﺎه‬ ‫ﻛﻨﻲ‬ ‫ﺟﻔﺎ‬ ‫ﮔﺎه‬
‫ﻧﻴﻚ وﺑﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻨﻲ در ﮔﺬر اﺳﺖ‬
‫ﺟﺎي دﻳﮕﺮ‪:‬‬
‫ﻣﻨﻌﻢ از ﻋﺸﻖ ﻣﻜﻦ زاﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻠﺰار ﺟﻬﺎن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻋﺎرض زﻳﺒﺎ واﻋﻆ‬ ‫ﻧﺘﻮان زﻳﺴﺖ ﺟﺰان‬

‫ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺷﻌﺮاي ﻧﺎﻣﻮر اﻳﺮان ﺑﻨﺎم ﻣﺮزا ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺘﻮﺳﻠﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮزا ﺷﺮﻳﻒ در ده اي ﺑﺎدﺧﺎن درﻛﺎﺷﺎن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ)‪ (2‬وﺑﻌﺪ‬
‫از ﻓﺮاﻏﺖ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻋﻠﻮم وﻓﻨﻮن در اواﺋﻞ ﺷﺒﺎب ﺧﻮدش ﺑﺮاي ﺳﻴﺮ وﺳﻴﺎﺣﺖ ﺑﻪ راه‬
‫اﻓﺘﺎد وﺑﻌﺪ از ﺗﻮﻗﻒ ﭼﻨﺪ روزه در ﺳﻴﺴﺘﺎن وﻫﺮات ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ﻗﻨﺪار آﻣﺪ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻳﻒ‬

‫)‪" (1‬زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه"‪ ،(Persian Language and Literature in Golconda) .‬ص‪.381 :‬‬
‫)‪ (2‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ ﺟﻠﺪ‪ ،‬ص ‪، 530:‬‬
 ‫‪٨٠‬‬
‫ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻗﻨﺪار رﺳﻴﺪ رﺳﺘﻢ ﻣﺮزا ﺻﻮﺑﻴﺪار ﻗﻨﺪار ﺑﻮد واز ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺷﺪ‬
‫ورﺳﺘﻢ ﻣﺮزا ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﻨﻲ را ﺗﻬﻤﺘﻦ ﺷﺎﻋﺮان ﺧﻄﺎب داد‪ .‬ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﺳﺎل‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ در ﺑﺎر ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻮرﺧﺎن ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮزا ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﭘﺲ از‬
‫درﺑﺎر ﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﺧﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه آﻣﺪ اﻳﻦ اﻣﺮ درﺳﺖ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد زﻳﻦ را‬
‫ﻛﻪ ﻗﺼﻴﺪه اي در ﻣﺪح ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﺧﺎﻧﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ)‪ .(1‬ﭘﺲ از ان‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮت ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻛﺮد وﺑﻪ درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ رﺳﻴﺪ وواﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺷﺪ وﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش را در درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﺎﻵﺧﺮ در‬
‫ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي)‪1037‬ﻫ( دﻧﻴﺎي ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﮔﻔﺖ ودر ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪ)‪.(2‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ورود ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ در دﻛﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ زﻣﺎن ورودش در دﻛﻦ ﻫﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ آﺗﺸﻜﺪه‬
‫"وي در ﺳﺎل ﻫﺰار وﺳﻲ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي)‪1037‬ﻫ(‪ ،‬ﻛﻪ ﺳﺎل ﺳﻮم ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻋﺒﺪ اﷲ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد‪ ،‬در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه از دﻧﻴﺎ رﻓﺖ" را ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن‬
‫زﻣﺎن ﺳﻪ ﭘﺎدﺷﺎه از ﺧﺎﻧﺪان ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ را درك ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ودر ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ذﻛﺮي از او ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎورده اﺳﺖ ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻗﺪﻳﻢ وﻧﻔﻴﺲ دﻳﻮان‬
‫ﺷﺮﻳﻒ ﻛﻪ در ﺣﻴﺎﺗﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﻓﺲ ﻫﻨﺪ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ اﻣﻀﺎي ﺷﺎﻋﺮ وﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ ﻣﺎه ﺻﻔﺮ ﺳﺎل ﻫﺰار وﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ ﻫﺠﺮي)‬
‫‪ 26‬ﻣﺎه ﺻﻔﺮ ﺳﺎل ‪1026‬ﻫ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺎه ﻣﺎرس ﺳﺎل ﻫﺰار وﺷﺶ ﺻﺪو ﻫﻔﺪه‬
‫ﻣﻴﻼدي)‪ 5‬ﻣﺎرس ‪1617‬م( ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت‪ ،‬در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اوده‬
‫ﻧﻴﺰ ﻧﺴﺨﻪ اي از دﻳﻮان ﺷﺮﻳﻒ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺘﺎﺑﺖ آن ﻧﻴﺰ ﺳﺎل ﻫﺰار‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ‪ ،‬ص ‪.627:‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ ﺟﻠﺪ‪ ،‬ص ‪.530:‬‬
 ‫‪٨١‬‬
‫وﺑﻴﺴﺖ وﺷﺶ ﻫﺠﺮي )‪1026‬ﻫ( ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﺜﻨﻮي ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﺑﻌﻨﻮان‬
‫"ﺷﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو" ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﻦ دﻳﻮان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺨﺘﮕﻲ رواﻧﻲ وﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻌﻨﻲ‬
‫آﻓﺮﻳﻨﻲ در ﻛﻼم ﺷﺮﻳﻒ ﺑﺪرﺟﻪ اﺗﻢ واﻛﻤﻞ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر ﺑﻄﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﻲ ز ﺑﺪﻛﻪ ﺗﻨﮓ از ﻓﻐﺎن ﭘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﭘﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﺎن‬ ‫ﺑﻨﺎم‬ ‫ﮔﺮ ﺗﺎ ﺑﺮوز ﺣﺸﺮ‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫راه‬ ‫در‬ ‫ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺧﺎﺷﺎ‬
‫ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ز ﭘﺎ‬ ‫ﻧﻬﺪ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺮ‬
‫ﺧﺰان ﻣﺒﺎش ﻛﻪ ﺑﺮگ وﺑﺮ ﭼﻤﻦ رﻳﺰي‬
‫ﺑﻬﺎر ﺑﺎش ﻛﻪ ﺷﺎخ ﮔﻠﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر آري‬
‫ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﻛﻌﺒﻪ ﻧﻮردم ﺑﻪ ﻋﺸﻖ دﻳﺮ ﻧﺸﻴﻦ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﺮاغ ﻫﺮ دو ﺑﻪ ﻳﻚ ﻗﻄﺮه ﺧﻮن ﻣﻦ ﺳﻮزد‬

‫ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري‪:‬‬

‫ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﻧﺎم وﻣﻴﺮك ﺗﺨﻠﺺ وﺳﺒﺰوار وﻃﻨﺶ ﻣﻌﺮوف ﺑﻨﺎم ﻣﻴﺮك ﺳﺒﺰواري‬
‫در وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻮﻟﺪ ﺷﺪ وﻫﻤﺸﻴﺮ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ اﺳﺖ)‪ .(2‬ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ در‬
‫وﻃﻦ ﺧﻮد ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬از ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ ودر زﻣﺎن ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﺷﺎﻋﺮان رﻓﺖ وﻣﻮز وﻧﻴﺖ ﺷﻌﺮ ﻓﺮاﮔﺮﻓﺖ ودر اﻳﺎم ﺷﺒﺎب ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪ)‪ .(3‬ﭘﺎدﺷﺎه اﺣﻤﺪ‬
‫ﻧﮕﺮ ﺑﻨﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﺎه ﺑﻌﺪ از درﮔﺬﺷﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه وﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻨﻲ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص‪.530 :‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي‪ ،‬ص‪.121 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص‪.1033 :‬‬
 ‫‪٨٢‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻟﻮازم ﺗﻬﻨﻴﺖ وﻣﺮاﺳﻢ ﺗﻌﺰﻳﺖ ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري‬
‫را ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺎﺟﺐ ﺧﻮد ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻓﺮﺳﺘﺎد واﻳﺸﺎن ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﺎﻧﺪ)‪ .(1‬ﺻﺎﺣﺐ‬
‫"ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ" ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري در زﻣﺎن اﻛﺒﺮي ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫آﻣﺪ ودر ﺧﺪﻣﺖ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه رﺳﻴﺪ‪ .‬ودراﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﻪ درﺑﺎر‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه رﺳﻴﺪ وﺑﺮ ﻣﻨﺼﺐ ﺑﺎﻻي ﻓﺎﺋﺰ ﺷﺪ وﻧﻴﺰ در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه )ﺣﻴﺪرآﺑﺎد( از‬
‫دﻧﻴﺎ رﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺻﺎﺣﺐ "ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ" ﺟﺎي ﻧﻈﺮ دارد‬
‫وﺗﻮارﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ اﺗﻔﺎق دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺑﺎر‬
‫اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ وﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در ﺳﺎل ﻫﺰار‬
‫وﻫﺸﺘﺎد وﻫﺸﺖ ﻫﺠﺮي )‪1088‬ﻫ( ﺑﺤﻴﺚ راﻳﺰن)ﺳﻔﻴﺮ( اﺣﻤﺪ ﻧﮕﺮ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه آﻣﺪه ﺑﻮد‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ وي در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه از دﻧﻴﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري‬
‫در ﺗﻘﺮﻳﺒﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در دورة ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺛﺒﻮت زﻧﺪه ﺑﺮ ﻗﻴﺎم ﻃﻮﻻﻧﻲ‬
‫وي در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه دﺧﺘﺮ ﺧﻮدش ﺣﻴﺎت‬
‫ﺑﻴﮕﻢ ﺑﺨﺸﻲ را در ﺳﺎﻟﻬﺰار وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪1007‬ﻫ( ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﺑﺮادر زاده ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه در آورد‪ ،‬در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺟﺸﻦ ﺷﺎدي ﭘﺮ روﻧﻖ‬
‫وﻣﻔﺼﻞ ﺑﺮاي ﻣﺮاﺳﻢ ازدواج ﺑﺮ ﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪه وﻣﻴﺮك ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ را ﺑﻌﻨﻮان ﺗﻬﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﺎدﺷﺎه ﮔﻔﺖ)‪ .(2‬ﻫﻴﭻ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺎ وﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎ در ﺑﺎرة‬
‫وﻻدت ووﻓﺎت ﻣﻴﺮ ك ﺳﺒﺰواري ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺮك ﺳﺒﺰواري ﺑﺮ ﻓﻠﻚ ادب ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺎﻻي ﻧﺮﺳﻴﺪ وﻟﻲ از ﺷﺎﻋﺮان دﻳﮕﺮ ﻫﻨﺪ‬
‫ﻛﻢ ﻫﻢ ﻧﺒﻮد ‪ .‬در ﻫﻤﻪ اﺻﻨﺎف ﺷﺎﻋﺮي از ﺟﻤﻠﻪ ﻏﺰل ‪ ،‬ﻗﺼﻴﺪه ورﺑﺎﻋﻲ ﻃﺒﻊ آزﻣﺎﺋﻲ‬
‫ﻛﺮد وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺑﺎﻋﻲ ﮔﻮ ﻣﻌﺮوف ﮔﺸﺖ‪ .‬اﺷﻌﺎرش اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ص‪.328 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪.1033:‬‬
 ‫‪٨٣‬‬
‫ﺣﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻧﺎﻟﻪ‬ ‫آب‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫دل ﺑﻲ ﻏﺮﻳﻖ ﺑﺤﺮ ﺑﻲ اﻗﺒﺎﻟﻴﺴﺖ‬
‫در ﭼﺸﻢ ﺣﺒﺎﺑﺠﺎي در ﺧﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫در دﻳﺪه دﮔﺮ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻃﻮﻓﺎن ﺳﺮﺷﻚ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﮋﮔﺎن زﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﺸﺪﻳﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻳﻜﺪم آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ ﻳﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺎ ﻋﺒﺚ ﺑﺎ ﺧﻮد آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ ﻳﻢ‬ ‫ﻧﻮ د ﺗﻨﻬﺎ ﺋﻲ‬ ‫ر ﻓﻴﻖ‬ ‫ﭼﻮ ن‬
‫ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر در ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ ﻣﻨﺪرج اﻧﺪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻤﺮدم ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺧﻀﺮ ﮔﺎﻫﻲ ﺧﻮد ﻧﻤﺎﺋﻴﻬﺎ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﻫﺮ ﻛﺲ دوﺳﺘﻲ ﺧﻮد را ﭼﺮا ﮔﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫در ﻇﻠﻤﺖ ﻓﺮاق ﭼﻨﺎﻧﺎﮔﻢ ﺷﺪم ﻛﻪ وﺻﻞ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻦ‬ ‫دوﺳﺖ ﻧﻴﺎﺑﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺷﻤﻊ روي‬

‫ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻛﺎﺷﻲ‪:‬‬
‫ﻣﺴﻴﺢ اﻟﺸﻤﺲ رﻛﻦ اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺴﻌﻮد)‪ (3‬اﻟﺸﻬﻴﺮ ﻣﺴﻴﺢ ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ)‪(4‬ﻳﺎ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎي ﻛﺎﺷﻲ)‪ (5‬وﺗﺨﻠﺺ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ وﻣﺴﻴﺤﺎ وﻣﺴﻴﺤﻲ)‪(6‬ﻛﺮده اﺳﺖ ‪ .‬در‬
‫ﻗﺮن ﻳﺎزدﻫﻢ ﻫﺠﺮي ﺑﺤﻴﺚ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻲ زﻳﺴﺖ‪ ،‬در ﻓﻦ ﻃﺒﺎﺑﺖ ﻣﻬﺎرت‬
‫ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ ودر ﻣﺼﺎﺣﺒﺎن ﺧﺎص ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ﺷﻤﻮﻟﻴﺖ داﺷﺖ وﻗﺘﻲ از ﺷﺎه‬
‫ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ﻛﻢ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻛﻢ ﺷﻴﻔﺘﮕﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه ﻣﺴﻴﺤﺎ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را ﮔﻔﺖ ورواﻧﻪ‬
‫ﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻌﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي‪ ،‬ص ‪.122:‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‪ ،‬ص ‪.1033:‬‬
‫)‪ (3‬ﺣﺎﺟﻲ ﻟﻄﻒ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﮓ‪ ،‬آﺗﺸﻜﺪه‪،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻤﺒﺌﻲ‪1860،‬ء‪ ،‬ص ‪.242:‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺎﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪.89:‬‬
‫)‪ (5‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي ص‪.214‬‬
‫)‪ (6‬ﻣﺎﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪ ، 89:‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي ص‪.215‬‬
 ‫‪٨٤‬‬
‫ﮔﺮ ﻓﻠﻚ ﻳﻚ ﺑﺼﺒﺢ دم ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮش‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺷﺎم ﺑﻴﺮون ﻣﻲ روم ﭼﻮن آﻓﺘﺎب از ﻛﺸﺮوش‬
‫ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن آﻣﺪ وواﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺑﺎر اﻛﺒﺮي ﺷﺪ ودر درﺑﺎر اﻛﺒﺮي ﻣﻘﺎم‬
‫واﻻي داﺷﺖ ﭘﺲ از وﻓﺎت اﻛﺒﺮ در ﻋﻬﺪ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﻗﺮﻳﻦ ﻛﺎﻣﺮاﻧﻴﻪ وﺑﺎرﻳﺎب ﻣﺤﻔﻞ‬
‫ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ اﻧﻜﻪ ﺑﺘﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﺠﺎﻧﺐ اﻟﻪ آﺑﺎد رﻓﺖ)‪.(2‬‬
‫وي ﺑﺎ درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ راﺑﻄﺔ ﻣﺨﺘﺼﺮي داﺷﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﻛﻪ وي در ﻋﻬﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد آﻣﺪه ﺑﻮد ﻟﺬا اﻳﻨﺠﺎ اﺧﺘﺼﺎراً از وي ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ورودش ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد دﻗﻴﻘﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻫﻤﺔ ﺗﺬﻛﺮه ﻧﮕﺎران در اﻳﻦ‬
‫اﻣﺮ اﺗﻔﺎق دارﻧﺪ ﻛﻪ وي در ﻋﻬﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻪ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد آﻣﺪ در آن زﻣﺎن ﻣﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺆﻣﻦ ﭘﻴﺸﻮاي ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻮد واز ﻣﻘﺎم وﻣﺮﺗﺒﺔ ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ آﺷﻨﺎ ﺑﻮد ﻟﺬا‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻃﻼع ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ در ﺣﻴﺪر آﺑﺎد ﺗﺸﺮﻳﻒ دارد او ﺑﺮاي‬
‫دﻳﺪارش ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ او رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻮد ﻟﺬا ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺮ‬
‫ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺪﻳﺪن ﺣﻜﻴﻢ آﻧﺠﺎ رﺳﻴﺪ ﺣﻜﻴﻢ ﺑﻪ رﺳﻢ ﺗﻮاﺿﻊ ﺷﻴﺸﻪ ﮔﻼب را ﻏﻠﻂ ﻛﺮده ‪ ،‬ﺟﺎم‬
‫ﺷﺮاب را ﺑﺮ ﺻﻮرﺗﺶ اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺮ آزرده ﮔﺸﺖ وﺣﻜﻴﻢ ﻏﺮق ﻋﺮق اﻧﻔﻌﺎل ﺷﺪه راه‬
‫ﺑﻴﺠﺎ ﭘﻮر ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﻧﺎﮔﻮار ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻴﺮ ﻣﺆﻣﻦ وﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده وزﻣﺎن ورود وﺑﺮﮔﺸﺖ ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ از ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﭼﻪ ﺑﻮد؟ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ)‪ .(3‬ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻛﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺠﺎ ﭘﻮر رﻓﺖ ودر اﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ زﻣﺎﻧﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻜﺮد)‪.(4‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﺳﻮاﻟﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻢ رﻛﻨﺎ ﻛﺎﺷﻲ ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻪ؟ آ ﻳﺎ در‬

‫)‪ (1‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي ص‪ ، 215‬آﺗﺸﻜﺪه‪ ،‬ص ‪ ، 242:‬ﻣﺎﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪.89:‬‬
‫)‪ (2‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪.89:‬‬
‫)‪ (3‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪ ، 90:‬واﺳﻄﻲ ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺰاﻧﻪ ﻋﺎﻣﺮه‪ ،‬ﻣﻄﺒﻪ ﻣﻨﺸﻲ ﻛﺎﻧﭙﻮر‪1843 ،‬ء‪،‬ص ‪ 314:‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪.90:‬‬
 ‫‪٨٥‬‬
‫ﻫﻨﺪ ﺳﻜﻮﻧﺖ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮد ﻳﺎ وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ؟ ﺑﺎ ورق ﮔﺮداﻧﻲ ﺗﻮارﻳﺦ‬
‫وﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﺎز ﺑﻪ درﺑﺎر ﻣﻐﻞ رﻓﺖ ودر درﺑﺎر ﻣﻬﺎﺑﺖ‬
‫ﺧﺎن ﻣﻼزﻣﺖ ﻧﻤﻮد)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ از وﻓﺎت ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﻋﻨﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‬
‫ﺣﻜﻴﻢ ﻗﻄﻌﺔ ﺗﺎرﻳﺦ اﻣﻼ ﻛﺮده ﺑﻐﺮض رﺳﺎﻧﻴﺪ واﻧﻌﺎم دوازده ﻫﺰار ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺎد ﺷﺎه زﻣﺎن ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﺧﺮم وﺷﺎد وﻛﺎﻣﺮان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺳﺎل ﺟﻠﻮس او ﮔﻔﺘﻢ در ﺟﻬﺎن ﺑﺎد ﺗﺎ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻛﺎﺷﻲ در ﺳﻨﻪ ﻫﺰار وﭼﻬﻞ وﻳﻚ ﻫﺠﺮي )‪1041‬ﻫ( اﻟﺘﻤﺎس رﺧﺼﺖ‬
‫ﺑﺨﺪﻣﺖ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﻧﻤﻮد وﻋﺮﺿﻴﺶ ﺑﺪرﺟﻪ اﺟﺎﺑﺖ رﺳﻴﺪ وﺑﺎدﺷﺎه ﺑﻪ وﻗﺖ رﺧﺼﺖ‬
‫ﺧﻠﻌﺖ وﭘﻨﺞ ﻫﺰار زاد راه ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪.‬و وي ﺑﻌﺪ از زﻳﺎرت اﻟﺤﺮﻣﻴﻦ اﻟﺸﺮﻳﻔﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ اﻳﺮان ﺑﺮﮔﺸﺖ)‪.(3‬‬
‫ﭘﺲ از زﻳﺎرت ﺣﺮم رﺿﻮﻳﻪ ﺑﺠﺬﺑﻪ ﺣﺐ اﻟﻮﻃﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺎﺷﺎن ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻌﺪ از‬
‫ان در درﺑﺎر ﺻﻔﻮﻳﻪ ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن رﻓﺖ وﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎﻵﺧﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺎن ﺑﺎز ﮔﺸﺖ‬
‫ودر ﺳﺎل ﻫﺰار وﺷﺼﺖ وﺷﺶ ﻫﺠﺮي ) ‪1066‬ﻫ( وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬وﻣﺼﺮع وﻓﺎﺗﺶ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ‪) :‬رﻓﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻓﻠﻚ ﻣﺴﻴﺢ دوم( )‪.(4‬‬
‫اﻣﺎ آﻧﭽﻪ در ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻢ در ﻋﻬﺪ ﺧﻮدش ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﺑﻮد ودر ﻃﻮل زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش ﺑﻴﺶ از ﺻﺪ ﻫﺰار ﺷﻌﺮ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪.90:‬‬

‫)‪ (2‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪ ، 90:‬ﺧﺰاﻧﻪ ﻋﺎﻣﺮه‪ ،‬ص ‪ 314:‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪.90:‬‬
‫)‪ (4‬ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‪ ،‬ص ‪ ، 91:‬ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي‪ ،‬ص‪.215‬‬
 ‫‪٨٦‬‬
‫ﻣﺤﺴﻦ ﻫﻤﺪاﻧﻲ‪:‬‬
‫ﻣﻼ ﻣﺤﺴﻦ ﻫﻤﺪاﻧﻲ ﭘﺴﺮ ﻣﻼ ﺷﻴﺮازي ﺑﻮد ودر ﻫﻤﺪان ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ واز آﻧﺠﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن آﻣﺪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ اﺣﻤﺪ آﺑﺎد ﮔﺠﺮات رﺳﻴﺪ وﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد آﻣﺪ ‪،‬‬
‫ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻴﻪ از ﻫﻢ وﻃﻨﺎن ﻣﻼ ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ ودر آن زﻣﺎن ﻛﻪ دوران‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮد وي از ﻣﻼ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﺴﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮔﺮم ﻧﻤﻮد ودر‬
‫ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎه در دﻛﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد ودر ﺳﺎل ﻫﺰار وﭘﻨﺞ ﻫﺠﺮي)‪1005‬ﻫ( از دﻧﻴﺎ رﻓﺖ ﻛﻼﻣﺶ‬
‫در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺗﺬﻛﺮه ﻧﮕﺎران از او ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺷﻌﺮ اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫اﻟﻬﻲ ﺗﻴﺮﮔﻲ ﺑﺨﺸﺪ ﻛﺴﻮﻧﻲ آﻓﺘﺎﺑﺖ را‬ ‫ﻏﺮور ﺣﺴﻦ ﻧﮕﺬارد ﻳﺎد دوﺳﺘﺎن آري‬

‫ﺷﻌﺮاء دﻳﮕﺮ‪:‬‬
‫ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﺎﻋﺮان در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ اﺣﻮال وآﺛﺎر ﻫﻤﻪ را ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ رﻗﻢ ﻛﻨﻢ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از آﻧﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬ﻛﺎﻣﻲ‬
‫وﺣﺸﻲ ﻛﺎﺷﻲ)‪ ،(3‬ﻓﻜﺮي)‪ ،(4‬ﻣﻨﺼﻒ)‪ ،(5‬ﺳﺮاج اﻟﺪﻳﻦ)‪ ،(6‬ﻣﻴﺮ ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺷﻴﺮازي)‪،(2‬‬
‫ﻋﺴﻜﺮي)‪ ،(7‬ﻓﻜﺮي رازي)‪(8‬و ﺟﺰ ان‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ص‪.1189 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب ‪ ،‬ص‪.92 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب ‪ ،‬ص‪.106 :‬‬
‫)‪ (4‬آﺗﺸﻜﺪه‪ ،‬ص‪.190 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب ‪ ،‬ص‪.106 :‬‬
‫)‪ (6‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب ‪ ،‬ص‪.106 :‬‬
‫)‪ (7‬ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ دور ﻛﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ادب ‪ ،‬ص‪.106 :‬‬
‫)‪ (8‬ﮔﻞ رﻋﻨﺎ‪ ،‬ص‪.178 :‬‬
 ‫‪٨٧‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫ﺑﺮ رﺳﻲ وﻧﻘﺪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‬

 ‫‪٨٨‬‬

‫ﺑﺮ رﺳﻲ وﻧﻘﺪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪:‬‬

‫ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﺘﺨﻠﺺ ﺑﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ وﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اي ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‬
‫وﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ وﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ در زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﮔﺰاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺮوف ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻠﻚ اﻟﺸﻌﺮاء وﺟﻴﻪ درﺑﺎره وي ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻋﺎﻟﻤﻲ را ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺷﺎﮔﺮد از اﻋﺠﺎز ﻃﺒﻊ‬
‫)‪(1‬‬
‫اي وﺟﻴﻪ اﺳﺘﺎد اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮا‬
‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ واﻧﺘﻘﺎد دﻳﻮان ﺷﻌﺮ او ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻏﺰﻟﻬﺎ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻏﺰﻟﻬﺎ او ﻗﺼﺎﻳﺪ وﻣﺜﻨﻮي ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺷﻬﺮت دوام او از‬
‫ﻣﺜﻨﻮي ﻫﺎﻳﺶ وﻏﺰل ﺳﺮاي اوﺳﺖ ﻣﺜﻨﻮي ﻫﺎ ﻛﻪ او ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪، .‬ﺷﺮﻳﻦ‬
‫ﺧﺴﺮو‪ ،‬ﻟﻴﻠﻲ وﻣﺠﻨﻮن‪ ،‬ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر‪ ،‬آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ ﻳﺎ ﻓﻠﻚ اﻟﺒﺮج‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻨﻮي ﻫﺎ را او‬
‫در ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻨﺠﻮي ﺳﺮوده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺪ وﺑﺮ رﺳﻲ‪:‬‬
‫ﻧﻘﺪ واﻧﺘﻘﺎد ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮ رﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎ وﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻘﺎط ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ وﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﻚ اﺛﺮ‬
‫ادﺑﻲ وﺳﻄﺢ ﻓﻜﺮي وﺷﺎﻋﺮ وﻧﻮﻳﺴﻨﺪه وﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ وﻏﻴﺮه در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ واز ﻣﺤﺎﺳﻦ وﻣﻌﺎﻳﺐ دﻳﻮاﻧﺶ ﻫﻢ آﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ‬
‫راﺟﻊ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬

‫)‪ (1‬دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ‪ ،‬ص‪.33 :‬‬

 ‫‪٨٩‬‬
‫ﻧﻘﺪ در ﻧﻈﺮ زرﻳﻦ ﻛﻮب‪:‬‬
‫ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ ﻛﻪ از آن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺳﻨﺠﻲ وﺳﺨﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﺮ ﻛﺮد‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺷﻨﺎﺧﺖ ارزش وﺑﻬﺎي آﺛﺎر ادﺑﻲ وﺷﺮح وﺗﻔﺴﻴﺮ آن ﺑﻨﺤﻮي ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد ﻧﻴﻚ وﺑﺪ آن آﺛﺎر ﭼﻴﺴﺖ وﻣﻨﺸﺎء آﻧﻬﺎ ﻛﺪام اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫’’ﻧﻘﺎدي در آﺛﺎر ادﺑﻲ‪.‬در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻧﻘﺪ وﻧﻘﺎدي ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت از ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻧﻴﻚ وﺑﺪ وﺗﻤﻴﺰ ﺑﻴﻦ ﺳﺮه وﻧﺎﺳﺮه اﺳﺖ در ﻫﻤﻪ ﻓﻨﻮن ﻫﻨﺮ ودر‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻘﻮق ﻋﻠﻮم وﻣﻌﺎرف ﺑﺸﺮي ﻫﺴﺖ واﺧﺘﺼﺎص ﺑﺎ آﺛﺎر‬
‫ادﺑﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻘﺪ آﺛﺎر ادﺑﻲ اﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ را ﺑﺮ ﻧﻘﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻨﻮن ﻫﻨﺮ دارد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﻚ ﺗﻌﺒﻴﺮ‪ ،‬از ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺮ وروﺷﻦ ﺗﺮﺳﺖ‘‘ )‪.(2‬‬

‫ﺑﺮ رﺳﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪:‬‬

‫ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ واﻧﺘﻘﺎد دﻳﻮان روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬دﻳﻮان روح‬
‫اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ’’ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‘‘ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻮان او ﻣﻨﺒﻲ ﺑﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺑﻴﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ واﻳﻦ اﺑﻴﺎت را در ﺗﻤﺎم زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺳﺮوده اﺳﺖ ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﻣﺘﻴﻦ واﺳﺘﻮار‬
‫اﺳﺖ ﺷﻬﺮت او ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻫﻤﻴﻦ دﻳﻮان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮﭼﻪ او ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺜﻨﻮي ﮔﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ وﭼﻬﺎر ﻣﺜﻨﻮي ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ذﻛﺮش ﮔﺰﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ او در‬
‫ﻣﺜﻨﻮﻳﻬﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ اﻣﺎ ﺟﻮﻫﺮ اﺻﻠﻲ او در ﻏﺰﻟﻴﺎت ﻫﻮﻳﺪا ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺮوف ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻮي زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ واز‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﺧﻮد ﺳﺒﻘﺖ رﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع وﻣﻀﻤﻮن ﻏﺰﻟﻬﺎ وﺗﻤﺎم دﻳﻮان او ﻋﺸﻖ‬
‫وزﻳﺒﺎﻳﺊ اﺳﺖ‪.‬‬

‫)‪ (1‬دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب‪ ،‬ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ ‪ ،‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺗﻬﺮان‪1338 ،‬ه‪ ،‬ص‪.19 :‬‬
‫)‪ (2‬ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ ‪ ،‬ص‪.27 :‬‬
 ‫‪٩٠‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻓﻮق ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪم ﻛﻪ ’’دﻳﻮان ﻧﺎز‘‘ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺑﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﻮدش در ﻣﻘﺪﻣﻪ دﻳﻮان ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺑﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﻏﺰل ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻮم ﺷﺪ ﺑﻪ ’’ ﮔﻠﺴﺘﺎن‬
‫ﻧﺎز‘‘ اﻛﺜﺮش از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻋﺠﻤﻲ زﺑﺎن در ﻋﻨﻔﻮان ﺷﺒﺎب‬
‫وﻋﻬﺪ ﺻﺒﺎﺳﺖ‪.....‬اﮔﺮ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻟﻔﻈﻲ ودرازي ﻣﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ در‬
‫آﻳﺪ ﻋﻔﻮ ﻛﺮده ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻮان ﻫﺎي ﻏﺰل وﻗﺼﻴﺪه‬
‫ورﺑﺎﻋﻲ وﺗﺮ ﺟﻴﺢ وﺗﺮﻛﻴﺐ وﺳﺎﻳﺮ ﻓﻨﻮن‪.....‬ﻛﻪ ﻓﻲ اﻟﺠﻤﻠﻪ ﻟﻴﺎﻗﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺳﻠﻤﺎن ﻣﻜﺎﻧﺎن زﻣﺎن وﺳﺤﺒﺎن ﻧﻴﺴﺘﺎن دوران داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺟﻠﻮه ﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ")‪.(1‬‬
‫از اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﻢ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﮔﻠﺴﺘﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﺎم ﻫﻴﭻ ﺑﺎدﺷﺎه واﻣﻴﺮ ﻣﻌﻨﻮن ﻧﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ارﺑﺎب ﻓﻜﺮ واﻳﻤﺎن وﺳﺨﻨﻮران‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ زﺑﺎن ﻣﻌﻨﻮن ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﻪ درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻨﺴﻠﻚ ﺑﺸﻮد‬
‫اﻳﻦ دﻳﻮان ﻣﺪو‪‬ن ﻛﺮده ﺑﻮد ودر درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﺜﻨﻮﻳﻬﺎﻳﺶ را ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻣﻨﺴﻮب ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮدش در ﻣﻘﺪﻣﻪ دﻳﻮان ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ وآﻏﺎز اﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫از اﺑﻴﺎت زﻳﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ذر‪‬ه ﮔﺮ آﻓﺘﺎب ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ا ز ﭼﻪ رود ﺑﻪ در ﺑﺎب ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺣﺮف درﻳﺎ ﺣﺒﺎب ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬ ‫از ﺗﻬﻲ ﻣﻐﺰﻳﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺪاﻧﻢ‬
‫ﺑﺎد ﭼﻮ ن ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲ زﻧﺪ ﻣﻮ ﭼﻪ ﻣﺸﺖ ﺑﺮ دﻫﻨﺶ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ او ﺻﺎف آب ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺗﺸﻨﮕﻴﺶ‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس‪ ،‬ص‪ ،12 :‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ 7 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس‪ ،‬ص‪ ،1 :‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ 2 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٩١‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ اﺑﻴﺎت ﻣﻘﺪﻣﻪ در ﻧﺜﺮ ﻓﺼﻴﺢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ وﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ اﺷﻌﺎر از‬
‫ﺧﻮد آورده اﺳﺖ ودرﺑﺎره اﻳﻦ دﻳﻮان اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي آورده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺴﺐ ﻣﻌﻤﻮل‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ دﻳﻮان ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺣﻤﺪ اﻳﺰد ﺗﻌﺎﻟﻲ آﻏﺎز ﻛﺮده اﺳﺖ اﺷﻌﺎر ﺣﻤﺪﻳﻪ‬
‫دﻳﻮان ﻣﺬﻛﻮر در زﻳﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﮔﺮد‪.‬‬
‫اي روﺷﻦ از ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺷﻤﻊ روان ﻣﺎ‬
‫از ﻧﻮر ﻗﺪرت ﺗﻮ ﭼﻜﻴﺪﺳﺖ ﺟﺎن ﻣﺎ‬
‫ﻣﺎ را زﺑﺎن ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ وﺻﻔﺖ ادا ﻛﻨﻴﻢ‬
‫وﺻﻒ ﺗﺮا زﺑﺎن ﺗﻮ ﮔﻔﺖ از زﺑﺎن ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮﻓﺖ وﮔﻴﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﺎ ز ﻓﻌﻞ ﺑﺪ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﻮ ﺗﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﮕﻨﻲ از ﻛﻤﺎن ﻣﺎ‬
‫ﺑﻲ رﻧﮓ وﺑﻲ ﻧﺸﺎن ز ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺟﺎن‬
‫رﻧﮕﻴﻦ ﺷﺪﺳﺖ از ﺗﻮ ﺑﻬﺎر وﺧﺰان ﻣﺎ‬
‫ﺑﺮ ﻗﻮل ﻣﺎ ﻓﻠﻚ ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﮔﻮش ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﺰﺑﺎن‬ ‫وﻗﻠﻢ‬ ‫ﻟﻮح‬ ‫اﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫ﻛﺮده‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﺧﺎزن‬ ‫ﮔﺰﻳﺪه‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺠﺎ ﺟﻬﺎن ﻣﻠﻚ ﭼﻮن ﺟﻬﺎن ﻣﺎ‬
‫آب زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺻﺎﻓﺘﺮ از‬ ‫آﺑﻴﺴﺖ ﻟﻴﻚ‬
‫ﻣﺎ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬
‫ﻏﺰل دوم اﻳﻦ دﻳﻮان در ﻧﻌﺖ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﷺ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻧﻌﺖ‬
‫ﻧﺒﻲ ﷺ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.1 :‬‬

 ‫‪٩٢‬‬
‫ﻧﻄﻖ ﺗﻮﻛﺮده ﮔﻮش زﺑﺎن ﻛﻠﻴﻢ را‬ ‫اي ﭘﺎﻧﻬﺎده ﺳﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺷﺮع ﺣﻜﻴﻢ را‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻜﻮﭼﻪ ﻣﺎﻧﺪ ﺧﺪاي ﻛﺮﻳﻢ را‬ ‫ﻣﺜﻞ وﺟﻮد ﺗﻮ ﺑﺠﻬﺎن ﻛﺮد ﺑﺨﺸﺸﻲ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ زﻳﺮ ﭘﺎي ﺗﻮ ﻋﺮش ﻋﻈﻴﻢ را‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺮ ﻓﺮاﺧﺖ ﻗﺎﻣﺖ ﻗﺪر ﺗﺮا ﺧﺪا‬
‫ﮔﺮ دﺳﺖ ﺟﻤﻊ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ در ﻳﺘﻴﻢ را‬ ‫ﮔﺮدون ﺳﺮاﻓﺮاز ﺑﺮاي ﻧﺜﺎر ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﺧﺪاي ﺧﻠﻖ ﻧﻜﺮدي ﺟﺤﻴﻢ را‬ ‫ﺑﻮدي اﮔﺮ ﺑﻤﻬﺮ ﺗﻮ دﻟﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﻛﺮم‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺮ ﭘﻲ ﺑﺮي ﺗﻮ ﺟﺎده ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ را‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻜﻌﺒﻪ رﺳﻲ ﺗﺎ ﻗﺪم ﻧﻬﻲ‬
‫اﮔﺮ ﻳﻚ ﻳﻚ ﺑﻴﺖ اﻳﻦ ﻏﺰل را ﺑﺴﻨﺠﻴﻢ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ او در ﻧﻌﺖ ﮔﻮي‬
‫ﭼﻘﺪر ﻳﺪ ﻃﻮﻟﻲ داﺷﺖ واﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺪرت ﻧﻌﺖ در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ واﺿﺢ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻮان ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ وارزﻧﺪه ﺗﺮﻳﻦ اﺛﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ اﺳﺖ وﻳﻜﻲ از آ‬
‫ﺛﺎر ﺟﺎوﻳﺪان وﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ادﺑﻲ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻫﻨﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻬﺮت روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫درادب ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﻣﻘﺎم واﻻي داﺷﺖ‪.‬‬

‫اوزان و آراﻳﻪ ﻫﺎي ﺷﻌﺮي در ﻛﻼم وي‪:‬‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺑﻴﺎت ﻣﺘﻮازن وﻣﺘﺮﻧﻢ ﻣﻲ ﺳﺮود‪ .‬اﺷﻌﺎري ﭼﻨﺪ از ﻏﺰل‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ آﻳﻨﻪ دار ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻃﺒﻊ وذوق ﺳﺨﻦ اوﺳﺖ وﻛﻢ از آﻫﻨﮓ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﺧﺴﺮو ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﺪﻋﻲ آﺑﺮو ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﺮا در آﺗﺶ ﻏﻴﺮت ﺳﭙﻨﺪ ﻛﺮد ﮔﺬﺷﺖ‬
‫وﺻﻠﻢ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫اﺷﺎرﺗﻲ‬
‫ﻫﻼل آﺑﺮوي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻋﻼج ﺗﻠﺨﻲ ﻫﺠﺮان از وﻃﻠﺐ ﻛﺮدم‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.2 :‬‬

 ‫‪٩٣‬‬
‫ﺣﻮاﻟﺘﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ ﻧﻮش ﺧﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﻦ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﺠﺎﻧﺐ‬ ‫ﻧﺎزي‬ ‫ﻧﺎوك‬ ‫ﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد دل ﭘﺴﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫رﺳﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮم از ﻏﻤﺰه اش ﺳﺮ ﺗﻴﻐﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ از ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻋﺸﻖ وﻋﺸﻮه ﻃﺮاز ﻫﺎي ﺣﺴﻦ آﺷﻨﺎ ﺑﻮد وﻋﺸﻖ‬
‫وﻣﺤﺒﺖ در ﻏﺰل او ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻓﻮق اﻟﻌﺎده را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ او ﺑﺎﺳﻼﺳﺖ ورواﻧﻲ ﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺳﺮوده اﺳﺖ وﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ وﺷﻮر وﺣﺮارت در‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﻏﻠﺒﻪ دارد‪ .‬اﺣﺴﺎﺳﺎت دروﻧﻲ را ﺑﺎ ﭼﻨﺎن رواﻧﻲ وﺳﻼﺳﺖ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮده ﻛﻪ‬
‫اﺷﻌﺎرش داراي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل زﻳﺒﺎي ﻣﻌﻨﻮي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ز ﺧﺎك ﺑﭙﺎي ﺗﻮ ﻣﺎ را ﺳﺮ ﺟﺪاﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺠﺰ ﻏﻤ‪‬ﺖ ﺑﻜﺴﻲ دﻳﮕﺮ آﺷﻨﺎﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ام ﺑﻨﮕﺎﻫﻲ درﺳﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﺗﻮ ﻛﻤﺘﺮ ز ﻣﻮﻣﻴﺎﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫داﻳﻢ ﮔﺪاﺋﻲ ﭼﺸﻢ ﺗﻮام‬ ‫ﺑﺴﺎن ﺧﺎل ﺗﻮ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﮔﺪاﺋﻲ ﻧﮕﻬﺖ ﻛﻢ ز ﭘﺎدﺷﺎﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻼم روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮداري اﺳﺖ از اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺗﻨﺪ ورﻓﻴﻖ او ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻛﻼم‬
‫او را ﺟﺰّاب وﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻲ ﺳﺎزد در وﻫﻠﻪ اول درد ﻣﻨﺪي ﺷﺎﻋﺮ ودر وﻫﻠﻪ دوم رﻓﺖ‬
‫ﻓﻜﺮ وﻧﺎزك ﺧﻴﺎﻟﻲ او ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻧﻬﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻋﺎﻟﻢ ﻇﺎﻫﺮ در‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.200 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.119 :‬‬
 ‫‪٩٤‬‬
‫آﻣﻴﺨﺘﻪ ودر زﻳﺒﺎي ﻫﺎي ﻃﺒﻌﻴﺖ ﺟﻤﺎﻟﻲ ﻣﺤﺒﻮب را ﻣﺸﺎﻫﺪه وي در ﻧﺘﻴﺠﻪ او ﻣﻨﺎﻇﺮ‬
‫ﻃﺒﻌﻲ وآب وﻫﻮاي ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻮد در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎزك ﻃﺒﻌﻲ ورﻓﻴﻖ‬
‫اﻟﻘﻠﺒﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ از ﻧﻐﻤﻪ وﺳﺮور وﺟﻮش وﻣﺴﺘﻲ ﻣﻮج ﻣﻲ زﻧﺪ‪:‬‬
‫زﻟﻔﺶ از ﮔﻠﺰار ﻋﺎرض ﮔﻞ ﺑﺪاﻣﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﮔﻞ ﻓﺮوش ﻫﺎ ﭼﻮ آن ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﻧﺎز‬ ‫وﺷﻤﺸﻴﺮ‬ ‫ﻏﻤﺰه‬ ‫وﺗﻴﺮ‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫ﺧﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻗﺘﻠﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺳﺎﻣﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ در ﻳﻮزه دوزخ آﺗﺶ او ﺧﺎﻛﺴﺘﺮم‬
‫ﺷﻌﻠﻪ را ﺳﻮز دﻟﻢ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﻜﺴﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫آﺧﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن‬
‫ﻣﺎ دل ﺧﻮد ﺷﻴﺸﻪ او دل را ﭼﻮ ﺳﻨﺪان ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫آﺗﺸﻲ ﻛﺎﻓﺮوﺧﺖ در دل از ﻏﻤﺶ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺷﻌﻠﻪ را ﺑﺎ آﺳﻤﺎن دﺳﺖ وﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫از اﻣﺘﻴﺎزات ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻏﺰل روح اﻻﻣﻴﻦ اﺗﺤﺎد ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﺗﻮ‬
‫ﺻﻔﺖ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺮودن ﺷﻌﺮﻣﺤﺮك اﺻﻠﻲ او ﺑﻮده اﺳﺖ واﻳﻦ‬
‫ﺻﻔﺖ ﻋﺎﻟﻲ در ﻏﺰﻟﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﺎﻋﺮان اﻳﺮان آن زﻣﺎن ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬او در اﻳﻦ‬
‫ﺧﺼﻮص ﻏﺰﻟﻬﺎي دارد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را از ﻧﻈﺮ ﺷﻴﻮة ﺳﻼﺳﺖ وﺑﻴﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺎ دﻳﺪه‬
‫ﺣﺮﻣﺖ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﻏﺰﻟﻬﺎي ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺎدﮔﻲ وﻟﻄﻒ ﺑﻴﺎن او ز درد وﻧﻴﺎز ﻣﺸﺤﻮن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺰﻟﻬﺎي ﻛﻪ ﻧﻤﻮدار ﻋﺸﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ او از آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان‬
‫ﺻﺪاي روح ﺷﺎﻋﺮ را ﺷﻨﻴﺪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.122 :‬‬

 ‫‪٩٥‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺶ دوان دوان آﻣﺪ‬ ‫دﻟﺒﺮم ﭼﻮن ﺑﻘﺼﺪ ﺟﺎن آﻣﺪ‬
‫ﮔﺎ ﻧﻴﻚ از ﻣﺼﺮ ﻛﺎروان آﻣﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻳﻌﻘﻮب را ﺑﺸﺎرت ﺑﺎد‬
‫آب را آب در دﻫﺎن آﻣﺪ‬ ‫ﭘﺎي در آب ﭼﻮن ﻧﻬﺎد ﻣﻬﻢ‬
‫آﺳﻤﺎن‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫در‬ ‫ﻛ‪Ĥ‬ب‬ ‫زار آﻧﭽﻨﺎن دﻟﻢ ﺑﮕﺮﻳﺴﺖ‬ ‫زار‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﺮﻣﻪ ﭼﺸﻢ اﺻﻔﺤﺎن آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎز آﻣﺪ ز ﻫﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﻤﭽﻴﻦ ﻏﺰل دﻳﮕﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺗﻴﺮي ﻧﺨﻮرده ﭼﻜﻨﻢ ز آن ﻛﻤﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ داري ﺑﺠﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫ﺷﺪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻛﻪ ﻛﺮده ﺑﺰﻟﻔﺶ ﮔﺬر ﺻﺒﺎ‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ از ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﺑﻮي ﺟﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫از ﻃﺎق اﺑﺮوي وﻳﻢ اﻓﻜﻨﺪه ﭼﻮن ﻫﻼل‬
‫ﻛﻨﻴﻢ ﻧﻤﻲ رود ز دل آﺳﻤﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﺳﺎن ﺑﺸﻌﻠﺔ ﺷﻤﻊ رﺧﺶ زدﻳﻢ‬
‫ﺧﻮد را ﻫﺰار ﺑﺎر وﻧﺸﺪ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺧﺎك رﻫﺶ ﮔﺸﺘﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭘﺎﺑﻨﺪ ﻟﺰت ﻏﻤﺶ از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﻨﻮز‬
‫ﺷﻌﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺎت ﺧﻠﻮص راﺳﺘﻲ ودرد ﻣﻨﺪي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫وروﺷﻦ ﺑﻴﺎن او ﭘﺎك از ﺗﺼﻨﻊ وﺗﻜﻠﻒ اﺳﺖ در اﺛﺮ آن اﺷﻌﺎرش ﭘ‪‬ﺮ از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺳﺤﺮ ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻚ وﻣﺸﺮب ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺎ را از ﺗﻌﻴﻨﺎت دﻳﺮ وﺣﺮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﻣﻠﺠﺎ وﻣﺎواي اوﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻌﺪ از ﻛﺮدن ره ﻧﻮردي وادي ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺧﻮدش‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.259 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.487 :‬‬
 ‫‪٩٦‬‬
‫ﻣﻲ رﺳﺪ در ﺟﺎﻳﺊ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻫﻢ ﻣﺒﻬﻮت وﻣﻨﮓ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﺷﻌﺎر ﻓﻮق را ﻣﻲ ﺗﻮان در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﺶ ﻧﻬﺎد‪.‬‬
‫از ﻟﺤﺎظ ﺳﺒﻚ دﻳﻮان ﻣﺬﻛﻮر ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ آﺛﺎر ﻣﻨﻈﻮم ﻓﺎرﺳﻲ در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺰﻛﻮر در اﻳﻦ دﻳﻮان از ﺣﻴﺚ ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻴﺮه دﺳﺖ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫وﻣﻮﺿﻮع وﻣﻀﺎﻣﻴﻦ او ﭘﺨﺘﻪ واﺳﺘﻮار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﻠﻮب ﻧﮕﺎرش اﻳﻦ دﻳﻮان ﺳﻬﻞ‬
‫وروان وآﺳﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻮﺗﺎه وﻣﺘﻴﻦ اﺳﺖ وﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺗﺮدﻳﺪ از ﻟﺤﺎظ ﺣﺴﻦ ﺷﻌﺮ‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﻗﺮﻳﺐ ﺗﺮ از روﺷﻦ ﺗﺤﺮﻳﺮ وﺷﻌﺮ ﮔﻔﺘﻦ ﺷﺎﻋﺮان اﻳﺮان ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺷﻴﺮاز ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز زﻳﺒﺎﺋﻲ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﺸﺒﻴﻪ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫وﺻﻒ رخ ﮔﻞ او ﻣﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﭘﻨﻬﺎن‬
‫)‪(1‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﮔﺮ در ﻓﻐﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻫﻼل‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﻮد را ﺑﮕﻮ ﺑﺮاي ﭼﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺰار ﻛﺮد‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺳﺰدار زار ﺑﻨﺎﻟﻢ ﺷﺐ وروز‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻳﺎد از ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻞ داد دل ﭘﺮ ﺧﻮﻧﻢ‬
‫’’دﻳﻮان ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‘‘ از ﻓﻮاﻳﺪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ وﺑﺮ ﺧﻲ اﺷﺎرات ودﻻﻟﺖ‬
‫ﻫﺎ ﺑﻪ وﻗﺎﻳﻊ وﺣﻮادث ﺗﺎرﻳﺨﻲ در آن ﻣﻲ ﻳﺎ ﺑﻴﻢ‪ .‬در زﺑﺎن وادب اﻳﻦ واﻗﻌﺎت وﺣﻮادث‬
‫را ﺗﻠﻤﻴﺢ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﻼوه از ﺗﺸﺒﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻠﻤﻴﺢ را ﺑﻪ درﺟﻪ اوج ﻓﻠﻚ رﺳﺎﻧﺪ‬
‫وﻣﻌﺮوف ﮔﺸﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻻﻟﻪ ﻛﺮدﺳﺖ ﺻﺪ ﺟﻮي ﺧﻮن ﺑﻜﻮه دﻟﻢ ﻛﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.396 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.455 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.574 :‬‬
 ‫‪٩٧‬‬
‫(‬
‫ﻏﻤﺰه اش ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻦ ﺗﺘﺒﻊ ﻓﺮﻫﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫رﺳﺎﻧﺪ‬ ‫ﮔﻤﺮﻫﻴﺶ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻟﻴﻠﻲ اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺠﻨﻮن ﻧﻤﻴﺮود‬
‫ﺻﺪ ﺟﻮي ﺧﻮن ﺑﻜﻮه دﻟﻢ ﻛﻨﺪ ﻏﻤﺰه اش‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻓﺮﻫﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﺗﺘﺒﻊ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻦ‬
‫ﻗﺼﺔ ﻳﻮﺳﻒ ﻛﻨﺪ ﻳﻌﻘﻮب را ﺑﻲ ﺗﺎب ﺗﺮ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻮي ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﺑﻜﻨﻌﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﺟﻮي ﺧﻮن روح اﻻﻣﻴﻦ در ﺑﻴﺴﺘﻮن ﺳﻴﻨﻪ ﻛﻦ‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ﺧﻮد را ﻋﺪﻳﻞ ﺗﻴﺸﻪ ﻓﺮﻫﺎد ﻛﻦ‬
‫)‪(4‬‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ اﺳﺘﻌﺎره را ﻫﻢ در ﻛﻼم ﺧﻮد ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد‪ ،‬ﺧﺼﺎﺋﺺ ﻛﻼم روح‬
‫اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻲ از ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻋﺸﻖ وﻋﻮاﻃﻒ دروﻧﻲ اﺳﺖ او ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮاي‬
‫اﻇﻬﺎر ﺣﺴﺎﺳﺎت وواردات ﻗﻠﺒﻲ ﺧﻮد ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺤﺪودي را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ زﻳﺮا ﺑﺮاي اﻇﻬﺎر‬
‫اﻓﻜﺎر وﺳﻴﻊ ﺟﻮﻻ ﻧﮕﺎﻫﻲ وﺳﻴﻊ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‪ .‬روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي را‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن اﻓﻜﺎر ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻴﺮد وﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻓﻜﺎر ﺧﻮﻳﺶ را در ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎي اﺳﺘﻌﺎرات‬
‫وﻫﻢ ﺗﺮاﻛﻴﺐ ﻣﻮزوﻧﻲ رﻳﺨﺘﻪ وﻟﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد از ﻛﺴﻲ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫اﺳﺘﻌﺎرات ﺑﻜﺮ وﻧﻮ وﻧﺪرت وﺗﺎزﮔﻲ ﺗﺮاﻛﻴﺐ در ﻛﻼم او ﺟﺰاﻟﺖ وﻣﺘﺎﻧﺖ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﺷﻌﺎر درج ذﻳﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺟﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻏﺬاي‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺗﻴﺮ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.288 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.287 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.472 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.654 :‬‬
 ‫‪٩٨‬‬
‫)‪(1‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫ﻣﻐﺰ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﭘﻴﻜﺎن‬
‫اي ﻏﻨﭽﻪ ﻣﮕﻮ راز دل ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻬﺮ ﻛﺲ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﮔﻮي ﻛﻪ او ﻣﺤﺮم راز ﺳﺖ‬
‫ﻛﺮدم ﺑﺨﺎل ﻧﺮﮔﺲ ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﮔﺮﻳﻪ دوش‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﺎن ﻫﻢ ﻓﺘﺎده اﻳﺴﺖ ز ﭼﺸﻤﺖ ﺑﺴﺎن ﻣﻦ‬
‫ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﺗﻀﺎد‪ ،‬ﻣﺮاة اﻟﻨﻈﻴﺮ وﻛﻨﺎﻳﻪ در ﻛﻼم وي ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داﺷﺖ‪ :‬اﺷﻌﺎر‬
‫ﺑﻄﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﻔﺮ وﺑﻪ اﺳﻼم ﻛﺮده ﭘﺸﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫راه‬ ‫ﻧﺪاﻧﻴﻢ‬ ‫ﭘﻴﺶ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫راﻫﻲ‬
‫ﻫﻨﻮز‬ ‫داﺷﺖ‬ ‫ﺗﻼش‬ ‫زﻟﻔﺶ‬ ‫ﺑﻠﺸﻜﺮ‬ ‫دﻟﻢ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻧﻘﺎب ﺗﻔﺮﻗﻪ ازﭘﻴﺶ ﻛﻔﺮ ودﻳﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﻛﻬﻨﻪ داﻏﻲ ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﻮدت ﺑﺪل روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫)‪(6‬‬
‫داﻏﻬﺎي ﺗﺎزه ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ ﺑﺎز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫رﺧﺖ ﮔﻠﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ز ﺑﺎغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫)‪(7‬‬
‫ﻧﺸﺎن درد ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﺰ ﭼﻮ ﻧﻘﺶ داغ ﻧﺮﻓﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.194 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.229 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.668 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.139 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.125 :‬‬
‫)‪ (6‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.125 :‬‬
‫)‪ (7‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.126 :‬‬
 ‫‪٩٩‬‬
‫ﺑﺎز داغ ﻧﻮم از ﺗﺎزه ﮔﻠﻲ ﺑﺮﺟﮕﺮﺳﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻻﻟﻪ را ﺧﻮن دل از ﻏﻴﺮت ﻣﻦ ﺗﺎ ﻛﻤﺮﺳﺖ‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ﻓﺼﻞ ﮔﻞ و ﻣﻮﺳﻢ ﺑﻬﺎر ﻋﺒﺚ‬
‫)‪(2‬‬
‫در ﺧﻤﺎر ﻋﺒﺚ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ‬
‫دارد‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺑﻮﺻﻞ‬
‫)‪(3‬‬
‫زﻧﺪ ﺑﺮ آﺗﺶ اﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﭘﺮ دارد‬
‫ﺗﻬﻲ‬ ‫ﺑﻴﻐﻤﻲ‬ ‫ﻗﻔﺲ‬ ‫زو‬ ‫ﻣﺒﺎد‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻣﺮﻏﻲ ﻛﻪ او ﺑﺪاﻧﻪ و داﻣﺖ اﺳﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ او ﻋﻠﻢ آه و ﺳﭙﺎه اﻟﻢ ازﭼﻴﺴﺖ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﮔﺮ روح اﻣﻴﻦ ﺧﺴﺮو اﻗﻠﻴﻢ ﺑﻼ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎي روح اﻻﻣﻴﻦ اﻛﺜﺮ در ﺑﺤﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ وﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﭘﻨﺞ‬
‫ﺑﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ دﻳﻮان ﻏﺰﻟﻬﺎ‪ ،‬ﻗﺼﻴﺪه اي ﻫﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ردﻳﻒ ’’ت‘‘‬
‫ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ واﻳﻦ ﻗﺼﻴﺪه ﻣﺨﺘﺼﺮ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ از اﻳﻦ‬
‫ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﻔﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺷﺎﻳﺪ در دوران ﻗﻴﺎم دﻫﻠﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻴﺮ وﺗﻔﺮﻳﺢ در ﻛﺸﻤﻴﺮ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ واﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ زور ﺗﺨﻴ‪‬ﻞ‬
‫ﺧﻮدش رﻋﻨﺎي وزﻳﺒﺎي ﻛﺸﻤﻴﺮ را ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺖ اول اﻳﻦ ﻗﺼﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻞ ﺣﺪﻳﻘﻪ ﺟﺎن ﻋﻜﺲ ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.201 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.240 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.270 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.211 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.219 :‬‬
 ‫‪١٠٠‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﻬﺎن ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻗﺼﻴﺪه ﮔﻮ ﻧﺒﻮده او ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻗﺼﻴﺪه ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ در ﻫﻴﭻ‬
‫ﺟﺎﻳﺊ ﻗﺼﻴﺪه ﻣﺪﺣﻴﻪ ﻧﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ودر ﺗﻤﻬﻴﺪ ﻣﺜﻨﻮي ﻫﺎﻳﺶ ﻣﺪح ﻗﻄﺐ ﺷﺎه ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ در اﺻﻞ او ﻏﺰل ﮔﻮ وﻣﺜﻨﻮي ﺳﺮاي ﺑﺰرگ ﺑﻮده اﺳﺖ ودر زﺑﺎن او ﻧﺮﻣﻲ‪ ،‬ﻟﻄﺎﻓﺖ‬
‫وﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻼم وي ﭘﺮ اﻧﺸﺎء وﻃﺒﻊ روان داﺷﺖ وروح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮ ﻛﻼم‬
‫ﺧﻮد اﻓﺘﺨﺎر داﺷﺖ ﺷﻌﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫روا‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻧﺎزش‬ ‫ﺑﻄﺒﻊ‬
‫)‪(2‬‬
‫ز ﺷﻌﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﭼﻮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮا‬
‫ز ﻧﻄﻖ ﻣﻦ ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺮا ﭘﺎ ﮔﻮش‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺧﺮد ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ﻃﺒﻊ ﻧﻜﺘﻪ دان ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬ ‫وﻧﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﺑﺪﻫﺮ‬ ‫ﻛﺲ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻧﻈﻢ ﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺮده ام اﻧﺸﺎء ﻧﺸﺎن ﻣﻦ‬
‫آﺗﺸﻴﻦ‬ ‫آب‬ ‫ﻧﻈﺮت‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﻧﺪﻳﺪه‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻣﻦ‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫ﺗﻴﻎ‬ ‫وآﺗﺶ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ب‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد ﮔﺮ ﭼﻮ ﺑﺮق وﺑﺎد‬
‫)‪(4‬‬
‫ﮔﺮدد زﻣﻴﻦ روان ﭘﻲ ﻃﺒﻊ روان ﻣﻦ‬
‫اﺳﻠﻮب ﻧﮕﺎرش وي در ﻏﺰل ﻏﻨﺎﺋﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺰﻟﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮ ﺳﺮ دﻫﻴﻢ در ﺷﺐ ﻫﺠﺮ ﺗﻮ آه را‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.191 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.81 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.94 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.657 :‬‬
 ‫‪١٠١‬‬
‫را‬ ‫روزﺳﻴﺎه‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫روﺷﻦ‬
‫ﺑﻲ زﻳﺐ روي ﻣﻬﺮ وﻣﻪ از ﻋﻘﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫ﺧﺎل ﺗﻮ ﻋﻘﺪه زﻳﺴﺖ ﻛﻪ زﻳﻨﺴﺖ ﻣﺎه را‬
‫رﻓﺘﺴﺖ ﭼﺸﻤﻢ از ﻣﮋه ﺧﺎﺷﺎك راه ﺗﻮ‬
‫ﮔﺮدﺳﺖ ﭘﺎك در ره ﻋﺸﻖ ﺗﻮ راه را‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ درون وﺑﺮوﻧﺖ ﺳﻴﺎه ﺷﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺮاي ﭼﻪ در ﺳﻴﻨﻪ آه را‬
‫در اﻳﻦ ﻏﺰل ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻧﻮ وﻣﺘﻨﻮع ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺑﺮ رﺳﻲ ﺳﻨﺠﺶ ﺑﺮوي‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﻮﻳﺪا ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ در ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻛﺎﻣﻞ داﺷﺖ در‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﺳﺎدﮔﻲ وﺳﻼﺳﺖ ﺷﻌﺮ ﺳﻌﺪي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ وﻣﺴﺘﻲ وﺳﺮﺷﺎري ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﻴﺮازي ﻫﻢ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻨﻪ ﻳﺎزدﻫﻢ ﻫﺠﺮي در ﺷﻌﺮ‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻫﻨﺪ ﺗﺼﻨﻊ وﺗﻜﻠﻒ ﺑﻪ درﺟﻪ اﺗﻢ درﻳﺎﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﻌﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ از‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼﻨﻊ وﺗﻜﻠﻒ ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ وﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎي ﺳﺒﻚ ﻫﻨﺪي در ﺷﻌﺮ او ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺷﻌﺮ او ﻣﻌﻨﻲ آﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻜﺘﻪ رﺳﻲ وﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮدازي ﻓﻜﺮ وﺧﻴﺎل واﺳﺘﻮاري‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺟﺎ آﻣﺪﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ از آورد وﺗﺼﻨﻊ ﻛﻼﻣﺶ ﭘﺎك اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺮﻓﺎن در ﻏﺰﻟﻬﺎي وي ‪:‬‬
‫ﻋﺮﻓﺎن در ﻏﺰﻟﻬﺎي روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻓﻮق اﻟﻌﺎده را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺰل ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ اﻳﺴﺖ ﺑﺮاي اﻇﻬﺎر اﺣﺴﺎﺳﺎت رﻓﻴﻖ ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ روح ﻋﺎرف وﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﻧﺸﺔﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ اﻟﻬﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺒﻊ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدي ﺑﻮد ﻋﺎﺷﻖ وﻋﺎرف‬
‫ﺟﻤﺎل ﭘﺮﺳﺖ در ﻣﻬﺪ ﻋﺮﻓﺎن ﺗﺮ ﺑﻴﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.17 :‬‬

 ‫‪١٠٢‬‬
‫ﮔﺰﻳﺪه اﺳﺖ ﺟﺪت وﻧﺪرت ﻓﻮق اﻟﻌﺎده را دارد‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﺑﺎﺳﺮار‬ ‫ﺑﺮده‬ ‫ﭘﻲ‬ ‫ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫دل‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﭘﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ در ﺑﻨﺪ ﻣﺠﺎز ﺳﺖ‬
‫)‪(1‬‬

‫را‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺠﺎز‬ ‫از‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد‬

‫ﭘﺮواﻧﻪ را ز ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﺒﺮﺷﺪﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬

‫ﺑﺮدار ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﺟﺰ ان ﻳﺎر ﻛﺲ ﻧﺮﻓﺖ‬

‫در ﻣﻠﻚ ﻋﺸﻖ ﻣﺮﺗﺒﻪ او ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد‬
‫)‪(3‬‬

‫اﻳﺎ ﺑﻤﻦ ز ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭼﻬﺎر ﺷﺪ‬

‫ﭼﻮن ﺳﻮﺧﺖ آب در ﺟﮕﺮم ز آﺗﺶ ﻣﺠﺎز‬
‫)‪(4‬‬

‫ﻋﻼﻣﻪ اﻗﺒﺎل ﺷﺎﻋﺮ ﺳﻨﺔ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺷﻌﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻜﺮ دﮔﺮ ﻛﻦ اي ﻧﻈﺮ ﭼﻮن ﻧﻈﺮت ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﭼﺸﻢ وﻓﺎ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ دﻳﺪن روي ﻳﺎر را‬
‫اﻗﺒﺎل ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻮ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺑﻪ ﻧﮕﺎر ﺧﻮﺑﺮوي‬
‫ﺗﭙﺪ آن زﻣﺎن دل ﻣﻦ ﭘﻲ ﺧﻮب ﺗﺮ ﻧﮕﺎري‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.229 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.234 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.266 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.488 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.11 :‬‬
 ‫‪١٠٣‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ‪:‬‬
‫در ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺧﻮد رﻣﻮز ﺣﺴﻦ وﻣﺤﺒﺖ را ﺑﻪ دل ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ او را‬
‫ﺑﺮ ﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ ﺧﻮد اﻋﺘﻤﺎد اﺳﺖ وﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ را در ﻛﻼم ﺧﻮد ﺑﻴﺎن ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﭘﻴﻤﺒﺮ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻫﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫اﺻﺤﺎب‬ ‫ﻳﺎ‬ ‫ﺷﻮﻳﺪ‬ ‫او‬ ‫اﻣﺖ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮﺳﺖ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻮرزﻳﺪ اﺳﺖ آدم ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﺰ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺳﻮي ﺣﻘﻴﻘﺖ راه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﺎﻓﺮي ﮔﺮ ﻋﺸﻖ ورزد ﭘﻴﺶ ﻣﻤﻦ ﮔﻤﺮاه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫وادي‬ ‫از‬ ‫روم‬ ‫ﺑﻴﺮون‬ ‫ﭼﻨﺎن‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫رﻫﻨﻤﺎ‬ ‫رواﻧﻢ‬ ‫رﻳﮓ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻛﻪ‬
‫رﻣﻮز ﻋﺸﻖ را روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺮد اﺳﺖ ﺗﻔﺴﻴﺮي‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ رﺣﻤﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ ﭘﻴﻴﺮش‬

‫ذﻛﺮ رﻣﻮز دﻳﮕﺮ ﻋﺸﻖ‪:‬‬

‫ﻋﻼوه از ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ ودﻳﮕﺮ رﻣﻮز را در ﻛﻼم ﺧﻮدش ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد‪ .‬ﻣﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪه دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬وي در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ذﻛﺮ ﻣﻮي ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻟﻌﻞ ﻟﺐ‬
‫وﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﻛﺮد‪ .‬اﺷﻌﺎر ﺑﻄﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.91 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.145 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.166 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.186 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.509 :‬‬
 ‫‪١٠٤‬‬

‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده در ﻣﻮي ﻣﺒﺎﻧﺶ را‬

‫)‪(1‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ اﻣﺎ ﭘﻲ ﻧﺒﺮده ﻛﺲ دﻫﺎﻧﺶ را‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺑﻨﻈﺮ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻴﺎن‬ ‫ﻣﻮي‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭼﻮن دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ دل ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﺮ ﻛﻤﺮ ﻧﻬﺎر‬
‫ﺑﻮد ﻣﺪام روان آب از دو دﻳﺪه ﻣﻦ‬
‫)‪(3‬‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ در ﻧﻈﺮ دارم‬
‫ﺑﺮﺧﺴﺎره او ﻛﺮد‬ ‫اي زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﮕﺬار‬
‫)‪(4‬‬
‫ﮔﻴﺴﻮ ﺗﻮ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﮔﺮ آن ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺑﺎش‬
‫ﻧﺸﺎء ﺑﺎده ﻣﻲ دﻫﻴﺪ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﺗﻮ آب را‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻟﻌﻞ ﻣﺬاب ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺳﺎﻏﺮ ﺗﻮ ﺷﺮاب را‬
‫ﺑﻮﺳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ دﻟﻢ از ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ روح اﻣﻴﻦ‬
‫)‪(6‬‬
‫از ﺳﻔﺎﻫﺖ ﻃﻠﺐ ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺎﻳﺎب ﻛﻨﺪ‬
‫ﻃﻤﻊ ﺑﻮﺳﻪ ﮔﺮ از ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻛﺮدم ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫)‪(7‬‬
‫ﺷﺎه اﮔﺮ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ دﻳﺪه ﮔﺪا ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺐ او ﺳﺨﻦ ﻛﻨﻢ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.10 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.466 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.632 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.501 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.30 :‬‬
‫)‪ (6‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.290 :‬‬
‫)‪ (7‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.366 :‬‬
 ‫‪١٠٥‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻳﻤﻦ‬ ‫ﻋﻘﻴﻖ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻛﻔﻦ‬ ‫ﻓﻜﺮ‬
‫روي اﻟﻔﺖ ﻧﻜﻨﺪ ﺳﻮي ﻛﺴﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺗﻮ ﻟﺬت ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ را‬
‫ﻛﺎم ﻋﺸﻖ ز دﻫﺎن ﺗﻮ ﻧﮕﺮدد ﺣﺎﺻﻞ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺧﺎل از ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺖ ﻛﺎم روا ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﺑﻮﺳﻪ ﻛﺮدم ﻃﻤﻊ از ﻛﻨﺞ ﻟﺐ دﻟﻜﺶ ﻳﺎر‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﺎن‬ ‫ﻣﻠﻚ‬ ‫ﺳﻠﻄﻨﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬
‫ﻳﻚ ﺑﻮﺳﻪ ام ز ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺪه‬
‫)‪(5‬‬
‫وز ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ وﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا ﺑﻲ ﻧﻴﺎز ﻛﻦ‬
‫ﻣﻬﺮ ﻳﺴﺖ ﺧﺎل ﻛﻨﺢ ﻟﺒﺖ ﺑﺮ دﻫﺎن ﻣﻦ‬
‫)‪(6‬‬
‫ﺑﻲ ﺣﻜﻢ ﻏﻤﺰه ات ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ زﺑﺎن ﻣﻦ‬
‫ﺧﺎل ﻫﻨﺪوﻳﺶ ﺑﺒﻴﻦ ﺟﺎﻛﺮده در آن ﻛﻨﺞ ﻟﺐ‬
‫)‪(7‬‬
‫زﻳﻦ ﺳﺒﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪه ﻫﻨﺪي ﻛﺴﻲ‬
‫ﻣﻐﻼت ووﺻﻒ ﻣﻬﺮوﻳﺎن ﺳﻴﻤﻴﻦ ﭘﻴﻜﺮ وﺷﺎﻫﺪان دﻟﺒﺮ اﺳﺖ وﺑﻴﺎن زﻳﺒﺎﻳﺊ اﻧﺪام‬
‫واﻋﻀﺎي آﻧﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ اﺷﻌﺎر‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻄﺶ دل ﮔﻔﺖ روزي از ﭼﻪ رﻧﺠﺎي ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.594 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.8 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.366 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.561 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.650 :‬‬
‫)‪ (6‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.668 :‬‬
‫)‪ (7‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.713 :‬‬
 ‫‪١٠٦‬‬
‫ﮔﻔﺖ داده روي دﻟﺒﺮ ﺧﻂ ﺗﺮﺧﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﻫﻤﭽﻮ روي ﮔﻞ دﻟﻢ را ﻛﺮده ﺧﻄﺶ ﺳﺎده ﻟﻮح‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻋﺸﻖ او داده ﺳﻮاد ﺧﻂ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﺣﻠﻘﻪ زﻟﻒ ﺗﻮ اﻓﻜﻨﺪه ﮔﺮه در دل ﺟﻴﻢ‬
‫ﺗﺮا‬ ‫ﻛﻤﺎﻟﺴﺖ‬ ‫ﻋﻴﻦ‬ ‫دﻫﺎن‬ ‫ﻣﻴﻢ‬ ‫ﺗﻨﮕﻲ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮ روﺣﻲ ﺑﺒﺪن ﮔﺎه ﭼﻮ ﻧﻮري در ﭼﺸﻢ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻋﻘﻞ ﺣﻴﺮان ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬
‫دور از ﻟﺐ ﺗﻮ ﺗﻠﺦ ﭼﻮ زﻫﺮﺳﺖ ﻛﺎم ﻣﺎ‬
‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺠﺎم‬ ‫ﻫﻼﻫﻞ‬ ‫زﻫﺮ‬ ‫اﻓﻜﻨﺪه‬ ‫دوران‬
‫ﻳﺎرﺳﺖ وﻧﻘﻞ وﺑﺎده ﺻﺎﻓﻲ وﺑﺎغ ﮔﻞ‬
‫)‪(3‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ زﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﻮن ﺷﺪ ﺑﻜﺎم ﻣﺎ‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫روﻳﺖ‬ ‫ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺳﻮاد‬ ‫اي‬
‫وﺗﺎب‬ ‫ﭘﻴﭻ‬ ‫در‬ ‫اﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫از‬ ‫ﻧﻮ‬ ‫ﻣﺎه‬
‫ﺗﺎ ﺧﻄﺖ ﺑﺮ روي ﻟﺐ ﻟﺸﻜﺮ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﺧﻄﺎب‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺴﻨﺖ‬ ‫ﻣﻠﻚ‬ ‫ﺑﺎدﺷﺎه‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫دﻳﺪ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺎده ﺻﺪ ره از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮔﺸﺖ آب‬
‫اﺷﻌﺎر ﺑﺴﻴﺎر در ﺿﻤﻦ ﻏﺰﻟﻴﺎت آﻣﺪه‬ ‫در اﻣﻮر اﺧﻼﻗﻲ وﺗﺮﺑﻴﺘﻲ وﺣﻜﻴﻤﻲ ﻧﻴﺰ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.34 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.35 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.54 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪..86 :‬‬
 ‫‪١٠٧‬‬
‫اﺳﺖ وﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﻣﻨﺪي ﺧﺎص ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ وﻓﻠﺴﻔﻲ وﻧﻜﺘﻪ ﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ را در‬
‫ﺿﻤﻦ ﺗﻤﺜﻴﻼت زﻳﺒﺎ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ در اﺷﻌﺎر روح اﻻﻣﻴﻦ آﻣﺪه‬
‫در ﻋﻬﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ از ﺗﺬﻛﺮه ﻫﺎ وﺗﻮارﻳﺦ وﻗﺮاﺋﻦ ﺷﻌﺮي ﺷﻌﺮاء وﺗﺼﺮﻳﻊ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫از آﻧﺎن ﺑﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ در آن وﻗﺖ ﻗﺼﻴﺪه ﮔﻮي ﺑﻪ اوج ﻛﻤﺎل رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ وﻗﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻨﻒ ﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎرﻳﻚ ﺧﻴﺎﻟﻲ در ﻏﺰل وي‪:‬‬

‫اﺷﻌﺎر روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺤﺘﻮي ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺎرﻳﻚ وﺧﻴﺎل ﺗﺎزه وﻣﻀﺎﻣﻴﻦ اﻧﺪوه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫واﻳﻦ از ﺧﺼﺎﻳﺺ اﺷﻌﺎر اوﺳﺖ‪ .‬او ﻫﻤﻮاره در ﭘﻲ ﺟﺴﺘﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ وﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﺑﺪﻳﻊ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ودور اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬ﺧﻴﺎل ﺗﺎزه ﻳﻜﻲ از ﺧﺼﺎﻳﺺ ﺷﻌﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ اﺳﺖ وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺷﻌﺮاي آن دوره اﻳﺮاد ﻣﻌﺎﻧﻲ دﻗﻴﻖ وﺑﺎرﻳﻚ اﺳﺖ‪.‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻼم ﺧﻮد‬
‫را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮد‪ .‬اﺷﻌﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﮔﻮي ﻛﻪ اي ﺧﺴﺮو ﺛﺎﻧﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﺜﺮ ﺑﺎ ﻓﻼك رﺳﺎن ﺣﺪ ﺳﺤﻦ را‬
‫ﻛﺠﺎ رﺳﺪ ﺑﺘﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺨﻦ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫)‪(2‬‬
‫وﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻮز‬ ‫ﺗﻤﺎم‬ ‫ودﮔﺮﻫﺎ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮي‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﻧﻤﻚ آﻣﻴﺨﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﺷﻜﺮ ﺷﻌﺮش‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮﺟﺎ ﻣﺼﺮﻋﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ از وي ﺷﻮر وﻏﻮﻏﺎ ﺷﺪ‬
‫ﻣﻦ ﺷﻌﺮ ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺷﻮق‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.59 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪275 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.310 :‬‬
 ‫‪١٠٨‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺮد‬ ‫آﺳﻤﺎن‬ ‫ﻧﻬﻢ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﺗﺤﻔﻪ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫از‬
‫رﺳﻮا‬ ‫ﻣﻜﻦ‬ ‫را‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﻌﻨﺪﻟﻴﺐ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﻤﻮش ﺑﺎش ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻮازن ﺷﺪ‬
‫ﺷﻮد ز ﻧﻈﻢ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺨﻦ زﻧﺪه‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻣﮕﺮ زﺑﺎن ﺗﻮ ﻫﻢ ﻣﺸﺮب ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺷﺪ‬
‫ﺷﻌﺮ ﮔﻮﻳﻲ ﭘﺲ ازﻳﻦ روح اﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﻣﺠﻨﻮن‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺸﻨﻮي ﮔﺮ ﻏﺰل از دل دﻳﻮاﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺷﻌﺮ ﺗﻮ آﻓﺎق روﺷﻨﺴﺖ‬
‫)‪(5‬‬
‫آﺗﺶ ﻓﺘﺎده اﺳﺖ ز رﺷﻜﺶ ﺑﺠﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫ﺷﻮد ﭼﻮ آب ده ﺳﺤﺮ ﺳﺎﻣﺮي‬ ‫ﺷﻌﺮم‬
‫)‪(6‬‬
‫ﺳﺮ ﻣﺸﻖ اﮔﺮ ز دﻓﺘﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬

‫ذﻛﺮ اﺻﻔﻬﺎن‪:‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﻮان ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي از زﻧﺪﮔﺎﻧﻴﺶ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻓﻘﻂ اﻳﻦ ﻗﺪر آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ او اﺻﻞ اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻮد ودر ﻋﻴﻦ ﺷﺒﺎب وﻃﻦ ﻣﺎﻟﻮف‬
‫ﺧﻮدش را اﻟﻮداع ﮔﻔﺖ وﺑﻪ ﻫﻨﺪ درﺷﻬﺮ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﭘﻨﺎه ﮔﺰﻳﻦ ﺷﺪ‪ .‬وﺑﻌﺪ از ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺑﻪ‬
‫وﻃﻦ ﺧﻮدش ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻛﺮد‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.351 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.360 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.364 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.506 :‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.535 :‬‬
‫)‪ (6‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.635 :‬‬
 ‫‪١٠٩‬‬
‫ﻫﻨﺪ‬ ‫ﻣﺠﺎور‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬
‫)‪(1‬‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﺻﻔﺎﻫﺎن‬ ‫ﺧﻄﻪ‬ ‫ﺳﺎﻛﻦ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺟﺎي‬ ‫ﺻﻔﺎﻫﺎن‬ ‫ﺑﻮدي‬ ‫اﮔﺮ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭼﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ ز ان ﺟﺎ ﺑﺪر رﻓﺖ‬
‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻫﻨﺪ‬ ‫ز‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎز‬
‫)‪(3‬‬
‫آﻣﺪ‬ ‫اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺳﺮﻣﻪ‬
‫ﺷﺪ اﺳﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﺷﺎد ازﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﻔﺎﻫﺎن‬
‫)‪(4‬‬
‫دارد‬ ‫ﺻﻔﺎ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻣﻘﺪم‬ ‫زﻳﻤﻦ‬

‫ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﺘﻘﺪﻣﻴﻦ‪:‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺧﻮدش ﺑﺰرﮔﻲ ﺧﺪاي ﭘﺎك را ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﭘﺲ از ﺣﻤﺪ‬
‫وﺛﻨﺎ‪ ،‬در ﻧﻌﺖ رﺳﻮل وﻣﻨﻘﺒﺖ ﭘﻴﺮوي اﻣﻴﺮ ﺧﺴﺮو ﻛﺮد وﻣﺪح رﺳﻮل اﷲ  را در‬
‫ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺧﻮدش ﺟﺎي ﺑﻠﻨﺪ داد اﺷﻌﺎر ﺑﻄﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.:‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺧﺴﺮو ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻟﻌﻞ ورخ زﻳﺒﺎ داري‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺒﺰ وﻟﺐ‬
‫ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒ‪ ،‬دم ﻋﻴﺴﻲ ﻳﺪ ﺑﻴﻀﺎ داري‬
‫ﺷﻴﻮة ﺷﻜﻞ وﺷﻤﺎﺋﻞ ﺣﺮاﻛﺎت وﺳﻜﻨﺎت‬
‫آﻧﭽﻪ ﺧﻮﺑﺎن ﻫﻤﻪ دارﻧﺪ ﺗﻮ ﺗﻨﻬﺎ داري‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.226 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.143 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.259 :‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.256 :‬‬
 ‫‪١١٠‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﻃﻮر ﭘﻴﺮوي ﻛﺮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﭘﻴﺪا‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﮔﻢ‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ‬ ‫ﻫﻼل‬
‫ﻛﻮر ﺑﻴﻨﺎ ﺷﺪ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ ﺑﻮد ﭼﻮن ﻳﻌﻘﻮب‬
‫ﺧﻮﺑﻴﻬﺎ‬ ‫اﺳﺖ ﺧﺪا در ﺗﻮﺟﻤﻠﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻮده‬
‫)‪(1‬‬
‫رخ ﺗﻮ ﻳﻮﺳﻒ وﺧﻂ ﺧﻀﺮ وﻟﺐ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺷﺪ‬
‫ﻋﻼوه از ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎ وﻧﻌﺖ وﻣﻨﻘﺒﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮﺷﺘﺔ ﺗﺤﺮﻳﺮآورد‬
‫ودﻋﻮي ﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻫﺮ ﭼﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﻲ ﻛﺮد ﺑﺮوز ﺣﺸﺮ ﺟﺰاي او ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺷﻌﺮي اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮﻓﺖ وﮔﻴﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﺎ ز ﻓﻌﻞ ﺑﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ‪ ،‬ﺗﻮ ﺗﻴﺮ ﻣﻴﻔﮕﻨﻲ از ﻛﻤﺎن ﻣﺎ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﭘﻴﺮوي ﺳﻌﺪي ﺷﻴﺮازي وﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮازي ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‬
‫ودر اﺷﻌﺎر دﻳﻮاﻧﺶ ﻧﺮﻣﻲ وﻟﻄﺎﻓﺖ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد واز ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در‬
‫اﺷﻌﺎر ﻏﺰﻟﻴﺎﺗﺶ داراي ﺳﺎدﮔﻲ وﺳﻼﺳﺖ ﺳﻌﺪي ﺷﻴﺮازي وﺳﺮﺷﺎر ﻧﻐﻤﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﻴﺮازي اﺳﺖ در اﺷﻌﺎر دﻳﻮ اﻧﺶ رﻧﮓ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻤﺎﻳﺎن دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮدو ﻧﻤﻮﻧﻪ اي‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮازي ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫اﻣﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫آﺳﻤﺎن‬
‫زدﻧﺪ‬ ‫دﻳﻮاﻧﻪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻨﺎم‬ ‫ﻓﻌﺎل‬ ‫ﻛﺮه‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺗﺎب ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻧﻴﺎورد ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﻮه‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.364 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.1 :‬‬
 ‫‪١١١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﻤﺖ روح اﻣﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ داﺷﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮازي ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﮔﺮ آن ﺗﺮك ﺷﻴﺮازي ﺑﺪﺳﺖ آرد دل ﻣﺎ را‬
‫ﺑﺨﺎل ﻫﻨﺪوش ﺑﺨﺸﻢ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ وﺑﺨﺎرارا‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮد ﺑﻮد ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺳﻮدا ﻛﺮد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﻔﺮوﺧﺖ دﻳﻦ ودﻧﻴﺎ را‬ ‫ﺑﺨﺎل وزﻟﻒ ﺗﻮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ اﮔﺮﭼﻪ در ﻏﺰﻟﻬﺎ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺷﺎﻋﺮان ﻣﺘﻘﺪم ﻧﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻪ دﻳﻮان ’’ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‘‘ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﻮﻳﺪا ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ او در ﻏﺰل ﮔﻮي ﭘﻴﺮوي‬
‫روش ﻋﺮﻓﻲ ﺷﻴﺮازي را اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻴﺎت زﻳﺮ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫درد دل ﻣﺎ ﻏﻢ دﻧﻴﺎ ﻏﻢ ﻣﻌﺸﻮق ﺷﻮد‬
‫ﺑﺎده ﮔﺮ ﺧﺎم ﺑﻮد ﭘﺨﺘﻪ ﻛﻨﺪ ﺷﻴﺸﺔ ﻣﺎ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻣﺮده ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪم زﻧﺪه‬
‫)‪(3‬‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻫﻢ ﻛﺎر ﻣﺴﻴﺤﺎ وﺧﻀﺮ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻋﺮﻓﻲ‪:‬‬
‫از ﻣﻨﻄﻖ وﺣﻜﻤﺖ ﻧﻜﺸﺎﻳﺪ در ﻣﻌﺸﻮق‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.173 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.3 :‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.43 :‬‬
 ‫‪١١٢‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ آراﻳﺶ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ‪:‬‬
‫ﮔﻮش ﻫﻤﻪ ﻛﺲ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻄﻘﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻗﻮل ﺗﻮ ﺳﺮاﭘﺎي ﭼﻮ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺣﺴﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻋﺮﻓﻲ‪:‬‬
‫از آن ﺳﺒﺐ در ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻛﻮﻓﺖ ﺣﺴﻦ ﻏﻴﻮر‬
‫ﻣﺰاج ﺣﺴﻦ ﻏﻴﻮر اﺳﺖ وآﺷﻨﺎ ﮔﺴﺘﺎخ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ‪:‬‬
‫ﺗﻮ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﺮون ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ز اﻧﺪازه‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺷﺪه ﺑﺒﺰم ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ از آن ﮔﺴﺘﺎخ‬
‫آﺛﺎر روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻳﻚ اﺿﺎﻓﻪ اﻳﺴﺖ در زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ ﻫﻔﺪﻫﻢ‬
‫ﻣﻴﻼدي در ﺣﻴﺪر آﺑﺎد‪ .‬او ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻌﺮوف ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي در ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه ﺣﻴﺪر‬
‫آﺑﺎد وﻫﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺰل ﮔﻮ وﻣﺜﻨﻮي ﺳﺮاي روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻌﺮوف زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺑﺮ ﺟﺴﺘﻪ ﻏﺰل روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ ﻛﻠﻲ ﻋﺸﻖ وﺣﺴﻦ اﺳﺖ‬
‫واﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ او را از ﺷﻌﺮاي ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﻣﻤﺘﺎز ﻣﻲ ﺳﺎزد‪ .‬اﻓﻜﺎر ﻋﺸﻖ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫زاﺋﻴﺪه ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮي ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ اي اﺳﺖ ازدرد دل ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻋﺎﺷﻖ اﻣﺮي اﺳﺖ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬وﺗﺼﻨﻊ را در آن ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻏﺰﻟﻬﺎﻳﺶ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﺴﺖ از ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﺣﺎﻻت ﻋﺸﻘﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﻌﺸﻮق ‪ ،‬ﻋﺸﻮه ﻓﺮوﺷﻲ ﻫﺎي ﻣﻌﺸﻮق وﻳﺎ ﻏﺮور‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.221 :‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.245 :‬‬
 ‫‪١١٣‬‬
‫ﺣﺴﻦ او ‪ ،‬ﻣﻬﺮ وﻛﻴﻦ وﻗﻬﺮ وﻟﻄﻒ ‪ ،‬وﺻﻞ وﻫﺠﺮان اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻻت وﻛﻴﻔﻴﺎت را ﺑﺎ‬
‫اﺳﻠﻮﺑﻲ ﺗﺎزه ووﺿﻊ ﺧﻮش ودل ﻧﺸﻴﻨﻲ اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ واﻏﺮاف از روش‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺨﻨﻮري را در آن راه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬زﺑﺎن او زﺑﺎن دل اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ‬
‫وﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻋﺸﻖ وي ﺗﺎزه ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻟﻄﻒ ﻣﻀﻤﻮن وﻣﻌﺎﻧﻲ ﻟﻄﻴﻒ ﺑﺎ آﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﺧﻮش وﺗﺴﻜﻴﻦ ﺑﺎ ﻳﻘﻴﻦ در زﺑﺎن او ﺗﺎزﮔﻲ دارد‪ .‬اﺷﻌﺎر درج ذﻳﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻏﺰل اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﺑﻤﺸﺎﻣﺖ ﭼﻮ ﺑﻮي دل‬
‫ﻣﻌﺰور ﻫﺴﺘﻲ ار ﻧﻜﻨﻲ ﺟﺴﺖ وﺟﺴﺘﺠﻮي دل‬
‫ﺗﺎ ﺧﻨﺠﺮ ﺗﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﻓﻜﻨﺪﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮش‬
‫ز آب ﺣﻴﺎت ﺑﺮده ﮔﺮو آﺑﺮوي دل‬
‫ﺑﻲ ﻫﻮش ﻛﺮده ﺟﺎن ﻣﺮا ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ‬
‫ﻃﻮﻗﻲ ﻓﻜﻨﺪه زﻟﻒ ﺗﻮام ﺑﺮ ﮔﻠﻮي دل‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﺳﻔﻴﺪ‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﺖ‬ ‫ﺑﺮاه‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﭼﺸﻢ‬
‫ﻣﮕﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻧﻈﺮي ﻛﻦ ﺑﺴﻮي دل‬
‫ﻣﺪﻋﺎ‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﮕﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﭘﺎ‬
‫دﻟﺨﺴﺘﻪ ﮔﺸﺖ از ﻣﮋه ات آرزوي دل‬
‫از ﻣﻠﻚ دل ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﺮه آﺑﻲ ز ﺟﻮي دل‬
‫ﺻﻮﻓﻲ ﺷﻮد ز اﻫﻞ دﻟﺶ ﻋﺎﻓﻴﺖ ﺧﻄﺎب‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻮرده ﺑﺎده ﺻﺎف از ﺳﻮي دل‬
‫ﺧﻨﺪان در وﺷﮕﻔﺘﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﻣﻲ رﺳﺪ ز راه‬
 ‫‪١١٤‬‬
‫)‪(1‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻳﺎر ﻣﮕﺮ دﻳﺪه روي دل‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻌﺪاد اﺑﻴﺎت ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺧﻮد را ﻣﻘّﻴﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ وي در ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﭘﻨﭻ ﻫﺰار اﺑﻴﺎت ﻏﺰل دارد)‪ .(2‬در دﻳﻮان وي ﻏﺰﻟﻬﺎ ﭘﻨﺞ ﺑﻴﺘﻲ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻮ ﺑﻴﺘﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ازﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﻏﺰل ﺳﻪ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﺑﻴﺘﻲ ﻫﻢ در‬
‫دﻳﻮان دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ)‪ .(3‬در ﻏﺰﻟﻴﺎت روح اﻻﻣﻴﻦ رﻧﮓ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫او در ﻣﺤﻴﻂ ﺣﻴﺪر آﺑﺎد رﺷﺪ ﻧﻤﻮد ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ از ﻣﺤﻴﻂ دور ودر ﺧﻮد‬
‫اﺛﺮي ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬او ﺑﻲ ﺷﻚ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻲ ﺑﺪﻳﻞ ﻏﺰل ﺑﻮده اﺳﺖ ﻏﺰﻟﻬﺎي او ﭘ‪‬ﺮ از‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬او ﺷﺎﻋﺮ ﭘ‪‬ﺮ ﮔﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ ودﻳﻮان او ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ آﺛﺎر ادﺑﻲ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻢ ار ﻣﻲ رود‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺤﻴﺤﻪ‪ ،‬ﻏﺰل‪.546 :‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس‪ ،‬ص‪.12 :‬‬
‫)‪ (3‬ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ ،7 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١١٥‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺗﺪوﻳﻦ وﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‬

 ‫‪١١٦‬‬

‫‪1‬‬
‫از ﻧﻮر ﻗﺪرت ﺗﻮ ﭼﻜﻴﺪﺳﺖ ﺟﺎن ﻣﺎ‬ ‫اي روﺷﻦ از ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺷﻤﻊ روان ﻣﺎ‬
‫وﺻﻒ ﺗﺮا زﺑﺎن ﺗﻮ ﮔﻔﺖ از زﺑﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎرا زﺑﺎن ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ وﺻﻔﺖ ادا ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﻮ ﺗﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﮕﻨﻲ از ﻛﻤﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮﻓﺖ وﮔﻴﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﺎ ز ﻓﻌﻞ ﺑﺪ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه روﺷﻨﺎس دوﻋﺎﻟﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﭼﻮ ﻧﺸﺎﻧﺪار ﻛﺮده‬
‫رﻧﮕﻴﻦ ﺷﺪﺳﺖ از ﺗﻮ ﺑﻬﺎر وﺧﺰان ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻴﺮﻧﮓ وﺑﻲ ﻧﺸﺎن ز ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺟﺎن‬
‫زان ﺷﺪ ﻓﺰون زﺧﻴﻞ ﻣﻠﻚ ﻗﺪرو ﺷﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﻓﺘﺎدي ﺳﺎﻳﻪ ﺷﺎن وﺷﻜﻮه ﺗﻮ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ ﻟﻮح وﻗﻠﻢ ﻫﻤﺰﺑﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﻗﻮل ﻣﺎ ﻓﻠﻚ ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﮔﻮش ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺮ ﮔﺸﺘﻪ راز)‪ (1‬ﺷﻜﺮ ﺷﻜﺮت دﻫﺎن ﻣﺎ‬ ‫از رﺷﻚ ﺗﻠﺦ ﻛﺎم ﺷﺪه ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻀﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺠﺎ ﺟﻬﺎن ﻣﻠﻚ ﭼﻮن ﺟﻬﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ را ﮔﺰﻳﺪه ﺧﺎزن اﺳﺮار ﻛﺮده‬
‫آﺑﻴﺴﺖ ﻟﻴﻚ ﺻﺎﻓﺘﺮ از آب زﻧﺪﮔﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﺪارد ﺑﻴﺎن ﻣﺎ‬

‫‪2‬‬
‫ﻧﻄﻖ ﺗﻮ ﻛﺮده ﮔﻮش زﺑﺎن ﻛﻠﻴﻢ را‬ ‫اي ﺑﺎ)‪ (2‬ﻧﻬﺎده ﺳﺮﺗﻮ ﺑﺮﺷﺮع ﺣﻜﻴﻢ را‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻜﻮﭼﻪ ﻣﺎﻧﺪ ﺧﺪاي ﻛﺮﻳﻢ را‬ ‫ﻣﺜﻞ وﺟﻮد ﺗﻮ ﺑﺠﻬﺎن ﻛﺮد ﺑﺨﺸﺸﻲ‬
‫)‪(3‬‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ زﻳﺮ ﭘﺎي ﺗﻮ ﻋﺮش ﻋﻈﻴﻢ را‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺮ ﻓﺮاﺧﺖ ﻗﺎﻣﺖ ﻗﺪر ﺗﺮا ﺧﺪا‬
‫اﻓﺘﺪ ﺑﮕﻴﺴﻮت ﭼﻮ ﮔﺬاري ﻧﺴﻴﻢ را‬ ‫ﮔﻴﺮد ﺑﻌﺎرﻳﺖ ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻮازو‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ 8 :‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭘﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ 9:‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻗﺪ ﺗﺮا ﺧﺪاي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص‪ 9 :‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١١٧‬‬
‫ﮔﺮدﺳﺖ ﺟﻤﻊ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ در ﻳﺘﻴﻢ را‬ ‫ﮔﺮدون ﺳﺮ ﻓﺮاز ﺑﺮاي ﻧﺜﺎر ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﺧﺪاي ﺧﻠﻖ ﻧﻜﺮدي ﺟﺤﻴﻢ را‬ ‫ﺑﻮدي اﮔﺮ ﺑﻤﻬﺮ ﺗﻮ دﻟﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﻛﺮم‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻜﻌﺒﻪ رﺳﻲ ﺗﺎ ﻗﺪم ﻧﻬﻲ‬
‫ﮔﺮ ﭘﻲ ﺑﺮي ﺗﻮ ﺟﺎدة ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ را‬

‫‪3‬‬
‫ﭼﺮا ﮔﺮﻳﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺸﻨﻪ ﻣﻴﻜﺸﺪ ﻣﺎ را‬ ‫ﻟﺐ ﺗﻮ آب ﺑﻘﺎ داده اﺳﺖ دﻧﻴﺎ را‬
‫ﻛﺪام اﺑﺮﺗﻬﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ درﻳﺎ را‬ ‫دﻟﻢ زﺑﺎرش ﻣﮋﮔﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد ﺧﺎﻟﻲ‬
‫ﺑﮕﻮي ﺣﺮﻓﻲ وﺑﮕﺸﺎي اﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ را‬ ‫دﻫﺎن ﺗﺴﺖ ﻣﻌﻤﺎ ﺑﺎﺳﻢ ﻏﻨﭽﺔ ﮔﻞ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻓﺘﺪ ﺑﻴﻮﺳﻒ ﻣﻦ دﻳﺪه ﮔﺮ زﻟﻴﺨﺎ را‬ ‫ﺑﺠﺎي دﺳﺖ رگ ﺟﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺮد‬
‫ﻛﺴﻲ ﻧﺪﻳﺪه ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن)‪ (2‬ﺑﻠﻨﺪ ﺳﻮدا را‬ ‫ﺧﻴﺎل ﻛﺎﻛﻞ وزﻟﻔﺶ ﻧﻤﻴﺮود از دل‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮد ﺑﻮد ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺳﻮدا ﻛﺮد‬
‫ﺑﺨﺎل وزﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻔﺮوﺧﺖ دﻳﻦ ودﻧﻴﺎ را‬

‫‪4‬‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﺷﻮد ﻋﺸﻖ ز رﺷﻚ ﻫﻮس ﻣﺎ‬ ‫زد آﻳﺪ ﻧﻔﺲ ﻣﺎ‬ ‫ز ﻧﮕﺎرد آﺋﻴﻨﻪ‬
‫ﺑﻠﺒﻞ ﻧﺸﻮد دور ز ﭘﻴﺶ ﻗﻔﺲ ﻣﺎ‬ ‫از ﺑﺲ ﺷﮕﻔﺎﻧﻴﻢ ﮔﻞ آه دﻣﺎدم‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺣﺪ ي ﻛﻮ ﭼﻮ درﻳﻦ ره ﺟﺮس ﻣﺎ‬ ‫ﺷﺪ ﭘﻴﺸﺮو راه روان ﺟﺎده از ﺷﻮق‬
‫ﺷﺒﻨﻢ ﭼﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺴﺮ ﺧﺎر وﺧﺲ ﻣﺎ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ز ﻏﻴﺮت ﻛﻨﺪش ﭘﺎك ﺑﻤﮋﮔﺎن‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪9‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺪﻳﺴﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 9‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬زﻧﮕﺎر زآﺋﻴﻨﻪ۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 9‬ب‪.‬‬
 ‫‪١١٨‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺪرﻗﻪ ﮔﺸﺘﻪ‬
‫ﺻﺪ ﻓﻮج ﻣﻠﻚ ﺻﻒ زده در ﭘﻴﺶ وﭘﺲ ﻣﺎ‬

‫‪5‬‬
‫درﻣﺎن ﻛﻨﺪ ﮔﺪاﺋﻲ)‪ (3‬راﺧﺖ ز درد ﻣﺎ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺻﺒﺎﺳﺖ ﺣﺴﺮﺗﻲ ﻣﺸﺖ ﮔﺮد ﻣﺎ‬
‫ﺑﻴﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺪوش ﺻﺒﺎ ﻧﻌﺶ ﮔﺮد ﻣﺎ‬ ‫آن ﺷﺎخ ﮔﻞ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﻣﺎ رو ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺮخ ﮔﺮدد ازﻳﻦ)‪(4‬رﻧﮓ زرد ﻣﺎ‬ ‫دارد ﺑﻤﺎ ﭼﻮ ﺧﻨﺠﺮ ﻧﺎرش)‪(1‬ﺗﻮﺟﻬﻲ‬
‫ﻛﺰ ﺟﺎه ﻏﺒﻐﺐ ﺗﻮ ﺑﻮد آب ﺧﻮرد ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ را ﺣﻮاﻟﻪ از ﭼﻪ ﺑﺘﺴﻨﻴﻢ)‪(2‬ﻣﻲ ﻛﻨﻲ‬
‫ﺟﺰ آﻓﺘﺎب ﻛﺲ ﻧﺒﻮد ﻫﻢ ﻧﺒﺮ د ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ ﭘﻨﺠﻪ ﻛﻲ ﺑﭙﻨﺠﻪ ﻫﺮ ذر‪‬ه اﻓﮕﻨﻴﻢ‬
‫دوزخ ﻛﻨﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﺪ از آه ﺳﺮد ﻣﺎ‬ ‫اي ﻣﺪﻋﻲ ﻣﻨﺎزﻛﻪ ﮔﺮﻣﺴﺖ ﻧﺎﻟﻪ ات‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻮاي ﺑﻠﻨﺪﻳﺴﺖ در ﺳﺮت‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﻮ ﭘﺎي ﻧﻬﺎدﺳﺖ ﮔﺮد ﻣﺎ‬

‫‪6‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻠﺐ ﮔﻴﺮد ان ﻧﺎوك ﻣﮋﮔﺎن را‬ ‫زﺧﻢ دل ﻣﻦ داﻧﺪ ﭼﻮن ﻟﺬت ﺑﻴﮕﺎﻧﺮا‬
‫دﻳﺪﻳﻢ ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮد در ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻃﻮﻓﺎن را‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺨﻦ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﺮ ﮔﻮش ﮔﺬر ﻣﻲ ﻛﺮد‬
‫)‪(5‬‬
‫ﺗﺎﺳﺮخ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﻴﻨﺪ از ﺧﻮن رخ ﻣﻴﺪان را‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻟﺐ زﺧﻢ ﻣﻦ ﻧﺎﻳﺪ ﺑﻬﻢ ارﺷﺎدي‬
‫اﻛﻨﻮن ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﭼﺎره ﺑﻴﻤﺎري درﻣﺎن را‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪه درﻣﺎن از دﻳﺪ ن درد ﻣﻦ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺎزش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪.9‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻪ ﺗﺴﻨﻴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 9‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﮔﺪا ﭘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 9‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﮔﺮدد اﻳﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 9‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ازﺷﺎدي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١١٩‬‬
‫ﻳﻜﺠﻮ ﻧﺨﺮد دﻟﺒﺮ اﻳﻦ ﮔﻮﻫﺮ ﻏﻠﻄﺎن را‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ ﻧﻜﻨﺪ ﺳﻮدي ﻓﻜﺮي ﺑﻪ ازﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫زﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ دﻳﺪﺳﺖ ﺑﺎران را‬ ‫ﺑﺎران ﺳﺮﺷﻚ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﺮق ﺳﺨﻦ دارد‬
‫ﺷﺪ ﺧﺸﻚ ﻟﺐ ﮔﻮﻫﺮ ﺗﺎ روح اﻣﻴﻦ ﭘﺮ ﻛﺮد‬
‫از ﻧﻈﻢ ﺧﻮﺷﺎب ﺧﻮد ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ دﻳﻮان را‬

‫‪7‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺪاده ﻣﻴﻮه راﺣﺖ درﺧﺖ ﻣﺎ‬
‫ﻣﺎرا ﮔﺪاي ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻛﺮدﺳﺖ ﺑﺨﺖ ﻣﺎ‬
‫ﺳﻨﮕﺴﺖ در ﺗﻌﺠﺐ ازﻳﻦ ﺟﺎن ﺳﺨﺖ ﻣﺎ‬
‫آرد ﺧﺪا ﺑﺴﺎﺣﻞ ﻣﻘﺼﻮد رﺧﺖ ﻣﺎ‬
‫ﻛﺮدون ﺷﺪ ﺳﺖ ﺣﺴﺮﺗﻲ ﺗﺎج وﺗﺨﺖ ﻣﺎ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎردار ز ﺷﺒﻨﻢ درﺧﺖ ﻣﺎ‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺖ دﺳﺖ ﻣﺎ ﭼﻮ ﻓﺘﺎدﻳﻢ ﺑﺨﺖ ﻣﺎ‬
‫داﻳﻢ زﺑﺎن ز ﺷﻜﺮ ﺷﻜﺮﺳﺖ ﺑﻬﺮه ور‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﺎﻳﻪ از ﺳﺮ ﻣﺎ ﻳﺎ روزﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫اي ﻧﺎﺧﺪا ز ﺳﻌﻲ ﺗﻮ ﻃﻮﻓﺎن زﻳﺎده ﺷﺪ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎدﺷﺎه ﻣﻤﻠﻜﺖ درد وﻣﺤﻨﺘﻴﻢ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﺑﮕﺎم ﻛﺲ ﻧﺮﺳﻴﺪﺳﺖ ﻣﻴﻮه اش‬

‫ﮔﻠﺰار ﻋﺸﻖ در ﻧﻈﺮت ﮔﺮ ﻧﻴﺎﻣﺪﺳﺖ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪(1‬ﺟﮕﺮ ﻟﺨﺖ ﻟﺨﺖ ﻣﺎ‬

‫‪8‬‬
‫ﺷﺎدﻣﺎن ﻛﺮده ﻗﺪت ﺧﺎﻃﺮرﻋﻨﺎي)‪ (3‬را‬
‫ﺑﻔﺸﺎن زﻟﻒ وﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪(4‬ﻣﺤﺸﺮ ﺳﻮداي را‬
‫ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺗﻮ ﻟﺬت ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ را‬
‫آب رو داده رﺧﺖ ﮔﻠﺸﻦ زﻳﺒﺎﻳﻲ را‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻫﻮﺳﺖ ﻫﺴﺖ اﮔﺮدﻳﺪن ﺳﻮد از دﻛﺎن‬
‫روي اﻟﻔﺖ ﻧﻜﻨﺪ ﺳﻮي ﻛﺴﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ده ﮔﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬زﻋﻨﺎﻳﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٢٠‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮد ﺧﺸﻚ دﻫﻦ ﮔﻮﻫﺮ درﻳﺎﻳﻲ را‬ ‫آﺑﺮو ﻛﺮده ﻛﻤﺮ ﺑﺮ ﻛﻬﺮت ﺑﺤﺮ ﻧﺜﺎر‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﻣﻲ ﺷﻤﺮد ﺑﻠﺒﻞ ﻏﻮﻏﺎﻳﻲ را‬ ‫اﻧﻜﻪ ﻟﺐ ﺑﺴﺘﻪ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ در آﺗﺶ ﺳﻮزد‬
‫ﻛﺎش ﺑﺮدي ز ﺳﺮم زﺣﻤﺖ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ را‬ ‫ﮔﺎه در آﺗﺸﻢ از دﻳﺪه وﮔﺎﻫﻲ در آب‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮﺳﺮزده ﺑﺎﺷﺪ ﮔﻞ رﺳﻮاﻳﻲ را‬ ‫ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭼﻮ ﻣﺠﻨﻮن ﻧﺰﻧﺪ ﺑﺮﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫ﮔﻮﻳﺪ ز ﺧﺎل وﺧﻂ زﻟﻒ)‪ (2‬ﺑﺘﺎن روح اﻣﻴﻦ‬

‫)‪(3‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻜﻨﺪ ﻣﻄﻠﺐ دﻧﻴﺎﻳﻲ را‬ ‫ذﻛﺮ‬

‫‪9‬‬
‫)‪(4‬‬
‫داغ ﻣﺮا‬ ‫ﻧﻬﺎده اﻧﺪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻤﺮ‬ ‫ﺳﺮﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻨﻮر ﻳﻘﻴﻦ ﭼﺮاغ ﻣﺮا‬
‫ﺑﻠﺐ رﺳﺎﻧﺪ اﮔﺮ آﻓﺘﺎب اﻳﺎغ ﻣﺮا‬ ‫ﺳﺘﺎره ﺟﻮش زﻧﺪ از ﻟﺒﺶ ﭼﻮ ﺑﺘﺨﺎﻟﻪ‬
‫ﻓﮕﻨﺪه ﻋﺸﻖ ﺑﺪ ﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻃﺮح ﺑﺎغ ﻣﺮا‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ ﻣﻴﻮة ﻏﻢ ﺣﺎﺻﻠﻲ در آﻧﺠﺎﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﭙﻬﺮ ﺑﻴﻨﺪ اﮔﺮ ﭘﻨﺒﻬﺎي داغ ﻣﺮا‬ ‫ﻫﺰار داغ ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ ﺟﮕﺮ ﺳﻮزد‬

‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻲ درد را ﺑﻴﻨﻲ‬

‫ﺑﮕﻴﺮ از ﻏﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺮاغ ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ذﻳﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺗﻮ ﻟﺬت ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ را‬ ‫روي اﻟﻔﺖ ﻧﻜﻨﺪ ﺳﻮي ﻛﺴﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻔﺸﺎن زﻟﻒ وﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺸﺮ ﺳﻮداي را‬ ‫ﻫﻮﺳﺖ ﻫﺴﺖ اﮔﺮدﻳﺪن ﺳﻮد ازدﻛﺎن‬
‫ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﻣﻲ ﺷﻤﺮد ﺑﻠﺒﻞ ﻏﻮﻏﺎﻳﻲ را‬ ‫اﻧﻜﻪ ﻟﺐ ﺑﺴﺘﻪ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ در آﺗﺶ ﺳﻮزد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮد ﺧﺸﻚ دﻫﻦ ﮔﻮﻫﺮ درﻳﺎﻳﻲ را‬ ‫اﺑﺮو ﻛﺮده ﻛﻤﺮ ﺑﺮ ﻛﻬﺮت ﺑﺤﺮ ﻧﺜﺎر‬
‫در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺧﻂ وزﻟﻒ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭼﺸﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻤﻬﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 10‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٢١‬‬
‫‪10‬‬
‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده در ﻣﻮﻳﻲ ﻣﻴﺎﻧﺶ را‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ اﻣﺎ ﭘﻲ ﻧﺒﺮده ﻛﺲ دﻫﺎﻧﺶ را‬
‫ﺑﺎن ﻣﺮﻏﻲ دﻟﻢ ﻣﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﺑﻴﻨﺪ زﻟﻒ ﺑﺮ روﻳﺶ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎري ﻣﻨﺰل ﺧﻮد ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ آﺷﻴﺎﻧﺶ را‬
‫ﻋﻨﺎن دردﺳﺖ آن ﺷﻮﺧﺴﺖ وﻣﻦ از رﺷﻚ ﻣﻴﺴﻮزم‬
‫ﭼﺴﺎن داﻧﻢ ﺑﺪﺳﺖ دﻳﮕﺮان دﻳﺪن ﻋﻨﺎﻧﺶ را‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻮ ﺟﺎن دﻫﺪ از ﮔﺮﻣﻲ آن ﺧﻮي ﻣﻴﺰﻳﺒﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﺶ را‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻌﻮﻳﺬ دل ﮔﺮﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬
‫دﻟﻢ در ﭼﻴﻦ زﻟﻒ او ﺑﺸﻮﻗﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﮔﻢ ﻛﺮد‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ روز ﺟﺰا ﻣﺸﻜﻞ اﮔﺮ ﻳﺎﺑﻢ ﻧﺸﺎﻧﺶ را‬
‫ﺑﺪ آﻧﺠﺎ روي ﺧﻮد ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻮن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻲ ﻣﺎﻟﺪ‬
‫ﻧﺸﺎﻳﺪ ﺑﻮﺳﻪ زد از ﺑﺴﻜﻪ ﻛﺮ ﻣﺴﺖ آﺳﺘﺎﻧﺶ را‬
‫وآﺋﻴﻨﻪ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﺳﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪ ﻫﻢ ﻛﺎري اﻟﻤﺎس‬
‫اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﻴﻘﻞ ﻛﻨﺪ ﺗﻴﻎ زﺑﺎﻧﺶ را‬

‫‪11‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺑﭙﺎي ﻣﻲ ﻧﻬﺪ ﺧﻂ ﺗﻮﻧﻮ ﺑﻬﺎر را‬ ‫ﺧﻠﻌﺖ رﻧﮓ ﻣﻲ دﻫﺪ روي ﺗﻮ ﻻﻟﻪ زار‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ره ﻓﮕﻨﺪه ام ﺟﺎن اﻣﻴﺪ وار را‬ ‫ﭘﺎ ﺑﺴﺮش ﻣﮕﺮ ﻧﻬﺪ دﻟﺒﺮ ﻣﻬﺮ ﻃﻠﻌﺘﻲ‬
‫ﺟﻠﻮه ﭼﺮا ﻧﻤﻴﺪﻫﻲ ﺳﺮ ﺷﻜﻦ ﺧﻤﺎر را‬ ‫ﺳﻨﮓ ﺧﻤﺎرﺳﺎﻗﻴﺎ ﺳﺮ ﺷﻜﻦ دﻟﻢ ﺷﺪه‬

‫)‪ (1‬ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 11‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪١٢٢‬‬
‫ﭼﺸﻢ وﻓﺎ ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ دﻳﺪن روي ﻳﺎر را‬ ‫ﻓﻜﺮ دﮔﺮ ﻛﻦ اي ﻧﻈﺮ ﭼﻮن ﻧﻈﺮت ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫روح اﻣﻴﻦ ﺧﺰان ﻛﻨﺪ ﻧﺎﻟﺔ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر را‬ ‫ﺑﺴﻜﻪ ز ﺳﺮد ﻣﻬﺮي ﻳﺎر ﻓﺴﺮده ﮔﺸﺘﻪ‬
‫‪3‬‬

‫ﻟﺐ ﻧﮕﺸﻮد ﺑﻠﺒﻠﻲ ﺗﺎ ﺗﻮ ز ﻧﻐﻤﻪ دم زدي‬

‫ﻧﺎﻟﺔ زار ﺗﻮ ﺷﺪه ﺑﻨﺪ زﺑﺎن ﻫﺰار را‬

‫‪12‬‬
‫ﮔﺸﻮده روي ﺗﻮ ﺑﺮ روي ﮔﻞ زﺑﺎن ﻣﺮا‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮي ﻧﻴﺰ ﻧﻜﺮدﻧﺪ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺮا‬
‫ﺷﺒﻴﻪ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﺮد اﻧﺪ آﺷﻴﺎن ﻣﺮا‬
‫ﻛﻪ ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﺑﺮد از ﺟﻬﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﺮا‬
‫ﺳﻴﺎره آﺳﻤﺎن ﻣﺮا‬ ‫ﺷﺮر ﺳﺘﺎره‬
‫ﻟﺐ ﺗﻮ ﺑﺴﺘﻪ ز ﺑﺲ ﻣﺮد ﻣﻲ دﻫﺎن ﻣﺮا‬
‫ﻣﺰاج دان ﺷﺪه اﻧﺪ اﻧﭽﻨﺎن ﺳﮕﺎن درت‬
‫ﺷﻮم ﻓﺪاي ﻧﺴﻴﻤﻲ ﻛﻪ در ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‬
‫دﻟﻢ زﮔﺮﻳﻪ ﺗﻬﻲ ﻣﻴﺸﻮد وﻟﻲ ﺗﺮﺳﻢ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻦ ﺷﺪه اﺷﻚ آه آﺳﻤﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬

‫ﻧﻬﺪ ﭼﻮ ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﭙﺎ زﻧﺠﻴﺮ‬

‫اﮔﺮﺑﺮ آب ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ داﺳﺘﺎن ﻣﺮا‬

‫‪13‬‬
‫ﺑﻨﻮﻋﻲ دﻳﺪه ام ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺼﻴﺪان ﭼﺸﻢ ﺟﺎدو را‬
‫ﻛﻪ ﺳﺎزد رﺷﺘﻪ از ﻣﮋﮔﺎن ﻛﻪ ﺑﻨﺪد ﭘﺎي آﻫﻮ را‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﻛﻮﺗﻪ از زﻟﻒ)‪ (1‬درازش دﺳﺖ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن‬
‫ﮔﺮه ﺑﺎﻻي ﻫﻢ ﭼﻮن ﺳﺒﺤﻪ زاﻧﺮو ﻣﻴﺰﻧﺪ ﻣﻮرا‬
‫ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد اﮔﺮ ﺷﺪ ﺑﺮﻫﻤﻦ ﺑﺮ اﺑﺮوش ﻣﺎﻳﻞ‬
‫ﻛﻨﺪ ﺑﺖ ﺳﺠﺪه ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﻴﻨﺪ آن ﻣﺤﺮاب اﺑﺮو را‬

‫)‪ (1‬زﻟﻔﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 11‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٢٣‬‬
‫ﺑﮕﺮدن ﻣﻲ ﻧﻬﺪ اﻫﻮاز آن ﻃﻮق ﭘﺮ ﺳﺘﺎري‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﺪ ﻣﮕﺮ آن ﭼﺸﻢ ﺟﺎدو را‬
‫ﺑﺴﺎن آﺳﻤﺎن ﺳﺮ ﺑﺮﻧﺪارم از زﻣﻴﻦ ﻫﺮ ﮔﺰ‬
‫ﻛﻨﻢ ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﺳﺠﺪه ﮔﺮ آن ﻃﺎق اﺑﺮو را‬
‫ﻧﻪ ﺷﻌﺮ اﺳﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮدم ﻣﻲ ﻛﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ اﻧﺸﺎ‬
‫دﻫﺪ ﺧﺠﻠﺖ ز ﮔﻠﺰار ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎغ ﻣﻴﻨﻮ را‬

‫‪14‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻻﻳﻖ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺧﻨﺠﺮ ﺟﻼد را‬
‫ﺗﺎ ﺑﺠﺎي ﻣﺤﻜﻤﻲ ﻋﺸﻘﺶ ﻧﻬﺪ ﺑﻨﻴﺎد را‬
‫ﺗﺎ ﺑﻴﻨﺪازد ز ﻛﻮه ﺑﻴﺴﺘﻮن ﻓﺮﻫﺎد را‬
‫رﻓﺘﻪ در اﻳﺎم ﺣﺴﻦ او اﺛﺮ ﻓﺮﻳﺎد را‬
‫ﮔﻮ ﺑﻤﮋ ﮔﺎﻧﺖ ﭼﺮا ﮔﻢ ﻛﺮده ﺑﻴﺪاد را‬
‫ﻛﺎوش ﻣﮋﮔﺎن او دﻟﺮا ﺳﺒﺐ داﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺴﺖ‬
‫ﺟﺎي ﺑﺮ ﻃﺎق دل ﺧﻮد داد ﺷﻴﺮﻳﻨﺶ ز ﻟﻄﻒ‬
‫ﻧﻲ ﺑﺒﺰﻣﺶ روز وﺷﺐ ﻧﺎﻟﻴﺪ وﺗﺎﺛﻴﺮي ﻧﻜﺮد‬

‫دﻳﺪ ﺗﺎ آن ﻗﺪ ﻃﻮﺑﻲ ﺟﻠﻮه را روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫ﺳﺮو را ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻴﺎي)‪ (1‬ﺳﺒﺰة ﺷﻤﺸﺎد را‬

‫‪15‬‬
‫دل از ﻫﻮس ﺗﻬﻲ ﻛﻦ روﻳﻲ ﻣﺪه دوا را‬
‫وﺣﺸﻲ ﺷﻮد ﻏﺰاﻟﻢ ﺑﻴﻨﺪ ﭼﻮ آﺷﻨﺎ را‬
‫در ﮔﺮ م ﺳﻴﺮ ﻋﺸﻘﺶ ﺧﻮش ﻛﺮده اﻳﻢ ﺟﺎ را‬
‫از اﺳﺘﺨﻮان ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﻫﻤﺎ را‬
‫ﮔﺮ دردﻣﻨﺪ ﻋﺸﻖ)‪ (2‬ﺟﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮ ﺑﻼ را‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎر ﻧﮕﺎه ﻧﺎزش‬
‫ﺷﻬﺮ ﻫﻮس ﭼﻮ داﻳﻢ ﺗﺐ ﻟﺮزه ﺧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻗﺼﺎب ﻫﺠﺮش آﻣﺪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد اﻛﻨﻮن‬

‫)‪ (1‬ﮔﻴﺎﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 12‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻋﺸﻘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 12‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٢٤‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ در ﺑﻪ ﺑﻮد ز ﻧﻈﻤﺖ‬
‫از ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻧﮕﻮﻳﺪ ﻛﺲ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﻛﻴﺎ را‬

‫‪16‬‬
‫ﻧﻤﻮده ﻣﻨﺰل ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﺎﻧﻪ زﻳﻦ را‬
‫ﺑﺠﺎي ﻃﻮف ﺣﺮم ﻃﻮف ﺧﺎﻧﺔ زﻳﻦ را‬
‫ﮔﺪاي زﻟﻒ ﺗﻮ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺟﺒﻴﻦ را‬
‫ﺑﺮﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺎﻛﺶ ﭼﻮ ﻧﺎم ﺷﻴﺮﻳﻦ را‬
‫ﻧﻬﻲ در آب روان ﮔﺮ ﺗﻮ ﺳﺎق ﺳﻴﻤﻦ را‬
‫زﻣﺎﻧﻪ ﻃﺮز دﮔﺮ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ آﺋﻴﻦ را‬
‫ﺗﻮ ﺗﺎ ﺳﻮار ﺷﺪي ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﻴﻚ ﺷﻜﺴﺘﻪ دﻫﺪ ﭼﻴﻦ ﻧﺪا د)‪ (1‬ره ﺑﺠﺒﻴﻦ‬
‫ﺑﺴﺎن ﺳﺒﺰه ﺑﺮ آرد ﺳﺮ از زﻣﻴﻦ ﻓﺮﻫﺎد‬
‫ز ﺷﻮق آب روان ﺳﺎزد از دﻫﻦ ﻣﺎﻫﻲ‬

‫ﺑﻮد ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫زﻳﺎر ﺑﻬﺮه روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫ﺳﺘﺎره ﺳﻮﺧﺘﻪ دان ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻣﺴﻜﻦ را‬

‫‪17‬‬
‫روﺷﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻌﻨﻲ روز ﺳﻴﺎه را‬
‫ﺧﺎل ﺗﻮ ﻋﻘﺪه اﻳﺴﺖ ﻛﻪ زﻳﺴﺖ ﻣﺎه را‬
‫ﮔﺮ دﺳﺖ ﭘﺎك درره ﻋﺸﻖ ﺗﻮ راه را‬
‫دﻳﺪﻧﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺗﻮ روز ﺳﻴﺎه را‬
‫ﮔﺮ ﺳﺮ دﻫﻴﻢ در ﺷﺐ ﻫﺠﺮ ﺗﻮ آه را‬
‫ﺑﻲ زﻳﺐ روي ﻣﻬﺮوﻣﻪ از ﻋﻘﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫رﻓﺘﺴﺖ ﭼﺸﻤﻢ از ﻣﮋه ﺧﺎﺷﺎك راه ﺗﻮ‬
‫ﺑﺮ ﻋﺎرﺿﺖ ﭼﻮ زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﻘﺎب ﺷﺪ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ درون وﺑﺮوﻧﺖ ﺳﻴﺎه ﺷﺪ‬

‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺮاي ﭼﻪ در ﺳﻴﻨﻪ آه را‬

‫‪18‬‬
‫ﻛﻮ رﺳﺪ ﻋﻤﺮم ﺑ‪Ĥ‬ﺧﺮ ﭘﺮ ﻧﻤﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ را‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺗﺎﻛﻲ ﭼﻮ واﻋﻆ ﺳﺮ ﻛﻨﻲ اﻓﺴﺎﻧﻪ را‬

‫)‪ (1‬ﻧﺪاده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 12‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٢٥‬‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﻣﺮﻫﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد داغ دل ﭘﺮواﻧﻪ را‬ ‫آﺗﺸﻢ را ﺗﻴﺰ ﺗﺮﻛﻦ آب را ﺑﺮ ﺧﺎك رﻳﺰ‬
‫رﻓﺖ ﻣﺠﻨﻮن ﻣﻦ ﻛﻨﻮﻧﻢ ﻛﻨﺞ ان وﻳﺮاﻧﻪ را‬ ‫ﻋﺸﻖ وﻳﺮاﻧﻪ اﺳﺖ وﻣﺠﻨﻮن)‪ (1‬ﻛﻨﺞ ان وﻳﺮاﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻧﻴﻢ ﺟﺎﻧﻲ داﺷﺘﻢ دادم رﺷﻮت ﺷﺎﻧﻪ را‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺪاراﺋﻲ ﻛﻨﺪ در ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ ﺗﺎ دﻟﻢ‬

‫ﭼﺮخ ﭼﺎرم ﻫﺴﺖ ﻣﺎواي ﺗﻮ اي روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮن ﺧﺎﻛﻴﺎن ﻣﺎﻳﻞ ﭼﺮا اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ را‬
‫‪19‬‬
‫ﺑﻨﺎزش رﺑﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ام از ﺑﻲ ﻧﻴﺎزﻳﻬﺎ‬
‫ﺑﻴﺎﻣﻮز از ﻣﻦ ﺑﻴﭽﺎره ﻃﺮز ﭼﺎره ﺳﺎزﻳﻬﺎ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺷﺪ ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﮔﻠﺰار از ﻋﻜﺲ ﮔﻞ روﻳﺶ‬
‫ﺑﻜﺶ اي ﺑﺎﻏﺒﺎن دﺳﺖ ﺧﻮد از ﺑﺴﺘﺎن ﻃﺮازﻳﻬﺎ‬
‫ﺳﺮ اﻓﺮازي اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﭼﻮ زﻟﻔﺶ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺳﺮﻧﻪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺘﺎدﮔﻴﻬﺎ رﺑﻂ دارد ﺳﺮﻓﺮازﻳﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺎزت ﮔﺮ ﻏﺮض آﻟﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺎز ﻧﺒﻨﺪد‬
‫ﻧﻤﺎز ﺑﺎر ﻳﺎﺑﺪ ﺗﺮ ﺑﻮد از ﺑﻲ ﻧﻤﺎزﻳﻬﺎ‬
‫ﺗﻮاﻧﻢ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ ﺧﻮد را رﺳﺎﻧﻴﺪن ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪي‬
‫زﻣﺎه ﻧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻳﺎد ﻃﺮز ﺧﻮد ﮔﺪازﻳﻬﺎ‬
‫ﺑﻘﺪش ﺳﺮوﺧﻮد را در ﭼﻤﻦ دو ﺷﻴﻨﻪ ﻣﻲ ﺳﻨﺠﻴﺪ‬
‫ﻧﻬﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮد از ﺑﺎﻻ درازﻳﻬﺎ‬
‫ﻧﻪ ﻳﻜﺮه ﺧﻮرده از ﻧﺎز ﺑﺘﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎزي‬
‫ز ﻧﺎز وﻏﻤﺰة اﻳﺸﺎن ﻣﻜﺮر ﺧﻮرده ﺑﺎزﻳﻬﺎ‬

‫)‪ (1‬وﻳﺮان اﺳﺖ ﻣﺠﻨﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 12‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٢٦‬‬
‫‪20‬‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﻟﺐ ﺗﻮ دﻫﺎن ﻣﺎ را‬ ‫دل داده ﻏﻢ ﺗﻮ ﺟﺎن ﻣﺎ را‬
‫ازﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﺎ را‬ ‫در ﻫﺠﺮ ﺗﻮآب دﻳﺪه ﺷﺴﺘﻪ‬
‫ﻛﺮد ﺳﺖ ﻳﻘﻴﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﺎ را‬ ‫ﻧﺎ دادن ﺗﻮ ﺟﻮاب ﻋﺎﺷﻖ‬
‫اﺷﻚ اﻳﻦ رخ زرﻓﺸﺎن ﻣﺎ را‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﻛﺸﻴﺪه ﺟﺪول‬
‫از ﺑﺮگ ﮔﻞ آﺷﻴﺎن ﻣﺎ را‬ ‫ﺳﺎزﻳﺪ‬ ‫ﺑﻲ ﭘﺮﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻠﺒﻞ‬
‫ﺑﻴﻨﻨﺪ ﭼﻮ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺎ را‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ﻋﺸﻘﺖ‬

‫ﺟﺰ روح اﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﻔﻬﻤﺪ‬

‫در روي زﻣﻴﻦ زﺑﺎن ﻣﺎ را‬

‫‪21‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﻚ آب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬
‫ﻟﺬت ﺻﺤﺒﺖ اﺣﺒﺎب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﺧﺎك ﭼﻮ ﻧﺎﻳﺎب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬
‫ﺧﺎك ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﺴﺎن ﺑﺎب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬
‫ﺑﺤﺮ ﻛﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﻲ ﺗﺎب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬
‫ﭼﻮن ﻛﺒﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻧﻤﻜﺶ‬
‫ﻗﻴﻤﺘﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آب ﺧﻀﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻣﻲ دﻫﻨﺪش ﺑﺒﻬﺎدر وﮔﻬﺮ ﻣﺎﺗﻤﻴﺎن‬

‫ﺷﺮم ﺑﺴﺖ از رخ ﺗﻮ دﻳﺪة ﻣﺎ روح اﻣﻴﻦ‬

‫دوش از ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺧﻮاب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬

‫‪22‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺻﺒﺎح ﺑﺴﻮزد ﭼﺮاغ ﻣﺎ‬ ‫اﻣﺸﺐ ز ﺑﺎده ﮔﺸﺖ ﭼﻮ ﺧﺎﻟﻲ اﻳﺎغ ﻣﺎ‬
‫اﻟﻔﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺼﺮ ﺻﺮ ﭼﺮاغ ﻣﺎ‬ ‫ﺻﺪ آه ﺟﺎﻧﮕﺪاز ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ وزﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫ﮔﻠﻬﺎي آﺗﺸﻴﻦ ﺷﮕﻔﺎﻧﺪ ز ﺑﺎغ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ داغ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ درد ﺗﻮ ﻣﻲ ﻧﻬﺪ‬
 ‫‪١٢٧‬‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺧﺸﻚ ﭼﻮن ﻟﺐ ﺳﺎﻏﺮ دﻣﺎغ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻮي ﻣﻲ وﺻﺎل ﭼﻮ ﻧﺎﻳﺎب ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫ﺳﻴﻤﺮغ وﻣﺎ ﭼﻮ ﻫﺮدو زﻳﻚ آﺷﻴﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻪ ﺟﻬﺪ ﻛﻨﻲ در ﺳﺮاغ ﻣﺎ‬

‫‪23‬‬
‫ﮔﺮدد زﺑﺎن ﭼﻮ ﻧﻴﺸﮕﺮ اﻧﺪر دﻫﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ از زﺑﺎن ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ درون دﻳﺪه ﮔﻞ آﺷﻴﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﭼﻮن ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﮔﻠﺸﻦ رﺧﺴﺎرة ﺗﻮاﻳﻢ‬
‫اي ﺧﺮده)‪ (4‬دان ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺴﻴﺎر دان ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺮده)‪ (1‬ﺑﺮ دﻫﻦ ﺗﻨﮓ ﺧﻮد ﻣﮕﻴﺮ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﺎ ﺣﺸﺮ ﺷﻌﻠﻪ ﺳﺮ ﻛﺸﺪ از اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺎ‬ ‫ﭘﺮ ﺗﻮ ﺷﻤﻊ رخ ﺗﻮاﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﮔﺸﺘﮕﺎن‬
‫)‪(3‬‬
‫اي ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﺑﮕﻮي ﺑﻨﺎﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻌﻮﻳﺬ ﭼﺸﻢ زﺧﻢ ﺑﺘﺎن ﭼﺸﻢ ﻋﺎﺷﻘﺴﺖ‬
‫دﺳﺖ اﺟﻞ ﻛﺠﺎ وﮔﺮﻳﺒﺎن ﺟﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ رﺷﺘﺔ ﺣﻴﺎت ﺑﺰﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﮕﺮد ره ﻣﺎ ﻧﻤﻲ رﺳﻲ‬

‫اﺳﺘﺎده آب در ﺑﺮ ﻃﺒﻊ روان ﻣﺎ‬

‫‪24‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ آرزو دل ﻣﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﻗﻄﺮه ﻛﻪ ﺟﺎ داده ﻫﻔﺖ درﻳﺎ را‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﺻﻴﺪ دﻟﻢ آﻫﻮان ﺻﺤﺮا را‬
‫ﻗﺪت ﻧﻬﺎده ﺑﭙﺎ ﺑﻨﺪ ﺳﺮو رﻋﻨﺎ را‬
‫ﻓﮕﻨﺪه ﻋﺸﻖ ز ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻬﺸﺖ اﻋﻼ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺟﺎ در دﻟﻢ ﺑﻴﺎد ﺑﮕﻮ‬
‫ﻣﺸﺎ ﺑﻬﻨﺪ ﺟﻮان ﻣﺎه را ﺑﮕﺮدن وﭼﺸﻢ‬
‫رﺧﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﮕﻞ ﺧﺮدﻫﺎي رﻧﮕﺎ رﻧﮓ‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮرده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﺸﻨﮕﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺧﻮرده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٢٨‬‬
‫ﻧﻬﺎده اﺳﺖ ﺑﻄﺎق ﺑﻠﻨﺪ ﺳﻮدا را‬ ‫ﺑﻄﺎق اﺑﺮوﻳﺘﻮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ دل ﻣﺎﻳﻞ‬

‫ﻧﻮﺷﺖ روح اﻣﻴﻦ ﻧﺴﺨﻬﺎي ﺟﺎن دارو‬

‫)‪(1‬‬
‫ﻋﻴﺴﺎ را‬ ‫ﺑﻴﺎد داد ﻫﻤﻪ ﻧﺴﺨﻬﺎي‬

‫‪25‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ داغ ﻣﻲ ﺷﻮد از ﺳﻮز داغ ﻣﺎ‬
‫ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺮاي دﻳﺪن روي ﺗﻮ داغ ﻣﺎ‬
‫روﺷﻦ ﺷﺪﺳﺖ ز آﺗﺶ ﻋﺸﻘﺖ ﭼﺮاغ ﻣﺎ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ دﺷﻤﻦ ﭼﺸﻢ ودﻣﺎغ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻲ ﺟﻮش ﻣﻲ زﻧﺪ ﭼﻮ رود در اﻳﺎغ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻲ ﺳﻮزد ار ﭼﻪ ﺳﻴﻨﺔ ﻣﺎ ﻟﻴﻚ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻤﻬﺮ وﻣﺎه وﮔﺮ)‪ (2‬اﺣﺘﻴﺎج ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دور از ﺗﻮ اي ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻲ رﻧﮓ وﺑﻮي ﮔﻞ‬

‫ﺧﻮد در ﺳﺮاغ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﺮا ﻛﺎﻫﻠﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﻜﻨﺪ ﭼﻮن ﺳﺮاغ ﻣﺎ‬

‫زﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ دل ﺑﺮ ﺧﻮن ﺳﻨﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﻮاﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﺎ‬ ‫ﻣﺒﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﺮآرم ﻣﻐﺰ را از اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﻮد ﻣﻲ ﮔﺮدد زﻳﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﭼﻜﺎر آﻳﺪ زﺑﺎﻧﻬﺎ در دﻫﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻬﺮ وادي ز ﻣﻦ ﻣﺎﻧﺪه ﻧﺸﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﻛﺎرواﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻢ‬
‫‪26‬‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺑﺮوﻳﺖ ﭘﺸﺖ ﻛﻤﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﭽﺸﻤﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﺰﻟﻔﺖ ﻓﺨﺮ دارد ﻫﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫اﮔﺮ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﻬﺮت ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫درﺳﺖ آﻳﺪ اﮔﺮ ﺳﻮداي ﺧﺎﻟﺖ‬
‫اﮔﺮ وﺻﻒ ﺟﻤﺎﻟﺖ را ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﻧﺸﺎن از ﻛﻮﻫﻜﻦ در ﺑﻴﺴﺘﻮن ﻣﺎﻧﺪ‬
‫ﺳﻮ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻮﺋﻲ ز زﻟﻔﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻌﺠﺰات‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬دﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٢٩‬‬
‫ﭼﻮ ﺟﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻧﻤﻴﺮي‬
‫زﺑﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﺖ)‪(1‬ﺑﺮ‬ ‫ﺑﻮد ﺗﺎ‬

‫‪27‬‬
‫آﺗﺶ ﻓﻜﻨﺪ ﺑﺮ دل وﺟﺎن آﻓﺘﺎب را‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ز روي ﻧﺎز ﻧﻮازد ﺷﺮاب را‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻪ ز ﻃﺮه او ﭘﻴﭻ وﺗﺎب را‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮوي ﺧﻮﻳﺶ ز ﺷﻮﺧﻲ ﻧﻘﺎب را‬
‫در ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ راه ﻧﺪادﻳﻢ ﺧﻮاب را‬
‫ان ﻣﻪ ﺑﻠﺐ رﺳﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﺟﺎم ﺷﺮاب را‬
‫دﻟﺒﺮ ﺑﻮد ﻧﻪ)‪ (2‬ﺑﺎدة ﺷﻮﺧﻲ ﻣﺪام ﻣﺴﺖ‬
‫ﺳﻨﺒﻞ ﻛﻪ ﺳﺎده ﻟﻮح ﺗﺮا ز ﺑﺮگ ﻻﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫داﻧﺪ ﻳﻘﻴﻦ ﻛﻪ دﻳﺪه ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﺟﻤﺎل او‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎي ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﻧﺸﻮد ﺑﺮ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ‬

‫از ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﻛﺎرﻧﺸﺪ ﭼﻮن ﺑﻜﺎم او‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺸﻌﻠﻪ ﺑﺪل ﻛﺮد آب را‬

‫‪28‬‬
‫ﻣﺎه اﺣﻮل ﺷﺪه از ﺣﺴﺮت ﺑﻴﻨﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻧﻄﻖ ﻻﻟﺴﺖ ﺑﺮ ﻗﻮت ﮔﻮﻳﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬
‫رو ﺑﺴﺎﺣﻞ ﻧﻜﻨﺪ ﻛﺸﺘﻲ درﻳﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻟﺬت ﺳﻴﻠﻲ ﻣﻮ ﺟﺴﺖ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﮔﻴﺮش‬
‫ﺻﺪ ﮔﺮه دردل ﺳﺮوﺳﺖ ز رﻋﻨﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﮔﻮش ﻛﻦ ﮔﻮش ﻛﻪ اﻳﻦ ﻏﻨﭽﻪ ﻟﺒﺎن ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻳﻲ ﺳﺨﻦ زﺷﺘﻲ او)‪(4‬زﻳﺒﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻟﺐ ﺷﻮﻗﻲ ﺑﮕﺸﺎ ﻧﻜﺘﻪ)‪(3‬از ﻋﺸﻖ ﺑﮕﻮ‬
‫رو ﺑﻠﻐﺰش ﻧﻜﻨﺪ ﭘﺎي ﺷﻜﻴﺒﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬ ‫دﺳﺖ ﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ ار ﻃﺮه ﻋﻨﺒﺮ ﺷﻜﻨﺶ‬

‫ﻋﺸﻖ در ﭘﺮده ﺑﻨﺎزد ﭘﺲ از ﻳﻦ روح اﻣﻴﻦ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻔﺖ وﮔﻮﻳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 14‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻮد ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 15‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺷﻮﻗﻲ ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 15‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬و‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 15‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٣٠‬‬
‫ﺷﺪه آﮔﺎه ﭼﻮ از ﻟﺬت رﺳﻮاﻳﻲ ﻣﺎ‬

‫‪29‬‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ ﻣﻴﺒﺮد از دل ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز او ﺟﺎﻧﺮا‬
‫ﺑﺠﺎﻳﺶ ﻣﻴﮕﺬارد در ﻋﻮض از ﻟﻄﻒ ﺑﻴﮕﺎﻧﺮا‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﻮي ﺑﺨﺸﺪ‬ ‫ﻏﺒﺎر ﺧﻂ او ﭼﻮن ﻣﺮدﻣﻢ ﺟﺎن‬
‫ﺑﺒﺎﻳﺪ ﻛﺮد اﻛﻨﻮن ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮ آﻧﺤﻴﻮاﻧﺮا‬
‫ﺧﻮرد ﺗﺎ در ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻏﻮﻃﻬﺎ ﺑﺨﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزان‬
‫ﺳﻴﻪ ﺗﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ از ﺳﺮﻣﻪ ﻫﺮدم ﭼﺸﻢ ﻓﺘﺎﻧﺮا‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮﭼﻬﺮه ﻣﻦ زرد ﮔﺮدﻳﺪ از ﻏﻢ ﻋﺸﻘﺶ‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺷﺎدم ﻛﻪ ﺧﻮﻧﻢ ﺳﺮخ دارد روي ﻣﻨﺪاﻧﺮا‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﺮ ﺟﻮﻫﺮ ﻳﺮا در ﻧﻈﺮ ﻧﺎرد‬
‫ﺧﺠﻞ ﭼﻮن ﻛﺮده از ﻃﺒﻊ ﮔﻬﺮ زا ﺑﺤﺮﻋﻤﺎن را‬

‫‪30‬‬
‫آﺑﺮا‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫ﻟﻌﻞ‬ ‫ﻣﻴﺪﻫﺪ‬ ‫ﻧﺸﺎءﺑﺎده‬
‫ﻟﻌﻞ ﻣﺬاب ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺳﺎﻏﺮ ﺗﻮ ﺷﺮاب را‬
‫رﺷﻚ رﺧﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﺗﻮش رﻧﮓ زر ﮔﻠﺴﺖ وﻣﻲ‬
‫ﻛﺮده ﺑﺮﻧﮓ زﻋﻔﺮان ﭼﻬﺮة آﻓﺘﺎب را‬
‫ﻃﺮح ﻓﮕﻨﺪه ﻛﺎﻛﻠﺖ ﻧﻘﺶ ﻏﺮﻳﺐ دﻟﻜﺸﻲ‬
‫ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮده ﻃﺮه ات ﻣﻌﻨﻲ اﺿﻄﺮاب را‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎﻧﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 15‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٣١‬‬
‫دﻳﺪه ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎد را دﺳﺖ ﺑﺪوش ﻃﺮه ات‬
‫دﻳﺪه ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﻧﻘﻼب را‬
‫ﺑﻮي ﺧﻮش آﻓﺮﻳﺪة ﻃﺮه ﻋﻄﺮ ﺳﺎي ﺗﺴﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻤﺮم ﺳﻮاد آن ﻧﺎﻓﺔ ﻣﺸﻚ ﻧﺎب را‬
‫دﻳﺪه ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻨﻈﺮ ﺷﻌﻠﻪ آﺗﺶ رﺧﺖ‬
‫دود ﺣﺴﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﭘﺮﺗﻮ ﻣﺎﻫﺘﺎب را‬
‫دﻟﺖ‬ ‫زﭘﺎرة‬ ‫دوش‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻢ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﻟﺬت‬
‫)‪(1‬‬
‫روح اﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﻛﺮده ﻃﺮز دﮔﺮ ﻛﺘﺎﺑﺮا‬

‫‪31‬‬
‫ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﻧﻤﻮدﺳﺖ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﻛﻬﺮم را‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ رﺳﺎﻧﺪﺳﺖ ﺑﺎﻓﻼك ﺳﺮم را‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ آن ﻓﻜﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﻤﺮم را‬ ‫از ﺑﺲ ﻛﻤﺮ ﻧﺎزك ﺗﻮ ﻣﺴﺖ)‪ (2‬ﮔﺮاﻧﺒﺎر‬
‫ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ دﻋﺎي ﺳﺤﺮم را‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﻳﺪان ﺑﺎﺧﻼص ﻣﻼﻳﻚ‬
‫)‪(3‬‬
‫را‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎو ﻧﺎﻟﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﺧﺮم‬ ‫ﻗﺎﺻﺪ ﻧﻜﻨﺪ ﺷﺮح ﻏﻤﻢ در ﺑﺮ دﻟﺒﺮ‬
‫)‪(4‬‬
‫از ﻧﻔﺲ او‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه روان آﺑﺤﻴﺎة‬
‫ﺗﺎ روح اﻣﻴﻦ ﻛﺮد زﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﺗﺮم را‬

‫‪32‬‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻣﻬﺘﺎﺑﺮا‬ ‫ﺑﻴﺮﻧﮓ داﻧﺪ ﻣﺎه ﻣﻦ ﺑﺎ رﻧﮓ ﺧﻮد‬

‫ﻛﺒﺎب را‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 15‬ب‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﻫﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 15‬ب‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫ﺧﺒﺮم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫آﺑﺤﻴﺎت‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫روي ﺧﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(5‬‬
 ‫‪١٣٢‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ ﺳﻮاد ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻋﺎﻟﻤﺘﺎﺑﺮا‬
‫ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ دﻳﺪار او ﻛ‪Ĥ‬ﺗﺶ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫اﻓﺰاﻳﺪش ﻟﺐ ﺗﺸﻨﮕﻲ رﻳﺰد ﭼﻮ ﺑﺮﻟﺐ آﺑﺮا‬
‫ﻃﻮر از ﻓﺮوﻏﺶ ﻣﻨﻔﻌﻞ ﻛﺮده ﺗﺠﻠﻲ را ﺧﺠﻞ‬
‫دﻳﺪﻳﻢ ﺑﺎ آرام دل در ﻋﻬﺪ او ﺳﻴﻤﺎﺑﺮا‬
‫ﻣﺴﺠﻮد ﻣﻦ روﻳﺶ ﺑﻮد ﻛﻌﺒﻪ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺶ ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮن ﺷﺒﻪ آﺑﺮوﻳﺶ ﺑﻮد ﺳﺠﺪه ﻛﻨﻢ ﻣﺤﺮاﺑﺮا‬
‫ﭼﻮ ﺷﺪ ز روﻳﺶ ﻣﻬﺮوﻣﻪ)‪(1‬ﺣﺎل ﺑﺘﺎن ﻛﺮدوﺑﺘﻪ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه آن اﺑﺮو ﺳﻴﻪ ﻧﻮﺷﺪ ﺷﺮاب ﻧﺎﺑﺮا‬
‫ﻛﻪ رﻧﮓ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ ﺑﮕﻞ ﻛﻪ ﺑﻮي ﻣﻴﮕﺮد ازو‬
‫دارد ﺑﮕﺮدش ﻳﺎر ﻣﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻳﻦ دوﻻﺑﺮا‬
‫اﻟﻔﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ دﻳﺪه اش ﺑﺎ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن او‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ دﺷﻤﻦ ﺷﺪه ﺑﻬﺮ ﺧﻴﺎﻟﺶ ﺧﻮاﺑﺮا‬

‫‪33‬‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮده ﺑﺨﻮد ﻣﺎه ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﻓﺘﺎده ﻛﺮدن ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﻛﻤﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ آﺗﺶ ﺷﻮد ﺳﭙﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﻧﻜﺮده ﺟﺎي ﭼﻮ ﺣﺮﻓﻲ ز ﭼﻮن وﭼﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﻜﻞ ﭼﻮ ﺑﻜﻮﻳﺶ روي ﻣﺨﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﺧﻮﺷﺎ دﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻮد ﭘﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﻬﺶ‬
‫ﻣﻘﻴﻢ ﺧﻠﺪ ﺷﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎل رﺧﺴﺎرش‬
‫ﭼﺴﺎن ﺑﻤﻨﻴﻢ)‪ (2‬ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺷﺒﻪ آن دﻫﻨﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻬﺮ وﺣﺎل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻪ ﺳﺎن ﺑﻤﻴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٣٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮ ز ﺧﻂ ﻛﺮده ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬ ‫ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﻬﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﺮوي ﺗﻮ اﻓﺘﻲ‬

‫ﺻﺒﺎ ﺑﻜﻮي ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ از زﻟﻔﺶ‬

‫ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﺎم دل ﻣﺒﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬

‫‪34‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻄﺶ دل ﮔﻔﺖ روزي از ﭼﻪ رﻧﺠﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﮔﻔﺖ داده روي دﻟﺒﺮ ﺧﻂ ﺗﺮﺧﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﻫﻤﭽﻮ روي ﮔﻞ دﻟﻢ را ﻛﺮده ﺧﻄﺶ ﺳﺎده ﻟﻮح‬
‫ﻋﺸﻖ او داده ﺳﻮاد ﺧﻂ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺣﺠﺎب‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ دﻳﻦ داري ﻣﻴﺎن دﻟﺒﺮ وﻛﺎم‬
‫در ﭘﺲ دﻳﻮار ﻏﻢ دارد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﻣﻮج ﭼﻴﻨﺶ ﭼﻮن دﻫﺪ از ﭼﻴﻦ اﺑﺮوﺋﻲ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻛﺮده ز آن رﻳﮓ روان داﻳﻢ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﻳﺎر ﭼﻮن داﻧﺴﺖ ﻧﺎداﻧﻢ ﺑﻤﻦ ﺷﺪ ﻣﻠﺘﻔﺖ‬
‫ﺧﻮش ﺑﻜﺎر آﻣﺪ در آﺧﺮ ﻋﻴﺐ ﻧﺎداﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﺮده ﺑﺎل اﻓﺸﺎن ﻫﻤﺎي ﺧﺎﻃﺮم را ﻃﺮه اش‬
‫ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوﻳﺶ ﺗﺨﻠﺺ داده ﺣﻴﺮاﻧﻲ ﻣﺮا‬
‫ﻣﻲ زﻧﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮش دﺳﺖ در داﻣﺎن ﻋﺸﻖ‬
‫ﺗﺎ رﻫﺎ ﻧﺪ ﺷﻐﻠﺶ از وﺳﻮاس ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬آﻓﺘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎﻣﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 16‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٣٤‬‬
‫‪35‬‬
‫ﮔﺮ ﺧﻮري ﺧﻮن ﮔﻞ وﻻﻟﻪ ﺣﻼﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬ ‫اي ﻛﻪ ﻣﻪ ﺳﺎﻳﻪ وﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺜﺎﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬
‫ﺗﻨﮕﻲ ﻣﻴﻢ دﻫﺎن ﻋﻴﻦ ﻛﻤﺎﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ زﻟﻒ ﺗﻮ اﻓﮕﻨﺪه ﮔﺮه در دل ﺟﻴﻢ‬
‫ﻋﻘﻞ ﺣﻴﺮان ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮ روﺣﻲ ﺑﺒﺪن ﮔﺎه ﭼﻮ ﻧﻮري در ﭼﺸﻢ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺣﻼﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬ ‫زﻳﻦ ﻧﻴﺎزي ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻧﺎز ﺧﻮد آﻣﻴﺨﺘﻪ‬
‫ﺑﻲ ﭘﺮي ﺑﻬﺮ وﺻﺎﻟﺶ ﭘﺮو ﺑﺎﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬ ‫ﺷﻤﻊ اﮔﺮﺳﻮﺧﺖ ﭘﺮت راﭼﻪ ﺷﺪاي ﭘﺮواﻧﻪ‬

‫ﺳﺎوي)‪(1‬روح اﻣﻴﻦ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺨﻠﻘﺴﺖ ﺣﺮام‬

‫ﻟﻴﻚ اﻳﻦ ﺳﺤﺮ ﻛﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﺣﻼﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬

‫‪36‬‬
‫ﻛﺮده ام ﺳﺮ ﮔﺮم دﻳﺪار ﻣﻬﻲ ﻧﻈﺎره را‬
‫)‪(2‬‬
‫را‬ ‫ﺟﺎي ﻛﻮﻳﻲ داده ام در ﭼﺸﻢ آﺗﺸﭙﺎره‬
‫ﻛﻲ ﻛﺴﻲ ره)‪ (3‬آﻧﺠﺎ دﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮون آوردﻧﺶ‬
‫ﮔﺮ ﺑﭽﺎه ﻏﺒﻐﺒﺖ اﻧﺪازد دل آواره را‬
‫در دل او ﻧﺎﻟﺔ ﮔﺮﻣﻢ اﺛﺮ ﻳﻜﺮه ﻧﻜﺮد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺻﺪ ره ﻛﺮده ام ﭼﻮن ﻣﻮم ﺳﻨﮓ ﺧﺎره را‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻧﮕﺎه او ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫رﺷﺘﻪ ﮔﺮ آﻳﺪ از ﺗﺎر‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻢ ﺷﻴﺮازه اﻳﻦ ﺳﻴﻨﻪ ﺻﺪ ﭘﺎره را‬
‫ﻣﺪﺗﻲ ﺷﺪ دارد آراﻣﻲ ﻋﺠﺐ در اﺑﺮوش‬

‫ﺳﺎﺣﺮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 17‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫آﺗﺶ ﭘﺎره‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 17‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 17‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫رﺷﺘﻪ آﻳﺪ ﮔﺮ از ﺗﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 17‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
 ‫‪١٣٥‬‬
‫ﻃﻔﻞ ﺧﺎل او ﻣﮕﺮ ﺧﻮش ﻛﺮده آن ﮔﻬﻮاره را‬
‫روي ﺧﻮد ﻛﻦ ﺳﻮي ﭼﻴﻦ زﻟﻒ او روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﺮ ﻛﻨﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺮاﻏﻲ آن دل آواره را‬

‫‪37‬‬
‫رو ﺳﺮﺧﻲ ﺟﻬﺎن ﺑﻮد از ﺧﻮن ﭘﺎك ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﭼﺎك ﻣﺎ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪ رﻗﻴﺐ ﻋﺒﺚ در ﻫﻼك ﻣﺎ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺰار ﺧﻮﺷﻪ ﭘﺮوﻳﻦ ﺗﺒﺎك ﻣﺎ‬
‫ﺗﻴﺮ ش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺪل ﭼﺎك ﭼﺎك ﻣﺎ‬
‫از ﻏﻢ ﭼﻮ دﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻣﺎ را ﺣﻴﺎت ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺣﻴﺎت ﻋﺸﻖ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺨﻠﻬﺎي رﺳﻤﻲ دﻧﻴﺎ ﻧﺴﻨﺠﻴﺶ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮي ﺑﺪل ﻣﺮد ﮔﺎن ﻋﺸﻖ‬

‫دارد ﻣﺰاج آب ﺧﻀﺮ ﺧﺎك ﭘﺎك ﻣﺎ‬

‫‪38‬‬
‫دﻳﺪن ﻣﺤﺎل ﺑﺎﺷﺪ زﻳﻦ ﭼﺸﻢ روي ﺟﺎﻧﺮا‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻛﺴﻲ ﻧﺪﻳﺪه آن آﻓﺖ رواﻧﺮا‬
‫ﮔﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺗﻮان ﻛﺮد از ﻧﺎﻟﻪ آﺳﻤﺎﻧﺮا‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻢ ان ﭘﺮﻳﺮا ز اﻓﺴﻮن ﺑﺒﺰم)‪ (1‬آورد‬
‫ﻛﺮدﺳﺖ ﭼﻮن دل ﻣﻮر ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺟﻬﺎﻧﺮا‬ ‫دﻟﺨﻮاه ﻣﺎ ﻓﺘﺎده ﭼﻮن ﺗﻨﮕﻲ دﻫﺎﻧﺶ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﻴﺮ اﻓﮕﻨﺪ ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻨﺪ ﻛﻤﺎﻧﺮا‬ ‫اﺑﺮوﻛﻤﺎن ﻣﺎرااﻳﻦ ﻋﺎدت ﻗﺪﻳﻤﺴﺖ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ز ﺑﻮﺳﺔ او ﺑﻨﺪي زﻧﻢ دﻫﺎﻧﺮا‬ ‫دردم ﻧﻤﻲ ﮔﺬارد ﻛﺰ ﻧﺎ ﻟﻪ ﻟﺐ ﺑﻪ ﺑﻨﺪم‬
‫ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻨﺎﻟﻪ ﺧﻮاﻫﻢ از آﺳﻤﺎن ﻫﻤﺎﻧﺮا‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺪﻋﺎ ﻛﻪ داري ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻜﻮي ﺑﺎﻣﻦ‬

‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﺧﺰان ﻧﺪﻳﺪم در دوﺣﺔ ﺑﻴﺎﻧﺖ‬

‫آب ﺣﻴﺎت دادي روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻴﺎﻧﺮا‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺑﺰم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 17‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻗﺪﻳﻢ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 17‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٣٦‬‬
‫‪39‬‬
‫ﻣﺴﺖ ﭼﻮن ﻣﺎ ﻏﻴﺮ دﻳﺪم دوش ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫دوش ﺑﺮ دوش ﺧﺰان دﻳﺪم ﺑﻬﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﺮ ﻣﺤﻚ ﺧﻮد را زﻧﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻨﻮك ﺧﻨﺠﺮش‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﻢ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ او ﻋﻴﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫از زﻛﺎت ﮔﻞ ﻏﻨﻲ ﺳﺎزد ﭼﻤﻦ را ﺧﺎﻃﺮم‬
‫ﮔﺮ ﺷﺒﻲ در ﺧﻮاب ﺑﻴﻨﻢ ﮔﻠﻌﺬار ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﻻﻟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﻴﻨﻪ اش را ﺑﺎر دﻳﮕﺮ داغ ﻛﺮد‬
‫ﮔﺮﻛﻨﻢ ﻇﺎﻫﺮ درون داﻏﺪار ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫دور از آن ﮔﻮﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ درﻳﺎي ﭘﺮﮔﻮﻫﺮ ﻛﻨﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫‪40‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮر ﻛﺮده ﮔﻨﺞ ﺗﻮ وﻳﺮاﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫ﻋﻜﺲ ﺗﻮ ﻛﺮده ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮا‬
‫روﺷﻦ ﭼﻮ ﻛﺮده روي ﺗﻮ ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫ﮔﻮ آﻓﺘﺎب در ﭘﺲ دﻳﻮار ﺷﺐ ﺑﺴﻮز‬
‫ﻣﺮا‬ ‫ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ‬ ‫ﻧﺎﻟﺔ‬ ‫ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫دم در ﻛﺸﻨﺪ در ﮔﻠﻮي ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻨﮓ وﻧﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﺪ ﺻﺪف ﭼﻮ ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻜﺪاﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫ﮔﺮدد درون ﺳﻴﻨﻪ او ﭼﻮن درون ﻟﻌﻞ‬
‫ﺣﺎﺟﻲ ﻛﻨﺪ ﻃﻮاف ﭼﻮ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺑﺴﻮي ﻛﻌﺒﻪ ﺗﻮ ﺟﻪ ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﭘﺎﺷﻨﺪ اﮔﺮ ﺑﺮوي زﻣﻴﻦ داﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫ﺟﺎي)‪ (1‬ﮔﻴﺎه ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺮوﻳﺪ زﻛﻮه ودﺷﺖ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮﻗﺺ در آﻳﻲ ﭼﻮ ﮔﺮد ﺑﺎد‬

‫ﺑﻴﻨﻲ اﮔﺮ ﺗﻮ ﺟﻠﻮة ﺟﺎﻧﺎ ﻧﻪ ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 18‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪١٣٧‬‬
‫‪41‬‬
‫ﻏﻨﭽﺔ ﮔﻞ ﻣﻴﭽﻜﺪ داﻳﻢ ز ﻧﻮك ﺧﺎر ﻣﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺎز ﺗﻮ ﺑﺮ ﮔﻠﺰار ﻣﺎ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ زﻳﺒﺪ ﺷﻤﻌﻮش ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻪ دﺳﺘﺎر ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﻤﻨﺪر ﻣﺸﺮﺑﺎﻧﺮا ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﮔﻞ اﻟﻔﺘﻲ‬
‫ﻣﻲ ﻧﻬﻲ ﻣﺮﻫﻢ اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﺔ اﻓﻜﺎر ﻣﺎ‬ ‫ﺗﺎزه ﻛﻦ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ زﺧﻤﻲ را ﻛﻪ ﻧﺎزت زدﺑﺮو‬
‫ﻣﻬﺮ ﻣﻲ ﺳﻮزد زرﺷﻚ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﺎزار ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﻧﻴﺎز ﻣﺎ ﮔﺬر ﻛﺮدﺳﺖ ﺑﺮق ﻧﺎز ﺗﻮ‬
‫ﺧﻮش ﺟﻼﺋﻲ داده اﻳﻦ آﻳﻨﻪ راز ﻧﮕﺎر ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﺬارش ﺧﻂ ز دود آه ﻣﺎروﺋﻴﺪه اﺳﺖ‬

‫ﻫﺴﺖ ﻣﺎ را ﺻﺪ ﺧﻀﺮدر ﻫﺮ ﻃﺮف روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫ﻣﻴﭽﻜﺪ آﺑﺤﻴﺎت از ﻣﺸﺮب ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺎ‬
‫‪42‬‬
‫اﮔﺮ ز آﺗﺶ ﻫﺠﺮان ﻓﻠﻚ ﮔﺪاﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﭼﻮ زر ﺑﺴﻜﻪ ﻣﻬﺮ ووﻓﺎ ﻧﻮاﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﻛﺠﺎ ﮔﺪاز ﺧﻮرد ﺳﻴﻢ آﻧﭽﻨﺎن ز آﺗﺶ‬
‫ﻛﻪ ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﺟﮕﺮ ﺳﻮز ﻣﻦ ﮔﺪاﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﺑﺴﺎن اﻫﻞ وﻓﺎ ﺗﺮك ﻫﺮزه ﻛﺮدي ﻛﺮد‬
‫ﻏﻢ ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر ﺗﻮ ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﺑﻐﻤﺰه ﺑﺮد دﻟﻢ آن ﺣﺮﻳﻒ وﺑﺎﺧﺖ ﺑﺰﻟﻒ‬
‫ﺷﮕﻔﺖ ﺧﺎﻃﺮ ازﻳﻦ ﻃﺮز ﺑﺮد وﺑﺎﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﻓﮕﻨﺪ اﮔﺮﭼﻪ دﻟﻢ راز ﻃﺮه اش ﺑﻴﺮون‬
‫ﺧﻮﺷﻢ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺰﺧﻢ ﺟﮕﺮ ﻧﻮاﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﺑﺨﺪﻣﺘﺶ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮم ﮔﺬﺷﺖ وآﺧﺮ ﻛﺎر‬
‫ﺑ‪Ĥ‬ﺷﻨﺎﺋﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺮا‬
 ‫‪١٣٨‬‬
‫‪43‬‬
‫زﻧﮓ ازآﻳﻨﻪ)‪ (2‬دل ﻣﻲ ﺑﺮد اﻧﺪﻳﺸﺔ ﻣﺎ‬ ‫وﺻﻒ ﺧﺎل وﺧﻂ وزﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻮد ﭘﻴﺸﺔ)‪(1‬ﻣﺎ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﺳﻮداﮔﺮي رﻧﺞ واﻟﻢ ﭘﺸﺔ ﻣﺎ‬ ‫ﻏﻢ ﻓﺮوﺷﻴﻢ ﺑﺪل درد ﺧﺮﻳﻢ از ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻫﻢ ﻛﺎر ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺧﻀﺮ ﺷﻴﺸﺔ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻣﺮده ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻴﻜﺪم زﻧﺪه‬
‫آب از ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﺸﺪ رﻳﺸﺔ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻴﺪﻣﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ از ﮔﻮﺷﺔ دﺳﺘﺎرم ﻣﺎه‬

‫ﻣﻄﻠﺐ اي روح اﻣﻴﻦ ﻣﻬﺮ ز اﻧﺒﺎي زﻣﺎن‬

‫ﻣﺎ دردﻫﺮ ﻧﺰاﺋﻴﺪه ﭼﻮ ﻫﻢ ﭘﻴﺸﺔ ﻣﺎ‬

‫‪44‬‬
‫ﺳﻮداي ﻣﻮي اوﺳﺖ ﺳﺮاﺳﺮ زﻳﺎن ﻣﺮا‬
‫از ﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﻛﻨﻲ ﮔﺮ ﺟﻮان ﻣﺮا‬
‫ﺗﺎﻛﻲ ﻛﻨﻲ ﭼﻮ ﺑﻮاﻟﻬﻮﺳﺎن اﻣﺘﺤﺎن ﻣﺮا‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺖ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﻐﻠﻂ راﻳﮕﺎن ﻣﺮا‬
‫ﻛﺮده ﻣﻴﺎن ﻳﺎر ﭼﻮ ﻣﻮ ﻧﺎﺗﻮان ﻣﺮا‬
‫از ﻃﺮه ﺗﻮ ﻋﻤﺮ ﺗﻮ ﮔﺮدد دراز ﺗﺮ‬
‫ﺻﺪره زدي ﺑﻪ ﺗﻴﻎ وﻧﮕﺮداﻧﺪم)‪ (3‬از ﺗﻮرو‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻣﺘﺎع ﻛﺎﺳﺪ ﭼﻮن ﺧﻮد ﻧﺪﻳﺪه ام‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﻜﻨﺪ ﺑﺴﻮﻳﻢ ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز‬

‫ﻫﺮ ﮔﺰ ز ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺒﻮداﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﺮا‬

‫‪45‬‬
‫ﺑﺎﻏﺒﺎن در ﻧﻜﻨﺪ ﺑﺎز دﮔﺮ ﺑﺴﺘﺎن را‬ ‫ﮔﻞ ﻓﺮوﺷﻢ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﭼﻮ در دﻛﺎن را‬
‫ﻛﺮد آن ﺷﻮخ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻓﻨﺎ ﻣﻴﺪان را‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﺗﻴﻎ ﻣﮋه اش ﺧﻮن دل ﺧﻠﻖ ﺑﺮﻳﺨﺖ‬

‫)‪ (1‬ﭘﺸﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 18‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻧﮓ زآﻳﻨﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 18‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﻴﻎ ﻧﮕﺮداﻧﺪم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٣٩‬‬
‫آزﻣﻮدﻳﻢ ﺑﻜﺎر دل او ﺳﻮﻫﺎن را‬ ‫ﺳﺎده ﺗﺮ ﮔﺸﺖ ز ﻟﻮح دل ﺑﻲ ﻛﻴﻨﺔ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻦ ﻧﺪاﻧﻢ ﺑﻜﺠﺎ ﺧﺮچ ﻛﻨﻢ اﻳﻤﺎن را‬ ‫ﺑﺖ ﻗﺒﻮﻟﺶ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺶ ﻧﺨﺮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﻮد زﻟﻒ ﺗﻮ روﻳﻲ ﻧﺪﻫﻢ رﻳﺤﺎن را‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮد روي ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻜﻨﻢ ﺳﺠﺪة ﮔﻞ‬
‫ﺑﺮد از ﻳﺎد ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﻃﻮﻓﺎن را‬ ‫ﺳﻴﻞ اﺷﻜﻢ ز ﻓﺮاق ﺗﻮ ﺑﺎﻓﻼك رﺳﻴﺪ‬

‫ﮔﻮ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﻮﻫﺮﻳﺎن روح اﻣﻴﻦ‬

‫در دﻛﺎن ﭼﻮ ﮔﺸﺎدي ﺗﻮ در دﻛﺎن را‬

‫‪46‬‬
‫آب ﮔﻮﻫﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺳﺮ ﻣﺎ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ از رﺷﺘﺔ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻣﺎ‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎ‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﺷﺎن ﻛﻢ ﻣﺒﺎد از ﺳﺮﻣﺎ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛﻨﻨﺪ ﺟﻮﻫﺮ ﻣﺎ‬
‫)‪(1‬‬
‫دﻳﺪه ﺗﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻛ‪Ĥ‬ن ﻟﻌﻠﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻮد دﻳﺪه ﺑﺎز ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﻢ‬
‫ﻫﻴﭻ از ﺧﻮد ﺟﺪا ﻛﻨﺪ ﭼﻴﺰي‬
‫او ﺳﺘﺎدان ﻛﺎر ﺧﺎﻧﻪ ﺣﺴﻦ‬
‫ﻫﻤﻪ زﻫﺮآب ﭼﺸﻢ ﻛﺎر ﺑﺮﻧﺪ‬

‫زده روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪوﻟﺖ ﻋﺸﻖ‬

‫ﻣﺎ‬ ‫رز‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫اﻣﺘﻴﺎز‬ ‫ﺳﻜﻪ‬

‫‪47‬‬
‫ﺗﻨﮓ ﻣﻜﻦ زﮔﺸﺘﮕﺎن ﺻﺤﻦ ﺳﺮاي وﻛﻮي را‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮﮔﻞ ﺑﺤﻞ ﻛﻨﺪﺷﺎﻫﻲ ورﻧﮓ وﺑﻮي را‬
‫آب ﺷﻮد زﻳﺎده ﺗﺮ ﭘﺎك ﻛﻨﻲ ﭼﻮ ﺟﻮي را‬
‫ﺟﻴﺮه)‪(2‬ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﺑﻴﺪﻻن ﭼﺸﻢ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻮﻳﺮا‬
‫ﺟﻠﻮه ﻧﻤﺎي در ﭼﻤﻦ زﻟﻒ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺎد ده‬
‫ﺧﻮن دﻟﻢ زﻳﺎده ﺷﺪ اﺷﻚ ﭼﻮ رﻳﺨﺘﻢ ﺑﻠﻲ‬

‫)‪ (1‬ﻟﻌﻞ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻴﺮه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺷﺎﻫﻲ رﻧﮓ وﺑﻮي را‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٤٠‬‬
‫ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ آن ﭘﺮي ﻃﺮز ﮔﻞ دور وي را‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﺪ ﮔﺎه ﺑﺴﻮي ﻣﺪﻋﻲ‬

‫روح اﻣﻴﻦ ز ﮔﻔﺘﻪ ات دم ﭼﻪ زﻧﻢ ﻛﻪ ﻧﺎﻃﻘﻪ‬

‫ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺖ از ﻟﺒﺖ ﺷﻴﻮة ﮔﻔﺘﮕﻮي را‬
‫‪48‬‬
‫)‪(2‬‬
‫را‬ ‫ﺑﺸﻮﻳﺪ اﺑﺮ ﻟﻄﻔﺶ)‪(1‬ﺗﺎ ز روي ﻣﻦ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫روان ﻛﺮدم ﺑﺴﻮي ﭼﺮخ آه ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ را‬
‫ﺷﻌﻠﺔ ﺣﺴﻨﺶ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑ‪Ĥ‬ﺗﺸﻬﺎي رﺳﻤﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ ﺑﺮﻳﺎن اﮔﺮ ﻋﻜﺴﺶ ﻓﺘﺪ در آب ﻣﺎﻫﻲ را‬
‫ﻓﮕﻨﺪه اﺑﺮوﻳﺶ را زﻳﺮ ﭘﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ داﻳﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺳﻴﺎﻫﻲ را‬ ‫ﻧﻬﺎد آن ﺧﺎل ﺑﺮ ﻃﺎق ﺑﻠﻨﺪي رو‬
‫ﻧﻤﻴﺴﻮزم اﮔﺮﭼﻪ ﻋﺸﻘﻢ اﻓﮕﻨﺪ ﺳﺖ در آﺗﺶ‬
‫ﻛﻪ دارد ﺷﺎﻫﺪي)‪(4‬ﻋﺎدﻟﺘﺮ از اﻳﻦ ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﻲ را‬
‫ﺑﮕﺎه از ﻗﺪر وﻗﻴﻤﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﭼﻮن دارد‬
‫از آن روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺮد اﻧﺘﺨﺎب رﻧﮓ ﮔﺎﻫﻲ را‬
‫‪49‬‬
‫اﺷﻚ ﮔﻠﮕﻮن ورخ زرد ﺑﻮد زﻳﻮرﻣﺎ‬ ‫زﻳﻮر رﺳﻤﻲ دﻧﻴﺎ ﻧﺒﻮد در ﺧﻮر ﻣﺎ‬
‫ﻧﻨﻬﻲ ﭘﺎي دﻟﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺨﺎﻛﺴﺘﺮ)‪(5‬ﻣﺎ‬ ‫ﭘﻬﻠﻮي ﭼﺮخ ز ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﻣﺎ ﮔﺸﺘﻪ ﻛﺒﻮد‬

‫)‪ (1‬زﻟﻔﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﻴﺎﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﻠﻨﺪ رو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺷﺎﻫﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 19‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 20‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٤١‬‬
‫ﺧﻀﺮ ﺧﺎﻟﺖ ﭼﻮ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺑﻮد رﻫﺒﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺞ ﺑﻮد ﻛﻮره اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺎﻛﻲ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﺴﺖ وﻟﻴﻜﻦ ﻣﺸﻜﻦ ﺳﺎﻏﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﺳﺮﺷﻜﻦ دﺳﺖ ﺷﻜﻦ دل ﺷﻜﻦ وﺳﻴﻨﻪ ﺑﺴﻮز‬

‫ﭼﻪ ﺷﺪ از)‪ (1‬ﻣﻬﺮ ﻧﺘﺎﺑﻴﺪ ﺑﻤﺎ از ﺳﺮ ﻟﻄﻒ‬

‫ﺳﺎﻳﺔ روح اﻣﻴﻦ ﻛﻢ ﻧﺸﻮد از ﺳﺮﻣﺎ‬

‫‪50‬‬
‫ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻲ راز دل ﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﺎ ﺟﺎم ﻣﺎ‬
‫ﺧﻨﺪ ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ زدن ﺑﺮ ﺻﺒﺢ ﺻﺎدق ﺷﺎم ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎل ﻣﺮغ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮ از ﮔﺮﻣﻲ ﻣﻀﻤﻮن ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﮔﻮ ﺻﺒﺎ ﺗﺎ ﺳﻮي آن ﺑﻴﻐﻢ ﺑﺮد ﭘﻴﻐﺎم ﻣﺎ‬
‫ﻃﺎﻗﺖ از ﻣﺎ ﻣﻴﺮود زﻟﻔﺶ ﭼﻮ ﺑﺮرخ ﺷﺪه ﻧﻘﺎب‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺎد ﺻﺒﺎ آرام ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﺑﻲ ﺗﺎﺑﻲ‬
‫ﺷﻤﻌﺴﺎن روﺷﻦ ﺷﻮد ﭼﻮن ﺑﺎد روي او ﻛﻨﻢ‬
‫ﻫﺮ ﺳﺮ ﻣﻮﺋﻲ ﻛﻪ رو ﺋﻴﺪﺳﺖ ﺑﺮ اﻧﺪام ﻣﺎ‬
‫در ره ان ﻃﺎﻳﺮ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺑﻲ)‪(3‬روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را از ﭘﺎي ﺗﺎ ﺳﺮ ﭼﺸﻢ ﻛﺮده دام ﻣﺎ‬
‫‪51‬‬
‫روزي ﻣﺸﺮﻛﻲ ﻛﻨﻢ ﻣﺎﻳﺪه ﻧﻌﻴﻢ را‬ ‫ﻛﻲ ﺳﻮي ﺑﺰم وﺻﻞ ﺗﻮ راه دﻫﻢ ﻧﺴﻴﻢ را‬

‫)‪ (1‬ار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 20‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻴﺘﺎﺑﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 20‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 20‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٤٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻨﺪه ﭼﺮا ﻧﻤﻴﺰﻧﺪ اﻳﻦ ﺟﮕﺮ دو ﻧﻴﻢ را‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺧﺎﻃﺮم زاﻧﻜﻪ ﺧﺪﻧﮓ ﻏﻤﺰه ات‬
‫ﺗﺎزه ﻛﻨﻢ ﺑﻌﺸﻖ ﻧﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻗﺪﻳﻢ را‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ زﻟﻒ اوﺳﺖ دل ﺟﺎن ﺑﺨﻄﺶ ﻓﺪا ﻛﻨﻢ‬
‫ﻫﺮزه ﻣﺰن ﺑﮕﻮش ﻣﻦ ﺣﺮف اﻣﻴﺪ وﺑﻴﻢ را‬ ‫ﺑﻴﺦ اﻣﻴﺪ ﻛﻨﺪه ام ﺑﻴﻢ ﺷﺪه ز دل ﺑﺮون‬

‫آﺗﺶ ﻃﻮر ﺑﻨﮕﺮد روح اﻣﻴﻦ زروي ﺗﻮ‬

‫ﺑﺮ رﺧﺖ از ﻧﻈﺮ ﻓﺘﺪ روز ﺟﺰا ﻛﻠﻴﻢ را‬
‫‪52‬‬
‫)‪(2‬‬
‫اﺳﺖ ﻫﻤﺪم ﻣﺎ‬ ‫ﻋﻴﺴﻲ وﻣﺮﻳﻢ‬ ‫ﻣﺮده را زﻧﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ دم ﻣﺎ‬
‫ﺷﺐ ﻧﺪﻳﺪه ﻛﺴﻲ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﺳﺮﺳﺖ ﻣﺪام‬ ‫ﺳﺎﻳﺔ‬
‫روزﮔﺎر ﺳﻴﺎه در ﻫﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺮده ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰﻟﻒ ﻳﺎر درﺳﺖ‬
‫آﺑﺮو داده اﺳﺖ ﺷﺒﻨﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎزاﻧﺮا‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﺎغ‬ ‫ﺳﺒﺰه‬

‫ﮔﺸﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻘﻴﻢ درو‬

‫رﺷﻚ ﻓﺮدوس ﮔﺸﺘﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎ‬

‫‪53‬‬
‫آﺗﺶ ﻓﻜﻨﺪ در دل ﻣﺎ ﻻﻟﻪ زار ﻣﺎ‬
‫ﺧﻄﺶ دﻣﻴﺪ وﻫﺴﺖ ﺑﺠﺎ ﺧﺎر ﺧﺎر ﻣﺎ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ز ﺗﻴﻎ ﻏﻤﺰه ﺧﻮﺷﺎ روز ﮔﺎر ﻣﺎ‬
‫ﺷﺪ ﻣﻨﺘﻬﺎي ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻣﺎ‬
‫درﻳﺎي دﻳﺪه ﻣﻴﻔﮕﻨﺪ در ﻛﻨﺎر ﻣﺎ‬
‫اﻓﺮوﺧﺖ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺧﻮد ﮔﻠﻌﺬار ﻣﺎ‬
‫در ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﺑﻬﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺧﺰان ﺣﺴﻦ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ز ﺧﻨﺠﺮﻣﮋه ﭼﺎﻛﻲ ﺑﺪل زﻧﺪ‬
‫ﮔﺸﺘﻴﻢ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﭼﻮ ﺧﻄﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫درﻫﺎي اﺷﻚ درﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ دم ﺑﺪم‬

‫)‪ (1‬ﺑﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 20‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺮﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 20‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٤٣‬‬
‫ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻨﻮن ﺗﻮ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺳﺎﻻر ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺘﺎده درﻳﻦ راه ﺑﺎر ﻣﺎ‬

‫‪54‬‬
‫دوران ﻓﮕﻨﺪه زﻫﺮ ﻫﻼﻫﻞ)‪ (1‬ﺑﺠﺎم ﻣﺎ‬
‫ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺷﺪ ﺑﺒﺎده ﺻﺎﻓﻲ دوام ﻣﺎ‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺴﺎن ﺷﻬﺪ وﺷﻜﺮ ﺷﺪ ﻛﻼم ﻣﺎ‬
‫ﺳﺮوﺗﺪ زو ﻣﺸﺮب)‪(2‬ﭼﺎﺑﻚ ﺧﺮام ﻣﺎ‬
‫دور از ﻟﺐ ﺗﻮ ﺗﻠﺦ ﭼﻮ زﻫﺮﺳﺖ ﻛﺎم ﻣﺎ‬
‫از آب ﮔﺸﺖ ﻋﻤﺮ اﺑﺪ ﺳﺮ ﻧﻮﺷﺖ ﺧﻀﺮ‬
‫ﺗﺎ ﻛﺎم ﻣﺎ زﺑﺎده ﮔﻠﺮﻧﮓ ﮔﺸﺘﻪ ﺗﻠﺦ‬
‫از ﺑﺎده اﺳﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ رﻗﺺ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫ﻳﺎرﺳﺖ وﻧﻘﻞ وﺑﺎده ﺻﺎﻓﻲ وﺑﺎغ ﮔﻞ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ زﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﻮن ﺷﺪ ﺑﻜﺎم ﻣﺎ‬

‫‪55‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ز اﻋﺠﺎز ﺑﻪ ﺗﻴﺮ ﻣﺰه ﺟﺎﻧﺮا‬ ‫آوﻳﺨﺘﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﺮ اﻓﻼك ﻛﻤﺎﻧﺮا‬
‫ﭘﺮ ﻛﺮده ﺑﻮﺻﻒ ﻟﺐ ﺗﻮ ﻏﻨﭽﻪ دﻫﺎﻧﺮا‬ ‫ﺳﻮﺳﻦ ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﮔﺸﺘﻪ زﺑﺎن ﺑﻬﺮ دﻋﺎﻳﺖ‬
‫ﭘﺎي ﺗﻮ ﻧﻬﺪ ﺑﻨﺪ ﺑﭙﺎ آب رواﻧﺮا‬ ‫ﻧﺎﺧﻦ ﺑﺪل ﻣﺎه زﻧﺪ دﺳﺖ ﺗﻮ داﻳﻢ‬
‫ﻃﺮح ﻧﻮي اﻓﮕﻨﺪه)‪ (3‬ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺟﻬﺎﻧﺮا‬ ‫ﻛﻞ ﺑﻠﺒﻞ وﭘﺮواﻧﻪ ﺷﺪه ﺷﻤﻊ درﻳﻦ ﺑﺰم‬
‫ﺑﺮدم ﺑﻔﻠﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ وﻧﺎم وﻧﺸﺎﻧﺮا‬ ‫ﻧﺎﻣﻢ ﺳﮓ ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﺸﺎن داغ ﻏﻼﻣﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﻧﺸﻮي روح اﻣﻴﻦ ﭘﻴﺮو ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻈﺮي ﭼﻮن ﺑﺘﻮان ﺷﺎه ﺟﻮاﻧﺮا‬

‫)‪ (1‬ﻓﮕﻨﺪ زﻫﺮ ﻫﻼل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 21‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ز ﻣﺸﺮب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 21‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻓﻜﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 21‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٤٤‬‬
‫‪56‬‬
‫ﻣﺮا‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫از‬ ‫دورﻳﺖ‬ ‫ﻓﮕﻨﺪه‬
‫ﻧﻬﺎده ﻟﺨﺖ ﺟﮕﺮ دﻳﺪه در ﻛﻨﺎر ﻣﺮا‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻨﺎﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﻮش ﺑ‪Ĥ‬ﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺪوش ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻨﻮن ﻣﻴﻜﺸﺪ ﻏﺒﺎر ﻣﺮا‬
‫دود دل وﻣﻴﻮه ﮔﺸﺘﻪ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‬ ‫ﺷﻜﻮﻓﻪ‬
‫ﻣﺮا‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ﻧﻬﺎل‬
‫ﺳﺰد ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺴﻮزد ﻫﺰار داغ دﮔﺮ‬
‫ﭼﻮ ﻳﺎر ﻛﺮده ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ داغ دار ﻣﺮا‬
‫ﺑﻬﺮ ﻃﺮف ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﭘﺮ از ﻻﻟﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺮا‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫در‬ ‫ﺳﺮاﭘﺎي‬ ‫اﺷﻚ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻧﻬﺎل ﺷﻌﻠﻪ ﺷﺪ از رﺷﻚ واﺷﻚ ﻣﻲ ﺑﺎرد‬
‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ دﻳﺪ ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺷﻜﺒﺎر ﻣﺮا‬
‫ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﮔﺮﻣﻲ ﺧﻮﻳﺖ ﺑﭽﻨﮓ ﺷﻌﻠﻪ ﺷﺪم‬
‫ﻣﺮا‬ ‫ﺳﺎز‬ ‫ﺷﺮم‬ ‫ﺧﻮﻳﺘﻮ‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫ﻧﻬﺸﺖ‬
‫درازﺗﺮ ﺷﻮد از ﻋﻤﺮ ﺧﻀﺮ ﺗﺎ زﻟﻔﺖ‬
‫ز ﭼﺎه ﻫﺠﺮ ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ)‪(1‬ﺑﺮار را‬

‫‪57‬‬
‫ﺳﻮﺧﺖ ﻣﺎ را ز آﺗﺶ ﺣﺮﻣﺎن وﺣﺴﺮت ﻳﺎر ﻣﺎ‬

‫)‪ (1‬ز ﭼﺎه ﻫﺠﺮ ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 21‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٤٥‬‬
‫ﺑﺮد ﻣﺎ را ﺳﻮي دوزخ ﻃﺎﻋﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎ‬
‫ز رﺷﻚ‬ ‫ﻣﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪ ﻳﺎر ﻣﺎ ﺑﺮ)‪(1‬ﺳﺮ آﺗﺶ‬
‫ﮔﻞ ﭼﻮ ﮔﺮدد ﺳﺎﻳﻪ ﮔﺴﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ دﺳﺘﺎر ﻣﺎ‬
‫دﺳﺖ ﻣﺎ ﻛﻮﺗﺎه دﺳﺘﺎن ﻃﺮه اش ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﮔﺮ ﻛﻨﺪ ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪش ﻫﻤﺘﻲ در ﻛﺎر ﻣﺎ‬
‫ﻣﻨﮕﺮ ﺑﻮﺳﻴﺪن ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺶ ﮔﺸﺘﻦ ﭼﻪ ﺳﻮد‬
‫ﺑﻮي ﺻﺪ اﻗﺮار ﻣﻲ آﻳﺪ ﭼﻮ از اﻧﻜﺎرﻣﺎ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺎ ﺑﻴﻨﻪ داغ ﺟﻨﻮن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺟﺰ ﺳﻤﻦ دﻳﮕﺮ ﮔﻠﻲ ﻧﺸﮕﻔﺖ در ﮔﻠﺰارﻣﺎ‬
‫زﻟﻒ ﺧﻮد را ﻋﺎﻗﺒﺖ از دﺳﺖ ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﺪ آواره ﻣﺎ را از دوﻋﺎﻟﻢ ﻳﺎر ﻣﺎ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را آزرده ﻛﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫راﺧﺖ اﻓﺰاي دل ﻳﺎراﺳﺖ ﭼﻮن آزارﻣﺎ‬

‫‪58‬‬
‫ﻣﺎ‬ ‫آﺳﺘﺎﻧﺔ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﭘﺎ‬ ‫ﻧﻨﻬﻲ‬ ‫ﻫﺴﺖ دوزخ ﻣﻘﻴﻢ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺎ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻣﺸﻬﻮر در زﻣﺎﻧﺔ ﻣﺎ‬ ‫ﺷﻜﺮ ﻣﺎ را ﭼﺴﺎن ﻧﮕﻮﻳﺪ ﻋﺸﻖ‬
‫وام ﻛﺮدﺳﺖ از ﺧﺰاﻧﺔ ﻣﺎ‬ ‫اﻳﻦ درﻣﻬﺎ ﻛﻪ آﺳﻤﺎن دارد‬
‫دل ﺻﺪ ﭼﺎك ﻫﻤﭽﻮ ﺷﺎﻧﺔ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻃﻮف ﻃﺮه ﺗﻮ ﻣﺪام‬
‫ﻫﻤﭽﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻮي ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﺑﺸﻨﻮي ﮔﺮ دﻣﻲ ﺗﺮاﻧﺔ ﻣﺎ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺸﺎﻧﺪ ﻳﺎر ﻣﺎ را ﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 21‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٤٦‬‬
‫‪59‬‬
‫ﮔﻞ ﻛﺮد ﻟﺒﺎﻟﺐ ﺷﻜﺮ)‪ (1‬ﺧﻨﺪه دﻫﻦ را‬ ‫ﺟﺎن داد ﭼﻮ از ﺳﺮو روان ﻳﺎر ﭼﻤﻦ را‬
‫ﺳﺎزد اﮔﺮ از ﺣﻠﻪ ﻓﺮدوس ﻛﻔﻦ را‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮد از آﺗﺶ دل درﺗﻪ دوزخ‬
‫اﻓﺘﺪ ﺑﺴﺮش ﺳﺎﻳﻪ ﮔﺮان ﺳﻴﻢ ﺑﺪن را‬ ‫آرام ز ﺳﻴﻤﺎب ﻛﻨﺪ ﻛﻮه ﮔﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﺪ ﭼﻮ ﺑﺒﺎغ رﺧﺶ ان ﺳﻴﺐ ذﻗﻦ را‬ ‫از رﺷﻚ ﻛﻨﺪﻳﺎر ﭼﻮ ﮔﻞ ﺳﻴﻨﻪ ﺷﮕﺎﻓﻲ‬
‫اﻓﮕﻨﺪ ز ﭼﺸﻢ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ در ﻋﺪن را‬ ‫درﻫﺠﺮ ﺗﻮﭼﺸﻤﻢ ﻛﻪ زﻧﺪ ﻃﻌﻨﻪ ﺑﻌﻤﺎن‬
‫ﻳﻜﺠﻮ ﻧﺪﻫﺪ ﻛﺲ ﺑﺒﻬﺎ ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ را‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺎﻓﺔ ﺧﺎل ﺗﻮ ﻛﻨﺪ ﻋﻄﺮ ﻃﺮازي‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﮔﻮي ﻛﻪ اي ﺧﺴﺮو ﺛﺎﻧﻲ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺜﺮ ﺑﺎ ﻓﻼك رﺳﺎن ﺣﺪ ﺳﺤﻦ را‬

‫‪60‬‬
‫از ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎر دﻳﺪه ﺑﻮد آﺑﺮوي ﻣﺎ‬ ‫ان ﻣﻪ ﮔﺸﺎد دﻳﺪة ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﺴﻮي ﻣﺎ‬
‫ﮔﺮ ﭘﺮ ﺷﻮد ز ﺑﺎده ﻟﻄﻔﺶ ﺳﺒﻮي ﻣﺎ‬ ‫ﺳﺮﮔﺮم ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﺎ ﮔﺮدد آﻓﺘﺎب‬
‫ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪارزﺷﻌﻠﻪ ﻛﻨﻲ ﺷﺴﺖ ﺷﻮي ﻣﺎ‬ ‫ازروي ﻣﺎ ﻏﺒﺎر ﻧﮕﺮدد ﺑ‪Ĥ‬ب ﭘﺎك‬
‫آب ﺧﻀﺮ ﻓﺮو ﻧﺮود در ﮔﻠﻮي ﻣﺎ‬ ‫ازﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎ ر ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﭼﻮن آب ﺧﻮردﻫﺎﻳﻢ‬
‫)‪(2‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻗﺒﻠﺔ ﻣﺎ روي ﺳﺎ ﻗﻴﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﺎ ﺷﺮاب ﺑﺮاي وﺿﻮي ﻣﺎ‬

‫‪61‬‬
‫ﻣﺎ را ﻧﺸﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﺮ آﺗﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﺎ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪﻳﻢ وﺑﺮدم ﺗﻴﻐﺴﺖ راه ﻣﺎ‬

‫)‪ (1‬ز ﺷﻜﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 22‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺎﻗﻲ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 22‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٤٧‬‬
‫آﺧﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪ ز ﻏﺒﺎري ﺳﭙﺎه ﻣﺎ‬ ‫درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺖ ﻃﺎﻋﺖ ﻣﺎﭼﻮن ﺧﻄﺶ دﻣﻴﺪ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﺳﻴﺎه ﻣﻲ ﺷﻮد از دود آه ﻣﺎ‬ ‫داغ ﻓﺮاق ﺑﺮ دل ﻣﺎ اي ﻓﻠﻚ ﻣﻨﻪ‬
‫ﻋﺸﻘﺖ ﺑﺮوز ﺣﺸﺮ ﺑﻮد ﻋﺬرﺧﻮاه ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ را ﭼﺒﺎك)‪(1‬اﮔﺮ ﺷﺪه از ﺣﺪ ﺑﺮون ﮔﻨﺎه‬
‫ﺟﺎ ﻧﻬﺎ ﺑﻬﺎي ﻳﻚ ﻧﮕﻪ ﻛﺮم داده اﻳﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺴﺴﺖ در اﻳﻨﺠﺎ ﮔﻮاه ﻣﺎ‬

‫‪62‬‬
‫ﻛﺮده ﺑﺎ ﺧﻮد)‪(2‬روﺑﺮو ﺗﺎ ﻣﺎه ﻣﻦ آﻳﻨﻪ را‬
‫دﺷﻤﻦ دﻳﺮﻳﻨﻪ داﻧﺪ ﻋﺎﺷﻖ دﻳﺮﻳﻨﻪ را‬
‫ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ در دل دارد از روﻳﺶ ﻛﻨﻮن‬
‫)‪(3‬‬
‫داده ز ﻧﮕﺎر ﺧﻄﺶ آﻳﻨﻪ را‬ ‫ﺧﻮش ﺻﻔﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺮ ﺧﻴﺎل او ﻣﺒﺎدا راه ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﭘﺮ ﭼﺮاغ داغ ﻛﺮدم ﭘﺸﺖ وروي ﺳﻴﻨﻪ را‬
‫آﺳﻤﺎن ز اﺧﺘﺮ ﻛﻨﺪ دﻧﺪان ﻧﻤﺎﺋﻲ ﺑﺮﻃﺮف‬
‫را‬ ‫ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ‬ ‫ﺧﺮﻗﺔ‬ ‫ﻛﺰﻳﺨﻬﺎي‬ ‫ﺑﻨﮕﺮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪش ﻫﺮ روز ﺷﻨﺒﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﻜﺴﺎن)‪(4‬ﻣﻲ ﺷﻤﺎرد ﺷﻨﺒﻪ وآدﻳﻨﻪ را‬

‫)‪ (1‬ﭼﻪ ﺑﺎك‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 22‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 22‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺻﻔﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 22‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻫﺮ ﻳﻜﺴﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 23‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٤٨‬‬
‫‪63‬‬
‫ﺧﺠﻞ ﻛﺮدم ز ﭼﺸﻢ)‪(1‬ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎر اﺑﺮ ﺑﻬﺎرﻳﺮا‬
‫دارﻳﺮا‬ ‫داغ‬ ‫ﻃﺮز‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ﺗﺮاز‬ ‫ﺗﺎزه‬ ‫ﻧﻤﻮدم‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﻜﻮﻳﺶ روي ﺧﻮد ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻮن ﺑﺮﺧﺎك ﻣﻲ ﻧﺎﻟﻢ‬
‫ﻛﻨﻮن ﺑﺎﻳﺪ ز ﻣﻦ آﻣﻮﺧﺖ ﻃﺮز ﺧﺎﻛﺴﺎرﻳﺮا‬
‫ﺑﺴﺎن زﺧﻢ ﮔﻞ ﺷﺪ ﺗﺎزه داغ ﺣﺴﺮﺗﻢ از رﺷﻚ‬
‫ﭼﻮ دﻳﺪم داغ ﺑﺮ دل ﻻﻟﻬﺎي ﻛﻮﻫﺴﺎرﻳﺮا‬
‫ﮔﺮ زﻫﺮه داري ﺑﺰﻳﺰ ﺗﻴﻎ اﺑﺮوﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮو‬
‫ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﻴﻨﻲ دﻻ ﺗﺎ زﺧﻢ ﻛﺎرﻳﺮا‬
‫ﻧﺪارد ﻳﻚ ﻧﻔﺲ روح اﻻﻣﻴﻦ آرام ﺑﻲ روﻳﺶ‬
‫ﺑﻴﻘﺮارﻳﺮا‬ ‫دارد‬ ‫ﺗﻌﻠﻴﻢ‬ ‫او‬ ‫زﻟﻒ‬ ‫از‬ ‫ﻣﮕﺮ‬
‫‪64‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻛﻨﺪ ان ﻟﻌﺒﺖ ﭼﻴﻦ را‬ ‫ﻛﺮدﺳﺖ دﻟﻢ ﺗﻔﺮﻗﻪ ﭼﻮن ﺷﻚ وﻳﻘﻴﻦ را‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮ ﺟﻪ آب ﺧﻀﺮان ﭼﻴﻦ ﺟﺒﻴﻦ را‬ ‫ﭼﻮن ﻧﺴﺒﺖ زﻫﺮﺳﺖ ﺑﻴﺎ زﻫﺮ ﭼﻮ ﺳﻨﺠﻨﺪ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﺮدﺳﺖ ﻣﻄﻼ ﻫﻤﻪ روي زﻣﻴﻦ را‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ رخ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ زر ﻛﺮد وز ﻋﻜﺴﺶ‬
‫ﻛﺮدﺳﺖ وﻃﻦ ز آن ﻣﻪ ﻣﻦ ﺧﺎﻧﻪ زﻳﻦ را‬ ‫وﻳﺮان ﭼﻮ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺘﻪ ز ﺳﻴﻼب ﺳﺮ ﺷﻜﻢ‬
‫از ﻧﻮر ﺻﻔﺎ داده ام اﻳﻦ ﺷﺎه ﻧﺸﻴﻦ را‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﻧﻬﺪ ﭘﺎي ﺑﭽﺸﻤﻢ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﺪ آن اﺧﺘﺮ ﺗﺎﺑﻨﺪه ﺑﻤﺎﻫﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺑﭽﺸﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 23‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮﺧﺎل ﻣﻴﻤﺎﻟﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 23‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﮔﺮد ز ﻋﻜﺴﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 23‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٤٩‬‬
‫اﻳﻨﺴﺖ اﺛﺮ ﻋﺎﺷﻘﻲ روح اﻣﻴﻦ را‬

‫‪65‬‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺷﺎم زﻟﻒ ﺗﻮ روز ﺳﻴﺎه را‬ ‫ﺻﺒﺢ وﺻﺎل ﮔﺸﺘﻪ رﺧﺖ ﻣﻬﺮ وﻣﺎه را‬
‫ﻫﻨﺪو ﺑﺨﻮاب رﻓﺘﻪ وﻛﻢ ﻛﺮده راه را‬ ‫ﺑﺎﻻ ﻓﺘﺎده ﺧﺎل ز اﺑﺮوي دﻟﻜﺸﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﻴﻢ ﺑﻨﺪه ﺧﺴﺮو ﺟﺎدو ﺳﭙﺎه را‬ ‫ﭼﻤﺸﺖ ز ﺳﺤﺮ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ آﻓﺎق را ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻮﻗﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﺎه را‬ ‫ﺑﻴﻨﺪ ﭼﻮ ﭼﺎه ﻏﺒﻐﺐ ﺗﻮ آرزو ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺷﻜﺴﺖ دﺳﺖ ﺗﻮ ﻃﺮف ﻛﻼه را‬ ‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻣﺎه ﺑﻔﻜﺮ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﮔﺮ ﺳﺮو ﻫﻢ ﺑﻜﺎم دل ﺧﻮﻳﺶ آه را‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﺳﻴﺎه ﺗﺮ ﺷﻮد از ﺧﺎل وزﻟﻒ ﺗﻮ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺎه را‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺮده ﻣﻮﮔﻞ‬ ‫ﻧﻈﺎره ام ﻧﭽﻴﺪ ﮔﻞ از ﺑﺎغ روي ﺗﻮ‬
‫ان ﺳﺮو ﮔﻞ ﺷﻤﺎﻳﻞ ﺑﺴﺘﺎن ﭘﻨﺎه را‬ ‫اي ﺑﺎﻏﺒﺎن ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﻤﺎ ﺳﺎﻳﻪ اﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﺗﺎﻛﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﺟﺮم وﮔﻨﺎه)‪(1‬را‬ ‫ﺷﺮﻣﻨﺪه ام ز ﻛﺎﺗﺐ اﻋﻤﺎل ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺟﺎه ﺑﺮت ﭼﺎه ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫در ﭼﺎه ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ از ﺟﺎه را‬

‫‪66‬‬
‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ دل ﻟﺬت ﺧﺪ ﻧﮓ ﺗﺮا‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ از ﺧﺪاي ﭼﻨﮓ ﺗﺮا‬
‫ز ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﭼﻮ ﻳﺎﻗﻮت دﻳﺪ رﻧﮓ ﺗﺮ‬ ‫ﭼﻜﻴﺪ رﻧﮓ ز روﻳﺶ ﭼﻮ ﺷﺒﻨﻢ از رخ ﮔﻞ‬
‫ﻛﻪ اﻓﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ ز آن دﻫﺎن ﺗﻨﮓ ﺗﺮا‬ ‫ﭼﻮ)‪(2‬ﺗﻨﺪ وﺗﻠﺦ ﺳﺨﻦ ﻣﻴﻜﻨﻲ وﻣﻲ ﺗﺮﺳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎب آورد اﻳﻦ ﺧﺸﻢ ﭼﻮن ﭘﻠﻨﮓ ﺗﺮا‬ ‫ز ﻛﻮه ﺧﺸﻢ ﻓﺮود آﮔﻪ ﺷﻴﺮ ﭼﺮخ رﻣﻴﺪ‬
‫ﺑﮕﻮر ﺗﺎ ﻧﺮود ﺑﻲ رﻓﻴﻖ روح اﻣﻴﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺮم ﮔﻨﺎه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 23‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﻮ ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 23‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٥٠‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﺴﺖ ﺑﭙﻬﻠﻮي ﺧﻮد ﺧﺪﻧﮓ ﺗﺮا‬

‫‪67‬‬
‫اي ﻛﻪ از ﻟﻮح دﻟﺖ ﭘﺎك ﺷﺪ ﻛﻴﻨﺔ ﻣﺎ‬
‫ﺷﺪه آﺋﻴﻨﻪ ﺗﻮ ﺻﺎف ﭼﻮ آﻳﻨﺔ ﻣﺎ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺎ ﭼﻮ ﺑﻮد آﺋﻴﻨﻪ ات ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺻﺎﻓﺘﺮ ﮔﺸﺘﻪ ز آﻳﻨﻪ ﺑﺴﻲ ﺳﻴﻨﺔ ﻣﺎ‬
‫در ﺗﻪ ﺧﺎك ﻛﻨﺪ ﺣﻘﻪ ﭘﺮ ﮔﻮﻫﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫آﮔﻬﻲ ﻳﺎﺑﺪ اﮔﺮ ﭼﺮخ ز ﮔﻨﺠﻴﻨﺔ ﻣﺎ‬
‫دﺳﺖ ﻣﺎ ﻛﻮﺗﻪ از اﺑﺮﻳﺸﻢ ﻋﺸﺮت ﮔﺸﺘﻪ‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺎل ﺑﻮد ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺸﻤﻴﻨﺔ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﺎده ﻛﺸﺎ ﻧﺮا ﭘﺲ ازﻳﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﻃﺮز‬
‫ﻣﺎ‬ ‫دوﺷﻴﻨﺔ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫آراﺳﺘﻦ‬ ‫ﻃﺮز‬
‫ﻧﻮدﻫﻢ)‪(1‬ﺧﻂ ﻏﻼﻣﻲ ﺑﻮي اي روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺋﻲ ﺑﻨﺪه دﻳﺮﻳﻨﺔ ﻣﺎ‬

‫‪68‬‬
‫ﻓﺮﺑﻪ ﻛﻨﻢ از ﺧﻮن دل اﻳﻦ ﺟﺎن ﺷﻮق آﻣﻴﺰ را‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﻛﻨﻢ ﻋﺸﻖ ﺑﻼ اﻧﮕﻴﺰ را‬
‫ﺑﺎ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن او دارد ﭼﻮ راه ﻧﺴﺒﺘﻲ‬
‫رﻓﺘﻢ ﺑﺮوﻳﺶ دﻣﺒﺪم ﺑﻴﻨﻢ ﭼﻮ ﺗﻴﻎ ﺗﻴﺰ را‬

‫)‪ (1‬ﺑﺪﻫﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 24‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪١٥١‬‬
‫آﻳﺪ ﺑﺮﻧﮓ دﻳﮕﺮم ﻫﺮ ﺷﺎخ وﺑﺮ ﮔﻲ در ﻧﻈﺮ‬
‫آن ﮔﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﮕﺮ ﻛﺮدﺳﺖ رﻧﮓ آﻣﻴﺰ را‬
‫روﺳﻮي ﺷﻴﺮﻳﻦ ﭼﻮن ﻛﻨﺪ آﻳﺪ ز ﮔﻠﮕﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻪ ﺧﺴﺮو ﻣﻴﺰﻧﺪ ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻣﻬﻤﻴﺰ را‬
‫آن ﻳﺎر ﺗﺒﺮ ﻳﺰي ﻣﺮا ﮔﺮداﻧﺪه ﭼﻮن ﻣﻔﺘﻮن ﺧﻮد‬
‫داﻧﻢ ﺻﻔﺎﻫﺎن دﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺒﺮﻳﺰ را‬

‫‪69‬‬
‫ﺑﺴﺴﺖ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﺣﺸﺮ ﻋﺬر ﺧﻮاه ﻣﺮا‬ ‫ﺑﻮد ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺪ ﻛﻮه اﮔﺮ ﮔﻨﺎه ﻣﺮا‬
‫ﻧﻜﺮد ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﺻﺪ ﺷﻜﺮ رو ﺳﻴﺎه ﻣﺮا‬ ‫ﻫﺰار رﻧﮓ ﺑﺮ آورد ﻋﺸﻖ ﻫﺮ ﻧﻔﺴﻢ‬
‫ﺷﻮد ﭼﻮ ﺧﺎل ﺑﻠﻨﺪ اﺧﺘﺮت ﭘﻨﺎه ﻣﺮا‬ ‫زﮔﺮدش ﻣﻪ وﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻴﭻ ﻧﺎﻟﻢ)‪ (1‬ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ آﻓﺖ دﻳﻦ ودل آن ﺳﭙﺎه ﻣﺮا‬ ‫ﺳﭙﺎه ﺧﻂ ﺗﺮا از ﺧﺪا ﻃﻠﺐ ﻛﺮدم‬
‫ﻓﻜﻨﺪه ﺧﺎل زﻧﺨﺪان ﺗﻮ ﺑﭽﺎه ﻣﺮا‬ ‫ﻧﻬﺎده زﻟﻒ ﺗﻮ ﻃﻮﻗﻲ ﻋﺠﺐ ﺑﻜﺮدن دل‬
‫دﻫﺪ ﻛﻪ ﺟﺎي در آن ﺳﺎﻳﺔ ﻛﻼه ﻣﺮا‬ ‫زﻣﺎه ﺗﺮﻛﻲ وﺗﺮﻛﻴﺶ ز آﻓﺘﺎب ﺑﻮد‬
‫ﺑﻜﻮي ﮔﺮم ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﺒﺎﮔﺎن ﻣﻪ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ آﺗﺶ ﺑﻴﻚ ﻧﮕﺎه ﻣﺮا‬
‫‪70‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ ﺳﻮزي در آﺗﺶ ﺧﺴﺘﻪ ﺣﺎﻟﻲ)‪(2‬ﭼﻨﺪرا‬
‫رﺣﻢ ﻛﻦ ﭼﻮن ﻣﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫ﺧﻮش ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﺳﮕﻬﺎي ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎﻛﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 24‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﺎﻧﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 24‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٥٢‬‬
‫ﻛﺮده اﻳﻢ ﭘﺮ ﻣﻐﺰ ﻋﺸﻘﺖ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫ﻛﻪ ﺑﭽﺸﻢ واﺑﺮوﻳﺶ ﮔﻮﻳﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺨﺎل‬
‫ﺧﻮب ﻣﻲ ﻓﻬﻤﻢ زﺑﺎن ﺑﻲ زﺑﺎﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫ﺗﻴﻎ ﻧﺎز ﻣﻬﻮﺷﺎﻧﺮا ﺳﻴﻨﻪ ام ﺷﺪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه‬
‫ﺷﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﺑﺮو ﻛﻤﺎﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫ﻣﻲ زﻧﻢ ﺑﺎ ﮔﻠﺮﺧﺎن ﺣﺮف دﻫﺎن ﺗﻨﮓ ﻳﺎر‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﻢ دل ﭘﺮ ز ﺧﻮن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﺎﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻏﻤﺰه وﻧﺎزت ﺑﻤﻦ‬ ‫ﻛﻴﻨﻪ ﻣﻲ ورزﻧﺪ داﻧﻢ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺳﺎزد ﺧﺪا ﻧﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫ﮔﻞ ﻛﺴﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﺮ ﮔﺰ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻦ ﻧﺪاد‬
‫ﻣﻴﺒﺮم زﻳﻦ ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﺮگ ﺧﺰاﻧﻲ ﭼﻨﺪ را‬
‫‪71‬‬
‫ﭘﺮﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﮔﺸﺘﻪ در ﻫﺠﺮ ﺗﻮ داﻣﺎﻧﻬﺎ‬ ‫اي ﭼﺎك زدﺳﺖ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎ‬
‫دﻳﺪﻳﻢ ﺑﻌﻬﺪ ﺗﻮ ﺑﻴﻤﺎري درﻣﺎ ﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻟﺒﺖ داﻧﺪ درﻣﺎن ﻫﻤﻪ دردي‬
‫ﺑﺸﻜﺴﺖ ﺑﻌﻬﺪ ﺗﻮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﻫﺮ ﺷﻴﺸﻪ ﻛﻪ ﭘﺮ ﻣﻲ ﺑﻮد در ﻋﻬﺪ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺧﺎك ﺑﺴﺮ رﻳﺰﻧﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﮔﻠﺰار رﺧﺖ ﭼﻮن ﮔﺸﺖ ﺷﺎداب روا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﻮ ﺧﻀﺮ دو دﻫﺮ زه داﻳﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﻋﻤﺮ اﺑﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮﻫﻮن ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺖ‬
‫از ﻛﻔﺮ ﺑﻮد اﻛﻨﻮن رﻧﮕﻴﻨﻲ اﻳﻤﺎﻧﻬﺎ‬ ‫از ﻃﺮه ﺗﻮ ﺗﺎري زاﻫﺪ ﺑﻤﻴﺎﻧﺶ ﺑﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﮔﺸﺖ اﻣﻴﺪت را ﺷﺎداب ﺗﻮاﻧﻲ دﻳﺪ‬
‫اي روح اﻣﻴﻦ ﺑﻔﺸﺎن ز اﺑﺮ)‪(2‬ﻣﮋه ﺑﺎراﻧﻬﺎ‬

‫)‪ (1‬داﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 24‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬روح اﻻﻣﻴﻦ ز اﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٥٣‬‬
‫‪72‬‬
‫را‬ ‫وﻓﺎﺋﻲ‬ ‫ﺑﻲ‬ ‫آﻓﺮﻳﺪﺳﺖ‬ ‫آﻧﻜﻪ ﺟﺎن داده دﻟﺮﺑﺎﺋﻲ را‬
‫ﻛﺮده ﻧﻮ دﻋﻮي ﺧﺪاﺋﻲ را‬ ‫ﻧﮕﻪ ﻛﺮم ﻣﺮده زﻧﺪه ﻛﻨﺶ‬
‫ﺑﻲ ﺑﻬﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﻣﻴﺎﺋﻲ را‬ ‫ﻃﺮه اش ﺗﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد‬
‫ﭘﻴﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﻮد ﻧﻤﺎﺋﻲ را‬ ‫ﻳﺎد از اﺑﺮوي او ﮔﺮﻓﺘﻪ)‪(1‬ﻫﻼل‬
‫دﺷﻤﻦ ﺟﺎن ﺑﻮد رﻫﺎﺋﻲ را‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ در دام زﻟﻒ او اﻓﺘﺎد‬
‫از ﺧﻄﺶ ﺧﻀﺮ رﻫﻨﻤﺎﺋﻲ را‬ ‫ﺳﻮي آﺑﺤﻴﺎت ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﻲ وﺑﺪ اداﺋﻲ را‬ ‫ﺑﺮده ﺑﺮ ﻃﺎق آﺳﻤﺎن ﻧﺎزش‬
‫ﮔﻮش او ﺣﺮف آﺷﻨﺎﺋﻲ را‬ ‫ﺑﺪه ﻧﺪاده ﺑﺨﻮﻳﺸﺘﻦ ﻫﺮ ﮔﺰ‬
‫)‪(2‬‬
‫را‬ ‫ﻧﺎرواﺋﻲ‬ ‫ﻧﻜﺮد‬ ‫ﭼﺘﻮا‬ ‫ﻛﺲ وﻓﺎ را ﻧﻤﻴﺨﺮد ﺑﺠﻮي‬
‫دﻳﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺮا ودرﻳﺪ‬
‫را‬ ‫وﭘﺎرﺳﺎﺋﻲ‬ ‫زﻫﺪ‬ ‫ﺟﺎﻣﺔ‬

‫‪73‬‬
‫داري ﻫﻮس دﻳﺪن اﮔﺮ ﺟﻠﻮة ﺟﺎﻧﺮا‬ ‫در رﻗﺺ ﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪ (3‬ﻗﺎﻣﺖ آن ﺳﺮو رواﻧﺮا‬
‫ﺧﻂ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻧﻮروز ﻛﻨﺪ ﻓﺼﻞ ﺧﺰاﻧﺮا‬ ‫ﭘﮋ ﻣﺮده ﮔﻴﺎه دﻟﻢ از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ دارد‬
‫وا ﻛﺮده ﺑﺠﺎي ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ دﻫﺎﻧﺮا‬ ‫از ﺣﻴﺮت ﺳﺮﺷﺎر ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺗﻮ ﻏﻨﭽﻪ‬
‫ﻃﺮح ﻧﻮي اﻧﺪاﺧﺖ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺟﻬﺎﻧﺮا‬ ‫ﺑﺮ ﺳﻨﺒﻞ ﺧﻂ ﺗﻮ ﻛﻨﻮن)‪(4‬ﮔﻞ ﺷﺪه ﺑﻠﺒﻞ‬

‫)‪ (1‬اﺑﺮوي ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻪ ﺗﻮان ﻛﺮد۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺧﻂ ﻛﻨﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٥٤‬‬
‫ﻧﺒﻮد ﻋﺠﺒﻲ روح اﻣﻴﻦ اﺑﺮوي دﻟﺒﺮ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ)‪(1‬ﻛﻨﺪ ﻏﺮة ﻣﺎه رﻣﻀﺎن را‬

‫‪74‬‬
‫ﺧﺰان ﮔﺮﻓﺘﻪ در آﻏﻮش ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻣﺮا‬ ‫ﻏﺒﺎر ﺧﻂ ﺷﺪه زﻳﻮر ﻋﺬار ﻳﺎر ﻣﺮا‬
‫ﺻﺒﺎ ﺑﻜﻮي ﺗﻮ آرد ﻣﮕﺮ ﻏﺒﺎر ﻣﺮا‬ ‫زﺑﺲ ﺑﺴﻨﮓ)‪(2‬زدم رﻓﺖ ﭘﺎي ﻣﻦ از دﺳﺖ‬
‫ﻫﻮس ﺑﺒﺎد ﻓﻨﺎ داد اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺮا‬ ‫ﻧﻬﺎد ﭘﺎ ﭼﻮ ﺧﻴﺎﻟﺖ ﺑﺪﻳﺪه ﺑﻮﺳﻴﺪم‬
‫ﻛﻨﺪ ﭘﺮ از ﮔﻬﺮ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻛﻨﺎر ﻣﺮا‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻨﺎزم)‪(3‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺳﺤﺎب دﻳﺪ ﭼﻮ اﻳﻦ ﭼﺸﻢ ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎر ﻣﺮا‬ ‫ﻛﺸﻴﺪ آﺗﺶ ﺑﺮﻗﺶ زﺑﺎﻧﻪ از ﺳﻴﻨﻪ‬
‫زرﺷﻚ ﺳﻴﻨﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻮد ﻣﺠﺮوح‬
‫)‪(4‬‬
‫ار ﺟﮕﺮ ﮔﺮم داﻏﺪار ﻣﺮا‬ ‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‬

‫‪75‬‬
‫ﻣﻲ زﻧﺪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ زﺧﻤﻲ ﺑﺮ ﺟﮕﺮ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺮا‬
‫ﻣﺮا‬ ‫درﻣﺎن‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﻣﻴﻔﺰاﻳﺪ‬ ‫دردﻣﻨﺪي‬
‫ﺳﺮﻣﻪ ﺣﻴﺮت ﺑﭽﺸﻢ دل ﻛﺸﻴﺪه ﺧﺎل او‬
‫ﻛﺎ ﻛﻠﺶ ﻛﺮدﺳﺖ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺎد ﺳﺮ ﮔﺮدان ﻣﺮا‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ زﺧﻢ ﻧﻮي ﺗﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺮﻫﻢ ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫ﻛﺮده ﺣﻴﺮان ﺗﻴﻎ ﺑﺎزﻳﻬﺎي آن ﻣﮋﮔﺎن ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬ﻋﻴﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﻪ ﺳﻨﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻧﻨﺎزم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 25‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 26‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٥٥‬‬
‫ﺣﻴﺮت آﺑﺎدي ﺷﺪه در ﻋﻬﺪ ﺣﺴﻦ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻛﺲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻌﺪ اﻳﻦ ﺣﻴﺮان ﻣﺮا‬
‫اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎن ﺧﻨﺪﻫﺎ ﺑﺮ ﮔﺮﻳﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫دﻳﺪه در روز ﻓﺮاق ﮔﻠﺮﺧﺎن ﮔﻮﻳﺎن ﻣﺮا‬
‫ﮔﺮﭼﻪ اي روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮد ﺳﺎده ﻟﻮﺣﻲ ﺳﺎده ﻟﻮح‬
‫ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺨﻬﺎي ﺧﺮﻗﻪ ات دﻧﺪان ﻣﺮا‬

‫‪76‬‬
‫رﺳﺎﻧﻢ ﮔﺮ ﺑﺨﺎك آﺳﺘﺎن او ﺳﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ از ﺗﻔﺎﺧﺮ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﻢ اﻓﺴﺮ ﺧﻮد را‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﻣﻦ ﺷﻮد از ﺗﻴﻎ ﻧﺎز او اﮔﺮرﺣﻤﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ ﺑﺮ ﻋﺸﻘﺒﺎزان ﺟﻮﻫﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﭼﻮ ﻣﺎﻫﻲ ﻣﺎه را در آب ﺧﻮاﻫﺪ ﻏﻮﻃﻬﺎ دادن‬
‫ﮔﺬارم ﮔﺮ ﺑﺤﺎل ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﭼﺸﻢ ﺗﺮﺧﻮد را‬
‫اﮔﺮ آن ﻏﻨﭽﻪ ﻟﺐ را در ﭼﻤﻦ ﮔﻞ ﻳﻜﻨﻈﺮ ﺑﻴﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﺪد در زﻣﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻨﭽﻪ دﻓﺘﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﺷﻮد ﮔﺮ ﺳﺮو ﻗﺪش ﺳﺎﻳﻪ اﻓﮕﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻃﻮﺑﻲ‬
‫ﺑﺮﻳﺰد در زﻣﺎن در ﭘﺎي او ﺑﺮگ وﺑﺮ ﺧﻮد را‬
‫اﮔﺮ آن آﺗﺸﻴﻦ رﺧﺴﺎر را ﮔﻞ در ﭼﻤﻦ ﺑﻴﻨﺪ‬
‫ﺑﺼﺪ ﻣﻨﺖ ﺑﺨﺎك ﭘﺎي او رﻳﺰد رز ﺧﻮد را‬

‫)‪ (1‬زﺧﻤﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 26‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪١٥٦‬‬
‫ﻧﺪﻳﺪم ﻫﻤﭽﻮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﺒﻪ ﻛﺎري‬
‫ﺑﺨﺎك ﺗﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﻮﻫﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﻧﺸﺪ در ﻋﺸﻖ او ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻳﻜﺪم‬
‫درﻳﻦ وادي ﻣﻜﺮر آزﻣﻮدم اﺧﺘﺮ ﺧﻮد را‬

‫‪77‬‬
‫ﺑﻜﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺮاﺑﺮوﻳﺶ ﭼﻮ ﺑﻴﻨﺪ آﺳﻤﺎن ﺣﺴﻦ را‬
‫ﺑﺨﺎك ﭘﺎﻳﺶ اﻧﺪازد ﻫﻤﺎﻧﺪم ﺗﺎج زرﻳﻦ را‬
‫ﻛﻨﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻌﺒﻪ زﻳﻦ زﻳﺎرﺗﮕﺎه ﻣﺮدم ﺷﺪ‬
‫ز ﺧﻮد ﺗﺎ دﻟﺒﺮم ﺑﺴﺘﺴﺖ اﻣﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪ زﻳﻦ را‬
‫ﺑﺮوي ﻣﺎه ﻣﻦ ﻣﻲ ﺑﻮد او را ذرة ﻧﺴﺒﺖ‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ رخ داﺷﺘﻲ ان ﺧﺎل ﻣﺴﻜﻴﻦ را‬
‫ﻣﺮا در ﻛﻌﺒﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﻴﻨﻲ‬
‫دﻋﺎي ﺟﺎن درازي ﻣﻴﻜﻨﻢ آن ﺷﻮخ ﺑﻴﺪﻳﻦ را‬
‫ﭘﺮ از زر ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ دﺳﺖ اﻣﻴﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﻨﺪ‬
‫ﺑﮕﻴﺮدﮔﺮ دﻣﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ آن ﺳﺎق)‪ (1‬ﺳﻴﻤﻴﻦ را‬

‫‪78‬‬
‫ز ﺳﺎﻏﺮ ﺟﻮي اي ﻫﻤﺪم دم ﻛﺮم ﻣﺴﻴﺤﺎ را‬
‫ﺧﻀﺮ ﮔﺮدد دوﭼﺎرت روﺑﺮو ﻛﺮدي ﭼﻮ ﻣﻴﻨﺎ را‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ رازﻫﺎي ﺳﻴﻨﻪ اش ﭼﻮن آب وآﻳﻨﻪ‬

‫)‪ (1‬آﻧﺴﺎق‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 26‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٥٧‬‬
‫ﺑﺸﻮﻳﺪ ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﻛﺮم ﻣﻦ ﮔﺮ روي ﺻﺤﺮا را‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﺣﺴﺎب ﺳﻮد اﻳﻦ ﺳﻮدا ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‬
‫ﺑﮕﻴﺮد ﮔﺮ ﺑﻬﺎي ﻣﺸﻚ ﺧﺎل از ﻣﻦ ﺳﻮﻳﺪا را‬
‫ﻛﻨﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ را ﺟﻨﺒﺶ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ ﺳﺎﻛﻦ‬
‫ﺑﺠﻨﺒﺶ آورد ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻛﻮه ﭘﺎي ﺑﺮ ﺟﺎ را‬
‫ﺑﻴﺎد ﺧﻂ وﺧﺎﻟﺶ در ﺳﻴﺎﻫﻲ ﺧﻮرده ﺻﺪ ﻏﻮﻃﻪ‬
‫ﻧﭙﺨﺘﻪ ﻛﺲ ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ زﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﻮدا را‬

‫‪79‬‬
‫ﺧﺎك روﺑﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪﭘﺴﺘﺎن ﺗﺮا‬ ‫اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎن ﻫﺴﺖ ﻣﻴﺮاﺑﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺗﺮا‬
‫ﺑﺮگ ﺧﺸﻜﻲ)‪(1‬ارﻏﻮان ﺑﺎﺷﺪﮔﻠﺴﺘﺎن ﺗﺮا‬ ‫زﻳﻦ ﺣﺴﺎب ﺳﺒﺰه وﮔﻠﻬﺎي اﻧﺮا ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﮔﻞ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﺮده ﺗﺎ ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺗﺮا‬ ‫دﻣﺒﺪم ﭼﺎك ﻧﻮي ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﺰﻧﺪ‬
‫آﺷﻨﺎ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﮕﺮدﻳﺪﺳﺖ داﻣﺎن ﺗﺮا‬ ‫ﻛﻲ رﺳﺪ دﺳﺘﻢ ﺑﺪاﻣﺎﻧﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ آﻓﺘﺎب‬
‫ﭘﺮﺳﻢ از رﻳﮓ روان راه ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺗﺮا‬ ‫ﺻﺪ ﺻﺒﺎ ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ وﺻﺪ ﺧﻀﺮره ﮔﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﺑﻌﺪ از آن ﻫﺮﮔﺰ ﻛﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﺑﺮ ﺳﺮ زﻧﺪ‬
‫دﻳﺪ ﺗﺎ روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻠﻬﺎي ﺑﺴﺘﺎن ﺗﺮا‬

‫‪80‬‬
‫را‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫زﻳﺎده‬ ‫ﺷﻮق‬
‫را‬ ‫ﻣﺎﻫﺘﺎب‬ ‫ﭘﺮده‬ ‫ﻣﻴﺪرد‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﭘﻨﺠﺔ‬
‫)‪(2‬‬
‫دوﺧﺖ ﺑﺮﺷﺘﻪ ادب ﭼﺸﻢ ﻣﺮاﺣﻴﺎي ﻣﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺧﺸﻚ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 27‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺮاﺣﻴﺎي وﻣﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 27‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٥٨‬‬
‫ﺷﻮق ﻛﻨﺪ زﻳﺎد ﺗﺮﻛﺶ ﻣﻜﺶ ﺣﺠﺎب را‬
‫اﻟﻔﺖ وﺧﻮاب دﻳﺪه)‪(1‬ام دﺳﺖ ﺑﻬﻢ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ‬
‫ﻛﺮده ﭼﻮ ﻧﺎم ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﻗﺎﺻﺪ ﻣﺮگ ﺧﻮاب را‬
‫ﮔﻞ ز ﭼﻪ روي ﻣﻴﻜﻨﺪ دﻋﻮي ﻧﺴﺒﺖ رﺧﺶ‬
‫داده زدﺳﺖ ﺧﻮد ﭼﺮا ﻗﺎﻋﺪه ﺣﺴﺎب را‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻋﺠﺐ اﮔﺮ ﺷﺪه ﺧﺎل اﺳﻴﺮ ﺧﻂ ﺗﻮ‬
‫ﺑﻨﺪ ﺑﭙﺎي ﻣﻲ ﻧﻬﺪ ﻣﻮج ﺧﻂ ﺗﻮ آب را‬
‫ﻳﺎر ﭼﻮ ﻛﺮد ﺗﻨﺪﻳﻲ ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺨﻮﻳﺸﺘﻦ ﻣﺰن‬
‫اي دل اﮔﺮ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻟﻄﻒ ﺷﻤﺮ ﻋﺘﺎب را‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻋﺸﻖ ﺷﺪ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻬﺸﺖ ازوﻳﺴﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻓﺪاي ﻋﺸﻖ او روح اﻣﻴﻦ ﺛﻮاب را‬
‫‪81‬‬
‫ﺧﺒﺮ دﻫﻴﺪ زﺗﺎب ﻣﻦ آﻓﺘﺎب ﻣﺮا‬ ‫ﮔﺸﻮد ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﻓﺰود ﺗﺎب ﻣﺮا‬
‫ﻓﮕﻨﺪ از ﻧﮕﻬﻲ ﭘﺮده ﺣﺠﺎب ﻣﺮا‬ ‫ﺑﻴﻚ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻣﺮا ﻛﺮد ﻧﺎز او ﺷﻬﺮي‬
‫ﺷﺒﻲ دوﭼﺎر ﻣﮕﺮ ﮔﺸﺘﻪ آﻓﺘﺎب ﻣﺮا‬ ‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ روز ﻣﻴﮕﺰارد ﻣﻪ‬
‫ﺑﻨﻔﺸﻪ وار ﻓﺰون ﮔﺸﺖ ﭘﻴﭻ وﺗﺎب ﻣﺮا‬ ‫ز ﭘﻴﭻ وﺗﺎب ﭼﻮ ﺑﺮداﺷﺖ دﺳﺖ ﺳﻨﺒﻞ او‬
‫ﺑﻄﺒﻊ ﻧﺎزش روح اﻻﻣﻴﻦ روا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ز ﺷﻌﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﭼﻮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮا‬
‫‪82‬‬
‫آﺗﺶ ﻓﮕﻨﺪه ﺧﻂ ﺗﻮ در ﺟﺎن آﻓﺘﺎب‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﻣﺎه ﻛﺮد روان ﻃﺮه ﺗﻮ آب‬

‫)‪ (1‬اﻟﻔﺖ ﺧﻮاب ودﻳﺪه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‪ ،‬ص ‪ 27‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪١٥٩‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻮاد ﺷﻤﻊ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﻣﺎﻫﺘﺎب‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ذره ﺑﻮد از ﻣﻬﺮ روي ﺗﻮ‬
‫اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻛﻪ ﻛﺮده ﺧﺪاوﻧﺪش اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﺑﻴﺘﻴﺴﺖ در ﺳﻔﻴﻨﺔ روي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫در ﺣﻴﺮﺗﻢ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻢ ازو ﻣﺎﻧﺪ ﭼﻮن ﻧﻘﺎب‬ ‫آﺗﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺸﺘﻪ ز روﻳﺘﻮ ﺗﺎ ﺑﭽﺮخ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﭼﻮ ﺟﻤﺎل ﺗﺮا ﺣﺠﺎب‬ ‫ﺑﺮﻗﻊ ﺑﮕﻮ ﺑﺮاي ﭼﻪ ﺑﺮرخ ﻓﻜﻨﺪه‬
‫در وﺻﻒ او ﻧﻮﺷﺘﻪ دﻟﻢ ﻟﻴﻚ ﺻﺪ ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ ز ﻧﻘﻄﻪ اﻳﺴﺖ اﮔﺮﭼﻪ دﻫﺎن ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻃﺮه ﺗﻮ در آﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﭻ وﺗﺎب‬ ‫رﻳﺰد ﺑﺨﺎك ﻫﺮ ﻧﻔﺴﻲ ﺻﺪ ﻫﺰار دل‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻋﺸﺎق دﻳﮕﺮﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن دل ﺗﻤﺎم ﺳﻮﺧﺖ ﻧﮕﻮ ﻳﻨﺪ)‪(1‬ﺷﺪ ﻛﺘﺎب‬

‫‪83‬‬
‫دﻻ ﻫﻢ ﮔﺮﻳﻪ ﺷﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﻊ ﻣﺠﻠﺲ ﭼﺸﻢ ﺗﺮ اﻣﺸﺐ‬
‫ز ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺮا ﻛﺮدم ﺧﺒﺮ اﻣﺸﺐ‬
‫ﻛﻨﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻠﺒﻦ ﺑﺮ ﭼﻤﻦ ﻫﺮدم ﮔﻞ اﻓﺴﺎﻧﻲ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﻣﺸﺐ‬ ‫اﮔﺮ آن ﺷﻤﻊ آﺗﺸﺒﺎر را ﮔﻴﺮم ﺑﺒﺮ‬
‫ﺑﻮد ﻳﺎرب ﻛﻪ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ ﻛﻨﺪ ﻳﻜﺪم ﭼﺮاﻏﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﮕﺮدد دﺳﺖ ﭘﺮ داﻏﻢ ﺑﮕﺮد آن ﻛﻤﺮ اﻣﺸﺐ‬
‫ﻓﺘﺎده ﮔﺮﭼﻪ آن آﺗﺶ ز ﺑﺰﻣﻢ دورﺗﺮ ﻟﻴﻜﻦ‬
‫ز ﺷﺒﻬﺎي دﮔﺮ ﺳﻮزد دﻟﻢ را ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻣﺸﺐ‬
‫ﺳﻮز ﺳﻴﻨﻪ ام ﺗﺎر ﻧﻈﺮ ﮔﺸﺘﺴﺖ آﺗﺸﺒﺎز‬
‫ﻧﺪاﻧﻢ ز آن ﺑﺮوي ﻳﺎر ﺧﻮد ﻛﺮدن ﻧﻈﺮ اﻣﺸﺐ‬

‫)‪ (1‬ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 27‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 28‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٦٠‬‬
‫ز ﺳﻴﻼب ﺳﺮ ﺷﻜﻢ ﺷﻤﻊ روي ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺴﺖ‬
‫ﺷﻮد ﭼﺸﻤﻢ اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ از ﮔﺮﻳﻪ ﺗﺮ اﻣﺸﺐ‬

‫‪84‬‬
‫ﺗﺎﺑﻜﻲ ﺑﺘﻮان ﻛﺸﻴﺪ از ﺑﻬﺮ ﺟﺎن ﻧﺎز ﻃﺒﻴﺐ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﻢ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﻴﻎ اﺑﺮوي ﻳﺎ او)‪(1‬ﻧﺼﻴﺐ‬
‫ﻣﺸﺖ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺷﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮش ﺳﻮزي ز ﻋﺸﻖ‬
‫ﮔﺮ ﺧﺒﺮ ﻳﺎﺑﺪ ز ﺳﻮزاﻧﺪرون ﻣﻦ رﻗﻴﺐ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ان رو را ﻛﻪ ﭼﻮن آراﺳﺘﻪ از ﺧﻂ وﺧﺎل‬
‫ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪه در ﺟﻬﺎن ﻫﺮ ﮔﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﺸﻲ ﻏﺮﻳﺐ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد اﻓﺴﺮده آن آﺗﺶ ﻛﻪ ﺟﺎن ﺳﻮز ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ او را ﮔﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﺮم آﻣﻮزد ادﻳﺐ‬
‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮم‬ ‫از‬ ‫دوزخ‬ ‫ﮔﺪاﺋﻲ‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ آﺗﺶ ﭼﻮن ﺑﻤﻦ ﮔﺮدد ﻗﺮﻳﺐ‬
‫از ﻟﺒﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺪاﺋﻲ ﻛﺮد ﺧﻀﺮ آﺑﺤﻴﺎت‬
‫ﮔﺮﺷﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ راز آن دو ﻟﺐ ﺑﻮﺳﻲ ﻧﺼﻴﺐ‬

‫‪85‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻜﺮ وﻧﻤﻚ از آن دﻫﺎن ﻃﻠﺐ‬ ‫اي دل ﺧﻼوت)‪(2‬ﺳﺨﻦ از آن زﺑﺎن ﻃﻠﺐ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن ﻃﻠﺐ‬ ‫ﺑﻮﺳﻲ ﺑﮕﻴﺮ اي دل از آن ﻟﻌﻞ آﺑﺪار‬

‫)‪ (1‬او ﻳﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 28‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﻼوت‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 28‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٦١‬‬
‫)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺮده ﻛﺎرﻳﺴﺖ از آن ﺧﺮده دان ﻃﻠﺐ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻫﺰار ﭘﺎره دﻟﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ از زﻣﻴﻦ ﻃﻠﺒﻲ ز آﺳﻤﺎن ﻃﻠﺐ‬ ‫ﻃﻔﻼﻧﻪ ﺧﺎﻛﺒﺎزي ازﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻜﻦ‬
‫ﺑﺎران ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﺎودان ﻃﻠﺐ‬ ‫از اﺑﺮ اﻟﺘﻤﺎس ﻧﻤﺎ آب رﺣﻤﺘﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﭼﻮ ﻣﻐﺰ ﻋﺸﻖ ازﻳﻦ اﺳﺨﻮان ﻃﻠﺐ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد از اﺳﺘﺨﻮان دﮔﺮاي ﻫﻤﺎ ﻣﺠﻮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﺘﻮ ﺑﺴﺘﻪ در‬
‫ﻣﻔﺘﺎح ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ز ﺗﻴﻎ زﺑﺎن ﻃﻠﺐ‬
‫‪86‬‬
‫ﻣﺎه ﻧﻮاز اﺑﺮوﻳﺖ در ﭘﻴﭻ وﺗﺎب‬ ‫اي ﺳﻮاد ﺷﻤﻊ روﻳﺖ آﻓﺘﺎب‬
‫ﺑﺎدﺷﺎه ﻣﻠﻚ ﺣﺴﻨﺖ ﺷﺪ ﺧﻄﺎب‬ ‫ﺗﺎﺧﻄﺖ ﺑﺮ روي ﻟﺐ ﻟﺸﻜﺮ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﺑﺎده ﺻﺪ ره از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮔﺸﺖ آب‬ ‫دﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺪ ﻣﺴﺘﻲ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ اﺿﻄﺮاب‬ ‫ﮔﺮﻧﻪ ﺑﺮ روي ﺗﻮ)‪ (3‬زﻟﻔﺖ ﻋﺎﺷﻘﺴﺖ‬
‫ﺑﻮده ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﭼﻮ ﺑﺎ ﻟﻌﻠﺖ ﺷﺮاب‬ ‫ﻧﺸﺎء اش ﻧﺒﻮد ﭼﺴﺎن ﺑﺎ آب ورﻧﮓ‬
‫در ﭘﺲ دﻳﻮار ﺧﺠﻠﺖ آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺗﺎﺑﺶ روي ﺗﺮا ﭼﻮن دﻳﺪ رﻓﺖ‬
‫ﮔﺮﺑﮕﻴﺮﻧﺪ از ﮔﻞ داﻏﻢ ﮔﻼب‬ ‫ﻣﺴﻴﺢ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫روﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫درﻣﻴﺎن ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﺧﻨﺪد ﺳﺤﺎب‬ ‫رﺷﻚ ﭼﺸﻤﻢ ﻛﺮده ﭼﻮن دﻳﻮاﻧﻪ اش‬
‫ﺷﻌﺮ ﻧﺒﻮد ﮔﻔﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻃﺎﻟﻊ ز ﻃﺒﻌﺶ آﻓﺘﺎب‬
‫‪87‬‬
‫ﺟﺎﻧﻢ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ز ﺷﻮق ﻟﺒﺖ ﺑﻠﺐ‬ ‫اي روز آﻓﺘﺎب ز روﻳﺘﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﺷﺐ‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮرده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 28‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮرده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 28‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﺮوﻳﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪28‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٦٢‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﺮوز روي ﺧﻮد وزﻟﻒ ﻫﻤﭽﻮ ﺷﺐ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ روز وﺷﺐ ﺑﻬﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﺪ‬
‫ﻓﺮﺳﻮده ﭘﺎي ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻧﻴﺰ در ﻃﻠﺐ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﭘﺎي ﻣﻦ ﺷﺪه اﻓﻜﺎر در رﻫﺖ‬
‫ز آن روز ﺑﺎز در ﺷﺐ وروزﺳﺖ ﮔﺮم ﺗﺐ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻌﻠﻪ ﭘﺎﺷﻲ روي ﺗﺮا)‪(1‬ﭼﻮ دﻳﺪ‬
‫آورده اﺳﺖ ﻧﺨﻞ ﺧﺪ ﻧﮕﺖ ﭼﻮ اﻳﻦ رﻃﺐ‬ ‫ﺑﻴﮕﺎن دﻫﺪ ﺣﻼوت ﺟﺎن در ﻣﺬاق زﺧﻢ‬
‫ﻛﺮده درﺳﺖ ﭼﻮن ﺑﻤﻪ روي ﺗﻮ ﻧﺴﺐ‬ ‫زﻳﺒﺪ ﻛﻪ ﺧﺎل ﺗﻮ ﺑﺴﺮ ﻣﻬﺮ ﺟﺎ ﻛﻨﺪ‬
‫ﭘﺮﺳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺴﻲ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﺮا ﺑﻜﺶ ﺳﺒﺒﺶ ﻣﻴﻜﻨﻲ ﺳﻮال‬
‫ﻧﻪ در ﻋﺠﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮده ﻧﻪ در ﻋﺮب‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻃﺒﻊ ﺳﺨﻦ ﺳﺎز ﺗﻮ ﻛﺴﻲ‬
‫آﺧﺮ ﺑﺰﻳﺮﭘﺎﻳﺘﻮ ﮔﺮدش رود ﺑﺒﺎد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﻮ ﭼﻮن ﻣﺤﻤﺪي وﻋﺪوي ﺗﻮ ﺑﻮ ﻟﻬﺐ‬
‫‪88‬‬
‫دﻣﺒﺪم از ﺑﻬﺮ ﭘﺎ ﺑﻮس ﺗﻮ آﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻛﺮد راﻫﺖ را ﺑﻤﮋﮔﺎن ﻣﻴﺮﺑﺎﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬
‫ﺗﻮ‬ ‫رﺧﺴﺎر‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ‬ ‫ﺑﻴﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮﺑﻪ‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻧﻴﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺧﺠﺎﻟﺖ‬ ‫از‬
‫دراز‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫اﻧﮕﺸﺖ‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﺗﺎر)‪(3‬ﻧﺒﻮد‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﻤﺮدم‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎﻫﺖ‬ ‫روي‬
‫آﺗﺶ ﺑﻲ دودي از ﭼﺸﻤﺶ ﻋﻠﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫دﻳﺪه ﺑﺮ رﺧﺴﺎر ﻣﺎ ﻫﻢ ﮔﺮ ﮔﺸﺎﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬

‫)‪ (1‬ﺗﻮ را‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 29‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫ﺗﻮ ﭼﻮن ﻣﺤﻤﺪي وﻋﺪوي ﺗﻮ ﺑﻮ ﻟﻬﺐ(‬ ‫)ﺧﺮ ﺑﺰﻳﺮﭘﺎﻳﺘﻮ ﮔﺮدش رود ﺑﺒﺎد‬ ‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 29‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻳﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 29‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٦٣‬‬
‫ﻧﻮ‬ ‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﺑﺮوﻳﺖ در ﻛﺎر ﻧﺒﻮد ﻣﺎه‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ‬ ‫ﮔﺰ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫روﻳﺘﻮ‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ آﺗﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻦ ﭼﻮ ﻻﻧﮕﺮي‬
‫دار دار ﻣﺮدي ﺑﻜﻮﻳﺶ ﺗﺎ ﺑﺮ آﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻗﻄﺮه روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﻧﻈﻢ ﺗﺮت‬
‫ذره در ﭘﻴﺶ ﻃﺒﻌﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬

‫‪89‬‬
‫ﻓﮕﻨﺪم ﺧﻮش ﺑﺠﻮي زﻧﺪﮔﻲ آب‬ ‫از آن ﻟﺐ ﻛ‪Ĥ‬ب ﺣﻴﻮان زوﺳﺖ در ﺑﺎب‬
‫ﻧﻤﻴﺮد ﻫﺮ ﻛﻪ ز آﻧﺠﺎ ﻣﻴﺨﻮرد آب‬ ‫ﺑﻮد ﺟﺎﻫﻴﺶ در زﻳﺮ زﻧﺨﺪان‬
‫درﻳﺎب‬ ‫در ﻳﺎب‬ ‫ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ را‬ ‫دﻻ ﺧﻄﺶ دﻣﺎدم ﻣﻴﺰﻧﺪ ﺳﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮ را وﺑﻮد ﺳﺮ ﻛﻮب ﻣﻬﺘﺎب‬ ‫ﻣﮕﺮ رﺧﺴﺎره اش ﻫﻤﺰاد ﻣﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﻧﺪﻳﺪه ﻛﺲ ﻛﻪ از ﮔﻮﻫﺮ ﭼﻜﺪآب‬ ‫ﺑﺠﺰ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ آن ﺳﻴﻢ ﻏﺒﻐﺐ‬
‫ﻛﻨﺪ ز آن ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﻴﻬﺎﻣﻲ ﻧﺎب‬ ‫ﭼﻮ ﻫﻤﺮﻧﮕﺴﺖ ﺑﺎ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ او‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮ آﻳﺪ ﻳﻜﺪﻣﻢ ﺧﻮاب‬ ‫ﺑﻤﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ در ﺧﻮاﺑﺶ ﺗﻮان دﻳﺪ‬
‫ﺑﻼ ﺑﻮدي اﮔﺮ ﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻢ ﻳﺎب‬ ‫ﺑﻬﺮ ﺟﺎ ﻣﻴﺮوم درد وﻏﻤﺶ ﻫﺴﺖ‬
‫ﭼﻮ آﻣﺪ در ﻧﻈﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ روﻳﺶ‬
‫دل روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻲ ﺗﺎب‬

‫‪90‬‬
‫ﻣﻲ رود ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از ﭼﺸﻢ ﮔﻞ آب‬ ‫ﺗﺎ ﮔﺮﻓﺘﻢ از ﮔﻞ ﺳﺎﻏﺮ ﮔﻼب‬

‫)‪ (1‬ﻣﻬﺮاﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪29‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٦٤‬‬
‫از ﺳﺮم ﮔﺮ ﺑﮕﺬرد ﺻﺪ ﻧﻴﺰه آب‬ ‫ﭼﻮن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎده ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ‬
‫ز آﺗﺶ ﻏﻴﺮت ﺷﻮد دﻟﻬﺎ ﻛﺒﺎب‬ ‫ﻟﺐ ﭼﻮ ﻳﺎرم ﺑﺮ ﻟﺐ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻬﺪ‬
‫ﻛﺎﺳﺔ ﺳﺮ ﺑﺮ ﺳﺮش ﺷﻮ ﻛﻮ ﺣﺒﺎب‬ ‫ﻣﻴﺰﻧﻢ ﺧﻮد را ﺑﺮﻳﻦ درﻳﺎي ﻣﻲ‬
‫ﺗﺎ دﻋﺎﻳﺖ زود ﮔﺮدد ﻣﺴﺘﺠﺎب‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ را از ﺑﺎده آﺗﺸﮕﺎه ﻛﻦ‬
‫ﻛﺮده ﻟﺐ ﺟﺎم ﻟﺒﺎﻟﺐ اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻛﺮده ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻬﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﭼﻮن ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﻬﺒﺎ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد از ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺶ ﻓﺘﺤﻴﺎب‬

‫‪91‬‬
‫ﻧﺎب‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫آﺑﺴﺘﻨﺴﺖ)‪(1‬از‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ‬ ‫ﻣﻲ ﭼﻜﺪ ﻧﺸﺎء ﺻﺒﺤﺪم ز ﺳﺤﺎب‬
‫ﮔﺮﻣﻴﺖ ﻫﺴﺖ وﻗﺖ را در ﻳﺎب‬ ‫ﻣﻴﮕﺮﻳﺪ‬ ‫اﺑﺮ‬ ‫ﺧﻨﺪه‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﻞ‬
‫ﺷﺮاب‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﻣﺴﻴﺢ‬ ‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ‬ ‫ﻣﺮده را زﻧﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺎده‬
‫ﻣﻬﺘﺎب‬ ‫ازﻳﻦ‬ ‫ﺳﻴﺎه‬ ‫روز‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﻲ ذﺧﻴﺮه ﻛﻦ اي دل‬
‫ﻗﺼﺎب‬ ‫از‬ ‫ﻣﺮﻫﻤﺴﺖ‬ ‫ﻃﻠﺐ‬ ‫ﺟﻔﺎﭘﻴﺸﻪ‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ﺟﺴﺘﻦ‬ ‫ﻛﺎم‬
‫ﻛﻪ دل ﻣﻦ ﭼﺴﺎن)‪(2‬ﺷﺪﺳﺖ ﻛﺒﺎب‬ ‫ﺣﻴﺮاﻧﻢ‬ ‫ﻧﻬﺸﺖ‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫اﺷﻜﻢ‬
‫ﻫﺴﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﻴﻤﺒﺮ ﻋﺸﻖ‬
‫اﺻﺤﺎب‬ ‫ﻳﺎ‬ ‫ﺷﻮﻳﺪ‬ ‫او‬ ‫اﻣﺖ‬

‫‪92‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﺴﺎﻏﺮ رﻳﺰي از دﺳﺖ ﺧﻮد آب‬ ‫ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﺎر ﺷﺮاب‬
‫ﺗﺎ ﺷﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ از ﻏﻴﺮت ﻛﺒﺎب‬ ‫ﻣﻲ ﭼﻮ ﻧﻮﺷﻲ ﻗﻄﺮة ﺑﺮ ﺧﺎك رﻳﺰ‬

‫)‪ (1‬اﺑﺴﺘﻦ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 30‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻪ ﺳﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 30‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٦٥‬‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫آﻓﺘﺎﺑﻲ‬ ‫آﻓﺘﺎﺑﻲ‬ ‫ﺧﻮﻳﺖ ار ﮔﺮﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻧﺒﻮد ﻋﺠﺐ‬
‫از ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺖ ﺧﻮرد ﮔﺮ ﻏﻨﭽﻪ آب‬ ‫ﺧﻮن ﻛﻨﺪ رﻧﮕﺶ دل ﻳﺎﻗﻮت را‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺮدة از ﺷﻤﻊ روﻳﺖ ﻣﺎﻫﺘﺎب‬ ‫ذره از ﻣﺎه رﺧﺴﺎر ﺗﻮ ﻣﻬﺮ‬
‫ﮔﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺮ ﺑﻴﻨﺪت ﺑﺎ آب وﺗﺎب‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ را در آب وآﺗﺶ اﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ درد دل روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ درد وﻏﻤﺖ را اﻧﺘﺨﺎب‬
‫‪93‬‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎده‬ ‫ﭘﺎي‬ ‫ﺧﺎل ﺗﻮ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ده ﻣﺸﻜﻨﺎب‬
‫ﻛﺮد ره ﺗﺴﺖ ﮔﺮ ﻣﺎﻫﺘﺎب‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ وﭼﺸﻢ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫از دﻫﻦ ﻣﺎه ﻓﺮورﻳﺨﺖ آب‬ ‫دﻳﺪ ﭼﻮ درﻫﺎي ﺑﻨﺎ ﮔﻮش ﺗﻮ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﻧﮕﻴﺮد ز ﭼﻪ رو در ﻧﻘﺎب‬ ‫ﺳﻮﺧﺖ ﻓﻠﻚ ز آﺗﺶ رﺧﺴﺎره ات‬
‫ﮔﺮ ﻧﺪﻫﺪ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺗﺎب‬ ‫ﺣﻴﺮت ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻮد ﻋﺬر ﺧﻮاه‬
‫ﻓﺘﺤﻴﺎب‬ ‫ﻧﮕﻬﺖ‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫اﺑﺮوي ﺗﻮ در ﺑﺰﺧﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﭽﺸﻢ ﻧﮕﻬﺖ راه ﺧﻮاب‬ ‫ﻟﺒﻬﺎﻳﺘﻮ‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫زﺑﺎﻧﻢ‬ ‫ﺑﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﭽﻜﺪ از دﻳﺪه ﻣﻦ ز آن ﮔﻼب‬ ‫ﻫﺴﺖ ﮔﻞ روي ﺗﻮ اش در ﻧﻈﺮ‬
‫دل ﺷﻮدش ز آﺗﺶ ﺣﺴﺮت ﻛﺒﺎب‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮرد ﺑﺎده ﺑﻴﺎد ﻟﺒﺖ‬
‫ﻛﺎر ﻛﻨﺪ ﭘﻴﺶ ز ﺻﺪ ﺧﻢ ﺳﺮاب‬ ‫دﻳﺪن ﭼﺸﻤﺎن ﺳﻴﻪ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻣﻘﻴﺪ ﺑﺘﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺴﺘﺎن ﺧﻮدش ده ﺧﻄﺎب‬
‫‪94‬‬
‫زﺑﺎن ﺷﻴﺸﻪ ﺗﻮ ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻪ در دﻫﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫دﻣﺎغ روح ﺗﺮا ز ﺑﺎدة ﺑﻴﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬آﻓﺘﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 30‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٦٦‬‬
‫ﭼﻮ زﻧﺪﮔﻲ وي از ﺑﻮي اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﺎي ﺧﺎك ﻣﺮا آب ﺧﻀﺮ ﻣﻴﺪاﻧﺪ‬
‫ز ﻫﺮ دو ﮔﻮن ﭼﻮ ﺑﻴﺮون روي ﺟﻬﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺑﻤﺮگ وزﻧﺪﮔﻴﻢ ﻫﻴﭻ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻧﺎوك ﻣﻦ ﮔﻮﻳﺪ از زﺑﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺑﺴﻮي ﺳﻴﻨﺔ ﻣﻦ ﭼﻮن رواﻧﻪ ﻛﺮدش ﮔﻔﺖ‬
‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮ او ﻣﺎﻳﻞ ﺧﺰان ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﮔﻠﻢ ﺷﮕﻔﺘﻪ ﻧﮕﺮدد ﺑﺼﺪ ﻫﺰار ﺑﻬﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﻦ ﮔﻨﺎه ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻏﻢ ﺗﻮ ﺟﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻫﺰار ﺑﺎر ﻣﺮا ﻛﺸﺖ وزﻧﺪه ﮔﺮداﻧﻴﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎده ﻫﻤﻨﻔﺲ وﺷﻴﺸﻪ ﻫﻤﺰﺑﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﭼﺮا ﺷﮕﻔﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ‬
‫ز ﻧﻄﻖ ﻣﻦ ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺮا ﭘﺎ ﮔﻮش‬
‫ﻃﺒﻊ ﻧﻜﺘﻪ دان ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺧﺮد ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ‬

‫‪95‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﻴﻜﺎر وﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﺎر ﺳﺖ‬ ‫درﺟﻬﺎن ﮔﺮﭼﻪ ﺷﻐﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺖ‬
‫ﺷﻴﺸﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺳﻴﺎر ﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫را‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ‬ ‫ﻳﺎرم‬ ‫ﺑﺰم‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮد ﻏﺮق ﺑﺎده ﻫﺸﻴﺎر ﺳﺖ‬ ‫ﻧﻤﻜﻴﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﺳﺎﻏﺮ از ﻟﺐ ﺗﻮ‬
‫وﺻﻞ وﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﻫﺮدو دﺷﻮار ﺳﺖ‬ ‫ﻣﻴﻜﺸﺪ ﻗﺮب وﺑﻌﺪ ﻣﻲ ﺳﻮزد‬
‫ﭼﻜﻨﻢ ﭼﻮن ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻴﻤﺎر ﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎرﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪاﺳﺖ وﻣﻦ رﻧﺠﻮر‬
‫ﺳﺖ‬ ‫دﺳﺘﺎر‬ ‫ﺑﺠﺎي‬ ‫دودآﻫﻢ‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫داغ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎي‬ ‫ﭘﻮﺷﺸﻢ‬
‫اﺑﺮاز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ در آزارﺳﺖ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ زﻫﺮ ﺧﻨﺪ وﻣﻲ ﮔﺮﻳﺪ‬
‫رﻓﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮاه ﺧﻮﺷﻲ‬
‫ﺧﻮد ﺷﺪه ﻋﺸﻘﺒﺎز وﺧﻮد ﻳﺎرﺳﺖ‬

‫‪96‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﻬﺮة دل ﻣﻦ از آن روي وﻣﻮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫درﺣﺎل ﻫﻤﭽﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻞ رﻧﮓ وﺑﻮ ﮔﺮﻓﺖ‬
 ‫‪١٦٧‬‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﺳﺮو ﭘﻴﺶ ﻗﺪ او ﺳﺨﻦ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻛﺮد ﻗﺼﺪ ﺻﺪ ﮔﺮﻫﺶ در ﮔﻠﻮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ آﻓﺘﺎب ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺮم ﺧﻮ ﻧﺒﻮد‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ازو‬ ‫ﻳﺎد‬ ‫ﺑﺒﺮش‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫ﺑﻨﺸﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫وﺣﺮﻓﻲ ز ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻟﺐ ﮔﺸﻮد ﻏﻨﭽﻪ‬
‫ﺑﺮو ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آن ﮔﻞ ﻫﺰار ﻧﻜﺘﻪ رﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺮق دﻳﺪﻣﺶ ﻛﻪ ز ﻃﺎﻗﺖ ﻛﻨﺎره ﻛﺮد‬
‫ﭼﻮ داﻣﻦ آن ﺗﻨﺪ ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫دﻳﺸﺐ دﻟﻢ‬
‫را‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ‬ ‫ﺷﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺳﺒﻮ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻓﺘﺎدة‬ ‫دل‬ ‫دﺳﺖ‬
‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ﻛﺎروان‬ ‫ره‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﮔﻮﻳﺎ‬
‫ﺗﺎ ﻓﻮج ﻋﺸﻖ ﻣﻠﻚ دﻟﻢ را ﻓﺮو ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺮ ﮔﺸﺖ ﭼﻮن ز ﭼﻴﻦ ﺳﺮ زﻟﻒ او ﺻﺒﺎ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺣﺴﺎب ازو ﻣﻮ ﺑﻤﻮ ﮔﺮﻓﺖ‬

‫‪97‬‬
‫ﮔﻞ ﺑﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﻮش ﺳﻴﻤﺎ ﺑﺮﻧﮓ ﻳﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﺑﺮ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﭽﺸﻤﻢ ﻟﻴﻚ آﺗﺸﺒﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺧﻮش ﺑﺴﺮﻋﺖ ﻣﻴﺮوي ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻔﺘﻲ اي ﻧﺴﻴﻢ‬
‫راه زﻟﻔﺶ ﻫﻤﭽﻮ راه ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻫﻤﻮار ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻧﻴﺸﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 31‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﺸﻮد وﻏﻨﭽﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 31‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٦٨‬‬
‫زﻟﻒ ﻣﺴﺖ وﺧﺎل ﻣﺴﺖ وﻫﺮ ﻛﺮادﻳﺪﻳﻢ ﻣﺴﺖ‬
‫ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻫﻢ ﺑﺪور ﭼﺸﻢ او ﻫﺸﻴﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻛﺮدم ﻓﺪاﻳﺶ دل ﺑﻴﻐﻤﺎ ﮔﻮﺑﺒﺮ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺑﺎزي ﻛﻨﺪ ﻫﻴﭽﺶ ﻏﻢ دﺳﺘﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮ ﮔﺮد ﻣﻴﺎﻧﺶ ﻣﻴﻜﻨﺪ داﻳﻢ ﻃﻮاف‬
‫رﺷﺘﺔ ﺟﺎﻧﻬﺎ ﺳﺖ ﺗﺎﭘﻴﺪه ﺑﻬﻢ ز ﻧﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻣﺎﻧﺪه از ﻋﺸﺎق در ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻤﻴﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫ﻫﻔﺖ اﻗﻠﻴﻢ ﻣﺤﺒﺖ را ﺟﺰ او دﻳﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫‪98‬‬
‫روﻳﺖ‬ ‫از‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﻣﺎه ﻧﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺧﻴﺰ اﺑﺮوﻳﺖ‬
‫ﺟﺰ ﺑﺘﺤﺮﻳﻚ ﭼﺸﻢ واﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫در ﺟﻨﺖ ﮔﺸﺎده ﻛﻲ ﮔﺮدد‬
‫ﭘﺎرة ﻣﻪ ز روي دﻟﺠﻮﻳﺖ‬ ‫ﺷﺐ ﺳﻮادي ز ﺳﺎﻳﻪ زﻟﻔﺖ‬
‫ﻗﺼﻪ ﺑﺮ)‪(2‬ﺳﺮ ﻛﻨﻴﻢ از ﻣﻮﻳﺖ‬ ‫ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ ﺑﺮوز ﺣﺸﺮ دراز‬
‫ﺧﻮﻳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺮو ﺳﺎﻳﻪ اﻓﮕﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎب از آﻓﺘﺎب ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺮو از ﺧﻠﺪ ﺑﺮده ﻣﻴﻨﻮﻳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ اﻧﺠﺎ ﮔﺬار ﻛﺮد ﻧﻤﺮد‬
‫آﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺷﻴﺮ‬ ‫ﺻﻴﺪ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫دل ﻣﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ره ﻳﺎﻓﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ‬ ‫رو ﺑﺠﻨﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻫﺮ ﮔﺰ‬
‫ﻫﺴﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺪاﺋﻲ ﺗﻮ‬
‫)‪(3‬‬
‫اﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲ زﻧﺪ دل ﺑﺘﻴﻎ‬
‫‪3‬‬

‫)‪ (1‬ﻧﻪ ﻣﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 32‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 32‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﻪ ﺗﻴﻎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 32‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٦٩‬‬
‫‪99‬‬
‫ﺧﺎك در ﭼﺸﻢ اﻣﻴﺪ ﺧﻮﻳﺶ وﺑﺮ ﻛﻒ ﺑﺎد داﺷﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺮﺣﻤﺖ از ﺧﻨﺠﺮ ﺟﻼد داﺷﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻧﺨﻞ ﺣﺴﻦ ﺷﻴﺮﻳﻦ زد ﮔﻞ ﺷﻬﺮت ﺑﺴﺮ‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻮن ﺗﺎ ﺳﺮ ﺑﺰﻳﺮ ﺗﻴﺸﻪ ﻓﺮﻫﺎد داﺷﺖ‬
‫ﻻﻏﺮي ﺷﺪ ﻣﺎﻧﻊ ﺻﻴﺪش ﻧﺰد ﺗﻴﺮي ﺑﺮو‬
‫ﻣﺎه ﻧﻮ ﻋﻤﺮي ﻧﻈﺮ ﺑﺮ دﺳﺖ آن ﺻﻴﺎد داﺷﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ از اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺎ ﺑﻨﺪش ﻛﻨﻢ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺮ ﻛﺮدم ز اول ﺗﺎ ﺑ‪Ĥ‬ﺧﺮ ﻳﺎد داﺷﺖ‬
‫داﺷﺖ دﻟﺮا ﺑﺴﺘﻪ زﻟﻒ ﺑﺘﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ دﻳﻮار ﻗﺼﺮي ﺳﺨﺖ ﺑﻲ ﺑﻨﻴﺎد داﺷﺖ‬

‫‪100‬‬
‫ﺟﺎﺋﻲ ﻗﺪم ﻧﻬﺎد ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻈﺮ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﭼﻮن دل ز ﺷﺎه راه ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺪر ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﻧﺎزم ﺑﻈﺮف ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻪ از ﺳﺮ ﺑﺪر ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻋﺸﻖ ﺷﻌﻠﻪ ﻏﻢ را زﻳﺎده ﻛﺮد‬
‫ورﻧﻪ ﺑﮕﺮد ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎﻳﻦ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ را رﺳﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﺷﻤﻊ ﻫﻤﺘﺶ‬
‫از ﺑﺰم راﻧﺪ ﺑﺎز)‪(1‬ﺑﺠﺎي دﮔﺮ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮ رﻗﻴﺐ ﮔﺮﭼﻪ دﻟﻢ را ﻫﺰار ﺑﺎر‬
‫رﮔﻬﺎي ﺟﺎن ﻣﻦ)‪(2‬ﺑﺴﺮ ﻧﻴﺸﺘﺮ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن ﻧﻤﻮدﮔﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺪم ز روي ﺷﻮق‬
‫ز آن رو)‪(3‬ﺧﻴﺎل ﻳﺎر ﺑﺎن رﻫﮕﺬر ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫داﻳﻢ ز ﺟﻮش ﺷﻌﻠﻪ ﭼﻮ ﮔﺮ ﻣﺴﺖ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ‬

‫)‪ (1‬ﻳﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 32‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﺎﻧﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 32‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬زاﻧﺮو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 32‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٧٠‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺰد ﻛﻪ ﻛﻨﻨﺪش ز ﺗﻦ ﺟﺪا‬
‫دﺳﺘﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻏﻢ آن ﻛﻤﺮ ﻧﺮﻓﺖ‬

‫‪101‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ازو ﻛﺎم دل ﺧﺪا ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻜﺎم دل اﻧﺸﻮخ دﻟﺮﺑﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬
‫ﻛﻪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻓﺎق ﭘﺎرﺳﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫ﺳﺨﻦ ز ﺣﺴﻦ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮش اﻧﻘﺪرﻛﺎ ﻓﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ داد ﺑﻮﺳﻪ وﻟﻴﻜﻦ ﺑﻤﺪﻋﺎ ﻧﮕﺬاش‬ ‫ز ﺷﻜﺮ وﺷﻜﻮه زﺑﺎﻧﻢ دﻣﻲ ﻧﻴﺎﺳﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫اﻓﺘﺎﺑﺮا‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﻓﺘﺎب‬ ‫ﺑﻐﻤﺰه ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮد ﻛﺮد ﻫﺮ ﻛﺮا ﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻣﺮا ﺑﻜﺎم دل ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺣﻴﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫ﺑﻬﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﺪﻳﺪم ز ﻳﺎر ﺗﻘﺼﻴﺮي‬
‫ﻛﻪ رﻓﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ آن ﻛﻮي وﺟﺎي ﭘﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫ﺑﭙﺎي ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺟﺒﻬﻪ ﮔﺮ ﻧﻬﻢ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﮕﺮ ﺑﺸﻮق ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺷﺪ ﺑﺎ ﻣﺎل‬
‫ﺑﺪﺳﺖ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﺮي ﻛﻪ داﺷﺖ وا ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬

‫‪102‬‬
‫ﺧﻮﺷﻢ ازﻳﻨﻜﻪ دل ﻣﻦ ﺑﻬﻴﭻ ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺳﺖ‬ ‫دﻟﻢ ﺑﻤﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ ﭼﻮن ﮔﺮه ﺑﻨﺪﺳﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻨﺞ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﻬﻴﭻ ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺳﺖ‬ ‫درﺳﺖ ﻛﺮده دﻟﻢ ﺑﺎدﻫﺎن ﺗﻮ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺎي ﺟﺎن ﻫﻤﻪ ﭼﻮن ﻣﮕﺲ درو ﺑﻨﺪ ﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ز ﺷﻬﺪ وﺷﻜﺮ ﺧﻨﺪه ﻳﺎر ﺑﺴﺘﻪ ﻃﻠﺴﻢ‬
‫ﺑﻤﺎه ﻣﻬﺮ ﻓﺮوزم ﻫﺰار ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺳﺖ‬ ‫ز ذره ﻛﻤﺘﺮم اﻣﺎ ﺑﻬﺮ ﺳﺮ ﻣﻮﺋﻲ‬
‫ﺑﺠﺎوداﻧﻲ ﻏﻤﻬﺎي دوﺳﺖ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺳﺖ‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺑﻘﺎي ﻏﻤﺶ در دل آرزوﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎزه ز روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺮا ﮔﻴﺮﻧﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم دﻓﺘﺮ او ﺷﺮح ژﻧﺪ وﭘﺎژﻧﺪ ﺳﺖ‬
 ‫‪١٧١‬‬
‫‪103‬‬
‫آﺳﺎن ﭼﻮ)‪(1‬ﮔﻞ ز ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮد ﻣﻴﺘﻮان ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﭼﻮ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﺳﻴﻼب اﺷﻚ ﮔﻞ ز ﺳﺮ ارﻏﻮان ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫اي ﻧﻮﺑﻬﺎر ﺣﺴﻦ ﺑﻴﺎ ﮔﺮ ﻓﺮاق ﺗﻮ‬
‫از ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ دو ﺟﻬﺎن ﻣﻴﺘﻮان ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﮔﺮﺧﻮاﻧﻴﻢ ﮔﺪاي ﺧﻮد اي ﺑﺎدﺷﺎه ﺣﺴﻦ‬
‫آﮔﻪ ﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺪل آﻣﺪ ﭼﺴﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ ز ذوق ﺗﻴﺮ ﺗﻮ ﺑﻴﻬﻮش ﻣﻴﺸﻮم‬
‫در راه ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺳﺮم از آﺳﻤﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﺳﺮو ﻗﺪت ﭼﻮ ﺳﺒﺰه ام از ﭘﺎﻳﻤﺎل ﻛﺮد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز داﻧﻪ ﺧﺎﻟﺶ ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮرد‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻛﻪ آدﻣﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از آن ﮔﺬﺷﺖ‬

‫‪104‬‬
‫در دل ﺧﺴﺘﻪ ام از ﺗﻴﺮ ﺗﻮ ﭘﻴﻜﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻏﻴﺮ از آن ﺟﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ دﮔﺮم ﺟﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﮔﺮدﻳﺪه ﻧﺼﻴﺒﻢ)‪(2‬ﻛﻪ ﺗﻮ ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻜﻨﻲ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﺮا ﻋﻬﺪي وﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺧﺎﺗﻢ ﺧﺎل ﻛﻪ داري ﺗﻮ ﺑﻠﺐ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬
‫در ﭘﺲ ﭘﺮده ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ دم اي درد ﺑﻤﻦ اﺷﺘﻠﻢ ﺗﺎزه ﻣﻜﻦ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻴﺴﺖ درﻳﻦ ﻛﺸﻮر ودﻳﻮاﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﺎغ ﺟﻨﺖ ﻧﺸﻮد ﭼﻮن ز ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻏﺎﻳﺐ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﭼﻮ رﺧﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ رﺿﻮاﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 33‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻳﻘﻴﻨﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 33‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٧٢‬‬
‫ﮔﻮ ﻛﻨﺪ ﺗﺮك ﺳﻔﺮ ﻳﺎر ﻛﻪ ﭼﻮن آه وﺳﺮﺷﻚ‬
‫در ره ﻗﺎﻓﻠﻪ اش ﺑﺮﻗﻲ وﺑﺎراﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪي‬ ‫ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫دل‬ ‫ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫از‬
‫ﺑﺘﻮ ﭼﻮن ﻫﻴﭻ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺎواﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬

‫ﻛﻲ دﻟﻢ روح اﻣﻴﻦ ﻋﺎﺷﻖ آن روي ﺷﺪي‬

‫ﮔﺮ ﺷﺪي آﮔﻪ ازﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﺣﺮﻣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫‪105‬‬
‫و زرﺧﺖ ﻣﺎه آﺳﻤﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ز اﺑﺮوي دﻟﻜﺸﺖ ﻛﻤﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬
‫ﻛﺮده رو ﺳﺮخ از آن دﻫﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ﺗﻨﮕﻲ‬ ‫دﻫﻦ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ن‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﻏﻨﭽﻪ‬
‫)‪(1‬‬
‫وز ﮔﻞ روﻳﺖ ارﻏﻮان ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ﭘﺮ ﮔﺮه ﺷﺪ ز ﻗﺎﻣﺖ دل ﺳﺮد‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ رﻓﺘﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ﻻﻟﻪ ﺣﺮﻓﻲ ز ﺣﺴﻦ ﭘﻴﺸﺖ ﮔﻔﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻮي ﻣﻮﻫﻮم از آن ﻣﻴﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ﻛﻮه اﻓﺘﺎده اﻳﺴﺖ از ﻛﻤﺮت‬
‫رخ زردم ز آﺳﺘﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﻴﻬﻮده ﺳﻮدﻣﺶ اﻧﺠﺎ‬
‫ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺮده ﻣﻴﻬﻤﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫ﺷﺮم ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺪ ﺳﻠﻮﻛﻲ را‬
‫ﻛﺮده روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻬﺮ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫ﺑﺤﺮ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﮔﺸﺘﻪ ﻛﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬
‫‪106‬‬
‫ﺷﺐ ﺑﺮوي آﻓﺘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎر ﺧﻂ ﺑﺮ رو ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬

‫وز ﮔﻞ روﻳﺖ ارﻏﻮان ﺧﺠﻠﺴﺖ(‬ ‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‪) :‬ﭘﺮ ﮔﺮه ﺷﺪ ز ﻗﺎﻣﺖ دل ﺳﺮد‬
‫ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 34‬اﻟﻒ‬
‫)‪ (2‬از آن اﻳﻤﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 34‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٧٣‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﺶ ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫از ﻧﻘﺎب ﻏﻢ ﺑﺮون آﻳﺪ)‪(1‬دﻟﺶ‬
‫دل ﺑﺮوي ﻣﺎﻫﺘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ را ﭼﻮن ﺧﺎل ﺑﺮ رﺧﺴﺎره اش‬
‫ﻋﻜﺲ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺑﺮ آب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫آﺋﻴﻨﻪ از آﺗﺶ ﺣﺴﺮت ﮔﺪاﺧﺖ‬
‫در ﺧﻤﺶ ﻣﺴﺖ وﺧﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﻛﺮده ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ او ﻣﻲ را ﻧﻈﺮ‬
‫آﺗﺸﻲ در ﺷﻴﺦ وﺷﺒﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﻗﻄﺮه آﺑﻲ ﻛﻪ از روﻳﺶ ﭼﻜﻴﺪ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺗﻴﺮﻫﺎ‬ ‫ﻛﺮده ﺗﺎ ﻣﮋﮔﺎن ﺑﺎﺑﺮو ﻣﺘﺼﻞ‬
‫رﺧﺖ ﺧﻮد در ﻣﺎﻫﺘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫دزد ﺧﺎل ﻫﻨﺪوي او از ﻏﺮور‬
‫ﺷﻮر از ﻟﺐ در ﻛﺒﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﺗﻠﺦ ﻛﺮده زﻫﺮ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺎده را‬
‫ﻳﺎ ﺑﻨﻔﺸﻪ در ﮔﻼب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﻏﻮﻃﻪ ﺧﻮرده ﺧﻂ دﻟﺒﺮ در ﻋﺮق‬
‫در دو ﻋﺎﻟﻢ اﻧﻘﻼب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺻﺒﺎ در ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ ﭼﺸﻢ او‬
‫ﭼﺸﻢ را در ﺑﺤﺮ ﺧﻮاب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن رﺳﻴﺪه وﻋﺪه ﺑﻮس وﻛﻨﺎر‬
‫در دل روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﻴﻤﺎب دار‬
‫ﺳﻴﻢ ﺳﺎﻗﻲ اﺿﻄﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬

‫‪107‬‬
‫ﻛﺎم دل ﺟﺎﻧﻢ از آن ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﮔﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻀﺮ از آﺑﺤﻴﻮان ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫آﻓﺘﺎﺑﻢ ﻫﺮ ﻣﺘﺎﻋﻲ را ﻛﻪ در ﺑﺎزرا ﺣﺴﻦ‬
‫دﺳﺖ زد اﻓﺸﺎﻧﺪ ﺑﺮوي ﻣﺎه ﻛﻨﻌﺎن ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺻﺪ ﺻﺒﺎ ﺑﻌﺪ از ﻃﻮاف ﺳﻨﺒﻠﺴﺘﺎﻧﺶ ﺑﺒﺎغ‬
‫ﺗﺎ ﮔﻞ از ﺑﻮﻳﺶ ﻧﮕﻴﺮد رﻧﮓ داﻣﺎن ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺎﻳﺪ‪ :‬ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 34‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪١٧٤‬‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎ زﻧﺎز زﻳﺐ از دوش آن ﺗﺮ ﺳﺎﻧﺤﻪ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻔﺮ از دوش ﺧﻮد اﻓﮕﻨﺪ اﻳﻤﺎن ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻬﻢ را از دل وﺟﺎن آﻓﺘﺎب‬
‫ﮔﺮ ﺧﺴﻲ اﻓﺘﺎد در راﻫﺶ ﺑﻤﮋﮔﺎن ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻛﻬﻜﺸﺎن ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪش اﻫﻞ روزﮔﺎر‬
‫آﺳﻤﺎن از ﺗﻴﻎ او زﺧﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬

‫ﺑﺎر ﻋﺸﻘﻲ را ﻛﻪ ﮔﺮ دون ﺳﻴﻨﻪ زوﺳﻮدي ﺑﺨﺎك‬

‫ﺑﻲ ﻣﺪد روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻨﮕﺮ ﭼﻪ آﺳﺎن ﺑﺮ ﻧﺮﻓﺖ‬

‫‪108‬‬
‫ﭼﻮ ﺷﺎﻧﻪ ز آن دﻟﻢ را ﺻﺪ زﺑﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ زﻟﻔﺖ اﻣﺸﺐ درﻣﻴﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻴﺮ واﺑﺮوﻳﺶ ﻛﻤﺎﻧﺴﺖ‬ ‫زدﺳﺖ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺟﺎن ﻛﻲ)‪(1‬ﺗﻮان ﺑﺮد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ‪ ‬ﻋﺸﻖ ﻣﻦ ﺳﺮ داﺳﺘﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ وﻓﺮﻫﺎد ﻫﻢ ﻛﺎرﻳﻢ ﻟﻴﻜﻦ‬
‫آﺳﻤﺎﻧﺴﺖ‬ ‫واﻫﻢ‬ ‫اﺷﻚ‬ ‫زﻣﻴﻨﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﻣﻦ دﮔﺮ ﮔﻮن ﮔﺸﺘﻪ از ﻋﺸﻖ‬
‫ﻧﻪ دل ﻣﺎﻧﺪ وﻧﻪ دﻳﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ را‬
‫ﺑﺪان ﺣﺎﻟﺶ ﻛﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ ﺧﻴﺎﻟﺴﺖ‬

‫‪109‬‬
‫در آﺗﺶ ﻓﺮاق دل ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﻛﺲ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ در آﺗﺶ ﭼﻮ روﺳﺘﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻛﻲ ﺟﺎن‪ :‬ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 35‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﻢ ﻛﺎرﻳﻢ وﻟﻴﻜﻦ‪ :‬ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 35‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٧٥‬‬
‫ﮔﺮ دل ﺑﺠﺎي ﻣﺎﻧﺪ ز ﺑﻴﺪردﻳﻢ آﻣﺪن‬
‫از ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﻛﺸﻴﺪه ﭼﻮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﻣﻦ‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫ز‬ ‫آﺗﺸﻲ‬ ‫اﻓﺘﺎد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﻮد ﺳﻮﺧﺖ وﻟﻲ درد وﻏﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬
‫ز آن آﺗﺸﻲ ﻛﻪ ﻧﺎم ﻧﻬﺎدﻳﻢ ﻧﺎﻣﻪ اش‬
‫در ﺣﻴﺮﺗﻢ ﻛﻪ از ﭼﻪ دوات وﻗﻠﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺑﺪﻟﺪار‬ ‫ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬
‫ﭼﻮن رﻳﺨﺖ ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﺑﺮوﻳﻢ رﻗﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬

‫‪110‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻏﻼﻣﻲ ز ﻏﻼﻣﺎن ﺳﻴﺎﻫﺖ‬ ‫اي ﻣﺎه ﮔﺪاﻳﻲ ز ﮔﺪاﻳﺎن ﻧﮕﺎﻫﺖ‬
‫ﮔﻮﻳﺎﺋﻲ ﺑﻲ ﻛﺎم ودﻫﺎﻧﺴﺖ ﮔﻮاﻫﺴﺖ‬ ‫در ﭘﺮده ﻣﺰن ﺣﺮف ﺗﻮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺣﺴﻨﻲ‬
‫ﻣﻬﺘﺎب ﺑﻮد ﮔﺮده ﮔﺮد ﺳﺮ راﻫﺖ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺷﺐ ﺑﺮ روزﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻞ ﭼﻮ ﻓﺘﺪ ﺳﺎﻳﻪ از ﻃﺮف ﻛﻼﻫﺖ‬ ‫در ﺣﺎل ﻛﻨﺪ دﻋﻮي ﺷﺎﻫﻲ دوﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻮد ﺣﺴﺮﺗﻲ ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎﻫﺖ‬ ‫ﻣﻪ ﻣﺎﻳﻞ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻬﺮ ﺣﺎل‬
‫اﺑﺮوي روان ﭘﺮور ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻨﺎﻫﺖ‬ ‫دﻟﻬﺎي ﻫﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻘﻼب ﻣﺤﺒﺖ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﮔﺬرد ﺑﻴﺮخ زﻳﺒﺎي ﺗﻮ روزﻳﺶ‬
‫ﺗﺎ روح اﻣﻴﻦ ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺮ رخ ﻣﺎﻫﺖ‬

‫‪111‬‬
‫ﺷﺐ ﺳﻮاد ﺳﺎﻳﻪ ﺟﺎن ﭘﺮور ﮔﻴﺴﻮي اوﺳﺖ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫ﮔﻮﺷﻪ‬ ‫از‬ ‫ﻧﻮاﻓﺘﺎده‬ ‫ﻣﺎه‬
 ‫‪١٧٦‬‬
‫درﺣﻘﻴﻘﺖ روي آن ﻣﻪ ﭘﺎره ﺑﺎﺷﺪ آﻓﺘﺎب‬
‫آﻧﻜﻪ ﻣﺎﻫﺶ ﮔﺸﺘﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺮده آرزوي اوﺳﺖ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﻠﺒﻞ در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻐﻤﻪ ﺳﻨﺠﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻓﺮدوس ﺑﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﺎﻛﻮي اوﺳﺖ‬
‫ﺑﻮي او ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻪ دارم ﻫﻤﺮه ﺧﻮد اي ﻧﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﺮده را زﻧﺪه ﮔﺮدان ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻢ ﺑﻮي اوﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﻳﺪت ﮔﺮ آب ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻮي از روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ دارد آب ﻣﻌﻨﻲ در ﺳﺒﻮ از ﺟﻮي اوﺳﺖ‬

‫‪112‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺻﻮرت ﻫﻢ ز ﻣﻌﻨﻲ دور ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺸﻖ را ﺻﻮرت ﮔﺮي ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮد ﻧﻮر ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎ ﻧﺮا ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻏﻴﺮ ﻳﺎر‬
‫ﭘﺮﺗﻮش ﻛﻤﺘﺮ ز ﺷﻤﻊ ﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺰم ﻳﺎرﺳﺖ اﻳﻦ وﺷﻤﻊ دﻳﮕﺮﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻐﻔﻮر‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﺗﻴﻎ‬ ‫ﻛﺸﺘﻪ‬ ‫ﺧﻨﺠﺮت‬ ‫ﺑﻨﻮك‬ ‫اﻣﺮزش‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ زﺧﻢ ﺳﻴﻨﻪ اش ﻧﺎﺳﻮر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﻨﻤﺎ ﻳﺪ ﺑﺎو ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﺎز‬ ‫روي‬
‫درد ﻣﻨﺪ ﺗﻮ ﺷﺪه)‪(1‬روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻮ ﺷﺪه رﻧﺠﻮر ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪113‬‬
‫روزش ﭼﻮ ﺷﺐ زﻟﻒ ﺗﻮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺳﻴﺎﻫﺴﺖ‬ ‫داﻳﻢ دل ﻣﻦ)‪(2‬ﻟﺐ ﺑﻠﺐ ﻧﺎﻟﻪ وآ ﻫﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺷﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 36‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 36‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٧٧‬‬
‫ﮔﻞ ﻛﺎم روا ﮔﺸﺘﻪ ان ﻃﺮف ﻛﻼﻫﺴﺖ‬ ‫ﻣﻪ روي ﺗﺮا را ﺗﺒﻪ ﺧﻮارﻳﺴﺖ ﻣﻘﺮر‬
‫ﮔﺮ ﻣﻴﺪﻫﺶ زود ﺑﺪه ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ دﻫﻢ ﺑﻮﺳﻪ دﻟﺖ را ﻛﻪ رﻓﺘﻦ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭼﻮ ﺧﻤﻴﺎزه ﻛﺶ آن ﻟﺐ ﭼﺎﻫﺴﺖ‬ ‫از ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺗﻮ ﻛﻲ آب ﺗﻮان ﺧﻮرد‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﻮي آﮔﺎه ﮔﺮ از ﻟﺬت ﻗﻴﺪش‬
‫از روح اﻣﻴﻦ ﭘﺮس ﻛﻪ در ﻗﻴﺪ ﻧﮕﺎﻫﺴﺖ‬

‫‪114‬‬
‫دﻟﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻮن ﺑﺴﺘﻪ آن ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ رﻓﺘﺎرش از آن ﺑﺎر ﮔﺮاﻧﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺸﻮد ﻛﻢ ز دﻟﻢ ذوق وﺻﺎﻟﺶ‬
‫ﮔﺮ ﭘﻴﺮ ﺷﺪم ﺧﻮاﻫﺶ دل ﻟﻴﻚ ﺟﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﻳﺎﻗﻮت ﺗﺮي دارد وﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺴﺖ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻮ ﮔﺮﻫﻲ ﺑﺴﺘﻪ وﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻣﻜﻨﻴﺪش‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺖ‬ ‫ﺷﻤﺸﻴﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﻣﻌﻴﻮب‬
‫دل ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻧﺎوك آن ﺳﺨﺖ ﻛﻤﺎﻧﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺧﻄﺶ ﭼﻮ دﻣﻴﺪ اﺷﻚ روان ﮔﺸﺖ ز ﭼﺸﻤﻢ‬
‫رواﻧﺴﺖ‬ ‫آب‬ ‫ازﻳﻦ‬ ‫آﻓﺎق‬ ‫ﺳﺒﺰي‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺗﻠﻲ)‪(2‬ﺳﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﻚ‬
‫ﺑﺮ ﻛﻮه ﻛﺸﻲ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻦ آن ﺑﺎر ﮔﺮاﻧﺴﺖ‬
‫‪3‬‬

‫ﺳﺮ ﺣﻠﻘﻪ رﻧﺪان ﺟﻬﺎن روح اﻣﻴﻦ ﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺴﻤﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 36‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺗﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 36‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٧٨‬‬
‫ﻣﻐﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﭘﻴﺮ‬ ‫در‬ ‫ﺑﮕﻮﺷﺎن‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ‬ ‫ﻛﺰ‬

‫‪115‬‬
‫ﻫﻴﭽﺴﺖ)‪(1‬ز ﺷﻮق ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎ ﺧﻮرد وﺧﻮاب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺧﻮﻧﺴﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻴﺨﻮري اي ﺷﻮخ آب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ در ﺟﻬﺎن ﻛﻪ ز ﻋﺸﻖ ﻣﻪ رﺧﺖ‬ ‫ﻛﺲ‬
‫ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﺑﺮ ﮔﻠﻮي او ﻃﻨﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ دل ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻴﺴﺖ ز ﻣﻬﺮ ﭘﺮي رﺧﺎن‬
‫ﺣﺒﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺤﺴﺎب‬ ‫درﭘﻴﺶ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫ﻧﺎز‬ ‫ز‬ ‫ﻣﺪان‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺖ‬ ‫ﺟﻮاب‬ ‫از‬ ‫ﻧﻨﻮﻳﺴﺪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ ﻛﻪ اﻧﺮا ﺟﻮاب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺒﺎب دﻟﺖ ﺧﺎم ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬
‫در ﭘﻴﺶ ﻣﺎ دﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﻮزد ﻛﺒﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪116‬‬
‫آرزوﺳﺖ‬ ‫از دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻳﺎر آﺑﺤﻴﺎﺗﻢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ زﺧﻤﻲ زو ﻧﺪارد ﺑﺮ ﺟﮕﺮ ﺑﻲ آﺑﺮوﺳﺖ‬
‫از ﭼﻪ اي ﻫﻤﺪم ﺑﺒﺰﻣﻢ ﺷﻤﻊ روﺷﻦ ﻛﺮده‬
‫روﺷﻨﻲ ﺑﻲ ﺷﻤﻊ دارد ﻫﺮ ﻛﻪ دارد ﻣﻬﺮ دوﺳﺖ‬
‫ﻛﺮده ﭼﺸﻢ او ﺑﻤﺮدم ﺧﻮاب آﺳﺎﻳﺶ ﺣﺮام‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮد آﺳﺎﻳﺸﻲ در ﺳﺎﻳﺔ ﮔﻴﺴﻮي اوﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻫﻴﭽﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 36‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٧٩‬‬
‫ﻛﻪ ﻛﻨﺪ رو ﺳﻮي او ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﻮي آﻓﺘﺎب‬
‫در زﻣﺎن ﺣﺴﻦ او ﻣﻪ ﭼﻮن ﮔﻞ رﻋﻨﺎ دوروﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ از ﭘﺮﻳﺪن ﻣﺮغ ﺟﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺮ ﻓﺸﺎﻧﻲ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ در ﺑﺰم ﻳﺎرش آرزوﺳﺖ‬

‫‪117‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﺮا دﻳﺪه اﺳﺖ ﺷﻴﺪا ﻳﺴﺖ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺤﺎل ﺗﻮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻛﺮد)‪(1‬ﺳﻮدا ﻳﺴﺖ‬
‫ازﻳﻦ ﮔﻠﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ از ﺳﺮو ﻗﺎﻣﺖ ﺗﻮ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﻫﺰار ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺮه در دل ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻳﺴﺖ‬
‫ﻣﺸﻮ ﻣﻘﻴﺪ دﺳﺘﺎر وﺟﺎﻣﻪ ز آﻧﻜﻪ اﻟﻒ‬
‫ﺑﺮﻫﻨﻪ ﮔﺸﺘﻪ از آن در ﻛﻤﺎل رﻋﻨﺎﻳﺴﺖ‬
‫ﻣﻜﻦ ﻋﻴﺒﺶ‬ ‫از اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑ‪Ĥ‬ﻓﺘﺎب ﻧﮕﻮﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻳﺴﺖ‬
‫ﺧﻤﻮش ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎش‬
‫ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﺴﺖ‬ ‫در‬ ‫ﺟﺎوﻳﺪ‬ ‫رﺳﺘﮕﺎري‬ ‫ﻛﻪ‬

‫‪118‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻠﺒﻞ دﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﮔﻞ را ﻧﻈﺮي ﻫﺴﺖ‬
‫در زﻣﺰﻣﻪ ﻛﺮﻣﺶ از آﻧﺮواﺛﺮي)‪(2‬ﻫﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺮده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﻧﺮو رو اﺛﺮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪37‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٨٠‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ز ﻣﺮوت ﺑﺘﻮ اي ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺳﺎﻻر‬
‫ﺑﺎ ﻋﺸﻖ ﺳﻔﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ درﻳﻦ ره ﺧﻄﺮي ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﻲ ﺑﻬﺮه ﻧﮕﺮدﻳﺪه ام از ﺑﺎغ ﻣﺤﺒﺖ‬
‫ﭼﻮن داغ ﮔﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺮ ﺷﻜﻢ ﺛﻤﺮي ﻫﺴﺖ‬
‫‪+‬‬

‫ﻣﺎﻳﻞ ﺷﺪه زﺧﻤﻢ ﺑﻬﻢ آﻏﻮﺷﻲ ﻣﺮﻫﻢ‬

‫اي ﺷﻴﺦ دﻋﺎﺋﻲ ﺑﺪﻣﺖ ﮔﺮ اﺛﺮي ﻫﺴﺖ‬
‫ﻧﮕﺮدﻳﺪ‬ ‫آﮔﺎه‬ ‫ﻛﺴﻲ‬ ‫دﻫﺎﻧﺶ‬ ‫ﺳﺮّ‬ ‫از‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﺑﺰﺑﺎﻧﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ او را ﻛﻤﺮي ﻫﺴﺖ‬
‫اي ﻋﺸﻖ ﺑﮕﻮ از ﺗﺮ وﺧﺸﻜﻲ ﭼﻮ ﺧﺒﺮدار‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﺐ ودﻳﺪه ﻣﻦ ﺧﺸﻚ وﺗﺮي ﻫﺴﺖ‬
‫دﺳﺘﻢ ﺷﺪه ﺑﺮ ﮔﺮدن ﻣﻘﺼﻮد ﺣﻤﺎﻳﻞ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺳﻮي وﻳﻢ راﻫﺒﺮي ﻫﺴﺖ‬

‫‪119‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺗﻮ ﻣﺎ را ﺳﺮ ﺟﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ز ﺧﺎك ﺑﭙﺎي‬
‫ﺑﺠﺰ)‪(2‬ﻏﻤ‪‬ﺖ ﺑﻜﺴﻲ دﻳﮕﺮ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‬ ‫درﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ام‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﺗﻮ ﻛﻤﺘﺮ ز ﻣﻮ ﻣﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺴﺎن ﺧﺎل ﺗﻮ داﻳﻢ ﮔﺪاﻳﻲ ﭼﺸﻢ ﺗﻮام‬

‫)‪ (1‬ﺧﺎﻛﭙﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺤﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٨١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ز‬ ‫ﻛﻢ‬ ‫ﻧﮕﻬﺖ‬ ‫ﮔﺪاﻳﻲ‬
‫ﻫﺰار ﻣﺸﻌﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﺎه روﺷﻦ ﻛﻦ‬
‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ روي ﺑﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺼﺪق ﺳﺠﺪه ﻣﺤﺮاب اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﭼﻮ اﻫﻞ ﺻﻮﻣﻌﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ رﻳﺎي ﻧﻴﺴﺖ‬
‫‪120‬‬
‫ﺟﺎن ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻴﺸﻪ ام ﭼﻮن ﻫﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر داﺷﺖ‬
‫داﺷﺖ‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫ﺑﻘﺪ‬ ‫داﻳﻢ‬ ‫دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ‬ ‫آن‬ ‫ﺑﻬﺮ‬
‫اﻧﺘﻘﺎم از ﻋﺎرﺿﺶ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺧﻂ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﺧﻮب ﭼﻮن دﻳﺪﻳﻢ ﺧﻂ ﻫﻢ ﺑﺎ دل ﻣﺎ ﻛﺎر داﺷﺖ‬
‫ﮔﺸﺖ زاﻫﺪ ﻋﺎﺷﻖ وآن زﻫﺪ ﺧﺸﻜﺶ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫داﺷﺖ‬ ‫ﻋﺸﻖ آﺗﺶ ﺑﻮد وآن ﺑﻴﭽﺎره ﻫﻴﺰم ﻧﺎر‬
‫‪3‬‬

‫در ﻓﺮاﻗﺶ ﺑﺎﻧﮓ ﻧﻲ ﻣﻲ آﻳﺪ از ﻧﺎﻳﻢ ﺑﺮون‬

‫داﺷﺖ‬ ‫ﻣﻮﺳﻴﻘﺎر‬ ‫آواز‬ ‫ام‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﻣﻲ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫وﺑﺪﺳﺘﻲ‬ ‫ﺑﺪﺳﺘﻲ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻃﺮه‬
‫داﺷﺖ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫اﻓﺘﺎد)‪(3‬ﻛﻲ‬ ‫ﻣﺎﻳﻪ‬
‫‪121‬‬
‫ﺷﺐ ﻧﺴﺨﻪ ز دﻓﺘﺮ روز ﺳﻴﺎه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫زﻟﻒ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺎه وﺷﺎن)‪(4‬ﻋﻜﺲ آه ﻣﺎﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻓﺘﺎده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻣﺎﻫﻮﺷﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٨٢‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻛﺮده ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻣﮋﮔﺎن ﮔﻮاه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻲ ﮔﻮاه زﺣﻤﺖ ﺣﺎﻛﻢ ﻧﻤﻴﺪﻫﻴﻢ‬
‫اﻓﮕﻨﺪه ﺳﺮ ﺑﭙﺎي ﺗﻮ)‪(1‬وﻋﺬر ﺧﻮاه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﭙﺬﻳﺮ اﻳﻨﻜﻪ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺻﺪ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎه ﺳﺎﻳﻪ ﻃﺮف ﻛﻼه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺞ ﻛﻼه ﻣﻬﺮ وﺷﺎن ﻣﻠﻚ ﻓﺮﻳﺐ‬
‫آﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﺮده زﻧﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ ز ﭼﺎه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺧﻀﺮ ﺧﻄﺶ اﺷﺎره ﺑﻐﺒﻐﺐ ﻧﻤﻮد ﮔﻔﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺟﺎده ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺮود‬
‫راﻫﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻤﺎن راه راه ﻣﺎﺳﺖ‬
‫‪122‬‬
‫زﻟﻔﺶ از ﮔﻠﺰار ﻋﺎرض ﮔﻞ ﺑﺪاﻣﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﮔﻞ ﻓﺮوﺷﻴﻬﺎ ﭼﻮ آن ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن وﺗﻴﺮ ﻏﻤﺰه وﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﺎز‬
‫ﺑﻬﺮ ﻗﺘﻠﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺳﺎﻣﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ در ﻳﻮزه دوزخ آﺗﺶ از ﺧﺎﻛﺴﺘﺮم‬
‫ﺷﻌﻠﻪ را ﺳﻮز دﻟﻢ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﻜﺴﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫آﺧﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن‬
‫ﻣﺎدل ﺧﻮد ﺷﻴﺸﻪ او دﻟﺮا ﭼﻮ ﺳﻨﺪان ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫آﺗﺸﻲ ﻛﺎﻓﺮوﺧﺖ در دل از ﻏﻤﺶ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ را ﺑﺎ آﺳﻤﺎن)‪(2‬دﺳﺖ وﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫‪123‬‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻓﻨﻮن ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫ﺷﻮﺧﻲ ﻛﻪ از ﻓﺴﻮن دل ﻫﺮ زو‬

‫)‪ (1‬ﺑﭙﺎﻳﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 37‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑ‪Ĥ‬ﺳﻤﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ذو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٨٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﻮﻳﻢ ﭼﻮ دﻳﺪ در ﺑﺪﻧﻢ رﻧﮓ ﭼﻮن ﺷﻜﺴﺖ‬
‫از ﭘﺎي ﺗﺎ ﺑﺴﺮ ﻫﻤﻪ اﻋﻀﺎي ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫دﻳﺪم ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻟﻴﻚ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻜﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺳﻨﺠﻲ ﺑﻐﻴﺮم از ﭼﻪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﻨﮓ رﻳﺰه‬
‫ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺴﺘﻮن‬ ‫ﻓﺘﺎده)‪(3‬ﺳﺮ‬ ‫ام‬ ‫ﺗﻴﺸﻪ‬ ‫ﻛﺰ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻬﺎده‬ ‫رو‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﺑﺴﻮي‬ ‫ﻏﻤﻲ‬ ‫ﻓﻮج‬
‫ﭘﺸﺘﺶ ز ﺣﻤﻠﻬﺎي ﻣﻲ ﻻﻟﻪ ﮔﻮن ﺷﻜﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﻨﺪ ﻳﺎر ﻣﻦ درﺳﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﭼﻮ در ﻧﻈﺮ او زﺑﻮن ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫آﻣﺪ ﭼﻮ دﻟﻢ‬

‫‪124‬‬
‫رﺧﺖ ﮔﻠﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ز ﺑﺎغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﻧﺸﺎن درد ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﺰ ﭼﻮ ﻧﻘﺶ داغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﻌﻬﺪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺷﺪ ﻻﻟﻪ در ﻧﻈﺮﻫﺎ ﺧﻮار‬
‫ﺑﺮاي دﻳﺪن ﮔﻞ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﺒﺎغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﻧﻜﺮده ﺳﺠﺪه ﺻﺮاﺣﻲ ﭼﻮ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻧﺪﻳﺪ‬
‫ﻧﺪﻳﺪ ﺗﺎ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺑﺎده در اﻳﺎغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫دﻟﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺟﮕﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﺟﺎن ﺷﺪ اﻓﺴﺮده‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﻮﻫﺮ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻓﺘﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬آﻣﺪ دﻟﻢ ﭼﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٨٤‬‬
‫ﺑﻜﺒﺮ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻧﺎزم ﻛﻪ از دﻣﺎغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﮔﺰ‬ ‫ﮔﻤﺮي)‪(1‬ﻫﺮ‬ ‫ﺷﺎﻫﻴﻦ‬ ‫ﺳﻴﻠﻲ‬ ‫ﻧﺨﻮرد‬
‫ﻛﺒﻮﺗﺮ دل ﻣﻦ ﭼﻮن ﻗﻔﺎي زاغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﺗﻮﻳﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ از آن‬
‫ﺑﺴﺎن ﺑﻲ ﺑﺼﺮ آن در ﭘﻲ ﺳﺮاغ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫‪125‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭼﻮ ﺟﻨﮓ ﺟﻮي ﻣﻦ از ﺟﺎ ﺑﻘﺼﺪ ﻛﻴﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻘﺼﺪ ﻛﺸﺘﻦ ﻣﻦ ﻧﺎزش از ﻛﻤﻴﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﺘﺎر زﻟﻒ ﭼﻮ زد دﺳﺖ ﻣﻄﺮب ﺣﺴﻨﺶ‬
‫ﺑﺮﻗﺺ ﺑﻲ ﻣﺪد دﺳﺖ آﺳﺘﻴﻦ ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫زﻃﺎق‬ ‫ﻧﻮ‬ ‫ﻣﻪ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻓﺘﺎده‬
‫ﮔﺮﻓﺖ زﻟﻒ ﺗﻮاش دﺳﺖ واز زﻣﻴﻦ)‪(4‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﻫﻨﻮز‬ ‫داﺷﺖ‬ ‫ﺗﻼش‬ ‫زﻟﻔﺶ‬ ‫ﺑﻠﺸﻜﺮ‬ ‫دﻟﻢ‬
‫ﻧﻘﺎب ﺗﻔﺮﻗﻪ از ﭘﻴﺶ ﻛﻔﺮ ودﻳﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺑﻄﺎق‬ ‫را‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫اﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻧﻬﺎد‬
‫ز ﭼﺎر ﺳﻮي ﺟﻬﺎن ﺑﺎﻧﮓ آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫‪126‬‬
‫آﻧﻜﻪ دل در ره او ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺴﻲ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻤﺮﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮاﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺧﻮاﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬دﺳﺖ از زﻣﻴﻦ‪ :‬ﺧﻮاﺳﺖ۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 38‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٨٥‬‬
‫ﻣﺮغ ﺟﺎن در ﻧﻈﺮش ﭼﻮن ﻣﮕﺴﻲ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬
‫در ﭘﻲ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ داﻧﻲ ﭼﻪ ﺑﻮد ﺧﺎل ﺳﻴﺎه‬
‫اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮﻳﺎدرﺳﻲ‬ ‫ﭘﻲ‬ ‫در‬ ‫ﺑﻴﻜﺴﻲ‬
‫در ره ﻛﻮي ﺗﻮام ﺷﻤﻊ ﻧﺒﺎﺷﺪ در ﻛﺎر‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ در آن راه ﺑﺴﻲ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬
‫ﻗﻔﺲ‬ ‫ﻫﻤﻨﻔﺴﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻧﻔﺲ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫در‬
‫ﻣﺮغ دل در ﻗﻔﺲ از ﻫﻤﻨﻔﺴﻲ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬
‫ﭼﺎرة ﻣﺮغ دل ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻦ اي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﭘﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﺟﮕﺮ در ﻗﻔﺴﻲ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬

‫‪127‬‬
‫ﮔﺮ ﮔﻞ ﺧﻮاري زﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﭙﻬﺮم ﺗﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﮔﺮدر ﺟﻮي ﻋﺰت آب ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﺧﻮرم ﺑﻴﻨﻢ‬
‫دل ﺑﻴﺎزار ﻏﻤﺶ ﺑﺮدم ز ﻣﻦ ﻧﮕﺮﻓﺖ ﻛﺲ‬
‫ﻳﻜﺰﺑﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻴﻦ ﻛﺎﻻ درﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﻲ را ﻣﻲ ﻛﺸﺪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوش‬
‫درﻣﻴﺎن ﻫﻨﺪ وآن ﺟﺰ او ﻛﺴﻲ ﻗﺼﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﺸﺘﺎﻗﺘﺮ‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫را‬ ‫ام‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫او‬ ‫دﻳﺪن‬
‫ﺑﮕﺬرد ﮔﺮ آب دﻳﺪارش ز ﺳﺮ ﺳﻴﺮاب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻮﻫﺮﻫﺎ‬ ‫ﺳﺮﻛﻮب‬ ‫ﮔﻮﻫﺮت‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﮔﻮﻫﺮ در ﺟﻬﺎن ﻛﺰ آب او در ﺗﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬
 ‫‪١٨٦‬‬
‫‪128‬‬
‫آب ﺣﻴﺎت در ﻧﻈﺮم ﻫﻤﭽﻮ آب ﺟﻮ ﺳﺖ‬ ‫از ﺧﺎك رﻫﮕﺬار ﺗﻮ دﻟﺮا ﭼﻮ اﺑﺮوﺳﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻟﻴﻚ آﺗﺸﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺣﻴﻮان ﻧﻬﺎن دروﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮﻳﺖ ﺑﺴﺎن ﺷﻌﻠﻪ ﺳﺮاﭘﺎي آﺗﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺪارﻣﺖ ﭼﻮ رﺣﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ راﻧﻴﻢ ﺑﻘﻬﺮ وﮔﺮ ﺧﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻤﻬﺮ‬
‫ﻛﺮد اﻳﻦ ﮔﻨﺎه ﺧﺎل ﺗﻮ زآﻧﺮو ﺳﻴﺎه روﺳﺖ‬ ‫ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺑﻮﺳﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺸﺪ‬
‫آن راﻧﺪه ﺧﺪاي ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر رﻧﮓ وﺑﻮﺳﺖ‬ ‫ﻛﻲ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻋﺸﻖ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻧﻔﺲ ﺷﻮد‬
‫اي ﮔﻞ ﺑﻴﺎ ﻣﮕﻮي ﻛﻪ ﻧﺎز ﺗﻮ از ﭼﻪ روﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﺧﻂ وﺧﺎل داري ﻧﻪ)‪(2‬زﻟﻒ ﺳﺮ ﻛﺸﻲ‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺟﺎده ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺮود‬

‫ﭘﻲ در ﭘﻴﺶ ﮔﺬار وﺑﺮو راه راه اوﺳﺖ‬

‫‪129‬‬
‫ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫دل‬ ‫ﻣﻌﻤﻮرة‬ ‫رﺑﺎب ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫درﻋﻬﺪ ﺗﻮﭼﻮ‬
‫آﺗﺶ ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻪ آب ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫ﻧﺒﻮد ﻋﺮق اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮ رخ ﺗﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫ﺑﻤﺎﻫﺘﺎب‬ ‫ﻓﺎش‬ ‫ﻛﻮ‬ ‫ﺑﺮ روي ﺗﻮ ﺧﺎل ﻫﻤﭽﻮ دردﻳﺴﺖ‬
‫ﮔﺮدون ﺧﻢ ﭘﺮ ﺷﺮاب ﮔﺸﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﺖ‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﭼﺸﻤﻢ ﺑﺴﺮش ﺣﺒﺎب ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫دل در ﺑﺮ ﻣﻦ ﭼﻮ ﺑﺤﺮ ﺧﻮﻧﻴﺴﺖ‬
‫درﻳﺎ ﭼﻮ ﻟﺒﻢ ﺳﺮاب ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﮕﺪازم‬ ‫آه‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ‬ ‫از‬
‫ﻣﻌﻤﻮر ﭼﻮ ﻣﺼﺮ ﺷﺪ ﺧﺮاﺑﺎت‬
‫ﺗﺎ روح اﻣﻴﻦ ﺧﺮاب ﮔﺸﺘﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬آﺗﺶ اﺳﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺳﺖ۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 39‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﺎل داري وﻧﻪ‪ :‬ﺧﻮاﺳﺖ۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 39‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬درﻳﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 39‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٨٧‬‬
‫‪130‬‬
‫ﻛﺮﺑﻼﻳﺴﺖ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﻛﻮي‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺳﺮي ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻪ ﻏﻠﻄﺎن زﻳﺮ ﭘﺎﻳﺴﺖ‬
‫ﻧﻪ داﻏﺴﺖ اﻳﻦ ﻧﺸﺎن آﺷﻨﺎﻳﺴﺖ‬ ‫زﮔﺮﻣﻴﻬﺎي ﻋﺸﻘﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ ﻳﺎد‬
‫ﺑﺮم ﻫﺮ ﻣﻮﺟﻪ ﻛﻮﻳﻲ ﻧﺎﺧﺪاﻳﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﻗﺼﺪ ﺳﺎﺣﻞ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ دارم‬
‫اﻧﺘﻬﺎﻳﺴﺖ‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ‬ ‫را‬ ‫ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن‬ ‫ﺷﺐ ﻫﺠﺮت ﻧﺪارد ﻫﻴﭻ‬
‫ﻣﺮا ﻫﺮ ﻣﻮي ﺑﺮﺗﻦ رﻫﻨﻤﺎﻳﺴﺖ‬ ‫ﮔﻠﻌﺬاران‬ ‫روﺑﻜﻮي‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫ﻛﻨﻢ‬
‫ﺑﺪه راﻫﻲ ﺑﺨﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ را‬
‫ﺗﻮ ﺷﺎه ﻛﺸﻮر ﺣﺴﻦ او ﮔﺪاﻳﺴﺖ‬

‫‪131‬‬
‫ﺑﺎز ﭼﺸﻤﻢ ز ﻏﻢ ﻓﺮﻗﺖ دﻟﺪار ﺗﺮﺳﺖ‬
‫وﻗﻒ ﺑﺪاﻣﺎن دﻋﺎي ﺳﺤﺮﺳﺖ‬ ‫دﺳﺖ دل‬
‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮون ﺳﻴﻞ ﺳﺮﺷﻚ‬ ‫دﻣﺒﺪم ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻤﺮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎز ﭼﻮن ﻣﻲ ﻧﮕﺮم ﺧﻮن دﻟﻢ ﺗﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﻓﺘﺎد ﺑﺪان ﺳﺒﺰه ﺧﻂ‬
‫ﺑﺎدﻟﻢ زﻟﻒ درازش ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﻮﺗﻪ ﻧﻈﺮﺳﺖ‬
‫رﻧﮓ اﺻﻠﻴﺶ ز ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻮد زرد ﭼﻮ ﻣﻬﺮ‬
‫ز ﺧﻮن ﺟﮕﺮﺳﺖ‬ ‫ارﻏﻮان ﺳﺮخ ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫)‪(2‬‬
‫اي روح اﻣﻴﻦ ﻛﻴﺴﺖ ﻏﻨﻲ در دوﺟﻬﺎن‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا درد وﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺑﺘﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬در‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 40‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 40‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٨٨‬‬
‫‪132‬‬
‫اي ﻛﻪ ﺑﻠﺒﻞ ز اﺳﻴﺮان ﺗﻮ ﻓﺮﻳﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﮔﺮدون ز ﺗﻮ ﺑﻴﺪاد آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺗﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫زﮔﻠﺮوي‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫دﻟﺒﺮي‬
‫ﺳﺮ ﻛﺸﻲ ﺳﺮو از آن ﻗﺪﺗﻮﺷﻤﺸﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﺟﻮي ﺧﻮن ﺳﺎﺧﺖ روان ﻧﺎﺧﻨﻢ از ﻛﻮه ﺟﮕﺮ‬
‫ﺗﻴﺰي از ﻧﺎﺧﻦ ﻣﻦ ﺗﻴﺸﻪ ﻓﺮﻫﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﭘﺎي ﺻﺪ ﺻﻴﺪ ﺑﺴﺘﺴﺖ ﺑﻴﻚ ﺗﺎر ﻧﮕﺎه‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر از آن دﻟﺒﺮ ﺻﻴﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﺷﻴﺸﻪ ﻫﺮ دم ﻗﺪﺣﻲ ﭘﺮ ﻛﻨﺪ از ﺧﻮن ﺟﮕﺮ‬
‫ﻫﺴﺖ ﺷﺎﮔﺮد دﻟﻢ ﻛﺎر ز اﺳﺘﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﺑﻮد ﺧﺎﻣﻮش ﺗﺮا ز ﺳﺮو ﺳﻬﻲ در ﺑﺴﺘﺎن‬
‫ﻗﻤﺮي از روح اﻣﻴﻦ ﻧﺎﻟﻪ وﻓﺮﻳﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬

‫‪133‬‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﭼﻪ آﺳﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮﺳﻲ دﻟﻢ زﻳﺎر ﺑﺼﺪ ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻛﺎﻏﺬ ﺑﺒﺎر دارم وﺑﺎران ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫آﺗﺶ ﺑﺠﺰ ﻣﻦ ﻣﻦ ﺑﻴﭽﺎره اوﻓﺘﺎد‬
‫دارد دﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺮده ﭘﺴﻨﺪان ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ روي ﺳﻴﻤﺒﺮ ﺧﻮردﺳﺎل ﻣﻦ‬
‫از ﺑﻬﺮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺗﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫دﻳﺪﻳﻢ داﻏﺪار وﺟﮕﺮ ﭼﺎك ﻻﻟﻪ را‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺣﻲ رو ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﮔﺎم ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ز ﺑﻴﺎﺑﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
 ‫‪١٨٩‬‬
‫‪134‬‬
‫ﻧﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎزﻧﻴﻦ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﺎز‬ ‫ﻧﺎوك‬ ‫ﺑﺴﻴﻨﻪ‬
‫اﮔﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺼﺪ ﻏﻤﺰه دﻟﻨﺸﻴﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫ﻧﻪ ﻣﺮده ﻧﻪ زﻧﺪه‬ ‫ﮔﻮر ﻛﻨﻮﻧﻢ‬ ‫درون‬
‫ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮ ﺳﺮم اﻓﮕﻨﺪه ﺑﺮ)‪(1‬زﻣﻴﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫از‬ ‫ﺻﺎﻓﺘﺮ‬ ‫ﻣﺮاﺳﺖ‬
‫ز ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮان ﺻﻔﺤﻪ ﮔﺮد ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻓﺘﻨﻪ در آﻓﺎق ﭼﻮن ﻧﺸﺴﺖ ﻣﻬﻢ‬
‫ﺑﻼ ﺳﻮار ﻧﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﺼﺪ زرﻳﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫اﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻣﻴﻔﺮوش‬ ‫ﻣﻐﺒﭽﻪ‬ ‫ﺑﻴﺎد‬
‫ﻛﺪام روز ﻛﻪ ﺑﺎ آه آﺗﺸﻴﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬

‫‪135‬‬
‫ﻧﺮﻫﺖ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﭼﻮن ﻗﻔﺲ ودام ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫دﺷﻨﺎم‬ ‫ﺑﻄﺮﺑﻨﺎﻛﻲ‬ ‫ﮔﺰ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﺑﺎده‬
‫ﭘﺎي ﺟﺎن ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﺑﺴﺘﺔ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫اﻳﺎم‬ ‫در‬ ‫ﻣﺮگ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺧﺒﺮ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﺮﻋﺔ‬ ‫ﺣﺴﺮﺗﻲ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣ ﻬﺮ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﻧﻪ‬
‫ﻛﻴﺴﺖ در دﻫﺮ ﻛﻪ او ﺗﺸﻨﻪ ﺗﻪ ﺟﺎم ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫وﻟﻲ‬ ‫ﺻﺤﺖ‬ ‫ﻃﻠﻌﺖ‬ ‫ﻻزﻣﻪ‬ ‫ﺑﻬﺠﺘﻲ‬

‫)‪ (1‬اﻓﮕﻨﺪو ﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 40‬ب‪.‬‬

 ‫‪١٩٠‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻃﺮب اﻧﮕﻴﺰ ﺗﺮازﻃﺮه ﭼﻮن ﺷﺎم ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﺎك ﺷﺪي روح اﻣﻴﻦ در ﻛﻮﻳﺶ‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺣﺴﺮت اﻧﺠﺎم ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪136‬‬
‫ﮔﺮه ﺑﻜﺎر دل ﻣﻦ ﻓﻜﻨﺪه اﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﺪه ﻣﺮدم ﭼﺸﻢ ﻣﺮا ﺑﺨﻮن روﻳﺖ‬
‫ﻛﺰ آﻓﺘﺎب ﻋﺮﻗﻨﺎك ﺷﺪ ﮔﻞ روﻳﺖ‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻪ ﺗﺎ ﭘﺮ از ﮔﻼب ﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎﻧﺴﻴﻢ ﺑ‪Ĥ‬ﺳﺎﻧﻲ آوردم)‪(2‬ﺳﻮﻳﺖ‬ ‫ز ﻛﻮه درد ﺗﻮ ﺧﻮد را ﺳﺒﻚ ﭼﻮ ﻛﺎه ﻛﻨﻢ‬
‫اﮔﺮ ﺑﻤﺸﻬﺪ ﻋﺸﺎق ﺑﮕﺬرد ﺑﻮﻳﺖ‬ ‫ز ﺣﺸﺮ ﻻﻟﻪ ﺷﻮد ﭼﺸﻢ آرزو ﮔﻞ ﭼﻴﻦ‬
‫رود ﺑﺮاي ﭼﻮ)‪(3‬روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺠﺎي دﮔﺮ‬
‫ﺑﺴﺎن ﺳﻨﮓ ﻓﺘﺎدﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ‬

‫‪137‬‬
‫اي ﻋﺰﻳﺰان ﻣﻴﺘﻮان از ﺳﻴﺮ اﺻﻔﺎﻫﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻀﺮ از ﻋﻤﺮ اﺑﺪ آﺳﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬
‫او‬ ‫زﻟﻒ‬ ‫ﻛﻔﺮ‬ ‫ﺗﻤﻨﺎﻫﺎي‬ ‫از‬ ‫دل‬ ‫ﺑﮕﺬرد‬
‫ﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺗﻮ اﻧﺪاز ﺳﺮ اﻳﻤﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﻛﻪ از ﺗﻴﻎ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺳﺮ ﺷﺪ ﺗﻨﻢ‬
‫اﻳﻨﻘﺪر داﻧﻢ ﺳﻮاري ﺗﻨﺪ)‪(4‬از ﻣﻴﺪان ﮔﺬﺷﺖ‬

‫)‪ (1‬از ﭼﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 41‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬آردم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 41‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭼﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 41‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺳﻮار ﺗﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 41‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٩١‬‬
‫ﮔﺮ ز ﻛﻮﻳﺖ دﻳﺮ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺮوم ﻣﻌﺬوردار‬
‫ﻫﺴﺖ داﻣﻦ ﮔﻴﺮ ﺧﺎﻛﺶ زود از آن ﻧﺘﻮان ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﺷﺎد‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﻜﺎم‬ ‫ﺟﺎﻧﺎن‬ ‫ﻫﻤﺪم‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ دردم ﻛﺴﻲ از ﺟﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬

‫‪138‬‬
‫ﭼﻮ داﻏﺪار ﺗﻮام ﻻﻟﻪ داﻏﺪار ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺷﺪم ﻫﺰار ﺗﻮ ﮔﻞ ﮔﻞ از آن ﻫﺰار ﻣﻨﺴﺖ‬
‫دﻣﺪ ﭼﻮ ﺳﺒﺰه ﺧﻂ ﺗﻮ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺑﺪور ﺣﺴﻦ ﺗﻮ روي ﺧﺰان ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ﮔﺪاﺋﻲ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮار ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫رﺧﺖ دﻟﻴﺮ ﺑﺒﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫دﻫﺎن او ﭼﻮ ﭘﺮ از وﺻﻒ روي ﻳﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫زرﺷﻚ ﻟﺐ ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ ﺑﮕﻔﺘﮕﻮ ﻏﻨﭽﻪ‬
‫ﻏﺒﺎر ﺟﺒﻬﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻮد ﺳﺒﺤﻪ‬
‫اﮔﺮ ز ﻟﻄﻒ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻛﺴﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬

‫‪139‬‬
‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ در ﻗﺪﻣﺖ ﻋﺬر ﺧﻮاه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫زﻟﻔﺖ ﭘﻲ ﺳﻔﻴﺪي روزﺳﻴﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﺎز ﺳﺘﻤﮕﺮ ﺗﻮ ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﻮاه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﻴﻐﺖ ﺑﺮ ﺑﺨﺖ ﺧﻮﻧﻢ ودﻋﻮاي ﺧﻮن ﻛﻨﺪ‬
‫ﻓﻮج ﺧﻄﺖ ﻛﻪ ﺻﻒ زده ﺑﺮ رخ ﭘﻨﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﭘﻨﺎه ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ ﻛﺎﻛﻠﺖ‬
‫ﺟﺎﻧﺎ ﺑﮕﻮي راﺳﺖ ﻛﻪ از دودآه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﻄﻬﺎي ﻛﺞ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮوﻳﺖ ﻓﻜﻨﺪه اﻧﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻜﻔﺮ وﺑﺎﺳﻼم ﻛﺮده ﭘﺸﺖ‬
‫راﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﺪاﻧﻴﻢ راه ﻛﻴﺴﺖ‬

‫‪140‬‬
‫ﺷﻤﻊ ﺟﺎﻧﻢ ز آﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺟﻤﺎﻟﺖ روﺷﻨﺴﺖ‬
 ‫‪١٩٢‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ زﻳﻨﻤﻌﻨﻲ ﺷﺪ آﮔﻪ دﺷﻤﻦ ﺟﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﮔﻮ ﻧﻴﻔﺮوزد ﻓﻠﻚ دﻳﮕﺮ ﭼﺮاغ آﻓﺘﺎب‬
‫ﭼﻮن زﻣﻴﻦ وآﺳﻤﺎن از ﺷﻤﻊ اﻳﻢ روﺷﻨﺴﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺧﻂ ز روﻳﺖ ﺳﺮ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﭼﻮن ﭼﺮاغ ﭼﺸﻢ ﻣﺎ را ز اﺑﺮوﻳﺖ)‪ (1‬روﻏﻨﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮﻳﺰد از ﺑﺮاي روﺷﻨﻲ)‪(2‬در ﭼﺸﻢ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺷﻤﻊ را ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﭘﺮواﻧﻪ ز آن در داﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻔﺘﻦ ز ﻣﻌﺠﺰﻫﺎي ﻋﺸﻖ‬
‫ﺧﺴﺮوم ﻣﻦ ﻳﺎر ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻫﻨﺪ ﻣﻠﻚ ارﻣﻨﺴﺖ‬

‫‪141‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ دﺳﺘﺶ ﻳﻜﻨﻔﺲ از ﺟﺎم ﺻﻬﺒﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﻧﻠﻐﺰد ﻫﺮﮔﺰش ﭘﺎي دل از ﺟﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﻮﺧﺖ رﺷﻚ ﻫﻤﺪﻣﻴﻬﺎي ﻗﺪح ﺑﺎ او ﻣﺮا‬
‫ﺧﻮن رود ﮔﺮ دﻣﺒﺪم از ﭼﺸﻢ ﻣﻴﻨﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﺮده ﻫﺮ ﻛﺲ را ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻲ ﭼﻮ زﻟﻔﺶ ﺑﻴﻘﺮار‬
‫ﮔﺮ ﺷﻜﻴﺒﺎﺋﻲ ﺑﻮد زو ﻧﺎ ﺷﻜﻴﺒﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﻌﺪ از ﻣﻦ ﭼﻮ در ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻣﺮد ﻋﺸﻖ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮد ﭘﻨﻬﺎن ز ﻣﺮدم ﻫﻤﭽﻮ ﻋﻨﻘﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬
‫از ﻧﻔﺲ روح اﻻﻣﻴﻦ زﻧﮓ از دل آﺋﻴﻨﻪ ﺑﺮد‬

‫)‪ (1‬را آﺑﺮوﻳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮﻳﺰد روﺷﻨﻲ‪) :‬از ﺑﺮاي در ﺣﺎﺷﻴﻪ(در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٩٣‬‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮد ﺑﻴﻤﺎر رﺷﻚ او ﻣﺴﻴﺤﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪142‬‬
‫ﺑﻲ ﺗﻮﺷﻪ ﺑﺮاه ﭼﻮ ﻧﺘﻮان رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎ داغ ﺗﻮ ﺟﺎﻧﻢ از ﺟﻬﺎن رﻓﺖ‬
‫ﺣﺮف دﻫﻨﺖ ﭼﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن رﻓﺖ‬ ‫زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬ ‫آب‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ‬ ‫ﺷﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﺴﻲ ﭼﻮ ﺟﺎن رﻓﺖ‬ ‫ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫ﺗﻮ ﺟﺎﻧﻲ وﺟﺎن ﺷﺪﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ آﺑﺶ از دﻫﺎن رﻓﺖ‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﻏﻨﭽﻪ‬ ‫دﻳﺪ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﺧﻮ ﻧﺎﺑﻪ ز ﭼﺸﻢ ارﻏﻮان رﻓﺖ‬ ‫ﻋﻜﺴﺖ ﭼﻮ ﺑﮕﻞ ﻓﮕﻨﺪ آﺗﺶ‬
‫)‪(2‬‬
‫آﻫﻢ ﭼﻮ ﺑﺴﻮي آﺳﻤﺎن رﻓﺖ‬ ‫ﻣﻼﻳﻚ‬ ‫ﭘﻲ‬ ‫ﺑﻌﺸﻖ‬ ‫ﺑﺮدﻧﺪ‬
‫زﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫ز‬ ‫روح‬ ‫ﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ از ﻳﻨﺠﺎن رﻓﺖ‬

‫‪143‬‬
‫ز ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﺎن ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺒﺮ رﻓﺖ‬ ‫رﻗﻴﺒﻢ ﻣﺮد واز ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺪر رﻓﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫دل ﻣﻦ ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻣﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻓﺖ‬ ‫از اﻧﺠﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﺎه ﻋﺸﻘﺴﺖ‬
‫از آﻧﺠﺎ ﺑﻮا ﻟﻬﻮس زﻳﻦ ره ﮔﺬر رﻓﺖ‬ ‫ز آﻫﻢ ﺧﺎك آن ﻛﻮ ﮔﺸﺘﻪ آﺗﺶ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﭘﺮواﻧﻪ راﮔﺮ ﺑﺎل وﭘﺮ رﻓﺖ‬ ‫ز دل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﻤﻊ رﻓﺘﻦ‬
‫اﮔﺮ ﺑﻮدي ﺻﻔﺎﻫﺎن ﺟﺎي ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﭼﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ ز آﻧﺠﺎ ﺑﺪر رﻓﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎن ﻣﺎﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٩٤‬‬
‫‪144‬‬
‫از ازل زﺧﻢ دﻟﻢ را اﻟﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﺳﻮده اﻟﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮﻫﻤﺶ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد را دﻟﻢ ﺻﺪ ﭼﺎك ﻣﻴﺨﻮاﻫﺪ ﭼﻮ ﮔﻞ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺟﻮﻫﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺎ)‪(1‬ﺑﺎ ﺗﻴﻎ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﻛﻮﻫﻜﻦ در ﺑﻴﺴﺘﻮن ﻛﺎر ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﻲ ﻧﻜﺮد‬
‫ﺗﻴﺸﻪ ﻓﻮﻻد ﺑﻮد او را وﻣﺎ را ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫اي ﻃﺒﻴﺐ از ﺑﻬﺮ درد)‪ (3‬ﺳﻴﻨﻪ ام زﺣﻤﺖ ﻣﻜﺶ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺠﺮوح ﻋﺎﺷﻖ را ﻣﺪاوا ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫دل ﺧﺮاﺷﺪ ﺧﺎﻃﺮم را در ﻫﻤﻪ اوﻗﺎت وﻣﻦ‬
‫دﻟﺨﺮاﺷﻲ ﻣﻴﻜﻨﻢ دردﺳﺖ ﻣﻦ ﺗﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ روي ﮔﻞ ﺧﺠﻠﺘﺪه او در ﻧﻈﺮ‬
‫در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺮگ ﮔﻞ در ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻨﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻴﺎرد ﺳﺮ ﺑﻬﻢ زﺧﻢ دﻟﻢ ز اﻋﺠﺎز ﻋﺸﻖ‬
‫آﻧﭽﻪ از اﻋﻀﺎي ﻣﻦ ﻣﺎﻧﺪﺳﺖ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺸﻮم ﺳﺮﻣﺴﺖ ﭼﻮن ﻧﺎﺧﻦ ﺑﺰﺧﻤﻢ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫زﺧﻤﻴﺎن ﻋﺸﻖ را ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻪ ﺻﻬﺒﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺎﺧﻦ ﺑﺮ ﺟﮕﺮ‬

‫)‪ (1‬ﻳﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻳﺎ ﺑﺎﺧﻨﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬درو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 42‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٩٥‬‬
‫زﺧﻢ وﻋﺸﻘﺖ)‪(1‬اﻳﻦ ﺑﻠﻲ آﻧﺮا ﻣﺪاوا ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬

‫‪145‬‬
‫ﺑﺮ ﺗﻮ ﻣﺮدﻧﻢ از ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان ﻛﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ وﮔﻴﺮ ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ ﻛﺎرﺷﺒﻨﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺪور ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫وﺻﺎل ﻳﺎر اﮔﺮ ﻧﻴﻢ دم ﺑﻮد ﻛﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫‪3‬‬
‫ﻏﻢ ﺗﻮ ﮔﺮ ﻛﺸﺪم در ﺣﻀﻮر ﺗﻮ ﻏﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﮕﻮﻳﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺮا ﻋﺎرﺿﺖ ﮔﺪاﺧﺖ ﻣﺮا‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ ﻣﺎه ﻧﻮاز ﭘﺮﺗﻮت ﮔﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺮ ﺗﻮ اﮔﺮ ﭼﻮن ﺻﺒﺎ ﻏﻨﻴﻤﺖ دان‬

‫ﺑﺨﺎﻃﺮﺳﺖ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻤﻦ ﻣﻴﮕﻔﺖ‬

‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻮرزﻳﺪه اﺳﺖ آدم ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪146‬‬
‫رﻓﺖ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ از ﺗﻮ دل ودﻳﻦ ﻣﺎ ﺑﻴﻐﻤﺎ‬
‫ﻫﺰار ﺟﻮر ﺑﺠﺮم ﻧﮕﺎه ﺑﺮ ﻣﺎ رﻓﺖ‬
‫ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﻓﺰاﺋﻲ‬ ‫روح‬ ‫ز‬ ‫ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺠﺎﺳﺖ ﺷﻴﺸﻪ وﺳﺎﻏﺮ اﮔﺮ ﻣﺴﻴﺤﺎ رﻓﺖ‬
‫زﺟﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺸﻮﻳﻨﺪ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎن دﺳﺖ‬
‫ﭼﻮ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ز ﺳﺎﻏﺮ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻣﻴﻨﺎ رﻓﺖ‬
‫ﺑﺴﺎن ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺒﺎن از ﻓﺮات ﭼﺸﻤﻢ آب‬
‫ز ﺑﺴﻜﻪ)‪(2‬ﻛﺮد ﻃﻠﺐ اﺑﺮوي درﻳﺎ رﻓﺖ‬
‫ﭼﻮ ﻛﻮه ﺳﺎﻳﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻮد ﺑﺎﻗﻲ‬

‫)‪ (1‬زﺧﻢ ﻋﺸﻘﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 43‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﺑﺲ ﻛﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 43‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٩٦‬‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﺠﻨﻮن ز روي ﺻﺤﺮا رﻓﺖ‬

‫‪147‬‬
‫زود دل زﺟﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﻣﻴﺘﻮان‬ ‫اﮔﺮ از ﻳﺎر دل ﺗﻮان ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫اﻻﻣﺎن‬ ‫ﺑﺎﻧﮓ‬ ‫آﺳﻤﺎن‬ ‫وﺗﻴﻎ ﻣﮋﮔﺎﻧﺶ‬ ‫دﻳﺪ ﭼﻮن دﺳﺖ‬
‫ﻣﻬﺮ از ﮔﻨﺞ ﺷﺎﻳﻜﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﺧﻮرد ﺑﻮﺳﻲ دﻟﻢ ز ﺧﺎل ﻟﺒﺶ‬
‫ﺑﺎر در ﻣﻮﺳﻢ ﺧﺰان ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﻧﺨﻞ ﺣﺴﻨﺶ ﺑﻬﺎر ﻛﺮد ز ﺧﻂ‬
‫زﻋﻔﺮان رﻧﮓ ارﻏﻮان ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫رﺧﺴﺎرش‬ ‫ﻋﻜﺲ‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫ﺟﻠﻮه‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺰرع ﻛﻤﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮه ﻳﺎﻓﺖ ﮔﻮﺷﻢ از دﻫﻨﺶ‬
‫)‪(1‬‬
‫دل ﺧﻮد ﻫﺮ ﻛﻪ زﻳﻨﺠﻬﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﺑﻨﺪد‬ ‫او‬ ‫زﻟﻒ‬ ‫ﺑﺪﻧﺒﺎل‬ ‫دل‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭘﺸﻪ ﺑﺎر آﺳﻤﺎن ﺑﺮ داﺷﺖ‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﺑﺎر ﻋﺸﻖ رﻓﺘﻪ‬ ‫در ﺗﻪ‬
‫ﻛﻮه ﻋﺸﻖ ﺗﺮا ﭼﺴﺎن)‪(3‬ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫دﻳﺪه ﭘﺎﻣﺎل ﺣﻴﺮﺗﺴﺖ ﻛﻪ دل‬
‫ﻛﺎم از ﮔﻨﺞ ﺷﺎﻳﻜﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺠﺰ ﺧﺎل ﻛﻮ ﻟﺒﺖ ﺑﻮﺳﻴﺪ‬
‫رﻓﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﻗﺪس‬
‫دل ﺧﻮد را ازﻳﻦ وآن ﺑﺮداﺷﺖ‬

‫‪148‬‬
‫زﻟﻒ را ﻛﺮدي ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﺎرم از ﺳﻮدا ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻛﺲ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ آﻧﭽﻪ دور آرزوي ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﺎ ﮔﺬﺷﺖ‬

‫)‪ (1‬زﻳﻨﺠﻬﺎ ﺑﺮداﺷﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 43‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‪ :‬در ﺗﻪ ﺑﺎر ﻋﺸﻖ رﻓﺘﻪ دﻟﻢ ﭘﺸﺔ ﺑﺎر آﺳﻤﺎن ﺑﺮ داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس در ﺧﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭼﻪ ﺳﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 43‬ب‪.‬‬
 ‫‪١٩٧‬‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪه ﻫﺮ ﻃﺮف اﻓﺘﺎده دﻳﺪم آﻫﻮﺋﻲ‬
‫ﻏﻤﺰه ﺻﻴﺪ اﻓﮕﻨﺖ ﮔﻮﻳﺎ ازﻳﻦ ﺻﺤﺮا ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﺑﻲ ﻧﻴﺎزي ﭼﻮن ﺑﻮد ﻻزم ﻣﻘﻴﻢ ﺧﻠﺪ را‬
‫ﺳﺎﻛﻦ ﻛﻮي ﺗﻮ از دﻧﻴﺎ وﻣﺎﻓﻴﻬﺎ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻲ ﻧﻴﺎز‬ ‫ﻛﺮده ﮔﻮﻳﺎ ﭘﺮﺗﻮت ﻣﻪ را ﺑﺪﻧﺴﺎن‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﺎﺑﺎن ﺧﻮش ﺑﺎﺳﺘﻐﻨﺎ ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﻛﺰ ﺑﺮ ﺧﺮﺷﻴﺪ‬
‫اي ﻧﮕﻪ ﺑﻲ رﺧﺼﺖ اﺑﺮو ز روﻳﺶ ﻧﮕﺬري‬
‫زد ﺑﻪ ﺗﻴﻐﺶ ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ از آﻧﺠﺎ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫آﻧﻜﻪ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺷﻮد آﺗﺶ ز آه ﮔﺮم او‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻮن ﺻﺒﺎ ﺑﻲ ﻛﺸﺘﻲ از درﻳﺎ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫داﺷﺖ ﺳﻮداﻳﻲ)‪(3‬ﺳﺮ زﻟﻒ ﺑﺘﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫رﻓﺖ از آن ﺑﺎزار ﺑﻴﺮون از ﺳﺮ ﺳﻮدا ﮔﺬﺷﺖ‬

‫‪149‬‬
‫ﺳﺮ ﻓﺮاز ﻻﻟﻪ روﻳﺎن ﺳﺮو آزاد ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﺳﺮو ﻛﻮﺗﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺒﺰه ﭘﻴﺶ ﺷﻤﺸﺎد ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﻏﻨﭽﻪ ﻳﻚ ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ از دﻫﺎن ﻳﺎر ﻣﻦ‬
‫ﮔﻞ ﻳﻜﻲ از ﺳﻴﻨﻪ ﭼﺎﻛﺎن ﭘﺮﻳﺰاد ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﻟﻮح ﺧﺎﻃﺮ را زﻳﺎد ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﭘﺎك‬

‫)‪ (1‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 44‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 44‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﻮداي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 44‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪١٩٨‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮان ﻧﺎزﻧﻴﻦ ﭼﻮن ﻓﺎرغ از ﻳﺎد ﻣﻨﺴﺖ‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮدوش دﻟﻢ آﻣﺪ ﻏﻢ او در وﺟﻮد‬
‫ﺑﻴﺪرﻣﺎن ﻋﺸﻘﺶ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺰاد ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫درد‬
‫ﺑﺮﮔﺴﺴﺘﺎن ﻓﻠﻚ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮوغ‬
‫ﻛﺮده از ﻻﻟﻪ زار ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺎد ﻣﻨﺴﺖ‬

‫‪150‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ اﻳﺪل ﺑﺸﻮي از ﺟﺎن دﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ دراز ﻛﻨﻲ ﺳﻮي زﻟﻔﺶ آﺳﺎن دﺳﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻣﻪ ﮔﻞ ﭼﺎك ﺷﺪ ز رﺷﻚ رﺧﺖ‬
‫دﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮﻳﺒﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻧﻤﻴﺪارد‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﻫﻨﻮز‬
‫دﻣﺪ‬ ‫رو‬ ‫داﻣﻦ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺠﺎي ﺳﺒﺰه ﺑﻌﻬﺪ ﺗﻮ در ﮔﻠﺴﺘﺎن دﺳﺖ‬
‫ﺑﺮوز ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﻳﻜﺴﺮ ﺟﻬﺎن ﺷﻮد درﻳﺎ‬
‫ﻧﻴﺎورﻳﻢ اﮔﺮ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﮔﺮﻳﺎن دﺳﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻄﻠﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‬
‫اﮔﺮ دراز ﻛﻨﺪ ﺟﺎﻧﺐ ﺻﻔﺎﻫﺎن دﺳﺖ‬

‫‪151‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺮو ﻗﺪ دﻟﻜﺸﺖ ﺑﻴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﺨﻦ زرﻳﺸﺔ دل ﮔﻔﺘﻪ ام زﺑﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﮕﻪ ﺑﺰﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﺮدن دﻣﻲ وﺟﺎن دادن‬
 ‫‪١٩٩‬‬
‫ﺑﻌﻤﺮ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻛﻢ از ﻋﻤﺮ ﺟﺎوداﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻓﻬﻤﺪ‬ ‫ﻣﺰﻣﻲ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺎﻳﻤﺎ‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫دﻟﻢ ﺑﭽﺸﻢ ﺗﻮ ﻣﺤﺘﺎج ﻫﻤﺰﺑﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺧﺎل وﺧﻄﺶ ﺣﺴﻦ ﮔﺮدﻧﺪ‬
‫وﮔﻴﺮ ﺑﺎ ﻃﻔﺎل ﺧﺮده داﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺷﺮﺑﺘﻲ ﻫﻮس ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ز آب ﺗﻴﻎ ﺗﻮام‬
‫ﺑﺴﺎن ﺧﻀﺮ ﻣﺮا ﻣﻴﻞ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺮوز وﺻﻞ ﻛﻪ در ﺑﺰم ﻏﻴﺮﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻤﺬﻫﺐ دل ﻣﻦ روز ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﺎز ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﭙﻬﺮ اﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ‬ ‫ﺷﻤﺸﻴﺮ‬ ‫ﺑﺎدم‬ ‫ﺳﺘﻴﺰه‬

‫‪152‬‬
‫ﮔﻞ ﭼﻮ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﭼﻤﻦ ﻧﺸﺴﺖ وﺟﺎم ﺟﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺧﺮدﻫﺎ ﺑﺮ روي ﮔﻞ روﻳﺖ زﺑﻴﺶ وﻛﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻴﺪردت دﻟﻲ ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺧﻄﺖ ﺳﺮ ﻧﺰد‬
‫ﺑﻲ ﺳﭙﻪ ﺣﺴﻨﺖ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻋﺎﻟﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫از ﮔﻞ روﻳﺖ ﻋﺮق ﻳﻜﻘﻄﺮه ﺑﺮ ﺑﺴﺘﺎن ﭼﻜﻴﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻃﺮاوﺗﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﮔﻞ از آن ﺷﺒﻨﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪش ﻛﻪ دارد ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺑﺎ روي‬
‫ﭼﻮن ﻛﻤﺎن اﺑﺮوﻳﺖ ﭘﺸﺖ ﻣﻪ ﻧﻮ ﺧﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫دور از آن اﺑﺮو ﻛﻤﺎن ﮔﺮدﻳﺪه ام ﻣﻌﺬور دار‬
 ‫‪٢٠٠‬‬
‫آﺳﻤﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﺮز آب ﭼﺸﻤﻢ ﻧﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬

‫‪153‬‬
‫ﭼﻮ اﺑﺮ ﺑﻬﻤﻦ از اﻧﺮوي ﺗﺮ دﻣﺎغ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻣﺪام ز آﺗﺶ اﻓﺸﺮده ﭘﺮ اﻳﺎغ ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﺑﺴﺎط ﺳﺒﺰه ﻗﺪح ﻻﻟﻪ ﮔﻞ اﻳﺎغ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺑﺒﺰم ﻣﻦ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰﻣﻲ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛﻪ ﺧﻮب ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ ﺗﻮ داغ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ ﻻﻟﻪ ﺷﺪه داﻏﺪار از داﻏﻢ‬
‫ﺳﺮﺷﻚ آب روان ﺻﺤﻦ ﺳﻴﻨﻪ ﺑﺎغ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﭘﺮ ﺷﺪ ﺳﺖ ز ﮔﻠﻬﺎي داغ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ اﮔﺮ ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺮا ﺟﻮﻳﺎ‬
‫ﻫﺰار ﺧﻀﺮﺑﻬﺮ ﻣﻮي)‪(1‬در ﺳﺮاغ ﻣﻨﺴﺖ‬

‫‪154‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻗﺪﻣﻲ رﻓﺖ در ان وادي وﺑﺮﮔﺸﺖ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ دل ﻣﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻧﺒﺎل ﻧﻈﺮ ﮔﺸﺖ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه دل زار ﻣﻦ از رﺷﻚ ﭼﻮ ﻣﻮﻳﻲ‬
‫زﻧﺎر ﭼﻮ دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻛﺮد ﻛﻤﺮ ﮔﺸﺖ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ﭼﻮ ﺗﻴﺮي ﺑﻜﻤﺎن ﺧﺎﻧﺔ اﺑﺮو‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ ﻫﺪف ﭼﺸﻢ ﻣﻦ وﺳﻴﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﮔﺸﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺗﺎ ﻗﺪﻣﻢ ﺑﻮد زﻫﺮ ﻋﻴﺐ ﺳﺮﺷﺘﻪ‬
‫ﻋﺸﻘﻢ ﭼﻮ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪ ﺳﺮاﭘﺎي ﻫﻨﺮ ﮔﺸﺖ‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎن‬ ‫ﺷﺎداب‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻬﺎري‬ ‫اﺑﺮ‬ ‫از‬
‫ﮔﻮﻳﺎ ﻛﻪ ﻗﺪم ﺑﺮ ﻗﺪم دﻳﺪه ﺗﺮ ﮔﺸﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺳﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 45‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٠١‬‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫از‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻴﺰار‬
‫ﻧﻮر ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﭼﻮ در آن ﻛﻮه وﻛﻤﺮﮔﺸﺖ‬
‫ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﺳﺮدﻫﺎﻧﺶ ﺑﻮد آﮔﺎه‬
‫ﻛﻲ روح ﻛﺴﻲ ﻣﻠﻚ ﻋﺪم دﻳﺪه وﺑﺮﮔﺸﺖ‬
‫ﭘﺮواز ﻛﻨﻢ ﮔﺮد ﺳﺮت روح اﻣﻴﻦ وار‬
‫ﻣﻮ در ﺑﺪﻧﻢ از ﻧﮕﻪ ﻛﺮم ﺗﻮ ﭘﺮ ﮔﺸﺖ‬

‫‪155‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺮدﻣﻚ دﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﻴﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ واﻟﻪ ان ﺳﺮ وﻗﺪ رﻋﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻟﻢ ﺑﻜﺎﻛﻞ ﺗﻮ ﮔﺮ ﺷﺮﻳﻚ ﺳﻮدا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﺮا ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﮕﺮد ﺳﺮ ﺗﻮ ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﻣﺪه ﺗﻮ ﺑﻮﺳﻪ ﺑﻤﺎ اﺣﺘﻴﺎج ﻏﻮﻏﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻛﻮزه ﺑﺸﻜﺴﺖ وﻧﻪ رﻳﺨﺖ آﺑﺤﻴﺎت‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﺮش ﻣﺎﻳﻪ ﺑﺨﺶ درﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﺒﺮده اﺳﺖ ﻧﺼﻴﺒﻲ دﻟﺶ ز آﺗﺶ ﻋﺸﻖ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ روح اﻣﻴﻦ ﻋﺎﺷﻘﺴﺖ وﺷﻴﺪاﺋﻲ‬
‫وﻟﻲ ﺑﺴﺎن دﻟﻢ ﻋﺸﻘﺒﺎز ورﺳﻮا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫‪156‬‬
‫روﻳﺶ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﻛﻪ وﭘﺸﺖ وﭘﻨﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﺮ ﻧﺎز)‪ (1‬ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎدﺷﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻴﻎ زن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻼ از ﺳﭙﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﺗﺮك ﻛﻴﻨﻪ ﺟﻮي ﮔﺮ آزار ﻣﻲ ﻛﺸﺪ‬
‫اﻧﺼﺎف ده ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﮔﻨﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫اي دل ﺗﻮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺪم ﺗﻴﻎ او زدي‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﺸﻴﺪه ﺳﺎﻳﻪ ﻃﺮف ﻛﻼه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫آن ﺳﺎﻳﻪ ﻛﻪ رﺧﺖ ﺧﻮد اﻣﺮوز آﻓﺘﺎب‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻣﺎ ﻧﮕﺸﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﺖ ﮔﻮاه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫دارﻧﺪ ﺧﻂ زﻟﻒ ﺗﻮ)‪ (2‬دﻋﻮا ﺑﻴﻚ دﮔﺮ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺎز ﻧﺎز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪45‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻂ وزﻟﻒ ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 45‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٠٢‬‬
‫در ﻫﻴﭻ دﻳﻦ ﭼﻮ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺮا اﺳﺘﻘﺎﻣﺘﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ اﻳﻦ راه راه ﻛﻴﺴﺖ‬

‫‪157‬‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﺟﮕﺮي ﺧﺸﻚ ﻟﺒﻲ ﭼﺸﻢ ﺗﺮي داﺷﺖ‬ ‫وﻗﺘﻲ دل ﻣﻦ ﺑﺮ ﮔﻞ روﺋﻲ ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﺳﻴﻤﺒﺮي داﺷﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ)‪(1‬ﻧﻈﺮم ﭘﻨﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﺴﺖ ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ دل ﺑﺎﺧﺘﻪ ﭼﻮن ﺑﺎل وﭘﺮي داﺷﺖ‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻤﻘﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻟﺶ ﺧﻮاﺳﺖ رﺳﺎﻧﻴﺪ‬
‫ﻛﺰ ﺳﺮ وﻗﺪ)‪(2‬دوﺳﺖ اﻣﻴﺪ ﺛﻤﺮي داﺷﺖ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﺴﺎن ﺧﺎم ﻃﻤﻊ ﺑﻮد دل ﻣﻦ‬
‫اﻓﮕﻨﺪ ﺑﺰﻳﺮ ﻗﺪﻣﺶ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﺮي داﺷﺖ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﮕﺮد ﺳﺮش آﻧﺮا ﻛﻪ دﻟﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﭼﻜﻨﺪ)‪(3‬ﭼﻮن دل او را دﮔﺮي داﺷﺖ‬ ‫دل داﺷﺖ ﻛﻪ ﺷﺪ ﻫﻤﺪم دﻟﺪار ﻫﻮس ﻛﻴﺶ‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ازﻳﻦ واﻗﻌﻪ)‪(4‬ﮔﻮﻳﺎ ﺧﺒﺮي داﺷﺖ‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺳﻮز ﺑﻤﻘﺼﺪ ﻧﺮﺳﺪ ﻛﺲ‬
‫ﺷﺪ ﻫﻤﺪم ﻋﻴﺴﺎي ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﻋﺬاران‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻣﻴﻦ راﻫﺒﺮي داﺷﺖ‬

‫‪158‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻏﻨﭽﻪ ﺧﺮده ﺑﺪ آن ﺧﻮش دﻫﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫در ﺣﻴﺮﺗﻢ ﻛﻪ ﺧﻮرده ﺑﺮو ﭼﻮن ﺗﻮان)‪(5‬ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺘﻮان ﺑﻌﻤﺮ ﺧﻀﺮ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺧﻮﻳﺶ را‬

‫)‪ (1‬ﮔﻔﺘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻗﺪي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭼﻪ ﻛﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬واﻗﻊ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﭼﻮﻧﺘﻮان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٠٣‬‬
‫ﺑﻮﺳﻲ اﮔﺮ ﺑﺤﻴﻠﻪ ﺗﻮان ز آن دﻫﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﮕﻮﺷﻪ‬ ‫دردش‬ ‫ﻣﻬﺎﺑﺖ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻴﺮﻓﺘﻢ‬
‫ﻓﻮج ﻏﻤﺶ رﺳﻴﺪ وﻣﺮا درﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺟﺎن داد ﻫﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻟﺒﺶ ﻋﻤﺮ ﺧﻀﺮ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﮔﺮﻓﺖ ﻃﺮه او را ﺟﻬﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ دﻟﺖ را ﺑﺰﻟﻒ او‬
‫ﻛﺰ ﻫﺮ ﺧﻤﻴﺶ ﻋﻤﺮ اﺑﺪ ﻣﻴﺘﻮان ﮔﺮﻓﺖ‬

‫‪159‬‬
‫ﭼﻮن ﭼﻤﻦ راز ﺷﻜﺮ ﺧﻨﺪه ﮔﻞ ﮔﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﻛﻨﺪ ﺷﻴﺸﻪ زﺑﺎن در دﻫﻦ ﺟﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ز ﻫﺮ ﭼﺸﻤﻲ ﻛﻪ از ان ﻣﻐﺒﭽﻪ ام ﮔﺸﺖ ﻧﺼﻴﺐ‬
‫ﺑﺎده ﺑﻮد ﺧﻮش اﻛﻨﻮن ﻣﺰه دﺷﻨﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﻗﺼﺪ ﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻫﻤﻪ‬
‫در ﻗﻔﺲ ﮔﺮ ﻧﺪﻫﻲ ﺟﺎي ﻫﻤﻴﻦ دام ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ راﻫﻲ ﻛﻪ روﻧﺪ اﻫﻞ ﺑﺸﺎرت ﺑﺒﻬﺸﺖ‬
‫راه ﻋﺸﺮﺗﻜﺪة وﺻﻞ ﺗﻮ ﻳﻚ ﮔﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺧﺎم ﻧﺎ ﺧﻮﺷﺒﻮ دار ﻣﻴﻮه ﺟﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻴﻮة ﺑﺎغ رﺧﺖ ﭘﺨﺘﻪ ﺧﻮش وﺧﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﺑﺮ ﻣﻴﮕﺮﻳﺪ وﮔﻞ ﺧﻨﺪه زﻧﺎن ﻟﻴﻚ ﭼﺴﻮد‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻪ ﺳﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٠٤‬‬
‫ﮔﺮﻳﻪ اﺑﺮ ﺻﺮاﺣﻲ ﺑﮕﻞ ﺟﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﭼﺮخ ﭼﻪ ﺷﺪ ز ﺗﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﻲ آراﻣﻲ‬
‫ﻧﺸﻮي روح اﻣﻴﻦ ﺗﺎ ﺳﺒﻚ آرام ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫‪160‬‬
‫ﮔﻮ ﻣﻜﻦ اﻟﻔﺖ ﺑﻤﻦ ﮔﻞ ﻧﺴﺒﺘﻢ ﺑﺎ ﺧﺎر ﻫﺴﺖ‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮو ار ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺳﺎﻳﻪ دﻳﻮار ﻫﺴﺖ‬
‫ﺳﻨﻚ ﮔﻮﻳﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد از ﺑﺎده ﺑﻨﮕﺮ ﺷﻴﺸﻪ را‬
‫ﭼﻮن ﺷﻮد ﭘﺮﺑﺎده او را ﻗﺪرت ﮔﻔﺘﺎرﻫﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺤﺎ را ﻟﺒﺖ ﺷﺪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺟﺰ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ‬
‫ﻛﺲ ﻧﻤﻴﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ در روي زﻣﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻫﺴﺖ‬
‫آن ﺑﺮﻫﻤﻦ زاده ﺗﺎ زﻧﺎر ﺑﺮ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻣﻨﺖ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪش ﺑﺮ ﮔﺮدن زﻧﺎر ﻫﺴﺖ‬
‫دﻳﺪه ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ ﺑﺮوي ﻣﻬﺮ وﻣﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﺎ ﻓﺮوغ ﺷﻤﻊ ﻣﻲ در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻤﺎر ﻫﺴﺖ‬

‫‪161‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺴﺎن ﻏﻨﭽﻪ ﭼﺮا ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ دل ﺗﻨﮕﺴﺖ‬ ‫درﻳﻦ ﺻﺒﺎح ﻛﻪ ﺑﺎﻣﻲ ﻧﺴﻴﻢ در ﭼﻨﮕﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ز آب ﺷﻴﺴﺘﻪ ﻧﮕﺮدد ﺧﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻨﮕﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺷﻜﻢ از دل ﺳﺨﺘﺶ ﻧﺸﺴﺖ ﺣﺮف ﺟﻔﺎ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﻞ روي ﺗﻮ ﻻﻟﻪ ﻫﻤﺮﻧﮕﺴﺖ‬ ‫ﻧﻜﺮده ﻧﻮ ﺑﺮ ﻧﺎز وﻧﺪﻳﺪه ﻏﻤﺰه ﺑﺨﻮاب‬

‫)‪ (1‬ﺗﻨﮓ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 46‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﻨﮓ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻫﻤﺮﻧﮓ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٠٥‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺮا ﻛﻪ آﻳﻨﻪ دل ﻣﻘﻴﺪ رﻧﮕﻴﺴﺖ‬ ‫اﺳﻴﺮ ﺧﻂ ﺗﻮﮔﺮدﻳﺪه ام ﭼﻪ ﭼﺎره ﻛﻨﻢ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮ ﻋﻤﺮ رواﻧﻲ وﭘﺎي دل ﺗﻨﮕﺴﺖ‬ ‫دﻟﻢ ﺑﺪاﻣﻦ ﺗﻮ دﺳﺖ ﻛﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زد‬
‫ﺑﺴﺎن ﺑﺤﺮ زﻃﻮﻓﺎن ﻋﺸﻖ روح اﻣﻴﻦ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﻃﺮف ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻜﻨﻢ در ﺟﻨﮕﺴﺖ‬
‫‪162‬‬
‫ﻣﺮا ﻛﻪ ﺣﻠﻘﺔ زﻟﻒ ﺻﻨﻢ ﮔﻠﻮ ﮔﻴﺮﺳﺖ‬
‫ﻃﻮاف ﻛﻌﺒﻪ اﮔﺮ ﻓﻮت ﺷﺪ ﭼﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮﺳﺖ‬
‫ﻗﺼﻮر ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﺷﺪ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺤﺖ ﻓﻮت‬
‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﮔﺮ ﻧﺨﻮري وﻗﺖ ﺻﺒﺢ ﺗﻘﺼﻴﺮﺳﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻛﻨﻢ از ﺳﺮ ﻫﺮ ﻛﺴﺖ آﮔﺎه‬ ‫ﺑﻨﻜﺘﺔ‬
‫ﺳﺒﻮ وﺷﻴﺸﻪ وﺳﺎﻏﺮ ﻣﺮﻳﺪ وﺧﻢ ﭘﻴﺮﺳﺖ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻮش وز ﭘﺴﺘﺎن ﺻﺒﺢ ﺷﻴﺮ ﻧﻴﻮش‬
‫ﻛﻪ رو ﺳﻔﻴﺪي ﺻﺒﺢ دوم)‪(5‬از ﺗﻦ ﺷﻴﺮ اﺳﺖ‬
‫ز ﻛﺎر ﻧﺎﻣﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺠﺐ دارم‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ زﻣﻴﻦ آﻫﺶ آﺳﺎن ﮔﻴﺮ اﺳﺖ‬
‫‪163‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﭼﺸﻤﺶ را ﺑﻘﺘﻠﻢ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺴﻴﺎرﻫﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬رﻧﮓ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻟﻨﮓ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬دوﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٠٦‬‬
‫)‪(1‬‬
‫اﻟﺘﻔﺎت ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن او درﻛﺎر ﻫﺴﺖ‬
‫ز آن ﻣﻴﺎن آﮔﻪ ﻧﻴﻢ ﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺧﻠﻖ‬
‫ﺗﺎر ﻣﻮﻳﻲ)‪(2‬درﻣﻴﺎن رﺷﺘﻪ ز ﻣﺎر ﻫﺴﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﭘﺮ ﺷﺪ از ﺧﻴﺎﻟﺶ ﻃﺎﻟﺐ ﮔﻠﺸﻦ ﻧﻴﻢ‬
‫در رﻳﺎض دﻳﺪه ام ﭼﻮن ﻣﻌﻨﻲ ﮔﻠﺰار ﻫﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ زﻣﺎن ﺻﺪ ﻧﺎز رﻧﮕﻴﻦ ﺑﺮ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ دوري ﭼﻮ ﮔﻞ را ﺑﺎ رخ دﻟﺪارﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﻲ ﻧﺼﻴﺒﻢ از ﮔﻞ وﺻﻞ ﺑﺘﺎن ﻟﻴﻜﻦ زﺷﻮق‬
‫ﺧﺎر ﺧﺎري ﻫﺮ زﻣﺎن در ﺧﺎﻃﺮ ﻓﻜﺎر)‪(3‬ﻫﺴﺖ‬
‫ﻣﺴﺖ ﮔﺮدﻳﺪم ﭼﻮ ﺷﺪ ﻛﺮم ﺳﺨﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺸﺎء ﺳﺮ ﺷﺎرﻳﺶ درﺑﺎده ﮔﻔﺘﺎر ﻫﺴﺖ‬

‫‪164‬‬
‫ﺑﻴﺰارم از ﺑﻬﺸﺖ اﮔﺮ ﻣﻨﺰل ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﻮﻳﺎ دل ﻣﺮا ﺧﺒﺮي از دل ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺣﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺘﻴﺶ ﺑﺎب)‪(5‬وﮔﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫وﻳﻦ ﻃﺮﻓﻪ ﺗﺮﻛﻪ آن ﻣﻪ ﻧﻮ ﻣﺎﻳﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪي ﭼﻮ ﺗﻮ در ﻣﺤﻔﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ره)‪(4‬ﻧﺎورم ﺑﻜﻌﺒﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﻤﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دل داده ﺑﺪﻟﺒﺮ ﺧﻮﻧﺨﻮاره ﭼﻮ ﺧﻮد‬
‫در ﭘﻴﺶ دﻟﺮﺑﺎي ﺧﻮد اﻇﻬﺎر ﻛﺮده‬
‫ﺗﻮ رﺷﻚ آﻓﺘﺎﺑﻲ وﻣﻴﻠﺖ ﺑﺴﻮي اوﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺠﺎ ﭼﻮ ﻣﺤﻔﻞ آن ﺷﻮخ ﻣﺤﻔﻠﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺧﻨﺠﺮ ﮔﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻓﻜﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬رو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺑ‪Ĥ‬ب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 47‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٠٧‬‬
‫آن ﻣﺮغ را ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺴﻤﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺷﻬﺒﺎز ﻋﺸﻖ ﻗﺼﺪ ﺷﻜﺎرش ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮوي زﻣﻴﻦ ﻓﺮش ﮔﺸﺘﻪ‬
‫ﻋﺮﺷﺴﺖ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻮ اﻳﻦ ﻣﻨﺰل ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪165‬‬
‫ﻫﺴﺖ‬ ‫دﻣﺴﺎزي‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻢ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻧﻲ ﻫﻤﺪم وﭼﻮن ﻧﺎﻟﻪ ﻫﻢ آوازي ﻫﺴﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮون ﻧ‪Ĥ‬ورد از ﺧﺎك ز ﺧﺠﻠﺖ ﺳﻨﺒﻞ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺳﺮ اﻓﺮازي ﻫﺴﺖ‬
‫ﺟﺪا‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫از‬ ‫ﻳﻜﺪم‬
‫درﻣﻴﺎن ﻟﺐ وﺧﺎل ﺗﻮ ﻣﮕﺮ رازي ﻫﺴﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﻮد ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫در ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻫﻤﻪ دم رﺗﺒﻪ اﻋﺠﺎزي ﻫﺴﺖ‬
‫ﺳﻮي ﺑﺴﺘﺎن ﭼﻪ روي در ﻗﻔﺲ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ ز ﻣﺮﻏﺎن ﭼﻤﻦ ﻣﺮغ ﺧﻮش آوازي ﻫﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫در ﺑﺴﺎط ﻓﻠﻚ اي روح اﻣﻴﻦ راﺳﺖ ﺑﮕﻮ‬
‫ﭼﻮن ﺻﺮاﺣﻲ وﻗﺪح ﻣﻮﻧﺲ ودم ﺳﺎزي ﻫﺴﺖ‬

‫‪166‬‬
‫ﺟﺰ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺳﻮي ﺣﻘﻴﻘﺖ راه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﺎﻓﺮي ﮔﺮ ﻋﺸﻖ ورزد ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﮔﻤﺮاه ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﮕﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٠٨‬‬
‫ﻣﺪﻋﻲ ﺧﻮش ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ ﻣﻴﺮود در ﺑﺰم ﻳﺎر‬
‫ﮔﻮﺋﻲ از آﻫﻢ ﻛﻪ ﺳﻮزد ﺑﺮق را آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﺞ ﺑﻮد ﻛﻮ راه اﺑﺮوﻳﺶ ﺑﻤﻘﺼﺪ ﻣﻴﺮﺳﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﻤﺮه ﺑﻮد ﮔﻤﺮاه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﻀﺮ ﺧﺎﻟﺶ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ‬
‫از ادب ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دارم دﺳﺖ دور از داﻣﻨﺶ‬
‫ورﻧﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ ﭼﻮ زﻟﻒ ﺳﺮ ﻛﺸﺶ ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺮق آﻫﻢ ﻣﻲ ﺑﺮد رﻧﮓ)‪(2‬از دل ﭼﺮخ ﻛﺒﻮد‬
‫ﺻﺒﺢ ﺻﺎدق ﻣﻴﺰﻧﺪ ﺳﺮ از ﻟﺐ ﻣﻦ آه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ رﻧﮕﺶ ﭼﻮ ﭘﻬﻠﻮي)‪(3‬ﺑﺮﻧﮓ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫ﻫﻴﭻ رﻧﮕﻲ در ﻧﻈﺮ ﻣﺎ را ﭼﻮ رﻧﮓ ﻛﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺴﺖ داﻳﻢ ﺑﺮ درت روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ در ﮔﻮﺷﻲ ﺑﺴﺎن او درﻳﻦ درﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪167‬‬
‫دﻳﺪه ﺗﺎ روي ﺗﺮا ﻃﺮه ات از ﭘﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﭘﺮ ﺗﻮ ﺷﺪ از وﺻﺒﺮ وﺑﻴﻜﺠﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫ﺧﻠﻖ را ﺗﺎ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺿﺎﻣﻦ ﺻﺤﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻧﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﻣﺴﻴﺤﺎ‬ ‫در دﻛﺎن‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﮕﺴﻲ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻪ ﺑﻲ ﻧﻘﺸﻲ ﺧﻮد ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﻢ ﺑﻴﺠﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻫﺮ ﻛﺮا‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻧﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭘﻴﻠﻮﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٠٩‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﺮا ﻧﻘﺶ ﺑﺎن زﻟﻒ ﭼﻠﻴﭙﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬
‫درد ﺳﺮ ﭘﺎي زﻣﺎﻧﻲ ز ﺳﺮ ﻣﻦ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬
‫وش ﺗﻮ ﺗﺎ ﺑﻤﺪاوا ﻧﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ دﺳﺖ ﺑﺮ آن ﻃﺮه زﻧﺪ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻳﻜﻨﻔﺲ از ﭘﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬

‫‪168‬‬
‫ﺷﻤﻊ ﻣﻦ دوش ﭼﻮ در ﻣﺠﻠﺲ اﻏﻴﺎر ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺴﻮزم ﻣﻦ ﻛﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﻨﺼﺐ ﻗﻤﺮي وﺑﻠﺒﻞ ﺑﮕﻞ وﺳﺮو رﺳﻴﺪ‬
‫ﻣﮕﺮ ان ﺳﺮو ﮔﻞ اﻧﺪام ﺑﮕﻠﺰار ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺑﻨﺪد‬ ‫ﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫دﻛﺎن‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ ﮔﻞ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺟﺴﺪش‬ ‫ﺳﻔﺎل‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺮﻳﺰد‬ ‫روح‬ ‫ﺑﺎدة‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ در ﻣﻴﻜﺪه ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻫﺸﻴﺎر ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﻦ وﺑﺨﺖ ﺗﻮ ﮔﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﺐ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺪار‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺒﺎﻟﻴﻦ‬ ‫ﺻﺒﺢ‬ ‫ﺗﺎدم‬

‫‪169‬‬
‫آﺗﺸﻢ از دﻳﺪه در ﺟﻴﺐ وﻛﻨﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎﻧﺰﻟﻒ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢١٠‬‬
‫)‪(1‬‬
‫آب وآﺗﺶ از ﺳﺮﺷﻜﻢ ﺷﺮام ﺳﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫ﻫﺴﺖ آﺗﺸﺒﺎزي ﻋﺸﻖ ﮔﻠﻲ ﭼﻮن ﻛﺎر ﻣﻦ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ام ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻻﻟﻪ داﻏﺪار اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫دﻳﻮاﻧﮕﻲ‬ ‫ﻣﻴﺪود ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ داﻳﻢ در ﺑﻴﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻣﺮا داﻳﻢ ﭼﻮ ﻛﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺮﻳﺰادان‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ آﺗﺸﻜﺪه از ﺳﻴﻨﻪ ام ﭘﻬﻠﻮ ﺗﻬﻲ‬
‫)‪(4‬‬
‫دﻳﺪه دﻋﻮادار اﺑﺮ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻬﺎدن ﻳﺎر ﭘﺎي ﺑﺮ ﺳﺮش‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دل ﻣﻦ ﺧﺎﻛﺴﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫ﮔﺎه ﻣﻲ ﺑﻮﺳﺪ ﻟﺒﺶ‬ ‫ﮔﺎه ﻣﻲ ﻏﻠﻄﺪ ﺑﺮوﻳﺶ‬
‫ﻃﺮه در اﻗﻠﻴﻢ ﺣﺴﻨﺶ ﺑﺨﺘﻴﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫ﻫﺴﺖ آﺳﺎن ﻫﺮ ﻛﺮا اﻓﺘﺎد)‪(5‬ﻛﺎرش ﺑﺎ ﺳﭙﻬﺮ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد زﻳﺮا ﺑﻴﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫ﻛﺮده اﻟﻔﺎظ ﺧﻮد را ﭼﻮن ز ﻣﻌﻨﻲ ﺧﻮش ﻧﻤﻚ‬
‫)‪(7‬‬
‫ﺷﻮر ﺷﻌﺮ ﺗﺎزه اﺳﺖ)‪(6‬در ﻫﺮ دﻳﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺷﺮﻣﺴﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭘﺮﻳﺰدان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬ب‪.‬‬
‫دﻳﺪه دﻋﻮادار اﺑﺮ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ(‬ ‫)‪ (4‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‪) :‬ﻣﻴﻜﻨﺪ آﺗﺸﻜﺪه از ﺳﻴﻨﻪ ام ﭘﻬﻠﻮ ﺗﻬﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬اﻓﺘﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 48‬ب‪.‬‬
‫)‪ (6‬ات‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (7‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻣﻘﻄﻊ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎﺳﻲ ص ‪.100‬‬
 ‫‪٢١١‬‬
‫ﺷﺪ روان روح اﻻﻣﻴﻦ از ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺗﺎ در اﺷﻚ‬
‫در درﻳﺎﺋﻲ ز ﭼﺸﻢ اﻋﺘﺒﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬

‫‪170‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺎر ﻣﻦ ازﻳﻦ ﻫﺮ دو ﻛﻪ ﺷﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻤﺎﻣﺴﺖ‬ ‫دل واﻟﻪ وﺟﺎن ﺷﻴﻔﺘﺔ ﺷﻴﺸﻪ وﺟﺎ ﻣﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﻪ ﭘﺮ ﺑﺎده ﺷﻮد ﻣﺎه ﺗﻤﺎ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﺧﺎﻟﻲ ﭼﻮ ﺷﻮد ﺟﺎم ﺑﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻪ ﻧﻮ‬
‫ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻃﻤﻊ ﺑﻴﻤﺰه دور ﺗﻮ ﺧﺎﻣﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ز ﺳﻴﺐ ذﻗﻨﻢ ﻛﺎم روا ﻛﻦ‬
‫ﺗﺎ زﻟﻒ ﺗﺮا دﻳﺪه رﺧﺶ ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺎﻣﺴﺖ‬ ‫دل ﻣﻬﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫از ﻫﻤﺪﻣﻲ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﺎﻟﺶ ﻗﻔﺲ ورك ﺑﺘﻨﺶ رﺷﺘﻪ داﻣﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺮغ ﻛﻪ آزاد ﺷﻮد از ﻗﻔﺲ ﺗﻮ‬
‫از دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻣﺮا ﻋﻴﺶ ﻣﺪاﻣﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ دم رﺳﺪم زﺧﻢ ﻧﻮي از ﺗﻮ ﺑﺴﻴﻨﻪ‬
‫ﮔﺮروح اﻣﻴﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﻏﻼﻣﺖ ﻋﺠﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﻨﺪوي ﺗﺮا ﺗﺮك ﻓﻠﻚ ﻧﻴﺰ ﻏﻼﻣﺴﺖ‬

‫‪171‬‬
‫در ﺻﻒ ﺧﺎل ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺗﻮ او را ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن زﻟﻒ ﺗﻮ)‪(2‬ﺳﺮ ﺗﺎ ﻗﺪﻣﺶ ﺳﻮدا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺴﻜﻪ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﺳﻴﻨﻪ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ)‪(3‬اﻟﻒ‬
‫ﭘﺮﭼﻨﺎن ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ در وي ﺳﺮ ﻣﻮﺋﻲ ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﺮده ﭘﺮ ﻛﻮه ﻏﻢ اﻧﮕﻮﻧﻪ ﺟﻬﺎن را ﻋﺸﻘﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎم اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬اﻟﻒ۔ ) ﻗﺎﻓﻴﻪ وردﻳﻒ اﻳﻦ ﻏﺰل ‪170‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﭼﻮن ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﺸﺪﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢١٢‬‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در روي زﻣﻴﻦ ﺻﺤﺮا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻣﻮﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﮕﺮ ﺟﺎي ﻛﻨﺪ در زﻟﻔﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در ﻧﻈﺮﻫﺎ دل ﻣﻦ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ دل ﺑﺴﺖ ﺑﺰﻟﻒ ﺗﻮ)‪(2‬ز ﻫﺮ ﻗﻴﺪ ﺑﺮﻳﺴﺖ‬
‫ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻮ را ﻫﻮس ﺻﺮﻓﺔ اﻳﻦ ﺳﻮدا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ او زﻧﺪه ﺑﺪردت ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ‬
‫درد ﻣﻨﺪ ﺗﻮ ﻫﻤﻴﻦ روح اﻣﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪172‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﻧﻬﻢ ﭘﺎي ﺻﺪ دل اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺑﻜﻮي ﺗﻮ ﻛﻪ ﺑﻜﻌﺒﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﻓﺘﺎب ﺟﻤﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺑﻤﻬﺮ ﺳﻨﺠﻢ اﮔﺮ ﻣﺎه ﺑﺪر را ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺴﺎن ﻣﻦ ﻧﻈﺮم ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺪل اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫رود ﺑﺴﻮي وي اﻣﺎ ﭼﻮ ﺑﻴﺪ ﻣﻴﻠﺮزد‬
‫ﺗﺮا ﭼﺒﺎك)‪(4‬ﻣﺮا ﻛﺎر ﻣﺸﻜﻞ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﺗﻮ ﺑﻮاﻟﻬﻮس ز ﭼﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺷﺮﻳﻚ ﮔﺮﻳﻪ ﺷﺪي‬
‫ﺧﺒﺮ دﻫﻴﺪ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻣﻘﺪم ﻳﺎر‬
‫ﻛﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ از وﻫﻮش وﻏﺎﻓﻞ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬

‫‪173‬‬
‫)‪(5‬‬
‫دﻋﻮا داﺷﺖ‬ ‫اﺑﺮ در وادي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻤﻦ‬

‫)‪ (1‬دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺰﻟﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺷﺮﻳﻚ ﺷﺪي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﭼﻪ ﺑﺎك‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬زﻣﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 49‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢١٣‬‬
‫ﺳﻴﻨﻪ آﺗﺸﻜﺪه ودﻳﺪه ﺧﻮن ﭘﺎﻻ داﺷﺖ‬
‫ﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎل زﺳﻮد از دﻛﺎن ﻟﺐ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا دﻳﺪه دل ﺑﻮد ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻮدا داﺷﺖ‬
‫ﺷﺪه از ﭘﺮﺗﻮ رﺧﺴﺎرة ﺗﻮ‬ ‫ﺳﺮخ رو ﮔﻞ‬
‫ﺳﺮورا ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺪ ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﺟﺎ داﺷﺖ‬
‫ﺳﻮﺧﺖ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺮا ز آﺗﺶ اﻳﻦ ﻏﻢ ﻛﻪ ﻣﺪام‬
‫داﺷﺖ‬ ‫ﭘﺎ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫روي‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﻲ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬
‫ﻃﺸﺖ ﺳﻴﻤﺎب ﺷﺪه ﺷﻬﺮ ز ﻫﻢ ﺳﺎﺋﻜﻴﺶ‬
‫ﺗﺎب ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﻛﻮه دﻟﻢ ﺻﺤﺮا داﺷﺖ‬
‫ﺳﻜﻪ زد ﺑﺮزر ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻨﺪي او‬
‫ﻧﻈﺮي ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ آن روي ﺟﻬﺎن آرا داﺷﺖ‬
‫ﺗﺎب ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻧﻴﺎورد ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﻮه‬
‫ﻫﻤﺖ روح اﻣﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ داﺷﺖ‬

‫‪174‬‬
‫ﺟﮕﺮ ﻓﺪاﻳﻲ آن ﺗﻴﻐﻬﺎي ﻣﮋﮔﺎﻧﺴﺖ‬ ‫دﻟﻢ اﻟﻒ ﻛﺶ آن اﺑﺮوي ﺳﺨﻨﺪاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺴﺎن ﻃﺮة ﻋﻨﺒﺮ ﺳﻤﻴﻤﺖ)‪(1‬اﻳﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻃﺮف ﻛﻪ اﺷﺎرت ﻛﻨﻲ دﻟﻢ آﻧﺠﺎﺳﺖ‬
‫ز داغ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺳﻴﻨﻪ ام ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮوي ﮔﻞ ﻧﻜﻨﻢ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ آﻟﻮده‬
‫ﺷﻮد ﭼﻮ دور ز ﭼﺸﻤﻢ وﻃﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ وﻃﻦ ﺑﻮد ﺻﺤﺮا‬
‫ﺗﻮ ﭼﺎره ﺳﺎزي روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬

‫)‪ (1‬ﺷﻤﻴﻤﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢١٤‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎر ﻛﺎﻏﺬش اﻓﺘﺎده زﻳﺮ ﺑﺎراﻧﺴﺖ‬

‫‪175‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ‬ ‫ﻣﺴﺖ)‪(1‬ﺷﺮاب‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫ﺑﺪور‬
‫ﺑﻮد ﺷﺮاب ﭼﻮ در ﺟﺎم آب ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﭼﻮ از ﺧﻴﺎل ﺗﻮ روﺷﻦ ﺑﻮد دﻟﻢ ﻫﻤﻪ وﻗﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﺑﻬﻴﭻ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫ﺧﻀﺮ)‪(3‬ز‬ ‫آب‬ ‫ﺑﺴﻮي‬ ‫ﻧﻤﻴﺮوم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ‬ ‫اﺿﻄﺮاب‬ ‫ﺳﻮﺧﺘﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻴﺸﺶ‬ ‫دل‬ ‫ﻛﺒﺎب‬ ‫ﺑﺮدم‬ ‫ﺑﺨﺖ)‪(4‬ﻛﻪ‬ ‫ﻧﮕﺮﺑﻪ‬
‫ﺷﺮاب ﻧﻮ ﺷﺪ وﮔﻮﻳﺪ ﻛﺒﺎب ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋﺎرض‬ ‫ﮔﻬﻲ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﻲ‬ ‫ﻟﺒﺶ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫او‬ ‫ﺑﻮﺳﺔ‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮرد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ‬ ‫دل‬
‫ﭼﻮ روح از آن ﺳﺒﺒﺶ ﺧﻮرد وﺧﻮاب ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪176‬‬
‫ﺑﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ دل دﻳﻮاﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫روز وﺷﺐ در ﻛﻨﺞ ﻫﺮ وﻳﺮاﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺴﺘﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬وﻗﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺑﺨﻀﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﺒﺨﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢١٥‬‬
‫ﻳﺎ ﭘﺮﻳﺰادي ﻣﺮا ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﭼﻮن اﻓﺘﺎده ﻛﺎر‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﻢ‬ ‫ﻓﺮزاﻧﻪ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﺎﻛﺎم‬ ‫ﻳﻜﺰﻣﺎن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺶ ﺧﻮاﻧﺪه اﻓﺴﻮﻧﻲ ﻛﻪ درﻫﻨﮕﺎم ﻫﻮش‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﻢ‬ ‫ﻧﺎﻟﻪ)‪(2‬ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻲ‬ ‫ﻳﻜﻨﻔﺲ‬
‫آﺷﻨﺎ ﻛﺮدم ﻧﮕﺎه ﺧﻮﻳﺶ را‬ ‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﺶ‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎزي‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫او‬ ‫ﻃﺮه‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫دﻣﺒﺪم‬
‫ﭘﻴﺶ او ﻳﻜﺪم زرﺷﻚ ﺷﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﭼﻮن ﻧﮕﺎﻫﺶ از ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﻣﻦ رم ﺧﻮرده اﺳﺖ‬
‫رو ﺑﺼﺤﺮا ﻣﻴﻜﻨﻢ در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺗﻬﻲ‬ ‫ﻋﻤﺮم‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﺔ‬ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎ‬ ‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﻳﻚ زﻣﺎن ﺑﻲ ﺑﺎده وﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﻮي ﺧﺎﻧﻪ ام‬ ‫ﻣﻴﻜﺸﺎﻧﺪ ﺑﻴﺨﻮدي‬
‫ﭼﻮن ﺑﺨﻮد آﻳﻢ در ان ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫داﻧﻪ ﺧﻮ از ﺧﺎل ﺧﻮد ﻛﺮدﺳﺖ روﻳﺖ ﭼﻮن ﻣﺮا‬
‫ﻳﻚ زﻣﺎن ﭼﻮن ﻣﻮرد وراز داﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻴﻚ اﻓﺴﺎﻧﻪ اﻳﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻧﮕﻮﻳﻲ)‪(3‬ﭘﻴﺶ ﻣﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻫﻮس‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻴﻨﺎﻟﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﮕﻮﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢١٦‬‬
‫‪177‬‬
‫)‪(4‬‬
‫دردﻣﻨﺪي)‪(3‬دل ز درﺑﺎﻧﺴﺖ‬ ‫آﻓﺖ ﺟﺎن ﻣﻦ)‪(1‬ز ﺟﺎﻧﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻃﻮﻓﺎﻧﺴﺖ‬ ‫اﻟﺤﺬر اﻟﺤﺬر‬ ‫ﺳﻴﻞ اﺷﻜﻢ رواﻧﻪ ﺷﺪ از ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﺴﺖ‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫رﻣﺎل‬ ‫رﻳﮓ‬ ‫رﻫﻨﻤﺎ ﺷﺪ ﻣﺮا ﺑﻮادي ﻋﺸﻖ‬
‫دل او ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ز ﺳﻨﺪاﻧﺴﺖ‬ ‫ﻻﺑﻪ ام ﺳﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺎز آﻣﺪ‬
‫در ﻣﺬاق ﻣﻦ آب دﻧﺪاﻧﺴﺖ‬ ‫ﻛﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ رﺳﻴﺪ ﻣﻴﻮة ﻧﺎز‬
‫ﺑﺰﻧﺪاﻧﺴﺖ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮم‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ‬ ‫ﺑﻲ رﺧﺶ ﮔﺮ روم ﺑﺴﻮي ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺗﻮ ﺑﻈﺎﻫﺮ ﻣﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺧﻨﺪاﻧﺴﺖ‬ ‫دل ﮔﻞ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد ﭼﻮن دﻳﺪش‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﮕﺬري ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻣﺎﻳﺖ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﭽﺸﻢ آﻳﺪ‬
‫زﺗﺴﺖ روح اﻣﻴﻦ‬ ‫دردﻣﻨﺪي‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮﺧﻴﻞ درد ﻣﻨﺪاﻧﺴﺖ‬
‫‪178‬‬
‫ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫ﺑﻬﻮاي‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻧﺎﻟﺔ‬ ‫ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﭘﺎش‬ ‫ﮔ ﻬﺮ‬ ‫اﺑﺮ‬
‫ﺧﺎر ﻏﻤﺖ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﭙﺎي ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺴﻲ ﻓﺎرغ ازﻳﻦ ﺧﺎر ﺧﺎر‬
‫ﻣﻘﺼﺪ اﺻﻠﻴﺶ ﺻﻔﺎي ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎرش اﺑﺮ ﻣﮋه ام ﻫﺮزه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫ﺑﻨﻮاي‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﺑﻲ‬ ‫ﻧﺎﻟﺔ‬ ‫دف ﺑﻮد از ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﻮﺷﺎن ﮔﻞ‬
‫ﺧﻮب ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭼﻮ اداي ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺗﻮ اي ﺻﺒﺤﺪم‬
‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫رﺧﺴﺎره‬ ‫زردي‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎﻧﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﻣﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 51‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬درﻣﻨﺪي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬درﻣﺎﻧﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 50‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢١٧‬‬
‫ﭼﻮن ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮاي ﮔﻠﺴﺖ‬

‫‪179‬‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺨﻠﻖ ﮔﺮ)‪(1‬ﻧﻨﻤﺎﻳﻢ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻬﻴﭽﻜﺲ ﻧﺸﻮد ﻫﺮ ﻧﻬﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﺮ ﺟﻴﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﺎك ز ﮔﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﻲ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮ ﺗﻮ اﮔﺮ ﻫﺮ ﻧﻬﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻋﺸﻘﺖ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد ﺧﻄﻲ ﺑﺮ ﺟﺒﻴﻦ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎن ﻧﺸﺎن ﻗﺪﻳﻢ اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﮔﻴﺮم ﻛﻪ ﭘﺎره ﭘﺎره ﻛﻨﻲ ﻫﻤﭽﻮ ﻧﻘﻄﻪ اش‬
‫ﮔﻮﺋﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮف ﺑﮕﻮ زﻳﻦ دﻫﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﭘﺮ ﻛﺮده ام ﺑﺪوﻟﺖ ﻋﺸﻘﺖ ز ﻣﻐﺰ ﻏﻢ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺳﮕﺎن در ﮔﻬﺖ اﻳﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ اﺑﺮوي ﺗﻮ دﺳﺖ وﺑﻐﻞ رﻓﺘﻪ ﺗﺎ دﻟﻢ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﺰور ﻋﺸﻖ ﻛﺸﺪ ﻫﺮ ﻛﻤﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮت دو ﺟﻬﺎن ﻳﻜﻨﻔﺲ ﺑﻮد‬
‫آﻳﺪ ﮔﻴﺖ ﺑﺪﻳﺪة دل اﻳﻨﺠﻬﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬

‫‪180‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﺣﺮام ﮔﺸﺘﻪ دﻳﮕﺮ ازو ﺷﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺮد دﻳﺪه ﻣﺎ را در ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻫﺪاﻳﺖ‬
‫ﻛﻴﻦ راﺳﺖ اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ آﻧﺮا ﻧﻪ ﺣﺪ ﻧﻪ)‪ (2‬ﻏﺎﻳﺖ‬ ‫رﻳﮓ روان ﻛﻪ ﺳﻨﺠﺪ ﺑﺎداﻧﻬﺎي اﺷﻜﻢ‬

‫)‪ (1‬اﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪51‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪51‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢١٨‬‬
‫اﻟﻄﺎف اﻳﺰدي را ﺑﻮدي اﮔﺮ ﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﻮد اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺟﻮر وﺟﻔﺎي او را‬
‫دﺷﻨﺎﻣﻲ از ﻟﺐ او ﻣﺎ را ﺑﻮد ﻛﻔﺎﻳﺖ‬ ‫ﺑﻮﺳﻴﺪن دﻫﺎﻧﺶ ﻛﻲ ﺣﺪﻋﺎ ﺷﻘﺎﻧﺴﺖ‬
‫دﺳﺘﺶ رﺳﻴﺪه ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺮ ﮔﺮدن اﺟﺎﺑﺖ‬ ‫ﺧﻨﺪان ﻛﻨﺪ ﺧﺮاﻣﺶ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن دﻋﺎﻳﻢ‬
‫ﻳﻜﻘﻄﺮه ز آب ﺗﻴﻐﺶ ﻛﺮدي اﮔﺮ ﻋﻨﺎﻳﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﺧﻀﺮ ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ را ﺳﻴﺮاب ﻣﻴﺘﻮان ﻛﺮد‬
‫ﺑﻮي ز ﻛﻨﺞ ان ﻟﺐ ﻣﺎ را ﺑﻮد ﻛﻔﺎﻳﺖ‬ ‫از ﺣﺪ زﻳﺎده ﺟﻮﻳﻲ دل ﺗﻨﮕﻲ آورد ﺑﺎر‬
‫از ﭘﺮ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻣﺎ در)‪(1‬ﺣﺸﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎﻛﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ دﻟﺒﺮ ﻣﺎ را ﻛﻨﺪ ﺣﻤﺎﻳﺖ‬

‫‪181‬‬
‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﻮﻗﺖ ﺳﺤﺮ رو ﮔﺸﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺴﻴﺮ ﺑﺎغ ﺑﻜﻒ ﺟﺎم ﺑﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﭘﻲ ﻣﻌﺸﻮق وﺑﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻲ ﻣﻘﻴﻢ ﺧﻠﺪ ﻣﺪام‬
‫ﺑﻜﻮي ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺎن ﭘﻴﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻧﻜﺮده ﺳﻮاري ﭼﻮ در ﻓﻀﺎي ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ز ﺳﺮ ﻛﻼه ﺗﻜﺒﺮ ﻧﻬﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﺰم ﺳﺠﺪه ﻣﺤﺮاب اﺑﺮوﻳﺶ ﻛﺮدي‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﭘﻲ ﻣﺤﺒﻮب ﺳﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﺸﻖ ﺳﺒﺰ ﺧﻄﺎﻧﺮا زﻣﺎن ﺑﻮد ﻛﻮﺗﺎه‬
‫ﭼﻮ اﺑﺮوﻳﺶ ﺑﻐﻞ ﺧﻮد ﮔﺸﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﻘﺼﺪ اﻳﻦ ﭼﻮ روي ﻛﺎوري در آﻏﻮﺷﺶ‬

‫روي ﭼﻮ روح اﻣﻴﻦ رو ﺑﺮوي اﺑﺮوﻳﺶ‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺧﻢ ﺷﺪه ﻫﻤﭽﻮن ﻛﺒﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬

‫‪182‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎه ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺑﺎده ﻧﻮش ﮔﺸﺖ‬
‫ﺷﺪ ﺷﻴﺸﻪ ﮔﺮ ﺳﭙﻬﺮ وﻫﻮا ﻣﻴﻔﺮوش ﮔﺸﺖ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻨﺎﻫﻲ در‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪51‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢١٩‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺪورت ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺧﻮرد‬
‫زاﻫﺪ ﺑﻜﻨﺞ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻫﻢ ﺑﺎده ﻧﻮش ﮔﺸﺖ‬
‫ﺻﻮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ز ﺷﻮق‬
‫ﺗﺎ آﻓﺘﺎب روي ﺗﻮ)‪(1‬ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﭘﻮش ﮔﺸﺖ‬
‫آﺑﺤﻴﺎت)‪(2‬ﺗﻮ‬ ‫ﭼﺸﻤﺔ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﭘﺮده‬ ‫ﺑﻲ‬
‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ ﺧﻀﺮ ﺧﻄﺖ ﭘﺮده ﭘﻮش ﮔﺸﺖ‬
‫ﺻﺤﺮا ز ﺷﻮق روي ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪ ﻻﻟﻪ ﭘﻮش‬
‫درﻳﺎ ﺑﻴﺎد)‪(3‬ﺗﻮ ﭘﺮ)‪(4‬ﺟﻮش وﺧﺮوش ﮔﺸﺖ‬
‫ﮔﺮدش اﺗﺎﻗﻪ ﺳﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﻪ ﺷﻮد‬
‫ﻫﺮ ﺳﺮ ﻛﻪ ﺧﺎك در ﻗﺪم ﻣﻴﻔﺮوش ﮔﺸﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻧﺎم ﺗﻮ ﺑﺮدﻳﻢ ﺑﺮ زﺑﺎن‬
‫ﮔﺮدون زﺑﺎي ﻣﺎ)‪(5‬ﺑﺴﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻮش ﮔﺸﺖ‬

‫‪183‬‬
‫ﮔﻞ ﭼﺎﻛﻬﺎ ﺑﺴﻴﻨﻪ اش از ارﻏﻮان ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﭘﺎﻣﺎل درد ﺳﺒﺰه ز ﺳﺮو روان ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ز آن ﻧﻮ ﺑﻬﺎر در ﺧﻢ ﺑﺮگ ﺧﺰان ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه اﻳﻢ در ﻏﻢ او زرد ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻬﺮ‬
‫)‪(6‬‬
‫ﺧﺎﺷﺎك ﻧﻢ ﻛﺸﻴﺪه از آﺷﻴﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎخ ﮔﻠﻲ ﻛﻪ ﻧﺎزش ﺑﺴﺘﺎن ﺑﻮد ﺑﺎو‬

‫)‪ (1‬روﻳﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﺑﺤﻴﻮاة‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬درﺑﻴﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻫﻤﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬زﭘﺎي ﺗﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (6‬ﻧﺎز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٢٠‬‬
‫ﭘﻴﻜﺎن ﺗﻴﺮ ﻳﺎر ﭼﻮ در اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ زرﺷﻚ ﺗﺮﺑﺖ ﻣﺎﺳﻮﺧﺖ آب ﺧﻀﺮ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻣﮕﺮ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﻪ آن ﺳﺮ وﺟﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺎﻳﻪ ﻛﺮده)‪(1‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ زﻧﺪه ﮔﺸﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫دﻟﺒﺮ ﻫﻨﻮز در ﺻﺪد اﻣﺘﺤﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﺗﻴﺮ زد ﺑﺴﻴﻨﻪ ﻣﺎ رو ﻧﺘﺎﻓﺘﻴﻢ‬
‫وﻳﺮان ﺷﻮد ز ﻫﻴﭻ دل ﻧﺎ ﺗﻮان ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن ﺣﺒﺎب آﻧﭽﻪ دﻣﻲ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺑﺎر‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﻴﻢ زﺑﺎﻧﺮا ﭼﻮ ﻧﻴﺸﮕﺮ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﺷﻌﺮ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬

‫‪184‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻋﺸﻖ ﮔﻞ دﻳﺪه ﭘﺮ ﺧﺎرم ﻫﺴﺖ‬
‫ﺟﮕﺮ ﻏﺮﻗﻪ ﺑﺨﻮن ودل اﻓﻜﺎرم ﻫﺴﺖ‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻟﺐ رﻳﺰ ﺑﻮد ﺳﺎﻏﺮ ﺣﺴﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﻛﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭼﻮن ﻣﺎرم ﻫﺴﺖ‬
‫ﺗﺎري از ﻃﺮه ﺑﻤﻦ ﺑﺨﺶ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﻋﻤﺮ ﻳﺴﺖ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺑﻨﺪﮔﻴﺖ رﺗﺒﻪ ز ﻧﺎرم ﻫﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺮﻓﺘﻢ ز درت دور ﻣﺸﻮ آزرده‬
‫ﻛﺎﻓﺮ ﻋﺸﻘﻢ اﮔﺮ ﻗﺪرت رﻓﺘﺎرم ﻫﺴﺖ‬
‫در ﺑﻬﺸﺖ ﻗﻔﺴﻢ ﮔﺮﭼﻪ ﻧﻴﻔﮕﻨﺪ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﺎرم‬ ‫ﻣﺮﻏﺎن‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻟﻪ‬ ‫ﮔﻮش‬
‫ﻟﺐ ﺧﻮد روح اﻣﻴﻦ دوش رﺳﺎﻧﺪم ﺑﻠﺒﻲ‬
‫ﻧﻤﻜﻲ ز آن ﺳﺒﺐ اﻣﺮوز ﺑﮕﻔﺘﺎرم ﻫﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪52‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٢١‬‬
‫‪185‬‬
‫ﻛﺮدي ﭼﻮ ﻗﺼﺪ ﺑﻮﺳﻪ ﭘﺎي ﺧﻴﺎل دوﺳﺖ‬
‫اي دل ﺷﺪﺳﺖ ﺧﻮن ﺗﻮ)‪(1‬ﺑﻴﺸﻚ ﺣﻼل دوﺳﺖ‬
‫ﺑﮕﺸﺎ زﺑﺎن ﺷﻜﺮ ﭼﻮ زﺧﻤﻴﺖ ﺷﺪ ﻧﺼﻴﺐ‬
‫ﻛﻴﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﺑﻮد ﺑﻤﺬﻫﺐ ﻋﺎﺷﻖ وﺻﺎل دوﺳﺖ‬
‫ﻣﻪ آﻳﺪت ﭼﻮ ﺻﻮرت دﻳﻮار در ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻴﻨﻲ اﮔﺮ ﺑﺪﻳﺪه ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﺎل دوﺳﺖ‬
‫ﻛﺮدﺳﺖ ﻗﺼﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺪازي ﺑﻄﺮز ﻣﺎه‬
‫ﺗﺎ دﻳﺪه ﻣﻬﺮ اﺑﺮوي ﻫﻤﭽﻮن ﻫﻼل دوﺳﺖ‬
‫دﺳﺖ ﻧﻴﺎز ﻛﻲ ﺑﺮ ﻃﻮﺑﻲ ﻛﻨﺪ دراز‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻮرده ﻣﻴﻮه ﻧﺎز از ﻧﻬﺎل دوﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ﻛﻒ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺟﺎن ﺑﺮوم ﭼﻨﺪ در ﺑﺮش‬
‫راﺿﻲ ﺑﻤﺮگ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﺪم ز اﻧﻔﻌﺎل دوﺳﺖ‬
‫دﻳﮕﺮ)‪(2‬ﻣﻴﺸﻮد ﻓﻠﻚ از رﺷﻚ در زﻣﺎن‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻧﻴﻢ ﭼﻮ دم از ﻛﻤﺎل دوﺳﺖ‬

‫‪186‬‬
‫ﺗﻮان ﮔﻔﺘﻦ ﻛﻪ دردش ﺑﻴﻮﻓﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دل ﺧﺎﻟﻲ ز دردش ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻮي دﻟﺒﺮ ﻛﺮﺑﻼ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻓﺘﺎده ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﺻﺪ ﮔﺸﺘﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ‬
‫ﺑﻜﻴﺶ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻫﺮ ﮔﺰ رواﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﺪا ﮔﺸﺘﻦ دﻣﻲ ز آن ﺗﻴﻎ اﺑﺮو‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮﻧﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬دم ﮔﻴﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٢٢‬‬
‫)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻢ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ آﺷﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺷﺪ ﻧﺎز از ﺑﻨﺎزم‬ ‫ﭼﺴﺎن‬
‫ره ﻋﺸﻘﺖ اﻳﻦ را اﻧﺘﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ز ﻣﻨﺰل ﭘﺮﺳﻲ اي دل‬
‫ﻛﻪ ﺟﺰ رﻳﮓ رواﻧﻢ رﻫﻨﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﺑﻴﺮون روم از وادي ﻋﺸﻖ‬
‫ﭼﻮ ﻋﺸﻖ ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﭘﺎ ﺑﺮ ﻫﻮا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮا دردﻳﺴﺖ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎي ﭼﻮن ﻛﻮه‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ ﻛﺸﺘﻴﻢ را ﻧﺎ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺴﻮي ﺳﺎﺣﻠﺶ ﺑﺮد‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ او‬
‫ﻛﻨﻮن ﮔﺮﻋﺎﺷﻘﺶ ﺧﻮاﻧﻢ روا ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪187‬‬
‫ﺑﻮد وﻧﺎﺑﻮد)‪(4‬ﺟﻬﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻜﺒﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﺳﻮﺧﺖ آﺗﺶ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ را وﻣﺮا ﻳﺎر ﻧﺴﻮﺧﺖ‬
‫آﺗﺸﻲ ﮔﺸﺖ ﭘﺪﻳﺪار ز ﻋﺸﻘﺶ در دﻫﺮ‬
‫ﻛﻪ دل وﺟﺎن ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺑﻴﻜﺒﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﻏﻴﺮ از آن دﺳﺘﻪ ﮔﻞ ﮔﺮ ﭼﻤﻦ ﻧﺎزش ﺑﻮد‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻞ ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫رﻓﺖ دو ﺷﻴﻨﻪ ﭼﻮ آن ﺳﺮو ﮔﻞ اﻧﺪام ﺑﺒﺎغ‬
‫دل ﻣﻦ)‪(5‬ﺳﻮﺧﺖ ﺑﺴﺮو وﮔﻞ وﺑﺴﻴﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫داروت ﺑﻮد ﻣﮕﺮ آﺗﺶ ﺳﻮزﻧﺪه ﻃﺒﻴﺐ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻪ ﺳﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﻴﺎزم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻳﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻮد ﻧﺎﺑﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٢٣‬‬
‫ﺑﺮ ﻟﺒﺶ ﭼﻮن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪم دل ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺎﻣﻪ از ﺷﻮق ﺑﺪﻟﺪار ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫دل ﻣﻦ‬
‫ﻗﻠﻤﺶ ﺑﻮد ﻣﮕﺮ)‪(2‬ﺷﻌﻠﻪ ﻛﻪ ﻃﻮﻣﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﺑﻄﺮاوت ﺷﻮد از آب ﭼﻤﻦ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ز اﺑﺮوي ﮔﻞ ﻣﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻠﺰار ﺑﺴﻮﺧﺖ‬

‫‪188‬‬
‫ﻓﮕﻨﺪه ﻣﺎه ﺳﺮ در ﭘﺎي ﺧﺎﻟﺖ‬ ‫زﻫﻲ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺧﻮرﺷﻴﺪ از ﺟﻤﺎﻟﺖ‬
‫ﺷﺪه ﺧﻮن ﻣﻼﻳﻚ ﻫﻢ ﺣﻼﻟﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺪ ﺣﻼﻟﺖ ﺧﻮن ﻣﺮدم‬
‫روز)‪(3‬وﺻﺎﻟﺖ‬ ‫آﻣﻴﺨﺘﻪ‬ ‫ﺑﺸﺐ‬ ‫ﺷﺐ ﻫﺠﺮت ﻧﺪﻳﺪه روي ﺻﺒﺤﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ دﻳﺪه ﭼﻮن روي ﺧﻴﺎﻟﺖ‬ ‫وﻣﻪ را‬ ‫ﻧﻴﺎرد در ﻧﻈﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﭼﻮ ﻣﻴﻢ اﻓﺘﺎده از ﺧﻂ ﭼﻮ داﻟﺖ‬ ‫ﮔﺮﻫﻬﺎ ﺑﺮ دل ﺳﺮو اﻟﻒ ﻗﺪ‬
‫ﻛﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ را رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‬
‫رخ ﭼﻮن ﻣﺼﺤﻒ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﻓﺎﻟﺖ‬

‫‪189‬‬
‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﻋﻤﺮم ﺑﺒﺎد رﻓﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻞ دﻟﻢ ﺑﺨﻨﺪه ﻟﺒﻲ ﺗﺎ ﮔﺸﺎد)‪ (4‬رﻓﺖ‬
‫روي ﺗﺮا ﺑﺪﻳﺪم وروزم زﻳﺎد)‪(5‬رﻓﺖ‬ ‫زﻟﻒ ﺗﺮا ﮔﺮﻓﺘﻢ وﺷﺐ را ﮔﺬاﺷﺘﻢ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺪﻳﺪه دﻳﺪه ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺷﺎد رﻓﺖ‬ ‫از ﺑﺎرﮔﺎه ﻧﺎز ﺗﻮ اي ﻗﺒﻠﺔ ﻧﻴﺎز‬

‫دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬ب‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﺑﮕﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬ب‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫روزي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪53‬ب‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﮔﺸﺎده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 54‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫)‪ (5‬ﺑﻴﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 54‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٢٤‬‬
‫ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺪرﻳﺎ ﻓﺘﺎد رﻓﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺑﺮ ﻧﻜﺮد ﻣﺮدﻣﻚ دﻳﺪه ام ز اﺷﻚ‬
‫ﻛﺎرم ﺑﺮاه ﻋﺸﻖ ﭼﻪ ﺧﻮش ﺑﺮ ﻣﺮاد رﻓﺖ‬ ‫ﺷﺪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻛﻪ ﮔﺸﺖ ﺳﺮم ﺧﺎﻛﭙﺎي ﻳﺎر‬
‫ﭼﻮن ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻼه ﺳﺮ ﻛﻴﻘﺒﺎد رﻓﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺑﺎﻳﺪت ﻣﻜﻦ ﻫﻮس ﺗﺎج ﺧﺴﺮوي‬
‫از داد ﺷﻬﺮ ﻳﺎر ﻏﻤﺶ ﺷﺪ ﭼﻮ ﻧﺎاﻣﻴﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻌﺎﻟﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺪاد رﻓﺖ‬

‫‪190‬‬
‫دﻻﻟﺒﻲ ﺑﻠﺒﺶ ﻧﻪ ﮔﺮت دﻫﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﺴﺖ‬ ‫از آن دﻫﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﮔﻮ ﮔﺮت زﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﭼﺮا ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ وﻓﺎرغ ز ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﻜﻨﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ‬ ‫اﻣﺘﺤﺎﻧﻲ‬ ‫رﺳﻢ‬ ‫ﺳﺘﻢ‬ ‫ﺗﻴﻎ‬ ‫ﺑﺮار‬
‫دﻟﻢ ﻛﻪ ﻧﺎز ﻛﻤﺎن ﺗﻮ ﻣﻴﻜﺸﺪ داﻳﻢ‬
‫ﺑﮕﺮم ﺧﻮﻧﻲ ﺗﻴﺮ ﺗﻮاش ﻛﻤﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﻧﮕﻔﺘﻪ)‪(2‬ﺣﺮف ﺟﻮاﺑﻢ ﺑﺼﺪ زﺑﺎن‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮز ﻣﺮداﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﻬﺎي ﺑﺎده ﻧﺪادن ﺑﻮد ﮔﺮ آن ﺟﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺮا ز ﺣﺎﺻﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﭼﻮﻧﻴﻢ ﺟﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫رواﻧﮕﺸﺖ ﻣﺮا دت ز ﻛﻌﺒﻪ ﮔﺮ ﺣﺎﺟﻲ‬
‫ﺑﻜﻮي ﻋﺸﻖ ﻗﺪم ﻧﻪ ﻛﻪ آﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ام از ﺳﻴﺮ ﺑﺎغ ﮔﻞ ﻣﺤﺮوم‬

‫)‪ (1‬زﻣﺎﻧﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 54‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﮕﻔﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 54‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٢٥‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪه ام ﻛﻪ ﮔﻠﻲ ﺑﻮد ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬
‫ز ﻋﺸﻖ روح اﻣﻴﻦ ﺗﺎزه ﺗﺮ زﻫﺮ ﺗﺎزه‬
‫ﺑﻬﺮ دﻫﻦ ﻛﻪ ﻧﻬﻲ ﮔﻮش داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬

‫‪191‬‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﻬﺎن ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﺣﺪﻳﻘﻪ ﺟﺎن ﻋﻜﺲ ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬
‫ﮔﻞ ﺑﻬﺸﺖ دﻣﻴﺪه ز ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬ ‫ﻋﺒﻴﺮ ﺧﻠﺪ ﮔﺮﻓﺘﺴﺖ ﻣﺎﻳﻪ از ﺧﺎﻛﺶ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ز ﺳﻮاد ﺑﻬﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬ ‫در آﻳﺪت ﺑﻨﻈﺮ ﭼﻮن ﺧﻂ ﺳﻤﻦ روﻳﺎن‬
‫ﻓﻠﻚ ز رﺷﻚ ﻫﻤﻴﻦ داﻏﺪار ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ز ﻻﻟﻪ آﺗﺶ دل ﺳﻮز ﺑﺮ ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺒﺰه ﺳﻨﺒﻞ ﺣﺼﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﺧﻂ وﻃﺮه ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻋﺬار ﺧﻮﺑﺎﻧﺮا‬
‫ﺳﺮ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﮕﺮ در ﻛﻨﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﻓﺘﺎده ﮔﻞ ﺑﺴﺮ ﮔﻞ ﺑﻬﺮ ﻃﺮف ﻛﻪ روي‬
‫ﺧﻀﺮ ﮔﺪاي ﻟﺐ ﺟﻮﻳﺒﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﻛﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻜﺸﻤﻴﺮ ﺧﺎك ﻟﻴﺴﻲ)‪(1‬ﻣﺎه‬
‫دﻟﺶ ز دﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻴﻘﺮار ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻬﻴﭻ ﺟﺎي ﻧﮕﻴﺮد ﻓﻠﻚ دﻣﻲ آرام‬
‫ﻣﮕﺮ ﺷﮕﻔﺘﻪ زﺑﺎد ﺑﻬﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﮔﻞ اﻣﺮوز در ﻧﻈﺮ آﻣﺪ‬
‫دﻟﺶ ﻟﺒﺎﻟﺐ از ﺧﺎر ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﺳﺮ ﺳﺒﺪ روز ﮔﺎر ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻬﺮ‬
‫ﻛﺠﺎ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻦ در ﺷﻤﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﺳﺨﻦ ز ﺧﻠﺪ ﭼﮕﻮﻳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺸﻤﻴﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻬﺮ ﺑﻜﻒ ﭘﺮده دار ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬ ‫ﺑﺼﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪(2‬ﭼﻮن ﻋﺼﺎي زرﻳﻦ را‬
‫در اﻧﺘﻈﺎر ﺧﺰان وﺑﻬﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻳﺪه ﺑﺮه آﻓﺘﺎب داﻧﻲ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﺷﻨﻴﺪم اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﮔﻔﺖ‬
‫ﻋﻼج دﻳﺪة اﻋﻤﻲ ﻏﺒﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻟﻴﻠﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪54‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪55‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٢٦‬‬
‫‪192‬‬
‫زﻳﻨﺖ وزﻳﺐ زر ﻋﺸﻖ ﭼﻮ از ﻧﺎم ﻣﻨﺴﺖ‬
‫زﭼﻪ اﻳﺎم ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻛﻮس ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻨﻮازم‬
‫ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﮔﺎم رواﮔﺸﺖ ز ﻛﺎم ودﻫﻨﺶ‬
‫در ﭘﺲ زاﻧﻮي ﺣﺴﺮت دل ﻧﺎﻛﺎم ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﺑﻴﺶ ازﻳﻦ ﻧﻮر ﻓﺸﺎن ﺑﻮد ﺑﻬﺮ ﻛﺲ روﻳﺶ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ در ﭘﺮده ﻧﻬﺎن ﮔﺸﺘﻪ ز اﺑﺮام ﻣﻨﺴﺖ‬
‫در زه)‪(1‬ﻋﺸﻖ ز ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻦ دل ﺑﺮ ﮔﻴﺮ‬
‫راه ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ات اي ﺧﻀﺮ ﭼﻮ ﻳﻚ ﮔﺎم ﻣﻨﺴﺖ‬
‫زﻟﻒ ﺗﻮ ﺧﺎل ﺗﺮا دﻳﺪ ودﻟﻢ را ﺑﮕﺬاﺷﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮغ ﻛﻪ در دام ﻣﻨﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﻴﺎن ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ در دل داري‬
‫ﺟﺎم ﺟﻢ روح اﻣﻴﻦ ﻗﻄﻌﻪ از ﺟﺎم ﻣﻨﺴﺖ‬

‫‪193‬‬
‫دﻟﺮا دﻟﻴﺮ روي ﺗﻮ دﻳﺪن ﺣﻼل ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﭼﻮن ﺧﺎل ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﭼﺸﻤﺖ ﻣﺠﺎل)‪(3‬ﻧﻴﺴﺖ‬
‫در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ اﻧﺠﺎ ﮔﺬر ﻛﻨﺪ‬
‫ﻫﺠﺮ آﻧﮕﻬﺶ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﺑﺰم وﺻﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ره‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪55‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬آري‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪55‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺤﺎل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪55‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٢٧‬‬
‫ﺑﻴﺮون ﻛﻨﺶ ﻛﻪ ﺑﺮد ﻫﻤﻪ ﺷﻜﺮ ﺗﺮا‬
‫دزدﻳﺴﺖ ﺟﺎ ﺑﻜﻨﺞ ﻟﺒﺖ ﻛﺮده ﺣﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﭼﻨﺎن‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫ﻟﺒﺎﻟﺐ‬ ‫وار‬ ‫اﻣﻴﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ‬
‫از ﻛﺮد اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻪ ﺟﺎي ﺧﻴﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻟﻜﺸﺖ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫ﻗﻀﺎ‬ ‫دﺳﺖ‬
‫ﺧﻄﻲ ﺑﺮوي ﭼﺮخ ﻛﺸﻴﺪه ﻫﻼل ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺗﺮﺳﻲ ﭼﺮا ز ﻛﺸﺘﻦ ﺷﻴﺪاﺋﻴﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺧﻮن ﻣﻠﻚ ﺑﺮﻳﺰ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﺖ وﺑﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﺮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﮔﻮش دل از ﻗﺎل وﻗﻴﻞ او‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ارﺑﺎب ﺣﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪194‬‬
‫ﭘﻴﻜﺎن ﺗﻮ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫ﺗﻴﺮ ﺗﻮ ﻣﺮا ﻏﺬاي ﺟﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻣﺎ را ﺑﺘﻮ ﺑﻴﺶ ازﻳﻦ ﻛﻤﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺶ روﺣﻢ‬
‫ﺣﻜﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن رواﻧﺴﺖ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺪﻧﮓ‬ ‫ﺑﺮﻓﺎق‬
‫ﺑﻲ ﺗﺎﺑﻲ ﺟﺎن ﻣﻦ ازاﻧﺴﺖ‬ ‫از زﻟﻒ دﻟﻢ ﺑﺮون ﻓﮕﻨﺪي‬
‫ﺗﻴﺮش ﻣﮋه اﺑﺮوش ﻛﻤﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎوك ﻓﮕﻨﻴﺴﺖ ﻛﺎر ﭼﺸﻤﺖ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻣﮕﻮي‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫از‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ ‫دﻫﻨﻴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‬
‫زﻳﻦ روي ز دﻳﺪﻫﺎﻧﻬﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ دﻫﻦ ﺗﻮ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﺎم‬
‫ﺣﺮف ﻛﻤﺮت ﭼﻮ درﻣﻴﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫زﻃﺮة‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ‬ ‫ﻣﻮﻳﻲ‬
‫و آن ﻛﻮه ﺑﺪوش ﻣﻦ ﮔﺮاﻧﺴﺖ‬ ‫زﻳﺮ ﻛﻤﺮت ﻓﺘﺎده ﻛﻮﻫﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻗﻴﻞ وﻗﺎل او‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪55‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٢٨‬‬
‫وﻧﺎﺗﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫وﺿﻌﻴﻒ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ ﭼﻮ ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺎﻓﺖ از ﺗﻮ‬
‫ﺟﺎن ﻟﻴﻚ ﻫﻼك آن زﻳﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺳﻮداي ﺗﻮ ﺟﺰ زﻳﺎن ﻧﺪارد‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ز ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫اي روح اﻣﻴﻦ ﻣﺴﺨﺮت ﺷﺪ‬
‫آﺳﻤﺎن زد‬ ‫ﺻﺪ زﺧﻢ ﺑﺮوي‬
‫ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻧﺎم او زﺑﺎﻧﺴﺖ‬

‫‪195‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺒﺰه ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺳﻤﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ز ﺳﺮو در ﺑﺮ ﻗﺪش ﺳﺨﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫ﻣﺒﺎد ﺗﺎب ﺧﻮرد ز آن ﺳﺨﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ز ﻳﺎد ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺶ ﺑﺨﻮﻳﺶ ﻣﻲ ﭘﻴﭽﺪ‬
‫ﺑﻬﻴﭻ وﺟﻪ ﺳﺨﻦ ز آن دﻫﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ز ﻫﻴﻴﭻ وﻛﻤﺘﺮ از آن ﮔﺮ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﮔﺬرد‬
‫ز ﺟﺎن ﭼﻮ ﻗﺼﻪ ﺳﺮاﺋﻲ زﺗﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ز ﮔﻞ ﻣﮕﻮي ﺳﺨﻦ ﭼﻮن زﻳﺎر ﻣﻴﮕﻮﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﻲ ﭼﻮ روح اﻣﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﻳﺎر ﻋﺮض ﻧﻴﺎز‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﻛﻨﻤﺖ ﻣﺎ وﻣﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬

‫‪196‬‬
‫ﻛﻌﺒﻪ را ﭼﻮن در ﺣﻘﻴﻘﺖ رو ﺑﺴﻮي روي ﺗﺴﺖ‬
‫رو ﺑﺴﻮي ﻛﻌﺒﻪ ﻛﻲ آرم ﭼﻮ روﻳﻢ ﺳﻮي ﺗﺴﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﻋﺎﻟﻢ ز ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوﻳﺖ ﭘﺮ ﻓﺘﻨﻪ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮد آﺳﺎﻳﺸﻲ در ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﺴﺖ‬
‫ﻣﻲ رﺳﺪ ز آﺗﺶ ﺑﺠﺎن اﻫﻞ ﻋﺎﻟﻢ داﻏﻬﺎ‬
‫آﻧﻜﻪ آﺗﺶ را ﺗﻮاﻧﺪ داغ ﻛﺮدن ﺟﻮي ﺗﺴﺖ‬
‫ﺑﻮي ﮔﻞ را ﻣﻲ ﺑﺮد ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺻﺒﺎ‬
 ‫‪٢٢٩‬‬
‫آﻧﻜﻪ زﻧﺠﻴﺮي ﻛﻨﺪ ﭘﺎي ﺻﺒﺎ را ﺑﻮي ﺗﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺣﻞ وﻋﻘﺪ ﺣﺴﻦ را دﻳﺪم ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺎزوت‬
‫ﻓﺮﺑﻬﻲ وﻻﻏﺮي ﻣﺎه از ﭘﻬﻠﻮي ﺗﺴﺖ‬
‫دﻳﺪه ام روح اﻻﻣﻴﻦ ﻃﺒﻊ ﺳﺨﻦ ﺳﻨﺞ ﺗﺮا‬
‫راﺳﺘﻲ ﮔﺮ ﭘﺮﺳﻲ از ﻣﻦ ﺷﺎﻋﺮي اﻫﻮي ﺗﺴﺖ‬

‫‪197‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ آﻓﺮﻳﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻗﻤﺮ ﻏﻼم ﺳﻴﺎه درم ﺧﺮﻳﺪة ﺗﺴﺖ‬
‫ﭼﻮ ﻣﺎه ﻗﻄﺮه آﺑﻲ ز رخ ﭼﻜﻴﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮت ﺑﺨﻮﻳﺸﻲ ﮔﻞ ﻛﻲ ﻓﺮود ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﭙﺎي ﺗﻮ اﻓﺘﺎده آرﻣﻴﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫ز ﻃﺮه ﺗﻮ ﻓﻠﻚ ﮔﺸﺘﻪ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺑﻲ ﺗﺎب‬
‫ﭼﻮ دﻳﺪ ﭼﺸﻢ اﻣﻴﺪش رﻣﺪ رﺳﻴﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫ﺑﺨﺎك رﻳﺨﺖ دﻟﻢ ﺳﺮﻣﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن را‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﻬﺮ ﻛﻴﺎ ﺧﻂ ﻧﻮ دﻣﻴﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫ز آﻓﺘﺎب دﻟﻢ ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺑﻤﻬﺮت ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﻗﻮس ﻗﺰح ﻫﻢ زﻏﻢ ﺧﻤﻴﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻤﺎن ﻧﺸﺪه ﺧﻢ ز رﺷﻚ اﺑﺮوﻳﺖ‬
‫ز روي ﻣﻬﺮ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻈﺮ اﻓﮕﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺢ دوم ﭘﻴﺮﻫﻦ درﻳﺪة ﺗﺴﺖ‬

‫‪198‬‬
‫ﺗﺮﻛﻢ ﺳﻮار ﮔﺸﺖ وﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﺟﻬﺎﻧﺪ ورﻓﺖ‬
‫ﻣﺮﻏﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد در ﻗﻔﺲ ﺗﻦ ﭘﺮاﻧﺪ ورﻓﺖ‬
‫ﮔﻠﺰار ﻛﺮد ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺎ را ز داغ ﻋﺸﻖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎزوﻳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪56‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻴﺘﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪56‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٣٠‬‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻤﺪﻋﺎي دل ﺧﻮد رﺳﺎﻧﺪو رﻓﺖ‬
‫ﺟﺎ داد در درون دل ﻣﻦ)‪(1‬ﺧﻴﺎل را‬
‫ﻓﺮدوس را در آﺗﺶ دوزخ ﻧﺸﺎﻧﺪ ورﻓﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪم ﻧﻈﺮي ﻛﺮد ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎل‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺮ ﺷﻜﻢ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ راﻧﺪورﻓﺖ‬
‫ﺳﻮزاﻧﺪ ﺧﻮش در آﺗﺶ ﭼﻮ روﺳﺘﻢ ﻣﺮا‬
‫آﺑﻲ ﺑﺮ آﺗﺶ دل ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻓﺸﺎﻧﺪو رﻓﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻮد زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻫﻤﭽﻮ ﻛﻮه‬
‫درﭘﻲ ﺧﻮﻳﺸﺶ دواﻧﺪ ورﻓﺖ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎد‬

‫‪199‬‬
‫در ﺷﺸﺪر دو اﺑﺮوي دﻟﻴﺮ ﮔﺸﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺴﺖ اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﻪ ﻛﺎر دﻟﻢ ﺑﺮ ﻣﺮاد ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﻧﺼﻴﺐ‬ ‫ﺷﺎدي‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻤﺮده اﻧﺪ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺷﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺮوم‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﻤﻤﻠﻜﺖ‬ ‫ﭘﺎ‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ دﻳﺪه ام ﻛﻪ در آن ﻣﻠﻚ داد ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﺑﺮﻧﮓ‬ ‫ﻧﮕﺎه‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﺗﺎ‬
‫رﺧﺎن اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ اﻟﺘﻔﺎت ﻻﻟﻪ‬
‫ﻛﻲ ﻧﺎﻣﻪ ام رﺳﺪ ﺑﺘﻮ از ﻣﺮغ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮ‬
‫ﭼﻮن در ﺣﺮﻳﻢ ﺑﺎرﮔﻬﺖ راه ﺑﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪56‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٣١‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻮن‬ ‫ﻛﻮه‬ ‫از‬ ‫ﭘﺎره‬ ‫ﻛﻨﺪه‬ ‫ﻓﺮﻫﺎد‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻛﺎر ﻧﻴﻤﻪ ﻛﻨﺪ اوﺳﺘﺎد)‪(1‬ﻧﻴﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻤﻠﻚ ﺳﺨﻦ ﮔﺮﻧﻪ ﺧﺴﺮوﺳﺖ‬
‫ﻟﻴﻜﻦ در آن دﻳﺎر ﻛﻢ از ﻛﻴﻘﺒﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪200‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﺪﻋﻲ اﺑﺮو ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﺮا در آﺗﺶ ﻏﻴﺮت ﺳﭙﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫وﺻﻠﻢ‬ ‫ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫اﺷﺎرﺗﻲ‬
‫ﻫﻼل اﺑﺮوي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﺮادش اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻮد درد ﻣﻦ دواﺋﻲ ﺗﻮ‬
‫وﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫دردﻣﻨﺪ‬ ‫ﺑﻤﻦ‬ ‫اﺷﺎرﺗﻲ‬
‫ﻋﻼج ﺗﻠﺨﻲ ﻫﺠﺮان ازو ﻃﻠﺐ ﻛﺮدم‬
‫ﺣﻮاﻟﺘﻢ ﺑﻠﺐ ﻧﻮش ﺧﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﺑﻄﺮه اش ﭼﻮ دﻟﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻲ ادﺑﻲ‬
‫وﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫اﻧﺸﻮخ‬ ‫ﻋﺒﻐﺒﺶ‬ ‫ﺑﭽﺎه‬
‫ﻣﻦ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﺠﺎﻧﺐ‬ ‫ﻧﺎزي‬ ‫ﻧﺎوك‬ ‫ﻓﻜﻨﺪ‬
‫ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد دﻟﭙﺴﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬
‫رﺳﺎﻧﺪﺑﺮ ﺳﺮم از ﻏﻤﺰه اش ﺳﺮﺗﻴﻐﻲ‬
‫ﻣﺮا ﺑﻬﺮ دوﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬

‫)‪ (1‬اﺳﺘﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 57‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٣٢‬‬
‫دﻻراﻣﺶ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻛﺸﺘﻦ‬ ‫ﺑﻘﺼﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺗﻴﻎ اﺑﺮوي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬

‫‪201‬‬
‫ﺑﺎز داغ ﻧﻮم از ﺗﺎزه ﮔﻠﻲ ﺑﺮﺟﮕﺮﺳﺖ‬
‫ﻻﻟﻪ را ﺧﻮن دل از ﻏﻴﺮت ﻣﻦ ﺗﺎ ﻛﻤﺮﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻲ از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺧﻮن ﻣﻴﺮودت از رگ ﭼﺸﻢ‬
‫دﻳﺪه ﻣﮋﮔﺎن ﺗﺮا در ﻫﻮس ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ دوا ﺑﺨﺸﻲ وﺧﻮاﻫﺪ دﻟﻢ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ درد‬
‫ﺗﻮ در آن ﻓﻜﺮي واﻳﻦ ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻔﻜﺮ دﮔﺮﺳﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﻮد ﭘﺮي ﻫﻤﺘﻢ آﻧﺠﺎ ﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫آﻓﺖ دوري از آن ﺷﻤﻊ ﻣﺮا ﺑﺎل وﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﻋﻨﻜﺒﻮﺗﺎن ﺳﺰدار ﻗﺼﺪ ﺷﻜﺎر)‪(2‬ﺗﻮ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﭼﻮ دﻟﺖ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺗﺎر ﻧﻈﺮﺳﺖ‬

‫‪202‬‬
‫ﻳﻜﺒﻮﺳﻪ ﻛﺎن ﻧﻮاﻟﻪ از ﺧﻮان ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ از ان دﻫﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻜﺪان ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﺬر‬ ‫ﺗﻮﻣﺒﺎدا‬ ‫دل‬ ‫در‬ ‫زﻧﻬﺎر‬
‫ﻛﻴﻦ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﺧﻂ ﺗﻮ ﭘﺎﻳﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻴﺒﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 57‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺷﻜﺎري‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 57‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٣٣‬‬
‫آن ﺑﻴﺖ ﺑﺲ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ اﺑﺮوﻳﺶ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻊ دﻳﻮان ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﺖ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻣﺎرا ﻧﻤﻲ ﻫﻠﺪ‬
‫اﻳﻦ زﻟﻒ ﺳﺮ ﻓﺮاز ﻛﻪ درﺑﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻮ ﺟﻪ ﺣﺴﻨﺖ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن‬ ‫ﺳﻴﻠﻲ ز داﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﻗﻄﺮه ﺑﺎران ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻣﺒﺎد اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮ دﻟﮕﻴﺮ ازو ﺷﻮي‬
‫ﻛﻴﻦ ﺧﻂ ﻧﻮ دﻣﻴﺪه ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫دﻟﺒﺮي‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫از‬ ‫اﻳﺘﻴﺴﺖ)‪(4‬ﻣﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻟﻴﻚ آﻳﺘﻲ ﻛﻪ آﻣﺪه درﺷﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه زﻳﺐ ﮔﺮدن او ﻃﻮق ﺑﻨﺪﮔﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬

‫‪203‬‬
‫دردﻣﻨﺪ ﺷﻮق ﻗﺪر درد ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻗﺪر دان ﻋﺸﻖ درد ﻣﺮد ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﺣﺎل اﻫﻞ درد را ﻫﺮﮔﺰ ﻣﭙﺮس از ﺑﻮاﻟﻬﻮس‬
‫ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺸﻪ ﺣﺎل اﻫﻞ درد ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻠﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 57‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬زدﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 57‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬دﻟﮕﻴﺮﻣﻴﺸﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬اﻳﺘﻲ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٣٤‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا ﺗﺨﻢ ﻏﻤﻲ ﻋﺸﻘﺶ ﺑﺪل اﻓﺸﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ دﻟﻬﺎي ﻏﻢ ﭘﺮورد ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا ﻧﺎﺧﻦ زده اﺑﺮو ﻫﻼﻟﻲ)‪(1‬ﺑﺮ ﺟﮕﺮ‬
‫رﺗﺒﻪ اﺑﺮوي ﺑﺎﻻ ﮔﺮد ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺮد ﺑﺎﻣﻦ را ﻫﻤﺮﻫﻲ در راه ﻋﺸﻖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻧﺎن ﮔﺮم وآب ﺳﺮد ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻲ ﺷﻤﺎرم ﻣﺪﻋﻲ را در ﺣﺴﺎب ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫)‪(2‬‬
‫دﻳﺪﻣﺶ ﺻﺪ ﺑﺎرﺧﻮاب وﺧﻮردﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮن ﺻﺪ رﻧﮓ در ﻫﺮ دم دﻟﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺮﻧﮓ زرد ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬

‫‪204‬‬
‫ﮔﺮﻧﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺮوي دوﺳﺖ رﻧﮓ زرد ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ورﻧﻪ ﻣﻲ)‪(3‬آﻳﻲ ز ﻛﻮﻳﺶ ﭼﻬﺮه ﭘﺮ ﻛﺮد ﭼﻴﺴﺖ‬
‫دردﻣﻨﺪ ﻳﺮا ﻧﺪﻳﺪه ﻏﻴﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺲ ﺑﺨﻮاب‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ او ﻋﺎﺷﻖ ﻧﮕﺮدﻳﺪه ﻧﺪاﻧﺪ درد ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻧﻮ ﺑﺮ ﮔﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﻮه از ﺑﺎغ درد‬
‫دارد آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر ﻧﺨﻞ ﻏﻢ ﭘﺮورد ﭼﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻫﻼل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻴﺴﺖ‪ :‬ﻧﻴﺴﺖ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ورﻧﻤﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٣٥‬‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻦ‬ ‫او‬ ‫ﻧﺎم‬
‫ﻫﺮﻛﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪﺳﺖ اﻳﻨﻤﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاب وﺧﻮرد ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﺮا‬ ‫دﻻرام‬ ‫ﺧﻮي‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫ﻛﺲ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫دﻳﺪه‬
‫ﺟﺎن او داﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺪر آﻫﻬﺎي ﺳﺮد ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﺰ ﺗﻮ اي روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪﺳﺖ وﺑﺲ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ذوق ﻓﻴﺾ ﺑﺨﺶ ﻣﺮد ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺮد ﭼﻴﺴﺖ‬
‫‪205‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺗﺮا ﺳﻮزي وﮔﺪازي ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﻌﻠﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎﻧﺖ اﻣﺘﻴﺎزي ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﻤﺮﻏﺰار دﻟﻢ ﺳﺒﺰه ﻧﻴﺎزي ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻧﻴﺎز)‪(1‬ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮕﻮ ﺳﻴﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﻛﺮدن‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭼﻮ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻋﺸﺎق ﻧﻴﻢ ﻧﻤﺎزي ﻫﺴﺖ‬ ‫رواﺳﺖ ﮔﺮ ﺳﺮم ازﺳﺠﺪه ات ﻧﻤﻴﺨﺮد‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﺨﻠﻖ ﺳﺎز ﻋﻴﺎن اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﻫﺒﺎزي ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮ ﻣﺮغ دل ﻣﺎه راز ﮔﺮدش ﭼﺸﻢ‬

‫ﻛﺴﻲ ﭼﻮ روح اﻣﻴﻦ ﺧﻮار ﻧﻴﺴﺖ در ﺑﺮ ﻳﺎر‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺧﻮﺷﺴﺖ ﻛﺰ اﻏﻴﺎرش)‪(4‬اﻣﺘﻴﺎزي ﻫﺴﺖ‬

‫‪206‬‬
‫در ﭘﺎي ﺗﻮ اﻓﺘﺎده ودر ﻋﻴﻦ ﻧﻴﺎزﺳﺖ‬ ‫زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ده ﻋﻤﺮ درازﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻨﺎز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﻤﻴﺨﻴﺰد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﺑﻪ ذﻳﻞ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬ب‪.‬‬
‫ﺑﺨﻠﻖ ﺳﺎز ﻋﻴﺎن اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﻫﺒﺎزي ﻫﺴﺖ‬ ‫)ﺑﮕﻴﺮ ﻣﺮغ دل ﻣﺎه راز ﮔﺮدش ﭼﺸﻢ‬
‫ﭼﻮ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻋﺸﺎق ﻧﻴﻢ ﻧﻤﺎزي ﻫﺴﺖ(‬ ‫رواﺳﺖ ﮔﺮ ﺳﺮم ازﺳﺠﺪه ات ﻧﻤﻴﺨﺮد‬
‫)‪ (4‬اﻏﻴﺎش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٣٦‬‬
‫ﺗﺎ ﭼﺸﻢ ﺳﻴﻪ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺳﺮﻣﻪ ﻧﺎزﺳﺖ‬ ‫از ﭼﻬﺮه ﺑﺨﺘﻢ ﻧﺮود رﻧﮓ ﺳﻴﺎﻫﻲ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮﮔﺮدون در)‪(1‬اﻧﺪازﻧﻤﺎزﺳﺖ‬ ‫زاﻧﺮوز ﻛﻪ اﺑﺮوي ﺗﺮا دﻳﺪه ﻣﻪ ﻧﻮ‬
‫اﻓﺴﻮس ﻛﻪ ﺷﺐ ﻛﻮﺗﻪ واﻳﻦ ﻗﺼﻪ درازﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﻛﺮده ام از زﻟﻒ دﻻراي ﺗﻮ ﺣﺮﻓﻲ‬
‫ﻫﺮﭼﻴﺰ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺴﺮ ﺷﻤﻊ ز ﻋﺸﻘﺖ‬
‫از روح اﻣﻴﻦ ﭘﺮس ﻛﻪ در ﮔﺪازﺳﺖ‬

‫‪207‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﻳﺎر دﮔﺮ ﻫﻤﺰﺑﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﺣﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ دوش ﺑﻤﻦ از زﺑﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬
‫او از ﻛﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻤﻦ ﺗﻴﺮ ﻧﻔﮕﻨﺪ‬
‫ﺗﻴﺮي ﻛﻪ زد ﺑﺴﻴﻨﻪ ﻣﻦ از)‪(3‬ﻛﻤﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ در ﻗﺪم ﻳﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺟﺎﻧﻲ ﺑﻠﺐ رﺳﻴﺪه ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ز درد ﻏﻤﺶ ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫داﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺪ ز ﻧﺎز ﺑﻴﻐﻢ ﻣﻦ ﻛﻴﻦ ﻓﻐﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﺧﻮش ﺑﻮﺳﻬﺎ دل از دﻫﻦ ﻏﻨﭽﻪ ﻣﻴﺨﻮري‬
‫ﺑﺎﻣﻦ ﺑﻴﺎ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﻴﺎد دﻫﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬
‫وﻫﻢ داﺳﺘﺎن درد‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﻏﻤﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬

‫)‪ (1‬ﮔﺮدون ودر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 58‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﺴﻴﻨﻪ از‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 59‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٣٧‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺗﺎ ﻛﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ وﻫﻢ داﺳﺘﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫از‬
‫)‪(2‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﻫﻤﺪم دردي ز ﻓﺮﻓﺘﺶ‬
‫ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫آﮔﻪ ﻧﮕﺸﺘﻪ اﻳﻢ ﻛﻪ او ﻫﻤﺰﺑﺎن‬

‫‪208‬‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﭘﺎﺷﻲ آﺗﺶ ﺧﻮ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫اﻳﻨﻬﻤﻪ ﭼﻴﻦ زﻟﻒ واﺑﺮو ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺮدش ﭼﺸﻢ وﭼﻴﻦ اﺑﺮو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮﻧﻪ از ﻣﺎ ﮔﺮﻓﺖ اﺳﺖ دﻟﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺤﺎب ﻧﻘﺎب ﺑﺮ رو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎب از آﻓﺘﺎب ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‬
‫ﭘﺸﺘﻲ ﺷﺎم زﻟﻒ وﮔﻴﺴﻮ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺷﺐ ﻫﺠﺮﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﻮد ﻣﺎ را‬
‫آﺗﺶ اﻓﺮوزي ﺑﺮ رو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮي آﺗﺶ ﮔﺪاز ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد‬
‫ﺗﺮازو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺎه در ﭘﻠﺔ‬ ‫ﮔﺮﻧﻪ دﻛﺎن ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﻲ ﺗﺴﺖ‬
‫واﺑﺮو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﻜﻢ ﺗﺎزه ﺑﺨﺎل‬ ‫ﻛﺎر ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺖ ﻧﺸﺘﺮ ﻣﮋه ات‬
‫ﺑﻴﺶ ﻃﻮﺑﻲ ﻧﻬﺎل ﺧﻮدرو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻗﺪت ﺳﺮو را ﻛﻪ ﻣﻲ ﺳﻨﺠﺪ‬
‫ﮔﺮﻧﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﺧﻀﺮي ﺧﻀﺮ‬
‫آب ﺣﻴﻮان رواﻧﺖ از ﺟﻮ ﭼﻴﺴﺖ‬

‫‪209‬‬
‫ﺷﺪن ﺑﮕﺮد ﺳﺮ ﻏﻤﺰه رﺳﻢ وﻋﺎدت ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﺘﻴﻎ)‪(3‬ﻧﺎز ﺗﻮ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻦ ﺳﻌﺎدت ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﻜﻔﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺎراﺳﺖ ﺣﺠﺘﻲ روﺷﻦ‬

‫)‪ (1‬او‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 59‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻓﺮﻗﺘﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 59‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﻪ ﺗﻴﻎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 59‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٣٨‬‬
‫ﺑﺮﻳﺪن ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻗﻄﻊ ﺣﺠﺖ ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫در‬ ‫ﺷﺪﻳﻢ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫راه‬ ‫ﺑﺨﺎك‬
‫ﭼﻮ ﺧﺎك راه ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه اﻳﻢ دوﻟﺖ ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﻐﻤﺰه ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺸﻔﻖ را‬
‫ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ﺧﻮﻳﺶ در آور ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺎﺳﺖ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺗﺎج ﺳﺮ ﻫﻤﺘﺴﺖ ﺗﺮك ﻃﻤﻊ‬
‫ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﮔﺪاﺋﻲ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻓﺨﺮ ﻫﻤﺖ‬
‫دﻻراﻣﺶ‬ ‫ز ﻏﻤﺰه ﮔﻔﺖ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﺷﻖ ﺻﺎدق ﻃﺮﻳﻖ وﻋﺎدت ﻣﺎﺳﺖ‬

‫‪210‬‬
‫در ﺗﻪ ﺳﻨﺒﻠﺖ اﻓﺘﺎده ﺳﻤﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬
‫ﮔﻞ دﻟﺨﻮاه درﻳﻦ ﻃﺮﻓﻪ ﭼﻤﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬
‫ﺑﻴﺶ وﻛﻢ ﻛﺲ ﺳﺨﻨﻲ از دﻫﻦ او ﻧﺸﻨﻴﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺮﻓﻲ از آن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﺖ ﮔﺮﭼﻪ دﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آﻳﺪ ﺑﻨﻈﺮ‬
‫ﻟﻴﻚ در وﺻﻒ دﻫﺎن ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬
‫دل ﺑﺎﻣﻴﺪ ﺷﻔﺎ ﺳﻴﺐ ﺗﺮا ﻛﺮد ﻃﻤﻊ‬
‫ورﻧﻪ در ﺑﺎغ ﺟﻬﺎن ﺳﻴﺐ ذﻗﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬
‫ﺷﺪ ز ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ آﻓﺎق ﺷﻘﺎﻳﻖ زاري‬
‫ﻛﻔﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻃﺮف ﻣﻴﻨﮕﺮم ﻻﻟﻪ‬
 ‫‪٢٣٩‬‬
‫ﻃﻮﻃﻲ ﭼﻮن ﺗﻮ)‪(1‬دﻟﻢ ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ورﻧﻪ در ﭼﺎر ﻃﺮف زاغ وذﻏﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬

‫‪211‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﺟﺰ اﻳﻦ ﺷﮕﻔﺖ ﻣﺮا در ﺿﻤﻴﺮﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﺎن زﻟﻒ ﺳﺮ ﻓﺮاز ﭼﺮا دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﮔﻔﺘﻪ ام ﻛﻪ ز ﺟﺎن ﻣﻴﺸﻮم ﺟﺪا‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﺟﺪاﺋﻲ ﺗﻮ ﻣﺮا در ﺿﻤﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﻃﺎق ﺑﻮد در ﺟﻬﺎن ﺑﺤﺴﻦ‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﭼﻮ ﻣﺎه ﻋﺎرض ﺗﻮ دﻟﭙﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺗﻬﻲ‬ ‫ﺑﻴﻐﻤﻲ‬ ‫ﻗﻔﺲ‬ ‫زو‬ ‫ﻣﺒﺎد‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻣﺮﻏﻲ ﻛﻪ او ﺑﺪاﻧﻪ وداﻣﺖ اﺳﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻦ ﺳﻴﻨﻪ را ﺑﺨﻨﺠﺮ ﻧﺎز ﺗﻮ ﻣﻲ زﻧﻢ‬
‫ﺑﺎ ﻏﻤﺰه ات ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﺰ ﺑﺎ دﻟﻢ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﺶ از وﺗﻠﺦ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻛﺲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻬﺪ وﺷﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﺘﻤﮕﺮي‬ ‫در‬ ‫ﻗﻀﺎ‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ‬ ‫دﻟﻴﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻏﻤﺰه ﮔﺮ او دﻟﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫زدﻳﺪن روﻳﺖ ﭼﻮ آﺋﻴﻨﻪ‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ دﻳﺪه اش از ﻋﻜﺲ وﺳﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻮﻧﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٤٠‬‬
‫‪212‬‬
‫دل ﺑﻘﺮﺑﺎن ﺳﺮت ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻴﺎز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺷﻤﻌﺖ دﻣﺒﺪم ﺳﻮز وﮔﺪاز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺮﺗﻮ ﻣﻌﺸﻮﻗﻲ ﭼﺮا ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺎزت ﻫﻤﻨﻔﺲ‬
‫ور ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﺧﺸﻢ وﻧﺎز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺗﻮ داﺷﺘﻲ دﻳﻨﻲ وﻣﺎ دﻳﻦ دﮔﺮ‬
‫ﭼﻮن ﻛﻨﻮﻧﻢ ﻫﻢ)‪(1‬ﻛﻴﺶ ﻣﺎﺋﻲ اﺣﺘﺮاز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺳﺘﻢ ﻛﺮدي ﺑﺠﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮد‬
‫دل ﺑﻐﺎرت دادة)‪(2‬اﻳﻦ ﺗﺮك ﺗﺎ راز)‪(3‬ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻬﻨﻪ داﻏﻲ ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﻮدت ﺑﺪل روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫داﻏﻬﺎي ﺗﺎزه ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ)‪(4‬ﺑﺎز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬

‫‪213‬‬
‫آﻧﻜﻪ ﺟﺎﻧﺮا ﻛﺮده از ﺧﻮد ﺑﻴﺨﺒﺮ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬
‫و آﻧﻜﻪ دﻟﺮا ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻛﺮده ﺟﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﻧﺎزش)‪(5‬دﻣﺒﺪم‬ ‫ﺗﻴﻎ‬ ‫ﺑﺮوي‬ ‫ﺧﻨﺪد‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫زﺧﻢ‬
‫ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺪرﻣﺎن‬ ‫درد‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﺶ‬ ‫زﻫﺮ‬ ‫واﻟﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻛﻨﻮن ﻫﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﺎراز از‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻴﻨﻴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﻧﺎرش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٤١‬‬
‫ﺑﻬﺮ دردش ﻣﻐﺰ را در اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺮورده اﻳﻢ‬
‫ﺧﻮن دل ﻛﺮدﻳﻢ ﺳﺎﻣﺎن ﭼﻮن ﻏﻤﺶ ﻣﻬﻤﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ز اﻟﺘﻔﺎت ﻳﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮ رﺳﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ درد‬
‫ﻛﺎﻧﭽﻪ ﻇﺎﻫﺮ درد ﺑﻴﻨﻲ راﺣﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﻛﺮده ام دور از رﺧﺶ در ﺳﻴﻨﻪ ﻃﺮح ﮔﻠﺒﺮي‬
‫ﻻﻟﻬﺎي داغ رﻧﮕﺎ رﻧﮓ از ﺑﺴﺘﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻫﺮ دﻳﻦ را ﺑﺎﻳﻤﺎن ﻧﺴﺒﺘﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫آﻧﭽﻪ ﭘﺎﻣﺎل ﻫﻤﻪ دﻳﻨﻬﺎ ﺷﺪه اﻳﻤﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬
‫‪214‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﺎده دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﻮد ﻛﺎﻣﺮا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﻞ رو ﻧﻤﻮد اول)‪(1‬ﻓﺼﻞ ﺟﻮا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﺟﺎم ﻣﻲ ارﻏﻮا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﺮ ﺷﺪ ﺣﺪﻳﻘﻪ دﻟﻢ از ﺳﺒﺰه ﻧﺸﺎط‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮي رﻳﮓ ﺧﺰا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺎده ﭘﺎ ﻧﻬﺎد در اﻃﺮاف ﺑﻮﺳﺘﺎن‬
‫دﻟﻜﻮب اﻳﻦ زﻣﺎن ﻏﻢ آن ﻳﺎر ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دردي ﻛﻪ ﺑﻮد در دﻟﻢ از ﺑﺎده دور ﺷﺪ‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺑﺎد در ﺻﺪ وﮔﻞ ﻓﺸﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮوي ﺳﺒﺰه ﻛﺸﻴﺪن ﺑﺴﺎط ﻣﻲ‬
‫ورﻧﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﻏﻨﭽﻪ ﻫﻤﺎن ﻟﻦ ﺗﺮاﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺴﻴﻢ ﺑﺎده ﺑﺮآرد ز ﭘﺮده اش‬
‫ﭼﻮن ﺻﺎف ﺑﺎده ﻣﺎﻳﻪ ده زﻧﺪﮔﺎﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎدا ﺑﻘﺎي ﺑﺎده روان ﻛﻮ رود ﺑﺒﺎد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺳﺮ ﺑﻜﻒ آﻣﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ‬
‫ﺗﻴﻐﻲ زﻧﻲ اﮔﺮ ﺑﺴﺮش ﻣﻬﺮﺑﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪215‬‬
‫ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﺟﻮﻳﺒﺎر‬ ‫واﻃﺮاف‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎر‬

‫)‪ (1‬ﻧﻤﻮد واول‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 60‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٤٢‬‬
‫ﭘﻴﺎﻟﻪ در ﻛﻒ ﺳﺎﻗﻲ ﮔﻠﻌﺬار ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﮔﻞ وﺑﻬﺎر وﺧﺰان ﻫﻤﭽﻮ ﻋﻤﺮ در ﮔﺬرﻧﺪ‬
‫در ﻛﻨﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺎرﻳﻢ‬
‫ﮔﻞ‬ ‫ﭼﺎﻛﻲ‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻐﻴﺮداغ‬
‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺮ ﭼﺎك داﻏﺪار ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺑﭽﺸﻢ اﮔﺮﭼﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎﺳﺖ)‪(1‬از ﻏﺒﺎر وﻟﻲ‬
‫اﮔﺮ ﻏﺒﺎر ﺧﻂ او ﺑﻮد ﻏﺒﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺑﻬﺎر ﺑﻲ ﻣﻲ وﻣﻄﺮب ﺧﺰان اﻧﺪوﻫﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮ ﺑﺎده ﺧﺰان ﻧﻴﺰ ﭼﻮن ﺑﻬﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ز‬ ‫ﮔﺮﻳﺰان‬ ‫ﻣﺮگ‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ‬
‫ﺑﻴﺎد روي ﺗﻮ ﻣﺮدن در اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺧﻮﺷﺴﺖ ﮔﺮ ﺷﻮد از زﺧﻢ دل ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻲ‬
‫ز داغ ﺳﻴﻨﻪ ﻋﺸﺎق ﻻﻟﻪ زار ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ز ﻋﻄﺮ ﭘﺎﺷﻲ ﻣﺸﻜﻢ)‪(2‬ﺟﮕﺮ ﭘﺮ از ﺧﻮن ﺷﺪ‬
‫ﺳﺤﺎب ﻃﺮه دﻟﺪار ﻣﺸﻜﺒﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﻓﺪاﺋﻲ‬ ‫دل‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎد در ﺳﺮان ﻛﻮي ﺧﺎﻛﺴﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬

‫‪216‬‬
‫اﻳﻦ روﻛﻪ روي ﺟﺎن ﺑﺴﻮي اوﺳﺖ روي ﻛﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬زﻳﺎﻧﻬﺎﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﺷﻜﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٤٣‬‬
‫وﻳﻦ ﻣﻮ ﻛﻪ دل ﮔﺪاﺧﺘﻪ اوﺳﺖ ﻣﻮي ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﻓﺮوغ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري‬ ‫ز‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﺳﺮ ﻛﻮب آﻓﺘﺎب ﺑﻮد از ﺳﻮي)‪(1‬ﻛﻴﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻏﻮﻃﻪ ﻣﻲ ﺧﻮرد‬ ‫در آﺗﺶ درون دل ﻣﻦ‬
‫آﮔﻪ ﭼﻪ)‪ (3‬ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺟﻮي ﻛﻴﺴﺖ‬
‫رود‬ ‫آرزو‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺰدل‬ ‫ﻣﺒﺎد‬ ‫ﮔﺰ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﻛﻪ در دل ﻣﻦ آرزوي ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫داﻧﺴﺘﻪ ام‬
‫ﭘﺎي دﻟﻢ ﺑﺸﻬﺪ ﺣﺪﻳﺚ ﺗﻮ ﺑﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻛﻴﺴﺖ‬
‫‪217‬‬
‫رﻓﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫وار‬ ‫اﻣﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻋﻴﺪ‬ ‫ﺑﺴﻮي‬
‫رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎز)‪(4‬ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﺑﻘﺮﺑﺎن‬ ‫ﻋﻴﺪ‬ ‫ﺻﺒﺎح‬
‫ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫دﮔﺮ)‪(5‬روم‬ ‫ورﻳﺤﺎن‬ ‫ﺳﻨﺒﻞ‬ ‫ﺑﺴﻴﺮ‬
‫رﻓﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﮔﻠﻌﺬار‬ ‫آن‬ ‫ﻃﺮة‬ ‫ﺑﻴﺎد‬
‫ﺑﻘﺮﺑﺎﻧﺶ‬ ‫ﻛﻨﻢ‬ ‫وﺟﺎن‬ ‫دل‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫اﮔﺮﻧﻪ‬
‫رﻓﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﭼﻜﺎر‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫ﺑﻜﻮي‬
‫ﻧﻜﺮد ﺳﺎﻳﻪ ﭼﻮ ﺑﺮﻣﻦ ز ﻏﻤﺰه ﻃﺮه ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﺳﺒﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﭼﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻳﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬اﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٤٤‬‬
‫ﭼﻮ ﻃﺮه ات ز ﺟﻬﺎن ﺑﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‬

‫زﻣﺎن زﻣﺎن ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮ ﻏﻢ رﻗﻴﺐ‬

‫رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎز)‪(1‬ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﺑﻘﺮﺑﺎن‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﻫﺰار‬

‫‪218‬‬
‫زﺳﻨﮓ ﺣﺎدﺳﻪ ام دﺳﺖ ﭘﺮ ﮔﻨﺎه ﺷﻜﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺻﺪ ﺳﭙﺎه ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫ﺷﻜﺴﺖ آﻧﭽﻪ از وﭘﺴﺖ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي دﻟﻬﺎ ﭼﻮ دﺳﺖ ﻣﻦ ﻣﻴﮕﺮد‬
‫ﺳﭙﻬﺮ ﻋﺮﺑﺪه ﺟﻮﻳﺶ ﺑﺎﻳﻦ ﮔﻨﺎه ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻣﻦ از زﻟﻒ اوﺳﺖ ﭼﻮن ﮔﻮﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ از ﺑﺮاي ﭼﻪ ﺑﻲ راه)‪(3‬ﻳﺎ ﺑﺮاه ﺷﻜﺴﺖ‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﺑﺠﺎﺋﻲ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ را ﻛﺎر‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ دل ﻧﺎﻟﻪ ﭘﺸﺖ آه ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺪ‬
‫ﺷﺪ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻴﻢ ﺷﻮق در ﺟﻬﺎن ﻧﺎﻳﺎب‬
‫ﻛﺠﺎ ﺳﭙﺎه ﺑﻤﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﻗﻠﺐ ﺷﺎه ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺑﺼﺪ درﺳﺖ ﻣﻪ وﻣﻬﺮﻛﻲ دﻫﻢ ز ﻛﻔﺶ‬
‫دﻟﻲ ﻛﻪ ﻏﻤﺰه آن ﺷﻮخ ﻛﺞ ﻛﻼه ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺑﺨﺸﻢ ﻛﺮد ﻧﮕﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻳﺎر روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﻪ رﻧﮓ روي ﺗﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻧﮓ ﻛﺎه ﺷﻜﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻳﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭘﺸﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب‪.‬‬
‫)‪(3‬ﺑﻴﺮاه۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪61‬ب۔‬
 ‫‪٢٤٥‬‬

‫‪219‬‬
‫ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﻃﺮه ﺗﻮ ﻛﺎر ﺻﺒﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﺮﺑﻲ ﺳﺮو ﭘﺎﻧﻴﺴﺖ‬
‫آن ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻛﻮ ﻛﺎورﻣﺖ ﺗﻨﮓ در آﻏﻮش‬
‫ﻛﺲ را دل اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺠﺰ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺗﻦ ﺳﻮزو ﺟﮕﺮ ﺳﻮزو ﺑﺴﻮزان دل وﺟﺎﻧﺮا‬
‫وا ﺳﻮﺧﺘﻦ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋﻤﺮ اﺑﺪ از ﻳﺎد ﻟﺒﺖ ﻛﺴﺐ ﺗﻮان ﻛﺮد‬
‫ﻫﻢ رﺗﺒﻪ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﺗﻮ آب ﺑﻘﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫در ﮔﻮﺷﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺟﺎﻛﺮد‬
‫ﺧﺎل ﻏﻠﻂ اﻧﺪاز ﺗﻮ ﮔﺮ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﭼﺸﻢ ﺑﺮوﻳﺖ ﻧﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬
‫در ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﮔﺮ ﺳﺮﻣﻪ از ﺷﺮم وﺣﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫رﻧﮕﻲ‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫دل‬ ‫ﺑﻤﻦ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫اﻧﺪوه‬
‫اﻣﺮوز ﻛﻪ رﻧﮕﺖ ز ﺣﻨﺎ ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺣﺴﻨﺴﺖ ﺗﻮ داري‬
‫اﻓﺴﻮس ﻛﻪ در ﺑﺎغ دﻟﺖ ﻣﻬﺮ ﮔﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻦ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻨﺪ ﻳﺎر ﺟﻔﺎ ﺷﻜﻮه ز ﺧﻮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻲ ﺷﺮط وﻓﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺷﻜﻮه ﺧﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٤٦‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺸﻖ ﻓﮕﻦ رﺧﺖ اﻗﺎﻣﺖ‬
‫ﻓﺮﻗﻲ ﭼﻮ در آن داﻳﺮه از ﺷﺎه وﮔﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﻣﻨﻢ ﻏﺮﻗﻪ ﺑﺨﻮن ﭼﻮن ﮔﻞ وﻻﻟﻪ‬
‫آن ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ دل ﺧﻮن ﺷﺪه رﻧﮓ ﺣﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ او ﻋﻠﻢ آه وﺳﭙﺎه اﻟﻢ از)‪(2‬ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ روح اﻣﻴﻦ ﺧﺴﺮو اﻗﻠﻴﻢ ﺑﻼ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫‪220‬‬
‫ﻛﺎم دل داري ﻫﻮس دﻟﺘﻨﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫رﻧﮓ وﺑﻮ ﮔﺮ ﺑﺎﻳﺪت ﺑﻴﺮﻧﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻮ ﻟﻌﻞ از رﻧﮓ آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻬﺮه‬
‫در ﺑﺪﺧﺸﺎن ﻏﻤﺶ دﻟﺘﻨﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫اﺑﺮو ﮔﺮ ﺑﺎﻳﺪت از ﻋﻜﺲ وي ﻳﺎﻗﻮت دان‬
‫)‪(4‬‬
‫آب ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺪ درون ﺳﻨﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﺮدن ﻓﺮازي در ﺟﻬﺎن آوازه ات‬
‫ﺳﺮ ﺑﺰﻳﺮ اﻓﮕﻨﺪه ﻫﻤﭽﻮن ﭼﻨﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻠﻚ ﺳﺨﻦ از ﺗﺴﺖ اي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﮕﺬران از ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاو رﻧﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫‪221‬‬

‫ﺑﺨﻮن ﮔﻞ وﻻﻟﻪ‪) :‬ﭼﻮن در ﺣﺸﻴﻪ(در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫دار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬ب‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬ب‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
 ‫‪٢٤٧‬‬
‫ﺑﻴﻤﺜﻞ زﻧﺨﺪان ﺗﻮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺣﺴﻨﺴﺖ‬ ‫روي)‪(1‬ﻃﺮب اﻧﮕﻴﺰ ﺗﻮ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺣﺴﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﻔﺘﻮن ﺟﻤﺎﻟﺖ ﺷﺪه دﻳﻮاﻧﻪ ﺣﺴﻨﺴﺖ‬ ‫از ﺑﻴﺨﺮدي ﻣﻬﺮ ﻧﮕﺸﺘﺴﺖ ﺑﺮﻫﻨﻪ‬
‫آن)‪(2‬ﺑﺘﻜﺪة ﺳﻴﻨﻪ ﻛﻪ وﻳﺮاﻧﻪ ﺣﺴﻨﺴﺖ‬ ‫ﻇﻠﻤﺴﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻬﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺖ‬
‫ﮔﻮش ﻫﻤﻪ ﻛﺲ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﻄﻘﺖ‬
‫ﻗﻮل ﺗﻮ ﺳﺮاﭘﺎي ﭼﻮ اﻓﺴﺎﻧﺔ ﺣﺴﻨﺴﺖ‬

‫‪222‬‬
‫ﺳﻮاد ﺧﻂ ﺗﻮ ﺳﺮ ﺧﻂ ﺧﻂ ﭘﻴﺸﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎض روي ﺗﻮ روﻧﻖ ده ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺟﻤﻊ ﻛﺸﺘﻨﺸﺎن ﻣﺎﻳﺔ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎد زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﺎل وﺧﻂ ﺷﻮد ﻫﻤﺪم‬
‫ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﺮﺧﺖ ﭘﺎﻳﻤﺎل ﺣﻴﺮا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﭙﻨﺪ آﺗﺶ رﺷﻜﻢ ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ﭼﺮا‬
‫ﻛﻪ دام ﻣﺮغ ﻣﺤﺒﺖ ﻧﮕﺎه ﭘﻨﻬﺎﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺪام وداﻧﻪ رﺳﻤﻲ ﭼﻪ ﻣﻴﺸﻮي ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﻧﺰاﻛﺖ ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻢ ز ﻋﺮﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ز ﺑﻲ ﻟﺒﺎﺳﻲ از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﮔﺸﺘﻪ رﻋﻨﺎ ﺳﺮو‬
‫زﻣﻦ ﺑﺒﺮ ﺑﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﺒﺎ ﭘﻴﻐﺎم‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻮرزﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺎواﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪223‬‬
‫ﺳﺮم وﻗﻒ ﺧﺎك ﻛﻒ ﭘﺎي اوﺳﺖ‬ ‫اوﺳﺖ‬ ‫ﺳﻮداي‬ ‫آرزوﻣﻨﺪ‬ ‫دﻟﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻟﺐ از زﻳﺮ)‪(1‬ﻣﻐﺰ ﺳﻮداي اوﺳﺖ‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ ﺳﺮ ﻛﻲ ﻓﺮود آورم‬
‫)‪(5‬‬
‫ﭼﻮ ﺟﺎن آﮔﻬﻢ ﻛﺮد ﻛﻴﻦ ﺟﺎي اوﺳﺖ‬ ‫دﻟﻤﺮا ﭼﻨﮓ)‪(4‬ﻛﺮدم از آب ﭼﺸﻤﻢ‬

‫)‪ (1‬روﻳﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 62‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻓﺮو آورم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬رﻟﻢ را ﺧﻨﻚ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬آﺑﭽﺸﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٤٨‬‬
‫ﻛﻪ ﻫﻢ ﻗﺎﻣﺖ ﻗﺪ رﻋﻨﺎي اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺮي اﻟﻒ ﺧﻮان از آن ﮔﺸﺘﻪ ام‬
‫)‪(2‬‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫زده ﭼﺎك ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﺳﻮاي‬ ‫ﮔﻞ از ﺧﻮن دل ﺳﺮخ ﻛﺮدﺳﺖ رو‬
‫ﻛﺠﺎ ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻒ ﺳﻤﻦ ﺳﺎي اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﻮﺳﻦ ﭼﻪ ﺷﺪ ﺳﻨﺒﻞ از ﮔﺸﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺟﻬﺎن ﭼﻮن ﭘﺮ از ﺷﻮر وﻏﻮﻏﺎي اوﺳﺖ‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﺷﺪه ﻣﺎﻳﻞ ﺷﻮر وﻏﻮﻏﺎ‬
‫ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎده ﺧﻤﻬﺎ ﺑﺪه‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮدون ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻤﻴﻨﺎي اوﺳﺖ‬

‫‪224‬‬
‫زﻫﺮه ﻛﻮ روﺑﺮو ﮔﺮدد ﺑﺎن ﺧﻨﺠﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫او زدن ﺟﻮﻫﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻴﻎ‬
‫ﻫﺮ ورق را ﺑﺎد ﺣﺴﻦ ﺑﺎر در ﺟﺎﻧﻲ ﻓﻜﻨﺪ‬
‫ﮔﻞ ﺑﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﻪ ﺷﺪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮان دﻓﺘﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬
‫آب ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ دﻓﻊ ﺷﻌﻠﻪ آﺗﺶ ﻛﻨﺪ‬
‫آﺗﺶ اﻓﺘﺎدﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻦ از ﭘﻴﺶ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬
‫زاﻫﺪم ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎري ﻛﻦ ﺑﻐﻴﺮ از ﻋﺎﺷﻘﻲ‬
‫ﮔﻮ ﺑﻤﻦ ﺑﻨﻤﺎي ﻛﺎري ﻛﻮ ﺑﻮد ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﺎل اﮔﺮ ﻣﻲ ﺑﻮد ﺧﻮد را ﻣﻴﺰدم ﺑﺮ ﺷﻌﻠﻪ‬
‫ﻣﻴﺪوم ﻫﺮ ﺳﻮ ﺑﻘﺼﺪش ﻟﻴﻚ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻲ اي روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﺳﻮﺧﺘﻲ واﺻﻞ ﺷﺪي‬

‫)‪ (1‬رﻳﺰ از‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬رﺳﻮاﻳﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٤٩‬‬
‫ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﮔﺮدﻳﺪه ام آذر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬

‫‪225‬‬
‫ﺟﺰ دﻟﻢ ﻫﻴﭽﻜﺲ از ﺑﺰم ﺗﻮ ﻧﺎﺷﺎد ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎرخ آﻟﻮده ﻧﻜﺮد از در ﺗﻮ ﺑﺎد ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﺳﺮو ﻫﻢ از ﻏﻢ واﻧﺪوه ﺗﻮ آزاد ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫دﻳﺪه ﺑﻮدم ﺑﺪﻟﺶ ﺻﺪ ﮔﺮه از ﻗﺎﻣﺖ ﺗﻮ‬
‫ﻫﻤﺮه ﺳﺮو ﻧﺸﺪ در ﭘﻲ ﺷﻤﺸﺎد ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎدﻟﻢ دﻳﺪ ﺧﺮاﻣﻴﺪن ﻧﺨﻞ ﻗﺪ ﺗﻮ‬
‫ﻟﻴﻚ ﺣﻖ ﻧﻤﻚ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﻳﺎد ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﺷﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﺮا روز ﻓﺮاﻗﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫از ﭼﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺴﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﻓﺮﻫﺎد ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﻻﻟﻪ ﻛﺮدﺳﺖ وﻃﻦ از ﻏﻢ او ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺎك‬
‫ﻫﻤﻪ رﻓﺘﻨﺪ ز ﺑﻴﺪاد دﻻرام از ﺑﺰم‬
‫ﺟﺰ ﺗﻮ اي روح اﻣﻴﻦ ﻫﻴﭽﻜﺲ از داد ﻧﺮﻓﺖ‬

‫‪226‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﭼﻮن ﻛﺎر دﻳﮕﺮ آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اي ﻛﻪ دردت ﻏﻨﻴﻢ درﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺟﻮﻫﺮش در ﻧﻈﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺴﺖ ﺑﺤﺮي ﻧﻬﺎن ﺑﺒﺤﺮ ﻛﺮد‬
‫ﺧﻀﺮ راﻫﻲ درﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻏﻴﺮﻛﻢ ﮔﺸﺘﮕﺎن وادي ﻋﺸﻖ‬
‫دﺳﺖ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﻧﭽﻴﻨﺪ ز ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻣﺮاد‬
‫ﻣﻲ اﮔﺮ آﻓﺘﺎب ﺗﺎﺑﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از ﭼﻪ روﺷﻦ ﻛﻨﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﺪﻣﻲ‬
‫ﺧﺎﻛﭙﺎﻳﺶ ﭼﻮ آﺑﺤﻴﻮان ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﻣﻴﺮد آﻧﻜﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺠﺎور ﻫﻨﺪ‬
‫ﺳﺎﻛﻦ ﺧﻄﺔ ﺻﻔﺎﻫﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪227‬‬

‫)‪ (1‬دﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 63‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٥٠‬‬
‫ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻧﻜﺘﻪ ز ﻟﺒﺖ اﺿﻄﺮاب ﭼﻴﺴﺖ‬
‫در ﺣﻠﻘﻬﺎي زﻟﻒ ﺗﻮ اﻳﻦ ﭘﻴﭻ وﺗﺎب)‪(1‬ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻗﻄﺮه ﻋﺮق ز رﺧﺖ ﺑﺮ ﮔﻞ اوﻓﺘﺎد‬
‫داﻧﺴﺘﻪ ام ﻛﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﻛﺪام وﮔﻼب ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻪ ﭼﻮن ﻧﻈﺮ ﺑﺮوي دﻻرام ﻣﻦ ﻓﮕﻨﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫آﻓﺘﺎب ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻓﻬﻤﻴﺪ اﻳﻨﻜﻪ ذره ﭼﻪ و‬
‫ﻧﻮ ﺷﺪ ز ﭼﺎه ﻏﺒﻐﺒﺶ ار آب زﻧﺪ ﮔﻲ‬
‫داﻧﺪ ﺧﻀﺮ ﻛﻪ ﺷﻌﻠﻪ ﻛﺪاﻣﺴﺖ وآب ﭼﻴﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﺳﻴﺮاب ﻧﺸﺎء ﺷﺪ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮد ﻛﺎب ﻛﺪام وﮔﻼب ﭼﻴﺴﺖ‬

‫‪228‬‬
‫ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫داﻏﺪار‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ﮔﻠﻲ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎت‬ ‫ز‬
‫دﻣﻴﺪ ﺳﺒﺰه ﺧﻄﺶ ﻛﻨﻮن ﺑﻬﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﭼﻤﻦ ز ﮔﺮﻳﻪ ﺷﺎدي ﭘﺮ از ﮔﻼب ﺷﻮد‬
‫ﺷﺒﻲ ﻛﻪ آن ﮔﻞ ﺑﻴﺨﺎر در ﻛﻨﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬
‫اﺳﻴﺮ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن ﻳﺎر داﻧﻲ ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﺴﭙﺎر‬ ‫ﻣﺠﺮوح‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ‬ ‫دل‬

‫)‪ (1‬ﺗﻮ آﻧﭙﻴﭻ وﺗﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 64‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬او‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 64‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 64‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٥١‬‬
‫ز ﺑﺴﻜﻪ ﺑﻴﻞ)‪(1‬ﺳﺮﺷﻜﻢ ﺑﺴﻮي درﻳﺎ رﻓﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم آب ﻋﺮق ﮔﺸﺘﻪ ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬
‫وﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫ﺻﻴﺪ‬ ‫ﺑﻲ‬ ‫ز‬ ‫ﻧﻤﻴﺮود‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮغ ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻜﺎر ﻣﻨﺴﺖ‬

‫‪229‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺟﻠﻮه ﻛﻪ ﻧﺎز وﻧﻴﺎزﺳﺖ‬
‫ﺳﺖ‬ ‫واﻳﺎز‬ ‫ﻣﺤﻤﻮد‬ ‫آﻣﻴﺰش‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ‬ ‫ﻳﺎ‬
‫از زﻟﻒ ﺗﻮ دل ﻧﻜﺘﻪ ﺳﺮا ﮔﺸﺖ درﻳﻐﺎ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮد ﻋﻤﺮ ﺷﺐ اﻳﻦ ﻗﺼﻪ درازﺳﺖ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﺑﺎﺳﺮار‬ ‫ﺑﺮده‬ ‫ﭘﻲ‬ ‫ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫دل‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﭘﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ در ﺑﻨﺪ ﻣﺠﺎز ﺳﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ درﻳﻦ ﺑﺰم ﻫﻤﻪ در ﭘﻲ ﻋﺸﺮت‬
‫ﺟﺰ ﺷﻤﻊ ودﻟﻢ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺳﻮز وﮔﺪازﺳﺖ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﺳﻴﺮت ﺷﺪه از ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻲ‬
‫ﻛﺒﻜﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺎز ﺳﺖ‬
‫اي ﻏﻨﭽﻪ ﻣﮕﻮ راز دل ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻬﺮ ﻛﺲ‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﮔﻮي ﻛﻪ او ﻣﺤﺮم راز ﺳﺖ‬

‫‪230‬‬
‫دل ﺷﻜﺴﺘﻪ ﭼﻮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﻴﻨﺴﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺳﻴﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 64‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٥٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫زدﺳﺖ دﺳﺖ ﺑﺠﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺟﺎي ﺗﺤﺴﻴﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﻐﺎن‬ ‫ﭘﻴﺮ‬ ‫ﺑﺴﺎن‬ ‫زﻳﺎرت‬ ‫ﺧﻠﻖ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﺮا ﻛﻪ آه ﺷﺮر ﻧﺎك ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻟﻴﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﭼﻮ زﻟﻒ ﺑﺘﺎن‬
‫)‪(2‬‬
‫وﻳﻨﺴﺖ‬ ‫وﺧﺎﻛﺴﺎرﻳﻢ‬ ‫ام‬ ‫داده‬ ‫ﻗﺮار‬
‫دﺳﺘﻲ‬ ‫ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬ ‫رﻋﻨﺎ‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫آن‬ ‫ﺑﺸﺎخ‬
‫در آن رﻳﺎض ﮔﻞ آﻓﺘﺎب ﮔﻞ ﭼﻴﻨﺴﺖ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺷﺪه ﻻزم ﭼﻮ زﻟﻒ دﻟﺒﺮ را‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺑﺮوي روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﺮ از ﭼﻴﻨﺴﺖ‬

‫‪231‬‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ ﭼﻮن ﻣﻪ ﻧﻮﺷﺪ دﻟﻢ ﺑﺎرﻳﻚ از ﻣﻮ ﻳﺖ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ ﺧﻮرﺷﻴﺪ دوم از دﻳﺪن روﻳﺖ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻋﺎﺟﺰي درﻣﺎﻧﺪه ﭘﻴﺶ ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺖ‬
‫اﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫ﻃﺎق‬ ‫اﻓﺘﺎدﻫﺎي‬ ‫ﻧﻮاز‬ ‫ﻣﺎه‬ ‫ﺑﻮد‬
‫اﮔﺮ ﻓﻬﻤﻴﺪه ام رﻣﺰي ز اﺑﺮوﻳﺖ ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد‬
‫زﺑﺎن دان ﮔﺸﺘﻪ ام از دوﻟﺖ ﭼﺸﻢ ﺳﺨﻦ)‪(3‬ﮔﻮﻳﺖ‬
‫ﺷﻮد ﭘﺎﻣﺎل اﺳﺘﻐﻨﺎي او ﻓﺮق ﮔﻞ وﻻﻟﻪ‬
‫اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮد را رﺳﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺤﺴﻴﻦ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 64‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﺎﻛﺴﺎرﺗﻢ وﻳﻨﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 64‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬دوﻟﺖ ﺳﺨﻦ‪) :‬ﭼﺸﻢ در ﺣﺎﺷﻴﻪ(در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٥٣‬‬
‫‪232‬‬
‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻴﺪ آﻓﺘﺎﺑﻢ ﺟﺮﻋﺔ ﺑﺮ ﺧﺎك رﻳﺨﺖ‬
‫ﺧﻮن ز ﭼﺸﻢ ﻣﺎه ﻧﻮ در داﻣﻦ اﻓﻼك رﻳﺨﺖ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻢ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﻴﺶ رﻧﺪ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﺳﺎل)‪ (1‬از ﻋﻤﺮش ﭼﻮ ﺑﺮﮔﻲ از درﺧﺖ ﺗﺎك رﻳﺨﺖ‬
‫ﺷﺪ ز ﺧﺠﻠﺖ ﭘﺮ ﻋﺮق روﻳﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ آن ﺣﺒﺎب‬
‫ﺑﺴﻜﻪ ﭘﺮ)‪(2‬درﻳﺎ ﮔﻬﺮ اﻳﻦ دﻳﺪه ﻧﻤﻨﺎك رﻳﺨﺖ‬
‫داده آﻣﻴﺰش ﺑﻬﻢ دﺷﻨﺎم وﺷﻜﺮ ﺧﻨﺪه را‬
‫زﻫﺮ را ﭼﻮن او ﻛﺲ)‪ (3‬دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در ﺗﺮﻳﺎك رﻳﺨﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫آب زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﭼﺸﻤﺔ ﻋﻤﺮم ﺗﻬﻲ ﮔﺮدﻳﺪ از‬
‫ﺑﺎده ام روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن از ﺻﺮاﺣﻲ ﭘﺎك رﻳﺨﺖ‬

‫‪233‬‬
‫ﮔﻮﻳﻢ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺮ دﻟﺖ از ﺑﺎر ﮔﺮان ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻗﺪ رﻋﻨﺎي ﺗﻮ ﺑﺮ ﺳﺮو روان ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺷﻮد دوﺳﺖ ﺗﻮ آﻟﻮده ﺑﺨﻮﻧﻢ‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺠﺎن ﺗﻮ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﻢ ﻏﻢ ﺟﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ دارد ﺑﺘﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻈﺮي ﻳﺎر‬

‫)‪ (1‬ﺳﺎﻟﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﺴﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٥٤‬‬
‫ﻣﺎ را ﺑﺨﻮد اﻳﻦ ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﻛﻤﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬
‫اﻗﺎﻣﺖ‬ ‫ﻃﺮح‬ ‫ﻛﺸﻢ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫دل‬ ‫اﻓﮕﻨﺪه‬
‫ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺷﺐ ﺟﻤﻌﻪ وﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬
‫از ﻳﺎر ﮔﺮﻳﺰد ﻏﻢ دل روح اﻣﻴﻦ را‬
‫ﺑﻴﻬﻮده دﻟﺶ ﻃﺎﻟﺐ ﻳﺎر ﻫﻤﺪان ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪234‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﺸﻢ دﻟﻢ ﻛﺰ آﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺗﺮ ﺷﺪﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﻓﺰون ز ﻣﺎه ﭼﺎرده ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﺷﺪﺳﺖ‬
‫را‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺠﺎز‬ ‫از‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ را ز ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﺒﺮﺷﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﺰن‬ ‫ﺑﻴﺪردﻳﻢ‬ ‫ﻃﻌﻨﻪ‬ ‫ﭼﻬﺮه‬ ‫رﻧﮓ‬ ‫از‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺳﺮخ ﻟﻴﻚ ز ﺧﻮن ﺷﻜﺮ)‪(3‬ﺷﺪﺳﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺮ روي ﻧﻴﻢ ﻧﻘﻄﻪ رﻗﻢ ﻛﺮد وﺷﺪ دﻫﺎن‬
‫ﺑﺮ ﻣﻮي ﻳﻚ ﮔﺮه)‪(5‬ز دو ﻧﺎﻣﺶ ﻛﻤﺮ ﺷﺪﺳﺖ‬
‫)‪(6‬‬
‫رﻧﮕﺴﺖ وﺑﻮي ﻧﺰﻫﺖ وﻟﻄﻒ ﺷﮕﻔﺘﮕﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺷﺪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺷﺪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺟﮕﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺷﺪ وﻫﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﻳﻚ ﻳﻜﺮه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
‫)‪ (6‬رﻧﮕﺴﺖ وﺑﻮي وﻧﺰﻫﺖ وﻟﻄﻒ وﺷﮕﻔﺘﮕﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٥٥‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻞ ﺷﺎﻫﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﺠﻬﺎﻧﻲ ﻫﻨﺮ ﺷﺪﺳﺖ‬
‫از ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي ﺗﻮ ﺑﻮد ﻓﺘﻨﻪ در ﻋﺬاب‬
‫ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﻜﺎر ﻗﻀﺎ وﻗﺪر ﺷﺪﺳﺖ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ داده اﺳﺖ ﺑﻮي ﺑﺎل ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﭽﺮخ اﻳﻦ ﺑﺎل وﭘﺮ ﺷﺪﺳﺖ‬

‫‪235‬‬
‫ﺟﺰ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺗﻮ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﭼﺮاغ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫روي ﺗﺮا ﻛﻪ دﻳﺪه ﻛﻪ ﭼﻮن ﻻﻟﻪ داغ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫داﻏﻢ از اﻳﻨﻜﻪ)‪(2‬ﻻﻟﻪ ﻋﺬاران ﺷﻌﻠﻪ ﺧﻮ‬
‫داﻏﺶ ﻛﻨﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻃﻠﺒﮕﺎر داغ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫او ﻛﺎر ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫آن ﻻﻟﻪ ﻛﻪ ﺷﺒﻨﻢ‬
‫ﺟﺎي دﮔﺮ ﺑﺠﻮ ﻛﻪ درﻳﻦ ﻃﺮف ﺑﺎغ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫واﻋﻆ اﮔﺮ ﺑﻜﻠﺒﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﻧﻬﻲ ﻗﺪم‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺑﮕﻮي وﻋﻆ ﻛﻪ ﻣﺎ را دﻣﺎغ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺮاغ دﻟﺖ ﺗﺎﺑﻜﻲ ﻛﻨﻲ‬
‫ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﺗﻮ ﻻﻳﻖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺮاغ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪236‬‬
‫ﭼﺮا داﻳﻢ ﭼﻮ ﻃﺮه دام ﺑﺎﻓﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻧﺎزت‬

‫)‪ (1‬ﺳﻤﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ازﻳﻨﻜﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 65‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٥٦‬‬
‫ﺑﺴﺴﺖ از ﺑﻬﺮ ﺻﻴﺪ ﺑﻠﺒﻼن ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ آوازت‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪(1‬ﺗﺎﺧﺎل ﭼﻮن ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻛﺮده روي ﻣﺎﻫﺖ را‬
‫ﻣﮕﺮ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﺎدو دارد از ﭼﺸﻢ ﻓﺴﻮن ﺳﺎزت‬
‫روا ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﺻﺒﺢ وﺻﻠﻢ ﺷﺎم ﻫﺠﺮاﻧﺴﺖ‬
‫ﭼﻮ ﺑﻴﺨﻮد ﻣﻴﺸﻮم ﻫﺮ ﻛﻪ رﺳﺪ ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻢ آوازت‬
‫ﺷﻤﺎرم ﻋﻤﺮ اﻧﺪم را ﻛﻪ روﻳﺖ در ﻧﻈﺮ آﻳﺪ‬
‫ﺑﻮد ﻋﻤﺮ دو ﺑﺎره ﮔﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻢ ﻳﻜﻨﻈﺮ ﺑﺎزت‬
‫ﺗﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻋﺎﺷﻘﻲ آﻏﺎز ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻮد‬
‫ﺑﻮد ﺧﻮش ﮔﺮ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم وآﻏﺎزت‬

‫‪237‬‬
‫واﻟﻪ ﺷﺪن ﺑﺒﺎده دارد ﻫﺰار ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﻲ را ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻤﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬
‫رو ﺳﺮﺧﻲ دود ﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ ﻳﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫روي ﻧﻴﺎز ﺷﺴﺘﻦ از آب ﺗﻴﻎ ﺑﺎزي‬
‫دﻳﺪن دوﺑﺎره ﮔﻞ را ﮔﺮدﻳﺪ ﺧﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺧﺎرم ﮔﺮﻓﺘﻪ داﻣﻦ ﺑﺎزم ﺑﺴﻮي ﮔﻞ ﺑﺮد‬
‫ﺷﺪ داغ ﺗﺎزه اش را ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺑﻮد از ﺟﻨﻮن ﺳﺮم را زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻛﻬﻨﻪ داﻏﻲ‬
‫ﭼﻮن ﮔﺸﺖ ﺧﻮارﻳﻢ را آن ﮔﻠﻌﺬار ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺻﺪ رﻧﮓ ﮔﻞ ﺷﮕﻔﺘﻪ دﻳﺪم ﺑﺒﺎغ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺎﻋﺜﻴﺶ ﻣﻲ ﺑﻮد)‪(2‬ﻛﺎرش ﺑﻜﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﺪارد دراﻳﻦ دﻳﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬

‫‪238‬‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪66‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻴﺒﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪66‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٥٧‬‬
‫ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺬﺷﺖ وﻣﻦ ﺷﺪه ﭘﺎﺑﻨﺪ ﺟﺎن ﻋﺒﺚ‬
‫اﻓﺘﺎده ﺳﻨﮓ وار درﻳﻦ ﺧﺎﻛﺪان ﻋﺒﺚ‬
‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﮕﻞ دﻫﻲ ﻧﺸﻮد ﻧﻴﻢ رﻧﮓ او‬
‫زﺣﻤﺖ ﻛﺴﻲ)‪(1‬ﺑﺮاي ﭼﻪ اي ﺑﺎﻏﺒﺎن ﻋﺒﺚ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺼﺪ ﻛﺮد وﻧﻴﺎﻣﺪ ﺳﺨﻦ ﺑﺮون‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﻣﻴﺪ ﺣﺮف ﻃﻤﻊ ز آن دﻫﺎن ﻋﺒﺚ‬
‫ﺗﻴﺮش ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﺴﺖ روان از ﻛﻤﺎن ﻳﺎر‬
‫دﺳﺘﻲ ﺑﺮد ﺑﺠﺎﻧﺐ ﺗﻴﺮ وﻛﻤﺎن ﻋﺒﺚ‬
‫ﮔﻞ ﻣﻮج ﻣﻲ زﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭼﻮن ز ﻋﻜﺲ او‬
‫ﻋﺒﺚ‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺴﻮي‬ ‫ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ‬ ‫روﻛﺲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﮔﻨﺠﻴﺴﺖ ﺑﺮ ﮔﻬﺮ‬
‫وﻛﺎن ﻋﺒﺚ‬ ‫ﻣﺮدم روﻧﺪ ﺟﺎﻧﺐ درﻳﺎ‬

‫‪239‬‬
‫اﻓﺘﺎده درﻣﻴﺎن ﻣﻪ وآﻓﺘﺎب ﺑﺤﺚ‬ ‫ﭼﻮن در زﻣﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎب ﺑﺤﺚ‬
‫او را اﮔﺮ ﻓﺘﺪ وﻗﻀﺎ ﺑﺎ ﺷﺮاب ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻛﻮﺛﺮ ﺧﺠﻞ ﺷﻮد ﻧﻔﺴﻲ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺑﺎر‬
‫آﺗﺶ ﺑﮕﻮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎب ﺑﺤﺚ‬ ‫در ﺑﺤﺚ ﺑﺎده ﻣﻬﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻴﺮود‬
‫ﺑﺎ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮاي ﺛﻮاب ﺑﺤﺚ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﻧﻪ ﻛﺎر ﺑﺎده ﻓﺮو ﺷﺴﺖ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ از ﺑﺲ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻠﻖ اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻪ در ﭘﻴﭻ ﺗﺎب ﺑﺤﺚ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺸﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪66‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٥٨‬‬
‫‪240‬‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ﻓﺼﻞ ﮔﻞ وﻣﻮﺳﻢ ﺑﻬﺎر ﻋﺒﺚ‬
‫در ﺧﻤﺎر ﻋﺒﺚ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ‬
‫ﺑﺮوي ﻣﺎﻫﺖ اﮔﺮ ﻃﺮة ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻲ ﺻﺒﺮ وﺑﻲ ﻗﺮار ﻋﺒﺚ‬
‫زار ﺟﻤﺎل ﺗﻮ)‪(1‬در ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ‬
‫ﻛﺸﻴﻢ از ﭼﻪ ﺑﺮاي)‪(2‬ﮔﻞ اﻧﺘﻈﺎر ﻋﺒﺚ‬
‫ﻧﻪ ﺑﺎﺧﺖ ﺑﻮﺳﻪ ﺑﻤﻦ ﻳﺎر وﻧﻪ ز ﻣﻦ ﺟﺎن ﺑﺮد‬
‫ﺑﻮد ﻣﻴﺎن ﻣﻦ وﻳﺎر ﻣﻦ ﻗﻤﺎر ﻋﺒﺚ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﮔﻞ ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﮔﻮش ﺷﺪ ﻧﻤﻴﺸﻨﻮد‬
‫ﻛﻨﺪ ﻫﺰار ﺑﺮش ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻴﺸﻤﺎر ﻋﺒﺚ‬
‫روح اﻣﻴﻦ در ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻮ ﭼﺮا‬ ‫ﭼﻮ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻛﺴﻲ ذﺧﻴﺮه ﻛﻨﺪ در ﺷﺎﻫﻮار ﻋﺒﺚ‬

‫‪241‬‬
‫ﺑﺮده ﺑﻴﺎض ﺳﻴﻨﻪ اش از ﻳﺎﺳﻤﻦ رواج‬ ‫از ﻋﺎرﺿﺶ ﻧﻬﺎده ﺑﻴﻜﺴﻮ ﺳﻤﻦ رواج‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ز ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ رواج‬ ‫ﺗﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﺪﻳﻢ ﺑﺴﻮداي زﻟﻒ او‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ دل)‪(3‬ﭼﻮ ﻳﺎﻓﺘﻪ ز آن ﺳﻴﻤﺘﻦ رواج‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺳﻨﮕﺪل ﺷﻮد‬
‫دادش ﻧﮕﺎه ﻧﺮﮔﺲ او در ﭼﻤﻦ رواج‬ ‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﮔﻞ ﻧﺪاﺷﺖ ﻧﺼﻴﺒﻲ ز ﺷﺎﻫﺪي‬

‫)‪ (1‬ﺟﻤﺎﻟﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪66‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮاﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪66‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬دﻟﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪67‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٥٩‬‬
‫ز آن ﻳﺎﻓﺖ درﺟﻬﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﻴﺮﻫﻦ رواج‬ ‫ﺑﻴﻨﺎ ﭼﻮ ﮔﺸﺖ دﻳﺪه ﻳﻌﻘﻮﺑﺶ از ﻧﺴﻴﻢ‬
‫دارد ازﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻬﺮ اﻧﺠﻤﻦ رواج‬ ‫ﻛﺮدﺳﺖ ﮔﻠﭽﻮﺑﺎرخ اوﻧﺴﺒﺘﻲ درﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن ﻳﺎﻓﺘﺴﺖ در وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ رواج‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ اراده ﻏﺮﺑﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﺳﻨﮓ ﺗﺮازوي ﺟﻮﻫﺮش‬
‫ﻣﻲ داﺷﺖ ﻟﻌﻞ داﺷﺘﻲ از در وﻃﻦ رواج‬

‫‪242‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ز ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﻮدم ﺧﺎر ودﮔﺮ ﻫﻴﭻ‬ ‫ز ﻫﺮ دﺳﺖ از آن ﻟﻌﻞ ﺗﺮم ﺑﺎرو دﮔﺮﻫﻴﭻ‬
‫ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ دﻳﺪه ﺧﻮﻧﺒﺎر ودﮔﺮ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺮا ﺳﻴﻞ ﻏﻤﺶ زﻳﺮ وزﺑﺮ ﻛﺮد‬
‫ﮔﺮ ﺑﺎش ﭘﺮ از ﭘﻨﺒﻪ ﭘﻨﺪار ودﮔﺮ ﻫﻴﭻ‬ ‫داﻧﻲ ﭼﻪ ﺑﻮد ﺟﺎﻣﺔ زاﻫﺪ ﺑﺤﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﺶ ﻏﺮض از ﺑﺴﺘﻦ زﻧﺎر ودﮔﺮ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻨﺪد از آن رﺷﺘﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻮي را‬
‫ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻔﺲ)‪(2‬ﻧﻮش ﻟﺒﻢ روح اﻣﻴﻦ ﮔﻔﺖ‬
‫زﻫﺮﺳﺖ ﻋﻼج دل ﺑﻴﻤﺎر ودﮔﺮ ﻫﻴﭻ‬

‫‪243‬‬
‫ﻧﻮ ﺷﺪ ﭼﻮ ﻣﺎه ﻣﻦ ﻗﺪﺣﻲ از ﺷﺮاب ﺻﺒﺢ‬
‫ﮔﺮدد ﻛﺒﺎب ﻋﺎرض او آﻓﺘﺎب ﺻﺒﺢ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫در ﺑﻐﻞ‬ ‫دارد ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺪﺳﺖ دل ﻣﻦ ﻛﺒﺎب ﺻﺒﺢ‬
‫ﻣﻬﻮﺷﻢ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫دو‬ ‫ﺑﻴﺖ‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻮﻫﺮش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪67‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﻔﺴﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪67‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٦٠‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﺴﻲ از ﻛﺘﺎب ﺻﺒﺢ‬
‫از ﺻﺒﺢ ﻋﺎرض ﺗﻮ دﻟﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺧﺮاب‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺐ ﻛﻪ ﮔﺸﺖ ﺑﻴﻜﺪم ﺧﺮاب ﺻﺒﺢ‬
‫ز اﺑﺮوﻳﺖ اﻳﻦ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻴﺎﻧﻲ ﺑﻤﻪ ﻓﺘﺎد‬
‫اﻓﺰوده ﻋﻜﺲ ﻋﺎرض ﺗﻮ آب وﺗﺎب ﺻﺒﺢ‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻃﺒﻊ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬
‫ﻛﻢ ﻧﻮر ﺗﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ از آﻓﺘﺎب ﺻﺒﺢ‬

‫‪244‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ ﺳﺮد ﻛﺮدن ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﻛﺎر ﺻﺒﺢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻘﺴﺖ ﺑﻮد داﻏﺪار ﺻﺒﺢ‬
‫داﻳﻢ ﭼﻮ ﭘﺮده دﻟﻢ از وي درﻳﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﺎري ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭘﺮده ﺑﺮ اﻓﺘﺪ ز ﻛﺎر ﺻﺒﺢ‬
‫رﺷﻜﻢ ﻫﻼك ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﺟﺪا ﻧﺸﺪ‬
‫ﻳﻜﺪم ز ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮﺷﺎ روزﮔﺎر ﺻﺒﺢ‬
‫ﺻﺒﺢ دﻫﻦ درﻳﺪه ﺑﮕﻔﺖ اﻧﭻ)‪(1‬ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﭘﺮده درﻳﺴﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ وﻻﻟﻪ ﻛﺎر ﺻﺒﺢ‬
‫ﻣﺪام‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻴﺎﻟﺶ‬ ‫ز آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﻨﻌﻢ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﮕﺸﺘﻪ اﺳﺖ دﻟﻢ ﺷﺮﻣﺴﺎر ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﺎ ﺻﺒﺢ ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﮕﻮ ز آﻧﻜﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ‬

‫)‪ (1‬اﻧﭽﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪67‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٦١‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺮده درﻳﺪن ﺷﻌﺎر ﺻﺒﺢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻬﺪ ﻃﺒﻊ روﺷﻨﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻛﻨﺎر‬ ‫در‬ ‫دري‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫‪245‬‬
‫ﻛﻪ در ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻣﺮﻏﺎن ﺑ‪Ĥ‬ﺷﻴﺎن ﮔﺴﺘﺎخ‬ ‫ﺑﻌﻬﺪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﮕﻞ ﭼﻨﺎن ﮔﺴﺘﺎخ‬
‫ﻛﻪ در ﻧﻤﻴﺮودش ﺗﻴﺮ از ﻛﻤﺎن ﮔﺴﺘﺎخ‬ ‫ز ﺑﻴﻢ اوﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﺑﺴﺘﻪ راه ﮔﺴﺘﺎﺧﻲ‬
‫ﻣﻜﻦ ﻧﮕﺎه ﺑﺎﻳﻦ ﻣﺸﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﮔﺴﺘﺎخ‬ ‫ﻫﻤﺎي را ﺧﺒﺮي ﻛﻦ ﻛﻪ آﺗﺶ اﺳﺖ آﺗﺶ‬
‫ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ ﻧﮕﻪ)‪(2‬ﺳﻮي آن ﻣﻴﺎن)‪ (3‬ﮔﺴﺘﺎخ‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺒﺎدا ﮔﺮ آن ﺑﻮد ﺑﺮوي‬
‫ﺗﻮ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﺮون ﻣﻴﻜﻨﻲ ز اﻧﺪازه‬
‫ﺷﺪه ﺑﺒﺰم ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ از آن ﮔﺴﺘﺎخ‬

‫‪246‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺨﺶ دوﻋﺎﻟﻢ رو ﺑﺼﺤﺮا ﻣﻴﺮود‬
‫ﻧﻘﺪ ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان از ﻛﻴﺴﺔ ﻣﺎ ﻣﻴﺮود‬
‫ﭘﺲ ﻣﻠﻚ اﻓﺘﺎده ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﻲ ﺑﺎل وﭘﺮ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺳﻮي ﺑﺎﻻﻣﻴﺮود‬ ‫آه ﻣﻦ ﺧﻮش ﺑﻲ ﻣﺤﺎﺑﺎ‬
‫ﺳﻬﻞ ﺑﺎﺷﺪﮔﻮﻳﻢ ار ﺟﺎﻧﻢ ز ﺟﺎﻧﺎن ﺗﺎزه ﺷﺪ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻦ در ﺻﻮرت دﻳﻮار ودﻳﺒﺎ ﻣﻴﺮود‬

‫)‪ (1‬در در ﻛﻨﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﮕﻬﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻧﻤﻴﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻴﻤﺤﺎ ﺑﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٦٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﮔﻮﻫﺮ ز درﻳﺎ آﻣﺪي اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺑﻴﻦ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ اﺷﻜﻢ ﻛﻪ ﻏﻠﻄﺎن ﺳﻮي درﻳﺎ ﻣﻴﺮود‬
‫ﭼﻮن ﻧﻪ ﺑﻨﺪم دل ﺑﺮ ﻋﻨﺎﻳﺎن ﻛﻪ دﻳﺪم آﻓﺘﺎب‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺎﻳﻪ در ﭘﻲ ان ﺳﺮو رﻋﻨﺎ ﻣﻴﺮود‬
‫ﺧﻮش ﻃﻠﺴﻤﻲ ﺑﺴﺘﺔ از ﺣﻠﻘﻬﺎي زﻟﻒ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ آﻣﺪ)‪(2‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ)‪(3‬ﺷﻴﺪا ﻣﻴﺮود‬
‫ﻓﺮو ﮔﺸﺘﻪ درﻣﻴﺎن ﻋﺎﺷﻘﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫در ره ﻣﻬﺮ ووﻓﺎ دﻳﺪم ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﺮود‬

‫‪247‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻣﻬﺮورزد ﭘﺮواي ﺳﺮ ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﺮ دار ﻣﻬﺮور زان از ﺳﺮ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد‬
‫اﻧﺪاز ﻣﻮﺷﮕﺎﻓﻲ ﭼﻮن ﻧﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارد‬ ‫رﮔﻬﺎي ﺟﺎن ﻣﺎرا ﻣﮋﮔﺎن اوﺳﺖ درﻛﺎر‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻛﻴﺶ ﺷﻤﺎرم ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﺗﺮﻧﺪارد‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮﭼﻪ داﻳﻢ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻮد ﺑﺮوﻳﺶ‬
‫ﻛﻮﻫﻴﺴﺖ ﺧﻮش ﺑﻪ ﻧﺰﻫﺖ اﻣﺎ ﻛﻤﺮ ﻧﺪارد‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮا زﻣﻴﺎﻧﺶ آﮔﺎه ﺑﺎش اﻳﺪل‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﭘﺮ ﻣﺨﻮاﻧﺶ ﮔﺮ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺮغ دﻟﻢ ز ﻫﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮواز‬
‫داﻧﺪ ﻛﻪ روزي از وي زﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارد‬ ‫از ﻃﺮه اش دل ﻣﻦ)‪(4‬ﻗﺎﻧﻊ ﺑﺒﻮي ﮔﺸﺘﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺶ رﻫﻴﻦ ﻏﻢ ﺷﺪ دل ﺧﺎزن اﻟﻢ ﺷﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ازﻳﻦ ﻫﺎ)‪(5‬ﮔﻮﻳﻲ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﻮﻳﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬دﻟﻤﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ازﻳﻨﻬﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٦٣‬‬
‫‪248‬‬
‫زﺑﺎن ﻧﻤﻮده ﮔﺮه ﻏﻨﭽﻪ در دﻫﺎن دارد‬ ‫ز ﺷﺮم ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺖ ﻛﻪ ﺻﺪ زﺑﺎن دارد‬
‫ﮔﺸﻮده دﺳﺖ دﻋﺎ ﮔﻞ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن دارد‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺨﻨﺪي ﺑﺮوي او ﻳﻜﺒﺎر‬
‫اﮔﺮ ﻛﺒﺎب ﺷﻮد ﻻﻟﻪ)‪(1‬ﺟﺎي ان دارد‬ ‫ز ﮔﺮﻣﻲ ﻧﮕﻬﺖ داﻏﻬﺎ ﺑﮕﻞ اﻓﺘﺎد‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻫﻮس ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان دارد‬ ‫ﻫﺰار ﺑﺎر دﻣﻲ ﭘﻴﺶ ﻃﺮه ات ﻣﻴﺮد‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﻧﺎوك ﻧﺎز ﺗﻮ ﻫﻤﺰﺑﺎن دارد‬ ‫ﺷﻮد ﺑﺮاي ﭼﻪ دﻟﮕﻴﺮ زﺧﻢ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻨﺨﻞ آه ﺷﺮر ﺑﺎرم آﺷﻴﺎن دارد‬ ‫ﺳﻤﻨﺪري ﻛﻪ ﺑﺮش ﻫﺴﺖ ﺷﻌﻠﻪ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‬
‫ﺑﺴﺎن ﻣﻮ ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ از آﻧﻜﻪ ﻣﺪام‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن دارد‬

‫‪249‬‬
‫ز ﻧﺨﻞ ﻋﺸﻖ ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﺑﻬﻴﭻ ﺑﺎب ﻧﺨﻮرد‬
‫ز آب ﺧﻮ ﻧﺸﺔ ﭘﺮوﻳﻦ ﻛﺴﻲ ﺷﺮاب ﻧﺨﻮرد‬
‫ﻫﻼك ﮔﺮﻣﻲ آن ﺗﻨﺪ ﺧﻮ ﺷﻮم ﻛﻪ ﻣﺮا‬
‫در آﺗﺶ ﻏﻢ ﺧﻮد ﺗﺎ ﻧﺪﻳﺪ آب ﻧﺨﻮرد‬
‫از ﻏﻴﺮت‬ ‫ﺷﺮاب ﺧﻮرد وﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺒﺎﺑﻢ‬
‫ﻧﺨﻮرد‬ ‫ﻛﺒﺎب‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﺷﺒﻴﻪ‬ ‫ﻛﺒﺎب ﺑﻮد‬
‫ﺗﻤﺎم ﺣﻮﺻﻠﻪ ﮔﻞ را از آن ﺗﻮان ﮔﻔﺘﻦ‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪ در ﭼﻤﻦ او را وﻫﻴﭻ ﺗﺎب ﻧﺨﻮرد‬
‫ز ﺳﺮد ﺳﻴﺮ ﻏﻢ ﻳﺎر ﭘﺎ ﺑﺮون ﻧﻨﻬﺎد‬

‫)‪ (1‬ﻧﺎﻟﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 68‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٦٤‬‬
‫ﻧﺨﻮرد‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ‬ ‫ز‬ ‫ﻓﺮﻳﺐ‬ ‫دﻟﻢ‬
‫ﺷﺮاب وﺻﻞ ﺑﺘﺎﻧﺮا ﻧﺨﻮرده اﺳﺖ ﻛﺴﻲ‬
‫ﭼﻮ ﺷﻴﺮ ﻫﻴﭽﻜﺲ از ﺟﺎم ﻣﺎﻫﺘﺎب ﻧﺨﻮرد‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻖ ز روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺮا ﮔﻴﺮﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺪ ﺧﺮاب وﻏﻢ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺮاب ﻧﺨﻮرد‬

‫‪250‬‬
‫دﻟﻔﮕﺎر ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﺑﺮاي ﻗﺘﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻬﺮ زه ﺗﻴﻎ ﻧﻪ آن ﺷﻬﺴﻮار ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬
‫ﻛﻪ ﻋﻘﺪ ﭼﻴﻦ ﺑﺴﺮ زﻟﻒ ﻳﺎر ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﻗﺎﺿﻲ ﺧﺘﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺣﻨﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺮاي ﭼﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬ ‫ز ﺧﻮن ﻣﻦ ﭼﻮ ﺑﻮد ﻧﺎﺧﻨﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻋﻘﻴﻖ‬
‫ﭼﺮا ﺳﻼح ﺑﺮوز ﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﭼﻮ آﻫﻮان ﺑﺒﺮش ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪه ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‬
‫ﺑﺼﺪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﺎن ﮔﻠﻌﺬار ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻮد ﮔﻞ ﻋﺰﻳﺰﺗﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﻧﮕﺸﺖ رام ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﮓ در ﺗﻮ‬
‫ﺳﻔﺮ ﮔﺰﻳﺪه ازﻳﻦ درد وﺑﺎر ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬

‫‪251‬‬
‫ﻧﻮﺣﻪ ﭘﺮداز ﺗﺮ از ﻣﺮغ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﻮد‬ ‫ﻣﺮغ دل دور اﮔﺮ از ﻗﻔﺲ ﻳﺎر ﺷﻮد‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ دﻟﺒﺮم از ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻞ ﺑﺎر ﺷﻮد‬ ‫درد ﺳﺮ ﺗﺤﻔﻪ ﺑﺮد ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻦ ﮔﺮدوﻧﺮا‬
‫)‪(2‬‬
‫ﮔﻮ ﺑﺮﻫﻤﻦ ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮔﺮ زﻧﺎر ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻴﺒﺮد ﺳﺨﺖ دﻟﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺎن ﻛﺮدن دﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻴﺮﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 69‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻦ اﺷﻌﺎر درج ذﻳﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 69‬ب‪.‬‬
‫ﮔﻮ ﺑﺮﻫﻤﻦ ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮔﺮ زﻧﺎر ﺷﻮد‬ ‫)درد ﺳﺮ ﺗﺤﻔﻪ ﺑﺮد ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد وﺗﺮا‬
‫ﺑﺮﺳﺮ دﻟﺒﺮم ز ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻞ ﻣﺎر ﺷﻮد(‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺮد ﺳﺨﺖ دﻟﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺎن ﻛﺮدن دﺳﺖ‬
 ‫‪٢٦٥‬‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻨﺶ ﺳﺒﺐ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﺎزار ﺷﻮد‬ ‫رﺷﺘﻪ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ اﻓﮕﻨﺪه ﺑﮕﺮدن ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ از ﻣﻌﻨﻲ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺧﺒﺮ دار ﺷﻮد‬ ‫ﺟﺎن دﻫﺪ ﺻﻮرت او ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺠﻨﻮﻧﻲ را‬
‫ﭘﺎي از ﮔﻞ ﺑﻜﺸﺪ درﭘﻲ رﻓﺘﺎر ﺷﻮد‬ ‫ﻧﺨﻞ ﻗﺪ ﺗﻮ اﮔﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﺮو‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ زر ﺑﻜﻔﺶ ﻧﻴﺴﺖ از ان روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﻣﻲ ﺑﻨﺪة ﺧﻤﺎر ﺷﻮد‬

‫‪252‬‬
‫زﻧﺠﻴﺮ زﻟﻒ ﻧﺎز ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﻮد‬ ‫دو ﺷﻴﻨﻪ ﺗﺎ ﺑﺼﺒﺢ در ﻓﻴﺾ ﺑﺎز ﺑﻮد‬
‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﺎﻳﺔ ﻋﻤﺮ دراز ﺑﻮد‬ ‫ﺳﻮداي زﻟﻔﺶ از ﭼﻪ زﻳﺎﻧﻬﺎ ﺑﺪل رﺳﺎﻧﺪ‬
‫اﺑﺮوﻳﺶ از ﺑﺮاي ﺧﺪا ﭼﺎره ﺳﺎز ﺑﻮد‬ ‫ﺧﺎﻟﺶ اﮔﺮﭼﻪ ﻋﻘﺪه ﻓﻜﻨﺪي ﺑﻜﺎرﻫﺎ‬
‫دﺳﺘﺶ ﺑﺪﺳﺖ ﻃﺮه ﺳﻮدا ﻃﺮاز ﺑﻮد‬ ‫ﺳﻮداي دل زﻳﺎده ﺷﺪ اﻧﺪم ﻛﻪ ﺧﻂ او‬
‫ﺟﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺪو دل اﻳﺎز ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺤﻤﻮد را ﻧﺒﻮد ﺑﻬﺮ ﺟﺎن ﺗﻌﻠﻘﻲ‬
‫ﺷﻤﺸﺎد ﻗﺎﻣﺘﺶ ﺑﻨﻈﺮ داﺷﺖ روز وﺷﺐ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺳﺮو از آن ﺳﺮﻓﺮاز ﺑﻮد‬

‫‪253‬‬
‫ﻣﻔﺘﺎح ﻧﺎﻟﻪ ام در ﻫﻔﺖ آﺳﻤﺎن ﮔﺸﺎد‬ ‫آﻫﻢ ﮔﺮه ز ﻛﺎر زﻣﻴﻦ وزﻣﺎن ﮔﺸﺎد‬
‫در ﺑﺮ زﺧﻢ ﺑﻮﻗﺖ ﺧﺰان ﺑﺎﻏﺒﺎن ﮔﺸﺎد‬ ‫ﺑﺎﻣﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﻳﺎر ﭼﻮ ﺧﻄﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎز ﻛﺮد ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ وﻣﻴﺎن ﮔﺸﺎد‬ ‫ﺷﺪ ﺑﺴﺘﮕﻲ ز ﻫﺮ دوﺟﻬﺎن دور ﻳﺎرﻣﻦ‬
‫ﺣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد اﮔﺮ ﺗﻮ ﺗﻮاﻧﻲ دﻫﺎن ﮔﺸﺎد‬ ‫ﺧﺎل ﻟﺐ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎ ﺑﺎﺳﻢ ﻫﻴﭻ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ز ﻛﺎر ﺳﺨﻦ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﻮد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻄﺮز ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ زﺑﺎن ﮔﺸﺎد‬
 ‫‪٢٦٦‬‬
‫‪254‬‬
‫ﺷﺮاب ﺷﻌﻠﻪ ﻧﺴﺐ ﻛﺎر آﻓﺘﺎب ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺣﻴﺎت در ﺗﻦ اﻓﺴﺮدﮔﺎن ﺷﺮاب ﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﺮﺷﻤﺔ ﺗﻮ ﺑﻴﻚ ﺟﺮﻋﻪ اش ﺧﺮاب ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺖ ﻧﮕﺮدد ﺑﺼﺪ ﻗﺮاﺑﻪ ﺷﺮاب‬
‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻣﺎه ﻛﻪ ﺗﺎ ﺷﻴﺸﻪ ﭘﺮ ﮔﻼب ﻛﻨﺪ‬ ‫ز آﻓﺘﺎب ﻋﺮﻗﻨﺎك ﺷﺪ ﮔﻞ روﻳﺖ‬
‫ﻣﺮا ﻧﮕﺎه ﺷﺮر ﻧﺎك ﻛﺮﻣﺖ آب ﻛﻨﺪ‬ ‫ز ﮔﺮﻣﺨﻮﺋﻲ آﺗﺶ ﻧﻤﻴﮕﺬارم ﻣﻦ‬
‫ﭼﺮا ﺑﺴﺎن دﻟﻢ داﻳﻢ اﺿﻄﺮاب ﻛﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮﻧﻪ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪﺳﺖ ﺑﺮ روﻳﺖ‬
‫زﺧﻮن ﻣﻦ اﮔﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد ﺧﻀﺎب ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﺷﻮم روﺷﻨﺎس ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﮕﻮش روح اﻣﻴﻦ آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻳﺎر ﺗﺮا‬
‫ز ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻓﺪاﺋﻲ ﺧﻮد ﺣﺴﺎب ﻛﻨﺪ‬

‫‪255‬‬
‫ﻧﺨﻞ اﻣﻴﺪ ﻣﻦ از ﻣﻴﻮه ﺑﺠﺰ ﺧﺎر ﻧﺪاد‬
‫ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺪاد‬ ‫ﮔﻞ اﻓﺰون ﻃﻠﺒﻲ‬
‫ﺣﻴﺮﺗﻢ ﮔﺸﺘﻪ زﺑﺎن ﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺪ ﺗﻮ ﭼﺮا‬
‫ﺳﺮو را داد روان ﻗﺪرت رﻓﺘﺎر ﻧﺪاد‬
‫ﭼﺸﻤﺖ از ﻳﻚ ﻧﮕﻪ ﻛﺮم ﺳﺨﻦ داﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫دوﺧﺖ ز آن ﭘﺲ ﻟﺐ ﻣﻦ رﺧﺼﺖ ﮔﻔﺘﺎر ﻧﺪاد‬
‫داد ﺟﺎي ﻫﻤﻪ را درﺗﻪ ﺳﺮو وﻟﺐ ﺟﻮي‬
‫ﺟﺎي ﻣﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎﻳﺔ دﻳﻮار ﻧﺪاد‬
‫ﺧﺎﻃﺮ روح اﻣﻴﻦ ﺷﺎد ﻧﺸﺪ ﺗﺎ ﻳﺎرش‬
‫ﻧﺪاد‬ ‫زﻧﺎر‬ ‫وﺑﺴﺘﻦ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﻲ‬ ‫رﺧﺼﺖ‬
 ‫‪٢٦٧‬‬
‫‪256‬‬
‫ﮔﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎغ دل از ﻋﻜﺲ او ﺻﻔﺎ دارد‬
‫دارد‬ ‫روﻧﻤﺎ‬ ‫ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫ﻫﺰار‬
‫ﺳﻴﺮ ﻣﺪ ﺗﻴﺴﺖ ﻫﻼل‬ ‫ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ ﺑﻔﻠﻚ‬
‫ز ﻃﺎق اﺑﺮوﻳﺖ اﻓﺘﺎده درد ﭘﺎ دارد‬
‫ﻧﻤﻴﮕﻴﺮد‬ ‫داﻣﻨﺖ‬ ‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮس‬ ‫ﺑﻜﺶ‬
‫ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﺗﻮ ﻫﻤﺎن زﺧﻢ ﺧﻮن ﺑﻬﺎ دارد‬
‫ﮔﻤﺮاﻫﻲ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ‬ ‫ﺑﻤﺸﺎﻣﺶ‬ ‫ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺧﻀﺮ ﺧﺎل ﺗﻮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ رﻫﻨﻤﺎ دارد‬
‫ز ﻋﻜﺲ روي ﺗﻮ ﮔﻞ آب ورﻧﮓ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‬
‫ﻫﻮاي ﻗﺎﻣﺖ ﺗﻮ ﺳﺮو را ﺑﭙﺎ دارد‬
‫ﺟﺎ ﻧﺪﻫﻢ‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ‬ ‫را‬ ‫ﭼﺮا ﻏﺒﺎر رﻫﺖ‬
‫دارد‬ ‫وﺗﻮﺗﻴﺎ‬ ‫ﺻﻔﺎﻫﺎن‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫ﺧﻮاص‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﺷﺎد از اﻳﻨﻜﻪ اﺻﻔﺎﻫﺎن‬
‫ﺻﻔﺎ دارد‬ ‫ز ﻳﻤﻦ ﻣﻘﺪم روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫‪257‬‬
‫ﭼﻮن ﺧﻂ ﺧﻀﺮ ﻧﺴﺐ زﻳﺐ رخ ﻳﺎر ﺑﻮد‬
‫ﺑﻮد‬ ‫زﻧﮕﺎر‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ام‬ ‫آﻳﻨﻪ‬ ‫ﺑﻬﺮان‬
‫از ﺗﻒ آﺗﺶ ﻫﺠﺮان ﺗﻮام ورد زﺑﺎن‬
‫ﺑﻮد‬ ‫دﻳﺪار‬ ‫ﺷﺮﺑﺖ‬ ‫اﻟﻌﻄﺶ‬ ‫اﻟﻌﻄﺶ‬
 ‫‪٢٦٨‬‬
‫ﺑﺖ‬ ‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺻﻨﺪل‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺎﻛﭙﺎي‬
‫ﺑﻮد‬ ‫زﻧﺎر‬ ‫ﺣﻠﻘﺔ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫زﻟﻒ‬ ‫ﺣﻠﻘﺔ‬
‫ﺗﺎ ﻧﺸﻴﻨﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن در آﺗﺶ‬
‫ﺷﺮري ز آﺗﺶ رﺧﺴﺎر ﺗﻮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻮد‬
‫دل ﺑﺼﺪ وﺟﻪ رﺑﺎﻳﺪ رخ ﺑﻲ ﺧﺎل)‪(1‬وﺧﻄﺶ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﭘﺮﻛﺎر‬ ‫ﺳﺎده‬ ‫وﻟﻲ‬ ‫اﻓﺘﺎده‬ ‫ﺳﺎده‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﭼﻮن ﺑﺮ ﺑﺖ ﻣﻦ رﺷﺘﻪ زﻧﺎر وﻟﻲ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫زﻧﺎر‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮﻫﻤﻨﺎن‬ ‫دل‬ ‫آن‬ ‫ز‬
‫ﻫﺴﺖ ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﻋﺸﻖ ﺟﻮان ﻣﺮد وﻛﺮﻳﻢ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫اﻇﻬﺎر‬ ‫ﺑﻬﺮ درد از ﭼﻪ ﺑﺮش ﺣﺎﺟﺖ‬

‫‪258‬‬
‫ﻣﺎه دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﺐ ﭘﺮه ﻧﺎﭘﻴﺪا ﺷﺪ‬ ‫ﺻﺒﺤﺪم ﻣﻬﺮ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ)‪(2‬ﺟﻬﺎن آرا ﺷﺪ‬
‫ﭼﺎﻛﻬﺎ زد ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن ﺧﻮد ورﺳﻮا ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻮد ﻣﻌﺸﻮق ﻫﻤﻪ ﮔﻞ ﭼﻮ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺑﺪﻳﺪ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ودﻳﺪه ام آﺗﺸﻜﺪه ودرﻳﺎ ﺷﺪ‬ ‫آﺗﺶ وآب ﭼﻮ دﻳﺪم ز رﺧﺖ ﻣﻴﺠﻮﺷﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﻴﭻ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻏﻮﻏﺎ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﻮري اﻓﺘﺎد ﺑﻌﺎﻟﻢ ﭼﻮ ﻟﺒﻲ ﺟﻨﺒﺎﻧﺪي‬
‫ﻧﻔﺲ روح اﻣﻴﻦ ﻣﺮده ﻛﻨﺪ زﻧﺪه ﻣﮕﺮ‬
‫ﻫﻤﺪم ﺧﻀﺮ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻧﻔﺲ ﻣﻴﻨﺎ ﺷﺪ‬

‫‪259‬‬

‫)‪ (1‬ﺑﻴﺨﺎل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 71‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻤﺎﻟﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 71‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٦٩‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺶ دوان دوان آﻣﺪ‬ ‫دﻟﺒﺮم ﭼﻮن ﺑﻘﺼﺪ ﺟﺎن آﻣﺪ‬
‫ﻛﺎﻧﻴﻚ از ﻣﺼﺮ ﻛﺎروان آﻣﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻳﻌﻘﻮب را ﺑﺸﺎرت ﺑﺎد‬
‫آب را آب در دﻫﺎن آﻣﺪ‬ ‫ﻧﻬﺎدﻣﻬﻢ‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫ﭘﺎي‬
‫ﺣﺮف ﻋﺸﻘﻢ ﭼﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن آﻣﺪ‬ ‫آﺗﺸﺒﺎر‬ ‫ﺷﻤﻊ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫زﺑﺎﻧﻢ‬ ‫ﺷﺪ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻛﺎﻣﺮان‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬ ‫ﺧﻮرد دل زﺧﻢ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋه اش‬
‫دﻳﺪة ﻣﻦ ﭼﻮ ﺧﻮﻧﻔﺸﺎن آﻣﺪ‬ ‫ﻏﺮﻗﻪ در ﺧﻮن ﭼﻮ ﮔﻞ ﺷﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫آﺳﻤﺎن‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫در‬ ‫ﻛ‪Ĥ‬ب‬ ‫زار زار آﻧﭽﻨﺎن دﻟﻢ ﺑﮕﺮﻳﺴﺖ‬
‫ﺑﺎز آﻣﺪ ز ﻫﻨﺪ روح اﻣﻴﻦ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺳﺮﻣﻪ‬

‫‪260‬‬
‫ﻧﮕﻬﺖ ﺟﻨﺘﺶ از آﺗﺶ ﺧﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫دﻳﺪم از دور ﻛﻪ آن ﻋﺮﺑﺪه ﭼﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺑﺎده ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺴﺎﻏﺮ ز ﺳﺒﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﺳﺒﺰه اﻣﻴﺪ ﺣﻴﺎﺗﻢ ﺳﻴﺮاب‬
‫دﻳﺪم از ﭼﺎك ﺗﻮ ﮔﻞ ﺑﻮي رﻓﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﭼﺎك اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ دارم ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن ﺟﮕﺮ‬
‫ﻃﻮق از آن زﻟﻒ ﻓﻜﻨﺪه ﺑﮕﻠﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ آن ﻫﺎﻟﻪ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﻣﺎه‬
‫ﻛﻪ ﺷﻤﻴﻢ ﮔﻞ ﺣﺴﻨﺖ)‪(2‬ز ﺳﺒﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻟﺐ رﺳﺎﻧﺪﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻠﺒﺶ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﻤﺎ روح اﻣﻴﻦ در ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﻮد ﺳﺨﺖ ازو ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫‪261‬‬
‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺤﺎﺗﻤﻲ زده ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺟﺎم داد‬ ‫دوﺷﻴﻨﻪ ام ﺑﻮﺻﻞ ﭼﻮ دﻟﺒﺮ ﭘﻴﺎم داد‬

‫)‪ (1‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 71‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻨﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 71‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٧٠‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮﻧﺼﺒﺢ ﺑﻮﺳﻪ وﻋﺪه ﺑﻤﺎﻛﺮده ﺷﺎم داد‬ ‫ﺧﻮردﻳﻢ آب ﺧﻀﺮ ﺑﺲ از زﻫﺮ اﻧﺘﻈﺎر‬
‫زﻳﻦ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻣﻠﻚ ﻋﺪم راﻧﻈﺎم داد‬ ‫از ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮوي زﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻳﻜﺪو ﺳﺎﻏﺮم آب ﺣﺮام ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﺷﻴﺮ ﻣﺎ درﺳﺖ ﺑﺪو ﺧﻮن ﻣﻦ ﺣﻼل‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﭽﺮخ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺳﺮ ﻛﻪ ﻳﺎر‬
‫در ﺳﻠﻚ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدش اﻧﺘﻈﺎم داد‬

‫‪262‬‬
‫ﻧﻮر ﭼﺸﻤﻢ ﺟﺎي ﺗﺎ در داﻣﻦ اﻏﻴﺎر ﻛﺮد‬
‫دﻳﺪه ﻣﻦ داﻣﻨﻢ را رﺷﻚ درﻳﺎ ﺑﺎر ﻛﺮد‬
‫ﺳﺮﻛﻪ ﺗﻨﺪي ﻛﻪ ﺳﺎﻗﻲ رﻳﺨﺖ ز اﺑﺮو در ﻗﺪح‬
‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﺎن ﻏﻤﺶ را ﺑﻮي آن ﻫﺸﻴﺎر ﻛﺮد‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ام رﺷﻚ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﮔﺸﺘﻪ از ﮔﻠﻬﺎي زﺧﻢ‬
‫داﺷﺘﻢ آن ﭼﺸﻢ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﻪ ﮔﻞ ﺑﺎ ﺧﺎر ﻛﺮد‬
‫ﮔﻠﺒﺮي‬ ‫داﻳﻢ‬ ‫ﻋﺸﺎق‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫در‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺗﻴﻎ ﻣﮋﮔﺎﻧﺶ ﺟﻬﺎﻧﺮا ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﮔﻠﺰار ﻛﺮد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﻮ‬ ‫رﻳﺨﺖ آب روي ﮔﻠﺮا آب ورﻧﮓ روي‬
‫ﻣﺸﻚ را ﺧﻮش ﺑﻮي زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻲ ﻣﻘﺪارﻛﺮد‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را دﻳﺪﻳﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺷﻮد ﻫﻢ درد ﭼﺸﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺮد‬
‫دوش ﭼﻮن روح اﻻﻣﻴﻦ زﻧﺎر را ﻛﻮﺗﺎه دﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺮد وﺷﺎم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 72‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 72‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٧١‬‬
‫رﺷﺘﻬﺎي ﺳﺒﺤﻪ را ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ زﻧﺎر ﻛﺮد‬

‫‪263‬‬
‫ﮔﻞ ﺧﻮار ﺷﻮد ﺳﺮو ز ﭼﺸﻢ ﭼﻤﻦ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺎغ اﮔﺮ ﺳﺎﻳﺔ آن ﺳﻴﻢ ﺗﻦ اﻓﺘﺪ‬
‫از آﺗﺶ رﺧﺴﺎر ﺗﻮ ﺑﺮ ﻳﺎﺳﻤﻦ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﭘﻨﺒﻪ ﺑﺮ اﻓﺮوزد اﮔﺮ ﻋﻜﺲ ﺷﺮاري‬
‫ﮔﺮ ﻋﺸﻖ ﺷﻮد آﺗﺶ در)‪ (1‬ﻣﺮد وزن اﻓﺘﺪ‬ ‫زﻳﻦ ﺷﻌﻠﻪ ﺣﺴﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﻮداري ﻋﺠﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺣﺮﻓﻲ اﮔﺮ از ﺣﺴﻦ ﺗﻮ در اﻧﺠﻤﻦ اﻓﺘﺪ‬ ‫اﻧﺠﻢ ﻫﻤﮕﻲ دﻳﺪة ﺧﻮد ﮔﻮش ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬
‫ﻛﺎر ﻫﻤﺔ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﮔﺮ ﺑﻤﻦ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻧﺎﻛﺎم ﺷﺪه ﻛﺎم رواي ﻫﻤﻪ ﻛﺮدم‬
‫ﮔﺮ ﺳﺎﻳﺔ آن ﺳﺮو ﺳﻬﻲ ﺑﺮ ﭼﻤﻦ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﮔﻞ رﻧﮓ وﻓﺎ ﮔﻴﺮد وﻣﻲ ﺑﻮي ﻣﺤﺒﺖ‬
‫ﺑﺴﺘﺴﺖ ﻟﺐ روح اﻣﻴﻦ در ﻗﻔﺲ ﻫﻨﺪ‬
‫ﻃﻮﻃﻲ ﭼﻜﻨﺪ ﮔﺮ ﺑﺮ زاغ وزﻏﻦ اﻓﺘﺪ‬

‫‪264‬‬
‫ﺑﺮﻫﻢ زﻧﻢ اﻳﻦ روﻧﻖ ﻫﻨﮕﺎﻣﺔ ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻛﻨﻢ ﻛﻮه ﻛﻨﻲ از ﻣﮋه ﺑﻨﻴﺎد‬
‫ﭼﻮن ﻣﺎر ﺳﻴﻪ ﻣﻲ ﮔﺰدم ﺳﺎﻳﻪ ﺷﻤﺸﺎد‬ ‫ﺑﻲ زﻟﻒ وﺧﻄﺶ ﻣﻴﺰﻧﺪم ﻋﻘﺮب ﺳﻨﺒﻞ‬
‫دارد ﻣﮕﺮ آن ﺷﻮخ زﭘﻴﺮ ﻗﺪر ارﺷﺎد‬ ‫ﺧﻠﻘﻲ ﻛﺸﺪ وﺗﻴﻎ وي آﻟﻮده ﻧﮕﺮدد‬
‫ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﻧﻬﺎدﺳﺖ ﭼﺮا ﻧﺎم ﺧﻮد آزاد‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺳﺮو ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺎن‬
‫ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻧﺪارم ﺑﻜﻒ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺠﺰ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻮدﺳﺖ ﻏﻠﻂ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻜﻒ ﺑﺎد ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ز ﺑﻴﺮﺣﻤﻲ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫از ﺗﻴﻎ ﺗﻐﺎﻓﻞ ﻛﺸﺪم ﺑﺎك ﻧﺪارد‬
‫از دﺧﺘﺮ زر روح اﻣﻴﻦ ﺣﺠﻠﻪ ﻣﻴ‪Ĥ‬راﺋﻲ‬
‫ﻋﻤﺮ ﺗﻮ ﮔﺬﺷﺘﺴﺖ ﭼﻮ از ﻧﻴﻤﻪ ﻫﺸﺘﺎد‬

‫)‪ (1‬آﺗﺶ ودر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 72‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧٢‬‬
‫‪265‬‬
‫ﭘﻮﻳﻨﺪه راﻫﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﻮن ﭼﺮخ زﻣﺎﻧﻲ دﻟﻢ آرام ﻧﺪارد‬
‫ﻣﺮغ دل ﻣﻦ اﮔﻬﻲ از دام ﻧﺪارد‬ ‫اﻧﺪاز ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻫﻤﻪ ﺑﺮداﻧﻪ ﺧﺎﻟﻴﺴﺖ‬
‫از ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﻳﺎر ﻃﻠﺐ ﺟﺎم ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﻘﻞ وﻧﻤﻚ وﻧﺸﺎء دﻻ ﮔﺮ ﻫﻮﺳﺖ ﻫﺴﺖ‬
‫آن ﻓﻴﺾ ﻛﻪ در ﺻﺒﺢ ﺑﻮد ﺷﺎم ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﺮدار ز زﻟﻔﺶ ﻧﮕﻪ وﺑﺮ رﺧﺶ اﻓﮕﻦ‬
‫ﻛﺎم ﻫﻤﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺷﺪه از ﻣﻴﻮه ﺑﺎﻏﺶ‬
‫ﺟﺰ روح اﻣﻴﻦ ﻛﺰ دوﺟﻬﺎن ﻛﺎم ﻧﺪارد‬

‫‪266‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻛﺎﻣﺪم ﺑﻨﻈﺮ دردﻣﻨﺪ)‪(1‬ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺮﮔﺴﺶ ز دور ﻓﻠﻚ در ﮔﺰﻧﺪ ﺑﻮد‬
‫در اﻧﺘﻈﺎر آن ﺑﺖ ﮔﻴﺴﻮ ﻛﻤﻨﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺮدن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده ﭼﻮ آﻫﻮ ﻏﺰال ﭼﺮخ‬
‫ﻣﺠﻤﺮ ﺳﭙﻬﺮ اﺧﻀﺮ واﺧﺘﺮ ﺳﭙﻨﺪ ﺑﻮد‬ ‫دوﺷﻴﻨﻪ ﺑﻬﺮ دﻓﻊ ﮔﺰﻧﺪ ﺟﻤﺎل او‬
‫در ﻣﻠﻚ ﻋﺸﻖ ﻣﺮﺗﺒﻪ او ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮدار ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﺟﺰ آن ﻳﺎر ﻛﺲ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﻣﺠﻨﻮن ﻧﺪاﺷﺖ ﻗﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﮕﺸﺖ ﮔﺮد دﺷﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻋﺸﻖ ﺑﻨﺪ ﺑﻮد‬

‫‪267‬‬
‫ﭼﻮ ﮔﻮﻳﻢ ﺣﺮف ﺷﻤﻊ روﻳﺶ آﺗﺶ در زﺑﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﻛﻨﻢ ﭼﻮن ﻳﺎد ﭼﺸﻤﺶ ﺳﻴﻞ اﺷﻜﻢ در ﺟﻬﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﻛﺠﺎ دارد ﻣﻴﺎﻧﺶ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﺗﺎب ﻫﻢ آﻏﻮﺷﻲ‬
‫ﺷﻮد ﺧﻢ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻮ ﮔﺮ ﺑﺪان ﻣﻮي ﻣﻴﺎن اﻓﺘﺪ‬

‫)‪ (1‬در ﻣﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 73‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧٣‬‬
‫ﭼﻮ آﺗﺶ را ﺑﺨﻮﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺮﻣﻴﺴﺖ از ﻏﻴﺮت‬
‫رود ﺣﺮﻓﻲ ﮔﺮ از آﺗﺶ ﻣﺮا آﺗﺶ ﺑﺠﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ از اﻓﺘﺪ دﻟﻢ از ﻃﺎق اﺑﺮوﻳﺶ‬ ‫ﻣﺼﻴﺒﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎك ﻋﺎﺷﻖ را اﮔﺮ از آﺳﻤﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﺑﺒﺴﺘﺎن ﻛﻦ ﺧﺮاﻣﻲ ﻏﻤﺰه ﻓﺮﻣﺎ ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺖ را‬
‫ﻛﻪ ﻧﺮﮔﺲ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﻲ ز ﭼﺸﻢ ﺑﺎﻏﺒﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ز ﺑﺲ ﮔﺮﻣﺴﺖ درﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺟﻬﺎن آرا‬
‫ﭼﻮ ﮔﻮﺋﻲ ﺳﺎﻳﺔ ﻣﻦ ﺷﻮ ﺑﭙﺎﻳﺖ در زﻣﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﺷﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﺎﺣﺒﺪﻻﻧﺮا ﺣﻠﻘﻪ در ﮔﻮﺷﻲ‬
‫ﮔﺬارش ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﮔﺮ ﺑﺴﻮي اﺻﻔﻬﺎن اﻓﺘﺪ‬

‫‪268‬‬
‫ز ﺑﺲ ﻛﻪ رﻳﺨﺖ دﻟﻢ اﺑﺮوي ﺗﺎب ﻧﺪارد‬
‫ﺑﺴﺎن ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻴﭻ آب ﻧﺪارد‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺮوﻳﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﻟﻴﻚ ﭼﻪ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﻪ زﻟﻒ ﺑﺮ ﻃﺮف روي آﻓﺘﺎب ﻧﺪارد‬
‫ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﭼﺮاﻳﻲ ﺗﻮ راه ﺧﻮاب ﺑﭽﺸﻤﺖ‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﭘﺮ زﺧﻴﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﺎي ﺧﻮاب ﻧﺪارد‬
‫ﺑﺴﻮي ﻫﺮ ﻛﻪ زﻧﺪ ﭼﺸﻤﻜﻲ ﭼﻮ ﺑﺎد رواﻧﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ رواﻧﻲ وروي ﺗﻨﮓ ﺣﺒﺎب ﻧﺪارد‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺳﺖ ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 73‬ب‪.‬‬

‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎك ﻋﺎﺷﻖ را اﮔﺮ از آﺳﻤﺎن اﻓﺘﺪ(‬ ‫)ﻣﺼﻴﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ از اﻓﺘﺪ دﻟﻢ از ﻃﺎق اﺑﺮوﻳﺶ‬
 ‫‪٢٧٤‬‬
‫ﺣﺴﺎب ﺷﻌﺮ ﻏﺰل ﺑﺮﻛﻨﺶ ﻣﺠﻮز ﻣﺤﺎﺳﺐ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻌﺮﻳﻜﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺣﺴﺎب ﻧﺪارد‬

‫‪269‬‬
‫رودش ﮔﺮ ﺑﺒﺎد ﺳﺮ ﻧﺮود‬ ‫دﻟﻢ از زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺪر ﻧﺮود‬
‫در ره ﻋﺸﻘﺖ ار ﺑﺴﺮ ﻧﺮود‬ ‫ﺳﺮش از ﺗﻦ ﺟﺪا ﺷﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﻧﺮود‬ ‫ﻗﻤﺮ‬ ‫ﭼﻬﺮه‬ ‫از‬ ‫ﻧﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﮔﺪاي رﺧﺖ ﺷﻮد ﻫﺮ ﮔﺰ‬
‫ﭼﻮن ﻣﮕﺲ از ﭘﻲ ﺷﻜﺮ ﻧﺮود‬ ‫از ﻟﺒﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﭼﺎﺷﻨﻲ‬
‫زﺳﻴﻢ وزر ﻧﺮود‬ ‫ﺳﺨﻦ آﻧﺠﺎ‬ ‫ﻧﻘﺪ ﺟﺎن ده ﺑﻬﺎي ﻧﺎز ﺑﺘﺎن‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮد ﻛﻮر دﻳﺪه ور ﻧﺮود‬ ‫ﭘﻴﺶ ﮔﻮران ﺑﺮاي داروي ﭼﺸﻢ‬
‫از درت ﻣﻬﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺮود‬ ‫روز ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻛﻮﻳﺖ‬
‫ﻃﺒﻊ ﻋﻨﻘﺎ ﺷﻜﺎر روح اﻣﻴﻦ‬
‫از ﭘﻲ ﺻﻴﺪ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻧﺮود‬

‫‪270‬‬
‫زﻧﺪ ﺑﺮ آﺗﺶ اﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﭘﺮ دارد‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎل ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ در ﻧﻈﺮ دارد‬
‫ﻛﻪ ﺧﻀﺮ ره ﺷﺪ دﺳﺘﻲ)‪(1‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻤﺮ دارد‬
‫ﻛﻪ ﻣﻮ ﺑﻤﻮي ز ﮔﻴﺴﻮي او ﺧﺒﺮ دارد‬
‫ﻧﻬﺎل ﻋﺸﻖ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺛﻤﺮ دارد‬
‫ﻓﺪاي ﭘﺎي ﺗﻮ ﺳﺎزد ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ دارد‬
‫ﻫﻤﺎي زﻟﻒ ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ زﻳﺮ ﭘﺮ دارد‬
‫ﺑﻮﺻﻞ ﺷﻤﻊ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﻈﺮ دارد‬
‫ﻛﺒﺎب ﻛﻲ ﺷﻮد از ﺗﺎب ﻫﺠﺮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺶ ﻛﻨﻮن ﺗﻮاﻧﻢ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫زرﺷﻚ ﺷﺎﻧﻪ دﻟﻢ ﺷﺎخ ﺷﺎخ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺷﻜﻮﻓﻪ زار ﺷﺪه ﺳﻴﻨﻪ ام ز ﭘﻨﺒﻪ داغ‬
‫ﺷﻮد اﺳﻴﺮ رﺧﺖ ﻫﺮ ﻛﺮا ﺑﻮد ﭼﺸﻤﻲ‬
‫در آﺷﻴﺎﻧﺔ او ﺻﺒﺢ ﻣﻴﺪﻣﺪ ﻫﻤﻪ وﻗﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺷﺪه دﺳﺘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 74‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧٥‬‬
‫ﭼﻮ ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻟﺐ ﺧﺸﻚ وﭼﺸﻢ ﺗﺮ دارد‬ ‫دﻟﺶ ز آﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻳﺎﻓﺘﺴﺖ ﮔﺪاز‬
‫ﺑﺸﻤﻊ ﻧﺴﺒﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺪه ﻗﺎﻳﻢ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﺳﻮزان وﭼﺸﻢ ﺗﺮ دارد‬

‫‪271‬‬
‫ﺑﺲ ﻣﺸﻜﻠﺴﺖ)‪ (1‬ﻛﺎر ﻣﻦ آﺳﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﻛﺎرم ز ﺳﻮز وﮔﺮﻳﻪ ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬
‫ﺳﺎﻳﻴﺪه ﺳﻨﮓ ﺧﺎره ﺑﺴﻮﻫﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻜﺮد در دﻟﺶ اﻓﺴﻮن ﻣﻦ اﺛﺮ‬
‫ﻣﺠﻨﻮن ﻛﺴﻲ ﺑﮕﺸﺖ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﻴﻢ ﺧﺎﻃﺮ ﻟﻴﻠﻲ ﺧﻮد ﺷﺪن‬
‫داﻧﺴﺘﻪ ﻃﺮه ﺗﻮ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﺗﺎ آﻧﻜﻪ ﻳﻚ زﻣﺎن ﻧﺸﻮد ﺟﻤﻊ ﺧﺎﻃﺮم‬
‫در دﻳﺪه ام ز اﺷﻚ ﺷﺮر ﺑﺎر دﻳﺪه‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺒﻲ ﻛﻪ ﭼﺮاﻏﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬

‫‪272‬‬
‫ﻣﻦ وﺟﺪاﻳﻲ ﺧﺎﻛﺪرش ﺧﺪا ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﻋﺎﺷﻖ وﻓﺎرغ زﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺸﻤﻊ ﮔﻮي ﻛﻪ در ﺑﺰم ﻳﺎر ﺟﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺳﻮز وﮔﺮﻳﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻬﺸﺖ را ﻻﻳﻖ‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻜﺴﻲ ﻫﺮ ﮔﺰ آﺷﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮﺷﻢ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻤﻦ ﻫﻢ ﻧﻤﻴﺸﻮد ﻫﻤﺪم‬
‫ﭼﻪ ﻣﺎﻧﻌﺴﺖ ﺳﺘﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭼﺮا ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﺣﺮﻳﺺ ﭼﻮ رﺑﻮد دﻟﺮﺑﺎ وﻣﻦ ﻣﺸﺘﺎق‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﺧﺎك رﻫﺶ ﻛﺎر ﺗﻮﺗﻴﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪﺳﺖ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ از آﻓﺘﺎب روﺷﻨﺘﺮ‬
‫ﻫﻼك ﻏﻴﺮت روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﺮا ﻧﺸﻮم‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻫﻴﭽﻜﺲ اﻇﻬﺎر ﻣﺪﻋﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬

‫‪273‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 74‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧٦‬‬
‫و ز درد وﻏﻤﺖ دﻟﻢ ﺟﻮان ﺷﺪ‬ ‫از داغ ﺗﻮ ﺳﻴﻨﻪ ﻛﺎﻣﺮان ﺷﺪ‬
‫و ز اﺧﺘﺮ ﺳﻌﺪ ﻛﺎﻣﺮان ﺷﺪ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ ﻟﺒﻢ ﻗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻟﺖ‬
‫آن ﺣﺮف ﺑﺪﻫﺮ داﺳﺘﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺮﻓﻲ ز ﺧﻄﺖ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮدم‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻗﻀﺎ وآن دﻫﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﺻﻔﺤﺔ ﺳﻴﻢ ﻧﺼﻒ ﻣﻴﻤﻲ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ز ﺧﻮﺑﻴﺖ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺮﻓﻴﺴﺖ ﻣﻪ از ﻛﺘﺎب ﺣﺴﻨﺖ‬
‫آن ﺷﻤﻊ ﻛﻪ ﻧﺎم او زﺑﺎن ﺷﺪ‬ ‫روﺷﻦ دوﺟﻬﺎن ز ﭘﺮﺗﻮ اوﺳﺖ‬
‫آﻓﺎق ﭘﺮ از ﺣﺪﻳﺚ اوﮔﺸﺖ‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻫﻤﺰﺑﺎن ﺷﺪ‬

‫‪274‬‬
‫ﻧﻪ ﺗﺎب ﺧﻮي ﺗﺮا آﻓﺘﺎب ﻣﻲ آرد‬ ‫ﻧﻪ ﺟﻠﻮﻫﺎي ﺗﺮا ﻣﺎه ﺗﺎب ﻣﻲ آرد‬
‫ﭼﻮ دود ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﭼﺸﻢ آب ﻣﻲ آرد‬ ‫ﺣﺴﺎب ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻴﻮان وآب ﺧﻀﺮﻛﻨﻢ‬
‫ﺑﻴﺎد ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺖ ﺷﺮاب ﻣﻲ آرد‬ ‫ﺷﺮاب ﻧﻮش دﻣﺎدم ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻦ ﻋﺸﺎق‬
‫دﻟﺶ ﺑﻮد ﭼﻮ دﻟﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺗﺎب ﻣﻲ آرد‬ ‫ﺷﻮد زﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻃﺮة ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﻴﺘﺎب‬
‫)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﻣﻲ آرد‬ ‫ﻛﺒﻮﺗﺮ از ﺑﺮ ﻳﺎرم ﺟﻮاب‬ ‫ﺑﺠﺎﺳﺖ ﮔﺮ ﭘﻴﺮم ﭼﺸﻢ ﺧﺮﻣﻴﻢ ﺑﺪﻳﺪ‬
‫ﻓﺴﺎﻧﻪ اﻳﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺧﻮاب ﻣﻲ آرد‬ ‫ﻧﺸﺪ ﺑﺨﻮاب ﺑﮕﻔﺘﻢ ﻫﺰار اﻓﺴﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎده ﻧﻮش ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺟﺎن‬
‫ﺑﺮاﻳﺖ از ﺟﮕﺮ ﺧﻮد ﻛﺒﺎب ﻣﻲ آرد‬

‫‪275‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﻪ ﺧﻠﻖ ز ﻋﺸﻘﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﺠﻨﻮﻧﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﭘﺮﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 75‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻮ آب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 75‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٧٧‬‬
‫ﭼﻮ ﺟﺎم ﺑﺎده ﭼﺮا ﺟﻤﻠﻪ دﻳﺪه ﭘﺮ ﺧﻮﻧﻨﺪ‬
‫وﭘﺮي‬ ‫آدﻣﻲ‬ ‫ﻛﺴﻲ)‪(1‬زﻟﻒ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺑﻌﻬﺪ‬
‫ﺳﺨﻦ دراز ﭼﻪ ﺳﺎزم ﺗﻤﺎم ﻣﺠﻨﻮﻧﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ ﮔﻞ زده از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﭼﺎك‬
‫ﻣﻔﺘﻮﻧﻨﺪ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻨﺸﺎن‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﺗﻤﺎم‬
‫ﻫﻤﺎي وﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻮد در ﺟﻬﺎن ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﺎﻳﻮﻧﻨﺪ‬ ‫ﻃﺮه‬ ‫آن‬ ‫ﺳﺎﻳﺔ‬ ‫ﺑﺰﻳﺮ‬
‫ﻛﺠﺎ رﺳﺪ ﺑﺘﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺨﻦ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮي ودﮔﺮﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻮزو ﻧﻨﺪ‬

‫‪276‬‬
‫دﻳﺪه ﺑﻲ ﻣﻮر ﻛﻪ آﻧﺠﺎي ﻛﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زﻟﻔﺖ آزرده ﻣﺒﺎد از دل ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ درو ﺑﺎم ﺳﺮاﻳﻢ ﻫﻤﻪ روزن ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭘﺎي ﻧﻨﻬﺪ ﺑﺪرون ﭘﺮ ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ رﺧﺖ‬
‫دل ﻣﻦ ﺑﺎ ﻣﻦ ازﻳﻦ واﺳﻄﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دﺷﻤﻨﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻻزم ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﺳﻮي ﺑﺰﻣﻲ اﮔﺮ آن وادي اﻳﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﺮوم ﮔﺮ ﻧﺒﻮد ﺷﻤﻊ رﺧﺖ ﺑﺰم اﻓﺮوز‬
‫ﺷﺐ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ در اﻳﺎم ﺗﻮ اي روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ از ﺷﻌﺸﻌﺔ داغ ﺗﻮ روﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪277‬‬
‫ﺑﻮس ﻟﺐ او ﻛﺎرﻣﻲ وآب ﺑﻘﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﻗﺮﺑﺎن ﺷﻮم او را ﻛﻪ ﻣﺮا ﻛﺎم روا ﻛﺮد‬
‫درﭼﻴﻦ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺧﻮدش ﺑﺮد ورﻫﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻮد ﻏﺰال دلِ ﻣﻦ ﭘﺎي ﺷﻜﺴﺘﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺸﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 75‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧٨‬‬
‫ﻳﻜﺒﻮﺳﻪ ﺑﺼﺪ ﺟﺎن ﮔﺮاﻣﻲ ﭼﻮ ﺑﻬﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻲ ﻗﺪر وﺑﻬﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﺷﻜﺮ را‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺮا ﺗﻴﻎ ﻏﻤﺶ ﺑﻲ ﺳﺮ وﭘﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﺣﻠﻘﻪ زدم ﺑﺮدر ﻋﺸﻘﺶ‬
‫ﺳﺮ ﮔﺮم ﺑﺎﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺮا ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﺮدم ﻫﻤﻪ دم ﮔﺮد ﺳﺮ ﻳﺎر ﭼﻮ ﻛﺎﻛﻞ‬
‫اﻓﺸﺎﻧﺪ ﺑﺨﺎك ﻗﺪﻣﺶ ﺟﺎن ﮔﺮاﻣﻲ‬
‫ﻗﺮﺿﻲ ﻛﻪ از وروح اﻣﻴﻦ داﺷﺖ ادا ﻛﺮد‬

‫‪278‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﺟﺎن ﻣﻦ دﻟﺨﺴﺘﻪ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻛﺎﻓﺮم ﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﭼﺸﻤﻢ از درﺧﻴﺰي درﻳﺎي دل ﺷﺪ ﺑﻲ ﻧﻴﺎز‬
‫دﻣﺒﺪم زو ﻋﺎﻟﻤﻲ ﮔﻮﻫﺮ ﺑﺪاﻣﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮن از داﻋﻴﺎن ﻋﺎرض او آﻓﺘﺎب‬
‫ﭘﻨﺠﻪ ﭘﻴﺶ آورده ﺑﺎ وي ﻋﻬﺪ وﭘﻴﻤﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﺑﺎل‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫وﺻﻠﺶ‬ ‫ﻻﻳﻖ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ را ﺷﻤﻊ ﻣﻦ از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ارزان ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ازﺧﻮاب ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﺲ ﺑﻌﻤﺮ ﺧﻮد ﻧﺪﻳﺪ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻴﺪﻻن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ را ﻣﺤﺘﺮم در ﺑﺰم او ﭼﻮن دﻳﺪ دل‬
‫درﺻﺒﺎح وﺻﻞ ﻳﺎد ﺷﺎم ﻫﺠﺮان ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺷﻮد آﺷﻔﺘﻪ ﻫﻤﭽﻮن زﻟﻒ او روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺪﻣﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 76‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٧٩‬‬
‫روي ﺧﻮد را درﻣﻴﺎن زﻟﻒ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫‪279‬‬
‫ﻋﻬﺪي ﻛﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻤﺎ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬ ‫اﻣﺮوز ﺑﺎ ﻏﻢ ﺗﻮ دﻟﻢ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ وﺟﻮد ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺖ ﻳﻘﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬ ‫ز آن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ زﻳﺐ ﻛﻤﺮ ﺷﻮد‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ دﻳﺪه ﻣﻪ دورﺑﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬ ‫روي ﺗﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﺳﻮي آﻓﺘﺎب‬
‫ﻣﺸﻜﻲ ﺑﺴﺎن زﻟﻒ ﺗﻮ در ﻣﻠﻚ ﭼﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺳﺮوي ﺑﺴﺎن ﻗﺪ ﺗﻮ ﺑﺎغ ارم ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﭘﺎي وي از ﻧﺸﺎط ﺑﺮوي زﻣﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭼﻮن زﺣﻠﻘﺔ زﻟﻔﺖ ﻧﺴﻴﻢ دوش‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻤﻠﺖ)‪(1‬رز دﺷﺖ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ‬
‫ﺑﻮد آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﺗﻔﺮﻗﻪ در ﻛﻔﺮ دﻳﻦ)‪(2‬ﻧﺒﻮد‬

‫‪280‬‬
‫ﻟﺐ او ﺧﺸﻚ ودﻳﺪه ﺗﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﻧﺨﻞ ﺑﻲ ﺑﺮگ وﺑﻲ ﺛﻤﺮ ﮔﺮدد‬
‫دﻳﺪه اش ﻣﻌﺪن ﮔﻬﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﮔﺮد ﻋﺎﻳﻢ ز ﭼﺮخ ﺑﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﻣﻮ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻛﻤﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﭼﻮن ز ﮔﺮﻳﻪ ﺗﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﻣﮋه در دﻳﺪه ﻧﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﺷﻌﻠﺔ ﺳﻴﻨﻪ ﺗﻴﺰ ﺗﺮ ﮔﺮدد‬
‫ﭼﺸﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻮد اﻛﺴﻴﺮ‬
‫روزﮔﺎر از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺮدد‬
‫ﺑﺒﻬﺎرش ﺧﺰان ﺷﻮد ﻫﻤﺪم‬
‫ﮔﻬﺮ ﺑﺎ ﺑﺎرﺧﺶ ﻛﻨﺪ ﺧﻮﻳﺸﻲ‬
‫آه را ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬
‫ﻧﻘﻄﺔ دﻳﺪه ام ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ دﻫﺎن‬
‫اﺑﺮو ﻋﺸﻖ را زﻳﺎده ﺷﻮد‬
‫ﺑﻴﻨﻤﺶ ﮔﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﭘﺮ ﺷﻮد ﭼﻮن ز اﺷﻚ دﻳﺪة ﻣﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻤﻠﻴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 76‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﻔﺮ ودﻳﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 76‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٨٠‬‬
‫ﮔﺮدد‬ ‫زر‬ ‫ﻓﺘﺎد‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺑﻤﺴﺖ‬

‫‪281‬‬
‫ﻃﻠﺴﻢ ﻓﺘﻨﻪ ﻣﮕﺮ رﻧﮓ وﺑﻮي آن ﮔﻞ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ دﻳﺪه ﺑﺮوﻳﺶ ﻓﻜﻨﺪ ﺑﻠﺒﻞ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺴﻠﺴﻪ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻘﻴﺪ‬ ‫آﻧﻜﻪ‬ ‫ﺑ ﻬﺮ‬ ‫ز‬
‫)‪(1‬‬
‫آن دو زﻟﻒ وﻛﺎﻛﻞ ﺷﺪ‬ ‫ﺧﺮد دوﻳﺪه دل‬
‫زرﺷﻚ ﺷﺎﻧﻪ ﻛﻪ دﺳﺘﻲ ﺑﺰﻟﻒ ﻳﺎر رﺳﺎﻧﺪ‬
‫ﻫﺰار ﺷﺎخ دل ﻣﻦ ﺑﺴﺎن ﺳﻨﺒﻞ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺬار ﺧﺎل ﺗﻮ ز آن ﺑﺤﺮ ﺑﻮد ﭼﻮن ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﺑﺮوي ﻗﻠﺰم ﺣﺴﻦ ﺗﻮ آﺑﺮوت ﭘﻞ ﺷﺪ‬
‫ﺧﻤﻴﺪه ﭘﺸﺖ دل ﻣﻬﺮ زاي روح اﻣﻴﻦ‬
‫زﺑﺎر ﭼﺮخ ﺑﺮﻳﻦ ﺧﻢ ﻛﻦ ﺗﻐﺎﻓﻞ ﺷﺪ‬

‫‪282‬‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﻏﻢ ﺗﻮ ﻳﻜﻨﻔﺲ از ﻣﻦ ﺟﺪا ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ دل ﺗﻮ ﺑﺎ دل ﻣﻦ آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ‬
‫ﻣﺎﻳﻴﻢ ﺑﻲ ﻧﺼﻴﺐ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ زﻣﺎ ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺮدم ﻟﺒﺖ ﺷﻮد زﻛﺴﻲ ﻫﻤﭽﻮ ﺟﺎم ﻣﻲ‬
‫ﻛﺲ ﻣﺎﻳﻞ ﻛﺴﻲ ز ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮم از وﺻﺎل ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ دري ﺑﺮوي ﻣﻦ از ﺧﻠﺪ وا ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻧﮕﺸﻮد ﻳﺎر دﻳﺪه ﺑﺮوﻳﻢ ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ‬
‫دادش ﺧﻂ ﻏﻼﻣﻲ واز وي ﺟﺪا ﻧﺸﺪ‬ ‫ﭼﻮن دﻳﺪ ﻣﺎه روي ﺗﺮا ﺧﺎل زﻧﮕﻴﺖ‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮﺳﺖ دﻟﺒﺮ او ﻟﻴﻚ ﺑﺎﻛﺴﻲ‬

‫)‪ (1‬دوﻳﺪ ودل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 76‬ب‪.‬‬

 ‫‪٢٨١‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻐﻴﺮ ﺳﮕﺶ آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ‬

‫‪283‬‬
‫رﺑﺎﻳﺪ دل ﻛﻪ اﺻﻼ ﺣﺎل)‪(1‬ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫وآ ن‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫دﻻرام‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﮔﻮ ﻛﻮي از ﭼﻮ ﻛﺎن ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫زﻟﻔﺶ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫دﻟﺒﺴﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺟﻮﻻن ﺗﺮا ﺟﻮﻻن ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﻬﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪﻳﺴﺖ ﻣﺎ را‬
‫ﻃﺒﻴﺐ ﺷﻬﺮ اﻳﻦ درﻣﺎن ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫درد‬ ‫اﻓﺰوﻧﻲ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻋﻼج‬
‫ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎن‬ ‫را‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ن ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻜﻦ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻬﻮش‬
‫ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ره‬ ‫ﺧﻀﺮ ﻛ‪Ĥ‬ﻓﺎق را ﭘﻴﻤﻮده ﺻﺪ ره‬
‫ﺗﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻣﻠﻚ ﻣﻌﻨﻲ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ او ﺳﻠﻄﺎن ﻧﺪاﻧﺪ‬

‫‪284‬‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫اﻳﺎم‬ ‫از آب رﺧﺖ ﺟﻬﺎن ﺟﻮان ﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ ﺑﻬﺮ ﻃﺮف روان ﺷﺪ‬ ‫در ﺑﺎغ ﺷﺪي وﺳﺮوت از ﭘﻲ‬
‫ﮔﻞ در ﻧﻈﺮش ﭼﻮ زﻋﻔﺮان ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ ﭼﻮ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻮﻳﺖ اﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﺳﻮد از ﻛﻪ ﺷﺪ وﻛﺮا زﻳﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺮا‬ ‫ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺸﺘﻲ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎزار ﺑﺘﺎن ﺷﻜﺴﺘﻪ ران‬ ‫ﺗﻮ ﻃﺮف ﻛﻼه ﺑﺮ ﺷﻜﺴﺘﻲ‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻴﺘﻮان‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﺳﻮداﺋﻲ‬ ‫ﺳﻮد اﮔﺮ زﻟﻒ ﺗﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﺎد‬
‫ﺗﻴﻐﺖ ﭼﻮ ﺑﺨﻠﻖ ﻣﻴﺮﺑﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺪ ﻏﺮﻗﻪ زﻣﻴﻦ در آب ﺣﻴﻮان‬

‫)‪ (1‬اﺻﻼ ﺟﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 77‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫ﻛﺴﻲ ﮔﻮﻛﻮي ازﭼﻮ ﻛﺎن ﻧﺪاﻧﺪ(‬ ‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮﻧﻴﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس‪ ،‬ص‪)161‬ﺑﻮد دﻟﺒﺴﺘﻪ ﭼﻮﻛﺎن زﻟﻔﺶ‬
‫)‪ (3‬زان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 77‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٨٢‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺮور ﺟﻬﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺘﻮ ﺳﻮده اﺳﺖ ﺳﺮ را‬
‫ﺑﮕﺮﻓﺖ)‪(1‬زﻣﻴﻦ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﺷﺪ‬ ‫اي روح اﻣﻴﻦ ﺷﻪ ﻛﻼﻣﺖ‬
‫آب ﺳﺨﻨﺖ ﻏﺬاي ﺟﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻏﺬا ﻧﻤﻴﺸﻮد آب‬
‫)‪(2‬‬
‫ﮔﺮان ﺷﺪ‬ ‫درد ﻫﺮاز آﻧﺠﻬﺖ‬ ‫ﺷﺒﻪ ﺳﺨﻦ ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﮔﻮﻫﺮ‬
‫از ﺑﺴﻜﻪ ﭘﺮ از آب ﺷﻮد ﺷﻌﺮت‬
‫ﭼﻮن آب ﺑﭽﺎر ﺳﻮ روان ﺷﺪ‬

‫‪285‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ دل ﺗﻮ ﺑﺎ دل ﻣﻦ آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻋﻘﺪه ﻫﻤﭽﻮ ﻋﻘﺪه اﻓﻼك وا ﻧﺸﺪ‬
‫ﻣﺮا‬ ‫ﻋﻘﺪه‬ ‫وﻟﻲ‬ ‫زﻧﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮه‬ ‫زﻟﻔﺖ‬
‫ﻧﺸﺪ‬ ‫وا‬ ‫ﻧﻴﺎورد‬ ‫درﻣﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ﭘﺎي‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﭘﺎﺑﻨﺪ ﻋﺸﻖ ﺗﺴﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺮو‬
‫اﻓﮕﻨﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺪ ﺗﻮ ﺑﺮوي زﺟﺎ ﻧﺸﺪ‬
‫ﺧﻮن ﮔﺮﻣﺘﺮ ز ﺟﺎن ﺑﺠﺴﺪ درد ﻋﺸﻖ ﺗﺴﺖ‬
‫در ﻋﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻳﻜﻨﻔﺲ از)‪(3‬ﻣﻦ ﺟﺪا ﻧﺸﺪ‬
‫اي ﻧﻮش ﻟﺐ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻛﻪ دﻳﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻳﻜﺒﺎر اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﺶ دوﺗﺎ ﻧﺸﺪ‬
‫رﺳﺎﻧﺪت‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﺪاي ﺑﺴﺎﺣﻞ‬

‫)‪ (1‬ﺑﮕﺮﻓﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 77‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻨﺠﻬﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 77‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 78‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٨٣‬‬
‫ﻛﺸﺘﻴﺖ رو ﺑﺮاه ﭼﻮ از ﻧﺎﺧﺪا ﻧﺸﺪ‬

‫‪286‬‬
‫ﻫﺮ زﻣﺎن ﺧﻮد را ﻣﻪ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ دﻳﮕﺮ ﮔﻮن ﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻮد ﻓﺮزاﻧﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺠﻨﻮن ﻛﻨﺪ‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﺷﻤﺸﺎد ﻗﺪت ﮔﺮ ﺷﻮد زﻳﺐ ﭼﻤﻦ‬
‫ﺳﺮو را از ﺑﺎغ دردم ﺑﺎﻏﺒﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﻨﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺗﺎﺋﻴﺪ‬ ‫از‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎﺗﻢ‬ ‫ﭘﺮ‬ ‫ﺑﻨﺪه‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻨﺪ‬ ‫آب را آﺗﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺷﻌﻠﻪ را ﻫﻤﭽﻮن‬
‫ﮔﺮ ﺧﺮاﻣﺪ ﺳﺮو ﻧﺎز ﻣﻦ ﺑﺴﻮي ﺑﻮﺳﺘﺎن‬
‫ﺳﺮو را ﺷﻮرﻳﺪه ﺳﺎزد ﺑﻴﺪ را ﻣﺠﻨﻮن ﻛﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻛﻨﺪ ﻳﺎد ﮔﻠﺴﺘﺎن رﺧﺶ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫زﻋﻔﺮاﻧﻲ ﭼﻬﺮه را از ﺧﻮن دل ﮔﻠﮕﻮن ﻛﻨﺪ‬

‫‪287‬‬
‫ﺑﻲ ﻣﻮﺟﺒﻲ ﻧﻲ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫وﭘﻮچ)‪(2‬ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮد ﺷﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫و ز ﭘﻴﭻ‬
‫ﺻﺪ ﺟﻮي ﺧﻮن ﺑﻜﻮه دﻟﻢ ﻛﻨﺪ)‪(3‬ﻏﻤﺰه اش‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫ﺗﺘﺒﻊ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺟﻴﺤﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 78‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﻴﭻ وﭘﻮچ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 78‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﻨﺪه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 78‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٨٤‬‬
‫ﭼﻮن راﻧﺪه ﺧﺪا ﻓﺘﺪ از ﭼﺸﻢ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫آن ﺑﻨﺪه را ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ آزاد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺧﺎﻟﺶ ﺟﻬﺎن ﺑﺰﻳﺮ ﻧﮕﻴﻦ ﭼﻮن ﻧﻴﺎورد‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫واﻣﺪاد‬ ‫ﻛﺸﻴﺪه‬ ‫ﺳﭙﻪ‬ ‫ﺧﻄﺶ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻴﺮي ﺑﺮو زﻧﺪ‬
‫ﺷﺪ ﺟﻤﻊ ﺧﺎﻃﺮم ﻛﻪ ﻣﺮا ﻳﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺧﺸﺘﻴﺶ ﻣﺎه وﺧﺸﺖ دﮔﺮ ﺑﺎﺷﺪ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ‬
‫دﺳﺘﺶ ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﭼﻮ ﺑﺰﻟﻒ ﭘﺮﻳﻮﺷﺎن‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬

‫‪288‬‬
‫ﺧﻮﻧﻢ ز ﭼﺎك ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺮود‬
‫ﺗﻦ ﭼﻮن ﻓﺴﺮده ﮔﺸﺖ از آن ﺧﻮن ﻧﻤﻴﺮود‬
‫دﻋﺎﻳﻢ ز ﺑﻴﻢ ﻧﺎز‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه ﮔﺸﺘﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﻴﺮود‬ ‫ﺑﮕﺮدون‬ ‫ﻏﻤﺰه‬ ‫ﺑﻴﻢ‬ ‫ز‬ ‫آﻫﻢ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻤﺮﻫﻴﺶ رﺳﺎﻧﺪ ﺑﺎن ﻣﻘﺎم‬
‫ﻟﻴﻠﻲ اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺠﻨﻮن ﻧﻤﻴﺮود‬
‫ﻳﺎر‬ ‫ﺧﻴﺎل‬ ‫ﺑﻮﺻﺎل‬ ‫رﺳﺪ‬ ‫ﻣﺪﻋﻲ‬ ‫ﺑﻲ‬
‫ﻧﻤﻴﺮود‬ ‫ﻫﺎﻣﻮن‬ ‫ﺑﺠﺎﻧﺐ‬ ‫ﻋﺒﺚ‬ ‫ﻣﺠﻨﻮن‬
‫ﺑﺎ ﻣﻬﺮ ﮔﻠﺮﺧﺎن ﭼﻮ ﮔﻠﺶ را ﺳﺮﺷﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫ﭼﻮن زﺧﻢ ﮔﻞ ز زﺧﻢ دﻟﻢ ﺧﻮن ﻧﻤﻴﺮود‬
 ‫‪٢٨٥‬‬
‫ﺷﺪ ره)‪(1‬ﭼﻮ ﺷﻤﻊ اﮔﺮ ﺷﺮس از ﺗﻦ ﺟﺪا ﻛﻨﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺑﺰم ﺗﻮ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺮود‬

‫‪289‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺮم ﺑﻬﻮاﻳﺘﻮ ﺟﻮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺧﺎﻛﻢ از ﺗﺮﺑﻴﺘﺖ آب روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺎده ﺑﺮ ﻛﺎﻟﺒﺪم رﻳﺰ ﭼﻮ ﻣﻴﺮم ز ﻏﻤﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻨﻢ زﻧﺪه ﺟﺎوﻳﺪ ﭼﻮ ﺟﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺧﺎل ﻣﮕﺬار ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻟﺒﺖ ﺟﺎي ﻛﻨﺪ‬
‫ورﻧﻪ ﺑﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﺎق ﮔﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ دﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﻜﺎم ﻋﺪﻣﺴﺖ‬
‫ﺑﺴﻮي ﻣﻠﻚ ﻋﺪم رﻗﺺ ﻛﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫از ﻋﺪم روح اﻣﻴﻦ رﺧﺖ ﺑﺪﻳﻨﺴﻮ ﭼﻮ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫روح او ﺳﻮي دﻫﺎن ﺗﻮ روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫‪290‬‬
‫ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻢ ﭼﻮ دﻟﺶ ﻣﻴﻞ ﻣﻲ ﻧﺎب ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺎك دردم دل ﺧﻮد را ﭼﻮ دﻟﻢ آب ﻛﻨﺪ‬
‫ﻧﻨﮕﺮد ﺑﺮ رﺣﻢ از)‪(2‬ﭼﺸﻢ ﮔﺸﺎﻳﺪ ﺳﻮﻳﻢ‬
‫دﻳﺪه ﭼﻮن ﺑﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﮕﻬﺶ ﺧﻮاب ﻛﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺻﺪره‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 78‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 79‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٨٦‬‬
‫ﭼﻪ ﻋﺠﺐ آب ﮔﺮ از رﺷﻚ رﺧﺖ ﺷﺪ ﺑﻲ ﺗﺎب‬
‫ﻛﻮه را ﺳﺎﻳﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﻮ ﺑﻲ ﺗﺎب ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺸﻨﮕﻴﻢ را ﭼﺎره‬ ‫اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎن ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﮕﺮم آب دم ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﺳﻴﺮاب ﻛﻨﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ روﺷﻦ ﺑﻮدش دﻳﺪه ﺑﺎﻃﻦ ﭼﻮن ﻣﻦ‬
‫روﺑﺎ ﺑﺮوي ﺗﻮ وﭘﺸﺖ ﺑﻤﺤﺮاب ﻛﻨﺪ‬
‫ﺑﻮﺳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ دﻟﻢ از ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ روح اﻣﻴﻦ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻨﺪ‬ ‫از ﺳﻔﺎﻫﺖ ﻃﻠﺐ ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺎﻳﺎب‬

‫‪291‬‬
‫ﭼﻮن ﻋﺸﻖ ﺑﺘﻲ ﺑﺮ دل ﻣﻦ ﺳﺎﻳﻪ ﻓﮕﻦ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﭼﻴﻦ ﻃﺮح ز روي دل ﻣﻦ ﺷﺪ‬
‫ﻛﺪورت‬ ‫زﻧﮕﺎر‬ ‫ﻣﻌﺪن‬ ‫دﻟﺶ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻣﻪ ﻧﮕﺮان ﺑﺮ رخ آن آﺋﻴﻨﻪ ﺗﻦ ﺷﺪ‬
‫روﻳﻲ)‪(2‬ﻛﻪ ﺑﻮد ﺻﻔﺤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻧﻈﻴﺮش‬
‫ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮاي)‪(3‬ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻬﺎدﻧﺪ دﻫﻦ ﺷﺪ‬
‫در ﺳﻠﺴﻠﻪ اش ﺑﻮد ﻫﻤﻴﻦ زﻟﻒ ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻛﻨﻮن دل ﺷﻜﻦ وﻋﻬﺪ ﺷﻜﻦ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺮﻣﻲ‬ ‫ﻳﻮزه‬ ‫آﻳﺪ ﺑﺮ او ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺪر‬

‫)‪ (1‬ﻧﺎﺗﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 79‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬روي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 79‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﺮ ان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 79‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٨٧‬‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺑﺎ دل ﺧﻮد ﮔﺮم ﺳﺨﻦ ﺷﺪ‬

‫‪292‬‬
‫ﻛﻲ آن ﻣﻐﺮور را از ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻦ ﻳﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫زﻧﻢ ﻓﺮﻳﺎد وﭘﻨﺪارد ﻛﺰﻳﻨﺴﻮ ﺑﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺣﺬر از ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ ﻣﺰن ﭘﻬﻠﻮ ﺑﺪﻳﻮارش‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮي ﺧﻮن ﺻﺪ ﻓﺮﻫﺎدش از ﺑﻨﻴﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻏﺰال ﻣﺎه ﻏﺎﻓﻞ ﻣﻴﭽﺮد در ﺳﺒﺰه ﮔﺮدون‬
‫ﻧﺪارد آﮔﻬﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﻛﻪ آن ﺻﻴﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫دﻣﺎﻏﻢ ﺗﺎزه از ﺑﻮي ﺧﻮش ﺧﻮن ﺷﻬﻴﺪان ﺷﺪ‬
‫ﻣﮕﺮ از ﻛﻮي آن ﺟﻼد ﺟﺎﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻣﻜﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ در ﭘﻴﺶ ﻣﺮدم ﺷﺮح ﺑﻴﺪادش‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎور ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﺰ ﻃﻔﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﻴﺪاد ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫‪193‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺮ ﺑﺘﺪﺑﻴﺮ او ﺟﻮان ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻣﻬﺮ ﻳﺎر ﺑﻬﺮ ذره ﻣﻬﺮﺑﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮو ﺑﺪﻧﺒﺎل او روان ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﻓﻜﻨﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺎن)‪(1‬و ﮔﺸﺖ ﮔﻞ ﺑﻠﺒﻞ‬
‫زﻣﻴﻦ ﮔﻠﺸﻦ ﺳﺮﻛﻮب آﺳﻤﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﺑﺴﺎط ﻏﻨﭽﻪ ﮔﺮه در دل ﺳﺘﺎره ﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺑﺎغ ﺑﻪ از روﺿﻪ ﭼﻨﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ ﺧﻮرد ﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺴﺖ در ﻛﺎرش‬
‫ﻓﺘﺎده)‪(2‬دﻳﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﻳﺪه ﻳﺎر‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻧﻘﺶ ﻣﺮادي وﻧﺎﺗﻮان ﮔﺮدﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﺴﺘﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 79‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻓﺘﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 79‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٨٨‬‬
‫‪294‬‬
‫ﺳﺘﺎره در ﺑﺮ ﺷﻤﻊ رخ ﺗﻮ ﺗﺎب ﻧﺪارد‬
‫ز ﺣﺴﻦ آﻧﭽﻪ ﺗﺮا ﻫﺴﺖ آﻓﺘﺎب ﻧﺪارد‬
‫ﺗﻮ ﮔﻮﺋﻲ از ﺟﺴﺪش ﻛﺮده اﺳﺖ روح ﻛﻨﺎره‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻏﺮ وﻣﻴﻨﺎي ﭘﺮ ﺷﺮاب ﻧﺪارد‬
‫وﺗﺎب ﺟﮕﺮ ﮔﻞ ﭼﻤﻦ ﻣﻦ‬ ‫ز ﺳﻮز ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﺑﺴﺎن ﮔﻞ ﻛﻪ ﺑﭽﺸﻢ او ﻓﺘﺪ ﮔﻼب ﻧﺪارد‬
‫ز ﺳﻮز ﮔﺮﻳﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺲ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻌﻠﻪ ورﺷﺪ)‪(1‬ﭼﻮن ﺷﻤﻊ وﺧﻮرد وﺧﻮاب ﻧﺪارد‬

‫‪295‬‬
‫ﺑﺮون ز زﻟﻒ دﻟﻢ را ﺑﺎﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫ز ﻣﻦ ﺷﻮد ﭼﻮ دل آزرده زﻟﻒ ﺷﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻣﺒﺎد روز ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻛﻪ زﻟﻒ ﺷﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫دﻟﻢ ﻣﻘﻴﻢ ﺷﺒﺴﺘﺎن زﻟﻒ ﻳﺎر ﺷﺪه‬
‫ﺳﻤﻨﺪري ﻛﻪ ﺑﻔﺮق ﻣﻦ آﺷﻴﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻧﻬﺎل ﺷﻌﻠﻪ ﺷﺪم ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫دﻫﺎن ﭼﻮ دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﭼﺸﻤﺔ ﺗﺮاﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺗﻤﺎم روي زﻣﻴﻦ را ﺑﮕﻴﺮد آﺑﺤﻴﺎت‬
‫ﺳﺰد ﻛﻪ ﮔﻞ ﺑﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻮد ﺑﻠﺒﻞ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﭼﻮ ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬

‫‪296‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﺣﺴﻦ ﺗﻮاش ﺷﺮاب دﻫﺪ‬
‫دﻫﺪ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﻓﺘﺎب‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻧﻮر‬ ‫زﻛﺎت‬

‫)‪ (1‬ﺷﺪه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 80‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٨٩‬‬
‫ﺟﻬﺎن ز ﺳﻴﻞ ﺳﺮﺷﻚ ﻣﻨﺴﺖ آﺑﺎدان‬
‫وﮔﺮﻧﻪ اﺑﺮ ﻛﺠﺎ را ﺗﻮاﻧﺪ آب دﻫﺪ‬
‫ﻛﺒﺎب‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﻛﺒﺎب‬ ‫ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫در‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دل ز ﺗﻮ ﮔﻴﺮد ﺑﺎﻓﺘﺎب دﻫﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﺎر ﮔﻞ ﻋﺎرض وي از اﻋﺠﺎز‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎزه ﺗﺮ ﺷﻮدش ﭼﻬﺮه ﭼﻮن ﮔﻼب دﻫﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﻠﻢ در دﻫﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮي‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﻨﺪ ﺑ‪Ĥ‬ب دﻫﺪ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﭼﻮ ﻧﻴﻜﻲ‬

‫‪297‬‬
‫ﻋﺮﻗﻨﺎك ار ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻣﺎه روﻳﺖ را ﺑﺘﺎب اﻓﺘﺪ‬
‫ﻋﺮق ﺑﺮ روﻳﺶ ازﻳﻦ رﺷﻚ ﭼﻮن ﺧﻮش ﻛﺒﺎب اﻓﺘﺪ‬
‫ﺑﻬﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﮔﺮدد رﺷﺘﻬﺎي ﺟﺎن ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن‬
‫اﮔﺮ زﻟﻔﺶ ﺑﺘﺤﺮﻳﻚ ﺻﺒﺎ در ﭘﻴﭻ وﺗﺎب اﻓﺘﺪ‬
‫ﺑﺮوي او‬ ‫ز ﺣﺴﺮت ﮔﺮ ﺑﻤﻴﺮم ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺸﺎﻳﻢ‬
‫ز ﻧﻮر دﻳﺪه ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ روﻳﺶ در ﻋﺬاب اﻓﺘﺪ‬
‫ﻓﺘﺪ در آب ﻫﻤﭽﻮ ﺑﺮگ ﮔﻞ دﻟﻬﺎي ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن‬
‫اﮔﺮ ﻋﻜﺲ ﮔﻞ روي دﻻراﻣﻢ در آب اﻓﺘﺪ‬
‫ﺑﺴﻮي ﺧﻮﻳﺶ اﮔﺮ آن ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن ﭘﺮﺗﻮ اﻧﺪازد‬

‫)‪ (1‬از از اﻋﺠﺎز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 80‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 80‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻧﻴﻜﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 80‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٩٠‬‬
‫ﭼﻮ ﭘﺮﺗﻮ ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ در اﺿﻄﺮاب اﻓﺘﺪ‬

‫‪298‬‬
‫ﮔﺸﻮده دﻳﺪه ﺑﺮﺧﺴﺎر ﻳﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﭘﻲ آزار ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻮر دﻳﺪه ﻣﻦ ﺷﻤﻊ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺰم ﻣﻨﺴﺖ اﻳﻦ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻢ دﻳﺪ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﺎك روم ﭘﻨﺒﻪ ام ﻛﻔﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ز ﭘﺎي ﺗﺎ ﺑﺴﺮم داﻏﻬﺎ ﻳﻜﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺳﺮاي ﺷﻮد ﻫﺮ ﻛﺮا دﻫﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﻳﺎر ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ ﺳﺨﻨﻲ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪه ﺷﻌﺮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺸﻌﺮاﻧﻘﺶ‬
‫ﺑﺪﻫﺮ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ او را درﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪299‬‬
‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﭼﺎك ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻨﺪان ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺑﻬﺮ دل ﻛﻪ آن ﻛﺎر ﻣﮋﮔﺎن ﻧﺸﻴﻨﺪ‬
‫دل ﻣﻦ ﭼﻮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻴﺠﺎن ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ز ﻋﻜﺴﺶ ﭼﻮ آﻳﻨﻪ ﺟﺎﻧﺪار ﮔﺮدد‬
‫ﭼﻮ ﺧﺎل ﺗﻮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺣﻴﺮان ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺑﭽﺸﻤﺖ ﻧﻈﺮ ﻫﺮ ﻛﻪ اﻓﻜﻨﺪه روزي‬
‫ﺑﺮﺳﺒﺰ اﻳﻮان ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫رﺧﺖ درﺗﻪ ﺧﻂ ﺑﺪ اﻧﺴﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎ ﻳﻮﺳﻒ ﺧﻮد ﺑﺰﻧﺪان ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺑﻮد ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ‬ ‫زﻟﻴﺨﺎ‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺗﺮا دﻳﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﻳﺎر ﮔﺮﻳﺎن‬
‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﻬﺮ آن ﺷﺎد وﺧﻨﺪان ﻧﺸﻴﻨﺪ‬

‫‪300‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﺎد ﺑﺸﻨﻮد ﺣﺬر از ﺧﻮي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻳﺎد ﻃﺮه ﮔﻴﺴﻮي او ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻠﺐ رﺳﻴﺪه زﺧﻢ ﺳﻮي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻴﺨﺒﺮ ز دوﺳﺖ ﻧﻤﻴﺮم ﺧﺪاﻳﺮا‬
 ‫‪٢٩١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺮ ﺷﺮم ازﺧﺪاي ﻧﻪ آرزوي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻣﻪ را ﻛﻨﻴﺪ از ﭼﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮوي ﻳﺎر‬
‫)‪(2‬‬
‫روي ﻣﺮا ﺑﺠﺎﻧﺐ اﺑﺮوي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻘﺒﻠﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا ﭼﻮن اﺟﻞ رﺳﺪ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺧﺪاي زﻧﺪه اش از ﺑﻮي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫در روز ﺣﺸﺮ زﻧﺪه ﺑﺠﺎن ﻛﻲ ﺷﻮد دﻟﻢ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻨﺎﻳﺘﻲ ﺣﺬر ار ﺧﻮي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫آزرده ﻣﻲ ﺷﻮد اﮔﺮ از ﮔﻞ ﺳﺨﻦ رود‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻣﺎر ﺑﻪ ﭘﻴﭽﺪ ﺑﺨﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻳﺎد ﻃﺮه وﮔﻴﺴﻮي)‪(3‬او ﻛﻨﻴﺪ‬

‫‪301‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺰم ﻃﺮﺑﺶ را رخ ﺗﻮ ﺑﺎب دﻫﺪ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﻤﻬﺘﺎب دﻫﺪ‬ ‫روﺑﺮوي ﺗﻮ ﻛﻨﺪ‬
‫در ﻏﺬاي)‪(4‬دل ﺧﻮد زﻟﻒ ﮔﺸﺎﻳﻨﺪ ﺑﺘﺎن‬
‫زﻟﻒ را ﭼﻮن ﺑﺖ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺶ ﻣﻦ ﺗﺎب دﻫﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪرﻳﺎي وﺻﺎل ﺗﻮ رﺳﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺒﺎب‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺮدﻣﻚ دﻳﺪه ﺑﺴﻴﻼب دﻫﺪ‬
‫ﻛﻨﺪ از ﺑﺎده وﺿﻮ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﭽﺸﻤﺖ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ دﻳﺪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﭘﺸﺖ ﺑﻤﺤﺮاب دﻫﺪ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﺤﻜﺶ ﺗﺎ ﺷﻮد آﮔﻪ زﻋﻴﺎر‬
‫ﻣﺎه ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮد را ﭼﻮ ﻣﻲ ﻧﺎب دﻫﺪ‬

‫)‪ (1‬ازروي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﺑﺮوي ﻛﻨﻴﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻃﺮه ﮔﺴﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻏﺮاي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٩٢‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﻛﻨﺪ ﺷﻤﻊ ﻓﻠﻚ ﺑﻲ ﺗﺎﺑﻲ‬
‫ﺑﺰم ﻣﺎ را اﮔﺮ از ﺷﻤﻊ رﺧﺶ ﺗﺎب دﻫﺪ‬
‫ﻏﻢ ﺟﺪا ﻛﺮده ﺑﺮاي دل ﺧﻮد روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺷﺎدي وﻋﻴﺶ وﻃﺮب ﺣﺼﻪ ﺑﺎ ﺣﺒﺎب دﻫﺪ‬

‫‪302‬‬
‫از ﻟﻮح دل ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺻﻴﺪ)‪(1‬آرزو رود‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺎده وﺻﺎل ﺗﻮام در ﮔﻠﻮ رود‬
‫ﻣﺮا)‪(2‬ﭼﻪ ﺣﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮ روﺑﺮو رود‬ ‫ﮔﻞ را ﭼﻪ زﻫﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ ز رﻧﮓ وﺑﻮ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ز ﻣﺪﻋﻲ ﺑﺴﺮ ﻛﻮي او رود‬ ‫ﻫﺮ ﺷﺎم داﻧﻲ از ﭼﻪ ﻧﻬﺎن ﻛﺮد وآﻓﺘﺎب‬
‫آﻧﻬﻢ ﺳﻔﻴﺪ روﻳﻲ ﺳﮕﻬﺎي ﻛﻮي اوﺳﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺑﺰم ﺗﻮ ﮔﺮ ﺳﺮخ رو رود‬

‫‪303‬‬
‫ﺑﻴﺪ را ﻓﻴﺾ ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺗﻮ ﮔﻠﺰﻳﺮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻏﻤﺰه را ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺑﺎﻧﮕﻴﺰ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را از ﻣﺪد ﻳﺎد)‪ (3‬ﺳﺤﺮﺧﻴﺰ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺧﻮي ﺗﻮ ﺷﻌﻠﺔ ﺷﻮق ﻫﻤﻪ را ﺗﻴﺰ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻧﻤﻜﻴﻦ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ را ﺷﻜﺮ آﻣﻴﺰ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ز ﻣﺠﻨﻮن ﺳﺨﻦ وﮔﺎه ﺑﻪ)‪(4‬ﭘﺮوﻳﺰ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺳﺮو ﺑﺮ ﻳﺎد ﻗﺪت رﻗﺺ ﺑﺎﻧﮕﻴﺰ ﻛﻨﺪ‬
‫دﻟﺒﺮي ﻧﺎز ز اﺑﺮوي ﺗﻮ آﻣﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺻﺒﻮﺣﻲ ﻛﻨﺪ از ﺑﺎده دﻳﺪار ﺗﻮ ﮔﻞ‬
‫ﺷﻤﻊ ﺷﺎﮔﺮد رخ ﺗﺴﺖ در آﺗﺸﺒﺎزي‬
‫ﺗﺎ ﻧﻤﻚ را ﺑﺸﻜﺮ رﺑﻂ ﻣﻘﺮر ﮔﺮدد‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﻋﺸﻖ ﺳﺮاﻳﺪ ﻫﻤﻪ دم روح اﻣﻴﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺻﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻪ را‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 81‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٩٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮن ﻓﻠﻚ روي زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺷﻮد ﭘﺮ ﮔﻮﻫﺮ‬
‫ﻛﻠﻚ ﺧﻮد را ﭼﻮ ز اﻋﺠﺎز ﮔﻬﺮ رﻳﺰ ﻛﻨﺪ‬

‫‪304‬‬
‫ﺗﺮك ﻣﻦ دل ازﺑﺮ ﻫﺮ ﭘﻴﺮو ﺑﺮﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ در ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ ﺑﻴﻐﻤﺎﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫ﮔﺮ ﺑﺮ آرم آه ﺳﺮدي از دل ﺧﻮد ﻧﻴﻢ ﺷﺐ‬
‫ﻫﺴﺖ آﺗﺶ را ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد روان از ﻛﺎم ﻣﻦ ﺑﻲ اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫آب‬
‫وﻗﺖ ﮔﻞ ﺑﻴﻨﻢ ﻛﺴﻲ ﮔﺮ ﻧﺎم ﻣﻴﻨﺎﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻗﺪرت ﻋﺎﺷﻘﺎن را ﺳﻴﺮ ﻛﺮدن ﺑﺮﻣﺮاد‬
‫ﻋﺸﻖ ﻫﺮﺳﻮﻳﻲ)‪(2‬ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﺨﻮﻫﺪ آﻧﺠﺎ ﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫ﺗﺮك ﭼﺸﻤﺖ ﻣﻴﻜﻨﺪ از ﺻﺪ ﻳﻜﻲ را اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺎل ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ ﻳﻜﺠﺎ ﻣﻲ ﺑﺮد‬
‫ﺗﺤﻔﻪ از ﺑﻬﺮ ﻣﻼﻳﻚ درد دل)‪(3‬روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﻏﻢ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺴﻮي ﻋﺮش اﻋﻼ ﻣﻲ ﺑﺮد‬

‫‪305‬‬
‫دود آﻫﻢ دﻳﺪه اﻓﻼك را آزار ﻛﺮد‬
‫ﻧﺎﻟﻪ ام ﮔﻮش ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ را اﻓﻜﺎر ﻛﺮد‬

‫)‪ (1‬ﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬در دل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٩٤‬‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﻣﻲ اﻓﺮودز)‪(1‬آﺗﺶ زﻳﺮﮔﺮدون ﺳﻴﻨﻪ ام‬
‫از ﺣﺮارت ﺳﺎﻛﻨﺎن ﭼﺮخ را ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺮد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ ﺧﻮرداري ﻛﺎم ﺑﺘﺎن از ﺑﺎده اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎده را ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ان ﺷﻮخ ﺑﺮﺧﻮردار ﻛﺮد‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﻣﻲ ﺑﺎرد ﮔﻬﻲ از دﻳﺪة ﻣﻦ ﮔﺎه آب‬
‫درﻣﻴﺎن آب وآﺗﺶ ﻳﺎر ﻛﺮد‬ ‫ﻣﺒﺘﻼﻳﻢ‬
‫ﻳﻜﺪل ﻣﻌﻤﻮر در ﻋﺎﻟﻢ زﻧﺎز او ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﻛﻪ او را در ﺟﻬﺎن ﻣﻌﻤﺎر ﻛﺮد‬
‫آﻓﺘﺎب از ﺑﻬﺮ دﻳﺪار ﺗﻮ روزي روزه داﺷﺖ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺪﻳﺪت ﺷﺎﻣﮕﻪ از ﺧﻮن دل اﻓﻄﺎر ﻛﺮد‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻧﺎﻟﺪ ز ﻋﺸﻖ ﻳﺎر ﺧﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻠﻖ ﻋﺎﻟﻢ را ز ﺟﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﻴﺰار ﻛﺮد‬

‫‪306‬‬
‫دﻳﺪن ﮔﻠﺰار رﺧﺖ ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ از‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻧﺮﮔﺲ ﺑﻴﻤﺎر زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻧﺸﺪ‬
‫زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﻲ ﺑﻬﻮاداري)‪(2‬روﻳﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫زﺑﺮ وزﻳﺮ ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻬﻮاﻳﺶ‬
‫ﭘﻴﺮﺗﺮ از ﻣﺎ در اﻳﺎم ودﻟﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺪم‬
‫ﺧﻮرده ﺑﻮد آﺑﺤﻴﺎت از ﻟﺐ ﺗﻮ ﭘﻴﺮ ﻧﺸﺪ‬

‫)‪ (1‬اﻓﺮوزد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻬﻮداري‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٩٥‬‬
‫ﺑﺎد ﭘﺎﻣﺎل ﺣﻮادث دل ﺑﻴﻤﺎ ﺣﺼﻠﺶ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻛﺮده ﻗﺪم ﺟﺎﻧﺐ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻧﺸﺪ‬
‫ﺳﺮخ رو در دوﺟﻬﺎن روح اﻣﻴﻦ ﻛﻲ ﮔﺮدد‬
‫ﺟﻮﻫﺮ آﺳﺎ ﭼﻮ دﻟﺶ)‪(1‬ﺑﺮدم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﺸﺪ‬

‫‪307‬‬
‫در ﺳﺎﻏﺮم ﺑﺠﺎي ﻣﻲ آن ﻣﺎه آب ﻛﺮد‬
‫و ز آﺗﺶ ﻛﺮﺷﻤﻪ دﻟﻢ را ﻛﺒﺎب ﻛﺮد‬
‫ﺧﻮرﺳﻨﺪ)‪(2‬ﮔﺸﺖ ﻣﺎه رﺧﺶ ﺗﺎ دوﺟﺮﻋﻪ ﺧﻮرد‬
‫ﺟﺰﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺎه را ﺑﻬﻨﺮ آﻓﺘﺎب ﻛﺮد‬
‫داد‬ ‫ﺑﺒﺎد‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑﭙﺎي‬ ‫اﻓﺘﻢ‬
‫ﮔﺮدم ﺑﮕﺮد درد ﻛﻪ دل را ﺧﺮاب ﻛﺮد‬
‫دﻳﺪم ﭼﻮ ﭘﻨﺒﻪ اﺑﺮ ﻧﻤﻲ در ﺟﮕﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﺧﻮي ﺗﻮ آﺳﻤﺎن وزﻣﻴﻦ را ﺳﺮاب ﻛﺮد‬
‫ﻣﻲ ﮔﺸﺖ ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﻔﺮاغ دل آﻓﺘﺎب‬
‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺎ ﺑﮕﻠﻮﻳﺶ ﻃﻨﺎب ﻛﺮد‬
‫وﻣﻌﻨﻲ ﻣﺒﺼﺮﺳﺖ‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻋﺸﻖ ﺗﺮا ز ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‬
‫‪308‬‬
‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ زﺑﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻤﻠﻚ ﻋﺸﻖ زﺑﺎن در دﻫﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬دﻟﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 82‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٩٦‬‬
‫ﺑﻬﻴﭻ وﺟﻪ او را دﻫﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮﻓﻲ از آن ﻏﻨﭽﻪ ﻟﺐ ﺑﮕﻮش ﺧﻮرد‬
‫ﻛﻪ ﻛﺮد ﺑﺎور ازو ﻣﻮ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﺷﺎره ﻛﺮد ﺑﻤﻮﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻴﺮ ﻛﺴﻲ در ﻛﻤﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دﻻ ﻣﺠﻮش ﮔﺮ اﻣﺮوز زﺧﻤﻴﺖ ﺗﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪاﻣﻲ ﺑﺎز‬
‫ﺑﻪ از ﻗﻔﺲ دﮔﺮش آﺷﻴﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪309‬‬
‫ﻓﺮﻫﺎد ﻧﻘﺶ ﻳﺎر ﭼﻮ در ﺑﻴﺴﺘﻮن ﻛﺸﻴﺪ‬
‫زﻳﻦ ﺟﺮم رﺧﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺪرﻳﺎي ﺧﻮن ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ز ﺳﻨﮓ دل ﻛﻮه ﻛﻦ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮ روي ﺧﺎره ﺻﻮرت دﻟﺪار ﭼﻮن ﻛﺸﻴﺪ‬
‫زد ﻛﻮﻫﻜﻦ ﺑﺼﻮرت ﺷﻴﺮﻳﻦ ﭼﻮ ﺗﻴﺸﻬﺎ‬
‫ز آن ﺗﻴﺸﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﻐﺰ ﺳﺮ او ﺑﺮون ﻛﺸﻴﺪ‬
‫اﻳﻤﻦ ﻣﺸﻮ ز ﻋﺸﻖ اﮔﺮ ﻛﺮده ﮔﻨﺎه‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻧﻴﻠﮕﻮن‬ ‫ﻓﻠﻚ‬ ‫از‬ ‫اﻧﺘﻘﺎم‬ ‫ﮔﻮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺑﺎﭘﺮي اﻟﻔﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻛﺎرش ازﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻤﻘﺎم ﺟﻨﻮن ﻛﺸﻴﺪ‬

‫‪310‬‬
‫ﺑﺎﻳﻤﺎي ﻟﺐ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻈﻴﺮش ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﺷﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﺮو رﻋﻨﺎ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎد ﻗﺎﻣﺖ ﮔﻠﺰار ﭘﻴﺶ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻠﺰار ز ﻳﺒﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 83‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٢٩٧‬‬
‫ﻧﻪ ﺧﻄﺴﺖ)‪(1‬اﻳﻨﻜﻪ ازﭘﺸﺖ ﻟﺐ ﺟﺎن ﺑﺮوزش ﺳﺮزد‬
‫ﺧﻀﺮ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻪ آن ﻟﺐ ز اﻋﺠﺎز ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺷﺪ‬
‫دﻟﻢ ﻣﺸﻐﻮل زﻟﻔﺶ ﺑﻮد وﺧﻄﺶ در ﻧﻈﺮ آﻣﺪ‬
‫ﻛﻨﻮن ﺗﺎ روز ﺣﺸﺮ اﺳﺒﺎب ﻋﻴﺶ ﻣﻦ ﻣﻬﻴﺎ ﺷﺪ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﻮدﺳﺖ ﭘﻴﺶ از ﻋﺸﻖ ﻣﻦ ﺑﻲ ﮔﺮﻣﻲ آﺗﺶ‬
‫ﭼﻮ ﻣﻦ ﭘﻴﺪا ﺷﺪم در دﻫﺮ آﺗﺶ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‬
‫ﻧﻤﻚ آﻣﻴﺨﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﺷﻜﺮ ﺷﻌﺮش‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﺼﺮﻋﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ از وي ﺷﻮر وﻏﻮﻏﺎ ﺷﺪ‬

‫‪311‬‬
‫ﺑﻬﻮا داري ﺧﻮد زﻟﻒ ﺗﻮ ام رﺳﻮا ﻛﺮد‬
‫ﺑﻮدم از ﮔﻤﺸﺪﮔﺎن ﻋﺸﻖ ﺗﻮام ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‬
‫)‪(2‬‬
‫زﺧﻢ ﻣﻦ ﺑﻮد ازﻳﻦ ﺑﻴﺶ زﺑﺎن ﺳﻴﻪ زﻻل‬
‫ﺷﺪ زﺑﺎن ﺗﻴﻎ ﺗﻮاش در دﻫﻦ وﮔﻮﻳﺎ ﻛﺮد‬
‫ﮔﻞ ازﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺷﺪ از ﭘﺮ ﺗﻮ روﻳﺖ رﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﺳﺮو را ﺳﺎﻳﻪ ﺷﻤﺸﺎد ﻗﺪت رﻋﻨﺎ ﻛﺮد‬
‫ﭘﺮ ﮔﺮه رﺷﺘﻪ ﺟﺎﻧﻬﺎﺳﺖ ز ﺧﺎل ﺳﻴﻬﺖ‬
‫اﺑﺮوت ﻛﺎر ﺑﻼ را ﺑﺠﻬﺎن ﺑﺎﻻ ﻛﺮد‬
‫ﻳﺎد دارد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰدﻟﺨﻮاه ﻛﻪ ﻋﺸﻖ‬
‫ﺧﺎك در ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ وﻣﺮا ﺑﻴﻨﺎ ﻛﺮد‬

‫)‪ (1‬ﺧﻂ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 83‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬و ﻻل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 83‬ب‪.‬‬
 ‫‪٢٩٨‬‬
‫ﻻل ﺑﻮدم زﻏﻢ ﭼﺸﻢ ﺳﺨﻦ ﭘﺮدازي‬
‫ﺻﺪ زﺑﺎﻧﻢ ﻣﮋه ﻳﺎر ﺑﻴﻚ اﻳﻤﺎ ﻛﺮد‬
‫ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﻴﻜﺪم‬ ‫ﺟﺎوﻳﺪ‬ ‫زﻧﺪه‬ ‫را‬ ‫ﻣﺮده‬
‫از دم ﮔﺮم ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻧﻔﺲ ﻣﻴﻨﺎ ﻛﺮد‬
‫ﺳﺮووش روح اﻣﻴﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﻋﻠﻢ در ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﻋﻠﻢ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻗﺪ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻛﺮد‬

‫‪312‬‬
‫ﺳﻨﺒﻞ آﺷﻔﺘﻪ آن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﭼﺎك ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﮔﻞ از ﺧﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﺷﺪ ﺳﻴﻪ روز ﻣﻪ از ﮔﺮدش ﭼﺸﻢ ﺳﻴﻬﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭘﺮ از ﺧﺎر ز ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﮔﻞ ﺑﺪاﻣﺎن ﺗﻮ زد دﺳﺖ وزدﻧﺪش ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫ﺳﺒﺐ ﻋﺰت او ﺻﺤﺒﺖ داﻣﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﻏﻨﭽﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ از دﻫﻨﺖ ﺧﻨﺪﻳﺪن‬
‫ﻧﻤﻜﻴﻦ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﮔﻞ ز ﻧﻤﻜﺪان ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ در راه ﺗﻮ ﮔﻢ ﮔﺸﺖ ﺑﻤﻘﺼﻮد رﺳﻴﺪ‬
‫ﺧﻀﺮ را راه ﻧﻤﺎ رﻳﮓ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﻣﻪ ﺧﺮﺷﻴﺪ)‪(1‬رخ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ از ﻓﺮﻓﺖ ﺗﻮ‬
‫ﭼﻬﺮه ﻣﻬﺮ ﭼﻨﻴﻦ دزد)‪(2‬ز ﻫﺠﺮان ﺗﻮ ﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺧﺮا ﺷﻴﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 84‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زرد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 84‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٢٩٩‬‬
‫رﺷﻚ ﺑﺮ ﻫﻴﭽﻜﺴﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺠﺰ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻈﺮ ﻛﺮد ﺑﺮاﺑﺮ وي ﺗﻮ ﻗﺮﺑﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬

‫‪313‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻒ ﺻﻴﺪﺑﻨﺪش ﭼﺸﻢ ﻣﺎه وﺧﻮر ﻧﺪﻳﺪ‬
‫ﺻﻴﺪ ﮔﺮداﻧﻲ ﭼﻮ ﭼﺸﻤﺶ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﻧﺪﻳﺪ‬
‫ﺧﻮﻧﻲ ﺑﺠﺎ درد از دﻟﻢ‬ ‫دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻄﺮه‬
‫وزﺟﮕﺮ ﻟﻴﻜﻦ ﺑﺠﺎ ﺟﺰ ﻣﺸﺖ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﻧﺪﻳﺪ‬
‫آب وآﺗﺶ ﻫﺮ دو ﻣﻲ ﺑﺎرد ز ﭼﺸﻤﻢ روز وﺷﺐ‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻫﺮ ﮔﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺑﺮي ﺑﻪ ﺑﺤﺮوﺑﺮ ﻧﺪﻳﺪ‬
‫ﻛﺮده در ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺷﻜﺮ ﻓﺮوﺷﺶ ﺟﺎي ﺧﺎل‬
‫ﮔﺸﺖ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎي وﻳﺮا ﺟﺎي ازﻳﻦ ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻧﺪﻳﺪ‬
‫اﺑﺮ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﺗﺎ روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ ﺧﺸﻚ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا ﭼﺸﻤﻨﻴﺴﺖ)‪(1‬در ﻋﺎﻟﻢ دﮔﺮ ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺪﻳﺪ‬

‫‪314‬‬
‫ﻛﻨﺎره ﺟﻮي ازﻳﻦ ﻣﺸﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫ﺳﮕﺎن آن ﺳﺮ ﻛﻮ ﺧﻮش ﻣﺰاج دان ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫وﺣﻴﺮاﻧﻢ‬ ‫وﻓﺎ‬ ‫در‬ ‫ﺷﺪي‬ ‫ﻫﻼك‬ ‫دﻻ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺎز وﻏﻤﺰه ﭼﺮا ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺪ ﮔﻤﺎن ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻠﺒﻞ وﻗﻤﺮي ز ﻋﺸﻖ دور ﺑﻮد‬

‫)‪ (1‬ﭼﺸﻤﻴﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 84‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٠٠‬‬
‫ﻫﻮس ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎر آﺷﻴﺎن ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺎ ﻫﻤﺮﻫﺴﺖ)‪(1‬ﻗﺎﻓﻠﻪ را‬
‫ﻛﻪ ﺟﺎن ودل ﻫﻤﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﺎروان ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫ﭼﻮ راه ﺑﻮاﻟﻬﻮﺳﺎن داد ﭘﻴﺶ او ﻋﺸﺎق‬
‫ﺑﻔﻜﺮ رﻳﺨﺘﻦ ﺧﻮن ﭘﺎﺳﺒﺎن ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫از آن واﻳﻦ ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ ز ﻛﺎر)‪(2‬ﻋﺸﻖ ﮔﺮه‬
‫ﻧﻪ ﻋﺎﺷﻘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ اﻳﻦ وآن ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺘﻮ ﭼﻮن ﻛﺮد ﻳﺎ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺷﺪه اﻧﺪ‬

‫‪315‬‬
‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ از ﺗﺎر ﻧﮕﺎﻫﻲ ﭘﺎي ﺟﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﺑﻴﺎدش ﻣﻬﺮ ﺟﺎي ﻣﻐﺰم اﻧﺪر اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻨﺪد‬
‫ﻃﻠﺴﻤﻲ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺘﺎد ﻗﻀﺎ از زﻟﻒ ﺑﺮ روﻳﺶ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻴﻨﺪش زﻧﺎر ﻋﺸﻘﺶ ﺑﺮ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﻧﮕﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺮ ﻛﺲ ﺣﺮف ذوق آب ﺗﻴﻐﺶ را‬
‫ﻛﺴﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ زﺧﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﺮا دﻫﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﻣﻜﺮر ﻗﺼﺪ ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻢ از ﻟﺒﺶ ﺑﻮﺳﻪ‬
‫ﺷﻮم ﭼﻮن روﺑﺮوﻫﻨﺪوي ﺧﺎل او زﺑﺎن ﺑﻨﺪد‬

‫)‪ (1‬ﻫﻤﺮﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 84‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ز ﻋﺸﻖ ﻛﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 84‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻳﺎر روح اﻻﻣﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 84‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٠١‬‬
‫دو دل دارد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺑﺒﺴﺘﺎن آﺷﻴﺎن ﺑﻠﺒﻞ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻜﺪل را ﺑﮕﻞ ﺑﻨﺪد ﻳﻜﻲ ﺑﺮ آﺷﻴﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﺻﺪ ﻳﻜﻲ از ﺧﺎل زﻟﻔﺶ اي ﺻﺒﺎ ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﺑﮕﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ در وﺻﻒ آن ﻣﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﻨﺪد‬

‫‪316‬‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﻛﺮده داﻣﺶ ﻧﺎم ﻛﺮد‬ ‫ﺻﻴﺪ ﮔﺮ ﺗﺎري ز زﻟﻔﺖ وام ﻛﺮد‬
‫ز آن ﻣﻪ ﻧﻮ را ﺑﺎﻳﻦ اﻧﺪام ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻮد ﻋﺎﺷﻖ ﭼﻮن ﻣﺎ ﺑﺮوﻳﺖ ﻗﻀﺎ‬
‫ﺟﺎﻣﻪ را ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ارزق ﻓﺎم ﻛﺮد‬ ‫آﺳﻤﺎن را ﻛﺮده ﺗﺮﺳﺎ ﻃﺮه ات‬
‫درﻣﻴﺎن ﺻﺒﺢ ﻃﺮح ﺷﺎم ﻛﺮد‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺒﺰي از رﺧﺖ ﺳﺮ ﻣﻴﺰﻧﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎﻟﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﺧﺎم ﻛﺮد‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﭘﺎﻣﺎل ﺧﻂ وزﻟﻒ ﺗﻮ‬
‫ﻳﺎر ﻣﺎ از ﻃﺮه ﻓﻜﺮ دام ﻛﺮد‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ از ﻣﮋﮔﺎن ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻗﻔﺲ‬
‫ﺳﻬﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮ ﻣﺮا ﻧﺎﻛﺎم ﻛﺮد‬ ‫ﻛﺎم او ﺣﺎﺻﻞ)‪(1‬ﭼﻮ ﺷﺪ ﻛﺎﻣﻢ رواﺳﺖ‬
‫ﻟﻴﻚ ﻣﺎ را ﺑﻴﻦ ﭼﻪ ﺑﻲ آرام ﻛﺮد‬ ‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫ﺑﺰﻟﻒ‬ ‫داد)‪(2‬آراﻣﻲ‬
‫ﻏﻤﺰه اش را ﻧﻴﺰ ﭼﻮن آﺷﺎم ﻛﺮد‬ ‫داد ﻧﺎزش را ﺟﮕﺮ ﺧﻮاري ﺑﻴﺎد‬
‫ﺳﺮت‬ ‫ﺑﻘﺮﺑﺎن‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ‬ ‫روم‬ ‫ﻣﻲ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﻴﻐﺎم ﻛﺮد‬

‫‪317‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺧﻮش ﭼﻮ ﻣﻦ از ﺷﺮﺑﺖ دﻳﺪار ﺷﻮد‬
‫ﺻﺪ ﭼﻤﻦ ﻻﻟﻪ اش از ﭼﻬﺮه ﭘﺪﻳﺪار ﺷﻮد‬

‫)‪ (1‬ﺻﺎﺻﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 85‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬دارد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 85‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٠٢‬‬
‫ﻧﮕﺮم اي ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﭽﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺮوﻳﺶ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻣﺮاﭼﺸﻢ ﭘﺮ از ﺧﺎر ﺷﻮد‬
‫ﮔﺸﺖ ﺑﻴﻬﻮش دﻟﻢ ﺷﺪ ﭼﻮ ﺻﺮاﺣﻴﺶ ﺗﻬﻲ‬
‫ﺷﻮد‬ ‫ﻫﺸﻴﺎر‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻓﺸﺎﻧﻴﺪ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫رﺧﺶ‬ ‫ﺑﺮ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﻓﺮق ﺧﻢ ﺑﺎده ﻓﺸﺎﻧﺪ ﺑﺪو دﺳﺖ‬
‫ﺷﻮد‬ ‫دار‬ ‫ﺧﺒﺮ‬ ‫دﻳﺪار‬ ‫ﻧﺸﺎء‬ ‫از‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫را‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ‬ ‫ﺑﺴﺮم‬ ‫ﭘﺎ‬ ‫ﻧﻨﻬﺪ‬ ‫ﺧﻴﺎﻟﺶ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫آن ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﻴﺪار ﺷﻮد‬ ‫ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﺎﺧﺘﻪ‬ ‫دل‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫اﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﭼﻜﻨﺪ‬
‫ﺷﻮد‬ ‫واﻏﻴﺎر‬ ‫ﻳﺎرش‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻛﻪ‬

‫‪318‬‬
‫در ﺑﺰم ﺧﻮاﻧﺪ دوش ﻣﺮا ﻳﺎر ﻳﺎر ﺧﻮد‬
‫ﺗﺎ روز ﺣﺸﺮ ﻛﺮد ﻣﺮا ﺷﺮم ﺳﺎر ﺧﻮد‬
‫زﺧﻢ‬ ‫ﺑﺪو‬ ‫ﺑﺮدور‬ ‫ﺑﺨﻠﺪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫اﻳﺰد‬
‫ﻣﻦ داده ام ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺘﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد‬
‫واﻋﻆ اﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﺮد رﻫﻲ ﻓﻜﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻦ‬
‫ﻣﻦ ﻛﺮده ام ز ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻓﻜﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد‬
‫اﻓﺘﺎده اﻳﻢ اﺷﻚ وش از ﭼﺸﻢ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺧﻮد‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫ﻣﻴﺨﻮرﻳﻢ‬ ‫ﺑﺴﻜﻪ‬ ‫از‬

‫)‪ (1‬ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 85‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٠٣‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺔ ﻏﻢ او ﺑﺮ ﺳﺮت ﻓﺘﺪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮو ﺑﺮش ﭼﻪ ﻛﺸﻲ اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد‬
‫ﺻﺪ ﺧﻀﺮ را ﺑﻜﺎم رﺳﺎﻧﻴﻢ)‪(1‬زﻛﺎت آب‬
‫ﺧﻮد‬ ‫آﺑﺪار‬ ‫زﻟﺐ‬ ‫دﻫﻲ‬ ‫ﮔﺮم‬ ‫ﺑﻮﺳﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺒﺨﺶ وﺧﻮاه ﻧﻜﺶ ﺣﻜﻢ ﺣﻜﻢ ﺗﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ داده اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد‬

‫‪319‬‬
‫دﻟﻢ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ در ﻋﺸﻘﺖ ﺑﺎﺗﺶ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺟﮕﺮ ﻣﻲ ﺳﻮزد از ﻫﺠﺮ ﺗﻮ آﻫﻢ آﺗﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫دل ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮ ﺑﻮد ازآﺗﺶ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ آدﻣﻲ ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫وزﻧﺠﻴﺮي‬ ‫ﻣﻘﻴﺪ ﮔﺸﺘﻪ ام ﭼﺸﻢ ﺗﺮا ﺑﻴﻘﻴﺪ‬
‫اﮔﺮ ﻫﺎروت ﺳﺎﺣﺮ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺳﺤﺮ آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ در ﺑﺰﻣﺖ ار ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﺎن ﺷﻤﻊ ﻣﻴﺨﻨﺪم‬
‫ز ﺳﻮز ﻋﺸﻖ داﻳﻢ ﮔﺮﻳﻪ ام در آﺗﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﮕﺮد ﺧﺮﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻣﻪ را ﺧﻮﺷﻪ ﭼﻴﻦ دﻳﺪم‬
‫ﺑﻨﺎﻣﻴﺰد)‪ (2‬از آن ﺧﺮﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﺶ ﺧﻮﺷﻪ ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ را دﺳﺖ از ﺳﺮو ﻗﺪت ﻛﻮﺗﻪ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﭼﻮن ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺟﺎي او ﭼﺮخ ﺑﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬رﺳﺎﻧﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 85‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﻴﺎﻣﻴﺰد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 85‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٠٤‬‬
‫‪320‬‬
‫ﻛﻤﺮ ز ﺑﻬﺮ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﭼﻮ ﻧﻴﺸﮕﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﺑﻘﺪ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﺳﺮو ﭼﻮن ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺪد‬
‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﺨﺪﻣﺖ ﺳﺮو ﻗﺪت ﻛﻤﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫دﻫﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮد ﺟﺎي ﺳﺮو ﻗﺪاﻧﺶ‬
‫دل ﻓﺪاﻳﻲ ﻣﻦ رگ ﺑﻪ ﻧﻴﺸﺘﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﺑﻴﺎد ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن روح ﭘﺮور ﺗﻮ‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪه ﻣﺮغ ﻛﻪ آﺗﺶ ﺑﺒﺎل وﭘﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﻛﺒﻮﺗﺮي ﻛﻪ ﺑﺮد ﻧﺎﻣﻪ ام ﺑﻴﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬
‫ﮔﺮه ﮔﺸﺎﻳﺪ وﺑﺮ ﺻﻮرت دﮔﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﺑﻤﻬﺮﺑﺎﻧﻲ اﺑﺮوي او ﻧﺒﻨﺪي دل‬
‫ﺑﺠﺰ دﻳﺪة ﻣﻦ ﺑﻲ ﺻﺪف ﮔﻬﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﮔﻬﺮ ﺑﺪون ﺻﺪف ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪه در ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﻃﻤﻊ ﻧﻤﻮد ﭼﻮ ﻋﻤﺮ دراز روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺘﺎر زﻟﻒ ﺗﻮ ز آن رﺷﺘﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺪد‬

‫‪321‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺗﻴﺮ در ﻛﻤﺎن دارد‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻫﺮ ﻛﺲ ز دل ﻧﺸﺎن دارد‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻋﺸﻘﺖ ﺑﺪل ﻧﻬﺎن دارد‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ در ﭘﻨﺒﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻧﻬﺎن‬
‫ﺟﺎي در ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان دارد‬ ‫زﻧﺪه ز آن ﻣﺎﻧﺪه ام ﻛﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ زﻧﺎر در ﻣﻴﺎن دارد‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ از ﺑﻬﺮ ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻮ ﻛﻤﺮ‬
‫ﮔﻞ وﺳﺮوي ﻛﻪ ﺑﻮﺳﺘﺎن دارد‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺪ وﻋﻜﺲ ﻋﺎرض ﺗﺴﺖ‬
‫دارد‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﻃﻤﻊ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ ﺧﻮد را ﺑﻄﺮه ات دل ﻣﻦ‬
‫ﺳﻮﺳﻦ آﺳﺎي ﺻﺪ زﺑﺎن دارد‬ ‫ﻣﻌﺠﺰﺳﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻲ دﻫﺎن آن ﺷﻮخ‬
‫رﻧﮓ زردي ﻛﻪ زﻋﻔﺮان دارد‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﭼﻬﺮه‬ ‫زرﻧﮓ‬ ‫دان‬ ‫ﻛﺮده‬
‫ﻧﻤﻚ از وي ﻟﺐ ﺑﻴﺎن دارد‬ ‫ﺷﻌﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻤﻜﺴﺖ‬
‫ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن‬ ‫ﻣﻘﻴﻢ‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ‬
‫روي دل ﺳﻮي اﺻﻔﻬﺎن دارد‬
 ‫‪٣٠٥‬‬
‫‪322‬‬
‫ﺑﺮ ﻟﺒﺶ ﭼﻮن ﺳﺨﻦ ﺗﻴﺮ وﻛﻤﺎن ﻣﻲ ﮔﺬرد‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺎﺧﺘﻪ دل از ﺳﺮ ﺟﺎن ﻣﻲ ﮔﺬرد‬
‫روي ﺷﻤﺸﺎد ﺧﻮرد ﺳﻴﻠﻲ رﻋﻨﺎﻳﻲ او‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﺒﺰه ﭼﻮ آن ﺳﺮو روان ﻣﻲ ﮔﺬرد‬
‫ﺑﺎز آﻣﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻢ ﺟﺎن ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ ﻣﮕﺮ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺮﺑﺘﻢ آن ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﻲ ﮔﺬرد‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﻣﻦ ﻣﻲ ﭘﺮد اﻣﺮوز ﻣﮕﺮ‬
‫ﺣﺮف ﻗﺘﻞ ﻣﻦ زارش ﺑﺰﺑﺎن ﻣﻲ ﮔﺬرد‬
‫ﭼﻮن ﻣﻦ از ﺳﺒﺰه ﺧﻂ ﺗﻮ ﻧﺒﺴﺘﻢ ﻃﺮﻓﻲ‬
‫ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﭼﻮ ﺧﺰان ﻣﻲ ﮔﺰرد‬
‫وراز ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻴﻮان ﮔﺮدد‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺎﻳﻪ‬ ‫آﺑﺮا‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺰرع ﻣﻦ ﺷﻌﻠﻪ ﻓﺸﺎن ﻣﻲ ﮔﺬرد‬
‫درج ﭘﺮ درو ﮔﻬﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﻓﻠﻚ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺬرد‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮت ﺷﺮح ﻣﻌﺎﻧﻲ وﺑﻴﺎن‬

‫‪323‬‬
‫دﻣﺒﺪم ﺟﺎن ﻧﻮي در ﺗﻦ ﻣﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺑﻮي آن ﮔﻞ ﻣﮕﺮ از ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺗﻴﻎ اﮔﺮ روي ﺑﺮوﻳﻢ ﺑﻨﻬﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻋﺠﺐ‬

‫)‪ (1‬دﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 86‬ب‪.‬‬

 ‫‪٣٠٦‬‬
‫ﺑﺒﺮ ﮔﺎه رﺑﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﮔﺎه ﺑﻴﺨﻮد‬
‫آﻓﺘﺎﺑﺶ ﭼﻮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺶ ﻛﻨﺪ ﭘﺎ اﻧﺪاز‬
‫ﻛﻲ ﺑﺎﻧﺪ از ﻣﻦ ﺑﻲ ﺳﺮ وﭘﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻮي ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮاش ﺷﻬﺮ روان‬
‫ﻧﺎﻓﺔ ﻣﺸﻚ ﭼﻮ از ﻣﻠﻚ ﺧﻄﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮﺳﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﻬﺶ دادن ﺟﺎ‬
‫ﻫﺮ ﮔﻠﻲ را ﻛﻪ ازو ﺑﻮي وﻓﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﭼﺸﻢ دارد ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺧﺮﻣﻦ ﻣﺎ ﺳﻮﺧﺘﮕﺎن‬
‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﺑﺮق درﺧﺸﺎن ز ﻛﺠﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫در ره ﻛﻌﺒﻪ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻳﺎر‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻛﺮدﻳﻢ ﻃﻠﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫دﻳﺪه ام روح اﻣﻴﻦ ﻃﺮه او را در ﺧﻮاب‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮم ﺳﺎﻳﻪ از ﺑﺎل ﻫﻤﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫‪324‬‬
‫ﺻﺤﻦ ﭼﻤﻦ ز ﻋﻜﺲ رﺧﺖ ﻻﻟﻪ زار ﺷﺪ‬
‫ﺷﺪ‬ ‫اﻣﻴﺪوار‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺮم‬ ‫ﻧﮕﺎه‬ ‫از‬ ‫ﮔﻞ‬
‫ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻏﺎﻳﺒﺎﻧﻪ ز ﺣﺴﻦ ﺧﻮد آﻓﺘﺎب‬
‫ﭼﻮن دﻳﺪ ﻣﺎه روي ﺗﺮا ﺷﺮﻣﺴﺎر ﺷﺪ‬
‫زﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ز ﻣﺎ ﻧﻪ ﮔﺬﺷﺘﻲ ﺑﭽﺎر ﻓﺼﻞ‬
‫در روزﮔﺎر ﺣﺴﻦ ﺗﻮ داﻳﻢ ﺑﻬﺎر ﺷﺪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺮوي ﺗﻮ ﻛﻨﺪ ﻧﺴﺒﺘﻲ درﺳﺖ‬
 ‫‪٣٠٧‬‬
‫)‪(1‬‬
‫از ﺑﻬﺮ آن ﻫﻼل ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﻫﺰار ﺷﺪ‬
‫را‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ودﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﮔﻠﺸﻦ‬ ‫ﺑﺴﻴﺮ‬ ‫رﻓﺘﻲ‬
‫ﻛﺰ رﺷﻚ ﮔﻞ ﺑﺴﺮ زدﻧﺖ داﻏﺪار ﺷﺪ‬
‫زﻳﻦ ﺑﻴﺶ ﺑﻮد درد دل ﻣﺎ ز ﻃﺮه ات‬
‫ﺧﻄﺖ ﭼﻮ رو ﻧﻤﻮد ﻳﻜﻲ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺷﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺧﺎر ﺧﺎر ﻏﻤﺖ داﺷﺖ آﻓﺘﺎب‬ ‫دﻳﺪم‬
‫ﭘﺮ ﺧﺎر دﻳﺪه ﻣﻦ از آن ﺧﺎر ﺧﺎر ﺷﺪ‬
‫ﻛﺮدي ز ﺧﺎك راه ﺗﻮ ﺑﺮ روي ﺧﻮد ﻓﺸﺎﻧﺪ‬
‫ﺷﺪ‬ ‫دﻫﺮ ﺑﺎﻳﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ﮔﻞ روﺷﻨﺎس‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ دﻟﻢ ﻧﻔﺴﻲ ﻏﻢ ﺧﻮري ﻛﻨﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫آن ﺷﻮخ ﻳﺎر ﺷﺪ‬ ‫او ﻧﻴﺰ رﻓﺖ وﺑﺎ ﻏﻢ‬
‫اﻓﺴﺮده ﺑﻮد ﺧﻮن ﺑﺮﮔﻢ از ﺗﻐﺎﻓﻠﺶ‬
‫دﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ﺑﺮد ودل اﻣﻴﺪوار ﺷﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻌﻠﻪ ﺧﻮﻳﻲ وﮔﻞ روي وﺳﺮو ﻗﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮش اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻳﺎر ﺷﺪ‬

‫‪325‬‬
‫ز ﺧﺎﻛﭙﺎي ﺗﻮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﮔﻴﺮد‬
‫ﮔﻴﺮد‬ ‫ﺟﺎ‬ ‫وﻣﺎه‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﺪﻳﺪه‬
‫زرﺷﻚ روي ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﺮ دو ﻋﺎرض ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺰار ﺷﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 87‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬رﻓﺖ ﺑﺎﻏﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 87‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٠٨‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ز ﺧﻂ ﺷﺪﺳﺖ ﺳﻴﻪ ﭘﻮش ﺗﺎ ﻏﺪا ﮔﻴﺮد‬
‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺗﻨﮓ ﭼﺴﺎﻧﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺒﺮ‬
‫ﮔﻴﺮد‬ ‫ﺧﺪاي داد ﻣﺮا ﺷﺎﻳﺪ از ﻗﺒﺎ‬
‫دوﺑﺎره ﻫﻨﺪوي ﺧﺎﻟﺶ ﻣﮕﺮ ﺷﺪه ﻛﺎﻓﺮ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺼﺤﻒ رخ او را ﺑﺰﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﻴﺮد‬
‫ﺑﺨﻮن ﻣﻦ ﻧﻜﻨﺪ دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ رﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﻫﺰار ﻧﻜﺘﻪ رﻧﮕﻴﻦ ﭼﻮ ﺑﺮ ﺣﻨﺎ ﮔﻴﺮد‬
‫ﭼﻮ ﻫﺴﺖ ﭘﻴﺮو اﺣﻜﺎم ﻋﺸﻖ ﺣﻴﺮاﻧﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻮ ز روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﺮا ﮔﻴﺮد‬

‫‪326‬‬
‫ﻟﺐ ﺑﺮ ﻟﺒﻢ ز درد ﺗﻮ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬ ‫ﻳﻚ روزم از ﺗﻮ را ﺑﺖ ﻏﻢ ﻛﻢ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻤﺮدم‬ ‫آﺷﻔﺘﮕﻲ‬ ‫آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻛﻨﺎره ﻛﻨﺪ ﭼﻮن ز ﻃﺮه ات‬
‫ﻣﺤﺼﻮل اﻳﻦ دﻳﺎر ز ﺷﺒﻨﻢ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﻧﮕﺸﺖ وﺻﻞ ﺗﻮام از ﮔﺮﻳﺴﺘﻦ‬
‫)‪(2‬‬
‫زﺧﻢ ﺧﺪﻧﮓ ﻳﺎر ﺑﻤﺮﻫﻢ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬ ‫ﻛﺎﻓﻮر از ﭼﻪ ﻣﻲ ﺧﺮي اي دل ﻛﻔﻦ ﺑﺪوز‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻏﻢ دو ﺟﻬﺎن را ﺗﻮ وارﺛﻲ‬
‫از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﻤﺮدم ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬

‫‪327‬‬
‫ﺻﺒﺎ ﻏﺒﺎري از آن ﺧﺎك ﭘﺎ ﻧﻤﻲ آرد‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎ ﻏﺮا‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 87‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺪور‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 87‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٠٩‬‬
‫آرد‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺗﻮﺗﻴﺎ‬ ‫دل‬ ‫دﻳﺪة‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫ز ﺑﺴﻜﻪ ﺧﺎﻃﺮش از ﻣﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻏﺒﺎر‬
‫آرد‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫رو‬ ‫رﻫﮕﺬرش‬ ‫ﻏﺒﺎر‬
‫دارﻳﻢ‬ ‫اﻣﻴﺪﻫﺎ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪش‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﺑﻨﺨﻞ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﻮة ﻣﻬﺮ ووﻓﺎ ﻧﻤﻲ آرد‬
‫ﻫﺰار وﻋﺪه ﺑﻤﺎ)‪(1‬ﭘﻴﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻧﺴﻴﻢ‬
‫وﻟﻲ ﭼﻪ ﺳﻮد ﻳﻜﻲ را ﺑﺠﺎ ﻧﻤﻲ آرد‬
‫درﺧﺖ ﺑﻴﺪ ﮔﻠﻲ را ﻛﻪ ﺑﻮي ﻋﺸﻖ دﻫﺪ‬
‫آرد‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫وﻫﻮا‬ ‫آب‬ ‫ﺑﺪﺳﺘﻴﺎري‬
‫ﻫﺰار ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺑﻮي ﺧﻮش ﻧﺴﻴﻢ آورد‬
‫)‪(2‬‬
‫آرد‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫آﺷﻨﺎ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﻮي‬ ‫ﭼﺴﻮد‬
‫ﺑﺴﺎﺣﻠﻲ ﻛﻪ دل آﻧﺠﺎﺳﺖ ﻛﺸﺘﻲ ﻣﺎ را‬
‫آرد‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﻧﺎﺧﺪا‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫رﺳﺎﻧﺪ‬ ‫ﺧﺪا‬
‫ﭼﻨﺎن ﺷﺪه دل روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺖ ﻣﺎﻳﻞ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻧﻤﻲ آرد‬ ‫ﺻﺪق وﺻﻔﺎ‬ ‫ﻛﻪ رو ﺑﻜﻌﺒﻪ‬
‫‪328‬‬
‫ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﺎم ﺗﻮ از ﺣﺎدﺛﻪ دﺳﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﺟﺰ ﺗﻬﻲ ﮔﺸﺘﻨﺶ از ﺑﺎده ﺷﻜﺴﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 88‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺴﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 88‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺻﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 88‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣١٠‬‬
‫ﻫﺴﺖ در دﺳﺖ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺟﺎن دوﻋﺎﻟﻢ ﺳﺎﻗﻲ‬
‫ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻲ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫وﺳﺒﻮي‬ ‫ﺑﺼﺮاﺣﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺎش ﻫﺸﻴﺎر ﭼﻮ ﺑﺎر ﺗﻮﻫﻤﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﺷﻮد‬
‫ﺳﻨﮓ در دﺳﺖ ز دﻧﺒﺎل ﺗﻮ ﻣﺴﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫)‪(3‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫از ﺗﻮ‬ ‫ﺣﺎدﺛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻋﻤﺮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺸﻜﻨﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻜﺴﺘﻲ ﺑﺪل ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﻣﺮغ روح ﺗﻮ ﺷﺪه روح اﻣﻴﻦ ﺳﺮو ﺑﺮﺳﺖ‬
‫آﺷﻴﺎن ﻛﺮده ﺑﺪان ﺷﺎخ ﻛﻪ دﺳﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬

‫‪329‬‬
‫ﺗﺎ ﻣﺮا ﭼﺸﻢ ﺑﺮ آن ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن اﻓﺘﺎد‬
‫اﻓﺘﺎد‬ ‫ﺑﺪاﻣﺎن‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫از‬ ‫ﺟﮕﺮ‬ ‫ﭘﺎرﻫﺎي‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻦ ﺷﺐ ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﺧﻮاب ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻴﻨﺪ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن اﻓﺘﺎد‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎﻛﻲ اﮔﺮ اﻓﺘﺪ ﻛﺴﻲ از اوج ﻓﻠﻚ‬
‫واي ﺑﺮ آﻧﻜﻪ ز ﻃﺎق دل ﺟﺎﻧﺎن اﻓﺘﺎد‬
‫ﻏﻴﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ در آن زﻟﻒ دﻟﻢ ﭼﺎره ﻧﺪﻳﺪ‬
‫ﭼﻜﻨﺪ ﻛﻮي ﭼﻮ اﻧﺪر ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن اﻓﺘﺎد‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻦ وﺻﺒﺢ ﺑﻌﺎﻟﻢ رﺳﻮا‬

‫)‪ (1‬ﺑﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 88‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﺸﻜﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 88‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻋﻤﺮت‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 88‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣١١‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪ وﭼﺎﻛﺶ ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن اﻓﺘﺎد‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ روح اﻣﻴﻦ درد ﺑﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ درد‬
‫ﻫﺴﺖ ﺑﻴﺪرد ﻛﺴﻲ ﻛﺰ ﭘﻲ درﻣﺎن اﻓﺘﺎد‬

‫‪330‬‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي دﻟﻬﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﺗﻮ درد ﻋﺸﻖ ﻣﺪاوا ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬
‫وﻟﻲ دواي دل ﻣﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﻣﺴﻴﺢ ﻋﻬﺪي ودرﻣﺎن دردﻫﺎي داري‬
‫ﭼﻨﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﻋﻼج ﺧﻮﻳﺶ ﻃﻠﺐ ﻛﺮدم از ﻟﺒﺖ ﻛﺮدي‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮد ﮔﺬار ز درﻳﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﻣﻜﻦ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺷﻮد اﺷﻚ ﻣﻦ زﻳﺎده ازﻳﻦ‬
‫زﻣﻦ ﺑﮕﻮي ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﺮ رﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﺪه زدﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬
‫‪331‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺮدن ﭼﻮ ﭼﺸﻢ)‪(1‬ﻣﻦ اﺳﻴﺮ ﺧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ز ﺳﻮز ﻋﺸﻖ ﺧﺎك ﺗﺮﺑﺖ آﺗﺸﻨﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮوﻳﺶ ﻛﻲ ﺗﻮان ﺳﻨﺠﻴﺪ روي ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن را‬
‫ﺑ‪Ĥ‬ﺗﺶ ﻛﻲ رﺳﺪ دود ار ﭼﻪ ﺑﺮ اﻓﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻨﻢ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﺟﺎ ﭼﻮن ﻣﻬﺮ ﺗﺎﺑﺎن در ﺻﻒ ﻣﺤﺸﺮ‬
‫ﻛﻔﻦ در وﻗﺖ ﻣﺮﮔﻢ ﮔﺮز ﺑﺮگ ﺗﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﮔﺮ آن ﺳﺮو ﮔﻞ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺮاﻣﺪ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﺑﭽﺸﻢ ﺑﺎﻏﺒﺎن ﮔﻞ ﻛﻤﺘﺮ از ﺧﺎﺷﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 88‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﻠﺸﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣١٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫آﻟﻮد ﻣﮋﮔﺎﻧﻢ زﻧﺪ ﻳﺎ رب‬ ‫ﺑﺘﻴﻎ زﻫﺮ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻛﻪ زﻫﺮآب وﻳﻢ در ﮔﺎم ﺟﺎن ﺗﺮﻳﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻤﻨﺖ ﻣﻲ ﺷﻮم ﺧﺎك رﻫﺶ زاﻧﺮو ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺮد از ﭼﻮ را وﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺮ اﻓﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﭼﻪ رﻳﺰي ﻣﺪﻋﻲ ﺧﻮﻧﻢ)‪(2‬ﻛﻪ ﻛﻢ ﺳﺎزي رﻗﻴﺒﻲ را‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻜﻘﻄﺮه ﺧﻮﻧﻢ ﻋﺎﺷﻘﻲ)‪(3‬ﺑﻲ ﺑﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻓﺘﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ را ﮔﺮ ﮔﺬر ﺑﺮ ﭼﻴﻦ زﻟﻒ او‬
‫دﻟﻢ ﭼﻮن ﺷﺎﻧﻪ اي روح اﻻﻣﻴﻦ)‪ (4‬ﺻﺪ ﭼﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫‪332‬‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﭘﺎﻳﻤﻦ‬ ‫روي‬ ‫رﺧﺖ‬ ‫ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮﺷﻪ ﻧﻈﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺮﻣﻦ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﻛﺮده‬ ‫ﻗﻨﺎﻋﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫زﻟﻒ‪‬‬ ‫ﺑﺘﺎرﻳﻜﻲ‬ ‫دل‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﭘﺎﻳﻤﻦ‬ ‫روي‬ ‫او‬ ‫ﻫﻤﺖ‬ ‫ﻣﻮﺳﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ ﺧﺎل ﺗﻮ ﻛﻪ آراﻣﮕﻬﺶ ﻋﺎرض ﺗﺴﺖ‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻧﺸﻴﻤﻦ‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﻣﺮﻏﻲ‬ ‫ﻫﻴﭻ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻣﺎﻳﻪ رو ﺷﻨﻲ ﺑﺰم ﺗﻮ روي ﺗﻮﺑﺴﺴﺖ‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺷﻤﻊ در آﺗﺸﻜﺪه روﺷﻦ ﻧﻜﻨﺪ‬

‫ﺧﺸﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﺧﻮاﻧﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫ﻋﺎﺷﻖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﺷﺎﻧﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫)‪ (5‬ﺑﺲ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣١٣‬‬
‫دوﺳﺘﻲ دوﺳﺖ ﭼﻨﺎن دل ﺷﺪه از ﺻﺤﺒﺖ دوﺳﺖ‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫دﺷﻤﻦ‬ ‫آزاري‬ ‫ﺑﺪل‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﻛﻪ‬
‫ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫داﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺸﺘﻦ‬ ‫ﻫﻮس‬
‫در ﭼﺮاغ دﻟﻢ از ﺑﺎده ﭼﻮ روﻏﻦ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫دود ﺧﻴﺰد ﭼﻮ دﻣﺎدم زﻟﺐ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﻜﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺠﺰ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻠﺨﻦ ﻧﻜﻨﺪ‬

‫‪333‬‬
‫در ﺧﻮن ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺪاﺳﺘﺎن ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺑﺎوي ﺑﺒﺰم دوش ﭼﻮ از ﻣﻦ ﻧﺸﺎن ﻧﺒﻮد‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻐﻴﺮ ﺷﻤﻊ ﻛﺴﻲ را زﺑﺎن ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻫﻤﻪ دﻳﺸﺐ ﺑﺒﺰم او‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻧﻴﻚ ﺑﺨﺘﻲ ﺧﻮد اﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﺮدﻳﻢ ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺷﻮد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫ﻛﺰ روزﮔﺎر وﻋﺎﻟﻢ)‪(2‬ﺧﺎﻛﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﺒﻮد‬ ‫روي)‪(1‬ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺮرخ ﻣﻦ ﻛﺮد ﻋﺸﻖ ﺗﻮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﺷﺪه ﭘﺮ از ﺣﺪﻳﺚ او‬
‫ﻳﺎر ﺗﺮا ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ اﮔﺮﭼﻪ دﻫﺎن ﻧﺒﻮد‬

‫‪334‬‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ از ﭼﺸﻤﻢ دﻣﺎدم اﺷﻚ ﮔﻠﮕﻮن ﻣﻴﺮود‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ آﻳﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ در ﺧﻮن ﻣﻴﺮود‬
‫ﺧﻮش ﻃﻠﺴﻤﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﮔﺮ)‪(3‬ﻋﻘﻞ آﻳﺪﭘﻴﺶ ﺗﻮ‬
‫ﺧﺎك ﻛﻮﻳﺖ را ﻛﻨﺪ ﮔﺮ ﺑﻮي ﻣﺠﻨﻮن ﻣﻴﺮود‬

‫)‪ (1‬روزي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬ب‬

‫)‪ (2‬روزﮔﺎر ﻋﺎﻟﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 89‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣١٤‬‬
‫ﭼﺸﻤﺔ ﺧﻮﻧﻲ ﺷﺪه ﭼﺸﻤﻢ ز ﻫﺠﺮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ زﺧﻢ ﺗﺎزه داﻳﻢ از ﻟﺒﺶ ﺧﻮن ﻣﻴﺮود‬
‫ﮔﺮﺧﻴﺎﻟﺖ ﻋﺰم ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻧﻮر ﭼﺸﻤﻢ در زﻣﺎن از دﻳﺪه ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺮود‬
‫در ﻓﺮاق ﻻﻟﻪ زار ﻋﺎرﺿﺖ ﻫﻤﭽﻮن ﻫﻼل‬
‫ﻛﺸﺘﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺧﻮن ﻣﻴﺮود‬

‫‪335‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﻳﻜﺠﻮ اﻋﺘﺒﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺗﺮا ز ﻫﻤﺪ ﻣﻲ ﻧﺎﻛﺴﺎن وﻗﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺑﺴﺎن زﻟﻒ ﺗﻮ در ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻗﺮار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻗﺮار وﺻﻞ ﭼﻮ ﺑﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﻧﻤﻮدي دوش‬
‫دﮔﺮ ﻧﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﻌﻬﺪ ﺗﻮ داﻏﺪار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ در ﻏﻢ ﺑﺪﻧﺎﻣﻲ ﺗﻮ داغ ﺷﺪم‬
‫ﺑﻌﻬﺪ ﺑﺨﺸﺶ ﺗﻮ ﻧﺎم اﻧﺘﻈﺎرﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻪ ﻃﻠﺐ ﻛﺮد درزﻣﺎن دادي‬
‫ﺑﻐﻴﺮ ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺖ ﻛﺴﻲ ﻧﺰار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ز ﺧﻮان وﺻﻞ ﺗﻮ ﻓﺮﺑﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن‬
‫وﻟﻲ ﭼﻪ ﺳﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ اﺳﺘﻮار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﭘﻲ ﺗﺴﻠﻲ ﻣﻦ ﻋﻬﺪ ﻫﺎ ﻧﻤﻮدي دوش‬
‫ﭼﻮ دﻳﺪ روح اﻣﻴﻦ دﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﺪﺳﺖ رﻗﻴﺐ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﺧﻮد ﻫﻴﭽﺶ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬

‫‪336‬‬
‫ﺧﻂ ﺳﺒﺰش دﻣﻴﺪ وﺣﺴﻦ او رﻧﮓ دﮔﺮ دارد‬
‫ﺷﻜﻮﻓﻪ ﻛﺮده ﻧﺨﻞ ﻗﺪش اﻧﺪاز ﺛﻤﺮ دارد‬
‫ﺑﻐﻴﺮ از ﺳﻮز وﭼﺸﻢ ﺗﺮ ﻋﻼﻣﺘﻬﺎ ﺳﺖ ﻋﺎﺷﻖ را‬
‫وﮔﺮﻧﻪ ﺷﻤﻊ ﭘﺮ ﺳﻮزﺳﺖ وﭼﺸﻤﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﺮ دارد‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺶ ﺗﺎب ﻣﻲ آرد‬
 ‫‪٣١٥‬‬
‫دارد‬ ‫ﻛﻤﺮ‬ ‫زﻳﺮ‬ ‫در‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎرﻳﺮا‬ ‫ﮔﺮاﻧﻴﻬﺎي‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪن اﻣﺮوز ﻳﺎر از ﺑﺮﻧﮕﻪ ﺑﻴﺮون‬
‫ﮔﻠﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ زده دﻳﺮوز واﻛﻨﻮن)‪(1‬درد ﺳﺮ دارد‬
‫ﺑﺒﺎﻳﺪ ﻫﺮ زﻣﺎن ﺧﻮد را اﺑﺮ آﺗﺶ زد ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫دارد‬ ‫ﺛﻤﺮ‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫ﻋﺸﻘﺒﺎزي‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫ﻧﻬﺎل‬
‫ﮔﻠﻢ را ﻧﺴﺒﺖ ﮔﻠﻬﺎي رﺳﻤﻲ ﻋﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫دﮔﺮ دارد‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﮕﻠﻬﺎي ﭼﻤﻦ رﻧﮓ‬
‫ﻧﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ دم ﺳﺮد وﺑﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻲ‬
‫دﻟﺖ ﭼﻮن ﻫﺴﺖ ﭘﺮ آﺗﺶ از آن ﻗﻮﻟﺖ اﺛﺮ دارد‬

‫‪337‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ در ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻫﻤﺮﻧﮓ دل ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫از رﺧﺶ رﻧﮓ ﮔﻞ ﻣﻬﺮ ﻫﻮﻳﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫زرد روﺋﻲ ﻧﻜﺸﻢ در دو ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺶ ﻛﺴﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺻﻬﺒﺎ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﺟﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮم‬
‫ﺑﻤﺬاق ﺗﻮ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﻤﺮي ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺎﻟﻒ ﻧﻴﺰ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ رﻋﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﺮم ورﻧﮕﻴﻦ ﺑﻮد از ﺷﻤﻊ وﮔﻞ ار ﭼﻪ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﻮي ﻣﻲ وﻣﻴﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮ رﺳﻮا ﻧﺸﻮي ﻋﺸﻖ ﻧﮕﺮدد ﺑﺘﻮ رام‬

‫)‪ (1‬وزاﻛﻨﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 90‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣١٦‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫رﺳﻮا‬ ‫ﻣﺮدم‬ ‫رس‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد‬ ‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ ﻟﻔﻆ ﮔﺮي روح اﻣﻴﻦ ﻛﻢ دﻳﺪم‬
‫ﺟﻤﻠﻪ اﺷﻌﺎر ﺗﻮ ﺧﻮش ﻟﻔﻆ وﺧﻮش اﻧﺸﺎء ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪338‬‬
‫وز ﺳﻮز وﮔﺪاز ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬ ‫از ﻣﻬﺮ ووﻓﺎ در ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻴﺪ ز ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬ ‫ﺟﺰ ﻛﺰ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺒﻴﻨﻬﺎ‬
‫ﺳﻮز ﻣﻦ دل ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬ ‫ﺗﺎ دل ﺷﻮدش ﺳﻮﺧﺘﻪ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ زﻏﻴﺮت‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ﻣﮕﻮﻳﻴﺪ ز ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻧﺰﻧﺪ ﻳﺎر ز ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻣﺮغ دﻟﺶ در ﻗﻔﺲ ﺳﻴﻨﻪ ﻛﻨﺪ ﺟﺎ‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﺣﺮف ﺗﻠﻨﮕﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬
‫‪339‬‬
‫ﺳﺰد زﻳﻦ درد اﮔﺮ ﮔﻞ ﻫﻤﭽﻮ ﻧﺮﮔﺲ ﻧﺎﺗﻮان اﻓﺘﺪ‬
‫ﮔﻠﻢ را ﮔﻮﺷﺔ ﭼﺸﻤﻲ اﮔﺮ ﺑﺮ ارﻏﻮان اﻓﺘﺪ‬
‫ﺑﻤﺎه ﻣﻦ ﻛﻨﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮاﻇﻬﺎر ﻳﻜﺮﻧﮕﻲ‬
‫از آن آﺗﺶ ﻛﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺮا دردم ﺑﺠﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ز ﺑﻴﺪردي ﻣﺪان ﺣﺮﻓﻲ اﮔﺮ ﮔﻮﻳﻢ ز ﺳﺎق او‬
‫ز ﺑﺲ ﻧﺮﻣﻲ ﺣﺪﻳﺜﺶ ﻫﺮ زﺑﺎﻧﻢ از دﻫﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﭼﻮ ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺮف ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ دﻟﻢ ﻣﻌﺬور ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮ در ﺑﺎب دﻫﺎﻧﺶ ﮔﺎه ﮔﺎﻫﻲ در ﻛﻤﺎن اﻓﺘﺪ‬
‫ﻛﻨﺪ ﺗﻜﺮار ﻧﺎم ﺷﻤﻊ ﺧﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ داﻳﻢ‬
‫ﭼﻮ ﺷﻤﻌﺶ ﺑﻬﺮ آن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﺗﺶ در زﺑﺎن اﻓﺘﺪ‬
 ‫‪٣١٧‬‬
‫‪340‬‬
‫ﻟﻌﻞ ﭘﻴﺶ ﻟﺐ ﻣﻴﮕﻮن ﺗﻮ ﻛﻤﺮ ﻧﮓ ﺑﻮد‬ ‫از ﺻﻔﺎ روي ﺗﻮ ﺑﺎ آﺋﻴﻨﻪ در ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‬
‫ﮔﺸﺖ روﺷﻦ ﻛﻪ دل آﻳﻨﻪ از ﺳﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫ﻋﻜﺴﺖ اﻓﺘﺎد ﻣﻜﺮرﺑﺮﺧﺶ آب)‪ (1‬ﻧﺸﺪ‬
‫ﻏﻨﭽﻪ از ﺑﻬﺮ ﻫﻤﻴﻦ درﻫﻢ ودﻟﺘﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ از دﻫﻨﺖ ﮔﻮش زدش ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫ﮔﺮ ﺑﻤﻴﺮم ﺑﺲ ﺻﺪ ﺳﺎل ازﻳﻦ ﻧﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﺮدي اول ﺑﺮﻗﻴﺒﺎن ﻧﻈﺮ آﻧﮕﺎه ﺑﻤﻦ‬
‫اي ﺧﻮش آﺋﻴﻨﻪ)‪ (2‬ﻛﺲ روﺷﻨﻲ از رﻧﮓ)‪ (3‬ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻂ ﭼﻮ ﺑﻨﻤﻮد ﺻﻔﺎي رﺧﺖ اﻓﺰوي ﻛﺮدﻧﺪ‬
‫ﺑﺎﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﮔﺮﻧﻪ رﻗﻴﺒﺴﺖ رﻗﻴﺐ‬
‫دﻟﺖ اي روح اﻣﻴﻦ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ در ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‬

‫‪341‬‬
‫ﺑﺘﻢ را ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﻜﺮه دﻳﺪ ﻛﺎرش از ﻧﻈﺎم اﻓﺘﺪ‬
‫ﻣﺒﺎدا ﺑﻴﻨﺪش ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻃﺸﺖ او ز ﺑﺎم اﻓﺘﺪ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻛﻨﻢ از ﻣﺮغ ﺟﺎن ﺧﻮد ﺑﺸﻜﺮاﻧﻪ‬ ‫ﻗﻔﺲ ﺧﺎﻟﻲ‬
‫اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﺪام‬ ‫ﭘﺮﻳﺰادم‬ ‫آن‬ ‫ﺧﻴﺎل‬ ‫ﻣﺮغ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺘﻨﻢ آن ﻧﺸﺎء ﺗﺎ روز ﺟﺰا از ﺳﺮ‬
‫اﮔﺮ ﻋﻜﺲ ﺟﻤﺎل آن ﭘﺮﻳﺰادم ﺑﺠﺎم اﻓﺘﺪ‬
‫ﻛﻨﻮن ﻣﻨﮕﺮ ﺑﺴﻮﻳﻢ ﭼﻮن ﺑﺴﻮي دﻳﮕﺮان دﻳﺪي‬
‫ﺑﻴﻚ ﭼﻮ ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﻢ اﻟﺘﻔﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻋﺎم اﻓﺘﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺮﺧﺶ وآب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 91‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮش ان آﺋﻴﻨﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 91‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬زﻧﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 91‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺣﺎﻟﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 91‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣١٨‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺷﻴﻮة ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪ ﭘﺮدازي‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺑﺎﺷﻲ‬
‫ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ از ﺻﺪ ﻳﻜﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻼم اﻓﺘﺪ‬

‫‪342‬‬
‫ﺷﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ازﺻﺒﺢ ﺑﻮد ﻣﻮي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ از ﻣﻬﺮ ﺑﻮد روي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺤﺒﻮس اﮔﺮ در ﺧﻢ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ ﻧﻜﻨﺪ ﻣﻴﻞ ﻏﺮﻳﺰي در ﻋﺎﻟﻢ‬
‫آن ﺧﺎك)‪(2‬ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭘﻬﻠﻮ ﺑﻤﻪ ﺑﺪر زﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ز ﭘﻬﻠﻮي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫از ﭘﻬﻠﻮي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻮد ﻣﺎه ﺗﻮاﻧﮕﺮ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺑﺎج ز ﺗﺮﻛﺎن ﺑﺴﺘﺎﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﻦ ﺑﻨﺪه ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪343‬‬
‫ﻣﺴﺘﻲ ز ﭼﺸﻢ ﻓﺘﻨﻪ ﮔﺮت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻋﺸﺎق ﻟﺐ ز ﺑﺎده ﺷﻮﻗﺖ ﭼﻮ ﺗﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﺴﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻬﻤﻴﻦ وﺟﻪ زر ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫اﻛﺴﻴﺮ ﺧﺎﻛﭙﺎي ﺗﻮ ﻣﺎﻟﻨﺪ ﺑﺮ ﺟﺒﻴﻦ‬
‫ﺗﻬﻤﺖ ﭼﺮا ﻋﺒﺚ ﺑﻘﻀﺎ وﻗﺪر ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﮔﺮدش زﻣﺎﻧﻪ زاﻧﮕﻴﺰ ﭼﺸﻢ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ را ز ﻟﺬت آن ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﺎﺑﻨﺪ زﺧﻤﻲ ارز ﺗﻮ ﭼﻮن ﻋﻀﻮ دردﻧﺎك‬
‫آن راه را ﻣﻼﻳﻜﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫وﺻﺎﻟﺖ ﻧﻤﻴﺒﺮم‬ ‫ﻣﻦ ره ﺑ‪ Ĥ‬ﺳﻤﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﻓﻜﺮ دﮔﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﺎم از ﻟﺐ ﺗﻮ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬
‫دزﻫﺎ‬ ‫رﺳﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﻓﺘﺎب‬ ‫را‬ ‫ﺧﻮد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺧﺪﻣﺖ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﭘﺎﺷﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 91‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﺎل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 91‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣١٩‬‬
‫‪344‬‬
‫ﻛﺎر ﻧﺨﻞ ﺗﺎزة ﻣﻦ ﭼﻮن ﺑﺮﻋﻨﺎﺋﻲ ﻛﺸﺪ‬
‫زﻧﺪه رودي ﻫﺮ دم از ﭼﺸﻢ ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﻲ ﻛﺸﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎﺑﻢ ﺗﺎ ﻧﺸﻴﻨﻢ ﺑﺎ ﺗﻐﺎﻓﻞ ﻳﻜﺰﻣﺎن‬
‫ﻛﺎﻧﺘﻘﺎم ﻣﻦ ﻣﮕﺮ ز آن ﻳﺎر ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﺸﺪ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺟﺎن ﺑﮕﺸﻮده ام ﺑﻬﺮ ﻏﺒﺎر راه دوﺳﺖ‬
‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﻛﺸﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﻛﻮري ﻛﺎﻧﺘﻈﺎر ﻧﻮر‬
‫درﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺎق ﮔﺮدد ﮔﻬﺮ)‪(1‬ﻛﺴﻲ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎﻟﺶ ﺧﻮﻳﺶ را در ﻛﻨﺞ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ ﻛﺸﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﺎزي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﭘﻨﻬﺎن ز ﻣﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺠﻨﻮن ﻛﺎر او ﻳﺎ رب ﺑﺮﺳﻮاﻳﻲ ﻛﺸﺪ‬

‫‪345‬‬
‫ﭼﻮ ﻋﻤﺮ ﺟﺎوداﻧﻲ ﺑﺎران ﺳﺮوروان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺰﻟﻔﺶ ﺑﺴﺘﻪ ام دﻟﺮا ﻛﻪ ﻋﻤﺮم ﺟﺎودان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻮ ﻧﺎﻣﺶ ﺑﺮ زﺑﺎﻧﻢ رﻓﺖ ﮔﺸﺘﻢ در ﺟﻬﺎن ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻢ ﺗﻜﺮار ﻧﺎﻣﺶ ﺗﺎ زﺑﺎﻧﻢ در دﻫﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺨﻂ ﻋﻨﺒﺮﻳﻨﺶ دل ﺑﺴﺎن ﻧﻘﻄﻪ ز آن ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺟﺎن آﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫زدم ﺑﺮ ﺳﺒﺰه ﺧﻄﺶ ز روي ﻣﺴﻜﻨﺖ دﺳﺘﻲ‬

‫)‪ (1‬ﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٢٠‬‬
‫ﻛﻪ ﺣﻜﻤﻢ ﺗﺎ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺮ ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎ روان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻴﺴﺎزم‬ ‫آﮔﺎه‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﺳﻮداﺋﻲ‬ ‫ﺳﻮد‬ ‫از‬ ‫دﻻ‬
‫ﺑﺼﺪ ﺟﺎن ﮔﺮ ﺧﺮي ﻳﻜﺒﻮ ﺳﻪ از وي راﻳﮕﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛﺲ در ازل روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺣﻮاﻟﺖ ﺷﺪ‬
‫‪3‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫ﻛﻠﻴﻢ اﷲ ﻋﺼﺎ دارد ﺗﺮا ﺗﻴﻎ‬

‫‪346‬‬
‫ﭘﺮي ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ از ﺑﺎم ودر اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫ﻧﺸﻴﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻜﻨﻔﺲ دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫داﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫آﻣﻴﺰش‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫ﺑﺸﻤﺸﺎدم‬
‫ﻛﻪ دل را آﻓﺖ دﻳﻮاﻧﮕﻲ از ﺷﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫ﭼﻮن آن ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻴﺨﻮاران ﺑﻤﺠﻠﺲ ﻣﻴﺸﻮد ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﺻﺮاﺣﻲ ﻣﻲ ﻧﻬﺪ ﺳﺮ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫ﺑﺒﺴﺘﺎن ﺳﺮو وﮔﻞ)‪(2‬زﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ در دﻳﺪه ﻣﻲ آﻣﺪ‬
‫ﻛﻨﻮن ﺳﺮوي ﻛﻪ ﮔﻞ ﺑﺎرﺳﺖ ازﻳﻦ ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫ز ﺑﺲ روح اﻻﻣﻴﻦ داﻳﻢ ﺣﺪﻳﺚ آن ﭘﺮي ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻧﺸﻴﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﻳﻜﻨﻔﺲ دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻲ ﺧﻴﺰد‬

‫‪347‬‬
‫ﭼﻤﻦ را اﻟﺘﻔﺎت اﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺟﻮان دارد‬

‫)‪ (1‬ﻛﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺮو ﮔﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٢١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﻬﺪ ﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﺮش ﺻﺪ ﻛﻮه ﻣﻨﺴﺖ ﺟﺎي آن دارد‬
‫رﺧﺶ را در ﺗﺮازوي ﻧﻈﺮﺑﺎ ﻣﺎه ﺳﻨﺠﻴﺪم‬
‫ﺗﻔﺎوت ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ از زﻣﻴﻦ ﺗﺎ آﺳﻤﺎن دارد‬
‫ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﭼﺮا آب از ﻟﺐ ﺧﺎﻟﺶ ﻧﻤﻲ رﻳﺰد‬
‫ﻛﻪ ﺳﺮﭘﻴﺶ ﻟﺒﺶ ﺑﺮ دﺳﺖ وﺣﺮﻓﻲ درﻣﻴﺎن دارد‬
‫ﮔﻬﻲ ﺑﻮﺳﻪ)‪(2‬ﻟﺒﺶ را ﻛﻪ ﺑﺮوي ﻋﺎرﺿﺶ اﻓﺘﺪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ آن ﻃﺮه را ﺑﺨﺖ ﻫﻤﺎﻳﻮن ﻛﺎﻣﺮان دارد‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﺸﻤﺶ از ﺑﻴﻤﺎر ﻋﺎﺷﻖ را ﺑﺮ اﻧﺪازد‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن از ﻋﺸﻖ از آﺗﺶ ﻧﺎﺗﻮان دارد‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺻﺮﻓﻪ ات اي ﻏﻴﺮ ﺑﺎ او ﻫﻤﺰﺑﺎن ﺑﻮدن‬
‫ﻛﻪ زﺧﻤﻢ ﻫﻤﭽﻮﺗﻴﺮ او زﺑﺎﻧﻲ در دﻫﺎن دارد‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫آﺑﺤﻴﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﺣﻴﺎت‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ زﻟﻒ اوﺳﺖ ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان دارد‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﭘﻴﺮ ﺷﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن آﺳﻤﺎن ﻫﺮ ﮔﺰ‬
‫ﻫﻮاي ﻋﺸﻖ ﺗﺎ روز ﺟﺰا او را ﺟﻮان دارد‬
‫‪348‬‬
‫ﻛﻨﺞ ﻟﺐ را ﮔﺮ ﮔﺸﺎﻳﺪ ﺟﺎي ﺟﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬
‫رو ﭼﻮ ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎودان ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬

‫)‪ (1‬ﻣﻨﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻮﺳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻫﺮ ﻛﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٢٢‬‬
‫ﭼﺮخ اﮔﺮ از ﺷﻌﻠﺔ ﺷﻮ ﻗﻢ ﺑﺴﻮزد ﺑﺎك ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻧﻔﺲ از آه ﻣﻦ ﺻﺪ آﺳﻤﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬
‫اﺑﺮ ﺑﺮﻗﻊ ﭼﻮن ﺷﻮد آرزوي)‪ (1‬آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ دور‬
‫ﺷﻮد‬ ‫ﭘﻴﺪا‬ ‫دوﺳﺘﺎن‬ ‫درﻣﻴﺎن‬ ‫دﺷﻤﻨﻴﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻻﻳﻖ ﻋﺸﻖ را ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺠﻨﻮن ﻛﺸﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬
‫ﭼﺸﻤﺔ آب ﺧﻀﺮ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ در ﺟﻮش آﻣﺪه‬
‫ﺧﺎل ﻣﺸﻜﻴﻨﺶ ﭼﻮ از ﻛﻨﺞ دﻫﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬
‫ﻣﻲ زﻧﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ﻏﻤﺰه اش‬
‫ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺷﺎﻳﺪ ازﻳﻦ رو درﻣﻴﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬

‫‪349‬‬
‫دل ﻣﻦ ﺧﺎﻟﻲ از اﻳﻦ اﺷﻚ دﻣﺎدم ﻧﺸﻮد‬
‫ﺧﻮن رود ﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ازو ﻛﻢ ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﺰﺑﺎن ﻫﺮ ﻧﻔﺲ از ﭘﺮﺳﻢ)‪ (2‬اي ﺷﻮخ ﭼﻪ ﺳﻮد‬
‫ﻧﺨﻞ ﺳﻴﺮاب ز ﺑﺴﻴﺎري ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺸﻮد‬
‫ﮔﻞ ﺷﻮد ﻏﻨﭽﻪ اﮔﺮ ﭘﺸﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﭽﻤﻦ‬
‫ﻧﺸﮕﻔﺪ ﺧﺎﻃﺮ اﮔﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ درﻫﻢ ﻧﺸﻮد‬
‫ﻳﺎ رب آن ﺳﺮ وﮔﻞ اﻧﺪام ﻛﻪ دل دارد ﻳﺎر‬
‫ﻧﮕﻬﺶ دار ﻛﻪ از ﺑﺎد ﺧﺰان ﺧﻢ ﻧﺸﻮد‬

‫)‪ (1‬ازروي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 92‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭘﺮﺳﻴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٢٣‬‬
‫ﻧﺸﻤﺮﻧﺪ اﻫﻞ دﻟﺶ در ﺻﻒ رﻧﮕﻴﻦ ﻧﻔﺴﺎن‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎﻧﻲ ﻧﻔﺴﻲ ﻣﺤﺮم وﻫﻤﺪم ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﻪ ﺷﻮد ﭼﻮن ﺑﻨﻬﺪ ﻟﺐ ﺑﻠﺐ ﺧﻨﺠﺮ او‬
‫ﭼﺎرة زﺧﻢ ﻣﻦ از ﻳﺎري ﻣﺮﻫﻢ ﻧﺸﻮد‬
‫دور ﺷﺪ ﮔﺮ ﻟﺒﺖ از ﺑﺎده ﭼﻪ ﺷﺪ روح اﻣﻴﻦ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺸﻮد‬ ‫ﺳﺎﻳﺔ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ از ﺳﺮ او ﻛﻢ‬

‫‪350‬‬
‫دﻣﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺗﻴﻎ ﻏﻴﺮﺗﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫وﻟﻲ اﻓﺴﺮده ام ز اﻧﺴﺎن ﻛﻪ ﺧﻮﻧﻢ ﺑﺮ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﺑﺮ ﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ وﺗﻮ آﺗﺶ اﻓﺮوزي‬ ‫ﻫﻮاي‬
‫ﻫﺮ آن ﻛﺎري ﻛﻪ آﻳﺪ ز آب از آذر ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫ز در اﺷﻚ ﭘﺮ ﮔﺮدﻳﺪه ز اﻧﺴﺎن داﻣﻦ ﭼﺸﻤﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻠﻚ ﮔﻮﻫﺮ ﺑﭽﺸﻤﻢ در ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻣﮕﺮ آﺗﺶ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﮔﺮم ﺳﺎزد ﺧﻮن در اﻧﺪاﻣﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫اﺧﮕﺮ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﺑﻜﺎر ﻣﻦ درﻳﻦ اﻓﺴﺮدﮔﻲ‬
‫دﻟﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ز ﺷﻬﺮﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ رﺧﺖ ﺑﺮ ﺑﻨﺪد‬
‫)‪(4‬‬
‫از آن ﻛﺸﻮر ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮي ﻧﺎﻓﺔ راﺣﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺳﺮ ﻛﻢ او ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 93‬اﻟﻒ ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﻮاﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻓﺴﺮده ﻛﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻧﺎﻗﻪ وراﺣﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٢٤‬‬
‫ﮔﺮ آﻳﺪ روز ﻣﺤﺸﺮ در ﺗﻨﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﺪ ﺟﺎن‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻢ زﻧﺪه ﺷﺪ ﺗﺎ دﻟﺒﺮم در ﺑﺮ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫‪351‬‬
‫ﺑﻪ ز آﻧﻜﻪ)‪(1‬ﺻﺪ ﻫﺰار ﮔﻬﺮ ارﻣﻐﺎن ﺑﺮد‬ ‫ﻳﻚ ﺑﻴﺘﻢ ار ﻛﺴﻲ ﺑﺴﻮي اﺻﻔﻬﺎن ﺑﺮد‬
‫)‪(2‬‬
‫دل را ﻫﺰار ﭘﺎره ﻛﻨﺪ ﺑﻌﺪ از آن ﺑﺮد‬ ‫ﺣﻴﺮان ﺧﺮده ﻛﺎري آن ﺷﻮخ دﻟﺒﺮم‬
‫ﺗﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﻬﻢ زده از ﻣﻴﺎن ﺑﺮد‬ ‫ﺑﺎ دﻳﺪه دﺷﻤﻨﺴﺖ دﻟﻢ ز اﻧﻜﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ دﻳﺪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪا راﻳﮕﺎن ﺑﺮد‬ ‫ﺷﺪ ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ دل ﺑﺴﺮ ره ﻓﮕﻨﺪه ام‬
‫ﻣﻦ ﺷﻌﺮ ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ)‪(3‬ز ﺷﻮق‬
‫از ﺑﻬﺮ ﺗﺤﻔﻪ ﺳﻮي ﻧﻬﻢ آﺳﻤﺎن ﺑﺮد‬
‫‪352‬‬
‫ﺟﺰ ﺑﻮاﻟﻬﻮس)‪(4‬ﻛﻪ از ﻏﻢ ﻋﺸﻘﺶ ﺧﺒﺮ ﻧﺸﺪ‬
‫اﻛﺴﻴﺮ ﻋﺸﻖ رﻳﺨﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺲ ﻛﻪ زر ﻧﺸﺪ‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ را ﻛﺸﻴﺪ ﺑﺮ ﺷﻤﻊ ﺷﻮق او‬
‫وﺻﻠﺶ ﻧﺼﻴﺐ از ﻣﺪد ﺑﺎل وﭘﺮ ﻧﺸﺪ‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﺷﺔ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺧﺎل ﺟﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺒﻊ ﻣﺮدم ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺪ‬
‫ﺟﺰ اﺷﻚ ﻣﻦ ﻛﻪ در ﻏﻢ در داﻧﻪ رود‬
‫اﺷﻚ ﻛﺴﻲ دﮔﺮ ﺑﻜﻨﺎرش ﮔﻬﺮ ﻧﺸﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ازاﻧﻜﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﻨﺪ ار ﺑﻌﺪ از ان ﺑﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬و روح اﻻﻣﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﻮ اﻟﻬﻮش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 93‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٢٥‬‬
‫ﻣﻲ ﺳﻮزد آه ﺷﻌﻠﻪ ﻓﺮوزم ﺳﭙﻬﺮ را‬
‫از اﺷﻚ ﭼﻬﺮة ﻣﻦ ازﻳﻦ روي ﺗﺮ ﻧﺸﺪ‬
‫دي ﺷﺐ ﺑﭙﺎي ﻳﺎر ﺑﺪ آﻧﮕﻮﻧﻪ روي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻬﺎد ﻛﻪ او را ﺧﺒﺮ ﻧﺸﺪ‬

‫‪353‬‬
‫از ﭼﺸﻤﻢ اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎن ﺷﺎداب ﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﭘﺮ ﺧﺎك ﺑﺎﻳﺪش ﻛﺮد ﭼﺸﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺧﻂ وﺧﺎل روﻳﻲ ﻫﺮ ﺳﻮ ﻓﮕﻨﺪه ﻣﻮﻳﻲ‬
‫اﻓﺰون ﻛﻦ آرزوﻳﻲ ز آن ﺧﻮﺑﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫در ﭘﻴﺶ ﺗﻴﻎ ﻧﺎزش ﺳﺎزﻳﻢ ﺳﻴﻨﻪ ﺟﻮ ﺷﻦ‬
‫دﻓﻊ ﺧﺪﻧﮓ ﻏﻤﺰه ﻛﺎر ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﮕﺸﺎ در ﻗﻔﺲ را ﺗﺎ ﻣﺮغ دل در آﻳﺪ‬
‫او را ﺑﺪام وداﻧﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻈﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ در ﺳﺤﺮﮔﺎه آﻳﻢ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺎﮔﺎه‬
‫داﻧﻲ ﻛﻪ در ﺷﺐ ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺳﺤﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫دارم ﻫﻮاي ﻛﻮﻳﺖ ﻣﻴﺮم در آرزوﻳﺖ‬
‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎد ﻣﺮﻏﻲ ﻛﺶ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ روزي ﺻﺪ ﺑﺎر اﮔﺮ ﺑﺴﻮزي‬
‫او را ﺧﺒﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻓﺮوزي‬ ‫زدم‬ ‫آﺗﺶ‬
 ‫‪٣٢٦‬‬
‫‪354‬‬
‫ﺧﺠﻞ ﮔﺸﺘﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﻜﺴﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺎه رﺧﺖ زﻳﺮ ﮔﻴﺴﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬
‫اﮔﺮ ﺳﺮو ﻣﻦ ﺑﺮ ﻟﺐ ﭼﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻧﺮوﻳﺪ در آن ﺑﺎغ ﺟﺰ ﺑﻴﺪ ﻣﺠﻨﻮن‬
‫ﺟﮕﺮ ﺧﻮن ودل ﺧﺴﺘﻪ ز آن ﻧﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮش آن ﺑﻮ ﻛﻪ در ﻧﺎﻓﻪ ﻣﺸﻚ ﺧﻄﺎﻳﻲ‬
‫در آب وﻋﺮق ﺷﻌﻠﻪ ز آن ﺧﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻧﮕﺎرﻣﺮا ﻫﺴﺖ ﺧﻮﻳﻲ ﻛﻪ داﻳﻢ‬
‫ﺑﺮوﻳﻢ ﭼﻮ ﻛﺮدي از آن ﻛﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺷﻮم ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ روﺷﻨﺎس دو ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺸﻖ ﺑﺎدا ﻣﺒﺎرك‬
‫ﻛﻪ از ﻫﺮ دوﻋﺎﻟﻢ ﺑﻴﻜﺴﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬

‫‪355‬‬
‫ﺑﻮد ﺳﻠﻄﺎن وﻗﺖ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ او ﻣﻲ در ﺑﺴﻮدارد‬
‫ﮔﺪاﻳﻲ در ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن اﻳﻦ اﺑﺮو دارد‬
‫ﺷﺪه ﺳﺮﻛﻮب ﻋﺎﻟﻢ آﻓﺘﺎب از ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻴﻬﺎ‬
‫ﻗﺪح ﻧﻨﻬﺪ ز ﻛﻒ از ﺑﻬﺮ آن اﻳﻦ)‪ (1‬اﺑﺮو دارد‬
‫ﺟﻤﺎل ﻛﻌﺒﻪ دل را درﻳﻦ ﻣﺤﺮاب ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ‬
‫اﻣﺎم ﻣﺎ ﻣﮕﺮ از ﺑﺎدة ﺻﺎﻓﻲ وﺿﻮ دارد‬
‫ﺳﺮ اﺑﺴﺖ اﻳﻨﺠﻬﺎن ﻳﻜﺴﺮ ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن در ﻣﻴﻜﺪه آﺑﻲ ﺑﺠﻮ دارد‬
‫ﮔﻬﻲ راﻧﺪ ﻣﺮا ﮔﺎﻫﻲ ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان ﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﮔﻬﻲ آﺑﺴﺖ وﮔﻪ آﺗﺶ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﭼﻪ ﺧﻮ دارد‬

‫)‪ (1‬ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪94‬ب‪.‬‬

 ‫‪٣٢٧‬‬
‫ﺑﺬﻛﺮ ﻋﺸﻖ دﻳﺪم ﺗﺮ زﺑﺎن ﻓﻮج ﻣﻼﻳﻚ را‬
‫ﻣﮕﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﻳﺎد دﻟﺒﺮﻫﺎي وﻫﻮ دارد‬

‫‪356‬‬
‫ﺑﭙﻬﻠﻮي ﺷﺎدي دﮔﺮ ﻛﻢ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪرد وﻏﻤﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﻜﺪم ﻧﺸﻴﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎﻟﺖ ﺑﺮاﺑﺮ وﻣﻘﺪم ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﭼﺮا ﺷﺤﻨﻪ ﺣﺴﻦ ﻏﺎﻓﻞ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﺎرض ﻻﻟﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻋﺮق ﺑﺮ ﮔﻞ روﻳﺖ اﻧﺴﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﺮوي ﺗﻮ ﭼﻮن ﻧﻘﺶ ﺟﺎﻧﻢ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻴﻨﻢ ﺑﺮوﻳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮر ﻧﮕﺎﻫﻢ‬
‫ﺑﺰﻟﻒ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ دﻟﺮا‬
‫از اﻧﺮوي ﺑﺮ ﺟﺎن ﻣﻘﺪم ﻧﺸﻴﻨﺪ‬

‫‪357‬‬
‫ﻓﻠﻚ ز ﺟﺎن ﻓﮕﺎرش ﺻﺪ اﻧﺘﻘﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎد ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻫﺮ ﺑﻴﺪﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬
‫دﮔﺮ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪش)‪(1‬ﺑﺪام ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻫﻤﺎي ﺧﺎل ﺗﻮ در دام زﻟﻒ اﻓﺘﺎده‬
‫دﮔﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮ آن از وي اﻧﺘﻘﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﺑﺠﺮم ﻏﻤﺰه ﺗﻮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺒﺎﻳﺪ ﻛﺸﺖ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎدة دل ﺻﺎف ﻛﻦ ﺑﺪام ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪﻣﻐﺒﭽﮕﺎن دل ﺑﺎوﭼﻮآﺋﻴﻨﻪ ﺻﺎف‬
‫ز ﻋﺸﻖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎرم ﺑﺎﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻛﻨﺪ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﻣﺮوز اﺑﺮ در ﻳﻮزه‬
‫ﻣﮕﺮ ﻛﻪ ﺻﻴﺪ ﮔﺮم ﺗﻴﻎ از ﻧﻴﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻫﺠﻮم ﺻﻴﺪ درﻳﻦ دﺷﺖ ﺷﺪ ﻓﺰون از ﺣﺪ‬
‫ﻛﻨﻮن ﻓﺮاغ ز روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻪ ﻣﻴﻄﻠﺒﻲ‬
‫ز ﻫﻤﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﺎرش ﭼﻮ ﺑﺎ ﭘﻴﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺘﻮاﻳﻨﺪش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 95‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٢٨‬‬
‫‪358‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ داﺷﺖ دل ﺑﺒﻬﺎي ﺷﺮاب داده‬
‫ﺷﺪ ﮔﺮم ﺑﺎده ﺧﻮردن وﺧﻮد را ﺑ‪Ĥ‬ب داد‬
‫رﺷﻜﻢ زﻳﺎده ﮔﺸﺖ ﭼﻮ رﺧﺴﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﺴﺘﺪ ز ﭼﺸﻢ ﻏﻴﺮ وﺑﺪﺳﺖ ﻧﻘﺎب داد‬
‫ﺳﺮ ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﻛﺎم وزﺑﺎن ﻣﺤﺮﻣﺶ ﻧﺒﻮد‬
‫ﭼﺸﻤﻢ ﭼﻮ ﻋﺮض ﻛﺮد ﺑﺎﺑﺮ و)‪(1‬ﺟﻮاب داد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ز ﺑﺎرش ﻣﮋه ام ﺳﺒﺰ وﺧﺮﻣﺴﺖ‬
‫ورﻧﻪ ﮔﻠﻲ)‪(3‬ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﺑﺮﻳﺶ)‪(4‬آب داد‬
‫آب ﺣﻴﺎت از ﻟﺐ ﻣﻦ ﻣﭽﻜﺪ)‪(5‬ﻣﺪام‬
‫ﺑﻮﺳﻴﻢ ﺗﺎ زﻛﻨﺞ ﻟﺐ آن آﻓﺘﺎب داد‬
‫ﻣﻌﺮاج ﺳﺤﺮ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ز ﻳﻜﺒﺎره دﻟﻢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﺷﺮاب ﺧﻮرد ﺑﺪﺳﺘﺶ ﻛﺒﺎب داد‬
‫ﻃﺎﻟﻊ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺎد ﭼﻮ ﺑﺮدم ﺑﺴﻮي ﺑﺤﺮ‬
‫داد‬ ‫ﺣﺒﺎب‬ ‫ﺗﻨﮓ‬ ‫ﺧﺎﻧﺔ‬ ‫درون‬ ‫ﺟﺎﻳﻢ‬
‫ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺶ ﻓﮕﻨﺪ ﻛﻤﻨﺪي ﭼﻮ آﻫﻮان‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ ﻣﺎﻟﻚ رﻗﺎب داد‬

‫)‪ (1‬و ﺑﺎﺑﺮو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 95‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬و ﺧﺮم اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 95‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ورﻧﻪ ﻛﺴﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 95‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬اﺑﺮش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 95‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﻣﻴﭽﻜﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 95‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٢٩‬‬
‫‪359‬‬
‫ﺷﻮق وﺻﻞ ﺳﺮ وﻗﺪ آن ﺑﺪل زور آورد‬
‫دل ﺷﻜﺴﺖ ﻃﺮﻓﺔ در ﻛﺎر ﻣﻨﺼﻮر آورد‬
‫ﺷﻴﺸﻪ ﮔﺮدون ﺷﻮد از ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻦ ﺑﺮ ﮔﻼب‬
‫ﺷﻮق دﻳﺪار ﮔﻠﻲ ﭼﻮن ﺑﺮ دﻟﻢ زور آودر‬
‫ﻣﻲ ﮔﺸﺎﻳﺪ روي ﺧﻮد را ﻳﺎر ﭘﻴﺶ ﻣﺪﻋﻲ‬
‫آﺋﻴﻨﻪ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺶ دﻳﺪه ﻛﻮر آورد‬
‫اﻟﺘﻤﺎس زﺧﻢ دﻳﮕﺮ ﻛﻦ دل از ﺧﺮاج ﺧﻮﻧﺶ‬
‫ﻣﺮ ﻫﻤﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي زﺧﻢ ﻧﺎﺳﻮر آورد‬
‫ﺷﻌﺮ ﻧﺒﻮد اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺸﺎء ﻣﻴﻜﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﻃﺒﻌﺶ ﺻﺤﻒ از ﺟﺎﻧﺐ ﻃﻮر آورد‬

‫‪360‬‬
‫ﺷﺮار ﺷﻌﻠﺔ ﺣﺴﻨﺶ ﭼﺮاغ اﻳﻤﻦ ﺷﺪ‬ ‫ﻋﺮق ز ﺟﺒﻬﻪ ﭼﻜﺎﻧﺪ آﺑﺮوي ﮔﻠﺸﻦ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪه اﺳﺖ ﻏﺰاﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ اﻓﻜﻦ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﻜﺎر ﺷﻴﺮ ﺑﻮد ﺻﻴﺪ آﻫﻮي ﭼﺸﻤﺶ‬
‫دﻟﺶ ﻛﻪ ﻧﺮم ﺗﺮ از ﻣﻮم ﺑﻮد آﻫﻦ ﺷﺪ‬ ‫ز ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮي ﺣﺴﻨﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﺎر ﻣﺮا‬
‫ﭼﺮاغ ﻋﺸﻖ ﻛﻬﻦ ز آن ﻓﺘﻴﻠﻪ روﺷﻦ ﺷﺪ‬ ‫ﻓﺘﻴﻠﻪ ﺳﺎﺧﺘﻢ از ﺑﻬﺮ داغ ﻋﺸﻖ ﻧﻮي‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻦ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﺧﺴﺘﮕﻴﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﻛﻨﺎر ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻴﻮان ﻛﺮا ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ ﺧﺎل ﻛﻪ دادﻳﺶ ﺟﺎي ﺑﺮ ﻟﺐ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻌﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﮕﻮ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻜﻦ رﺳﻮا‬
‫ﺧﻤﻮش ﺑﺎش ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻮازن ﺷﺪ‬
 ‫‪٣٣٠‬‬
‫‪361‬‬
‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﻛﺰ آﺗﺶ ﻣﻲ ﺷﻤﻊ ﻣﻦ روﺷﻦ ﺷﻮد‬
‫ﻛﻲ ﭼﺮاغ ﻋﻤﺮ ﻣﻴﺮد ﺑﺎده ﭼﻮن روﻏﻦ ﺷﻮد‬
‫ﭘﺮﺗﻮي اﻓﺘﺪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﻣﺠﻠﺴﻢ ز آن آﻓﺘﺎب‬
‫ﺷﻤﻊ ﺑﺰﻣﻢ ﻧﻮر ﭼﺸﻢ وادي اﻳﻤﻦ ﺷﻮد‬
‫ﮔﺎم ﺟﺴﺘﻦ ز آن ﮔﻞ رﻋﻨﺎ ﺑﻮد اﻣﺮي ﻣﺤﺎل‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ دل ﻧﺮم ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻮم اﮔﺮ آﻫﻦ ﺷﻮد‬
‫ﺧﻮﺷﻪ ﭼﻴﻦ ﺧﺮﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪ ﺳﺖ ﻣﺎه‬
‫ﺑﺮ اﻣﻴﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﻮﺷﻪ اش ﺧﺮﻣﻦ ﺷﻮد‬
‫داغ اﻓﺘﺪ ﺑﺮ ﺗﻨﺶ ﺻﺪ ﺟﺎي ﻫﻤﭽﻮن روي ﻣﺎه‬
‫ﺑﺮگ ﮔﻞ آن ﺳﻴﻤﺘﻦ را ﮔﺮﭼﻪ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺷﻮد‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎن رﺧﺶ‬ ‫ﮔﺮ ﻛﻨﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻳﺎد‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻮﺑﺎغ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﮔﻠﺸﻦ ﺷﻮد‬

‫‪362‬‬
‫واﻋﻆ ار ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺮح ﻧﺸﺎء ﻛﻮﺛﺮ ﻛﻨﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭘﺮ ﻣﻲ دﻣﺎﻏﻲ ﺗﺮ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﻨﻮﺷﺪ ﺳﺎﻏﺮي‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺘﻦ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻘﺪ ﻳﺎر ﺳﺮو‬
‫ﮔﺮ ﻗﺒﺎ از ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻳﺎ ارﻏﻮان در ﺑﺮ ﻛﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 96‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺎﻏﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 96‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٣١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﻛﺎﻓﺮش‬ ‫ﻛﺮد ﻛﺎﻓﺮ ﻫﺮ ﻛﺮا دﻳﺪم‬
‫ﺑﻌﺪ ازﻳﻦ از ﻏﻤﺰه اﻳﻤﺎﻧﺮا ﻣﮕﺮ ﻛﺎﻓﺮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﻫﺮ دم ﻓﺘﺪ ﺑﺮ ﺧﺎك راﻫﺶ آﻓﺘﺎب‬
‫ﺗﺎ ﻟﺐ ﺧﻮد را ﻣﮕﺮ از آب ﺗﻴﻐﺶ ﺗﺮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﮔﻮ ﺑﻪ ﺑﻨﺪد)‪ (2‬ﻫﺮ ﻛﻪ دارد دﻓﺘﺮي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﺮد ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻳﻦ دﻓﺘﺮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺷﺎﻫﺪ آن ﻟﻔﻆ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻮران ﺑﻬﺸﺖ‬
‫از ﺟﻮاﻫﺮ ﻫﺎي ﻣﻌﻨﻲ ﺻﺎﺣﺐ زﻳﻮر ﻛﻨﺪ‬

‫‪363‬‬
‫ﺳﺎﻗﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ ﻣﻲ در ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﺸﻌﻞ ﻋﻤﺮ ﻣﺮا از ﺑﺎده روﺷﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫آب ﺻﺎﻓﻲ را ﻛﻪ ﻟﺐ ﭼﺶ ﻛﺮده ﭘﻴﺮ ﻣﻴﻔﺮوش‬
‫در ﭼﺮاغ درد ﻧﻮﺷﺎن ﻛﺎر روﻏﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺎده را ﻧﺎزم ﻛﺰو ﻧﻮﺷﺪ اﮔﺮ اﻓﺴﺮده‬
‫ﺑﺰم اﻳﻤﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫در دﻣﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻗﻠﻘﻠﻲ ﻛﺰ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد ﻣﻨﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﺳﺮود‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺟﺎن از ﺗﻨﺶ آواره ﺷﻴﻮن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺎده ﭼﻮن ﻧﻮﺷﺪ ﻣﻬﻢ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ از ﺑﺎغ رﺧﺶ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮد ﻓﺼﻞ زﻣﺴﺘﺎن ﮔﻞ ﺑﺪاﻣﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬دﻳﺪﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 96‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻨﺪد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 96‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٣٢‬‬
‫ﺟﺎم ﻛﺮده ﺗﻠﺦ ﻛﺎم ﺧﻮﻳﺶ را روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫و ز زﺑﺎن ﺑﻲ زﺑﺎﻧﻲ ﺷﻜﻮه ﻣﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫‪364‬‬
‫ﻫﻼل ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‬
‫ﺳﭙﻬﺮ ﺑﻮد ﭼﻮ ﻳﻌﻘﻮب ﻛﻮر ﺑﻴﻨﺎ ﺷﺪ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺧﺪا در ﺗﻮ ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮﺑﻴﻬﺎ‬
‫رخ ﺗﻮ ﻳﻮﺳﻒ وﺧﻂ ﺧﻀﺮ وﻟﺐ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺷﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻳﺎر ﺷﻮد وﺻﻞ ﻳﺎﻓﺖ ﭼﻮن ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﻄﺮه ﺑﺪرﻳﺎ رﺳﻴﺪ ودرﻳﺎ ﺷﺪ‬
‫ﻗﺎﻳﻢ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺟﻨﮓ‬ ‫وﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻣﻴﺎن‬
‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﮔﻠﺒﺪﻧﻢ دوش ﻣﺠﻠﺲ آرا ﺷﺪ‬
‫دﻟﻢ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﺠﺰ ﺣﺮف زﻟﻒ او ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﮔﺮاﻣﻴﺶ ﺻﺮف ﺳﻮدا ﺷﺪ‬
‫ﺷﻮد ز ﻧﻈﻢ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺨﻦ زﻧﺪه‬
‫ﻣﮕﺮ زﺑﺎن ﺗﻮ ﻫﻢ ﻣﺸﺮب ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺷﺪ‬
‫‪365‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻪ وﭘﺮواز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﻣﻬﺮم ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺧﻮد ﺳﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ دري ز ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺑﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ز رخ ﺧﻮد ﻧﻘﺎب دور‬
‫ﻏﻤﺎز را ﻛﻪ ﻣﺤﺮم اﻳﻦ راز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺎل ز ﺳﺮ دﻫﺎن او‬
‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻧﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻋﻘﺪه ﻛﻪ ﻃﺮة ﺗﻮ ﻣﻲ زﻧﺪ ﺑﺪل‬
 ‫‪٣٣٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻨﺠﺸﻚ را ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﭼﻪ ﺑﺸﻬﺒﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫اﺑﺮوت‬ ‫ﺧﺎﻟﺖ ﻧﻬﺎده ﭘﺎي ﺑﺒﺎﻻي‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻏﻤﺰه ﭼﺸﻢ ﺗﻮ آﻏﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫وﻧﺎز آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺑﻨﺪد دﻛﺎن دﻟﺒﺮي‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ زآﺗﺶ رﺷﻚ ﺗﻮ ﺳﻮ ﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻳﺎر دﻳﺪه ﺑﺘﻮ ﺑﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫‪366‬‬
‫دم ﻋﻴﺴﻲ ز دﻣﺖ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﺧﺎك در ﺳﺎﻳﻪ ﺗﻮ آب ﺑﻘﺎ ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻞ زده ﺑﺮ ﭘﻴﺮﻫﻦ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺧﺎك‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‬ ‫ﻗﺒﺎ‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ ‫ﭘﻴﺮﻫﻨﻲ‬ ‫ﻛﺮا‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﻛﺎم ﻋﺎﺷﻖ ز دﻫﺎن ﺗﻮ ﻧﮕﺮدد ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺧﺎل از ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺖ ﻛﺎم روا ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﻃﻤﻊ ﺑﻮﺳﻪ ﮔﺮ)‪(2‬از ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻛﺮدم ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫ﺷﺎه اﮔﺮ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ دﻳﺪ ﮔﺪا ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫روي ﺧﻮد ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎي ﺗﻮ ﻧﻬﺎدﺳﺖ ﺑﺪام‬
‫آب در دﻳﺪه ام از رﺷﻚ ﺣﻨﺎ ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﺑﻜﺴﻲ‬ ‫داﻧﺪ اﻳﻦ را ﻛﻪ ﻣﻬﻢ رو ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‬
‫در ﭘﻴﺶ ﻣﻬﺮ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﺷﺪ ﻣﺴﺎﻓﺮ دﻟﺖ اي روح اﻣﻴﻦ از ﻛﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺳﻴﺮ وﻟﻲ رو ﺑﻘﻔﺎ ﻣﻴﮕﺮدد‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 97‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 97‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٣٤‬‬
‫‪367‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮد ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ آاﻧﭽﻪ وي از ﺧﻮي او ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﺧﻮد را ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﺑﭙﻬﻠﻮي او ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ز آﺗﺶ ﻗﻀﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺑﺮوي او ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻼل ﺷﻮد ﺗﺎج آﻓﺘﺎب‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺰﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻴﺴﻮي او ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫از ﺗﺎب ﻋﺎرﺿﺶ ﻧﺸﻮد ﺗﺎ ﻛﺒﺎب ﻣﻬﺮ‬
‫از ﺳﺮﻣﻪ ﻛﻪ ﻧﺮﮔﺲ ﺟﺎدوي او ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫روز ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن در ﺳﻴﺎ ﻫﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ رﺳﻴﺪ ﺑﻤﻌﺮاج ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫ﺧﻮد را ﭼﻮ از ﻫﻨﺮ ﺑﺴﺮ ﻛﻮي او ﻛﺸﻴﺪ‬

‫‪368‬‬
‫ﺟﺪاﻳﻲ ﺳﺮم از ﭘﺎي ﺗﻮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﺠﺎ ﻛﻤﺎن دﻣﻲ از ﺗﻮام ﺟﺪاﺋﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻳﺎﻓﺖ زﻟﺐ ﻣﺰد رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻤﻮد ﺧﺎل ﺑﺨﻠﻖ ﺟﻬﺎن دﻫﺎن ﺗﺮا‬
‫ﻣﺮا ز روز ازل ﺑﺎ ﺗﻮ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻜﺮد ﻋﺸﻖ ﻣﺮا آﺷﻨﺎي ﺗﻮ اﻣﺮوز‬
‫ﺣﺴﺎب وﺻﻞ ﻣﻜﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﻮد‬ ‫ز ﻧﻘﺶ ﭘﺎي ﺗﻮ ﮔﺮ ﺑﻮﺳﻪ ﮔﺮﻓﺖ دﻟﻢ‬
‫ﺧﻢ ﺷﺮاب ﻣﮕﺮ ﻛﺎن ﻣﻮﻣﻴﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ز ﻣﻲ اﻣﺮوز در زﻣﺎﻧﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻛﻨﻮن ﺑﺴﻮز وﺑﺴﺎز اﻳﻦ ﭼﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮﻓﺖ ﻳﺎر دﻻ ﭼﻮن ﭼﺮاغ آوردي‬
‫ز ﺟﻮر ﻏﻴﺮ ﭼﻮ آواره ﮔﺸﺘﻢ از ﻛﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻐﻤﺰه ﮔﻔﺖ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺠﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬

‫‪369‬‬
‫از ﺗﺮﻛﻨﺎز ﻏﻤﺰه وﻓﺎ ﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻬﺮ ﺗﻮام ز ﺟﻮر وﺟﻔﺎ ﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬
‫)‪(1‬‬
‫در ﻛﻮي ﭼﻮن ﺑﻬﺸﺖ ﺗﻮ ﺣﺎﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬ ‫ﻳﻜﻨﻘﻄﻪ وار ﺟﺎي دﻫﻲ ﮔﺮ دل ﻣﺮا‬

‫)‪ (1‬ﺷﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪97‬ب‪.‬‬

 ‫‪٣٣٥‬‬
‫آﻣﺪ ﺷﺪ ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬ ‫ز آن زﻧﺪه ام ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﺸﺎﻣﻢ ز زﻟﻒ ﺗﻮ‬
‫از دﺳﺖ ﻳﺎر رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬ ‫از ﺧﻮن دﻳﺪه ام ﭼﻮ ﺣﻨﺎ را ﺳﺮﺷﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫اﻳﻤﺎن ﺑﺰﻟﻒ ﻛﺎﻓﺮش آورد ﮔﺮ دﻟﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺬاب ﭼﺮا ﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬

‫‪370‬‬
‫ﻧﺸﺎن ز ﺗﺎج ﻓﺮﻳﺪون وﻛﻴﻘﺒﺎد دﻫﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮگ ﻻﻟﻪ وﮔﻞ را ﺧﺰان ﺑﺒﺎد دﻫﺪ‬
‫ﺧﺪﻧﮕﻲ ار ﺑﺴﻮي ﺳﻴﻨﻪ ام ﮔﺸﺎد دﻫﺪ‬ ‫ﮔﺸﺎد ﻛﺎرﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﻮد ﺣﻮاﻟﻪ ﻳﻤﻦ‬
‫ز ﻗﺪر ﺣﻮﺻﻠﻪ ام ﺟﺮﻋﺔ زﻳﺎد دﻫﺪ‬ ‫ﮔﻬﺮ ﻫﺠﺮ)‪(1‬ﻓﺸﺎﻧﻢ ﭼﻮ اﺑﺮاﮔﺮ ﺳﺎﻗﻲ‬
‫ﺗﻮ ﺷﺎه ﻛﺸﻮر ﺣﺴﻨﻲ ﻣﺮا ﻛﻪ داد دﻫﺪ‬ ‫ﺑﺨﺎل ﮔﺎه وﺑﺨﻄﻢ ﮔﻬﻲ ﺣﻮاﻟﻪ ﻣﻜﻦ‬
‫ﮔﻠﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺒﺎﻏﺶ ﻫﻤﻪ ﺑﺒﺎد دﻫﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻠﻌﺬار ﻣﺮا ﻫﺮ ﺻﺒﺎح ﺑﻴﻨﺪ ﭼﺮخ‬
‫ز ﺧﻀﺮ آب ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻪ ﻣﻴﻄﻠﺒﻲ‬
‫دﻫﺪ‬ ‫ﺧﺪا ﺗﺮا ز ﻟﺐ ﻟﻌﻞ او ﻣﺮاد‬
‫‪371‬‬
‫ﻣﺎه ﻣﻦ از ﻣﻬﺮ ﮔﺎﻫﻲ ﺣﻠﻘﺔ ﺑﺮ در ﻧﺰد‬
‫ﺑﻴﻨﻮا ﻣﺮغ دﻟﻢ ﻫﺮ ﮔﺰ ﭘﺮي ﺑﺮﭘﺮ ﻧﺰد‬
‫ﺳﺮو رﻋﻨﺎ ﻫﺴﺖ اﻣﺎ دل ﻧﻤﻲ آرد ﺑﺒﺎر‬
‫ﮔﻞ ﺑﻮد زﻳﺒﺎ وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﮔﻠﻲ ﺑﺮﺳﺮ ﻧﺰد‬
‫ﺷﻤﻊ روﻳﺶ ﺣﺎﺿﺮ وﺷﻤﻌﻢ زﻧﺪ ﭼﺸﻤﻚ ﺑﺨﻮﻳﺶ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﺑﺨﺎﻛﺴﺘﺮ ﻧﺰد‬

‫)‪ (1‬ﺑﺠﺰ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 98‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٣٦‬‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭼﻮن ﻣﻮﺟﻪ ﺑﻮدم ﺑﺮ در درﻳﺎ ﻣﻘﻴﻢ‬
‫و ز ادب ﻫﺮﮔﺰ دل ﻣﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮ در ﻧﺰد‬
‫ﺧﻤﺎر‬ ‫دارد‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﻴﻬﺎ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎوﺟﻮد‬
‫ز آﻧﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺟﺰ ﺑﻴﺎد ﭼﺸﻢ او ﺳﺎﻏﺮ ﻧﺰد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ روي دﻟﻢ ﻫﺮﮔﺰ دري ﻧﮕﺸﻮد ﻳﺎر‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺎ دﻫﺮ ﻛﺰ ﺑﺮ در دﻳﮕﺮ ﻧﺰد‬
‫ﺷﻌﺮ ﻃﺮﺣﻲ را ﻧﻤﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﻣﺎ ﻋﻴﺐ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫در ﺑﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﺮ ﭘﺮ ﻧﺰد‬

‫‪372‬‬
‫ﮔﻞ دﻳﺪ ﻋﻜﺲ روي ﺗﻮ از ﺷﺮم آب ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮ آب ﻟﺐ ﻧﻬﺎدي ودردم ﺷﺮاب ﺷﺪ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ در آب ز آﺗﺶ ﻋﺸﻘﺖ ﻛﺒﺎب ﺷﺪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﻬﻮاي)‪(1‬ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻢ‬
‫آﺑﺎد ﮔﺸﺖ آﻧﻜﻪ زﻋﺸﻘﺖ ﺧﺮاب ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺪ زﻧﺪه آﻧﻜﻪ داد ﺑﻴﺎد ﺗﻮ ﺟﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫)‪(2‬‬
‫دادﻳﻤﺶ اﺧﺘﺼﺎر وﻟﻲ ﺻﺪ ﻛﺒﺎب ﺷﺪ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ ﺷﺮح ﻧﻜﺘﻪ از وﺻﻒ ﺧﺎل او‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز روي ﺑﺼﻴﺮت ﻫﻤﻴﻦ ﻏﺰل‬
‫از ﻧﻈﻤﻬﺎي دﻟﻜﺶ ﺗﻮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‬
‫‪373‬‬
‫دﻟﻲ از آﻫﻦ وﺟﺎﻧﻴﺶ ز رو ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺮا ﺑﻬﺮه از آن ﻋﺮﺑﺪه ﭼﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺳﻴﻠﻲ ﺷﻌﻠﻪ اش از آﺗﺶ ﺧﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺰﻟﻒ ﺗﻮ دﻣﺎدم ﺑﺎزي‬
‫آﺑﺤﻴﻮان دﮔﺮاﻧﺮا ﺑﺴﺒﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫راﺿﻴﻢ ﻣﻦ ﺑﺪم آﺑﻲ از آن ﭼﺸﻤﺔ ﺗﻴﻎ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻬﻮاﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 98‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺘﺎب ﺷﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 98‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٣٧‬‬
‫ﻛﻮي ﺑﺎ ﮔﻞ ﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﺎﻓﻲ رو ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺧﻂ وﺧﺎﻟﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﻜﻨﺪه در آﺗﺶ ﻣﺎ را‬
‫ﭼﺎك ﮔﻞ را ﻧﺸﻨﻴﺪم ﻛﻪ رﻓﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻫﻤﺰﺑﺎﻧﻲ ﻧﻜﻨﺪ ﭼﺎك دل ﻣﻦ ﺑﺮﻓﻮ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ دﻳﺪار ﺑﻮد روح اﻣﻴﻦ‬
‫آﺑﺶ از ﭼﺸﻤﺔ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺠﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫‪374‬‬
‫ﻣﻴﺨﻴﺰد‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫دﻳﺪار‬ ‫ز‬ ‫ﻣﺮاد‬ ‫ﮔﻞ‬
‫آﻧﭽﻪ ز ﺑﻮس وﻛﻨﺎر ﻣﻴﺨﻴﺰد‬ ‫ﭼﮕﻮﻳﻢ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫او‬ ‫ﺑﮕﺮد‬ ‫ز ﺣﺮارت‬ ‫ﻧﻤﻴﺘﻮان‬
‫ﭼﻪ آﺗﺸﺴﺖ ﻛﺰ آن ﮔﻠﻌﺬار ﻣﻴﺨﻴﺰد‬
‫ﭼﻮ ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ از آن ﺧﻮي ﺧﻮرده اﺳﺖ آﺗﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ اش ز زﺑﺎن زﻳﻨﻬﺎر ﻣﻲ ﺧﻴﺰد‬
‫رﺳﻨﺪ ﺟﺎن ودل از ﭼﺎر ﺳﻮ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻋﻨﺎن‬
‫زﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻮ آن ﺷﻬﺴﻮار ﻣﻲ ﺧﻴﺰد‬
‫ز آب ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﻣﺴﺎل آب ﺧﻮرده زﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻪ ﻻﻟﻪ ﺷﻌﻠﻪ درﻳﻦ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻣﻲ ﺧﻴﺰد‬
‫ﺑﺰﻳﺮ ﺳﺎﻳﺔ ﮔﻞ ﻛﺮده ﺟﺎي روح اﻣﻴﻦ‬
‫زﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاي ﭼﻜﺎر ﻣﻲ ﺧﻴﺰد‬
‫‪375‬‬
‫ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ در اﻳﻦ ﻧﺸﺎء ﻛﻪ ﺑﻴﻐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻧﺴﺒﺖ دورﻳﺶ ﺑﺎدم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮد را ز ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮآرم ز اﻧﮕﺸﺖ‬
 ‫‪٣٣٨‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﻐﻢ وﺷﺎدي ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻈﺮش‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻮد ﭘﺮ ﮔﻬﺮ اﺷﻚ ﻣﺪام‬
‫ﺧﺎك ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﺮش رﻳﺨﺖ ﭼﻮ ﻧﻲ ﻧﻢ)‪(1‬ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻬﺮ زود آب ﺷﻮد از ﺗﻒ رﺧﺴﺎرة ﺗﻮ‬
‫روي ﺗﻮ ﻣﻬﺮ ﺑﻮد ﻣﻬﺮ ﭼﻮ ﺷﺒﻨﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫در دم ﻣﺮگ ﺑﻮد آرزوم دﻳﺪن ﺗﻮ‬
‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﺑﺎد ﺷﻬﻲ ﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻳﻚ دم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﺘﻢ ﮔﺸﺘﺴﺖ ﺑﻤﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﺗﻴﺮ اﻧﺪازي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻨﮕﺎه‬ ‫ﺑﺎزي‬ ‫ﺗﻴﻎ‬
‫وروي ﺑﺪرد‬ ‫دل ﻣﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﺪرﻣﺎن ﻛﻨﺪ‬
‫زﺧﻢ ﻣﻦ روح اﻣﻴﻦ دﺷﻤﻦ ﻣﺮﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪376‬‬
‫ﻧﺪﻫﻨﺪ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫داﻧﺔ‬ ‫ﺗﻮاش‬ ‫ﺧﺎل‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ روزي دل ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫ز ﺳﻮز دل ﺷﺪه ﻟﺐ ﺧﺸﻚ ودﻳﺪه ﺗﺮ درﻳﺎ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻓﺴﺮده ﻟﺐ ﺧﺸﻚ ﭼﺸﻢ ﺗﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﺮآﺗﺶ دل ﺧﻮد ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﻠﺐ ﺣﻮاﻟﻪ ﻣﻜﻦ در دﻫﻨﺪ ﭼﺸﻤﺖ را‬

‫)‪ (1‬ﺑﻲ ﻧﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 99‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٣٩‬‬
‫ﻛﻨﺪ ﭼﻮ زﻫﺮ ﻋﻼج ﻣﺮض ﺷﻜﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫ز ﻧﺎرواﻳﻲ ﭘﺎﺷﺎ ﻛﺮم ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ را‬
‫ﻧﺪﻫﻨﺪ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﭘﺎي‬ ‫رواﻳﻲ‬ ‫دﻫﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫از آن ﻓﺪاﻳﻲ ﺳﮕﻬﺎي ﻳﺎر ﻣﻲ ﮔﺮدم‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎد را ﺑﺴﺮ ﻛﻮي او ﮔﺬر ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫اﻣﻴﺪ‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫درﺧﺘﺎن‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺤﻴﺮﺗﻢ‬
‫ﭼﺮا ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﻨﻨﺪ وﺑﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫ﻣﺒﻨﺪ روح اﻣﻴﻦ رﺧﺖ ﺧﻮﻳﺶ از ﻛﻮﻳﺶ‬
‫ﺗﺮا ز درﮔﻪ او رﺧﺼﺖ ﺳﻔﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬

‫‪377‬‬
‫ﺑﻨﺎوك ﻣﮋه ات ﻋﺸﻖ ﻫﻤﺰﺑﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻓﺮﻣﻮد آﻧﭽﻨﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫ﺑﮕﺮم ﺧﻮﺋﻲ ﻧﺎزت ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﺷﻤﺸﻴﺮ‬
‫دﻟﻢ ﺷﻜﺴﺖ وﺟﮕﺮ ﺧﺴﺖ وﻗﺼﺪ ﺟﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫اﻛﻨﻮن‬ ‫ام‬ ‫زﻧﺪه‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺗﻴﺮ‬ ‫ﺑﻤﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺠﺎي ﻣﻐﺰ ﭼﻮ ﭘﻴﻜﺎن در اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ رخ ﺗﻮ ﻧﻬﺎن‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﭼﺸﻤﺴﺖ ﺑﺪﮔﻤﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫ﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫درازي‬ ‫زﺑﺎن‬
‫ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﺎي ﺑﻴﺰﺑﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬
 ‫‪٣٤٠‬‬
‫ز ﺟﺎي دادن ﺷﻴﺮﻳﻦ)‪(1‬ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﺣﺮﻳﺺ ﻧﺎوك آن ﺗﺮك ﺷﻴﺦ ﻛﻤﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫ﻣﺜﻞ ﺑﻪ ﭘﻴﺮي ﻣﻦ ﻣﻲ زدﻧﺪ اﻫﻞ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‬

‫‪378‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﻧﮕﻬﺖ ﻗﺪرت ﭘﺮواز ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫ﮔﻴﺮاﻳﻲ‬
‫ﻛﺰ ﻛﺸﺘﻦ ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﺗﺮا ﺑﺎز ﻧﺪارد‬ ‫ﺟﺎن ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻏﻤﺰة ﻓﺘﺎن ﺗﻮ ﻛﺮدم‬
‫ﮔﻮ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻣﺤﺮﻣﻲ راز ﻧﺪارد‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﻓﺘﺎده از آن ﻃﻔﻞ ﺳﺮﺷﻜﻢ‬
‫ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﻛﻨﺪ روح اﻣﻴﻦ ﺳﺤﺮ ﮔﻪ ﻋﺎﻟﻢ‬
‫از زﻣﺰﻣﻪ اش ﭘﺮ ﺷﺪ وآواز ﻧﺪارد‬

‫‪379‬‬
‫آن ﺑﺖ آذر ﻧﺴﺐ ﺑﺎ ﻏﻴﺮ اﮔﺮ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﺸﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺧﻠﻴﻠﻢ آﺗﺶ ﻧﻤﺮود ﻏﻢ در ﺑﺮ ﻛﺸﺪ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ از ﺧﻮد ﺳﻮﺧﺘﻦ ﭘﺮواﻧﻪ را داﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪوش ﺟﺎن ﺑﭙﺎي ﺷﻤﻊ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﻛﺸﺪ‬
‫دل ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻘﺶ را ﻛﻨﺪ)‪ (2‬ﭘﻨﻬﺎن ز ﻳﺎر‬
‫ﭘﺮده از ﻧﺎداﻧﻲ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ آذر ﻛﺸﺪ‬
‫ﻣﻨﺖ زﻳﻮر ﻛﺸﺪ ﻛﻲ روي ﭼﻮن ﺧﻮرﺷﻴﺪ او‬

‫)‪ (1‬ﺗﻴﺮش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 100‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬را ﻛﻪ ﻛﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 100‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٤١‬‬
‫ﻛﺸﺪ‬ ‫زﻳﻮر‬ ‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫ﺑﺠﺎن‬ ‫روﻳﺶ‬ ‫ﻣﻨﺖ‬
‫ﻫﺮزه اي ﮔﻞ ﺑﺎر ﻧﺎزت را ﻣﻨﻪ ﺑﺮ دوش دل‬
‫ﭼﻮن دل روح اﻻﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺸﺪ‬

‫‪380‬‬
‫ﺑﺰم ﺣﺴﻦ ﮔﻠﺮﺧﺎن روﺷﻦ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﻮد‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﮔﻮﻳﻲ ﭼﺮاغ وادي اﻳﻤﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺟﺎي ﻋﺸﻘﻢ ﺣﺴﻦ او ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺎي‬
‫ﺣﺴﻦ او ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮاغ وﻋﺸﻖ ﻣﻦ روﻏﻦ ﺑﻮد‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻞ در ﻧﻮ ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻓﺎرﻏﻢ از ﺧﻮد ﻧﻤﺎﻳﻴﻬﺎء‬
‫در ﻫﻤﻪ ﻓﺼﻞ از ﺧﻴﺎﻟﺶ دﻳﺪه ام ﮔﻠﺸﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ رﻓﻮي وﺻﻞ ﻳﺎﺑﺪ ﭼﺎك دل ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪام‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ دﺳﺖ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ وﻗﻒ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺴﺖ ﻓﺎرغ ﺧﺎﻃﺮش از ﻇﻠﻤﺖ ﺷﺒﻬﺎي ﻫﺠﺮ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا ﺷﻤﻊ دل از ﻣﻬﺮ رﺧﺶ روﺷﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺧﺮﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﺗﺮا ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺔ ﻣﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ دﻳﺪ‬
‫در زﻣﺎن آن ﺧﻮﺷﻪ را ﮔﻮﻳﺪ ﻛﺰﻳﻦ ﺧﺮﻣﻦ ﺑﻮد‬
‫ﻛﺮده ﻧﺎ ﺧﻮش ﻗﺴﻤﺘﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﻣﻦ رﻗﻴﺐ‬
‫راﺣﺖ اﻳﻦ ﺑﺰم ازو وﻣﺤﻨﺘﺶ از ﻣﻦ ﺑﻮد‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮد ﻧﻤﺎﺋﻴﻬﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 100‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٤٢‬‬
‫‪381‬‬
‫ﺑﻮد ﻫﺮ ﻛﺲ ز ﻣﻌﻨﻲ آﮔﻪ وﻧﻮر ﺑﺼﺮ دارد‬
‫ﭼﻮ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺻﻮرت آن ﻟﻌﺒﺖ ﭼﻴﻨﻲ ﻧﻈﺮ دارد‬
‫ﻧﮕﺎرم دوش ﺑﺮ ﺳﺮ زد ﮔﻠﻲ اﻣﺮوز ﻣﻲ داﻧﻢ‬
‫ﻧﻤﻲ آﻳﺪ ﺑﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد درد ﺳﺮ دارد‬
‫ﭘﺲ از ﻋﻤﺮي ﺑﺎن ﻛﻨﺠﻲ ﻛﻪ دل ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﭘﻲ ﺑﺮدم‬
‫از آن دﺳﺘﻲ ﻛﻪ آن ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﺑﺮ ﻛﻤﺮ دارد‬
‫ﺟﮕﺮ داري ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻧﺎوك او ﺑﺮ ﺟﮕﺮ ﺧﻮردن‬
‫ﺑﺮوﻳﺶ ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﺟﮕﺮ دارد‬
‫ﺷﻜﺎر ﻣﺮغ دل ﻫﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺷﻬﺒﺎز ﭼﺸﻢ او‬
‫ﻫﻤﺎي ﻃﺮه اش ﺧﻮرﺷﻴﺪ را در زﻳﺮ ﭘﺮ دارد‬
‫ﺗﻮ ﻣﻲ داﻧﻲ ﭼﺮا در وﺟﺪ ﻣﻲ آﻳﻲ زﺑﺎﻧﮓ ﻧﻲ‬
‫ز ﺳﻮز ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﺳﺨﻦ ﻗﻮﻟﺶ اﺛﺮ دارد‬
‫دل ﻣﻦ ﺑﺮ ﻣﻼﻳﻚ ﻫﻤﭽﻮ ﺑﺮگ ﺑﻴﺪ ﻣﻴﻠﺮزد‬
‫ﻛﻪ دوزخ دﺳﺖ در آﻏﻮش اﻳﻦ آه ﺳﺤﺮ دارد‬
‫ﺑﭽﺸﻢ ﻟﻄﻒ ﺑﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﻛﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺟﺰ ﭼﺎﺑﻚ زدن ﺧﻮد را ﺑﺘﻴﻐﺖ ﺻﺪ ﻫﻨﺮ دارد‬

‫‪382‬‬
‫ﻧﺒﻮد ﻋﺠﺐ ار ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎو در ﺳﺨﻦ آﻳﺪ‬ ‫اﻋﺠﺎز ﻣﺴﻴﺤﺎ ﭼﻮ از آن ﺳﻴﻤﺘﻦ آﻳﺪ‬
‫ﮔﺮ ﻳﺎر ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻧﻔﺴﻢ در ﺳﺨﻦ آﻳﺪ‬ ‫ﺻﺪ ﻧﻐﻤﻪ ﺑﮕﻮﺷﺖ ﺧﻮرد از ﺻﻮرت دﻳﻮار‬
 ‫‪٣٤٣‬‬
‫ﺑﮕﺰار ﻛﻪ آن ﺳﺮو روان در ﭼﻤﻦ آﻳﺪ‬ ‫ﭘﺎ ﻛﻮ ﺑﻲ ﮔﻞ)‪(1‬ﺑﻴﻨﻲ ور ﻗﺎﺿﻲ ﺷﻤﺸﺎد‬
‫ﮔﻮ ﺟﺎي ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ آﻳﺪ‬ ‫از ﺗﻨﮕﻲ ﺟﺎ ﺷﻤﻊ ﺳﺘﺎ دﺳﺖ ﺑﻴﻚ ﭘﺎي‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﮕﺮ از ﭘﻴﺮﻫﻦ آﻳﺪ‬ ‫روﺷﻦ ﻧﺸﻮد ﭼﺸﻢ ﻣﻦ از ﺳﺮﻣﺔ رﺳﻤﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻣﻮ ﺑﺘﻦ روح اﻣﻴﻦ اﺳﺖ زﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﻪ آن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﺎن در ﺳﺨﻦ آﻳﺪ‬

‫‪383‬‬
‫ﻛﺎري ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺘﻦ ﺷﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺎﻧﻪ داري ﺗﻮ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻤﻦ ﺷﻮد‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻞ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻦ ﺷﻮد‬ ‫ﺻﺪ ﭼﺎك زد ﺑﺴﻴﻨﺔ ﺧﻮد در ﻓﺮاق ﺗﻮ‬
‫ﻗﺮﺑﺎن ﻧﺎز دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﻳﺎ ﺳﻤﻦ ﺷﻮد‬ ‫ﮔﺮدد ﺑﮕﺮد ﻏﻤﺰة ﺗﻮ ﮔﻞ ﻫﺰار ﺑﺎر‬
‫ﮔﺮ از ﺣﺮﻳﺮ ﺑﺮگ ﮔﻠﺸﻦ ﭘﻴﺮﻫﻦ ﺷﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﻻﻟﻪ داغ ﺑﺮﺗﻦ او ﺧﻮاﻫﺪ اوﻓﺘﺎد‬
‫ﻫﺮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﻪ ﭘﻨﺒﻪ داﻏﺶ ﻛﻔﻦ ﺷﻮد‬ ‫ﭘﻮﺷﺪ ﻟﺒﺎس ﻧﻮر ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ روز ﺣﺸﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﺷﻌﺮ ﺳﻮي اﺻﻔﻬﺎن ﻓﺮﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ آن ﺳﻬﻴﻞ رﺷﻚ ﻓﺰاي ﻳﻤﻦ ﺷﻮد‬

‫‪384‬‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﻞ از در ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺜﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﻓﺮش ﺳﺒﺰه در ﻛﻨﺎر ﺟﻮﻳﺒﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻣﻬﻴﺎ ﺷﺪ ﺑﺴﺎط ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ در ﺟﻬﺎن‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻧﻮ‬ ‫ﺑﻨﺎم‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫ﻗﺮﻋﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪل ﮔﺮﻣﻲ ﻋﻠﻢ ﮔﺮدد ﻣﻴﺎن ﺑﻮﺳﺘﺎن‬

‫)‪ (1‬ﺑﻲ وﮔﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 101‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٤٤‬‬
‫آﺗﺶ رﺧﺴﺎر ﮔﻠﺮا در ﭼﻨﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ وﺳﺮود وﺷﺎﻫﺪ وﺳﺎﻗﻲ وﻣﻲ‬
‫آﻧﭽﻪ دل ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺎ را درﻛﻨﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﺮ رﺧﺶ روزي ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد از ﭼﺸﻢ ﻛﻢ‬
‫در درون دﻳﺪة ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﻫﺮزه ﮔﻠﺮا ﻛﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﺲ ﭘﻮش از ﺳﻨﺒﻞ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻃﺮه را از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ روي ﻳﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻤﺮدم ﺧﺎﻟﻬﺎي روي آن ﻣﻪ ﭘﺎره را‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﻪ در آن ﺷﻤﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺮدم ﭼﺸﻢ ﮔﻬﺮ ﺑﺨﺶ ﺗﻮ اي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﻨﺞ ﭘﻴﺶ از آﺳﻤﺎﻧﺖ در ﻛﻨﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬

‫‪385‬‬
‫ﺣﻜﻢ ﻳﺎرﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺲ ﺑﻮﺳﻪ ﺗﻤﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻣﺪاوا‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫دل‬ ‫درد‬ ‫ﺑﺸﻜﺮ‬
‫ﻫﺮ ﺗﻨﮓ ﻣﺎﻳﻪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺎو ﻛﺮده ﻧﻈﺮ‬
‫ﺟﺰ ﺑﺎ ﺑﺮوي وﺧﻂ وﺧﺎل ﺗﻮ ﺳﻮدا ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻮ ﻓﻮج ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﭼﻮ ﺗﺎ زد ﺑﺮوي‬
‫ﻋﻠﻢ ﻋﺎﺷﻘﻲ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻏﻤﺰه ﺟﺒﻴﻦ ﻏﻨﭽﻪ دﻫﺎﻧﻢ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ‬
 ‫‪٣٤٥‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻲ ﺳﺒﺐ از ﻛﺎم وﻟﺐ ﻣﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻃﻤﻊ‬
‫ﻣﺎه ﻧﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮ رﺳﻮاي ﺗﻮ در ﻛﻮن وﻣﻜﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را روح اﻣﻴﻦ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ رﺳﻮا ﻧﻜﻨﺪ‬

‫‪386‬‬
‫ﻏﻨﭽﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ دﻫﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻣﻮي ﺧﻮد را ﭼﻮن ﻣﻴﺎن او ﻧﻜﺮد‬
‫ﻧﺎز ﻛﻴﻬﺎي ﻣﻴﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺑﺎ دﻟﻢ ﻛﺮد آﻧﭽﻪ زﻟﻒ ﭘﻴﭻ ﭘﻴﭻ‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻏﻴﺮ از زﺑﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫در دﻫﺎن ﺗﻨﮓ او ﺷﻴﺮﻳﻦ ﮔﺮي‬
‫ﺳﺠﺪه ﭼﻮن ﺑﺮ آﺳﺘﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫راﺗﺐ ﻣﻪ را ﻓﻠﻚ ﻧﻴﻤﻲ ﺑﺮﻳﺪ‬
‫ﻏﻤﺰه ﻧﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﺮد ﻳﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎن‬
‫ﺑﻴﻀﺔ در آﺷﻴﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫اﻟﺘﻔﺎت‬ ‫ﺑﺎل‬ ‫ﻓﺮﺧﻨﺪه‬ ‫ﻃﺎﻳﺮ‬
‫ﮔﻮش ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮ ﻓﻐﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻧﺎﻟﺔ دل ز آن ﺷﺪه اﻓﺰون ﻛﻪ ﻳﺎر‬
‫رﻓﺖ ﺳﺮ در ﻛﻒ ﺑﺮس)‪(2‬روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫)‪(3‬‬
‫وﻫﻢ از ﺗﻴﻎ زﺑﺎن او ﻧﻜﺮد‬

‫‪387‬‬
‫دﻫﻦ ﺑﺴﺘﻪ دارد زﺑﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻮد ﻋﺎﺷﻖ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻘﺎﻟﺐ وﻟﻲ ﺑﻮي ﺟﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﻨﺪ زﻧﺪﮔﻲ را)‪(4‬ﮔﺪاﻳﻲ ازو روح‬

‫)‪ (1‬ﻃﻤﻌﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 101‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 102‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬رﻓﺖ ﺳﺮ در ﻛﻒ ﺑﺮس روح اﻻﻣﻴﻦ وﻫﻢ از ﺗﻴﻎ زﺑﺎن او ﻧﻜﺮد‬
‫ﻧﺎﻟﺔ دل زان ﺷﺪه اﻓﺰون ﻛﻪ ﻳﺎر ﮔﻮش ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮ ﻓﻐﺎن او ﻧﻜﺮد‬
‫در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 102‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻛﻨﺪه زﻧﺪه ﻛﻲ را‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 102‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٤٦‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﺳﻴﺮﻳﻦ وﻣﻴﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺟﺰ از ﻳﺎر از ﻳﺎر ﭼﻴﺰي‬
‫در اﻋﻀﺎ ﭼﻮ رگ اﺳﺘﺨﻮاﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺼﺪ رﻧﮓ ﭘﻴﭽﺪ ﺑﺨﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﻃﺮه‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ وي ﻫﻤﭽﻮن ﻛﻤﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﻨﺪﻧﺪ ﺑﺮزه‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮ زﻟﻒ ﺑﺘﺎن در دﻫﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺣﺮف ﺗﺎﻓﺘﺎدﮔﻲ ﺑﺎ ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫ﺳﺮ ﻳﺎري اﻳﻦ وآﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﻛﺮدﻧﺶ ﻛﺞ ﻧﮕﺮدد‬
‫ﻫﻮس ﻫﻤﺪم وﻫﻤﻌﻨﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﺑﺠﺰ ﻋﺸﻖ روي ﻛﺴﻲ را‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫وآﻧﺶ‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﺎري‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ووارﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﻫﺮ ﻗﻴﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﺑﻬﺎر وﺧﺰاﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺳﺮ زد ﺧﻂ ﻳﺎر ﭘﺎ ﭘﺲ ﻧﮕﻴﺮد‬
‫ﺧﻮرد ﻏﻮﻃﻪ ﭼﻮن ﺑﺎد داﻳﻢ در آﺗﺶ‬
‫ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺮس ﺟﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪388‬‬
‫ﻛﺎر ﺳﺎزي ﻛﺮده ﺟﺎن ﻫﻤﺮاه ﻗﺎﺗﻞ ﻣﻴﺮود‬
‫وﻧﺎﺑﻮدم ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ دل ﻣﻴﺮود‬ ‫ﺑﻮد‬
‫ﻛﻲ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮد اﻳﻦ ره را دﻟﻢ‬
‫ﻛ‪Ĥ‬ﺳﻤﺎﻧﺮا ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﻮ ﭘﺎي در ﮔﻞ ﻣﻴﺮود‬
‫رﺧﺖ در ﻣﻨﺰل ﻧﻴﻨﺪازد ﻛﺴﻲ از ﻗﻄﻊ راه‬
‫ﻣﻴﺮود‬ ‫ﺑﻤﻨﺰل‬ ‫ﭘﺎ‬ ‫ﻗﻄﻊ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮﻛﺮا‬
‫ﻧﺎﺧﺪا زﺣﻤﺖ ﻣﻜﺶ ﺑﻴﻬﻮده ﺑﻬﺮ ﺑﺎدﺑﺎن‬
‫ﮔﺸﺘﻴﻢ ﮔﺮ ﭘﺮ ﺑﺮآرد ﻛﻲ ﺑﺴﺎﺣﻞ ﻣﻴﺮود‬
‫ﻣﻲ رﺳﺪ ﻋﻤﺮم ﺑ‪Ĥ‬ﺧﺮ ﭼﻮن رود ﻳﺎر از ﺑﺰم‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 102‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٤٧‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ آﺧﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﭼﻮن ﺷﻤﻊ ﻣﺤﻔﻞ ﻣﻴﺮود‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻘﺼﻮد دﮔﺮ ﺟﺎن ﺗﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﻮش ﺑﺮ ﺑﺎﻧﮓ ﺟﺮس دﻧﺒﺎل ﻣﺤﻤﻞ ﻣﻴﺮود‬

‫‪389‬‬
‫ﺧﻮﻳﺸﻲ ﺑﭽﺸﻢ ﻣﺴﺖ او ﺷﺮم وﺣﻴﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﭘﺎي او رﻧﮓ ﺣﻨﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﺑﺎزي ﺑﻄﻮق ﻏﺒﻐﺒﺶ)‪ (1‬دﺳﺖ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪن ﭘﻬﻠﻮي او ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﻛﻲ ﻏﻨﭽﻪ دارد آن دﻫﻦ ﻛﺰوي ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺳﺮﻛﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺪﻳﺜﻲ از ﻟﺒﺶ آب ﺑﻘﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ز ﺗﻴﻎ ﻧﺎز او ﺟﺎﻧﺪار در ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫آﺳﻮدﮔﻲ از ﻏﻤﺰه اش ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪا راﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮﺷﻮد از ﮔﺮﻣﻲ رﺧﺴﺎر او‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻫﻢ دم ﺷﺪن ﺑﺎ روي او زﻟﻒ دو ﺗﺎرا ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫از ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻃﺮﻳﻖ آﺷﻨﺎ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ از ﻋﺎﺷﻘﺎن آن آﺷﻨﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫آﺗﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺑﻐﻞ زﻟﻔﺶ ﻣﺮو ﻧﺰدﻳﻚ او‬
‫در ﺷﻌﻠﻪ ﺧﻮردن ﻏﻮﻃﻬﺎ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻏﺒﻐﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 102‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬دو ﺗﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 103‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﺷﻨﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 103‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٤٨‬‬
‫ﻛﻲ روﻧﻬﺪ ﺷﻤﺸﻴﺮ او ﺑﺮ روي ﻫﺮ دل ﻣﺮده‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﺰﻟﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻋﺸﻖ ﻣﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬

‫‪390‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺎ آب وﺗﺎب ﻣﻴﺮﻳﺰد‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻛﻪ از ﻟﺐ آن آﻓﺘﺎب ﻣﻴﺮﻳﺰد‬
‫ﻣﻴﺮﻳﺰد‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫دﻫﻦ‬ ‫از‬ ‫ﺳﺘﺎره‬ ‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺑﺮ آﺗﺶ دل ﻋﺸﺎق آب ﻣﻴﺮﻳﺰد‬ ‫ز ﺧﻮي دﻟﺒﺮم آﺗﺶ زﺑﺎﻧﻪ ﻛﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﻮن ﻧﻤﻜﻢ در ﺷﺮاب ﻣﻴﺮﻳﺰد‬ ‫ﺑﺮم ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﺷﻜﻮه ﺧﻤﺎر ﻛﺸﺖ ﻣﺮا‬
‫ﭼﻪ ﻧﺴﺒﺘﺴﺖ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺮا اي ﺻﺒﺢ‬
‫ﭼﻮﻫﺮ دﻣﺶ ز ﻧﻔﺲ آﻓﺘﺎب ﻣﻴﺮﻳﺰد‬

‫‪391‬‬
‫آﺳﺎن ﺑﮕﻨﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﻮد ﻣﻴﺘﻮان رﺳﻴﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﺎر دل ز ﻋﺸﻖ ﺑﺴﺮ ﺣﺪ ﺟﺎن رﺳﻴﺪ‬
‫آن ﺗﺮك را ﭼﻮ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﺮ وﻛﻤﺎن رﺳﻴﺪ‬ ‫از ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ دل ز آرم ز ﺷﻮق ﺣﺴﻨﺖ‬
‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻧﺎﻟﻪ ام ﺑﻨﻬﻢ آﺳﻤﺎن رﺳﻴﺪ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﺑﺴﺮ ﻛﻮي او ﭼﺮا‬
‫ﻣﺎ راز ﺑﺨﺖ ﺑﺮ)‪(1‬ﻫﻤﻪ از آﺷﻴﺎن رﺳﻴﺪ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻻزم ﻗﻔﺲ ودام ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺮاﺳﺖ ﻇﻔﺮ از ﺑﻲ ﻇﻔﺮ‬
‫ﻛﺎرت ﭼﻮ ﺑﺎ رﻗﻴﺐ ﺑﺘﻴﻎ)‪(2‬زﺑﺎن رﺳﻴﺪ‬

‫‪392‬‬
‫ﻧﻴﺎز راﺑﺮ ﻧﺎز ﺗﻮ ﻋﺬر ﺧﻮاه ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻳﺪه وداﻧﺴﺘﻪ ﮔﻞ ﮔﻨﺎه ﻛﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 103‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻪ ﺗﻴﻎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 103‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٤٩‬‬
‫ﺑﺮوي ﻧﺎزك ﺗﻮ ﻣﻬﺮ ﭼﻮن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻛﺮده ﭘﺮ از ﺧﺎر ﺣﺴﺮت ﻧﮕﻬﺖ‬
‫ﻛﻲ اﻟﺘﻔﺎت ﻣﻨﺠﻢ ﺑﻤﻬﺮ وﻣﺎه ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ از ﺧﻮاص رخ وﺧﺎل او ﺷﻮد آﮔﻪ‬
‫ﺗﺮا ﺑﻤﻤﻠﻜﺖ ﺣﺴﻦ ﺑﺎدﺷﺎه ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ دﻳﺪ روي ﺗﺮا آﻓﺘﺎب ﻣﻴﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﻫﺰار ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻣﺸﻚ رو ﺑﺮاه ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺎﻳﻪ دار ﺑﻮد زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﻔﺴﻲ‬
‫ﺑﮕﻮي ﺑﺎﻣﻦ اﮔﺮ آﮔﻬﻲ ﻛﻪ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ز دود آه ﻓﻠﻚ را ﭼﻮ)‪(1‬آﺳﻴﺎه ﻛﻨﺪ‬

‫‪393‬‬
‫ﺑﻘﺼﺪ ﺳﻴﻨﻪ اﻳﻦ زار ﻧﺎﺗﻮان دارد‬ ‫ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز ﻛﻪ ان ﺗﺮك در ﻛﻤﺎن دارد‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ آن ﻧﻮش ﻟﺐ دﻫﺎن دارد‬ ‫ﺑﮕﻮش ﭼﻮن ﻧﺮﺳﻴﺪﺳﺖ از ﻟﺒﺶ ﺣﺮﻓﻲ‬
‫ﺑﻬﺎر ذوق ﺗﻤﺎﺷﺎي اﻳﻦ ﺧﺰان دارد‬ ‫ز ﺧﻂ ﻣﻠﻮل ﭼﺮا ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻢ‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ درﻣﻴﺎن دارد‬ ‫ز ﻣﻮي ﮔﺸﺘﻪ دل ﻣﻦ ﻧﺰار ﺗﺮﻛﻪ ﻣﺪام‬
‫ﻛﺠﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻐﻠﻂ ﻫﻢ ﺑﺮ آﺷﻴﺎن دارد‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ داﻧﻪ ﺧﻮرد ام ﻃﺮة ﺗﻮ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ ﺻﺪ ﻫﺰار ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺎﻏﺒﺎن دارد‬ ‫ﻛﺮاﺳﺖ دﺳﺖ رس ﺳﻴﺮ ﺑﺎغ رﺧﺴﺎرت‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻴﻚ وﺑﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‬
‫ﺳﺨﻦ ﭼﻮ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ زﺑﺎن دارد‬

‫‪394‬‬
‫زﺣﻤﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺷﺎم زﻣﻮي ﺗﻮ ﻣﻴﻜﺸﺪ‬ ‫ﺧﺠﻠﺖ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ ز روي ﺗﻮ ﻣﻴﻜﺸﺪ‬
‫ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﺑﺎده ﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﻴﻜﺸﺪ‬ ‫دارﻧﺪ رو ﺑﺠﺎﻧﺐ روﻳﺶ ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ‬
‫ﮔﻞ ﭼﻮن دﻟﺶ ﻣﺪام ﺳﻮي ﺗﻮ)‪(2‬ﻣﻴﻜﺸﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﺧﻮد ﺷﻮم ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺴﻠﻲ ﺑﺒﻮي ﮔﻞ‬

‫)‪ (1‬ﭼﺮا‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 103‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻮﻳﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 104‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٠‬‬
‫ز آن رﻧﺠﻬﺎ ﻛﻪ ﺷﻌﻠﻪ ز ﺧﻮي ﺗﻮ ﻣﻴﻜﺸﺪ‬ ‫دوزخ ﺷﻮد ﻛﺒﺎب ﭼﻮ ﮔﻮﻳﻢ ﺷﻤﻪ‬
‫اﻛﻨﻮن ﻣﺮا ﻧﺴﻴﻢ ﺑﺴﻮي ﺗﻮ ﻣﻲ ﻛﺸﺪ‬ ‫دور از ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ ام ﭼﻮ ﺳﺒﻜﺘﺮ ز ﺑﻮي ﮔﻞ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ زرﺷﻚ ﺑﺴﻮزد ﭼﻮ اﺑﺮ زﻟﻒ‬
‫ﺧﻮد را ﻧﻘﺎب وار ﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﻲ ﻛﺸﺪ‬

‫‪395‬‬
‫زﻫﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻞ در ﻛﺎر ﺑﻠﺒﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ ز ﮔﻞ ﺑﻠﺒﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﮔﺮم ﻧﺒﻮد ﭼﻮن ﺳﺮم درﻛﺎر ﺧﻮد آﻣﺪ ﺑﻬﺎر‬
‫ﮔﺮ ﻧﻬﺎﻟﻲ)‪ (1‬ﺧﺸﻚ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻨﻮن ﮔﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﮔﻞ ﻓﺸﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻫﺮدم ز داغ ﺗﺎزه‬
‫ﭘﻴﺶ ﮔﻠﺸﻦ ﺳﻴﻨﻪ ام ﻋﺮض ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺎوﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻣﺮا ﻣﮋﮔﺎن او‬
‫از ﺑﺮاي ﻣﺼﻠﺤﺖ ﭼﺸﻤﺶ ﺗﻐﺎﻓﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﮔﻞ را ﺣﻤﺎﻳﺖ روي ﭼﻮن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﺎر‬
‫زﻟﻒ ﺷﺐ ﺗﻤﺜﺎل او ﭘﺸﺘﻲ ﺳﻨﺒﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺳﺮو ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﻤﺸﺎد ﻗﺪس‬
‫در ﺑﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ روﻳﺶ ﻣﻪ ﺗﻨﺰل ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻴﺠﺎ ﮔﺮ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫دوﺳﺘﻲ ﺑﺎرش ﭼﻮ ﺑﺎ او ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﮔﺮ ﻧﻬﺎل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 104‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٥١‬‬
‫‪396‬‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺪ‬ ‫دﺳﺘﺎن‬ ‫آن‬ ‫ز‬ ‫ﻋﺸﻘﺒﺎزان‬ ‫اﻃﻮار‬
‫از ﺟﺴﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ آﻳﺪ ﻫﺮﮔﺰ ز ﺟﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪﺳﺖ ﻟﻴﻜﻦ ﻫﺴﺖ از ﻧﻴﺎز ﻋﺎري‬
‫ﻛﺎر زﻣﻴﻦ ﻳﻘﻴﻦ دان ﮔﺮ آﺳﻤﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫وﺻﻒ ﻟﺒﺶ ﺑﺰﺣﻤﺖ در اﻳﻦ دﻫﺎن ﻧﮕﻨﺠﺪ‬
‫ﺷﺮح دﻫﺎن ﺗﻨﮕﺶ از اﻳﻦ زﺑﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫دﻟﺘﻨﮓ ﭼﻮن ﻧﺒﺎﺷﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻨﭽﻪ داﻧﻢ‬
‫از ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﭽﺸﻤﻢ ﭼﻮن آن دﻫﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺮغ دل ﺿﻌﻴﻔﻢ در ﻃﺮه ﺗﻮ ﺑﺎﻟﻴﺪ‬
‫از داﻣﺖ آﻧﭽﻪ آﻳﺪ از آﺷﻴﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫ﻳﺎر ازﻛﻤﺎن اﺑﺮو ﻳﺎرب زﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻴﺮم‬
‫ﺗﻴﺮي ﻛﻪ دﻟﻨﺸﻴﻦ اﺳﺖ از ﻫﺮ ﻛﻤﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮﺳﺮ ﻣﺰن ﮔﻠﺸﻦ را وز ﮔﻞ درش ﺑﺮآور‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎﻧﮓ ﻣﺮغ ﻋﺎﺷﻖ زﻳﻦ ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬
‫وﺻﻒ رخ ﮔﻞ او ﻣﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﭘﻨﻬﺎن‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﮔﺮ در ﻓﻐﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬

‫‪397‬‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪرﻳﺎ‬ ‫رﻳﺰش‬ ‫دﻣﺒﺪم‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ‬ ‫اﺑﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻨﻬﺎ ﺣﺪ او ﻋﺸﻖ اﻳﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
 ‫‪٣٥٢‬‬
‫ﻣﻲ ﺑﺮي ﺑﻴﻬﻮده ام اي ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﻣﺴﻴﺢ‬
‫ﻛﻲ ﻋﻼج درد ﻋﺎﺷﻖ را ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫از ﻋﻨﺎﻳﺘﻬﺎ ﺳﺮ ﺳﺎرش ﺗﻮان ﻛﺮدن ﺣﺴﺎب‬
‫)‪(2‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻴﻐﺶ ﺳﺎﻳﻪ داﻳﻢ ﺑﺮﺳﺮ ﻣﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﺎﻳﺔ دل ﮔﺮﭼﻪ رﻓﺖ از دﺳﺖ وﺟﺎن ﻫﻢ ﻣﻴﺮود‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺳﻮد ﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻳﺎر ﺳﻮدا ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﺎه داﻳﻢ ﺧﻮرده ﭼﻮن از ﭼﻨﮓ روي ﺗﻮ ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺑﺎز ﺧﻮد را ﻳﺎرب از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ رﺳﻮا ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫)‪(4‬‬
‫دل ﻛﻪ ﻣﺮد از ﺣﺴﺮت ﮔﻴﺴﻮي ﻳﺎر‬ ‫در ﻋﺬاي‬
‫)‪(5‬‬
‫ﺻﺪ ﻋﻠﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ از آه اﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫‪398‬‬
‫ﺗﺎب ﻧﮕﻬﺖ ﻣﻬﺮ ﺟﻬﺎﻧﺘﺎب ﻧﺪارد‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺪه ﻟﺒﻢ ﭼﻮن ﻟﺐ ﺟﺎم آب ﻧﺪارد‬
‫ز ان ﭼﺸﻢ رﻣﺪ دﻳﺪة ﻣﻦ ﺧﻮاب ﻧﺪارد‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﺳﺘﻢ وﺟﻮر ﺗﻮ اﺳﺒﺎب ﻧﺪارد‬
‫ﻣﻪ ﭘﻴﭽﺶ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﺮا ﺗﺎب ﻧﺪارد‬
‫ﺗﺎ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ آب ز ﻣﻦ ﺑﺎز ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫در رﻫﮕﺬر ﺧﻴﻞ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻲ ﺳﺒﺒﻲ ﻛﺎر زﻣﺎﻧﻪ‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﻣﺼﺮﻋﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 104‬ب‪.‬‬
‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ذﻳﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 104‬ب‪.‬‬
‫)ﻣﺎﻳﺔ دل ﮔﺮﭼﻪ رﻓﺖ از دﺳﺖ وﺟﺎن ﻧﻴﻢ ﻣﻲ رود‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻴﻐﺶ ﺳﺎ ﻳﺔ داﻳﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ(‬
‫)‪ (3‬اﻳﻦ ﻣﺼﺮﻋﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 104‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻏﺮاي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬آه ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٣‬‬
‫ﺗﺎب ﻧﮕﻪ ﻛﺮم ﺗﻮ ﻣﻬﺘﺎب ﻧﺪارد‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﮕﺮ ﭘﻨﺠﻪ ﺑﻤﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﮔﻴﺮد‬
‫اي روح اﻣﻴﻦ آﻧﭽﻪ ﺗﻮ داري ز ﻓﺮوﻏﺶ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ ﺑﺴﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎب ﻧﺪارد‬

‫‪399‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﺮ ﺷﺪ ﭼﻨﺎن ز درد وﻏﻤﺖ دل ﻛﻪ ﺟﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺷﺎدم از اﻳﻨﻜﻪ)‪(2‬در دل ﻣﻦ ﻣﺪﻋﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺑﻬﺎر را‬ ‫ﻟﺒﺎس‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫زرد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﺳﺮﺧﻲ درﻳﻦ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮوي ﺣﻨﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻫﻤﺖ ﺑﺴﻴﺮ آن ﺳﺮ ﻛﻮﻳﻲ)‪(3‬ﺑﺮد ﻣﺮا‬
‫در راه او ز ﺑﺴﻜﻪ دوﻳﺪﻳﻢ ﭘﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻧﺎ آﺷﻨﺎي ﻣﺎﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﻛ‪Ĥ‬ﺷﻨﺎي اوﺳﺖ‬
‫)‪(4‬‬
‫از آن آﺷﻨﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﺎ را درﻳﻦ دﻳﺎر‬
‫ﺧﻮش ﺑﻲ ﺣﺠﺎب ﺑﺮ رخ او ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻧﻈﺮ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﮔﻮﻳﺎ ﺑﭽﺸﻢ ﻏﻴﺮ ﺳﻮاد ﺣﻴﺎ‬
‫آﻣﺪي‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫ﺑﺴﺎﺣﻞ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬
‫ﻛﺎر ﺗﺮا ﺧﺪاي ﺗﻮ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﺪا ﻧﻤﺎﻧﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻳﻨﻜﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﻮ ﻣﻲ ﺑﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬درﻳﻦ وﻳﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺳﻮا وﺣﻴﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٤‬‬
‫‪400‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد آرد ﻣﮕﺮ اﻧﺮا ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﺰﻳﻢ ﻛﻪ آن ﺗﺮك ﺑﻴﻐﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺻﻴﻘﻞ ﺑﺎده ﻣﮕﺮ زﻧﮓ دل ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫ﺻﻴﻘﻞ رﺳﻤﻲ از آﺋﻴﻨﻪ دل زﻧﮓ ﺑﺮد‬
‫ﺳﺮﺧﻲ روي ﺗﺮا آب ﺗﻤﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫زرد رو ﺗﺎ ﻧﺸﻮي ﻟﺐ ﺑﺘﻤﻨﺎ ﺑﮕﺸﺎ‬
‫ﻛﺎش ﺑﻮدي ﺑﺮو ﺑﺮ ﮔﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫از ﺗﻬﻲ دﺳﺘﻲ ﺧﻮد ﭘﻴﺶ ﺣﻮادث ﺧﺠﻠﻢ‬
‫ﺑﺎز وي ﺑﻲ ﻃﻤﻌﻲ ﭘﻨﺠﺔ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫دﺳﺖ ﮔﺮدون ﺑﻘﻔﺎ)‪(2‬ﺑﺴﺘﻪ دﺳﺖ دﻧﻴﺎ ﺳﺖ‬
‫ﻛﻮي ﺳﺮﺳﺒﺰي ازﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ ﻣﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﻴﻨﺎي ﭘﺮ از ﺑﺎده ﺑﻮد ﻫﻤﻨﻔﺴﺶ‬
‫دارد آن ﭼﺸﻢ)‪(4‬ﻛﻪ ﺻﺪ ﺳﻮد ز ﺳﻮدا ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫دل ﻣﺎ را ﺳﺮ ﺳﻮداي ﺗﻮ ﻣﻴﺨﺎرد ﺑﺎز‬
‫ﺳﺰد)‪(5‬از ﺑﻮاﻟﻬﻮﺳﺶ ﻧﻴﺰ ﻓﺮوﺗﺮ داﻧﻲ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺮت روح اﻣﻴﻦ ﻧﺎم ﺗﻤﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬

‫‪401‬‬
‫ﺑﻨﺎﻛﺎﻣﻲ ز ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻟﻌﻞ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻮﻫﻜﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬
‫اﮔﺮ ﺑﻴﻨﺪ ﻟﺐ ﻳﺎر ﻣﺮا ﺑﺮ ﺣﺎل ﻣﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬
‫ز ﺻﺒﺢ روي وﺷﺎم زﻟﻒ ﺑﺮﻗﻊ ﭼﻮن ﺑﺮ اﻧﺪازد‬
‫ﺑﺨﺎل ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻞ در ﺑﺎغ وﻣﺸﻚ اﻧﺪر ﺧﺘﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬
‫دﻟﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺑﺮﻗﻊ ﺧﺮاﻣﻲ ﺳﻮي ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺒﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻘﻀﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬دل ﺑﺒﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬دارد اﻳﻦ ﭼﺸﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺳﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 105‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٥٥‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻦ دﻟﻴﻬﺎﻳﺖ ﺑﺤﺎل ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬
‫ز آب ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺷﺪ ﻻﻟﻪ ﭼﻮن رﻧﮕﻴﻦ ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺳﺰد ﮔﺮ ﻳﻜﻨﻔﺲ ﺑﺮ ﺧﺎك اﻳﻦ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻛﻔﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬
‫اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮد ازو ﮔﺎﻣﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ دﻳﺪ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ از ﻓﺮاق روي آن ﮔﻞ ﭘﻴﺮﻫﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬

‫‪402‬‬
‫ﺳﺒﺰه ﺧﻂ ﺗﻮ رﻧﮓ رخ ﻣﻴﻨﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻧﻤﻜﻴﻦ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﻧﺸﺎء ز ﺻﻬﺒﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫دردﻣﻨﺪ ﺗﻮ اﮔﺮ ﻧﺎم ﻣﺪاوا ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻧﻤﻚ ﻋﺸﻖ ﺗﻮاش ﺑﺎد ﺑﺼﺪ وﺟﻪ ﺣﺮام‬
‫ﻋﺠﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ از ﻳﺪ ﺑﻴﻀﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي ﺗﻮ از ﭘﻨﺠﺔ ﻣﮋﮔﺎن دراز‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﮔﻞ ﻧﮕﻬﺖ را ﺑﺘﻤﺎﺷﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺮد ﮔﻞ ﺑﺮي زﺧﻢ ﺗﻮام رﻧﮓ ز)‪(1‬دل‬
‫ﺗﻴﻎ ﺻﻴﻘﻞ زده ﻏﻤﺰة او روح اﻣﻴﻦ‬
‫رﻧﮓ)‪(2‬ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ز آﻳﻨﻪ دﻟﻬﺎ ﺑﺒﺮد‬

‫‪403‬‬
‫دوش دل ﺑﺎ ﺧﻂ وﺧﺎل ﻃﺮه ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫آﺳﻤﺎن ازرﺷﻚ ﺳﻮداﻫﺎي او دﻳﻮاﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫دور ﺷﻮ اي ﻣﺪﻋﻲ)‪(3‬ﻫﺴﺘﻲ ﭼﻮ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ آﺷﻨﺎ‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﺠﻨﻮن ﻛﻲ ﻛﺴﻲ را ﺟﺎ درﻳﻦ وﻳﺮاﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را آﻓﺖ از ﺟﺎﻳﻲ ﺣﻮاﻟﺖ ﻛﺮده اﻧﺪ‬

‫)‪ (1‬از‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 106‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻧﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪ 106‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺷﻮ ﻣﺪﻋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 106‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٦‬‬
‫آﻓﺖ دﻟﻬﺎي ﻣﺎ در زﻟﻒ او از ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺳﻮﺧﺖ ﭼﻮن ﭘﺮواﻧﻪ ﻣﺎﻫﻢ از ﺟﻬﺎن ﻧﺴﻴﻢ رﺧﺖ‬
‫ﻣﺮغ ﺟﺎن ﻋﺎﺷﻘﺎن ﮔﻮﻳﻲ ﻣﮕﺮ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺷﺪ ﭼﻮ ﺑﻲ ﻧﻢ اﺑﺮ ﻣﻴﻨﺎ ﺑﺎغ ﻋﻴﺸﻢ ﺧﺸﻚ ﺷﺪ‬
‫آب اﻳﻦ ﮔﻠﺰار از ﺳﺮ ﭼﺸﻤﺔ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫ﭘﺎي ﺑﻨﺪ ﺟﺎن ﻣﻦ ﺷﺪ ﻗﺼﻪ ﮔﻴﺴﻮي او‬
‫ﭼﻮن دﻟﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﻮد‬

‫‪404‬‬
‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺷﻌﻠﻪ از آن ﺑﺮﺳﺮ زﺑﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺠﺎي ﻣﻐﺰ ﭼﻮ آﺗﺶ در اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮ ﺣﺮف ﺷﻬﺪ ﻟﺐ ﻳﺎر در دﻫﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫زﻫﻢ ﻧﺸﺪ ﻟﺒﻢ از ﻳﻚ دﮔﺮ ﺟﺪا در ﺑﺰم‬
‫ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ در ﺧﺰاﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻤﻮد روي ﺑﻤﻦ ﻳﺎر ﭼﻮن ﺧﻄﺶ ﺑﺪﻣﻴﺪ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ آﺗﺶ ﺧﻮﻳﺶ در اﻣﺘﺤﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮدم ﻣﺮا دﮔﺮ ﻣﻴﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮگ ﮔﻞ وﻻﻟﻪ آﺷﻴﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺨﺎك ﻣﺎﻟﻲ دام ﺗﻮ راﺿﻴﻢ راﺿﻲ‬
‫زوﺻﻒ ﮔﻮﻫﺮ ودر آﻧﭽﻪ دوش ﻣﻴﮕﻔﺘﻢ‬
‫ﺑﻨﻈﻢ دﻟﻜﺶ روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬

‫‪405‬‬
‫ﻧﺨﻞ ﺣﺪﻳﻘﺔ ﺑﺼﺮم ﺑﺎرور ﻧﺒﻮد‬ ‫زﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻪ آن ﮔﻞ رو در ﻧﻈﺮ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻛﻲ ﺑﻮد ﻛﺰﻧﻢ ﻣﮋه ام آب ﺗﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫دودﻳﺴﺖ ﺳﺮد ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺮ آه ﮔﺮم ﻣﻦ‬
‫ﻋﻤﺮي ﮔﺬﺷﺖ وﻫﻴﭻ ﺷﺒﻢ را ﺳﺤﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﮔﻔﺖ اﻓﻜﻨﻢ ﺑﻮﻗﺖ ﺳﺤﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮ ﺳﺮت‬
‫ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﻃﻠﻌﺖ او ﺟﻠﻮه ﮔﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﺪ ﺑﻠﻨﺪوﺷﺒﻢ ﮔﺸﺖ ﺗﻴﺮه ﺗﺮ‬
 ‫‪٣٥٧‬‬
‫ﺳﻴﻠﻲ ﻛﻪ آﻣﺪ از ﻣﮋه ام ﺗﺎ ﻛﻤﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻛﻲ ﺑﻮد ﻛﺰ ﻓﺮاق ﺗﻮاي ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻌﺬور دار ﻛﺰ ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺸﻢ ﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻧﻜﺮدﻣﺖ ﭼﻮ زدي ﺗﻴﻎ ﺑﺮﺳﺮم‬
‫آﻣﺪ ﺷﺪش ﺑﻜﻮي ﺗﻮ از ﺑﺎل وﭘﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫در ﺑﻴﻀﻪ داﺷﺖ ﻣﺮغ دﻟﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ز آب ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﻟﺬت ﻧﻴﺎﻓﺘﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ از ﺳﺮﺧﻮﻳﺸﺶ ﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد‬

‫‪406‬‬
‫ﻛﺎﻫﻞ)‪(1‬ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫ﺑﻨﺎزت‬ ‫ﻧﻔﺮﻣﺎﻳﻲ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ‬ ‫ﺑﺮد‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﺎز‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎﻟﺖ ﻣﻲ ﺷﻮم از دود آه ﺧﻮد ﺳﻴﺎه‬
‫ﻃﺮه ات ﻫﺮ ﮔﺎه ﭘﻴﺶ روي ﺣﺎﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﺳﺮو دﻟﺪاري ﻧﺪاﻧﺪ دل ﺑﺎو ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺒﻨﺪ‬
‫ﻛﻲ ﻫﺮ آن ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﺪل دل ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮم ﻗﺮﺑﺎن ﺷﻤﺸﻴﺮي ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ را ﻛﻪ ﻛﺸﺖ‬
‫زﻧﺪه ز آﺑﺶ ﮔﺮدد وﻗﺮﺑﺎن ﻗﺎﺗﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﺑﺎﻃﻞ اﻟﺴﺤﺮﺳﺖ ﮔﻮﻳﻲ ﺳﺒﺰ وﺣﺴﻦ ﺳﺤﺮ‬
‫ﺧﻂ رﺳﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺳﺤﺮ ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫دارﻣﺶ ﭼﻮن ﻃﺮة دﻟﺪار داﻳﻢ ﺑﻴﻘﺮار‬
‫ﮔﺮ دﻟﻢ از ﭘﺎ ﻧﺸﻴﻨﺪ زود ﻛﺎﻣﻞ)‪(2‬ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﮔﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺎ ﭘﺮي روﻳﺎن ﻛﺴﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎﻣﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 106‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺎﻫﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 107‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٨‬‬
‫زاﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫ﻋﻘﻞ او ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﻳﻜﺒﺎره‬

‫‪407‬‬
‫ره روان ﺑﻪ ﻛﻪ ازﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺮود‬
‫ﺑﻴﺨﺒﺮ ﻫﻤﭽﻮ در آ ﻫﻤﺮه ﻣﺤﻤﻞ ﻧﺮود‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﺮده ﺑﻤﻨﺰل ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ رود راه ﺑﻤﻨﺰل ﻧﺮود‬
‫آﻓﺘﺎب از ﭘﺲ دﻳﻮار ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺷﻮدش‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮو ﻗﺪش ﮔﺮ ز ﺳﺮدل ﻧﺮود‬
‫ﺷﺐ ﻣﺎ ﭼﻮن رخ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻮد ﻧﻮر ﻓﺮوش‬
‫ﻣﺤﻔﻞ ﻧﺮود‬ ‫اﮔﺮ آن ﺷﻤﻊ ﺳﺮ اﻓﺮاز)‪(1‬ز‬
‫ﺟﺎﻧﻢ از ﺗﻦ ﻛﻪ ﺷﺪه ﭼﻮن ﻗﻔﺲ ازﻛﺜﺮت زﺧﻢ‬
‫ﻧﺮود ﺗﺎ ز ﺳﺮش ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺎﺗﻞ ﻧﺮود‬
‫ﻣﻲ وزد ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺎو ﺑﺎد ﻣﺨﺎﻟﻒ از آه‬
‫ﻛﺸﺘﻴﺖ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺎز ﺑﺴﺎﺣﻞ ﻧﺮود‬

‫‪408‬‬
‫ﻛﻮ ﺟﻨﻮﻧﻲ ﻛﺰ ﺳﺮ رﻏﺒﺖ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺑﭽﻴﻨﻢ از ﺑﺮش در ﺣﺎل داﻣﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺟﺎﻣﻪ زﭘﻲ ﻛﻮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻟﻴﻠﻲ ﺑﺰور دﺳﺖ ﺣﺴﻦ‬

‫)‪ (1‬اﻓﺮار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 107‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺣﺴﻦ دﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 107‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٥٩‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺠﻨﻮن ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﻋﺮﻳﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫درد ﺑﻴﺪردي ﻣﺮا ﭘﺎﻣﺎل دارد روز وﺷﺐ‬
‫ﻧﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ دﺳﺘﻲ ﺑﺮ رگ ﺟﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫ﻛﺸﺘﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﺶ ﺑﺠﺎي ﻣﻐﺰم اﻧﺪر اﺳﺘﺨﻮان‬
‫دل رود از دﺳﺖ اﮔﺮ ﺟﺮاح ﺑﻴﮕﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﺎﻳﺪم اﻗﺒﺎل روز اﻓﺰون ﻛﻪ ﻳﺎر‬
‫ﺑﺰ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬ ‫ﺑﺎوﺟﻮد ﺑﻲ ﮔﻨﺎﻫﻴﻬﺎ‬
‫ﻣﺸﻔﻘﻲ ﻛﻮﺗﺎ ﻧﮕﺮدد ﺳﺮ ﺑﺴﺮﻋﺎﻟﻢ ﺧﺮاب‬
‫ﻣﻴﻠﻲ از ﺧﺎك رﻫﺶ در ﭼﺸﻢ ﮔﺮﻳﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫داده ام‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺒﻮي زﻟﻒ او دﺳﺖ ارادت‬
‫ﺣﺪ ﻧﺪارد ﺑﻮي ﮔﻞ ﺗﺎ در ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮده در ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻦ از اﺑﻠﻬﻲ‬
‫ﭘﺮده ﻣﻴﺨﻮاﻫﻢ ﺑﺮوي راز ﭘﻨﻬﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬
‫ﺑﺮﺳﺮ ﺧﻮد ﮔﺸﺘﻪ ام روح اﻻﻣﻴﻦ در ﻫﺮدﻳﺎر‬
‫ﺷﺤﻨﺔ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ در زﻧﺠﻴﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬

‫‪409‬‬
‫ﺑﺎﻻي ﺗﻮ ﺑﻼﺳﺖ ﺑﻼ ﺑﺮ ﺑﻼ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫ﭘﺲ دﺳﺖ ﺑﺎزي ﺗﻮ ﺑﺮﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫زﺧﻢ ﺗﻮ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎﺳﺖ دﮔﺮ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺲ ﻋﺬر ﺧﻮاﻫﻲ ﺗﻮ ز ﺟﻮر وﺟﻔﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﮔﻞ رو ﺑﺎﮔﻴﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫از ﺑﺮ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﮔﻠﻬﺖ ﻣﺪﻋﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻣﻴﻠﺖ اﮔﺮ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺧﻮن آﻳﺪم ز ﭼﺸﻢ‬
‫دادي ﭼﺮا ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻣﺮا ﺑﺎز ﺧﻮﻧﺒﻬﺎ‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻄﺒﻌﺖ اﮔﺮ ره ﻧﻴﺎﻓﺘﺴﺖ‬
‫ﺧﻮﻳﺖ ﭼﺮا ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺗﻮ ﺳﺮ زﻧﺪ‬
 ‫‪٣٦٠‬‬
‫اﻳﻦ رﺳﻢ ﺗﺎزه از ﭼﻪ ﻧﻬﺎدي وﻓﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺟﻮروﺟﻔﺎزﻏﻤﺰه ﻧﺎز ﺗﻮ)‪ (1‬ﺧﻮش ﻧﻤﺎﺳﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻨﺪ وﺑﺴﺖ ﺗﺎزه ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺪ ﻋﻘﺪه ﺑﻮد در دﻟﻢ از ﻃﺮة ﺗﻮ ﭘﻴﺶ‬
‫رﻓﺘﻦ ﺑﺰﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﺎل ﻫﻤﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﻳﺎﻓﺘﻲ دﻻ ﺗﻮ ﺳﻌﺎدت ز زﻟﻒ ﻳﺎر‬
‫ﭘﺮ داغ ﺣﺴﺮﺗﺴﺖ ﭼﻮ ﺳﺮ ﺗﺎﺑﭙﺎي ﺗﻮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز داغ دﮔﺮ ﻣﺪﻋﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬

‫‪410‬‬
‫ﺳﺒﺰه ﻧﻮرﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﮔﺮد ﻋﺬارش ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﺣﺴﻦ او ﻧﻮﺷﺪ ﺑﻬﺎر اﻧﺪر ﺑﻬﺎرش ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﺮده رﻧﮓ آﻣﻴﺰ ﺑﻲ ﺑﺲ ﺑﻮاﻟﻌﺠﺐ ﻧﻘﺎش ﺣﺴﻦ‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬ ‫زارش‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎن‬ ‫ﺗﻠﺨﻲ‬ ‫ﺳﺒﺰه‬
‫ﺳﺒﺰة ﺧﻂ ﺑﺮ ﮔﻞ روﻳﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﭘﺮده‬
‫زﻳﺮ ﻛﺎرش ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻴﺪاروي ﻛﺎرش ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ دارد در درون ﺳﻴﻨﻪ آﺗﺶ ﻛﻮﻫﻜﻦ‬
‫ﻻﻟﻬﺎي آﺗﺶ اﻓﺸﺎن ﺑﺮ ﻣﺰارش ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﺮده آﺋﻴﻦ ﺑﻨﺪي دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻋﻘﺪﻫﺎي ﻟﻌﻞ وﮔﻮﻫﺮ در ﻛﻨﺎرش ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬

‫‪411‬‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻃﻮﻃﻲ از آن ﻋﺎﺷﻖ)‪(2‬زﺑﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻮ ﻗﻨﺪ ﺣﺮف ﻟﺐ ﻳﺎر در دﻫﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬

‫)‪ (1‬ﻏﻤﺰه وﻧﺎز ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 107‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻋﺎﺷﻘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 108‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٦١‬‬
‫ﻫﻮاي ﭘﻨﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑ‪Ĥ‬ﺳﻤﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺨﺎك ﭘﻴﺰي ﻛﻮﻳﺶ ﭼﻮ ﺳﺮﻓﺮاز ﺷﺪم‬
‫ز ﺗﻠﺨﻲ ﻛﻪ در ﻳﻦ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺰار ﺑﺎر ﺷﺪم از ﻫﻤﺎي ﺷﺮﻣﻨﺪه‬
‫ﻛﻲ آن ﻣﻌﺎﻣﻠﺔ ﻧﻘﺪ در ﻛﻤﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫دﻟﻢ ﭼﻮ ﺑﺮد ﺑﺠﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﻲ‬
‫ز آب ﺧﻀﺮ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﮕﻔﺘﻢ ﺣﺮف‬
‫ﭼﻮ ﺣﺮﻓﻲ ا زﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﺑﺮ زﺑﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬

‫‪412‬‬
‫ﻣﺮا از ﻫﺮدو ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺎق اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺮاي اﺑﺮو ﺧﺎك ﺳﺮﻛﻮي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﻮرد ﺗﺎ در ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻏﻮﻃﻬﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫اﺷﺎرت ﮔﻮﻧﻪ از ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﺸﻢ ﻛﻲ ﻣﻨﺖ ﻫﺮ ﻫﺮزه ﻛﺮدي ﭼﻮن ﺻﺒﺎ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﺑﻜﻮﻳﺖ رﻫﺒﺮ ﺟﺎن ودﻟﻢ ﺑﻮي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﻞ ﺧﻮد را ﺑﺮﻧﮓ وﺑﻮي آراﻳﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻋﺰت ﮔﻞ ﻧﺴﺒﺖ روﻳﺘﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﻂ وﻣﮋﮔﺎن وزﻟﻒ واﺑﺮو ﺗﺮا از ﭼﻪ رﻧﺠﺎﻧﻲ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﺧﺎﻃﺮم را ﻳﻚ ﺳﺮﻣﻮي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺎ ﺗﺮ دﻣﺎﻏﻲ ﺑﺮ ﮔﻞ وﻻﻟﻪ‬
‫رﺳﺎﻧﺪ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﮔﺮ ﺑﭙﻬﻠﻮي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪413‬‬
‫ﺗﺎزه آﺑﻲ ﺑﺮوي ﻛﺎر آﻣﺪ‬ ‫اﺑﺮ ﭼﺸﻤﻢ ﭼﻮ اﺷﻜﺒﺎر آﻣﺪ‬
 ‫‪٣٦٢‬‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﻧﺎﻟﺔ‬ ‫ﻣﻮﺳﻢ‬ ‫ﮔﺸﺖ ﻟﺒﺮﻳﺰ رﻧﮓ ﺳﺎﻏﺮ ﮔﻞ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻣﻘﺪم‬ ‫ﻣﮋدة‬ ‫ﺳﺒﺰه ﺷﺪ ﺧﺎك ﻟﻴﺲ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮ‬
‫ﻻﻟﻪ زﻳﻦ رﺷﻚ داﻏﺪار آﻣﺪ‬ ‫ﻣﺸﻚ از ﺑﻮي ﮔﻞ ﺧﺠﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫دﺳﺖ در ﮔﺮدن ﺧﻴﺎر آﻣﺪ‬ ‫ﺳﺮو از)‪(1‬اﻣﺪاد ﺑﺎد ﻏﻨﭽﻪ ﻓﺮﻳﺐ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﻀﺮ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺟﻮﻳﺒﺎر آﻣﺪ‬ ‫ﺳﺒﺰه ﺑﻨﻬﺎد ﭘﺎي ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺰم ﻳﺎر ﻏﻤﮕﺴﺎر آﻣﺪ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدم ز ﺷﻮق ﺷﺎدي ﻣﺮگ‬
‫دل ازﻳﻦ روي ﺑﻴﻘﺮار آﻣﺪ‬ ‫داد زﻟﻔﺶ ﻧﺴﻴﻢ را ﭼﻮن روي‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ درد دل)‪(3‬ﺑﻜﺎر آﻣﺪ‬ ‫ﺳﺮخ رو ﻛﺮد رﻧﮓ زرد ﻣﺮا‬
‫ﭼﺸﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻓﺮﻗﺖ ﻳﺎر‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ﻧﻴﺴﺎن‬ ‫اﺑﺮ‬

‫‪414‬‬
‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﺧﻮش ﻛﻪ ﻣﻪ ﻣﻦ ز ﺳﻔﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫ﻧﻮر ﺑﻴﺮون ﺷﺪه از دﻳﺪه دﮔﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ از ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮﺧﻨﺪة ﺧﻮد ﻋﻤﺮ دﮔﺮ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻫﺠﺮ ﻛﻪ ﻳﺎرش ز ﺳﻔﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫ﺑﺎز آﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻢ ﺟﺎن ﮔﺮاﻣﻲ از ﺷﻮق‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺎز آﻳﺪ‬ ‫اﮔﺮ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻛﺸﺘﻪ زدر‬

‫)‪ (1‬ﺳﺮو ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 108‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 108‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬در دل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﺴﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٦٣‬‬
‫ﻣﺮغ ﺟﺎﻧﻢ ﻛﻪ ﻫﻮاﻳﺘﻮ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺳﺮاو‬
‫از ﻗﻔﺲ ﮔﺮﺑﻪ ﭘﺮ آﻳﻨﺶ دﮔﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫ﻫﺮزه اي دل ﻧﻨﻬﻲ ﮔﻮش ﺑﺮاه ﺧﺒﺮش‬
‫ﺑﺎز آﻣﺪ ﻛﻪ ز ﭘﻴﺸﺶ ﻛﻪ ﺧﺒﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫آﻧﻜﻪ ﭘﻴﻐﺎم ﻣﺮا ﺑﺮده ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺣﺴﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪش ﮔﺸﺖ از آن ﻛﻮي اﮔﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫ﭘﺮﺗﻮي ﺑﺮﺗﻮ اﮔﺮ اﻓﺘﺪ ازو روح اﻣﻴﻦ‬
‫آﻳﺪ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫وﻇﻔﺮ‬ ‫اﻗﺒﺎل‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ‬ ‫ﺑﺮﺳﺮت‬

‫‪415‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﺴﻴﺤﺎي ﻟﺐ ﻳﺎر ﺑﺎﻋﺠﺎز آﻳﺪ‬
‫آﻳﺪ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬واز‬ ‫ﻣﺮده‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻋﺠﺒﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺮغ دﻟﻬﺎي ﻣﻼﻳﻚ ﻫﻤﻪ ﭘﺮواﻧﻪ آﻳﺪ‬
‫ﺷﻤﻊ اﻳﻤﻦ ﻧﺴﻴﻢ ﮔﺮ ﺑﺴﺮ ﻧﺎز آﻳﺪ‬
‫ﻧﻮر در ﻳﻮزه ﻛﻨﺪ ﻣﺎه ز ﺷﻤﻊ دل ﻣﻦ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺒﺎﻟﻴﻦ ﻣﻦ آن ﺷﻤﻊ ﺳﺮ اﻓﺮاز آﻳﺪ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻫﺮﮔﺎه ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺑﻨﮕﺎه ﺗﻮ رﺳﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻨﺠﺸﻚ ﻛﻪ در ﺟﻨﮕﻞ ﺷﻬﺒﺎز آﻳﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ اي روح اﻣﻴﻦ ﻛﺎر ﺗﻮ ﭼﻮن ﻛﺎر ﻛﺴﻲ‬
‫ﻧﻪ ز ﺳﺤﺮ آﻧﭽﻪ ﺗﻮ ﻛﺮدي ﻧﻪ ز اﻋﺠﺎز آﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺷﻮﻧﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٦٤‬‬
‫آورد ﻧﺎﻃﻘﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﺪرت ز ﻛﺠﺎ‬
‫ﻃﺒﻊ ﭼﻮن ﻃﺒﻊ ﺗﻮﺗﺎﭼﻮن ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﺳﺎز آﻳﺪ‬

‫‪416‬‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﺮت زده در ﭼﺎه ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻪ ﮔﺮ از ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺗﻮ آﮔﺎه ﺷﻮد‬
‫ﺑﻴﺪﻗﻲ)‪(1‬ﻛﻮ ﺑﺴﺮ ﻋﺮﺻﻪ رﺳﺪ ﺷﺎه ﺷﻮد‬ ‫ﺧﺎل اﺑﺮوي ﺗﺮا رﺗﺒﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﺳﺮو ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻜﻒ ﭘﺎﻳﺘﻮ ﺳﺮ ﺳﺎﺋﻴﺪن‬
‫ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا زﻛﻒ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻧﺎﮔﺎه)‪(2‬ﺷﻮد‬ ‫ﺧﺎل را ﺑﻨﺪ ﮔﺮاﻧﻲ ﺑﻨﻪ از ﺧﻂ ﺑﺮ ﭘﺎي‬
‫ﻣﺴﺖ از دﻳﺪن ﭼﺸﻤﺖ ﺷﺪه ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺳﻮي ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ از اﻧﺮوي ﺑﺎ ﮔﺮاه ﺷﻮد‬

‫‪417‬‬
‫ﺗﻬﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺒﺎد از ﺳﺮﻣﻪ ﺷﺮم وﺣﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﮔﺮ ﭼﺸﻢ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ دﻟﺒﺮ آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺸﺎن آن دﻫﻦ را ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﺮﻓﺖ از ﺧﻂ‬
‫ﺑﻤﻘﺼﺪ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻀﺮش رﻫﻨﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺸﻴﻨﺪ ﻳﺎر ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻤﻊ در ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻋﺎﺷﻖ آن ﺑﻴﻐﻢ ﻛﻪ ﻳﺎر از وي ﺟﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺷﻮد روزم ﺳﻴﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻴﻨﻢ ﺳﺮﻣﻪ در ﭼﺸﻤﺶ‬
‫)‪(3‬‬
‫دﻟﻢ ﭘﺮ ﺧﻮن ﺷﻮد ﻫﺮ ﮔﺎه دﺳﺘﺶ در ﺣﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﭘﻨﺪﻗﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬آﮔﺎه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٦٥‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﻤﻚ درﻋﺎﺷﻘﻲ ﻧﺒﻮد ﭼﻮ ﻧﺒﻮد ﻳﺎر ﺧﻮﻧﺨﻮاره‬
‫ﻧﻪ ﺑﻨﺪي دل ﺑﺪﻟﺪاري ﻛﻪ ﻛﺎرش ﺟﺰ ﺟﻔﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﺮا ﺑﻴﻬﻮده ﻧﺎﻻن ﺑﺎﺷﻢ از زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﺶ‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﭼﻮ زﻟﻔﺶ راﻫﻢ از ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻼ ﮔﺮ ﻫﻤﺮه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮد آرام ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‬
‫ﺷﻮد دﻳﻮاﻧﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﻳﻜﻨﻔﺲ ﮔﺮ ﺑﻲ ﺑﻼ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫دﻋﺎﻳﺶ ﺑﺎ اﺟﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ آﻏﻮﺷﻲ‬
‫از آن روح اﻻﻣﻴﻦ دﺳﺘﺶ ﺑﺪاﻣﺎن دﻋﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪418‬‬
‫ﻣﺮا ﭼﻮ ﺑﻬﺮه ز ﻧﻮروز روي ﻳﺎر ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮوي ﺳﺎل ﻧﻮم رﻧﮕﻲ از ﺑﻬﺎر ﻧﺒﻮد‬
‫دﻟﻢ ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﭘﮋﻣﺮده در ﭼﻤﻦ ﻧﺸﻜﻔﺖ‬
‫ﮔﻠﻴﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﺮوﻳﺶ)‪(2‬در ﻛﻨﺎر ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺰﻫﺮ ﭼﺸﻢ ﻋﻼﺟﻢ ﻛﻦ اي ﻣﺴﻴﺤﺎ دم‬
‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺳﺎزﮔﺎر‬ ‫ﻧﻮش‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﺑﻬﻴﭻ‬
‫ﻗﺴﻢ ﺑﮕﺮدش ﭼﺸﻤﺖ ﻛﻪ دل ﭼﻮ ﺧﻮد را زد‬
‫ﺑﺨﻨﺠﺮ ﻣﮋه ات ﻫﻴﭽﺶ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮوح اﻣﻴﻦ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻓﺘﺎده ز ﺗﻮ ﭘﺮﺗﻮي‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻒ ﺗﻮﺑﻲ ﺗﺎب وﺑﻲ ﻗﺮار ﻧﺒﻮد‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮﻧﺨﺎره‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 109‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺮو ﺳﺮوﻳﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 110‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٦٦‬‬
‫‪419‬‬
‫ﺑﻬﺮ از آن ﺳﺮو ﮔﻠﻌﺬار ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ دل از ﺑﺎده در ﺑﻬﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬
‫ﺑﺨﺎل ﻳﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﺧﺮده ﺑﻴﺠﺎ‬ ‫دﻳﺪه وري ﻛﻮز ﺣﺎل ﮔﺸﺘﻪ ﺧﺒﺮ دار‬
‫ﺧﻮاري او را ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﻮار ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﭘﺎي ﻧﻬﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻋﺰت‬
‫ﻏﻨﭽﻪ ﻟﺒﻲ را ﭼﻮ در ﻛﻨﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﻏﻨﭽﺔ دل ﻛﻲ ﺷﻮد ﺷﮕﻔﺘﻪ زﺑﺎده‬
‫از ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺧﺎﻛﺴﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﻛﺮد ﻫﻤﺶ ﺟﺎن ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺰد ﻛﺮﺷﻤﻪ‬
‫از ﭼﻪ ﺳﺒﺐ دﺳﺖ روزﮔﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺎ اﻳﻦ دراز دﺳﺘﻲ ﻣﮋﮔﺎن‬
‫از ﭼﻪ رﺧﺖ ﻫﻴﭻ اﻋﺘﺒﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﺷﺪ ز ﺧﻄﺶ روز ﺗﺎ ﻛﻤﺮ ﺑﺴﻴﺎﻫﻲ‬
‫دل ﺑﺒﺮم ﻳﻜﻨﻔﺲ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫زﻟﻒ ﺗﺮا ﭼﻮن ﻛﻨﺪ ﻧﺴﻴﻢ ﭘﺮﻳﺸﺎن‬
‫دﻳﺪ ﻛﻨﻮن ﮔﺸﺘﻪ داﻏﺪار ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫دل ﺳﺘﺪي ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﻛﺮﺷﻤﻪ ات از ﻣﻦ‬
‫از ﺗﻮ اﮔﺮ ﺳﺎزﻳﺶ ﺑﺨﺎك ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻏﺒﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬

‫‪420‬‬
‫ﺻﺒﺢ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ زد ﻋﻄﺴﻪ وﺑﻴﺪارم ﻛﺮد‬
‫داغ از ﮔﺮﻣﻲ ﺷﻮق ﺗﻮ)‪(1‬ﺧﺒﺮدارم ﻛﺮد‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﭘﺮورده ﺑﺨﻮﻧﺎﺑﻪ ﺟﻮر وﺳﺘﻤﻢ‬
‫ﺷﺮﺑﺖ ﻟﻄﻒ ﺗﺮا ﺧﻮردم وﺑﻴﻤﺎرم ﻛﺮد‬
‫داﻧﻢ اﻳﻦ را ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﻣﺮا ﺑﺴﺖ وﺑﺮﻓﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ آﮔﻪ از آن ﺷﻴﻮه ﻛﻪ در ﻛﺎرم ﻛﺮد‬

‫)‪ (1‬ﮔﺮﻣﻲ ﺗﻮ ﺷﻮق ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 110‬ب‪.‬‬

 ‫‪٣٦٧‬‬
‫ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﻣﻌﻨﻴﺖ ﻟﻔﻆ ﻣﺮا ﻛﺮد ز ﻣﻌﻨﻲ‬
‫ﺻﻮرﺗﺖ دﻳﺪم ﭼﻮن ﺻﻮرت دﻳﻮارم ﻛﺮد‬
‫ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻛﺮده ﻣﺮا ﺳﺎﻛﻦ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﻣﺪام‬
‫زﻧﺎرم ﻛﺮد‬ ‫زﻟﻒ ﭘﺮﺗﺎب ﺗﻮ دﻟﺒﺴﺘﻪ‬
‫اﺛﺮي ﺑﺮ ﺗﻨﻢ از ﮔﻠﺒﺮي زﺧﻢ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺗﻴﻎ ﺑﺎزي ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﭼﻮ ﮔﻠﺰارم ﻛﺮد‬
‫ﻛﺮد ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﺑﺎزي‬
‫ﻛﺮد ﺑﻴﺰار از اﻳﻦ ﻋﻤﺮ وﭼﻪ)‪(1‬ﺑﻴﺰارم ﻛﺮد‬

‫‪421‬‬
‫دل ﻋﺸﺎق ز درد ﺗﻮ ﮔﺮاﻧﺒﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻗﻔﺴﺖ ﮔﺸﺖ ﺗﻬﻲ ﻣﺮغ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﻓﻨﺎ‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫اوراق‬ ‫ﺑﺮد‬
‫ﺧﺎر در ﮔﻠﺸﻦ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺳﺮ دﻳﻮار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺷﺮﺑﺘﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻠﻮك ﺗﻮ ز وا ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ‬
‫ﻛﻪ ز ﺳﻮد از دﻛﺎن ﻳﻚ ﺗﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺷﻌﻠﺔ ﺷﻮق ﺑﺮون رﻓﺖ ز ﺳﺮﻫﺎ ﭼﻮن دود‬
‫ﻣﻬﺮﻫﺎ ﮔﺸﺖ ﺧﻨﻚ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﺎزار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺑﺴﻜﻪ ﺑﺮدﻧﺪ ﮔﻞ وﺻﻞ ﺗﺮا دﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﮔﺸﺖ ﭘﮋﻣﺮده ﮔﻞ وروﻧﻖ ﺑﺎزار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 110‬ب‪.‬‬

 ‫‪٣٦٨‬‬

‫ﺧﻮار ﺗﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺼﺪ ﭘﻠﻪ ز ﺧﻮاري ﻋﺰت‬

‫ﺧﻮار ﭼﻮن در ﻧﻈﺮ ﻣﺸﺮب ﺗﻮ ﺧﻮار ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ارزاﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺘﻮ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﺎد)‪(1‬ﺑﺮداري‬
‫ازﻏﻤﺖ روح اﻣﻴﻦ را ﭼﻮ ﺟﻮي ﺑﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬

‫‪422‬‬
‫در ﺣﺎل زﻋﻔﺮان ﺗﺮا ارﻏﻮان ﻛﻨﺪ‬ ‫داﻧﻲ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺎدة ﭼﻮن زﻋﻔﺮان ﻛﻨﺪ‬
‫آن رﻧﮓ رﻳﺰ ﻳﻲ)‪(3‬ﻛﻪ ﻫﻮاي ﺧﺰان ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﻛﺮده ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﺎغ ﭼﻬﺮه ام‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻗﺼﻪ ﻓﺎﻳﺪه دارد زﺑﺎن ﻛﻨﺪ‬ ‫در دل ﺑﺒﺎد دادن ﺳﻮداي زﻟﻒ ﺗﻮ‬
‫ﺑﺎ اﺑﺮوﻳﺖ)‪(5‬ﺑﮕﻮي ﻛﻪ زه ﺑﺮ ﻛﻤﺎن ﻛﻨﺪ‬ ‫در راه ﻧﺎوك ﻣﺰه ات ﭼﺸﻢ ﺑﺎ ﺧﺘﻢ‬
‫ﮔﻞ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺮدم از ان ﻛﻨﺪ‬ ‫داﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﺴﺒﺖ دورﻳﺶ ﺑﺎ رﺧﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﻲ اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﻫﺎي ﻣﻨﺶ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎز ﺗﻮ از ﻧﻴﺎز ﻓﻠﻚ روي ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺎﺧﺖ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻛﻨﺪ ز ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮﻳﺶ آﻓﺘﺎب را‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﻮﻳﺶ ﭼﻮ ﻣﻬﺮت ﻛﻤﺎن ﻛﻨﺪ‬

‫‪423‬‬
‫ﻳﺎ ﺧﻂ ﺳﺮ ﻧﻮﺷﺖ ﻣﻪ وﺣﻮر ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫اﺑﺮوي ﺗﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ ز ﻋﻨﺒﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬
‫ﺑﺮ آﻓﺘﺎب از ﻣﮋه ﺧﻨﺠﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺴﺖ ﺑﺎده ﭘﺮزور ﻧﺎز ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻳﺎﻓﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬رﻳﺰي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬زﻳﺎن ﻛﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺑﺎ آﺑﺮوت‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٦٩‬‬
‫ازﻫﻴﭻ دﻳﺪه اﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ ﺳﻮاد دﻫﺎن ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻴﺎد ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫ﭘﺮ ﻓﺘﻨﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﺮا ﻗﺪح ﻛﺸﺎن‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻜﻞ ﺳﺮو وﺻﻨﻮﺑﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫دﻟﻜﺶ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﭼﻮ ﺑﻲ ﻳﺎد ﻗﺪ ﺗﻮ‬
‫آﻳﺎ ﭼﻪ دﻳﺪه اﻧﺪ وﺑﺮاﺑﺮ)‪ (1‬ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺎه ﻧﻮ ﺷﻤﺎﻳﻞ اﺑﺮوي ﻳﺎر را‬
‫ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﭘﺎي ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﺑﺮوي رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﻳﺪه ﮔﻮﻫﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬

‫‪424‬‬
‫رخ ﺗﻮ رﻧﮓ ز روي ﻣﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺒﺮد‬
‫ﺳﻮاد ﻃﺮه ات از ﻣﺸﻜﻨﺎب ﻧﺎم ﺑﺒﺮد‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ دل ﺑﻮد ﺟﻨﮓ ﻏﻤﺰه وﻧﺎز‬
‫در آن ﻣﻴﺎﻧﻪ دﻟﻢ را ﺑﮕﻮ ﻛﺪام ﺑﺒﺮد‬
‫روان ﺷﺪ از دﻫﻦ ﻣﺮغ وﻣﺎﻫﻲ آﺑﺤﻴﺎت‬
‫ﭼﻮ ﻧﺎز ﺻﻴﺪ ﻓﺮﻳﺐ ﺗﻮ ﻧﺎم دام ﺑﺒﺮد‬
‫ﻣﺬاق ﺻﺒﺮ ﺷﻮد از ﻛﻼم او ﺷﻴﺮﻳﻦ‬
‫ﻟﺐ ﺗﻮ ﻧﺎم ﺑﺒﺮد‬ ‫زﺑﺎن ﻫﺮ ﻛﻪ ز ﺷﻬﺪ‬
‫ﻧﻪ دﻳﻦ ﻧﻪ دل ﻧﻪ ﺧﺮد واﮔﺬاﺷﺖ)‪(2‬ﻧﻪ ﺟﺎﻧﺮا‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﻮد ﺑﺮم ﻏﻤﺰه ات ﺗﻤﺎم ﺑﺒﺮد‬
‫دﻳﺪم‬ ‫را‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫رخ‬ ‫زﺣﺴﺮت‬
‫ﻛﻪ زﺣﻤﺖ از ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ وﻗﺖ ﺷﺎم ﺑﺒﺮد‬

‫)‪ (1‬دﻳﺪه اﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﺮد را ﮔﺬاﺷﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٧٠‬‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﻳﺎر ز روح اﻻﻣﻴﻦ از آن راﺿﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺧﻮد را ازﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻛﻪ رﻓﺖ وزﺣﻤﺖ‬

‫‪425‬‬
‫ﻟﺐ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ ﻛﺰ آن ﻟﺐ ﺑﻨﻮاﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫درد ﻣﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﺑﺪواﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫از ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮم ﻏﻨﭽﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺸﮕﻔﺖ‬
‫ﺗﺎ از آن ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻮ ﻣﻮج ﻫﻮاﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻣﻦ ﻧﺪﻳﺪم ز دل ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮ آن ﺳﻴﺮ ﺗﺮي‬
‫ره ﻧﻮر دﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ وﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫اﺛﺮي‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﻴﭽﺎره‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻧﻐﻤﻪ‬
‫در ره ﻋﺸﻖ ﺑﮕﻠﺒﺎﻧﮓ دراﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﮔﺮ دﻟﻢ ﺟﺎﻣﻪ ﺟﺎن ﭼﺎك ﻛﻨﺪ ﺑﻴﺠﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﺮﮔﺰش دﺳﺖ ﭼﻮ ﺑﺮ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫وﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﺻﻮرت‬ ‫ﺑﺎدﺷﻪ‬ ‫ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ)‪(2‬ﻛﻪ ﺑﺴﺮ وﻗﺖ ﮔﺪاﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫دردﻣﻨﺪي ﺑﺘﻮ اي روح اﻣﻴﻦ ارزاﻧﻲ‬
‫ﺷﻜﺮ ﻛﻦ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ دردت ﺑﺪواﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬
‫‪426‬‬
‫ﺷﻴﺸﻪ دل ﺑﺎﺧﺘﻪ ﻃﺮز ﺑﻴﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬

‫)‪ (1‬رﺣﻤﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 111‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 112‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٧١‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻮﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﮔﻮﻳﻲ ز زﺑﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫دﻫﻦ ﻏﻨﭽﻪ ﺷﺪه ﻗﺒﻠﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﻲ ﭼﻮن دﻫﻨﺶ را ﺑﺪﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ﻣﻦ ﻧﮕﺬارد ﻛﻪ ﻧﻬﺪ رو ﺑﻪ ﺑﻬﻲ‬
‫زﺧﻤﻬﺎي ﺟﮕﺮ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﻏﻨﭽﻪ دﻟﺘﻨﮓ ز ﺗﻨﮕﻲ دﻫﺎن ﺗﻮ ﺷﺪه‬
‫ﻣﻮي ﺳﻮد از ده ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﺧﻂ ﺑﺮ آوردي وﺷﺪ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ﻋﺮق ﺑﻬﺎر‬
‫ﺧﻮش ﺑﻬﺎرﻳﺴﺖ)‪(1‬ﮔﺮ اﻧﮕﻴﺰ ﺧﺰان ﺗﻮ ﺑﻮد‬

‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻫﺮﻛﻪ ﺷﻮد ﻛﺸﺘﺔ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ ﺳﻮد‬

‫ﻟﻴﻚ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي ﻋﺸﺎق زﻳﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﻧﻜﻨﻲ روح اﻣﻴﻦ از دل ﺧﻮد ﺑﻴﺮوﻧﺶ‬
‫ﻏﻢ وﻳﺮا ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺟﻮﻫﺮ ﺟﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬

‫‪427‬‬
‫ﻛﺴﻲ در ﻋﺎﺷﻘﻲ ﭼﻮن ﻣﻦ اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪش ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺳﺮ درﭘﺎي ﻏﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻣﻴﻜﻨﻲ ﺿﺎﻳﻊ ﭼﺮا داروي ﺷﺎدي را‬
‫ﻋﻼج درد ﺑﻴﺪرﻣﺎن ﻣﻦ ﺷﺎﻳﺪ اﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻬﺎرﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 112‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٧٢‬‬
‫اﮔﺮ داري ﺳﻮاد)‪(1‬ﺧﻂ ﻣﻌﺸﻮﻗﻲ ﺑﮕﻞ ﺑﻨﮕﺮ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻬﺮ ﻗﺘﻞ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺮ ﻛﻒ او ﺻﺪ رﻗﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻮ ﻣﻴﻨﺎ دم زﻧﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻋﻤﺮش ﻣﻲ ﺷﻮد آﺧﺮ‬
‫ﺣﻴﺎت ﺟﺎوداﻧﻲ ﺧﻀﺮ را از ﭘﺎس دم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺣﺒﺎب ﺑﺤﺮ ﻣﻲ ﻛﻦ ﮔﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺎﺳﺔ ﺳﺮ را‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ ازﺣﺒﺎب وﭼﻴﻦ ﻣﻮﺟﺖ ﻋﻤﺮ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺰﻟﻒ دﻟﺒﺮش ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺰد ﭼﻮن دﺳﺖ ﮔﺴﺘﺎﺧﻲ‬
‫ﭼﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ در ﺧﻴﺮ ﮔﻴﻬﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪428‬‬
‫ز ﺣﺮف ﺧﻮي ﺗﻮام آﺗﺶ از دﻫﺎن ﺑﭽﻜﺪ‬
‫ﺑﺮم ﭼﻮ ﻧﺎم ﻟﺒﺖ ﺷﻬﺪم از زﺑﺎن ﺑﭽﻜﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫رخ‬ ‫ﭘﺎﺷﻲ)‪(2‬ﻣﻬﺮ‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ز‬
‫ﻋﺠﺐ ﺑﺴﺎن ﺷﺒﻨﻢ اﮔﺮ رﻧﮓ ارﻏﻮان ﺑﭽﻜﺪ‬
‫ﺟﻬﺎن ﭼﻨﺎن ز ﺧﻄﺖ ﺷﺪ ﺟﻮان ﻛﻪ ﻧﺒﻮد دور‬
‫ﺑﭽﻜﺪ‬ ‫ﺧﺰان‬ ‫رﺧﺴﺎره‬ ‫ز‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﻣﻨﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺣﻨﺎ ورﻧﻪ ﻣﻲ ﻛﺸﻢ آﻫﻲ‬
‫ﻛﻪ رﻧﮓ از ﻛﻒ دﺳﺘﺖ ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﺑﭽﻜﺪ‬
‫زرﺷﻚ ﭼﻬﺮه زردم ﻫﺰار ﻗﻄﺮه ﺧﻮن‬
‫ﻋﺠﺐ ﻣﺪان اﮔﺮ از ﭼﺸﻢ زﻋﻔﺮان ﺑﭽﻜﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺳﻮادي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 112‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺎﺷﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 112‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٧٣‬‬
‫رﮔﻢ ز ﻧﺸﺘﺮ اﻏﻴﺎر اﮔﺮ ﮔﺸﻮده ﺷﻮد‬
‫ﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻧﮕﺬارد ﻛﻪ ﺧﻮن از آن ﺑﭽﻜﺪ‬
‫ﺣﻼل ﻛﺮده ﺑﺘﻮ ﺧﻮن ﺧﻮﻳﺶ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺸﺮط آﻧﻜﻪ ﺑﺮ آن ﺧﺎك آﺳﺘﺎن ﺑﭽﻜﺪ‬

‫‪429‬‬
‫ﮔﺮ ﻣﺘﺎع ﺣﺴﻦ را ﻳﺎرم ﺑﺒﺎزار آورد‬
‫روزﮔﺎرش ﻫﻤﭽﻮ ﻳﻮﺳﻒ ﺻﺪ ﺧﺮﻳﺪار آورد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ آﺳﺎن در ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﻓﺮﻳﺒﻬﺎي او‬
‫ﺻﻮرت دﻳﻮار را ﮔﺮ ﺑﺮﺳﺮ ﻛﺎر آورد‬
‫دﺳﺘﺔ ﮔﻞ ﮔﺸﺘﻪ آن ﺳﺮو ﺳﻬﻲ درﻳﻦ ﺑﻬﺎر‬
‫ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﻮة ﻧﺎزي اﮔﺮ ﺑﺎر آورد‬
‫دﻳﺪه ﭼﻮن روي دﻟﻲ زﻧﺎر از آن ﺗﺮ ﺳﺎﻧﺤﻪ‬
‫دل از روي ارادت ﺳﻮي زﻧﺎر آورد‬
‫ﺑﻬﻴﭻ‬ ‫ﮔﺮ دﻟﺶ را ﻳﺎر در ﺑﺎزار ﻧﺴﺘﺎﻧﺪ‬
‫ﺑﻌﺪ از آن روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﻮد را ﺑﺒﺎزار آورد‬

‫‪430‬‬
‫ﺑﺎ آﻓﺘﺎب درد وﻏﻢ او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ در ﻋﻮض ﻛﺮم او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻳﺎ رب ﺑﺨﺎﻃﺮم اﻟﻢ او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻛﻴﻦ رو ﺳﻴﺎه در ﻗﺪم او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻤﺎه ﺗﺎ ﺳﺘﻢ او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺧﻮد را ﺷﻬﻴﺪ ﻛﻦ ﺑﺮﻫﺶ ﺑﻲ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ‬
‫ﺗﻴﻐﺶ رﺳﺎﻧﺪ ﻣﺮﻫﻢ راﺣﺖ ﺑﺰﺧﻢ ﻣﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻮ ﻣﺎه در ﻗﺪﻣﺶ ﺳﺮ ﻧﻬﺎده ﺑﻮد‬
 ‫‪٣٧٤‬‬
‫ﻛﻮﺗﻪ ﻧﻈﺮ ز ﺑﻴﺶ وﻛﻤﺶ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺳﺨﻦ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ وﻛﻢ)‪ (1‬او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫‪431‬‬
‫ﻣﺮا از ﺑﺎد ﭼﺸﻢ ﻳﺎري واﻣﺪاد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮ روز ﻫﺠﺮ دﻟﺒﺮ ﻛﺎر ﻣﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﭼﻪ آزادي ﻃﻤﻊ داري از واي ﺳﺮو ﭘﻨﺪاري‬
‫ﻛﻪ آزادي ﻣﮕﺮ در ﻋﻬﺪ او آزاد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ ﺑﻴﺮون از دل ﻣﻦ ﻛﻴﻨﻪ ﺷﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﺮا آزردﮔﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از ﺷﻤﺸﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻛﺠﺎ ﺑﻲ روﺷﻨﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﮔﺬارد ﺧﺎك ﻋﺎﺷﻖ را‬
‫ﻧﻈﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اش ﺑﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﻓﺮﻫﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﺷﻮق ﺧﻮد داﻳﻢ از آن ﺑﺎ ﺑﺎد ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺴﻲ ﮔﺮ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ ﺑﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﺑﻴﺎدش ﻣﻲ دﻫﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﻬﺪ ﻣﺤﺒﺖ را‬
‫ﻛﺠﺎ آن ﺑﻴﻮﻓﺎ را ﻋﻬﺪ وﭘﻴﻤﺎن ﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫‪432‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﻣﻐﺰ ﺳﺮ ﺟﻨﻮن ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺸﻖ را ﭼﻮن ﺟﻨﻮن ﻓﻨﻮن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﺗﻬﻲ ز ﺧﻮن ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺸﻖ دﻋﻮاي ﺧﻮن ﻛﻨﺪ ﺑﺮوي‬

‫)‪ (1‬ﺑﻴﺶ وﻛﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 113‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٧٥‬‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺣﺎل ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺟﻮن ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺷﺪه از ﻳﺎر ﻋﺸﻖ ﺧﻮﻧﻴﻦ دل‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زﺑﻮن‬ ‫ﻃﺎﻟﻊ‬ ‫ﻛﺮا‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫دﻟﺒﺮ‬ ‫ﻛﺸﺘﻨﺶ‬ ‫ﻗﺼﺪ‬ ‫ﻧﻜﻨﺪ‬
‫درد ﻣﺎ ﻟﻴﻚ از درون ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ از ﺑﺮون ﻋﻼج ﻃﺒﻴﺐ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺳﻜﻮن‬ ‫از‬ ‫دردﻣﻨﺪﻳﺶ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺮه ﺗﻮ دل)‪(1‬ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻫﺴﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﺸﻖ‬
‫ﻣﻌﺠﺰش ﺟﺬﺑﻪ ﺟﻨﻮن ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪433‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻤﭽﻮ روﻳﺖ اي ﺳﻴﻤﺘﻦ)‪(3‬ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺎرض ﺗﻮ ﮔﻞ در ﭼﻤﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﻧﺪﻳﺪه ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﻤﻌﻲ‬
‫ﺷﻤﻌﻲ ﭼﻮ ﻋﺎرض ﺗﻮ در اﻧﺠﻤﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﮕﺪازد از ﺑﺮاﻳﺖ دﻟﺮا ﻧﺪاﻧﻢ از ﺧﻮد‬
‫ﮔﺮ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﻧﻤﻴﺮد ﺟﺎن ز آن ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﻛﺒﻮد‬ ‫وي‬ ‫ﻧﺎزﻧﻴﻨﺖ)‪(4‬از‬ ‫ﭘﻬﻠﻮي‬
‫ﭼﻮن دﺷﻤﻨﻲ دﻟﻢ را ﺑﺎ ﭘﻴﺮﻫﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺻﺪ ﻛﻮه ﻏﻢ زﻣﮋﮔﺎن ﻛﻨﺪم ﺑﺰور ﻋﺸﻘﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﺘﻲ ﻛﻪ دﻳﺪي ﺑﺎ ﻛﻮﻫﻜﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻃﺮه د‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 113‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 113‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﺘﻤﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 113‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻧﺎزﻳﻨﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 114‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٧٦‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻋﺮض ﻛﺮدم ز اﺑﺮو ﺟﻮاب ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﮔﻮﻳﺪ ﺳﺨﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﻮرا دﻫﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺗﻦ ﭘﺮﺳﺘﺪ ﺑﻲ ﻧﺴﺒﺘﺴﺖ ﺑﺎ ﺟﺎن‬
‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﭘﺮﺳﺖ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺎﻛﺖ زﺗﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫از ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﺗﻤﺎﻣﺴﺖ وز وي ﺗﻤﺎم ﺧﻮﺑﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ را در اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪434‬‬
‫)‪(1‬‬
‫آﻓﺘﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫ذر‪‬ه ﮔﺮ‬ ‫از ﭼﻪ رو وزﭼﻪ ﺑﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬
‫ﺣﺮف درﻳﺎ ﺣﺒﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫از ﺗﻬﻲ ﻣﻐﺰﻳﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺪام‬
‫ﺑﺎد اﮔﺮ ﺑﻴﺤﺴﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲ زﻧﺪ ﻣﻮﺟﻪ ﻣﺸﺖ ﺑﺮ دﻫﻨﺶ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ اوﺻﺎف آب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﺗﺸﻨﮕﻴﺶ‬ ‫ﺷﻌﻠﺔ‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫رﺑﺎب‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻧﻲ رﻣﻮز ﻏﺮﻳﺐ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺟﻮاب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫ﮔﺎه از ﭼﺸﻢ وﮔﺎه از اﺑﺮو‬
‫ﻫﻤﭽﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺳﺨﻨﮕﻮ ﺷﻮ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮ در ﺧﻮﺷﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬
‫‪435‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭼﺎﻛﺮ او ﻣﺎﻫﺶ ﻏﻼم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﺪام‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫او‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫روي‬
‫ﻧﻮش ﻟﺐ ودﻫﺎﻧﺶ ﺟﺎن ﭘﺮورﺳﺖ ﻟﻴﻜﻦ‬
‫ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺻﺎدق اﻳﻨﻬﺎ ﺣﺮام ﺑﺎﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺰ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 114‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٧٧‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻬﻲ ﻧﺪﻳﺪم از ﺧﻮن دل ﻗﺪح را‬
‫از دوﻟﺖ ﻏﻢ او ﻋﻴﺸﻢ ﻣﺪام ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺪ‬ ‫ﻗﻔﺲ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر‬ ‫دﻟﻲ)‪(1‬ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﺮغ‬
‫ﺧﺎﻟﺖ ﭼﻮ داﻧﻪ ﮔﺮدد زﻟﻔﺖ ﭼﻮ دام ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﮋﮔﺎﻧﺖ اﻳﻦ رﮔﻲ را ﮔﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﮔﺸﻮده‬
‫ﭘﺮﺧﻮن ﺷﻮد دو ﻋﺎﻟﻢ ﮔﺮ ﺑﺮ دوام ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻳﺎر از ﻛﻤﺎن اﺑﺮو ﺗﻴﺮم زﻧﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻢ داﻳﻢ ﺑﻜﺎم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪436‬‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ دور ﻛﺮده دﻟﻢ را ﺧﺪا ز ﺧﻮد‬ ‫ﺗﺎ دﻟﺒﺮم ﻓﻜﻨﺪه دﻟﻢ را ﺟﺪا ز ﺧﻮد‬
‫از ذوق وﺻﻞ رﻓﺘﻪ ﭼﻮ رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ز ﺧﻮد‬ ‫ﺳﺮ را ﭼﮕﻮﻧﻪ از ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺶ ﺟﺪا ﻛﻨﺪ‬
‫ﺧﻮد را ﭼﻮ دور ﻣﻴﻜﻨﺪ ان دﻟﺮﺑﺎ ز ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻮن ﺗﻼش دوﻟﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺶ ﻛﻨﻢ‬
‫ﮔﻮ ﻗﺪرﺗﻲ ﻛﻪ دور ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺑﻼ ز ﺧﻮد‬ ‫ﻗﺮب رﻗﻴﺐ ﮔﺸﺘﻪ ﮔﻠﻮ ﮔﻴﺮ ﺧﺎﻃﺮم‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﭼﺮا آﺷﻨﺎ زﺧﻮد‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻦ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﺳﺘﻢ ﻛﺎره دﻟﺒﺮان‬
‫ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲ ﻧﻬﻨﺪ ﭼﻮ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﺮا ز ﺧﻮد‬ ‫ﻋﺸﺎق ﺗﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺨﻮد ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫روي ﻃﻠﺐ ﺑﺴﻮي ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻛﺮده دﻟﺶ را دوا زﺧﻮد‬
‫‪437‬‬
‫ﺑﻄﺮه ات ﺳﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻼل از)‪(2‬اﺑﺮوي ﺗﻮدردﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻛﺴﻲ ﭼﻮ ﺧﺎﻟﺖ اﮔﺮ دردﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ز ﻋﻴﺴﻲ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺷﺮﺑﺖ‪ ‬ﺷﻔﺎ ﻳﺎﺑﺪ‬

‫)‪ (1‬دل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 114‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﻼل ز اﺑﺮوي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 114‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٧٨‬‬
‫ﺑﺮ آﺗﺶ رخ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺳﭙﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻨﻮن ﺑﺮاي دل ﻣﻦ ﺳﭙﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺪت ﻏﻢ ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﭼﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺪم ﻫﻼك درﻳﻦ آرزو ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻮ)‪(1‬ﻃﺮة ﺗﻮ ارﺟﻤﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫دﻟﻢ ﺑﺮوي ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﺎﻧﺪ دﺳﺖ اﻣﻴﺪ‬
‫ﺑﻴﺎد ﻗﺪ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﮔﻮﻳﺪ ﺷﻌﺮ‬
‫ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫‪438‬‬
‫روي ﮔﻞ ﭼﻮن ﻋﺎرض آن ﺑﻴﻮﻓﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺳﺮو ﻗﺪش ﻫﻤﭽﻮ ﻗﺪ ﻳﺎر ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫داﺷﺖ در آﻏﻮش داﻳﻢ ﭼﻮن ﻏﺒﺎر ﻛﻮي دوﺳﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ در ﻓﻜﺮ وﺻﻞ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺳﺮو ﻗﺪم اﺧﺘﺮاع ﺟﺎﻣﻪ ﭘﻮﺷﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫در ﺟﻬﺎن ﺳﺮوي ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺪ او ﻗﺒﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫دل ﺗﻼش آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺎ او ﻋﺒﺚ‬
‫ﺑﺎﻛﺴﻲ آن ﻧﺎز ﭘﺮورد آﺷﻨﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫داﺷﺖ داﻳﻢ دﻋﻮي ﻫﻢ ﭼﺸﻤﻲ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﺎه‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﭼﻮن ﺧﺎﻟﻲ از آن ﺧﺎﻛﭙﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻣﻲ رﺳﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ دردت ﺑﺪرﻣﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬
‫درد ﭘﺮ دﻳﺪﻳﻢ درد ﺑﻲ دوا ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫‪439‬‬
‫دﻫﺎن ﮔﻞ از آن ﻟﺐ رﻳﺰ زر ﺷﺪ‬ ‫ﺳﺨﻨﮕﻮ ﭼﻮن از آن زرﻳﻦ ﻛﻤﺮ ﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﺮ ﮔﺰ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٧٩‬‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﺮ ﺑﻲ ﺑﺎل وﭘﺮ ﺷﺪ‬ ‫دﻟﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮕﺮد ﺷﻤﻊ ﮔﺸﺘﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻳﺎرم ﻧﻈﺮ ﻛﺮد اﺳﺖ او را‬
‫ز ذوق ﻋﺎﺷﻘﻲ او را ﺧﺒﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺻﺒﺢ از ﺗﻴﻎ ﻣﻬﺮش ﻫﺮ ﻛﻪ زﺧﻤﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﺮﺷﻜﻢ درة اﻟﺘﺎج ﮔﻬﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎد ﻟﻌﻞ او ﭼﻮن ﮔﺸﺘﻪ ﻏﻠﻄﺎن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻗﻠﻢ ﺧﺠﻠﺖ ﻃﺮاز ﻧﻴﺸﮕﺮ ﺷﺪ‬ ‫از ﻟﺐ او‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻢ ﭼﻮن ﺣﺪﻳﺜﻲ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ دﻋﺎ ﻫﺎ ﺑﻲ اﺛﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ راه آﺳﻤﺎﻧﺮا ﺑﺴﺘﻪ ﻧﺎزش‬
‫ز آﻫﻢ آﺳﻤﺎن زﻳﺮ وزﺑﺮ ﺷﺪ‬ ‫زﻣﻴﻦ ﭘﺎﻣﺎل ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﻣﻦ ﮔﺸﺖ‬
‫ز درﻣﺎن ﺗﻮ دردم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‬ ‫ز دﻳﺪار ﺗﻮ ﺷﺪ ﺷﻮﻗﻢ زﻳﺎده‬
‫دﻟﺶ روح اﻻﻣﻴﻦ را ﺑﺮد ﺑﺮﻋﺮش‬
‫ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﻛﻪ او از ﺑﺎل وﭘﺮ ﺷﺪ‬
‫‪440‬‬
‫دود از ﺳﺮ ﻣﺎه وﺧﻮر ﺑﺮ آرد‬ ‫ﺧﻂ از رخ او ﭼﻮ ﺳﺮ ﺑﺮ آرد‬
‫دﺳﺘﻲ ﭼﻮ ﺑﺮ آن ﻛﻤﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫ﺧﻀﺮ ره ﻛﻮه ﺳﻴﻢ ﮔﺮدد‬
‫آب از ﭼﺸﻢ ﮔﻬﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫ﻏﻠﻄﺎﻧﻲ اﺷﻚ در ﻧﮋادم‬
‫او را زﻟﻔﺶ ﻣﮕﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫دل‬ ‫ﻏﺒﻐﺒﺶ‬ ‫ﺑﭽﺎه‬ ‫اﻓﺘﺎده‬
‫وز)‪(4‬ﭘﺪر ﺑﺮ آرد‬ ‫از ﻣﺎدر‬ ‫ﻋﺸﻘﺴﺖ ﻛﻪ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﺧﻮن از رگ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫ﻓﺼﺎد ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ز ﻣﮋﮔﺎن‬
‫)‪(6‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫از ﻛﻮ ﺗﻬﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫ﭼﺸﻤﻚ زدن ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﺎ را‬

‫ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬ب‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬ب‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺼﺮﻋﻪ ﻫﻢ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬ب‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫از‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬ب‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺼﺮﻋﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬ب‪.‬‬ ‫)‪(5‬‬
‫ﺷﻌﺮ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 115‬ب‬ ‫)‪(6‬‬
‫از ﻛﻮ ﺗﻬﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ آرد(‬ ‫)ﻓﺼﺎد ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ز ﻣﮋﮔﺎن‬
 ‫‪٣٨٠‬‬
‫از ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﺧﻮن دﻳﺪة ﻣﺎ‬
‫ﻣﺎ روح اﻣﻴﻦ ﻧﻬﺎل ﺑﻴﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﻴﺪي ﻛﻪ ﮔﻞ وﺛﻤﺮ ﺑﺮ آرد‬

‫‪441‬‬
‫ﻟﺐ ﻣﻦ ﺑﻮﺳﻪ رﺑﺎي دﻫﻦ ﻣﻴﻨﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ دﻟﻢ ﻫﻤﻨﻔﺲ ﺻﻬﺒﺎ ﺑﻮد‬
‫رﻧﮓ ﻋﺸﻖ رﺧﺖ از ﭼﻬﺮه ﻣﻦ ﭘﻴﺪا ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ ﺑﻤﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻮ ﺑﻮد درﺳﺖ‬
‫ﻳﺎد روزي)‪(1‬ﻛﻪ زروﻳﺖ ﻧﻈﺮم ﺑﻴﻨﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ ﺑﮕﻮﺷﺖ ﺳﺨﻨﻢ ﺟﺎ ﻣﻴﻜﺮد‬
‫ﻟﺐ ﻣﻦ از دﻫﻦ ﺗﻨﮓ ﺗﻮ ﺷﻜﺮ ﺧﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ ﻣﺮا روزي دل ﺑﻮد ﻓﺮاخ‬
‫ﺷﻤﻊ ﻣﺠﻠﺲ ﭼﻮ ﺷﺪي در ﻗﺪﻣﺖ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ دﻟﻢ از ﻣﺪد ﺑﺨﺖ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫آب در ﺟﻮي ﻣﺮاد ﻣﻦ از آن درﻳﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ ﺗﺮا ﺑﺤﺮ ﺻﻔﺎ ﻣﻮج زدي‬
‫ﻳﺎد آن روز ﻛﻪ ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ از ﻣﮋﮔﺎن‬
‫ﺑﺮ درت ﻣﻨﺼﺐ ﺟﺎروب ﻛﺸﻲ از ﻣﺎ ﺑﻮد‬

‫‪442‬‬
‫وزﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﺧﺰاﻧﻢ ﺑﻬﺎر ﺷﺪ‬ ‫روﻳﻢ ز ﻋﻜﺲ ﻋﺎرض او ﻻﻟﻪ زار ﺷﺪ‬
‫ﭼﺸﻤﻢ ز ﻛﺎوش ﻣﮋه اش اﺷﻜﺒﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺪ ﺷﻌﻠﻪ ﭘﻮش ﺳﻴﻨﻪ ام از ﺑﺮق ﺧﻮي او‬
‫آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد ﻳﻜﻲ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺘﻢ دل از ﺧﻂ وﺑﺴﺘﻢ ﺑﻄﺮه اش‬
‫ﺗﺎ آن در ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻣﺮا از ﻛﻨﺎر ﺷﺪ‬ ‫درﻳﺎ ﻛﻨﺪ ﮔﺪاﻳﻲ دراز ﻛﻨﺎر ﻣﻦ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﺎ را ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﭼﺮاغ ﻣﺰار ﺷﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻤﻊ رﺳﻤﻲ از ﭼﻪ ﺑﺒﺎﻟﻴﻦ ﻣﺎ ﻧﻬﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ دﻟﺒﺮم از ﻣﻦ ﻛﻨﺎره ﻛﺮد‬

‫)‪ (1‬ﻳﺎروزي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 116‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻦ ﻧﻬﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 116‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٨١‬‬
‫درﻳﺎ ز ﺑﺎرش ﻣﮋه ام ﺑﻲ ﻛﻨﺎر ﺷﺪ‬

‫‪443‬‬
‫ﻣﻜﻮش ﻫﺮزه ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻢ ﺗﺎ ﺧﺪا ﭼﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪردﻣﻨﺪﻳﺖ اي ﭼﺸﻢ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﭼﻜﻨﺪ‬
‫ﺳﺮت ﭼﻮ درد ﻛﻨﺪ ﺳﺎﻳﺔ ﻫﻤﺎ ﭼﻜﻨﺪ‬ ‫ﻣﻘﺮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ درد را ﭼﻪ درﻣﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪ (2‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺪن ﻧﺎزﻛﺶ ﻗﺒﺎ ﭼﻜﻨﺪ‬ ‫ﻛﺒﻮد ﮔﺸﺖ ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺮﻫﻦ ﭼﻮ ﻛﺮد ﺑﺒﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺪاﻧﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺠﺎن درد ﻣﺪﻋﺎ ﭼﻜﻨﺪ‬ ‫ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺸﺖ دل ﻣﻦ ز ﺑﺎر آرزوﻳﺶ‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﭼﺸﻢ ﺗﻮﭼﻮن دردﻣﻨﺪ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ز ﻫﺠﺮ ﻳﺎر ﺑﺎو وﺻﻞ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﭼﻜﻨﺪ‬

‫‪444‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﺻﺒﺎ ز ﺳﺮ ﻛﻮي ﻳﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻮي ﺑﻬﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻛﺠﺎ ﻧﺴﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ از ﺑﻬﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻤﺮده رﺳﺪ در دﻣﺶ ﻛﻨﺪ زﻧﺪه‬
‫ﺑﺮاي دﻳﺪه دﺷﻤﻦ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ ﺑﭽﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﺑﺨﺎك ﺗﻴﺮه ﻣﻦ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻫﻼل در ﻧﻈﺮم ﭘﺮ ﻧﺰار‬ ‫ﻣﮕﺮش آﻓﺘﺎب ﺳﻴﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﮔﺪاﺧﺘﻪ‬
‫ز ﭼﻴﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ ز آن ﺑﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﺻﺒﺎ ز ﺷﻌﻠﺔ ﺧﻮي ﺗﻮ ﺧﻮرده ﺻﺪ ﺳﻴﻠﻲ‬
‫ﺧﻴﺎل او ﭼﻮ ﺷﺒﻢ در ﻛﻨﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫در آﻓﺘﺎب ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮرده ام ﻏﻮﻃﻪ‬
‫درﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﻳﺪ‬
‫ﻧﻮا ﻃﺮاز اﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬آرزوش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 116‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 116‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻧﺰاز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 116‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٨٢‬‬
‫‪445‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻦ)‪ (2‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻤﻦ روزﮔﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫ﺟﺪا از آن ﮔﻞ روﻳﻢ ﺑﻬﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬
‫ﺧﺰان ﮔﺬﺷﺖ وﻛﻨﻮﻧﻢ ﺑﻬﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫دﻟﻢ ز ﺑﺎغ وﺻﺎﻟﺶ ﮔﻠﻲ ﻧﺰد ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮم اﮔﺮ در ﺧﻤﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫ﺑﻼي ﺧﻢ)‪(1‬ﻧﻜﻨﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻢ ﺳﺎﻗﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﻳﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫دﻻ ﺑﮕﻮش وﻣﻬﻞ ﺗﺎ ﮔﺬر ﻛﻨﺪ ز ﺑﺮت‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎه ﺑﺸﺒﻬﺎي ﺗﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫ز ﻛﻮي او ﻧﻜﺸﺪ ﺗﺎ ﺧﺠﺎﻟﺖ از روﻳﺶ‬
‫ﺻﺒﺎ ز ﻛﻮي ﺗﻮ ز آن ﭘﺮ ﻏﺒﺎر)‪ (3‬ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ رخ ﺗﺮا دﮔﺮي‬
‫ﭼﻪ آﺗﺸﺴﺖ)‪(4‬ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﮕﻨﺪه ﺑﺨﻮد‬
‫ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ازو داﻏﺪار ﻣﻲ ﮔﺬرد‬

‫‪446‬‬
‫دﻫﻨﺖ در ﭘﺲ ﺧﺎل ﺗﻮ ﭼﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫ﻏﺎﻳﺐ از ﭼﺸﻢ ﻛﺴﻲ ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻴﻮان ﻧﺸﻮد‬
‫ﮔﺮﻳﻪ زار ﻣﻦ او را ﺑﻪ ﺗﺒﺴﻢ آورد‬
‫ﻧﻜﻨﺪ ﺧﻨﺪه ﮔﻠﻲ اﺑﺮ ﭼﻮ ﮔﺮﻳﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻣﺮﻫﻢ‬ ‫زﺧﻢ ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﻧﺪارد ﻛﻪ‬
‫درد ﻣﻦ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ آﻟﻮده درﻣﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﺎر در ﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ اﻓﮕﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﭙﺎي ﺧﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 117‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 117‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻋﻴﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 117‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬آﺗﺸﻴﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 117‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٨٣‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺮا راه ﻧﻤﺎ رﻳﮓ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﭼﺎك ﻧﺒﺎﻳﺪ)‪(1‬ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ زدن‬
‫روﺷﻨﻲ ﺑﺨﺶ ﺟﮕﺮ ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫زﻟﻒ را ﮔﺮﺗﻮ ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎن داري‬
‫ﺧﺎﻃﺮ روح اﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﺸﻮد‬

‫‪447‬‬
‫ﻛﺎر ﻣﻦ دﻟﺨﺴﺘﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺟﺎﻣﻪ دري ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ ﺳﺎﻳﻪ آن رﺷﻚ ﭘﺮي ﺑﻮد‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ وﻧﻈﺮ ﻛﺮد زﻛﻮﺗﻪ ﻧﻈﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﭘﺲ از دﻳﺪن ﺷﻤﺸﺎد ﻗﺪ ﺗﻮ‬
‫ﻋﺬرش ﻫﻤﻪ رﻋﻨﺎﻳﻲ وﻧﺎزك ﻛﻤﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﺻﺪ ﭘﻴﭻ ﺑﺨﻮد ﭘﻴﺶ زد از ﺗﺎب ﻧﮕﺎﻫﻢ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ دﻟﻢ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوش وﺳﻔﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻨﺸﺴﺖ ﭼﻮ اﻓﻼك ﺑﻴﻜﺠﺎي زﻣﺎﻧﻲ‬
‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ در آﻏﻮش دﻋﺎي ﺳﺤﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪم وﺷﺪ ﺑﺪﻋﺎ دﺷﻤﻦ اﺟﺎﺑﺖ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ دﻳﻮاﻧﻪ ﻧﺒﺎﺷﻢ‬
‫داﻳﻢ ﭼﻮ ﻣﺮا ﻛﺎر ﺑ‪Ĥ‬ن رﺷﻚ ﭘﺮي ﺑﻮد‬

‫‪448‬‬
‫ﻧﺎﻣﺶ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻖ وﻣﺤﺒﺖ ﻧﻬﺎده اﻧﺪ‬ ‫از ﺻﻮرت آن دري ﻛﻪ ﺑﻤﻌﻨﻲ ﮔﺸﺎده اﻧﺪ‬
‫ﺑﻲ رﻧﺞ راه ﺑﺎر ﺑﻤﻨﺰل ﮔﺸﺎده اﻧﺪ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻧﻈﺮ را ﮔﺸﺎده ﭘﺎ‬
‫ﻛﺰ ﺑﻬﺮ ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻮ ﺑﻴﻜﭙﺎ ﺳﺘﺎده اﻧﺪ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﭼﻮ ﺳﺮو ﺗﺎزه ﻧﻬﺎﻻن ﺑﺎغ را‬
‫در ﺻﻮرت اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻤﻌﻨﻲ ﻓﺘﺎده اﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ روي ﺑﺒﺎغ درﺧﺘﺎن ﺑﻮﺳﺘﺎن‬
‫ﻋﺸﺎق او ز ﻗﻄﺮه ﺑﺎران زﻳﺎده اﻧﺪ‬ ‫ﻛﺎرت ز ﻗﺘﻞ ﻣﺎ ﻧﺸﻮد ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻜﺎم‬

‫)‪ (1‬ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص ‪.117‬‬

 ‫‪٣٨٤‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮن دل ﺗﻮ ﻻﻟﻪ وﮔﻞ ﻧﻴﺰﺳﺎده اﻧﺪ‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﺎل وﺧﻄﺶ ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ دل‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﭼﻮ ﻧﻈﻢ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺳﺘﺎره ز ﺧﻮرﺷﻴﺪ زاده اﻧﺪ‬
‫‪449‬‬
‫ز وﺻﻞ ﻳﺎرم اﮔﺮ دل ﺳﺨﻦ ﺳﺮا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫وﻛﻴﻤﻴﺎ‬ ‫ﺳﻴﻤﺮغ‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﻫﻤﺎن‬
‫ﺑﺮ‬ ‫در‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺶ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫وﺻﺎل‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺴﺴﺖ ﻛﻪ او را ﻧﻈﺮ ﺑﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ز ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮي ﻣﮋﮔﺎن او ﻫﺮاﺳﺎﻧﻢ‬
‫ﻏﻤﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻛﺎر ﺑﺎ ﻗﻀﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺷﺪه ﺳﻴﻼب ﺧﻮن روان ﻛﻪ ﭼﺮا‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺶ رخ ﺣﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫دل ﻣﺮا رﺳﺪ از ﺷﺎﻧﻪ ات اﮔﺮ ﺻﺪ زﺧﻢ‬
‫ز ﭼﻴﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻴﺮون ﺷﺪن ﺧﻄﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻤﺶ ﻛﻪ ﻣﮕﺮ ﻗﺪر ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ داﻧﺪ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻃﺮ از ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺠﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪450‬‬
‫ﭼﺸﻢ از آﺗﺶ درون ﺗﺮ ﺑﻮد‬ ‫دوﺷﻢ از ﻋﺸﻖ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮﺳﺮ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﻮد‬ ‫دل ﭘﺮ از ﻏﻢ ﺟﮕﺮ ﻟﺒﺎﻟﺐ درد‬
‫ﻛﺎر ﻣﻦ ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﺑﻪ از زر ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻬﺮه ام زرد ﺑﻮد از ﻏﻢ ﻋﺸﻖ‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 118‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٨٥‬‬
‫روزم از روز ﻋﻴﺪ ﺧﻮﺷﺘﺮ ﺑﻮد‬ ‫از ﺷﺒﻢ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎرﻳﻜﻲ‬
‫ﭼﻮن ﻣﺮا آﻓﺘﺎب در ﺑﺮ ﺑﻮد‬ ‫ﺷﻤﻊ را در زﻣﺎن ﻓﮕﻨﺪم ﺳﺮ‬
‫ﻟﺐ او ﮔﺮﭼﻪ ﺗﻨﮓ ﺷﻜﺮ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫زﻫﺮ‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻧﭽﺸﺎﻧﻴﺪ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺮا ﭼﻮ او ﭘﻴﻤﺒﺮ ﺑﻮد‬ ‫ﺧﺎك روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺮاد دﻫﺴﺖ‬
‫ﻧﺴﺨﻬﺎﻳﻲ)‪ (1‬ﻛﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد اﻧﺸﺎء‬
‫ﺷﺮح آﻳﺎت ﭼﺎر دﻓﺘﺮ ﺑﻮد‬
‫‪451‬‬
‫ﻫﻮس ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺑﻮﺳﻪ دﻟﻢ از ﻛﻒ آن ﭘﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﺮه ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺗﻮ ﺳﻮدا ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻧﺒﺮد ﻫﻤﭽﻮ ﺧﻀﺮ ﻓﺎﻳﺪه از ﻋﻤﺮ دراز‬
‫آﻧﻜﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ زﺧﺪا ﻫﻴﭻ ﺗﻤﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻧﺸﻮد ﻛﻮ ﻧﻜﻨﺪ آرزوي ﺑﻨﺪﮔﻴﺖ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ آﺗﺸﻜﺪه ودﻳﺪه ﭼﻮ درﻳﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻮ ﭼﺸﻢ ﺗﺮا ﺑﻴﻨﺪ وﻣﮋﮔﺎن دراز‬
‫ﺑﺮ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﮔﺬر از ﺑﻬﺮ ﻣﺪاوا ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻟﺬت درد ﺗﺮا ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ دﻟﻢ راز ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻴﺠﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﺟﺎن ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﻢ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﺷﺎﻧﻪ ﺗﻮ‬
‫دﺳﺖ از ﺟﺎم ﻛﺸﺪ روي ﺑﻤﻴﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮﻛﺮا ﻣﺴﺖ ﻛﻨﺪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ از ﺑﺎده ﻧﺎز‬
‫ﺗﺤﻔﻪ ﺗﺎزه ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻣﻬﻴﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫دل ﻣﻦ رو ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮ ﺗﺎ از دل وﺟﺎن‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﮔﺸﺖ دﻣﻲ ﻣﻠﺘﻔﺖ دﻳﺪن ﮔﻞ‬
‫ﻳﺎر اي روح اﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﮔﻠﻪ از ﻣﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫‪452‬‬
‫ﮔﻞ ﺑﺴﺮ ﺧﻮﻳﺶ زد ﺑﺮ دل ﻣﻦ ﺑﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺳﺮو ﻗﺒﺎ ﭘﻮش ﻣﻦ دوش ﺑﮕﻠﺰار ﺷﺪ‬
‫ﺷﻮق ﻓﺰون ﺷﺪ ز ﺣﺪ داﻋﻴﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺳﺒﺰة ﺧﻄﺶ دﻣﻴﺪ ز ﻣﮋة ﻋﺸﺎق را‬

‫)‪ (1‬ﻧﺴﺨﻨﻬﺎﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 118‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٨٦‬‬
‫ﻣﻪ ﭼﻮ ﮔﻨﻪ ﭘﻴﺸﮕﺎن در ﭘﺲ دﻳﻮار ﺷﺪ‬ ‫رﻓﺖ ز ﺷﺮم رﺧﺶ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ آﻓﺘﺎب‬
‫ﭼﻮن ﻋﻠﻢ ﻛﻔﺮ از ان زود ﻧﮕﻮﻧﺴﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻲ ادﺑﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﺑﺎ رخ او ﻃﺮه اش‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻲ دﻳﻦ ودل دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﻳﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺷﻜﺮ ﻛﻪ اﻓﺴﻮن ﻧﺒﻮد ﻫﻤﭽﻮ دﻋﺎ ﺑﻲ اﺛﺮ‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ﻣﻦ ﭼﻮن ﺷﻜﺴﺖ زﺧﻢ ﻣﻦ از ﻛﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻮد ز ﻧﺎﺧﻦ ﻣﺪام زﺧﻢ دﻟﻢ ﺗﺎزه رو‬
‫ﻏﻨﭽﻪ از آن ﺧﻮاب ﺧﻮش ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺪار ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻘﺼﺪ او ﮔﺮ ﻧﺒﻮد دﻳﺪن ﺗﻮ درﺳﺤﺮ‬
‫ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﺎﻓﺖ ﺑﺎزار ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻮد ز ﻳﻮﺳﻒ ﻫﻤﻪ روﻧﻖ ﺑﺎزار ﻣﺼﺮ‬
‫ﺑﻬﺮ ﮔﻬﺮ رو ﻧﻜﺮد ﺳﻮي ﻋﺪن ﻫﻴﭽﻜﺲ‬
‫ﻧﻄﻖ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﺑﻲ ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺪ‬

‫‪453‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻪ روﻳﺶ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﺟﺴﻢ اﻓﺴﺮده ﺑﺠﺎن وﺟﺎن ﺑﺠﺎﻧﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﺷﺪ ﺣﺪﻳﺚ زﻟﻒ او در ﻣﺪت ﻋﻤﺮم ﺗﻤﺎم‬
‫ﻗﺼﺔ ﮔﻴﺴﻮ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﻛﺎر ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻲ ﮔﺮدد ز ﺳﻴﻞ اﺷﻚ راﺳﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻛﺎرد ﺷﻌﻠﻪ ﻣﺤﺼﻮﻟﺶ ز ﺑﺎران ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻲ ﻧﺴﺒﺘﻲ دارد ﺑﺪرﻣﺎن درد ﻋﺸﻖ‬
‫ﻏﻴﺮ درد ﺑﻮاﻟﻬﻮس دردي ﺑﺪرﻣﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎن ﻧﺪارد ﻧﺴﺒﺘﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻴﺸﻪ ﻛﺎرت ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
 ‫‪٣٨٧‬‬
‫‪454‬‬
‫ﺻﺪ ﺧﺮاﺑﻪ ﭼﻮ دﻟﻢ دردﻣﻲ آﺑﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﻳﺎر ﻣﻦ اﮔﺮ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺑﻴﺪاد ﻛﻨﺪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮي را اﮔﺮ از ﺑﺎر ﻏﻢ آزاد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎد ﺑﺮ ﺳﺮ وﻣﺒﺎرك ﻟﻘﺐ آزادي‬
‫دل ﺑﻴﭽﺎره ﻣﻦ زور ﺑﻔﺮﻳﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫زور آرد ﭼﻮ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﭼﺎر ﻃﺮف‬
‫ﻣﺰه ﻫﻢ ﭘﻴﺸﮕﻲ ﺗﻴﺸﻪ ﻓﺮﻫﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺷﻮد از ﻏﻤﺰه ﺗﻮ ﻣﺮدم ﭼﺸﻤﻢ ﻣﺠﻨﻮن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺰ ﻛﻤﻨﺪ ﻣﺰه ﺻﻴﺪ دل ﺻﻴﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻓﺘﺎن ﺗﻮان آﻫﻮي آﻫﻮ ﮔﻴﺮ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻋﺸﺎق دﮔﺮ روح اﻣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫زﻳﺒﺪ از ﻓﺨﺮ ﺑﺎﻳﻦ ﻋﺸﻖ ﺧﺪا داد ﻛﻨﺪ‬

‫‪455‬‬
‫ﺧﻄﺖ ز ﺣﻠﻘﻪ ﻛﻪ ﺑﮕﻮش ﺑﻬﺎر ﻛﺮد‬ ‫ﺻﺪ ﻛﻮه رﺷﻚ ﺑﺮ دل ﻓﺮدوس ﻳﺎر ﻛﺮد‬
‫آن ﮔﻞ ﺑﭽﺸﻢ ﻏﻴﺮت ﻣﻦ ﻛﺎر ﺧﺎر ﻛﺮد‬ ‫اﻓﻜﻨﺪه ﺑﻮد ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻠﻲ دوش ﺑﺮ ﺳﺮش‬
‫روز ازل ﭼﻮ ﻣﻬﺮ ﺗﺮا اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮد‬ ‫روﺷﻦ ﺗﺮﺳﺖ ﭼﺸﻢ دل)‪(2‬ﻣﻦ ز آﻓﺘﺎب‬
‫ﺧﻮد را ﺑﮕﻮ ﺑﺮاي ﭼﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺰار ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻫﻼل‬
‫ﻣﻦ ﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺸﺘﻪ ام از ﻃﺮه ﻛﺴﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﺮا ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻲ ﻗﺮار ﻛﺮد‬

‫‪456‬‬
‫ﻫﻤﺎي زﻟﻒ ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ زﻳﺮ ﭘﺮ ﮔﻴﺮد‬ ‫رخ ﺗﻮ ﺧﺮده ﺑﺼﺪ وﺟﻪ ﺑﺮ ﻗﻤﺮ ﮔﻴﺮد‬
‫ﻫﺰار ﺻﻴﺪ ﺑﺎﻧﺪاز ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺘﺴﺖ ﺑﻪ ﭘﺮواز ﺑﺎر ﭼﺸﻢ ﺗﺮا‬

‫)‪ (1‬ﮔﻴﺮﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 119‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﺸﻢ ودل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 119‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٨٨‬‬
‫ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﺟﻤﺎل ﺗﺮا ﺑﺒﺮ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﺷﻮد آﻳﻨﻪ آب از ﮔﺮﻣﻲ‬
‫زﻣﺎن زﻣﺎن ز دل ﺧﺴﺘﻪ ام ﺧﺒﺮ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﺑﮕﺮم ﺧﻮﻧﻲ درد ﺗﻮ زﻧﺪه ام زﻧﺪه‬
‫ﺷﻮم ﭼﻮ ﺑﺎده ﻛﺶ او ﻣﺸﺮب دﮔﺮ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﭼﻮ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮده ام ازﺑﺎده ﻳﺎر ﺑﺎده ﻛﺸﺴﺖ‬
‫ﺑﺠﺰ ﺗﻮ روح اﻣﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺲ ﻛﺰان آﺗﺶ‬
‫ﻛﻪ ﺳﻨﮓ در دل ﺧﻮد ﺟﺎي داده در ﮔﻴﺮد‬

‫‪457‬‬
‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻛﺎر ﻋﺸﺮت ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺑﻮد‬
‫ﺑﻮد‬ ‫وﺟﺎم‬ ‫ﺑﻤﻴﻨﺎ‬ ‫ﺣﻮاﻟﻪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫روزي‬
‫ﮔﻞ ﺑﻮد وﻻﻟﻪ ﺑﻮد وﺻﺮاﺣﻲ وﺟﺎم ﻣﻲ‬
‫ﮔﻮﻳﻢ ﭼﻪ زﻳﻦ زﻳﺎده ﻛﻪ ﻋﻴﺸﻢ ﻣﺪام ﺑﻮد‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺖ ﺟﺰ ﻗﻔﺲ ﻛﺲ دﻳﮕﺮ ﺑﺒﺮ ﻣﺮا‬
‫ﺑﺮ روي ﻣﻦ ﮔﺸﺎده ﻫﻤﻴﻦ ﭼﺸﻢ دام ﺑﻮد‬
‫اش‬ ‫ﻃﺮه‬ ‫ﺑﺪاﻣﺎن‬ ‫رﺳﻴﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫دﺳﺘﻢ‬
‫ﺻﺒﺤﻢ ﺳﻴﺎه روي ﺗﺮا زﻟﻒ)‪(1‬ﺷﺎم ﺑﻮد‬
‫ﺑﻮد اﻳﻦ ﻛﻤﺎن ﻛﻪ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺒﺎب دل‬
‫آﺧﺮ ﭼﻮ ﺑﺮدﻣﺶ ﺑﺮ دﻟﺪار ﺧﺎم ﺑﻮد‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻧﺎز وﻏﻤﺰه اش آﻫﻨﮓ ﻗﺘﻞ ﻣﻦ‬
‫ﻟﻴﻚ آﻧﻜﻪ ﻛﺎر ﺳﺎﺧﺖ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﺪام ﺑﻮد‬
‫ﺧﻮد را ﻫﻼل ﻛﺮده ﺑﺎﻧﺪام اﺑﺮوﻳﺶ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺮا ز زﻟﻒ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 120‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٨٩‬‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺷﺒﺎﻫﺖ‬ ‫ﺳﻴﺎه‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻛﺸﺘﻲ‬
‫ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﻛﺮد ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻠﻖ ﺧﺪا روا‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎرش ﺑﻜﺎم ﺑﻮد‬

‫‪458‬‬
‫ﺻﺒﺢ را روزي از آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﺷﺎم را راﺗﺐ از آن زﻟﻒ ﭼﻠﻴﭙﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﻲ زﺧﻢ ﺗﻴﻐﺶ در ﻛﻔﻦ ﺧﻮد را ﻧﺪﻳﺪ‬
‫ﺧﻮش ﺑﺤﺎل ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ وا ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﺳﺮﻣﻪ ﮔﺮﺧﻮاﻫﺪﭼﻨﻴﻦ ﮔﺴﺘﺎخ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺶ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺠﻨﻮن زود ﻛﺎر ﻣﻦ ﺑﺴﻮدا ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫از ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻴﮕﻴﺮم ﺑﻜﺎم دل ﮔﻼب‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮم از ﺳﺮو ﻣﻴﻨﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﻛﻢ ﻧﮕﺮدد ﻧﻢ ازو ﺑﺎرد اﮔﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺳﻴﻞ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺪرﻳﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬ ‫اﺑﺮ ﭼﺸﻤﻢ را ﻧﺴﺒﺖ‬
‫راﺳﺖ ﭘﺮﺳﻲ ﻗﺮب وﺑﻌﺪ ﻳﺎر از ﻛﺮدارﻣﺎﺳﺖ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻲ رﺳﺪ در ﻋﺸﻖ از ﻣﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫ﺳﺒﺰه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﭼﻮ ﺧﻀﺮ از ﺳﺎﻳﻪ او ﻛﺎﻣﻴﺎب‬
‫ﭼﻮن ﺑﺒﺎغ آن ﻻﻟﻪ روي ﺳﺮو ﺑﺎﻻ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬
‫زﻧﺪه ﻣﻲ ﺳﺎزد ﭼﻮ از دم ﻫﺮ زﻣﺎن ﺻﺪ ﻣﺮده را‬

‫)‪ (1‬ﻧﺴﺒﺐ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 120‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٩٠‬‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ)‪(1‬روح اﻻﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬

‫‪459‬‬
‫روي ﺧﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻦ ﭼﻮن رو ﺑﺮوي ﺻﺒﺢ ﺑﺮد‬
‫ﺑﺮد‬ ‫ﺻﺒﺢ‬ ‫آﺑﺮوي‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﺶ‬ ‫ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺷﻌﻠﺔ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ رﻧﮓ ﮔﻞ ﻛﻪ دارد ﺗﺎﺑﺶ ﻣﻬﺮش زﻳﺎن‬
‫ﮔﺮﻣﻲ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﻮﻳﻢ رﻧﮓ روي ﺻﺒﺢ ﺑﺮد‬
‫ﻣﺎه ﭼﺎﺑﻚ دﺳﺖ ﭼﻮﮔﺎن زﻟﻒ ﻣﻦ ﺑﺎ آﻓﺘﺎب‬
‫وﻛﻮي ﺻﺒﺢ ﺑﺮد‬ ‫ﻛﺮد ﺑﺎزي دوش در ﻣﻴﺪان‬
‫ﺑﻮي ﺷﺎم زﻟﻒ او ﭼﻮن ﺑﺮ ﻣﺸﺎم ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻗﻴﺎﻣﺖ از دل ﻣﻦ آرزوي ﺻﺒﺢ ﺑﺮد‬
‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫وﺳﻮزن‬ ‫ﻧﮕﺎه‬ ‫ﻧﻮر‬ ‫رﺷﺘﺔ‬
‫ﺑﺮ ﻓﻠﻚ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻬﺮ رﻓﻮي ﺻﺒﺢ ﺑﺮد‬

‫زﻧﺪ‬ ‫آﺳﺘﻴﻦ‬ ‫ﺑﺮو‬ ‫ﻣﺮاد‬
‫اﻳﻦ زﻫﺮ را ﺑﺮاي ﭼﻪ ﺑﺮ اﻧﮕﺒﻴﻦ زﻧﺪ‬
‫ازﻣﻮﺟﻪ آب ﺧﻀﺮﭼﻮﭼﻴﻦ ﺑﺮﺟﺒﻴﻦ زﻧﺪ‬
‫ﺷﻤﻊ از ﺑﺮاي آن ﻧﻔﺲ آﺗﺸﻴﻦ زﻧﺪ‬
‫ﺑﺮدت ﺑﺴﻮي اوج ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ زﻧﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﻤﻊ دم واﭘﺴﻴﻦ زﻧﺪ‬
‫‪460‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻤﻊ ﺻﺒﺢ ﻣﻬﺮم اﮔﺮ دم زﻛﻴﻦ زﻧﺪ‬
‫راﻧﺪ ﺣﺪﻳﺚ ﺗﻠﺦ ﭼﺮا ﺑﺮ زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻫﻤﺖ ﻧﻤﻲ ﻫﻠﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻮﻳﺶ ﻧﮕﻪ ﻛﻨﻢ‬
‫آﺗﺶ ﻓﻜﻨﺪه دردل اوﺷﻌﻠﻪ ﺧﻮي ﻣﻦ‬
‫ازﺟﺎي ﺑﺮﻧﺪاﺷﺖ ﺗﺮاآﺳﻤﺎن زﻟﻄﻒ‬
‫ﺻﺒﺢ وﺻﺎل ﻳﺎر دﻣﻴﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻔﺖ وﮔﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 120‬ب‪.‬‬

 ‫‪٣٩١‬‬
‫ﮔﺮ ﭼﻮن رﻛﺎب دﺳﺖ ﺑﺪاﻣﺎن زﻳﻦ زﻧﺪ‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ دﻟﻢ ﺳﺮش ﺑﻜﻒ ﭘﺎي او رﺳﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺳﻨﮓ ﺣﻔﻆ ﺻﻮرت آن ﻧﺎم ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮ آب ﭼﻮ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﻴﻦ زﻧﺪ‬

‫‪461‬‬
‫ﻳﻜﻠﺤﻈﻪ ﭼﺸﻢ وزﻟﻒ ﺗﻮ ﻧﻲ ﻧﺎز وﭼﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﺗﻬﻲ ز ﺣﺎدﺛﻪ آن واﻳﻦ ﻣﺒﺎد‬
‫ﺗﺎ روﺷﻨﺎس ﺧﻠﻖ ﺷﻮم ﻫﻤﭽﻮ آﻓﺘﺎب‬
‫ﺟﺰ ﻧﻘﺶ آﺳﺘﺎن ﺗﻮام ﺑﺮ ﺟﺒﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬
‫ﭼﻮن ﻋﻜﺲ ﻋﺎرض ﺗﻮ ﺑﮕﻠﺸﻦ ﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬
‫ﻛﻮ در ﭼﻤﻦ ﻧﺸﺎن ﮔﻞ وﻳﺎﺳﻤﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬
‫زﻟﻔﺖ ﻧﻘﺎب رخ ﺷﺪ وﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺟﻠﻮه ﻛﺮد‬
‫ﺻﺒﺤﻢ ﭼﻮ ﺷﺎم ﮔﺸﺖ ﻛﻪ روز ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬
‫ﮔﺮ ﻓﺘﻨﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ اﮔﺮ ﺷﻮر ﻣﺤﺸﺮﺳﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎه ﻣﺴﺖ ﺗﻮاش در ﻛﻤﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬
‫اوﻓﺘﺎدﮔﺎن‬ ‫ﻧﺎ‬ ‫ﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺘﺎده ﺑﺮوي زﻣﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬

‫‪462‬‬
‫زﻧﺪ‬ ‫ﺧﻨﺪه‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﭼﻮان‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺑﺒﺰم‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻘﺮاري ﻣﻦ اﺿﻄﺮاب ﺧﻨﺪه زﻧﺪ‬
‫ﺑﻴﻚ ﻃﺮف ﭼﻮ ﺻﺒﺎ ﻃﺮه را ﻛﻨﺪ ز اﻧﺮو‬
 ‫‪٣٩٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﺤﺎب ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﺪ ز آﻓﺘﺎب ﺧﻨﺪه زﻧﺪ‬
‫ﺗﻮ ﺗﺎب ﺧﻨﺪه آن ﻣﻪ ﻧﺪاري اي ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫زﻧﺪ‬ ‫ﺧﻨﺪه‬ ‫ﻣﻬﺘﺎب‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﮕﺮﻳﺪ‬ ‫ﻛﺘﺎن‬
‫ﻟﺒﻢ رﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺎ ﮔﻮش ﭼﻮن ﻟﺐ ﺳﺎﻏﺮ‬
‫ﭼﻮ از دﻫﺎن ﺻﺮاﺣﻲ ﺷﺮاب ﺧﻨﺪه زﻧﺪ‬
‫زرﺷﻚ ﺳﻨﺒﻞ زﻟﻔﺶ ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺷﺪ در ﺗﺎب‬
‫ﺑﺘﺎب او ﺳﺰد از ﭘﻴﭻ وﺗﺎب ﺧﻨﺪه زﻧﺪ‬
‫دﻫﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺪح ﻫﻤﭽﻮﮔﻞ ﮔﺸﻮده ﻣﺪام‬
‫زﻧﺪ‬ ‫ﺧﻨﺪه‬ ‫ﻛﺒﺎب‬ ‫وﺳﻮز‬ ‫ﺑﺎﺷﻜﺒﺎري‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﮔﺮﻳﻪ اﺑﺮ‬
‫ز ﺑﺮق آه ﭼﻮ ﺑﺮ آﻓﺘﺎب ﺧﻨﺪه زﻧﺪ‬

‫‪463‬‬
‫ﺻﺒﺎ از ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ ﺧﻮش ﺑﺎﺳﺘﻌﺪاد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ز ﺟﺎن ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻲ آﻣﺪ ﻛﻨﻮن از ﺑﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ز اﺷﻚ ﻻﻟﻪ ﺟﻮي ﺷﻴﺮ را ﻟﺐ رﻳﺰ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﻣﮕﺮ ﺧﻮﻧﻲ ﻫﻨﻮز از دﻳﺪه ﻓﺮﻫﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺟﻬﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﺸﻢ زﺧﻢ ﻣﻦ اﻣﺮوز ﻣﻴﺪاﻧﻢ‬
‫ﻛﻪ زﺧﻢ دﻳﮕﺮش ﺑﻬﺮ ﻣﺒﺎرﻛﺒﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﭼﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻫﻤﭽﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﮔﺮ ز ﺑﻴﺪادش ﻛﻨﻢ ﻧﺎﻟﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻛﻨﺪ آﻓﺘﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 121‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٩٣‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎور ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﺰ ﻃﻔﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﻴﺪاد ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺗﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﺮ ﻛﻮﻫﻜﻦ ﮔﻮﻳﻢ ﻏﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﺠﺎ ﻛﺎري ﻛﻪ آﻳﺪ از ﺗﻮ از ﻓﺮﻫﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫‪464‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻗﻠﻢ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻟﻴﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻬﻴﭻ وﭘﻮچ ﺗﺴﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬
‫ﻣﺴﺘﺴﻘﻲ از ﻓﺮات ﺗﺴﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﻛﻲ ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺸﻢ ﺷﻮد از ﺑﻮﺳﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻞ را ﭼﻪ ﺣﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﻔﻴﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﺗﺮا ﻣﻬﻤﺎن ﺣﺴﻦ‬
‫ﭘﺎك از ﺟﺒﻴﻦ ﭼﻮ ﻧﻘﺶ ﺣﺒﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻦ دﻫﻴﻢ ﺧﻂ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ را‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺷﻌﻠﻪ ﻧﺪارد ز ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎك‬
‫ﭘﮋﻣﺮده از ﻓﺮوغ ﺗﺠﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬

‫‪465‬‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﻴﺎر ﻛﻪ آن دل رﻣﻴﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ز ﺧﻮد ﺟﺪا ﺷﺪه اﻳﻨﻚ ﺟﺮﻳﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻗﻔﺲ ﻫﻨﺪ داده ﭘﺮ ﺑﺮﺑﺎد‬
‫آﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﭘﺮﻳﺪه‬ ‫وﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣ ﻬﺮ‬ ‫ﺑﺒﺎل‬
‫ز ﭘﺎﻓﺘﺎده ﺑﮕﺮدش ﻧﻤﻴﺮﺳﻴﺪ ﭼﻮ ﺑﺎد‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺎ آرﻣﻴﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻜﻮي دوﺳﺖ ﭼﻮ رﻓﺘﻦ ﺑﭙﺎي ﭘﻲ ادﺑﻴﺴﺖ‬
‫ز دﻳﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﺎ ودوﻳﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﭙﺎي ادﺑﻴﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 122‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٣٩٤‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﮕﺮ وﺻﺎل ﺧﻴﺎل ﺗﻮاش ﺷﻮد روزي‬
‫آﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫ﺑﺎﻳﻮان‬ ‫دوﻳﺪه‬ ‫دﻟﻢ‬
‫ﻣﮕﻮ ﺑﻴﺎر ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ رﺳﻴﺪه ز راه‬
‫ﺑﮕﻮ ز دﺷﺖ ﻳﻜﻲ دل رﻣﻴﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ‬

‫‪466‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻧﻬﺎد ﭘﺎي درﻳﻦ راه ﺳﺮ ﻧﻬﺎد‬ ‫دل ﭘﺎ ﺑﺮاه ﻋﺎﺷﻘﻲ ﭘﺮ ﺧﻄﺮ ﻧﻬﺎد‬
‫ﭼﻮن دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﺑﺮ ﻛﻤﺮ ﻧﻬﺎد‬ ‫ﻣﻮي ﻣﻴﺎن او ﺑﻨﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪن‬
‫ﻳﺎرم ﺧﺪﻧﮓ ﻏﻤﺰه ﺧﻮد را ﭼﻮ ﭘﺮ ﻧﻬﺎد‬ ‫ﭘﺮواز ﻛﺮده ﻣﺮغ دﻟﻢ ﺳﻮي او ﭘﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﮔﺸﺘﻪ ﮔﻮش ﺑﺮاه ﺧﺒﺮ ﻧﻬﺎد‬ ‫ﭼﺸﻢ دﻟﻢ ﺑﺮاه وﺻﺎﻟﺶ ﺳﻔﻴﺪ ﺷﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻏﻤﺰه ﻛﺸﺖ‬
‫ﺗﻬﻤﺖ ﭼﺮا ﻋﺒﺚ ﺑﻘﻀﺎ وﻗﺪر ﻧﻬﺎد‬

‫‪467‬‬
‫ﻣﺰه ﭼﺸﻤﺖ ﭼﻮ ﺑﺎﺑﺮوي ﺗﻮ دم ﺳﺎز ﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮه از ﻛﺎر ﻓﺮوﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‬
‫ﻋﻘﺪه اش را ﭼﻪ ﺷﻮد ﮔﺮ ﻧﮕﻬﺖ ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪه از ﭘﺮ ﮔﺮﻫﻲ ﺗﺎر ﻧﮕﺎﻫﻢ ﻛﻮﺗﺎه‬
‫ﻫﻨﺪوي ﺧﺎل ﺗﻮ ﭼﻮن ﺳﺎﻣﺮي)‪ (2‬آﻏﺎز ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻟﺐ اﻋﺠﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺶ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﺎزﻛﻠﻴﻢ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺟﺎم ﭼﻮ دم ﺳﺎز ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺟﺎي آن ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻴﺸﻪ ﮔﻠﻮ ﮔﻴﺮ ﺷﻮم‬
‫ﻧﺎز ﭘﺮورد وﺻﺎل ﺗﻮ ﺑﻮد روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن زﻳﺒﺪ اﮔﺮ ﻧﺎز ﻛﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺗﻮ اش روزي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 122‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺎﺣﺮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 122‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٩٥‬‬
‫‪468‬‬
‫ﻏﻨﭽﻪ را دﻳﺪم ﭘﺮ دﻟﺘﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﻟﺒﺶ ﺳﺎﻏﺮ ﭼﻮ ﻫﻢ آﻫﻨﮓ ﺑﻮد‬
‫ﺻﻴﻘﻞ آﺋﻴﻨﻪ اش از رﻧﮓ)‪(2‬ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺪ زﺧﻄﺶ ﺣﺴﻦ آواز ﺣﺪ زﻳﺎد‬
‫ﮔﻞ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ روي اوﻛﻤﺮﻧﮓ)‪ (3‬ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻮد در ﭘﻴﺶ ﻟﺒﺶ ﻛﻢ ﻧﺸﺎء ﻣﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻬﺎي ﺷﻴﺸﻪ ﺳﻴﺮ آﻫﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫ز اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ ﻗﻮل ﺑﻲ)‪(1‬ﻣﻐﺰي ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ز آﺗﺸﻲ ﻛﻮ در درون ﺳﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺸﺖ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ دل ﭘﺮواﻧﻪ ﺧﻮ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻛﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺶ دم زدن‬
‫ﺑﺎ ﻓﻠﻚ روح اﻻﻣﻴﻦ در ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‬

‫‪469‬‬
‫ﻗﻔﻞ از ﺣﻘﺔ ﻳﺎﻗﻮت وﮔﻬﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﻟﺐ ﮔﺮ آن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﻦ ﺑﺎر دﮔﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬
‫اﮔﺮ آن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﻦ ﺗﻨﮓ ﺷﻜﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﻃﻮﻃﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﺳﻴﺮ ﺷﻜﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻳﺎر وﻛﻤﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﮔﺮه از ﻛﺎر ﻓﺮوﺑﺴﺘﺔ ﻣﻦ‬
‫ﻗﺎﺻﺪاﻧﺮا ﺑﺴﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﺒﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﮔﺮه ﺑﻴﺨﺒﺮي در دﻟﻢ اﻓﺘﺎده ﻣﮕﺮ‬
‫ﭼﺸﻤﺖ اﻳﻦ ﻋﻘﺪة ﻣﺎ را زﻧﻈﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﺪﺗﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻮﺧﺎل ﺗﻮ ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺪ ﻏﻤﻴﻢ‬
‫ﻣﻲ ﻧﻬﺪ ﻳﺎر ﻗﺪم ﺑﺮ ﺳﺮ وﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﮕﻮ‬
‫ﻃﺒﻌﺖ اي روح اﻣﻴﻦ ﮔﻨﺞ ﮔﻬﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻧﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 122‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻧﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 122‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬روي ﻛﻤﺮﻧﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪122‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬دﻣﺰدن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 122‬ب‪.‬‬
 ‫‪٣٩٦‬‬
‫‪470‬‬
‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ از ﺗﺎر ﻧﮕﺎﻫﻲ ﭘﺎي ﺟﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﺧﻴﺎﻟﺶ ﻣﻬﺮ ﺟﺎي ﻣﻐﺰم اﻧﺪر اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻨﺪد‬
‫ﻃﻠﺴﻤﻲ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺘﺎد ﻗﻀﺎ از زﻟﻒ ﺑﺮ روﻳﺶ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻴﻨﺪش ز ﻧﺎز ﻋﺸﻘﺶ ﭘﺮ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﻣﻜﺮر ﻗﺼﺪ ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻢ از ﻟﺒﺶ ﺑﻮﺳﻪ‬
‫ﺷﻮم ﭼﻮن روﺑﺮوي ﻫﻨﺪوي ﺧﺎﻟﺶ زﺑﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫دو دل دارد ﻛﻪ ﻣﻴﺴﺎزد ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺎن آﺷﻴﺎن ﺑﻠﺒﻞ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻜﺪل را ﺑﮕﻞ ﺑﻨﺪد ﻳﻜﻲ ﺑﺮ آﺷﻴﺎن ﺑﻨﺪد‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﺻﺪ ﻳﻜﻲ از ﺣﺎل زﻟﻔﺶ اي ﺻﺒﺎ ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﺑﮕﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ در وﺻﻒ او ﺻﺪ داﺳﺘﺎن ﺑﻨﺪد‬

‫‪471‬‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺷﻮ زﺧﻠﻖ وﺑﻜﺲ آﺷﻨﺎ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺳﺮ ﻛﻦ ﻗﺪم ﺑﺮاه وي اي دل ز ﭘﺎ ﻧﻜﺮد‬
‫ﺑﺮ ﮔﺮد ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﻬﺪه ﭼﻮن)‪(2‬آﺳﻴﺎ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﭘﺎ ﻧﻪ زﺧﻮد)‪(1‬ﺑﺮون ﻛﻪ ﺑﺠﺎي رﺳﺎﻧﺪت‬
‫اي دل ﻏﺮﻳﺐ وﺑﻴﻜﺲ وﺗﻨﻬﺎ ﭼﻮ ﻣﺎ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎش در ﻗﺪم ﻳﺎر ره ﻧﻮرد‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ اﮔﺮ ﺣﻴﺎت ﺑﮕﺮد دوا ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺪرد ﻳﺎر ﺑﻮد زﻧﺪه ﮔﻔﺘﻤﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺎﻳﺪت ﻛﻪ در دوﺟﻬﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻮي‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺟﻮر وﺟﻔﺎ از وﻓﺎ ﻧﻜﺮد‬

‫)‪ (1‬ﺑﺨﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 123‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻴﻬﻮده ﭼﻮان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 123‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٩٧‬‬
‫‪472‬‬
‫ﻛﺎر اﻳﻦ ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن ﻳﺎ رب ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫دل ﺑﺰﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮ اﻓﺸﺎن ﺟﺎن ﺑﺠﺎﻧﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫اﺷﻚ ﻣﻦ در ﻧﻴﻤﻪ ره ﻣﻲ ﺳﻮزد از ﮔﺮﻣﻲ آه‬
‫درﻓﺸﺎن ﮔﺮدﻳﺪه ﭼﺸﻢ اﻣﺎ ﺑﺪاﻣﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫زد دﻟﻢ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﺻﺪ ﭼﺎك وازو ﻛﺎﻣﻲ ﻧﻴﺎﻓﺖ‬
‫ﮔﻞ ﺑﻜﺎم ﺧﻮﻳﺶ از ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﻗﺼﺔ ﻳﻮﺳﻒ ﻛﻨﺪ ﻳﻌﻘﻮب را ﺑﻲ ﺗﺎب ﺗﺮ‬
‫ﺑﻮي ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﺑﻜﻨﻌﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ آن ﻃﺎﻟﻊ ﺗﺮا ﺑﺎﺷﻤﻊ اﻓﺮوزي ﺑﺒﺰم‬
‫در ﺑﺮت روح اﻻﻣﻴﻦ آن ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬

‫‪473‬‬
‫ﮔﻞ رﻋﻨﺎي ﻣﻦ ﺑﻴﻐﻢ ﭼﻮ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺧﺎر ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫دﻟﻢ از زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﻬﺮ آن ﺑﻴﺰار ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﻧﺰاع ﻛﻔﺮ واﻳﻤﺎن را ﺑﺼﻠﺢ آورد ﻋﺸﻖ او‬
‫ﻛﻨﻮن در ﻋﻬﺪ ﺣﺴﻨﺶ ﺳﺒﺤﻪ ﺑﺎ زﻧﺎر ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫دﻟﻢ از رﺣﻢ ﺑﺮ ﺣﺎل ﻣﻼﻳﻚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮔﺮﻳﺎن‬
‫ز ﺳﻮز ﺳﻴﻨﻪ آه ﻣﻦ ﭼﻮ آﺗﺸﺒﺎر ﻣﻴﮕﺮدد‬
‫ﺑﺴﻮي او ﺗﻮ ﺟﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻮن ﻧﺎزش‬
‫از آن روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ اﻏﻴﺎر ﻣﻴﮕﺮدد‬
 ‫‪٣٩٨‬‬
‫‪474‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻣﻲ داﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻧﻢ ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ آن ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺻﺪ رﻧﺞ ودرد‬
‫ﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺟﺰ ﻣﻦ ﻧﻴﺎﺑﺪ از ﺗﻮ درد‬ ‫درد ﻋﺎﻟﻢ را ﻫﻤﻪ درﻣﺎن ﻛﻨﻢ‬
‫ﭼﻬﺮه ﺳﺎزد ﻫﺮ ﻛﻪ در ﻋﺸﻖ ﺗﻮ زرد‬ ‫ﺳﺮخ روﻳﻲ ﻧﺒﻮد اﻳﻦ ﺳﻮدا ﺑﻮد‬
‫ﺑﻴﻔﺸﺎﻧﻢ ﺑﺮ رخ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﮔﺮد‬ ‫ﺧﺎﻛﺴﺎر‬ ‫ﺧﺎﻛﺴﺎرم‬ ‫ﺧﺎﻛﺴﺎرم‬
‫ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ دردت ﻧﺒﺮد‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻴﺪاﻧﺶ‬ ‫ﻣﺮد‬
‫ﻋﺎرﻓﺶ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻧﺪ ره ﻧﻮرد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﮔﺮدد ﮔﺮد ﺧﻮد ﭼﻮن آﺳﻴﺎ‬
‫ﺳﻨﺠﻴﺪﻧﺶ‬ ‫ﻣﻴﺘﻮان‬ ‫ﻣﻼﻳﻚ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫رﻓﺘﻪ از روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﺧﻮاب وﺧﻮرد‬

‫‪475‬‬
‫ز اﻓﺴﻮﻧﻢ ﭼﻮ)‪(1‬ﺳﺤﺮ ﻣﺪﻋﻲ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻴﮕﺮدد‬
‫دﻟﺖ ﺑﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺻﺎدق از آن ﻳﻜﺪل ﻧﻤﻴﮕﺮدد‬
‫ﺑﺪ اﻧﺴﺎن ﺧﺎﻃﺮت را ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻴﻞ آﻣﻴﺰش‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎك ﻛﻮﻳﺖ از آب ﺳﺮﺷﻜﻢ ﮔﻞ ﻧﻤﻴﮕﺮدد‬
‫ز ﺟﻮر ﻏﻴﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﻮح ﺻﺒﺮم ﺳﺨﺖ ﺑﻲ ﻃﺎﻗﺖ‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﻋﺬاب از ﺑﻬﺮﭼﻪ ﻧﺎزل ﻧﻤﻴﮕﺮدد‬
‫ﭘﺮي ﺧﻴﺰﺳﺖ)‪(2‬اﻳﻦ ﻣﻨﺰل ﻛﻨﺪ دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﺮدم را‬
‫از آن روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮ ﮔﺮد اﻳﻦ ﻣﻨﺰل ﻧﻤﻴﮕﺮدد‬

‫)‪ (1‬ﭼﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 124‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻴﺮ ﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 124‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٣٩٩‬‬
‫‪476‬‬
‫ﺑﺮ آﻓﺘﺎب ﭼﻮ ﻣﺎه ﻣﻦ آﺳﺘﻴﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ‬
‫ز ﭼﺸﻢ اﺷﻚ وﺷﺶ ﭼﺮخ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ‬
‫اﻛﻨﻮن‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﺳﻤﺎن‬ ‫ﻓﺮوﺷﺪ‬ ‫ﺳﺘﺎره‬ ‫زﻣﻴﻦ‬
‫ﻋﺮق ﭼﻮ دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﺑﺮوي از ﺟﺒﻴﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ دل ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﮔﺮم در ﻣﺤﺒﺖ او‬
‫ز ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﺮد ﺟﺒﻴﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ‬
‫زﻛﻮن وﻣﻜﺎن‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ در آﻓﺎق آﺳﺘﻴﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ‬

‫‪477‬‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ام ﺳﺒﻚ ﭼﻮ ﺑﺪوش ﻫﻮا ﻏﺒﺎر‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮ دﻟﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ز رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﻏﺒﺎر‬
‫ز آن ﺧﺎﻃﺮم ﮔﺮﻓﺘﻪ ز ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ ﻏﺒﺎر‬ ‫داﻳﻢ ﭼﻮ ﻛﺮده دﺳﺖ در آﻏﻮش دﻟﺒﺮم‬
‫از روي ﭘﺎك ﻣﻴﻜﻨﻢ اﻛﻨﻮن ز ﭘﺎ ﻏﺒﺎر‬ ‫دﺳﺘﻢ ز ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ز ﺑﺲ ﮔﺮد رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫آرد ز ﻛﻮي دوﺳﺖ ﭼﻮ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻏﺒﺎر‬ ‫رو ﻣﻲ ﻧﻬﺪ دﻟﻢ ﺑﻜﻒ ﭘﺎي او ز ﺷﻮق‬
‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎد ﺧﺎﻃﺮ او راز ﻣﺎ ﻏﺒﺎر‬ ‫ﻛﺮدي ز ﻣﺎ ﭼﻮ ﻛﻮه ﺑﻮد ﺑﺮ دﻟﺶ ﮔﺮ آن‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ زﻧﺎم ﺗﻮ ﻋﺎﻟﻢ ﻟﺒﺎﻟﺒﺴﺖ‬
‫ﺑﻴﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪوش ﺷﻤﺎل وﺻﺒﺎ ﻏﺒﺎر‬

‫‪478‬‬
‫ﻧﻮازش ﻛﻦ ﺳﻜﻨﺪر را ﺑﺴﻮي آﺑﺤﻴﻮان ﺑﺮ‬
‫ﻣﺮا ﮔﺮ ﻣﻴﻨﻮازي اي ﺧﻀﺮ ﺳﻮي اﺻﻔﺎﻫﺎن ﺑﺮ‬
 ‫‪٤٠٠‬‬
‫ز ﺑﻮي ﮔﻞ ﺳﺒﻚ ﺗﺮ ﮔﺸﺘﻪ ام دور از ﮔﻞ روﻳﻲ‬
‫ﻣﺮا از ﻟﻄﻒ اي ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺳﻮي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺮ‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﺑﺰن ﮔﺮ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻲ ﺷﻌﻠﺔ ﺑﺮ ﺑﺎل‬
‫ز دﺳﺘﺖ ﮔﺮ ﺑﺮآﻳﺪ ﺑﻠﺒﻠﻲ را ﺳﻮي ﺑﺴﺘﺎن ﺑﺮ‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ از ﺳﺮ ﻣﺤﺒﺖ آﮔﻬﻲ ﻳﺎﺑﻲ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮ ﺧﺎك ﻣﻦ اﻓﺘﺪ ﮔﺬارت ﻧﺎم ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺮ‬
‫ﺷﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ از وﻛﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ‬
‫اﮔﺮ آﺳﺎن وﮔﺮ دﺷﻮار ﻋﺸﻘﺶ را ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮ‬

‫‪479‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺰ از ﻳﺎد ﺗﻮ ﮔﻮ)‪(1‬ﺑﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺑﺎده ده ﺳﺎﻗﻲ وﻏﻢ از دل ﻣﺎ ﺷﺎد ﺑﺒﺮ‬
‫ﻧﺎم ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺴﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﻓﺮﻫﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺗﺎ ز اﻋﺠﺎز ﻣﺤﺒﺖ ﺷﻮي آﮔﺎه ﺑﺮ و‬
‫اﺑﺮ ﮔﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺧﻮد از ﺳﺮ ﺷﻤﺸﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻫﺴﺖ ﺳﻴﺮاب ﭼﻮ از ﺳﻴﻞ ﺳﺮﺷﻜﻢ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ‬
‫ﺻﻴﺪ ﺟﺎن ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ روح اﻣﻴﻦ آن ﺳﺮﻛﺶ‬
‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺻﻴﺎد‬ ‫دﻟﺒﺮ‬ ‫ﺑﺮه‬ ‫ﺟﺎﻧﻲ‬ ‫ﻧﻴﻢ‬

‫‪480‬‬
‫ﺑﮕﻮش اي دل وداﻣﺎن ﮔﻠﻌﺬاري ﮔﻴﺮ‬
‫ﭼﻮ آرزوت ﻣﻴﺴﺮ ﺷﻮد ﻛﻨﺎري ﮔﻴﺮ‬
‫را‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫وﺑﺎغ‬ ‫ﮔﻠﺮﻧﮓ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺑﻨﻮش‬
‫درﻳﻦ ﻓﺴﺮدﮔﻲ وي ﺑﻨﻮ ﺑﻬﺎري ﮔﻴﺮ‬

‫)‪ (1‬ﻳﺎد ﮔﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 125‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٠١‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻫﻤﺪم ﺗﻮ ﻋﺸﻖ ﺧﻮاﻫﺪت ﻛﺸﺘﻦ‬
‫ﮔﻴﺮ‬ ‫اﻋﺘﺒﺎري‬ ‫ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫ﺗﻴﺸﻪ‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫ز‬
‫دارد‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫دﻟﺒﻨﺪ‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫ﺑﺪه دو ﻋﺎﻟﻢ از آن زﻟﻒ وﮔﻮﺷﻮاري ﮔﻴﺮ‬
‫ﻣﺮا ﭼﻪ از ﻗﺪم ﺧﻮﻳﺶ دور ﻣﻴﺪاري‬
‫ﻓﺪاي ﭘﺎي ﺗﻮ ﻛﺮدم ﻣﺮا ﻏﺒﺎري ﮔﻴﺮ‬
‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ دوزخ ﻛﻨﻲ دو ﻋﺎﻟﻢ را‬
‫ز آﺗﺶ دل روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺮاري ﮔﻴﺮ‬

‫‪481‬‬
‫زﻣﺸﺮق ﻧﻈﺮش ﺳﺮزد آﻓﺘﺎب دﮔﺮ‬ ‫ﺑﺒﺰم ﻋﺸﻖ در آﻣﺪ دﻟﻢ ز ﺑﺎب دﮔﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ام ز ﮔﻞ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﮔﻼب دﮔﺮ‬ ‫ز ﭘﻨﺠﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دل ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﭼﺸﻢ ﺷﻮد در رﻫﺶ رﻛﺎب دﮔﺮ‬ ‫ﭼﻮ در رﻛﺎب ﻧﻬﺪ ﭘﺎي آن ﻫﻼل اﺑﺮو‬
‫ﻫﻼك ﮔﺸﺘﻪ ام از آرزوي ﺧﻮاب دﮔﺮ‬ ‫ﺑﺨﻮاب ﮔﺸﺘﻦ ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﺪﺳﺖ او دﻳﺪم‬
‫ﭼﻮ ﻳﺎر ﺧﻮرد ﻛﺒﺎب دل ﺗﻮ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺧﻮرد ﭼﻮ ﺧﻮرد ﺑﺎده از ﻛﺒﺎب دﮔﺮ‬

‫‪482‬‬
‫ﮔﻞ ﺑﻘﺮﺑﺎن ﺳﺮت ﺑﺎد ﺑﮕﻠﭽﻦ ﻣﮕﺬر‬ ‫دود ﺗﻠﺨﻲ ز دﻟﻢ ﺳﺮزده ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﮕﺬر‬
‫ﻧﺸﻮد ﭘﺎي ﺗﻮ آﻟﻮده ﺑﮕﻠﺸﻦ ﻣﮕﺬر‬ ‫ﺗﺎ ز ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻻﻟﻪ وآب رخ ﮔﻞ‬
‫ﺗﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﺎد ازﻳﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻣﮕﺬر‬ ‫ﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮد ﺑﺎد ﻓﻨﺎ ﭼﻮن ﻛﺮدم‬
 ‫‪٤٠٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﺧﻨﺪه ﻛﻨﺎن ﺑﺮ ﺳﺮدﺷﻤﻦ ﻣﮕﺬر‬ ‫ﻧﮕﺬرد ﺗﺎز ﺳﺮت اﺑﺮ ﻓﻨﺎ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﺎن‬
‫ﺗﺎ ﭼﻮ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﺒﻮد ﻃﺎﻗﺖ دﻳﺪار ﺗﺮا‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺖ روح اﻣﻴﻦ ﺟﺎﻧﺐ اﻳﻤﻦ ﻣﮕﺬر‬

‫‪483‬‬
‫اﻓﺰون ﮔﺮت از ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﺨﺸﻨﺪ ﺗﻮ ﻛﻢ ﮔﻴﺮ‬ ‫راﺣﺖ ﺑﺮﺳﺎن در ﻋﻮض از ﺧﻠﻖ اﻟﻢ ﮔﻴﺮ‬
‫ﺳﺮ ﭘﻨﺠﺔ دل ﺑﺎز ﻛﻦ وداﻣﻦ ﻏﻢ ﮔﻴﺮ‬ ‫ﺗﺎ در ﻗﺪم ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﺳﺮ ﺷﺎدي‬
‫ﺟﺎﻣﺖ ﭼﻮ ﭘﺮاز ﺑﺎده ﺷﻮد ﺗﺨﺖ زﺟﻢ ﮔﻴﺮ‬ ‫از ﺷﻴﺸﻪ ﭘﺮ ﺑﺎده ﻃﻠﺐ ﺗﺎج ﻓﺮ ﻳﺪون‬
‫اﺧﺘﺮ ﭼﻮ ﺑﻜﺎﻣﺖ ﻧﺒﻮد زﻳﺮ ﻗﺪم ﮔﻴﺮ‬ ‫ﮔﺮدون ﭼﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻤﺮاد ﺗﻮ ﺑﺴﻮزش‬
‫ﻛﻪ دﺳﺖ ﻏﻢ وﻣﺤﻨﺖ وﮔﻪ ﭘﺎي اﻟﻢ ﮔﻴﺮ‬ ‫در دﺳﺖ ﺗﻮ ﺗﺎ ﻣﺎﻳﺔ از ﻋﺸﻖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻧﺸﻮد ﻛﻢ ز ﺳﺮت ﺳﺎﻳﻪ راﺣﺖ‬
‫اي روح اﻣﻴﻦ ﺷﺎدي وﻏﻢ ﺑﺮ ﺳﺮﻫﻢ ﮔﻴﺮ‬

‫‪484‬‬
‫روﺷﻨﻲ ﺑﺨﺶ دﻟﻢ ﺷﺪ ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن دﮔﺮ‬
‫ﺷﺪ ﻋﻼج درد ﺑﻲ دردي ز درﻣﺎن دﮔﺮ‬
‫ﻣﻨﺖ اﻳﻦ ﺟﺎن رﺳﻤﻲ را ﻛﺠﺎ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻢ زﻧﺪه ﺟﺎوﻳﺪ از ﺟﺎن دﮔﺮ‬
‫آب ﺣﻴﻮان را ﺧﻀﺮ ﮔﻮ ﺧﺎك رﻳﺰد ﺑﺮ ﺳﺮش‬
‫ﺑﻬﺮه ور ﮔﺮدﻳﺪه ام ﭼﻮن ز آب ﺣﻴﻮان دﮔﺮ‬
‫ﺗﺎ ﺑﮕﺮدن ﻛﻮ روﻧﺪ اﻳﻦ ﺳﺮوﻫﺎ در زﻳﺮ ﺧﺎك‬

‫)‪ (1‬زﻧﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 125‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٠٣‬‬
‫ﭼﻮن در آﻳﺪ در ﭼﻤﻦ ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن دﮔﺮ‬
‫ﻛﻲ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ اﻓﮕﻨﺪ ﺑﻬﺮ ﺧﺮﻳﺪاري ﻣﺎه‬
‫ﻫﺴﺖ ﭼﻮن روح اﻻﻣﻴﻦ را ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن دﮔﺮ‬

‫‪485‬‬
‫ﭼﻮ زﻧﺪه ﻛﺮد ﻣﺮا ﻋﺸﻖ ﺗﺎ)‪(1‬ﺑﺠﺎن دﮔﺮ‬
‫ﺛﻨﺎي ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ از زﺑﺎن دﮔﺮ‬
‫اﮔﺮ رود ز ﺗﻨﻢ ﺟﺎن ﻧﮕﻴﺮﻣﺶ داﻣﻦ‬
‫ﺣﻴﺎت داده ﻣﺮا ﭼﻮن ﻟﺒﺶ ز ﺟﺎن دﮔﺮ‬
‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺪ در آﻣﺪ از ذﻫﻨﺖ‬
‫دﮔﺮ‬ ‫دﻫﺎن‬ ‫ﻛﻨﻲ‬ ‫ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻣﻌﺠﺰه‬ ‫ز‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﺧﺰان‬ ‫ﺑﻮﻗﺖ‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮادم‬ ‫ﻧﺨﻞ‬ ‫ﺷﮕﻮﻓﻪ‬
‫دﮔﺮ‬ ‫وﺧﺰان‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻣﺮا‬
‫)‪(2‬‬
‫ز ذوق اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮ ﺑﺎزش ﺧﺮاب ﺧﻮاﻫﻲ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫دﮔﺮ‬ ‫آﺷﻴﺎن‬ ‫ﻃﺮح‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﻣﺮغ‬ ‫ﻓﻜﻨﺪه‬
‫ﺷﺪم ﭼﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﺗﻮ در ﺟﻬﺎن ﻧﻤﻲ ﮔﻨﺠﻢ‬
‫دﮔﺮ‬ ‫آﺳﻤﺎن‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫زﻣﻴﻦ‬ ‫ﻛﻨﻮن‬
‫ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﭼﺮا‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻏﻴﺮ داغ ﺗﻮ ﻧﺒﻮد ﺑﺮو ﻧﺸﺎن دﮔﺮ‬

‫)‪ (1‬ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 126‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 126‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٠٤‬‬
‫‪486‬‬
‫ﮔﺮ ﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﺑﺴﺮ از ﺗﺴﺖ ﺑﻔﻐﻔﻮر ﮔﺬار‬ ‫ﭘﺎي دل ﺗﺎ ﻧﺸﻮد رﻳﺶ ره دور ﮔﺬار‬
‫ﺳﻮي اﻳﻤﻦ ﻣﮕﺬر ﺷﻌﺸﻌﺔ اﻃﻮار ﮔﺬار‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ دل ز ﭼﺮا ﻏﻴﺒﺖ ﭼﻮ روﺷﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫در ﻫﻮس زﺧﻢ زدت ﻣﺮﻫﻢ ﻛﺎﻓﻮر ﮔﺬار‬ ‫زﺧﻤﻲ ﻋﺸﻖ ﺷﺪي ﺳﻮده اﻟﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮ‬
‫دردم از ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺪا ﻛﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻃﻮر ﮔﺬار‬ ‫اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻮ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ از ﻋﺸﻖ‬
‫ﻫﺴﺖ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻬﻤﺴﺎﻳﮕﻴﺖ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﻮس رﻓﺘﻦ آن ﻣﺮﺣﻠﺔ دور ﮔﺬار‬

‫‪487‬‬
‫ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ داري ﺑﺠﺎن ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺗﻴﺮي ﻧﺨﻮرده ﭼﻜﻨﻢ ز ان ﻛﻤﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ از ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﺑﻮي ﺟﺎن ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺷﺪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻛﻪ ﻛﺮده ﺑﺰﻟﻔﺶ ﮔﺬر ﺻﺒﺎ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ ﻧﻤﻴﺮود ز دل آﺳﻤﺎن ﻫﻨﻮز‬ ‫از ﻃﺎق اﺑﺮوي وﻳﻢ اﻓﻜﻨﺪه ﭼﻮن ﻫﻼل‬
‫ﺧﻮد را ﻫﺰار ﺑﺎر وﻧﺸﺪ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻫﻨﻮز‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ ﺳﺎن ﺑﺸﻌﻠﺔ ﺷﻤﻊ رﺧﺶ زدﻳﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺧﺎك رﻫﺶ ﮔﺸﺘﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ‬
‫ﻳﺎﺑﻨﺪ ﻟﺬت ﻏﻤﺶ از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﻨﻮز‬

‫‪488‬‬
‫اي ﭼﺸﻢ ﺧﻠﻖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﺳﺘﺎره ﺑﺎز‬
‫ﺑﺮ ﭼﺸﻢ وزﻟﻒ واﺑﺮوي وﺧﺎل وﺧﻄﺖ ﻧﻴﺎز‬
‫ام‬ ‫ﺑﺪﻳﺪه‬ ‫اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻴﺎل‬ ‫ره‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ ﻣﻬﺮ ﭼﺸﻤﻢ از اﻧﺮو ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎز‬

‫)‪ (1‬ﮔﺸﺘﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 126‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٠٥‬‬
‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﺣﺮف ﺧﺎل وﺧﻄﺖ)‪(1‬ﺑﻮد درﻣﻴﺎن‬
‫ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻨﻮن ز زﻟﻒ ﺗﻮ ﺷﺪ ﻗﺼﻪ ز آن دراز‬
‫زﻟﻔﺖ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺮوي ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺎز‬ ‫ازﻛﺴﻲ‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻛﺠﺎ‬ ‫روﻳﺖ‬
‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻋﺸﻘﺒﺎزﻳﺖ اي ﺷﻤﻊ ﺳﺎده ﺑﻮد‬
‫آﺧﺮ ﮔﺮﻓﺘﻲ از دل ﻣﻦ ﻳﺎد ﺳﻮز وﺳﺎز‬
‫اﻳﺎ ﺑﻤﻦ ز ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭼﻬﺎر ﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺳﻮﺧﺖ آب در ﺟﮕﺮم ز آﺗﺶ ﻣﺠﺎز‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ در آن ﺑﺰم ﺟﺎ ﻛﻨﻢ‬
‫ﺧﻮد را ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﻣﻴﺪﻫﻢ از ﺳﻮز دل ﮔﺪاز‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪاﻣﻦ ﻣﺤﻤﻞ ﺗﻮان رﺳﻴﺪ‬
‫ﺧﻮد را اﮔﺮ ﻏﺒﺎر ﻛﻨﻲ در ره ﺣﺠﺎز‬

‫‪489‬‬
‫در ره ﻋﺸﻖ ﺑﺘﻲ در اوﻟﻴﻦ ﮔﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻢ ﺻﺪ ﺑﺎر درﻋﺸﻖ وي وﺧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫در دﻟﻢ روزي ﺗﻤﻨﺎي ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﺶ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﻣﻴﭽﻜﺪ از ﺷﺮم روﻳﺶ ﺧﻮي ز اﻧﺪاﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﮔﺮ ﺑﺮون ﻣﻲ رﻓﺘﻢ از دام ﺗﻮ ﻣﻴﻤﺮدم زرﺷﻚ‬
‫ﻫﺴﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ از ﻋﻤﺮم ﻛﻪ در داﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬

‫)‪ (1‬ﭘﻴﺶ ﺧﺎل وﺧﻄﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 126‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٠٦‬‬
‫ﺗﻴﺮﮔﻲ ﻫﺠﺮ ﻳﺎرم ﻛﺮده ز اﻧﺴﺎن ﺗﻴﺮه روز‬
‫ﻛﺰ دﻟﻢ ﺻﺒﺢ وﺻﺎﻟﺶ ﺳﺮ زد وﺷﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﻋﻜﺲ او ﻋﻤﺮي ﺑﮕﻮﻳﻢ ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬
‫روي ﺟﺎﻧﺮا ﻣﻲ ﺗﻮان دﻳﺪ از درو ﺑﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﻳﺎر آﻣﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﻧﻮر ﭼﺸﻢ وﺟﺎ دردﻳﺪه ﻛﺮد‬
‫ﻟﻴﻚ ﻧﺎﻣﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﭘﺮ ﺗﻮ ﺻﺒﺮ وآراﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﻧﻘﺪ ﻫﺴﺘﻲ ﺻﺮف ﻛﺮدم در رﻫﺶ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺎاﻣﻴﺪ از ﻳﺎري آن ﺷﻮخ ﺧﻮد ﻛﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬

‫‪490‬‬
‫ﻧﺎز‬ ‫از‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫دﻳﺎر‬ ‫ﺑﺘﺎن‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲ‬
‫ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺑﺮوي‬ ‫روزﻫﺎ‬ ‫درﻳﻦ‬ ‫ﻛﺮم‬ ‫ﻧﮕﺎه‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﺷﺪه دﺳﺖ ﻧﻴﺎزم از زﻟﻔﺶ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﺷﻜﺴﺘﮕﻴﺶ را درﺳﺖ ﺳﺎزد ﻧﺎز‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻛﺒﺎب‬ ‫ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫در‬
‫ﻫﻼل اﮔﺮ ﻧﻜﻨﺪ ﭘﻴﺶ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺣﺪﻳﺚ زﻟﻒ ﺗﻮ از ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام اﻣﺸﺐ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﻨﻢ ﭼﻪ ﭼﺎره ﻛﻪ ﺷﺐ ﻛﻮﺗﻬﺴﺖ وﻗﺼﻪ دراز‬
‫ﺑﻬﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮا ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ دﻳﺪ‬
‫رود ﺑﺴﻮي ﺗﻮام ﻧﻮر ﭼﺸﻢ وﻧﺎﻳﺪ ﺑﺎز‬

‫)‪ (1‬ﺳﺎز وﻧﺎز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 127‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺷﺐ ﮔﻮﻧﻬﺴﺖ وﻗﺼﻪ دراز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 127‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٠٧‬‬
‫ﻓﺘﺎد ﺑﺮ ﮔﻞ روي ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ روزي‬
‫ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻧﺮﮔﺲ از آن روز ﻣﺎﻧﺪه ﭼﺸﻤﻢ ﺑﺎز‬
‫ﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﺪاز‬ ‫رود ﺑﺒﻮﺗﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺎه ﺑﻬﺮ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭘﺮ از ﻧﮕﺎه ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ اﮔﺮ ﻧﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺴﻮي ﻋﺮش ﺑﺮﻳﻦ در زﻣﺎن ﻛﻨﺪ ﭘﺮواز‬

‫‪491‬‬
‫از ﻗﻔﺲ ﻛﺮدم ﺑﺮون ﻟﻴﻜﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎرم ﻫﻨﻮز‬
‫ﮔﺸﺘﻪ آن ﻗﺎﻣﺖ وآن ﻃﺮز رﻓﺘﺎرم ﻫﻨﻮز‬
‫ذره ﺷﺪ ﮔﺮدون ﺗﺸﻴﻦ ز ان ﻣﻬﺮ وﻣﻦ از ﺑﻴﻜﺴﻲ‬
‫ﻫﻨﻮز‬ ‫دﻳﻮارم‬ ‫زﻳﺮ‬ ‫اوﻓﺘﺎده‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬
‫ﻧﻮﺑﻬﺎر آﻣﺪ ﭼﻤﻦ ﺷﺪ اﻧﭽﻨﺎن ﮔﺮ ﺧﺮ ﻣﻲ‬
‫ﺳﻨﮓ ﻫﻢ زد ﮔﻞ ﺑﻔﺮق ﺧﻮﻳﺶ وﻣﻦ ﺧﻮارم)‪(3‬ﻫﻨﻮز‬
‫ﺟﺎم ﻟﺐ رﻳﺰي ﺑﻤﻦ در روز اول داده ﺑﻮد‬
‫ﻣﺴﺖ ﻫﻤﭽﻮن ﭼﺸﻢ او ز آن ﺟﺎم ﺷﺮﺳﺎرم ﻫﻨﻮز‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻛﺮدم ﺗﺮك ﻋﺸﻖ ﮔﻠﺮﺧﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻋﺸﻖ ﻣﻲ ﺑﺎرد وﻟﻲ از ﻃﺮز ﮔﻔﺘﺎرم ﻫﻨﻮز‬

‫)‪ (1‬ﮔﺬار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 127‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻳﺎﺑﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 127‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺧﻮاﻫﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 127‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٠٨‬‬
‫‪492‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻛﻨﺪ ﻧﺎز ﭼﻮن ﺑﺠﺎم ﻧﻴﺎز‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻪ ﺗﺮ ﺷﻮد از ﺻﺒﺢ وﺻﻞ ﺷﺎم ﻧﻴﺎز‬
‫ﻗﻔﺲ ﻣﺴﺎز ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮغ ﻧﺎز ﮔﺬاري ﻛﻨﺪ ﺑﺪام ﻧﻴﺎز‬
‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫در‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﻢ)‪(1‬ﮔﺬاﺷﺖ‬ ‫ﻣﻨﺪ‬ ‫ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻢ ار ﻧﻔﺴﻲ ﻧﺎز را ﺑﻜﺎم ﻧﻴﺎز‬
‫ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻣﻬﻢ‬ ‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻧﻴﺎز‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ‬
‫ﭼﻮ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺮش ﻣﻬﺮ در ﻣﻘﺎم ﻧﻴﺎز‬
‫در ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪد ﺑﺮوي ﺧﻠﻖ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻧﻴﺎز‬ ‫ﭘﻴﺎم‬ ‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‬ ‫از‬ ‫ﻧﻴﺎزش‬
‫ﭘﺲ از ﻧﻴﺎز ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ روي ﻧﺎزش را‬
‫ﻧﻴﺎز‬ ‫اﻧﺘﻘﺎم‬ ‫ﻋﺸﺎق‬ ‫دل‬ ‫از‬ ‫ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﺧﻤﺎر ﻧﺎز ﻟﺐ از ﺧﻨﺪه ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﺑﺪرﻳﺪ‬
‫رﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﻟﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺟﻮ ﺟﺎم ﻧﻴﺎز‬

‫‪493‬‬
‫از ﺑﺎده ﺷﺪ ﺷﮕﻔﺘﻪ رخ ﮔﻠﻌﺬار ﻧﺎز‬ ‫ﻧﻮروز ﻏﻤﺰه آﻣﺪ وﺷﺪ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻧﺎز‬
‫ﺑﻴﻨﺪ ﻧﻴﺎز اﮔﺮ ﺳﺮ ﺧﻮد در ﻛﻨﺎر ﻧﺎز‬ ‫ﺳﺮ ﻧﺎﻳﺪش ﻓﺮود ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ آﺳﻤﺎن‬
‫ﭼﻮن ﻻﻟﻪ ﻫﺮ ﮔﻠﻲ ﻛﻪ ﺷﻮد داﻏﺪار ﻧﺎز‬ ‫ﺑﺮ دل ﻧﻬﻨﺪ داغ ﻧﻴﺎزش ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺨﻮاﻫﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 127‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٠٩‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ در دل او ﺧﺎر ﺧﺎر ﻧﺎز‬ ‫دﺳﺖ ﻧﻴﺎز اﮔﺮﭼﻪ درﻳﺪﺳﺖ ﺟﻴﺐ ﮔﻞ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮ ﺧﺴﺮو ﻧﻴﺎز ﻣﻨﺪ‬
‫ﺟﺎﻳﺶ ﻧﻤﻲ دﻫﻨﺪ ﭼﺮا در دﻳﺎر ﻧﺎز‬

‫‪494‬‬
‫ﺑﻬﺎر ﺑﻴﻦ ﻛﻪ زﻧﺪ ﺟﻮش از ﺧﺰان ﻧﻴﺎز‬ ‫ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺘﻤﺎﺷﺎي‬ ‫ﺑﻴﺎ‬ ‫ﺑﻴﺎ‬
‫ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﺎز ﻛﻨﻮن ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺗﻮان ﺣﺴﺎب ز اﻋﺠﺎز ﻋﺸﻖ ﻣﻦ ﻛﺮدن‬
‫ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز ﺣﻮزم ﺑﺮ دل از ﻛﻤﺎن ﻧﻴﺎز‬ ‫رﺳﺪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﺮا ﺑﺮ ﺳﺮاز ﻧﻴﺎز رﺳﺪ‬
‫ﺟﺪا ز ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎﻧﺴﺖ ﭼﻮن ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺎز‬ ‫ﻫﺰار ﮔﻮﻧﻪ ﻋﺠﺐ ﻫﺮ زﻣﺎن درو ﺑﻴﻨﻲ‬
‫زﻧﺪ ز ﻧﺎز از آن ﺣﺮف درﻣﻴﺎن ﻧﻴﺎز‬ ‫دﻟﻢ ز ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺪاﻧﺪ ﺟﺪا ﭼﻮ ﻧﺎزش را‬
‫ﺳﺘﺎرة ﻛﻪ درﺧﺸﺪ ز آﺳﻤﺎن ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﻓﺘﺎب ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ او را‬
‫ﻣﮕﺮ ز ﻧﺎز ﺑﺪﺳﺖ دل آﻳﺪش ﺳﻮدي‬
‫ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ زﺑﺎن ﻧﻴﺎز‬

‫‪495‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﻜﻨﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﻔﺮﻗﺖ ﻫﻤﺎي ﻧﺎز‬ ‫اي دل ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮ ﻓﮕﻨﻲ ﮔﺮ ﺑﭙﺎي ﻧﺎز‬
‫اﻓﮕﻨﺪه ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ ﭼﻮن ﻫﻤﺎي ﻧﺎز‬ ‫اﻛﻨﻮن ﻛﻤﻴﻨﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﻮﺷﻢ ﺳﻌﺎدﺗﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﺮم ﻫﺰار ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﺮ دم ﺑﺮاي ﻧﺎز‬ ‫ﻛﺮده ﻣﺮا ﭼﻮ زﻧﺪه ﺟﺎوﻳﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﺧﻀﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺴﺎﺣﻞ ﻣﻘﺼﻮد ﻣﻲ رﺳﻲ‬
‫ﭼﻮن ﻛﺸﺘﻴﺖ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪ از ﻧﺎﺧﺪاي ﻧﺎز‬

‫‪496‬‬
‫زﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﮔﻮﺷﻪ از دﻳﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
 ‫‪٤١٠‬‬
‫ﺑﻮي ﻻي ﺧﻢ ﻣﻲ ﻗﻮت روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﮔﻮ ﻣﻴﻔﮕﻦ ﺑﺴﺮ ﻃﺎﻟﻊ ﻣﺎ ﺳﺎﻳﻪ ﻫﻤﺎي‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺎﻣﺖ ان ﺳﺮو روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ اﻓﺰون ﻃﻠﺒﻲ ﻋﺎدت ﻣﺎ ﺑﻲ ﻃﻤﻌﺎن‬
‫ﻧﺎوك ﻧﺎزي از آن ﺳﺨﺖ ﻛﻤﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻃﻤﻊ ﭘﻴﺶ ﭼﻮ ﺳﺎزد دل آﺑﺎد ﺧﺮاب‬
‫ﻳﻚ ﮔﻞ ﺑﻮﺳﻪ از آن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻤﺪدﮔﺎرﻳﺖ اي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺗﺴﺨﻴﺮﺟﻬﺎن ﺗﻴﻎ زﺑﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬

‫‪497‬‬
‫ﺗﻮ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻲ ز ﻣﻦ از ﺻﻮرت دﻳﻮار ﺑﭙﺮس‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻣﺴﺘﻴﻢ از ﻣﺮدم ﻫﺸﻴﺎر ﺑﭙﺮس‬
‫از دل ﻣﻦ ﺻﻔﺖ ﻃﺮة دﻟﺪار ﺑﭙﺮس‬ ‫ﻗﺼﻪ ﮔﺮ ﻫﻮﺳﺖ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آﺧﺮ ﻧﺸﻮد‬
‫ﻧﺮﺳﺪ ﮔﺮ ﺑﺪل ﺑﻴﻐﻤﺶ آزار ﺑﭙﺮس‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎ را ز وي اي ﺑﺎد ﺻﺒﺎ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮد ﮔﻴﺮد ره ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻤﺎر ﺑﭙﺮس‬ ‫ﻫﻮﺳﺖ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺮﺑﺮوي ﺗﺎ ﺑﺒﻬﺸﺖ‬
‫ﭼﺸﻢ آن ﺷﻮخ ﭼﻮ ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪه روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺮس او را ز ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ وﺑﺴﻴﺎر ﺑﭙﺮس‬

‫‪498‬‬
‫و ز ﭼﺎ ر ﻋﻨﺼﺮم ﻗﺪﺣﻲ ﭘﺮ ز آب ﺑﺲ‬ ‫در ﻫﺮ دو ﻛﻮن ﻗﻮت رواﻧﻢ ﺷﺮاب ﺑﺲ‬
‫ﻣﺎ را ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻬﺮ دوﺟﻬﺎن ﺧﻮرد وﺧﻮاب ﺑﺲ‬ ‫ﻻي ﺷﺮاب وﺑﻴﺨﻮدي از ﺑﺎده ﺟﻨﻮن‬

‫)‪ (1‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 129‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤١١‬‬
‫ﺷﻤﻊ ﻣﺰار ﺳﻮﺧﺘﮕﺎن آﻓﺘﺎب ﺑﺲ‬ ‫روﺷﻦ ﻣﻜﻦ دﮔﺮ ﺑﺴﺮ ﺗﺮﺑﺘﻢ ﭼﺮاغ‬
‫ﺟﺎي دل ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻨﮓ ﺣﺒﺎب ﺑﺲ‬ ‫ﮔﺮﻋﺎرﻓﻲ زﺑﺎده ﺑﺨﻮاﻫﻲ)‪(1‬ﻃﻠﺐ ﻧﻤﻮد‬
‫آن ﺳﺮو ﺳﺮ ﻓﺮاز ﻛﻪ دل ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺪو‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺲ‬

‫‪499‬‬
‫ﮔﺎه ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ در داﻣﺶ ﻓﺘﻢ ﻛﻪ در ﻗﻔﺲ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن زﻟﻒ او را ﻏﻴﺮ ازﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻫﻮس‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ آزاد ﻣﺮﻏﻲ را ﻛﻪ در داﻣﺶ ﻓﺘﺎد‬
‫ﻳﺎر ﺑﻲ ﭘﺮواي ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲ ﺳﺎزد ﻗﻔﺲ‬
‫آﺳﻤﺎن ﭘﺮ ﻧﺎﻓﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻃﺒﻠﺔ ﻋﻄﺎر ﺷﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻴﺎد زﻟﻒ ﻣﺸﻜﻴﻨﺶ ﺑﺮ آوردم ﻧﻔﺲ‬
‫ﺧﻂ آذادي ﺑﻤﺤﺮش ﭼﻮن ﻧﺸﺎن زﺧﻢ اوﺳﺖ‬

‫در ﻟﺤﺪ ﺑﻲ زﺧﻢ ﺗﻴﻎ او ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻫﻴﭽﻜﺲ‬

‫ﮔﺮ ﻫﻮاي ﺧﻠﺪ ﺑﺎﺷﺪ در ﺳﺮت روح اﻻﻣﻴﻦ‬

‫ﮔﺎه در داﻣﺶ ﻓﮕﻦ ﺧﻮد را وﮔﺎﻫﻲ در ﻗﻔﺲ‬

‫‪500‬‬
‫ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ام ﭼﺸﻢ ﺗﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺗﺎ دوﺧﺘﻪ ام ﺑﺮ ﮔﻞ روﻳﺖ ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮﺳﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ زدن ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﻮﺳﻪ زدﻣﻲ ﺑﺮ ﮔﻞ روي ﺗﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺨﻮاﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 129‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤١٢‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ دل ﺳﻮﺧﺖ از آن ﺑﺎل وﭘﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ز ﺷﻤﻊ رخ ﺗﻮدور ﻧﻴﻔﺘﺪ‬
‫دﺳﺘﻲ ﺑﻨﻬﻲ ﮔﺮ زﻛﺮم ﺑﺮ ﻛﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫از ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ ﺗﻮان ﮔﺸﺖ ﺧﺒﺮدار‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ز ﻏﻤﺖ ﺑﺴﻜﻪ زدم ﺑﺮ ﺟﮕﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﭼﻮن ﺳﻴﻨﻪ ﺷﻬﺒﺎز ﻛﻨﻮن در ﻧﻈﺮ آﻣﺪ‬
‫اﻓﺘﺎده ﭼﺮا روح اﻣﻴﻦ ﺑﻲ ﺧﺮداﻧﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل دل ﻫﺮزه دوﻳﻨﻲ)‪(1‬ﻫﻨﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪501‬‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪه ﻟﺐ ﺑﻠﺐ آه وﻓﻐﺎن ﺑﺎش‬
‫ﺧﻮن ﮔﺸﺘﻪ دل وﺧﺴﺘﻪ ﺟﮕﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺟﺎن ﺑﺎش‬
‫در ﺣﻠﻘﺔ آن زﻟﻒ ﻧﺪادﻧﺪ ﭼﻮ ﺟﺎﻫﺖ‬
‫ﺑﺎش‬ ‫دوﺟﻬﺎن‬ ‫زدﮔﺎن‬ ‫ﻣﺎﺗﻢ‬ ‫ﺣﻠﻘﺔ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﭼﻮن ﺧﺎل ﻛﻪ در ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﻳﺎر ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺷﻬﺮه آﻓﺎق ﺷﻮي ﺑﺴﺘﻪ زﺑﺎن ﺑﺎش‬
‫اي زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﮕﺬار ﺑﺮﺧﺴﺎره او ﻛﺮد‬
‫ﮔﻴﺴﻮ ﺗﻮ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﮔﺮ آن ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺑﺎش‬
‫ﻧﺪارم‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﻗﺪح‬ ‫داﻣﺎن‬ ‫ز‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ‬
‫)‪(2‬‬
‫رﻣﻀﺎن ﺑﺎش‬ ‫ﮔﻮ در ﺳﺤﺮ ﺟﻤﻌﻪ وﻣﺎه‬
‫زﺑﺎﻧﺶ‬ ‫آورد‬ ‫ﺷﻤﻌﻪ)‪(3‬ﭼﻪ‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫دﻳﺪي‬
‫ﺑﺎش ﺳﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﻲ ﺗﻴﻎ زﺑﺎن ﺑﺎش‬

‫)‪ (1‬دوﺑﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 129‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻤﻌﺔ ﻣﺎه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 129‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺷﻤﻊ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 129‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤١٣‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن وﺻﻒ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺻﺎف دل ﺻﺎف روان ﺑﺎش‬

‫‪502‬‬
‫ﻧﺪﻳﺪم ﻳﻜﻨﻔﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻬﺮ وﻣﺎه ﻳﻜﺠﺎﻳﺶ‬
‫ز ﺟﺎ آرد ﺑﺮون ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺣﺴﻦ ﻛﺎر ﻓﺮﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﭽﺸﻢ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﺑﻴﻨﻨﺪش اﻛﻨﻮن ﺳﺮو ﺑﺎﻻﻣﺎن‬
‫ز ﺑﺲ ﻣﺸﻖ اﻟﻒ دل ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﺮ ﺑﺎد ﺑﺎﻻﻳﺶ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﻲ ﺟﻤﺎل او ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﻦ دﻳﺪه‬
‫ﻣﮕﺮ ﭼﺸﻢ دﮔﺮ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻢ ﺑﻬﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﻴﺎر آﻳﺪ ﺑﻄﺮز ﺗﺎزه ﻫﺮ دم ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﮔﻞ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﺑﺎ روي زﻳﺒﺎﻳﺶ‬
‫ﮔﺸﺎﻳﺪ ﮔﺮﭼﻪ از وي ﻋﻘﺪﻫﺎي ﻛﺎر ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن‬
‫ﮔﺮه در ﻛﺎر ﻣﻦ اﻓﮕﻨﺪه ﺧﺎل ﻋﺎﻟﻢ آراﻳﺶ‬
‫دل روح اﻻﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎده ﺑﻴﺨﻮد در ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪارد ﺧﻀﺮ ﻫﻢ از ﻃﻮل ﭘﻬﻨﺎﻳﺶ‬

‫‪503‬‬
‫رﺳﺘﮕﺎري ﺑﺎﻳﺪت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻲ آزار ﺑﺎش‬
‫ﮔﻮ ﺑﺠﺎي ﺳﺒﺤﻪ زﻳﺐ ﮔﺮدﻧﺖ زﻧﺎر ﺑﺎش‬
‫ﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻲ)‪ (1‬زﺣﻤﺖ ازﺧﻮرﺷﻴﺪ روﻳﺎﻧﺖ رﺳﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺨﻮاﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 130‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤١٤‬‬
‫ﭘﺎ ﺑﺪاﻣﻦ ﻛﺶ ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ روي ﺑﺮدﻳﻮار ﺑﺎش‬
‫ﻫﺴﺖ ﻧﻘﺼﺎن ﺗﻮ آزار دل ﺑﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫ﮔﺮﺑﻤﺎ ﻳﺎري ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻛﺮد ﺑﺎ ﺧﻮد ﻳﺎر ﺑﺎش‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫داﻧﻨﺪ‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫دردﻣﻨﺪان‬
‫درد را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻏﻤﺨﻮار ﺑﺎش‬
‫ﺗﺎ ﺧﻴﺎل او وﻃﻦ در ﺧﺎﻧﻪ ﭼﺸﻤﺖ ﻛﻨﺪ‬
‫ﭘﺎي ﺗﺎ ﺳﺮ ﭼﺸﻢ ﮔﺮدد ﻃﺎﻟﺐ دﻳﺪار ﺑﺎش‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻨﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﺎر)‪(1‬ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻤﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﺸﻴﺎر ﺑﺎش‬

‫‪504‬‬
‫ﺑﺪل ﺳﺎزد ﺑﻤﺤﻨﺖ راﺣﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫دﻟﻢ ﺷﺪ ﻛﺎﻣﻴﺎب از ﻫﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫درﻳﻦ داﻧﺴﺘﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻋﺸﺮت ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻛﻨﺪ ﭼﻮن ﺻﺎف ﺻﻮﻓﻲ ﻧﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺳﺰد ﻻﻓﻢ اﮔﺮ از ﻗﻮت ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻜﺮر آزﻣﻮدي ﻃﺎﻗﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺠﺰ ﻫﺠﺮان ﻧﺪاﻧﻢ آﻓﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫دل ﻣﻦ ﻣﻴﺪﻫﺪﺧﻮدزﺣﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ز ﻏﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ اﻧﺪوﺧﺖ ﻛﻨﺠﻲ‬
‫دﻟﻢ دارد ﭼﻮ ﺑﺎش ﻋﺰت ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺪام زﻟﻒ او اﻓﮕﻨﺪ ﺧﻮد را‬
‫ﺧﻮرد ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﭼﺸﻤﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﻣﺪاﻣﺶ ﭘﺮ ﺑﻮد ﺟﺎم از ﻣﻲ ﺻﺎف‬
‫ﭼﻪ ﮔﺸﺘﻴﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺎزش)‪ (2‬ﮔﺮﻓﺘﻢ‬
‫دﻻ ﺗﺎب ﺗﻒ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺪاري‬
‫ﻧﻤﻲ ﻣﻴﺮم ز زﺧﻢ ﺗﻴﺮ وﺷﻤﺸﻴﺮ‬
‫ﻧﺪارد زﺣﻤﺘﻲ از ﻧﺎز وﻏﻤﺰه‬

‫)‪ (1‬ﻛﺎري‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 130‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﺎرش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 130‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤١٥‬‬
‫ﺳﺰد ﻧﺎزد اﮔﺮاز ﺛﺮوت ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪505‬‬
‫اي دل ﭼﻮ ﺧﺸﺖ ﻓﺮش در آن آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎش‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺪف ﺧﺪﻧﮓ ﻏﻤﺶ را ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺎش‬
‫ﺑﻔﺮوش ﻫﺮ ﭼﻪ از ﺗﻮ ﻛﻨﺪ ﻣﺸﺘﺮي ﻃﻠﺐ‬
‫ﺑﻲ ﻃﺮز ﮔﺸﺘﻪ ﭘﻴﺮ وﻃﺮز زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎش‬
‫ﺧﻮد را ﻣﻜﻦ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻤﺠﻨﻮن ﻛﻮﻫﻜﻦ‬
‫ﺑﺎش‬ ‫ﻳﮕﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻌﺸﻘﺶ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫در آﺷﻴﺎﻧﻪ ات ﭼﻮ ﻏﻤﺶ ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫آﺷﻴﺎﻧﻪ ﺑﺎش‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻣﺮﻣﺖ آن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻗﺎﻳﻢ ﺷﺪﺳﺖ ﺟﻨﮓ ﺧﻂ وزﻟﻒ ﺑﻬﺮ ﺻﻠﺢ‬
‫ﺑﺎش‬ ‫درﻣﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫از‬ ‫ﺧﺎل‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ از دﻣﺖ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻔﻜﺮ دﻓﻊ ﺳﺘﻤﻬﺎي ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎش‬

‫‪506‬‬
‫ﻗﺒﻠﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺮا ﻫﺴﺖ ﭼﻮ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﻜﺎﺷﺎﻧﻪ‬ ‫رو ﺑﺤﺮم ﭘﺸﺖ‬ ‫ﻧﺮوم‬
‫ﺗﺎ درﻳﻨﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮد زﻟﻒ ﺗﻮ ﺳﺮ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺰم‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﺷﺎن ﺑﺴﺘﻪ دل ﻣﺎ ﺑﺪر ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫)‪ (1‬ﺻﺒﺢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 130‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤١٦‬‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪي‬ ‫ﺑﻜﺴﻲ‬ ‫ﻧﺪارم‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺪاﻧﻲ‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ام دﺷﻤﻦ ﺟﺎن ودل ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ)‪(1‬ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺟﺎن ﻣﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻬﻦ ﺟﺎن ﻧﻮي ﻣﻴﺨﻮاﻫﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮان ﻛﺮد ﻓﺪاي ره ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺷﻌﺮ ﮔﻮﻳﻲ ﭘﺲ ازﻳﻦ روح اﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﻣﺠﻨﻮن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﺸﻨﻮي ﮔﺮ ﻏﺰل)‪(2‬از دل دﻳﻮاﻧﻪ‬

‫‪507‬‬
‫داري ﺗﻮ اﮔﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﺑﻴﺪل ودﻳﻦ ﺑﺎش‬
‫اﻓﺘﺎده ﺑﭙﺎي ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻫﻤﭽﻮ زﻣﻴﻦ ﺑﺎش‬
‫اﻳﻤﻦ‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ‬ ‫وﻣﺮو‬ ‫دﻟﺪار‬ ‫رخ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ‬
‫ﺑﺎش‬ ‫ﻳﻘﻴﻦ‬ ‫اﻧﻮار‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ﻣﺸﻮ‬ ‫ﮔﻤﺮاه‬
‫ﭼﻮن ﺧﺎل ﻛﻪ در ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺶ ﻛﺮده اﻗﺎﻣﺖ‬
‫اي دل اﮔﺮت دﺳﺖ دﻫﺪ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎش‬
‫ﻳﻜﺴﺎن ﻧﺒﻮد ﺧﻮب ﺳﻠﻮك ﺗﻮ ﺑﻌﺸﺎق‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻓﺪاﻳﻲ ﺗﻮام ﺑﻬﺘﺮ ازﻳﻦ ﺑﺎش‬
‫ﺑﺎروح اﻣﻴﻦ ﮔﻮي ﻛﻪ در ﻓﻜﺮ وﺻﺎﻟﺶ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺴﺮ ﻣﻲ ﺑﺮو در ﺑﻨﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎش‬
‫‪508‬‬
‫ﻣﺎﻫﻢ ز ﺑﺎده ﺳﺮخ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭼﻮ روي ﺧﻮﻳﺶ‬

‫)‪ (1‬دل وﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 131‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻏﺰﻟﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 131‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤١٧‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﻨﮓ رﺷﻚ زﻧﺪ ﺑﺮ س ﺑﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫)‪(1‬‬
‫آﺑﻠﻪ‬ ‫از ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻟﺒﺶ‬ ‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﺑﺮ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻣﻴﻜﺸﺪ آن ﻣﻪ)‪ (2‬ز ﺧﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻛ‪Ĥ‬ﻓﺘﺎب‬ ‫رواﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻟﻌﻞ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫از‬ ‫ﻛﻮﻳﺶ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺮورده‬
‫ﺧﻮش آب ورﻧﮓ ﺗﺮ ﺷﻮد از ﻟﻌﻞ آﺑﺪار‬
‫ﮔﺮ ﺳﻨﮓ ازﻳﻦ ﺷﺮاب ﻛﻨﺪ ﺷﺴﺖ وﺷﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﺎﻣﻮر‬ ‫ﻣﺮﻏﻴﻢ‬ ‫دو‬ ‫وﺗﻮ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬
‫ﺗﻮ ﺷﻬﺮه از ﺳﻜﻮت وﻣﻦ از ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫‪3‬‬

‫‪509‬‬
‫ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان ﺑﺨﺸﺪ ﺑﻌﺎﺷﻖ آب ﺷﻤﺸﻴﺮش‬
‫ﻫﻤﺎ ﮔﺮدد اﮔﺮ ﺑﺮ ﺟﻐﺪ اﻓﺘﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﺗﻴﺮش‬
‫ﻧﮕﻮﻳﺪ ﺑﺎﻛﺴﻲ ﻫﺮ ﮔﺰ ﺳﺨﻦ زﻳﺮا ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﺪ‬
‫زﺗﻦ ﺑﻴﺮون رود ﺟﺎن ﺧﻼﻳﻖ وﻗﺖ ﺗﻘﺮﻳﺮش‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﻂ ﺳﺒﺰي دﻳﺪه ام ﺑﺮ ﻋﺎرض دﻟﺒﺮ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﺪﺳﺖ دﺳﺖ ﺧﻮد ﻗﻀﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﺮﻳﺮش‬
‫ﺑﻮد ﻫﺮ ﻓﺮﻗﻪ را در ﺟﻬﺎن ﻋﻴﺪي وﻧﻮروزي‬
‫ﻧﺨﭽﻴﺮش‬ ‫روز‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﻴﺪ‬ ‫آﻫﻮاﻧﺮا‬ ‫ﮔﺮوه‬
‫رﻣﻮز ﻋﺸﻖ را روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺮدﺳﺖ ﺗﻔﺴﻴﺮي‬

‫)‪ (1‬ﻟﺐ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 131‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ازﻣﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 131‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤١٨‬‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ رﺣﻤﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ ﭘﻴﺮش‬

‫‪510‬‬
‫ﮔﻞ ﻛﻨﺪ ﮔﺮد ره ﻳﺎر ﻣﺮا زﻳﻮر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻣﻪ ﻧﻬﺪ ﻳﺎﺑﺪ اﮔﺮ ﺑﺎر ﺑﭙﺎﻳﺶ‬
‫از ﻟﺒﻢ ﺧﻀﺮ ﻛﻨﺪ ﻋﻤﺮ اﺑﺪ در ﻳﻮزه‬
‫ﺑﻮﺳﻪ ﮔﺮ دﻫﺪم از ﻟﺐ ﺟﺎن ﭘﺮور ﺧﻮﻳﺶ‬
‫رﺗﺒﺔ ﻋﺸﻖ ﻧﻈﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ ﭼﺴﺎن ﭘﺮاﻧﻪ‬
‫زﻧﮓ ز آﻳﻨﻪ دل ﺑﺮد ز ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ دﻣﺪاز ﺳﺮ ﻣﺎﺗﻢ زدﮔﺎن‬
‫ﺧﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ ﻓﺸﺎﻧﻨﺪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﺮﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﺎه ﻧﻮ ﭼﺸﻤﺔ ﺧﻮن ز اﺑﺮوت از ﭼﺸﻢ ﮔﺸﺎد‬
‫ﺑﺴﺖ از رﺷﻚ رﺧﺖ ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻞ دﻓﺘﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﮔﺎه ازو ﺷﻌﻠﻪ ﻓﺸﺎﻧﻴﻢ وﮔﻬﻲ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺗﻴﻐﻢ ﻛﻪ ﻧﻜﺮدﻳﻢ زﺑﺎل وﭘﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫روزﻳﺖ ﺳﺒﺰه ﺧﻄﺶ ﺷﺪه از اﺧﺘﺮ ﺳﻌﺪ‬
‫ﺷﻜﻮه دﻳﮕﺮ ﻧﻜﻨﻲ روح اﻣﻴﻦ ز اﺧﺘﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪511‬‬
‫از ﺗﻮ اﻓﺘﺎده ﺗﺎب در آﺗﺶ‬ ‫اي ﻛﻪ داري ﺗﻮ آب در آﺗﺶ‬

‫)‪ (1‬ﺑﭙﺎﭘﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 131‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬زده ﻛﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 131‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤١٩‬‬
‫ﻛﺲ ﻧﻜﺮدﺳﺖ ﺧﻮاب در آﺗﺶ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺧﺎل ﻣﺸﻌﺒﺪت ﺷﺐ وروز‬
‫ﻛﻪ ﻓﮕﻨﺪه ﮔﻼب در آﺗﺶ‬ ‫از ﭼﻪ ﻣﻲ اﻓﮕﻨﻲ ﻋﺮق ﺑﺮ روي‬
‫ﺳﺤﺎب در آﺗﺶ‬ ‫ﺑﮕﺮﻳﺰد‬ ‫ﺧﻮي ﺗﻮ ﺟﺎ ﺑﺮو ﭼﻮ ﺗﻨﮓ ﻛﻨﺪ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ اﻳﻦ اﺿﻄﺮاب در آﺗﺶ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻋﺎﺷﻖ اﮔﺮ ﺑﺴﻨﮓ دﻟﻲ‬
‫دﻫﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﻮزد‬
‫ﮔﺮ ﻧﺮﻳﺰي ﺗﻮ آب در آﺗﺶ‬

‫‪512‬‬
‫ﻛﺮدم ﻓﺪاي ﺗﻨﮓ دﻫﺎﻧﺖ وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺟﺰ ﻣﻦ ﻛﻪ ﺻﺮف ﻛﺮده ﺑﻨﺎﺑﻮد ﺑﻮد ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ زﻳﺎن ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻦ‬
‫ﭘﺮواي ﺧﻮد ﻧﺪارم وﻧﺎﺑﻮد وﺑﻮد)‪(1‬ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻋﻜﺴﺶ)‪(2‬ﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﭼﻮ روزي ﺑﺮوي ﻣﺎ‬
‫ﻫﺮ روز ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ از اﻧﺮو ﺳﺠﻮد ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﮔﻮﺋﻴﻢ ﺧﻮد ﺣﻜﺎﻳﺖ وﺧﺮد ﮔﻮش ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫دﻳﻮاﻧﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﻳﻢ ز ﮔﻔﺖ وﺷﻨﻮد ﺧﻮﻳﺶ‬
‫از آب ﺷﻮر ﮔﺮﻳﻪ ﺗﻮاﻧﻢ ﺳﻔﻴﺪ ﻛﺮد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻣﻌﺠﺰه دﻟﻖ ﻛﺒﻮد ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪513‬‬
‫ﺑﺠﺎي ﭘﺎي ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺪاﻣﺎن ﻛﺶ‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﺔ ﺷﻌﻠﻪ در ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺶ‬

‫)‪ (1‬ﻧﺎﺑﻮد ﺑﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 132‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻋﻜﺲ اش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 132‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٢٠‬‬
‫ﺑﻘﺘﻞ ﺧﻮﻳﺶ ز ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻏﺼﻪ ﺗﺎوان ﻛﺶ‬ ‫ﭼﻮ روز وﺻﻞ ﻧﺮﻓﺘﻲ دﻻ ﺑﻘﺮﺑﺎﻧﺶ‬
‫ﻣﺮا ﺑﺴﻴﻨﻪ اﻟﻔﻬﺎ ز ﺗﻴﻎ ﻣﮋﮔﺎن ﻛﺶ‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﻧﻮاز ﺧﻮاﻧﻨﺪت‬
‫ﺑﺮوي ﻧﻴﻚ وﺑﺪ دﻫﺮ ﺧﻂ ﻧﺴﻴﺎن ﻛﺶ‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﻛﻨﻤﺖ ﺑﺸﻨﻮد ﻓﺮاﻏﺖ ﻛﻦ‬
‫ﺑﺴﺎن رﻳﮓ روان رﺧﺖ در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻛﺶ‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﻣﺎل ﻣﺪﻋﻲ ﻧﺸﻮي‬
‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﮔﻴﺮ ﺑﻜﻒ رﺧﺖ در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻛﺶ‬ ‫ﺑﻬﺎر آﻣﺪ وﮔﻞ روﻧﻤﻮد ﭼﻮن ﻻﻟﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﮕﻮ ﺻﺒﺎ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﻦ رﺧﺖ در اﺻﻔﺎﻫﺎن ﻛﺶ‬

‫‪514‬‬
‫اﮔﺮ ز ﺧﻀﺮ ره ﻃﺎﻟﺒﺎن ﺷﺪي ﺳﺨﻨﺶ‬ ‫ﺑﺴﺎن ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻴﻮان ﻧﻬﺎن ﺑﺪي دﻫﻨﺶ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﻜﺘﻪ ﺳﺮا ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ از دﻫﻨﺶ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺸﺎﻧﻬﺎ دﻫﺪ ز ﻣﻠﻚ ﻋﺪم‬
‫رﺳﺪ ﭼﻮ ﮔﺮد ره دﻟﺒﺮم ﺑﺎﻧﺠﻤﻨﺶ‬ ‫ﮔﻠﺶ ﻋﺒﻴﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺧﻮﺷﺘﻦ ﺳﺎزد‬
‫دﻟﻢ ﺷﻮد ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎم ﺷﻨﺎس‬
‫اﮔﺮ ﻓﺘﺪ ﮔﺬري ﺑﺮ ﻣﻘﺎم ﺧﻮﻳﺸﺘﻨﺶ‬

‫‪515‬‬
‫ﻛﺮدم ﺑﺤﻴﻠﻪ ﺟﺎي ﭼﻮ درﺑﺰم ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ام ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺮم ﺳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﺎﻛﺎم ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺮد ﭼﻮ ﻓﺮﻫﺎد ﻋﺎﺷﻘﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻛﺎم ﻣﻴﻄﻠﺒﺪ ﻫﺴﺖ ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫دل‬ ‫ﺑﻌﺸﻖ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪش‬ ‫ﺳﺠﺪه‬ ‫ﻛﺎﻳﻨﺎت‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ ﻧﻘﺶ ﺻﻮرت او ﺑﺮ ﻣﺰار ﺧﻮﻳﺶ‬
 ‫‪٤٢١‬‬
‫آﺳﻴﺐ ﭼﺸﻢ ﺑﻮاﻟﻬﻮﺳﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ ﺑﺪو‬
‫روﻳﺶ ﭼﻮ ﻛﺮده از ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺣﺼﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺎر‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫ﺑﺪوﻟﺖ‬ ‫را‬ ‫اﻓﻼك‬
‫ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻛﺮده ام ز دل داﻏﺪار ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻳﺎدﮔﺎر‬ ‫ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫ز‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫ﺑﻜﻮه‬ ‫ﻧﻘﺸﻲ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻮه ﻏﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ام ﻳﺎد ﮔﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫اﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ اﺷﻚ ز ﭼﺸﻤﻢ ﻓﻜﻨﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻤﺶ ﻧﻔﺴﻲ در ﻛﻨﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﻠﻚ ﭼﻮ زﻣﻴﻦ ﻟﻨﮕﺮ اﻓﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺮ دوش او ﮔﺬارم اﮔﺮ ﻧﺎم ﺑﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪516‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﺑﺮم اي ﻛﻨﺞ ﮔﻮﻫﺮ دروﻳﺶ‬
‫ﺑﺨﻮان ﺑﺨﻮﻳﺶ ﻣﺮا اي ﻓﺪاي ﺗﻮ ﻛﺲ وﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻣﺮا آرزو ﺟﺰ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺼﺤﻒ رخ ﺧﻮب ﺗﺮا ﻧﻬﻢ در ﭘﻴﺶ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﻏﻤﺰة‬ ‫ﻧﻴﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮن‬ ‫ﺑﻬﺎي‬
‫ﻣﺮا ﺑﻜﺶ ﺑﮕﻨﺎﻫﻲ واز دﻳﺖ ﻣﻨﺪﻳﺶ‬
‫ﻋﻼج زﺧﻢ دﻟﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮﻫﻢ اي ﺟﺮاح‬
‫ﻛﻨﺪ ﻋﻼج ﻣﺮا ﻏﻤﺰه ز ﻣﺮﻫﻢ ﻧﻴﺶ‬
‫ﻛﺠﺎ ﻣﻨﺰ ﻟﺴﺖ ﺳﻠﻤﻲ را‬ ‫ﺗﻮ واﻗﻔﻲ ﻛﻪ‬
‫ﭼﺮا ﭼﻮ ﺑﻴﺨﺒﺮاﻧﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺗﻔﺘﻴﺶ‬
 ‫‪٤٢٢‬‬
‫ﻗﺪح ﺑﮕﻔﺘﺔ واﻋﻆ ﻧﻤﻲ ﻧﻬﻢ از ﻛﻒ‬
‫ﻣﺮا اﻣﻴﺪ ﺑﻠﻄﻒ ﺧﺪاﺳﺖ ﭘﻴﺶ از ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﺸﺎه ﮔﻮ ﻛﻪ ﻣﺒﺮ رﻧﺞ در ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻠﻚ‬
‫ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﻠﻚ ﻓﺮاﻏﺖ ﻣﺴﻠﻢ دروﻳﺶ‬
‫ﺗﻮ ﺗﺎ ز ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻜﺮدي ﺟﺪا ﺑﻤﻨﺰل ﻗﺪس‬
‫ﻧﻤﻴﺮﺳﻲ ﭼﻪ دﻫﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺸﻮﻳﺶ‬
‫ﭼﻮ ﻛﻨﺪ روح اﻣﻴﻦ رﺧﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮد را‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﻜﻦ ﺑﻘﺎﻟﺐ او ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﺬﻫﺐ وﻛﻴﺶ‬

‫‪517‬‬
‫ﺑﻮد اﻟﻤﺎس ﻋﻜﺲ ﺟﻮﻫﺮي از ﺗﻴﻎ ﺑﻴﺪادش‬
‫ﺷﺮاري آﻓﺘﺎب از ﺷﻌﻠﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﺪا دادش‬
‫ﻧﻤﻚ ﺑﺮ زﺧﻢ ﭘﺎﺷﻲ ﻏﻴﺮ ﻧﺎزش ﻛﺲ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺪ‬
‫درﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﮕﺮ ان ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﺑﻮدﺳﺖ اﺳﺘﺎدش‬
‫ﺑﻮد ﺑﺮ روي درﻳﺎي ﺳﺮﺷﻚ دﻳﺪه ام ﮔﺮدون‬
‫ﭼﻮ ﺧﺎﺷﺎﻛﻲ ﻛﻪ در ﺻﺤﺮا ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﻣﻲ ﺑﺮد ﺑﺎدش‬
‫ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺲ ﻛﻪ دارد ﮔﺮم ﺷﻴﺮﻳﻦ را‬
‫زﻧﺪ ﺳﺮ ﺷﻌﻠﻪ از ﺟﺎن داﻏﻬﺎي ﻋﺸﻖ ﻓﺮﻫﺎدش‬
‫از آن روح اﻻﻣﻴﻦ ﮔﻮي ﺑﻼﻏﺖ ﺑﺮدازﺳﺤﺒﺎن‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻨﻤﻮد راه ﻛﺮد ارﺷﺎدش‬

‫)‪ (1‬ﻣﺬﻫﺐ ﻛﻴﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪133‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٢٣‬‬
‫ﭘﺴﻨﺪ ﺧﺎﻃﺮ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ ﺟﺎ ﻛﺮد‬
‫ﺑﭽﺸﻢ دل ﺑﺠﺎي ﺳﺮﻣﻪ ﺧﺎك اﺳﺘﺮ آﺑﺎدش‬

‫‪518‬‬
‫ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻬﺠﺮ ﺧﻮﻛﻦ وﮔﻞ را ﺑﺨﺎر ﺑﺨﺶ‬
‫ﺳﻮداي وﺻﻞ را ﺑﺸﺐ زﻟﻒ ﻳﺎر ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻞ ﻣﮕﻴﺮ ﺧﻮرده ﭼﻮ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﺮوي دوﺳﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻳﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺷﻤﺸﺎد را ﺑﺴﻴﺮ وﺧﺮاﻣﺎن‬
‫ﭼﻮن ﺷﺪ ﺷﮕﻔﺘﻪ ﺧﺎﻃﺮت از ﺧﻨﺪﻫﺎي ﮔﻞ‬
‫اﻳﻦ ﻓﻴﺾ ﻏﻨﭽﻪ را ﺑﻨﺴﻴﻢ ﺑﻬﺎر ﺑﺨﺶ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﭘﺮ ﮔﻨﺎه ﭼﻮ ﺟﻮﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎده اﻳﻢ‬
‫ﻣﺎ را ﺑ‪Ĥ‬ب روي ﻣﻲ ﺧﻮﺷﮕﻮار ﺑﺨﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﻮاب دﺷﻤﻨﺴﺖ‬
‫ﻧﻮري ﺑﺪﻳﺪه دل ﺷﺐ زﻧﺪه دار ﺑﺨﺶ‬

‫‪519‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﻜﺎم دل ﺑﮕﻴﺮد ﺷﻤﻊ ﻳﻜﺪم در ﺑﺮش‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﭘﺮواﻧﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻘﺮﺑﺎن ﺳﺮش‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﻮزد ﺧﻮﻳﺶ را در آﺗﺶ ﺑﻴﺪود ﻋﺸﻖ‬
‫ﺳﺮﻣﺔ ﭼﺸﻢ ﻣﻼﻳﻚ ﻣﻴﺸﻮد ﺧﺎﻛﺴﺘﺮش‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺮﻏﻲ ﻛﻪ ﮔﺮدد ﺳﺎﻳﻪ اﻓﮕﻦ دام ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺴﻴﺮ ﺧﺮاﻣﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 133‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٢٤‬‬
‫زﻳﺐ ﺗﺎج ﺷﻬﺮ ﻳﺎران ﺟﻬﺎن ﮔﺮدد ﭘﺮش‬
‫درد ﺳﺮ از ﻧﺎﻟﻪ ام دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ آﺳﻤﺎن‬
‫ﺻﻨﺪل ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻣﻦ ﮔﺮ ﺷﻮد ﺧﺎك درش‬
‫ﺻﻴﺪ او ﮔﺮدﻳﺪه ﺷﻴﺮ آﺳﻤﺎن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﻲ ﺑﭽﺸﻢ دل در آﻳﺪ ﺟﻮﻧﺘﻮ ﺻﻴﺪ ﻻﻏﺮش‬

‫‪520‬‬
‫ﻳﺎ ﺑﮕﻮ ﮔﺮﻣﻲ ﻣﻜﻦ ﺑﺎ آﻓﺘﺎب روي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻳﺎ ﻣﺮا ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺪه در ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻫﻴﭻ ﭼﺸﻤﻲ را ﭼﻮ ﺗﺎب دﻳﺪن روي ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﭘﻮﺷﻲ از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ اي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎﺑﺎن)‪(1‬روي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫اﮔﺮ دﻟﻢ دارد ﺣﺬر از ﺧﻮي او ﻣﻌﺬور دار‬
‫دﻳﺪه ام او را ﮔﺮﻳﺰان ﺑﺎرﻫﺎ از ﺟﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺧﻀﺮ‬ ‫رﻫﻨﻤﺎﻳﻬﺎي‬ ‫اﻛﻨﻮن‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪﺳﺖ‬ ‫ﻛﻬﻨﻪ‬
‫راﺳﺖ دﻟﻬﺎ را ﺑﻜﻮﻳﺶ ﻣﻲ ﺑﺮد از ﺑﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫روﺑﺮوي)‪(2‬آﻓﺘﺎب‬ ‫ﮔﺸﺎﻳﺪ‬ ‫دﻛﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﺎزه‬
‫ﮔﺮ ﺑﻤﺎه ﻧﻮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﮔﻮﺷﺔ اﺑﺮوي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺻﺒﺢ وﺻﻠﺶ را ﻧﺨﻮاﻫﺪ دﻳﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺲ ﺑﺨﻮاب‬
‫ﺷﺎم ﻫﺠﺮان را اﮔﺮ ﻳﺎري دﻫﺪ از ﻣﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫او‬ ‫روي‬ ‫دﻣﺎدم‬ ‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‬ ‫ﭘﻨﺠﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺎﻣﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 134‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬روي ﺑﺮوي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 134‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٢٥‬‬
‫ﭘﺸﺖ ﮔﺮﻣﻲ ﺣﺴﻦ او دارد ﭼﻮ از ﺑﺎزوي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺟﺎي ﻫﺮ ﮔﺰ ﭼﻮن ﺑﺒﺰم دﻟﺮﺑﺎي ﺧﻮد ﻧﻴﺎﻓﺖ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﺎدر ﭘﺲ زاﻧﻮي ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪521‬‬
‫ﺑﺎز دﺳﺖ آﻟﻮده رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻤﺶ‬
‫ﺧﻮن ﺧﻮد را رﻳﺨﺘﻪ در زﻳﺮ ﭘﺎ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻤﺶ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻪ داﻧﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ‬ ‫از زﺑﺎﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎ زﺑﺎن ﺑﻲ زﺑﺎﻧﻲ آﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻤﺶ‬
‫از دﻟﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﺪاﻳﻲ ﻛﺮد درد ورﻧﺞ رﺷﻚ‬
‫از ﻣﺼﺎﺣﺒﻬﺎي ﺟﺎﻧﻲ ﭼﻮن ﺟﺪا ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻤﺶ‬
‫ﺑﺴﺘﺔ روح اﻻﻣﻴﻦ دل ﺑﺮ وﻓﺎي ﻳﺎر وﻣﻦ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﻲ وﻓﺎ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻤﺶ‬

‫‪522‬‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻨﻪ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اي ﻣﺎه ﭘﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻜﻦ زﻳﺎده ﻧﮕﻬﺪار ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺮ روي ﺧﻮد ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻲ ﮔﺮ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ‬
‫ﺑﭙﺎي)‪(2‬ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻣﺮدم‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫اﻓﺘﻲ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻣﻦ از ﺗﻦ ﺑﺮون رود‬

‫)‪ (1‬زﺑﺎﻧﻬﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 134‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﭙﺎي )ﻫﺮدم در ﺣﺎﺷﻴﻪ( ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 134‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٢٦‬‬
‫ﺑﺴﺘﻲ ﮔﺮه ﭼﻮ ﺗﻨﮓ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫از ﭘﺎي ﺗﺎ ﺳﺮم ﻫﻤﻪ آﺗﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﻮ ﺗﺎ ﻫﻮاي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ رﺳﺪ ﺑﻜﻮي ﺗﻮ ﺑﻲ ﻣﻨﺖ ﺧﻀﺮ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﭼﻮن دل ﻣﻦ رﻫﻨﻤﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﭼﻮن ﺣﺮف آﺷﻨﺎﻳﻲ او ﺑﺮ زﺑﺎن رود‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮕﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻮ ﺧﻮد آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز درد ﺗﻮ دوري ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻲ ﻛﻨﺎره ﻛﻨﺪ از دواي ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪523‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪه ام ﻛﻪ ﺣﺮﻳﻔﺎن ﺑﺰم ﺑﺎده ﻓﺮوش‬
‫ﻧﻤﻲ ﺧﻮرﻧﺪ ﻣﻲ ﻧﺎب ﺟﺰ ﺑﺒﺎﻧﮓ ﺳﺮوش‬
‫ز ﻣﻌﺠﺰﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ دم ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻫﺰار ﻧﻜﺘﻪ رﻧﮕﻴﻦ از آن ﻟﺐ ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻛﻮب ﻛﺎﻳﻨﺎت ﺷﻮي‬
‫ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﻣﻲ ﻧﺎب دﻣﺒﺪم ﻣﻲ ﻧﻮش‬
‫ﻛﻲ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﺤﻮر ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‬
‫ﻛﺸﻴﺪه دﺧﺘﺮ رز را ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در آﻏﻮش‬
‫ﻧﻪ ﻛﻮي ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺎن ﺑﺠﺎي ﺑﺎﻧﮓ ﻧﻤﺎز‬
‫رﺳﺪ ﺑﮕﻮش ﺑﻬﺮ ﺻﺒﺢ ﺑﺎﻧﮓ ﻧﻮﺷﺎﻧﻮش‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ‬ ‫ﻏﺰﻳﺰﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺳﺒﻮي‬
 ‫‪٤٢٧‬‬
‫ﮔﻬﻲ ﭼﻮ ﺗﺎج ﺑﺴﺮ ﻧﻪ ﮔﻬﻲ ﺑﻜﺶ ﺑﺮ دوش‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺻﺒﺎح ﭼﻮ ﺳﺎﻏﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺧﻀﺮ زﻧﺪه از اﻧﺴﺖ ﭼﺮخ ﻣﻴﻨﺎ ﭘﻮش‬
‫ﺳﺮود ﺷﻴﺸﻪ ﭼﻨﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ ﻣﻔﺘﻮﻧﺶ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺳﺮاﭘﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻞ ﻫﻤﻪ ﮔﻮش‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺸﻖ ﺑﮕﻮش ﻛﺴﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد‬
‫ﺷﻮد ﭼﻮ ﺳﻮﺳﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ اﮔﺮ ﺧﺎﻣﻮش‬

‫‪524‬‬
‫ﻣﻦ ﻛﻨﺪ ﻧﻈﺎره دﻳﺪار ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﭽﺸﻢ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮدد دﻟﺒﺮم ﺑﻴﻤﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺧﺎﻃﺮش ﭼﻮن ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻴﮕﺮدد از آزار ﻣﺎ‬
‫ﻣﻴﺪﻫﻢ ﺗﺎ ﺷﺎد ﮔﺮدد ﻫﺮزﻣﺎن آزار ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﭘﻴﺶ ﻳﺎر ﻓﺮﻗﻲ درﻣﻴﺎن ﻏﻴﺮ وﻣﻦ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻨﻢ ﺳﺮ ﺑﺎزي او ﻣﺤﻜﻢ ﻛﻨﺪ دﺳﺘﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺲ ﺑﻮد ﻣﺎ را دﻋﺎي ﺧﻴﺮ ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش‬
‫ﺷﻴﺦ اﮔﺮ دارد دﻋﺎﻳﻲ ﮔﻮ ﻛﻨﺪ در ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻳﺎر ﻣﻦ در ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻳﺎري ﻧﻜﺮد‬
‫ﺑﺎورت ﻧﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻢ ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺎه ﻣﻦ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﭙﺎي آﻓﺘﺎب‬

‫)‪ (1‬آرد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 135‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٢٨‬‬
‫ﮔﺮم ﺳﺎزد ﺗﺎ ﻣﮕﺮ از ﭘﺮ ﺗﻮش ﺑﺎزار ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺳﺒﺤﻪ را زﻳﺒﺪ ﺑﻜﻔﺮ ار دﻋﻮي ﺧﻮﻳﺸﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫رﺷﺘﻪ اش را ﻛﺮده ام ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎر ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ﺑﻲ ﻫﻤﺰﺑﺎن در ﻋﺎﺷﻘﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺣﺮف ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ دل اﻓﻜﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬

‫‪525‬‬
‫دﻟﻢ ﺳﻮزد اﮔﺮ در آب اﻓﺘﺪ ﻋﻜﺲ رﺧﺴﺎرش‬
‫ﺑﭽﺸﻤﻢ ﮔﻞ ﻓﺘﺪ ﺑﻴﻨﻢ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﺮ ﻃﺮف دﺳﺘﺎرش‬
‫ﻛﻨﺪ ﻫﺮ ذره ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ام دﻋﻮاي ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬
‫ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻢ ﺧﻮﻳﺶ را در ﭘﺎي دﻳﻮارش‬
‫ز درﻣﺎن ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻴﻤﺎرﻳﻢ اﻓﺰون‬
‫ﻧﻈﺮ ﻛﺮدﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻦ از ﻋﻨﺎﻳﺖ ز ﭼﺸﻢ ﺷﻤﺎرش‬
‫دو ﻋﺎﻟﻢ را ﺗﻮان ﮔﻔﺘﻦ ﻛﻪ او در زﻳﺮ ﺑﺮ دارد‬
‫ﻛﻨﺪ از دام اﮔﺮ ﺟﺎ در ﻗﻔﺲ ﻣﺮغ ﮔﺮﻓﺘﺎرش‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻲ ﻛﻨﻢ از زﺧﻢ ﻧﺎﺧﻦ ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﺧﻠﻪ در ﺧﺎﻃﺮم ﭼﻮن ﺧﺎر ﺧﺎر ذوق آزارش‬
‫ﻛﻨﺪ ﭼﺸﻤﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ آرزوي دﻳﺪن روﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻮ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﻜﺮده ﻫﻴﭽﻜﺲ در ﺧﻮاب دﻳﺪارش‬
‫روم ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ داﻳﻢ ﮔﺮﻧﺪ ﺑﺒﺎﻟﺶ ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮﻓﺘﺎر آورد ﭼﻮن ﻛﻮه را اﻧﺪاز رﻓﺘﺎرش‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻲ ﻧﺼﻴﺐ از ﻟﺬت ﮔﻔﺘﺎر او ﺑﺎﺷﺪ‬
 ‫‪٤٢٩‬‬
‫رود روح اﻻﻣﻴﻦ از ﻫﻮش ﭼﻮن ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺘﺎرش‬

‫‪526‬‬
‫ﻟﺐ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺧﻤﻮش‬ ‫ﻣﻴﻔﺮوش‬ ‫ﺑﻐﻨﭽﻪ‬ ‫ﺻﻔﺖ‬ ‫در‬
‫ﺣﻠﻘﻪ از آن زﻟﻒ ﻓﮕﻨﺪي ﺑﮕﻮش‬ ‫ﻫﻤﺖ اﮔﺮ دﺳﺖ رﺳﻲ داﺷﺘﻲ‬
‫ﭼﺸﻤﺔ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻤﺎﻧﺪ ز ﺧﻮش‬ ‫ﭼﺸﻤﺔ ﺣﺴﻨﺶ ﭼﻮ ﺷﻮد ﻣﻮج زن‬
‫ﮔﻮ ﺑﺒﺮد دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻫﻮش‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺸﻮم ﻏﺎﻓﻞ ازو ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻛﻢ ﻧﺸﻮد از ﺳﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﻳﺔ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﺷﻖ ﻣﻴﻔﺮوش‬

‫‪527‬‬
‫دوش‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫ﻗﻄﺐ‬ ‫ﺑﺠﺎم‬ ‫ﺗﺎزد‬
‫زد درﻣﻴﺎن روﺷﻨﻲ آب ﺣﻴﺎت ﺟﻮش‬
‫ﺗﻨﮓ ﺷﻜﺮ ﺷﺪﺳﺖ زﺑﺎﻧﻢ ز ﺷﻜﺮ او‬
‫ﻛﻔﺮﺳﺖ اﮔﺮ ز ﺷﻜﺮزﻣﺎﻧﻲ ﺷﻮم ﺧﻤﻮش‬
‫داﻧﻲ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ ﻏﻤﺰة ﺳﺎﻗﻲ از وي رﻣﺰ‬
‫ﺟﺰم ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎده ازﻳﻦ دﺳﺖ ﮔﺮد ﭘﻮش‬
‫ره در ﺣﺮﻳﻢ ﻗﺪس ﻛﺠﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﭘﺮده در‬
‫ﺑﺎد ﺑﺴﺎن ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﻮد ﻋﻴﺐ ﭘﻮش‬
‫آﺧﺮ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﻲ ﻓﺘﺪ از دﺳﺖ ﭼﺸﻢ دل‬
‫ﺑﻴﻨﺪ ﻣﺮا ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ اﻳﻦ ﻫﺮزه ﮔﺮد ﮔﻮش‬
‫ﻣﺪﻋﺎ‬ ‫ﻣﺮغ‬ ‫ﭘﺮﻧﺪ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺎش‬ ‫آﻫﺴﺘﻪ‬
 ‫‪٤٣٠‬‬
‫وﺣﺸﻲ ﺷﻮد ﺧﻴﺎل وي از ﻧﺎﻟﻪ وﺧﺮوش‬
‫وﻛﺎخ ﺟﻼل او‬ ‫ﻳﺎ رب ﻛﻪ ﻗﺼﺮ ﺣﺸﻤﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻮن ﺣﺮﻳﻢ ﺣﺮم ﻣﻬﺒﻂ ﺳﺮوش‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ازو ﮔﺸﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻛﻨﻒ ﭘﻴﺮ ﻣﻴﻔﺮوش‬

‫‪528‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ در ﺗﻦ ﻣﻦ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﺟﺎن رﻗﺎص‬
‫ﺑﺪور ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه آﺳﻤﺎن رﻗﺎص‬
‫ﺑﺤﻴﺮﺗﻢ ﻛﻪ ﺗﺮا دﻳﺪ ﺷﻤﻊ در ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﭼﺮا ﻧﮕﺸﺖ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ در زﻣﺎن رﻗﺎص‬
‫ﺑﺨﺎك ﻣﻦ ﮔﺬري ﮔﺮ ﻛﻨﺪ ﺳﮓ ﻛﻮﻳﺖ‬
‫ﺷﻮد ﺑﮕﻮر از آن ذوﻗﻢ اﺳﺘﺨﻮان رﻗﺎص‬
‫ﭼﻮ ﮔﻮﻳﻤﺶ ﻛﻪ ﺑﮕﻮ وﺻﻒ روي ﭼﻮن ﻣﺎﻫﺶ‬
‫زﺑﺎن ﻣﻦ ﺷﻮد از ذوق در دﻫﺎن رﻗﺎص‬
‫ﺑﺒﺰم روح اﻣﻴﻦ ﻫﻤﭽﻮ ﻛﻮي ﺳﺮ ﻣﺴﺘﺎن‬
‫ﻋﺮوس ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻲ ﺑﺎد ﺟﺎودان رﻗﺎص‬

‫‪529‬‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪم ﻛﻪ ﮔﺸﺖ دﻟﻢ زﻳﻦ وآن)‪ (1‬ﺧﻼص‬
‫ﺷﺪ ﺧﺎﻃﺮم ز ﺗﻔﺮﻗﻪ ﺑﻴﻜﺮان ﺧﻼص‬

‫)‪ (1‬زﻳﻦ وان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 136‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٣١‬‬
‫از ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺖ ﺟﺎن وﺑﺤﺎل ﺧﻮدم ﮔﺬاﺷﺖ‬
‫از ﭼﻨﮓ روزﮔﺎر ﺷﺪم راﻳﮕﺎن ﺧﻼص‬
‫ﻳﺎﺑﺪ دﻟﻢ ز ﻋﺸﻖ رﻫﺎﻳﻲ اﮔﺮ ﺷﻮد‬
‫)‪(1‬‬
‫زﻣﻴﻦ ز ﻛﺶ ﻣﻜﺶ آﺳﻤﺎن ﺧﻼص‬ ‫ﻛﻮﻳﻲ‬
‫ﻛﻮ ﻧﻮﺑﻬﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ از ﻣﺤﻨﺖ ﺧﻤﺎر‬
‫ﻣﺎرا ﻛﻨﺪ ﭼﻮ ﺑﺎغ ز ﭼﻨﮓ ﺧﺰان ﺧﻼص‬
‫ﻛﺮدﺳﺖ ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ وﻃﻦ در دﻳﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ دﻟﻢ ز ﻣﺤﻨﺖ ﻫﺮدوﺟﻬﺎن ﺧﻼص‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺣﻴﺎت اﺑﺪ از ﺗﻮ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫ﻛﺮدي اﮔﺮ ز ﻛﺶ ﻣﻜﺶ ﺟﺴﻢ وﺟﺎن ﺧﻼص‬

‫‪530‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﮔﻠﺴﺖ وﺟﻠﻮه ﻣﻲ در ﻛﻨﺎر ﻓﺮض‬
‫ﺧﻮردن ﻗﺪح ﺑﻴﺎد ﮔﻞ روي ﻳﺎر ﻓﺮض‬
‫ﻣﻴﻔﺮوش‬ ‫ﺗﻌﻈﻴﻢ‬ ‫ﺑﺮﻫﻤﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫ﻓﺮض‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ز ﺑﻴﻢ ﻫﺠﺮﺷﺐ وروز در وﺻﺎل‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺮده ﮔﺮﻳﻪ ﺑﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﻓﺮض‬
‫ﺑﻨﺪﻳﺪ ﮔﺮد ﺷﻬﺮ ﺗﻦ از ﺑﺎده ام ﺣﺼﺎر‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ﻛﺸﺪ ﭼﻮ ﺣﺎدﺛﻪ ﮔﺮدد ﺣﺼﺎر ﻓﺮض‬

‫)‪ (1‬ﻛﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 136‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٣٢‬‬
‫ﻣﻲ ده ﻛﻪ درﻫﻢ آورم اﻳﻦ ﭼﺮخ ﺳﻔﻠﻪ را‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﺷﺪه ﺷﻜﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﺞ ﻣﺪار ﻓﺮض‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﻮﻳﺶ ﻧﻤﻮدﺳﺖ ﻫﺮ ﻧﻔﺲ‬
‫ﻃﻮف ﺣﺮﻳﻢ ﻛﻮي ﻓﺮح ﺑﺨﺶ ﻳﺎر ﻓﺮض‬

‫‪531‬‬
‫رﺳﺎﻧﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺣﺴﻦ را ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺧﻂ‬ ‫ﺑﮕﺮد ﻋﺎرض او ﮔﺸﺖ ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺧﻂ‬
‫ﺳﻮاد ﻧﺸﺎء ﻣﻲ ﻳﺎ زﻻل ﺣﻴﻮان ﺧﻂ‬ ‫ﺑﺮات ﺣﺴﻦ اﺑﺪ ﺑﻮد ﻳﺎ ﻣﺜﺎل ﻧﺠﺎت‬
‫ﺑﭽﺎر ﺳﻮي رﺧﺶ ﺗﺎ ﮔﺸﻮد دﻛﺎن ﺧﻂ‬ ‫دﮔﺮ ﻧﺪﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﻗﺤﻂ ﺣﺴﻦ در ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻛﺮد ﻋﺮﺻﺔ روي ﺗﺮا ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺧﻂ‬ ‫ﻧﻮﺷﺖ ﺧﻂ ﻏﻼﻣﻴﺶ را ﺑﺮخ ﻣﻪ ﺑﺪر‬
‫رخ ﺗﻮ ﻳﻮﺳﻒ ﻛﻨﺎﻧﻴﺴﺖ وزﻧﺪان ﺧﻂ‬ ‫دﻟﻢ ﺑﻮد ﭼﻮ زﻟﻴﺨﺎي ﻣﺼﺮ ﺑﻲ ﺗﺎﺑﻲ‬
‫ﻛﻨﻮن ﻓﺰود ﺑﺪرﻳﺎي ﺣﺴﻦ ﻃﻮﻓﺎن ﺧﻂ‬ ‫ز ﺑﺤﺮﻋﺸﻖ ﺗﻮ دﻟﺮا ﻧﺒﻮد اﻣﻴﺪ)‪(1‬ﻧﺠﺎت‬
‫ﻫﺰار دﺳﺘﻪ ﮔﻞ ﺗﺎزه ﺑﺴﺖ از ﻋﺸﻘﺖ‬
‫ﭼﻮ دﻳﺪ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺮ رﺧﺖ ﻓﺮاوان ﺧﻂ‬

‫‪532‬‬
‫ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ازﻳﻦ روي ﻛﺎر ﺧﻂ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻟﺸﻜﺮ زﻟﻔﺖ ﭼﻮ ﻳﺎر ﺧﻂ‬
‫دﻳﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮوﻳﺖ ﻏﺒﺎر ﺧﻂ‬
‫ﭼﻮن ﻻﻟﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﮔﻞ داﻏﺪار ﺧﻂ‬
‫دارد ﭼﻮ ﻋﺎرﺿﺖ ﺳﭙﻪ ﺑﻴﺸﻤﺎر ﺧﻂ‬
‫از ﻋﺎرض ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﻓﺰون اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻂ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻳﺮ ﻧﮕﻴﻦ در ﻧﻴﺎورد‬
‫آب ﺣﻴﺎت در ﻧﻈﺮﻣﺎﺳﺖ ﺧﺎك راه‬
‫ﺗﺎ ﺧﻂ ﺳﺒﺰ ﺑﺮ ورق ﮔﻞ ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺣﺴﻦ را ﺗﻤﺎم‬

‫)‪ (1‬ﺑﻨﻮاﻣﻴﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 137‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٣٣‬‬
‫ﺧﺎل ﺗﻮ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮ ﺷﺪه در دﻳﺎر ﺧﻂ‬ ‫ﺗﺎ آﻓﺘﻲ ﺑﺎو ﻧﺮﺳﺪ از ﺳﭙﺎه زﻟﻒ‬
‫ﮔﻞ ﭼﻴﻦ ﭼﻮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ دﻟﻢ از ﺑﻬﺎرﺧﻂ‬ ‫آﻳﺪ ﺑﻬﺎر در ﻧﻈﺮش ﺧﺸﻚ ﭼﻮن ﺧﺰان‬
‫روح اﻻاﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﺳﻴﻪ روز ﺧﻂ ﺗﻮ‬
‫ﻛﻲ ﺳﺒﺰه را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﺪ در ﺷﻤﺎر ﺧﻂ‬

‫‪533‬‬
‫ز ﻟﻌﻠﺖ ار ﻧﺮﺳﺪ ﻧﻘﻞ از ﺷﺮاب ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫دل ارﻧﮕﺸﺖ ز ﺗﺎب رﺧﺖ ﻛﺒﺎب ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫رود ﭼﻮ ﻣﺎه ﺟﻤﺎل ﺗﻮ زﻳﺮ اﺑﺮ ﻧﻘﺎب‬
‫ز ﮔﺮم روﻳﻲ ﺑﻴﺠﺎي آﻓﺘﺎب ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻴﺰد)‪(1‬از دو ﺳﻪ ﺟﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﺳﺎﻗﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺤﺮ)‪(2‬ﻣﻲ ﻧﺸﻮدﮔﺮﺳﺮم ﺣﺒﺎب ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﻫﻤﺮاه‬ ‫ﻧﺒﻮدم‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﻤﺎل‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ز ﺳﻴﺮ ﻧﻴﻤﺸﺐ وﮔﺸﺖ ﻣﺎﻫﺘﺎب ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﺑﻜﻮش ﺗﺎ ﺷﻮي)‪(3‬اﻳﺪل ﺷﻬﻴﺪ ﻏﻤﺰه او‬
‫)‪(4‬‬
‫اﮔﺮﺧﻀﺎب ﭼﻪ ﺧﻂ‬ ‫ﻧﺸﺪزﺧﻮن دﺳﺘﺶ‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎﻏﺒﺎن در ﮔﻠﺸﻦ ﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﮕﺸﻮد‬
‫ﻧﮕﻴﺮي از ﮔﻞ ﺑﺎﻏﺶ اﮔﺮ ﮔﻼب ﭼﻪ ﺧﻂ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻪ ﺧﻴﺰد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 137‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﺤﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 137‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 137‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺧﻮن ﺗﻮ دﺳﺘﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 137‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٣٤‬‬
‫ﻣﻜﻮش روح اﻣﻴﻦ ﺑﺤﺮ ﻋﺎﻓﻴﺖ ﻫﺮ ﮔﺰ‬
‫ﭼﻮ ﺑﻲ ﻧﺼﻴﺐ دﻟﺖ ﺷﺪ ز ﭘﻴﭻ وﺗﺎب ﭼﻪ ﺧﻂ‬

‫‪534‬‬
‫دﻻ ز ﻋﺸﻖ ﻧﻜﺮدي ﭼﻮ ﺑﻴﻘﺮار ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﺧﻂ‬ ‫اﺷﻜﺒﺎرﭼﻪ‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ‬ ‫ﭼﻮاﺑﺮاﮔﺮﻧﺸﻮد‬
‫ﻏﺮض ز ﺳﻴﺮ ﭼﻤﻦ اﺧﺘﻼط ﻛﺮم ﮔﻠﺴﺖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺧﺎر ﭼﻪ ﺧﻂ‬ ‫ز ﮔﺮم ﺧﻮﻧﻲ داﻣﺎن زدﺳﺖ‬
‫ﺗﺮا‬ ‫ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻃﺮه‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫روز‬ ‫ﺳﻴﺎه‬
‫ز روز ﺑﻬﺮه ﭼﻪ داري ز روزﮔﺎر ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫از‬ ‫ﻧﺒﻮدﻋﻼﻣﺘﻲ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫دﻳﺎر‬ ‫ﺑﻬﺮ‬
‫اﮔﺮ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻨﺴﺖ ز آن دﻳﺎر ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ داﻣﻦ ﭘﺮ ﮔﻞ ز ﺑﺎغ ﺑﺮ ﮔﺸﺘﻲ‬
‫ﭼﻮ ﭘﺎره ﺟﮕﺮت)‪(2‬ﻧﻴﺴﺖ درﻛﻨﺎر ﭼﻪ ﺧﻂ‬
‫ﺷﻨﻴﺪه اﻳﻢ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪل ﻣﻲ ﮔﻔﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺧﻂ‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ ﻳﺎﺑﻢ اﮔﺮ ﺑﻴﺤﻀﻮر ﻳﺎر ﭼﻪ‬

‫‪535‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﺸﻨﻮي ﺣﺪﻳﺚ وﻓﺎ از زﺑﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺑﺴﺎن‬ ‫ﺟﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﺮﺷﺘﻪ‬ ‫ﻓﺘﺪ‬ ‫آﺗﺶ‬

‫)‪ (1‬دوﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 138‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻜﺮت‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 138‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻳﺎ ر ﻳﺎر ﭼﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 138‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٣٥‬‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﻟﺐ ﻧﺸﺴﺘﻪ ودر ﺣﺮف ﺑﺎ ﻫﻤﻪ‬
‫ﮔﻮ ﻋﺎرﻓﻲ ﻛﻪ ﺧﻮب ﺑﻔﻬﻤﺪ زﺑﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ درﺳﺖ ﻛﺮده ﭼﻮ ﺑﺎ ﻗﺪ دﻟﻜﺸﻲ‬
‫زﻳﺒﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻣﻜﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫ﻛﻮﻳﻲ ﻃﻠﻮع ﻛﺮده ز ﺷﺶ ﺟﺎﻧﺐ آﻓﺘﺎب‬
‫ﺷﻤﻊ‬ ‫رﻳﺴﻤﺎن‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺖ‬ ‫رﮔﻬﺎي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ وﺻﻒ روي ﺗﻮاش درد روز وﺷﺐ‬
‫آﺗﺶ زﺑﺎﻧﻪ ﭼﻮن ﺑﻜﺸﺪ از زﺑﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫آﻣﺎده اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮاﻧﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﻮز‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ از آن ﻣﻬﻤﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫آﺳﺘﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎﻳﻤﺎي‬ ‫ﻧﺜﺎر‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﺟﺎن‬
‫در دﺳﺖ آﺳﺘﻴﻦ ﺑﺘﺎﻧﺴﺖ ﺟﺎن ﺷﻤﻊ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﺷﻌﺮ ﺗﻮ آﻓﺎق روﺷﻨﺴﺖ‬
‫آﺗﺶ ﻓﺘﺎده اﺳﺖ ز رﺷﻜﺶ ﺑﺠﺎن ﺷﻤﻊ‬

‫‪536‬‬
‫ﻧﻬﺎد دﺳﺖ ﻗﻀﺎ ﺗﺎج ﻧﻮر ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻗﺒﺎي دﻟﺒﺮي آﻣﺪ ﭼﻮ راﺳﺖ در ﺑﺮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﭼﻮ دﻳﺪ ﺳﻴﻨﻪ ﺳﻮزان ودﻳﺪه ﺗﺮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺗﺎ ﻧﺸﻮد ﺷﺮم ﺳﺎر ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﻧﺪﻳﺪه دﻳﺪه ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺜﻞ اﻓﺴﺮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺧﺮاج ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻘﻴﻤﺘﺶ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻴﺮه ﺷﻮد از ﻓﺮوغ زﻳﻮر ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻣﮕﺮ ز ﻧﻮر ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ زﻳﻮرﺳﺖ او را‬
‫ﺧﻮﺷﺴﺖ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪﺳﺖ‬
‫ﺑﺠﺎي ﺗﺎج اﮔﺮ ﺟﺎ دﻫﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‬
 ‫‪٤٣٦‬‬
‫‪537‬‬
‫ﺷﺪ آﻓﺘﺎب ز ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ ﻛﺒﺎب اﻳﺎغ‬ ‫ﭼﻮ ﺷﺪ ﺑﻠﻨﺪ ز ﺷﺮق ﺧﻢ آﻓﺘﺎب اﻳﺎغ‬
‫ﺑﻮﻗﺖ ﺷﺎم ﺑﺮ آﻳﺪ ﭼﻮ آﻓﺘﺎب اﻳﺎغ‬ ‫در ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺸﺎﻳﺪ ﺑﺮوي ﻣﺨﻤﻮران‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﺮﺗﻮ اﺿﻄﺮاب اﻳﺎغ‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﻟﺒﻲ ﻣﮕﺮ ﺑﻠﺒﻲ‬
‫ﻣﻜﻦ ﺑﺮاي ﺧﺪاﺑﻴﺶ ازﻳﻦ ﻋﺬاب اﻳﺎغ‬ ‫ﭘﺮش ﻛﻨﻲ ودﻫﻲ دﻣﺒﺪم ﺑﺪﺳﺖ رﻗﻴﺐ‬
‫ﺷﻤﺮده ﺑﺎده ﮔﻠﺮﻧﮓ را ﮔﻼب اﻳﺎغ‬ ‫ﻧﻤﻮده ﻧﺎم ﻗﺪح را دﻟﻢ ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺴﺖ ﺗﻮان ﻛﺮدﻧﺶ ﻛﻪ درﻳﺎ را‬
‫ﻧﻤﻮده ﻣﺸﺮب روح اﻻﻣﻴﻦ ﺣﺴﺎب اﻳﺎغ‬

‫‪538‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﺼﻴﺐ ﺷﻮد ﺑﻮﺳﻪ از دﻫﺎن اﻳﺎغ‬ ‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ از زﺑﺎن اﻳﺎغ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺣﺮف ﺗﻮاﻧﺪ زد از زﺑﺎن اﻳﺎغ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن ﺻﺮاﺣﻲ وار‬
‫ﭼﻮ ﺧﻮرده اﻳﻢ ﻗﺴﻢ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺠﺎن اﻳﺎغ‬ ‫ﺷﺪﺳﺖ ﻛﺸﺘﻨﺖ اي ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺑﻤﺎ ﻻزم‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﺑﺘﻤﺎﺷﺎي ﺑﻮﺳﺘﺎن اﻳﺎغ‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻠﻬﺎي آﺗﺸﻴﻦ ﭼﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻧﺪاده ﻛﺴﻲ در ﺟﻬﺎن ﺧﺰان اﻳﺎغ‬ ‫ﮔﻞ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺎرﺳﺖ ﺟﺎم ﻣﻲ ﻛﻮﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ اوﺳﺖ ﺿﺎﻣﻦ ﺟﺎن ﻣﻦ وروان اﻳﺎغ‬ ‫رود روان ز ﺗﻨﻢ ﺷﻴﺸﻪ ﭼﻮن ﺷﻮد دم ﮔﻴﺮ‬
‫ﺣﻴﺎت ﻻزم روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻮد داﻳﻢ‬
‫ﻟﺒﺶ اﮔﺮ ﻧﺸﻮد دور از دﻫﺎن اﻳﺎغ‬

‫‪539‬‬
‫دراز ﺷﺪ ﺑﺮخ ﻣﻬﺮ وﻣﻪ زﺑﺎن ﻫﺪف‬ ‫ﭼﻮﻧﺎوك ﺗﻮ زﺑﺎن ﮔﺸﺖ در دﻫﺎن ﻫﺪف‬
 ‫‪٤٣٧‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﺰن ﺑﺴﻴﻨﻪ ﻣﻦ ﻛﻮ ﺷﻮد زﻳﺎن ﻫﺪف‬ ‫ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﺧﺪاي ﺷﻮخ‬
‫ﺷﻮد ز ﺗﻴﺮ ﺗﻮ آﺳﻮده ﭼﻮن روان)‪ (2‬ﻫﺪف‬ ‫ﮔﺸﺎده ﺳﻴﻨﻪ ﻛﺸﺪ اﻧﺘﻈﺎر او ﺷﺐ وروز‬
‫ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺟﺎن ﻫﺪف‬ ‫ﺧﻮردﭼﻮ ﺗﻴﺮ ز ﺷﺴﺖ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﮕﻴﺮ ﺧﻮرده ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻤﺎن اﺑﺮو‬
‫ﻛﻨﺪ ﭼﻮ ﺗﻴﺮ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﮔﺮ از زﺑﺎن ﻫﺪف‬

‫‪540‬‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن اﻟﺮﻓﻴﻖ وﺛﻢ ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻣﺮو ﺑﺮاه ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﻲ رﻓﻴﻖ ﺷﻔﻴﻖ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻮده زﺻﺪ ﺑﻨﺪ ﻣﻴﻜﺪه ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫وﺻﺎل ﺷﻴﺸﻪ وﺳﺎﻏﺮ ﻗﺮآن ﺳﻌﺪﻳﻨﺴﺖ‬
‫ﺑﺮار دﺳﺖ دﻋﺎ ﺗﺎ ﺧﺪا دﻫﺪ ﺗﻮﻓﻴﻖ‬ ‫ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎده ﭼﻮ ﮔﺸﺘﻲ ﻧﺠﺎت ﺧﻮاﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﮔﻔﺘﻪ)‪(4‬ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫ﻣﻦ آن ﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﻨﻢ ﺣﺮف واﻋﻈﺎن ﺑﺎور‬
‫رﺳﺪ ﭼﻮ ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺖ ﺳﺨﻦ ﺑﺠﺎي دﻗﻴﻖ‬ ‫اﮔﺮ ز ﻫﻴﭻ دﻫﺎﻧﺖ ﻛﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ره آن رﻫﺴﺖ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻮر دﻳﺪه‬
‫ﺑﮕﻮش ﺗﺎ ﻧﻨﻬﻲ ﭘﺎ ﺑﺮون ز ﺣﺪ ﻃﺮﻳﻖ‬

‫‪541‬‬
‫ﺑﺮ دوش ﺟﺎن ﻧﻬﺎد)‪(5‬ﭼﻮ دﻟﺪار ﺑﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫زﻳﻦ ره ﮔﺬر زﻳﺎده ﺷﺪه اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺸﻖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺰه اي ﺷﻮخ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﻮ روان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻟﺮرﻓﻴﻖ ﺛﻢ ﻃﺮﻳﻖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﻧﻬﺎده‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٣٨‬‬
‫ﻳﺎرم ﭼﻮ ﺑﺎر ﻋﺸﻖ ﺑﮕﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻓﻠﻚ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫ﺳﺎﻳﻪ ﻓﻜﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﺴﺮ ﻋﺸﻖ ﺳﺮو ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ازﻳﻦ روي ﻛﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫ﺷﺪ ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﺧﻮش ز روي ﺷﻮق‬
‫ﺑﺎزد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻋﺸﻖ ﺧﻮﺷﺎ روزﮔﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫وﻳﺮاﻧﻪ ﺑﻮد ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺶ از ﻣﻦ‬
‫آﺑﺎد ﺷﺪ ﭼﻮ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ زود ﻳﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻲ ﻣﻲ زﻧﺪ ﻛﻨﻮن ﮔﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﺑﺒﺴﺮ‬
‫ﭼﻮن ﭘﺮﺷﺪﺳﺖ ز آن ﮔﻞ ﺧﻮد رو ﻛﻨﺎر ﻋﺸﻖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮ آن ﻛﺮد زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻌﺸﻮق ﻛﺎﻳﻨﺎت ﺷﺪ ﺷﻬﺮ ﻳﺎر ﻋﺸﻖ‬

‫‪542‬‬
‫زﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ آﻣﻮﺧﺖ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺮا ﻛﺮده)‪(2‬ﭼﻮن ﭘﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬
‫از آن ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﺠﻨﻮن ﻣﺮا ﭘﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﻮادي ﺷﺪ از رﻫﺒﺮ ﻳﻬﺎي ﻣﻦ‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫زﻧﺠﻴﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫ﺑﮕﺮدن‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮ دوﺷﺶ اﻓﺘﺎده دﻳﺪﻳﻢ زﻟﻒ‬
‫ﭼﻮ ﻣﻦ ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪﺳﺖ ﻧﺨﭽﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺴﺘﻢ ﺑﻔﺘﺮاك وي‬
‫ﺑﺮم ﺧﻮاﻧﺪه ﻓﺮﻫﺎد ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻏﻢ از ﻣﻦ ﺑﻤﺠﻨﻮن رﺳﻴﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺗﻘﺪﻳﺮ‬ ‫ﺑﺎﻧﺪاز‬ ‫ﻛﻦ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲ رد ﻛﺴﻲ ﻛﻮدﻣﻲ ﻋﺸﻖ ﺑﺎﺧﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺑﺴﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 139‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٣٩‬‬
‫درﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻏﻴﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ دﮔﺮ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻣﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬

‫‪543‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ازآن ﻓﻨﺎﻛﻪ ﺑﻘﺎ ﺑﺨﺸﺪت ﭼﻮ ﺧﻀﺮ ﭼﺒﺎك‬ ‫ﻣﺒﺎش رﻧﺠﻪ ﮔﺮت ﻳﺎر ﻛﺮد ﻗﺼﻪ ﻫﻼك‬
‫ﻛﻪ زﻫﺮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ دﻟﺮاﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮ از ﺗﺮﻳﺎك‬ ‫ز ﺑﻬﺮ ﺧﻨﺪه ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻣﺴﺎز ﻟﺐ رﻧﺠﻪ‬
‫ﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ در ﺗﻮ ﺑﻮﺳﻪ ﭼﻴﻦ ﺷﺪه از ﺧﺎك‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ب ﺧﻀﺮ ﻟﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺮ ﻧﻤﻲ ﺳﺎزد‬
‫ز ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن اﮔﺮ ﻛﺴﻲ زد ﭼﺎك‬ ‫ﺑﺪام دﺷﻤﻨﻴﺶ ﺑﺎ رﻓﻮ ﺑﻮد ﻗﺎﻳﻢ‬
‫ﻳﻜﻴﺴﺖ ﻇﺎﻫﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ وﺑﺎﻃﻦ او‬
‫دﻫﺎن ﺑﺎده ﻗﺮﻳﻦ را ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻣﺴﻮاك‬

‫‪544‬‬
‫ﻟﺒﺖ ﭼﻮ ﻧﻜﺘﻪ ﺳﺮا ﮔﺮدد از زﺑﺎن ﻧﻤﻚ‬
‫ز ﺷﻮق آب روان ﮔﺮدد از دﻫﺎن ﻧﻤﻚ‬
‫ز ﺷﻮر ﺧﻠﻖ ﻣﻼﻳﻚ ﻧﻬﻨﺪ ﭘﻨﺒﻪ ﺑﮕﻮش‬
‫ﻟﺒﺖ ﭼﻮ ﺣﺮف زﻧﺪ ﮔﺎﻫﻲ از زﺑﺎن ﻧﻤﻚ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﺣﻴﺎﺗﻲ‬ ‫ﻧﻤﻚ‬ ‫ﺧﻄﺖ‬ ‫ﺑﺪﺳﺘﻴﺎري‬
‫ﻣﮕﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻄﺖ داده اﻧﺪ ﺟﺎن ﻧﻤﻚ‬
‫ﻛﺠﺎ رﺳﺪ ﺑﺘﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﻧﻤﻚ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﮔﺸﺎﻳﺪ از ﺑﺮ روي ﺗﻮ ﺻﺪ دﻛﺎن ﻧﻤﻚ‬
‫ﮔﺮ اﺳﺖ ﺣﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﺮ ﻧﻤﻚ ﻧﮕﺎه درﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻪ ﺑﺎك‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 140‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٤٠‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﻤﻚ‬ ‫ﭼﻮ ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺖ ﮔﺸﺘﻪ ﭘﺎﺳﺒﺎن‬
‫)‪(2‬‬
‫وﺧﺎل وﺧﻄﺶ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻦ‬ ‫ﺑﺮوي وﻃﺮه‬
‫ﻧﻤﻚ‬ ‫ﺧﻮان‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫اي‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻧﺪﻳﺪه‬
‫ز ﻣﻌﺠﺰﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﺎر ﺗﻮ ﺑﻮد ﺷﻴﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺗﻮ ﺑﺮ آورده از ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻚ‬
‫ﻧﻤﻚ ز ﮔﻔﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺮاوان ﺷﺪ‬
‫ﮔﺸﺎده اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﺳﻮي ﺻﺪ دﻛﺎن ﻧﻤﻚ‬

‫‪545‬‬
‫ﻟﻚ‬ ‫ﻓﺪﻳﺖ‬ ‫ﺣﺴﻨﺖ‬ ‫ذره‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫اي‬
‫ﻓﻠﻚ‬ ‫ﺳﺮت‬ ‫ﺑﮕﺮد‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﮔﺮدد‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻜﺮ زﻟﺒﺖ ﺟﻮش ﻣﺰﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺪﻳﺪه اﻳﻢ ﺑﺪﻳﻦ ﭼﺎﺷﻨﻲ ﻧﻤﻚ‬
‫ﺑﺮ ﻟﻮح ﺳﻴﻨﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ رﻗﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺷﻮق‬
‫ﺟﺰ ﺣﺮف ﺧﻂ وﺧﺎل ﺗﻮ ﻛﺮدم ﺗﻤﺎم ﺣﻚ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه از ﺗﻮ ﻣﺮدم ﭼﺸﻤﻢ ﭼﻮ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻣﺮدﻣﻚ‬ ‫ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﻧﺪﻳﺪه‬ ‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﭼﺸﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ زﻧﺎم ﺗﻮ ﻟﺐ زﻳﺮ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎﺳﭙﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 140‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮوي ﻃﺮه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 140‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻧﺎم ﻟﺒﺮﻳﺰ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 140‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٤١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﻤﻚ‬ ‫ﺳﺮ ﺗﺎ ﺳﺮ ﺟﻬﺎن ز ﺳﻤﺎ ﺗﺎ ﭼﻮ ﺑﺮ‬

‫‪546‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﺑﻤﺸﺎﻣﺖ ﭼﻮ ﺑﻮي دل‬
‫ﻣﻌﺬور ﻫﺴﺘﻲ ار ﻧﻜﻨﻲ ﺟﺴﺖ وﺟﻮي دل‬
‫ﺗﺎ ﺧﻨﺠﺮ ﺗﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﻓﻜﻨﺪﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮش‬
‫ز آب ﺣﻴﺎت ﺑﺮده ﮔﺮو اﺑﺮوي دل‬
‫ﺑﻴﻬﻮش ﻛﺮده ﺟﺎن ﻣﺮا ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ‬
‫ﻃﻮﻗﻲ ﻓﮕﻨﺪه زﻟﻒ ﺗﻮام ﺑﺮ ﮔﻠﻮي دل‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﺳﻔﻴﺪ‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﺖ‬ ‫ﺑﺮاه‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﭼﺸﻢ‬
‫ﻳﻜﺮه ﭼﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻧﻈﺮي ﻛﻦ ﺑﺴﻮي دل‬
‫ﻣﺪﻋﺎ‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﮕﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﭘﺎ‬
‫دﻟﺨﺴﺘﻪ ﮔﺸﺖ از ﻣﮋه ات آرزوي دل‬
‫از ﻣﻠﻚ دل ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻮد‬
‫)‪(2‬‬
‫ز ﺟﻮي دل‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﻴﻂ ﻗﻄﺮه آﺑﻲ‬
‫ﺻﻮﻓﻲ ﺷﻮد ز اﻫﻞ دﻟﺶ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻄﺎب‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻮرده ﺑﺎده ﺻﺎف از ﺳﺒﻮي دل‬
‫ﺧﻨﺪان ور وﺷﮕﻔﺘﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﻣﻴﺮﺳﺪ ز راه‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻳﺎر ﻣﮕﺮ دﻳﺪه روي دل‬

‫)‪ (1‬ﺳﻤﺎ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﻤﻚ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 140‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬آب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٤٢‬‬
‫‪547‬‬
‫)‪(1‬‬
‫اي ﻛﻪ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎ ﭼﻮ ﮔﻠﺒﻦ داري اﻧﺪر ﭘﺎي ﮔﻞ‬
‫ﻳﻜﻨﻈﺮ دﻳﺪم ﺗﺮا وﺷﺪ ﺑﭽﺸﻤﻢ ﺧﺎر ﮔﻞ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻗﺼﺪ ﺑﻠﺒﻞ ﺟﺎﻧﻔﺸﺎﻧﻴﻬﺎ ﺑﭙﺎي ﮔﻠﺒﻨﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫ورﻧﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﺧﺮﻣﻦ اﻓﺘﺎدﺳﺖ ذره آزارﮔﻞ‬
‫ﺑﻲ ﺗﻮ رﻓﺘﻢ در ﭼﻤﻦ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺤﺎل ﻣﻦ ﮔﺮاﻧﻴﺴﺖ‬
‫وﻏﻮﻏﺎي ﻣﻦ ﺑﻴﺪار ﮔﻞ‬ ‫ﺷﺪ زﺷﻮر ﺑﻠﺒﻞ‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻳﺎد ﮔﻞ روﻳﺶ)‪(4‬ﻓﺸﺎﻧﺪم آب ﭼﺸﻢ‬
‫ﻧﺎﻟﻪ)‪(5‬آورده ﻛﻨﻮن ﺧﺎر ﺳﺮ دﻳﻮار ﮔﻞ‬
‫ﺳﺒﺰه ﮔﻮﻳﺪ ﺳﺮوﺧﻮد را در ﺑﺮ ﺳﺮو ﻗﺪت‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻴﺶ ﮔﻠﻲ روي ﺗﻮ ﺧﻮاﻧﺪ ﺧﺎر ﮔﻞ‬
‫ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪش ﺑﻴﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺴﺎن ﻣﺎه ﻧﻮ‬
‫ﮔﺮ زﻧﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻬﻢ ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻪ دﺳﺘﺎر ﮔﻞ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺮد ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ رﺿﻮان از ﻟﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ آﺋﻴﻦ ﺑﻨﺪي ﻓﺮدوس ﺻﺪ ﺧﺮ وار ﮔﻞ‬
‫‪548‬‬
‫رﻧﮕﻲ)‪(6‬دﮔﺮ ﮔﺮﻓﺖ ازﻳﻦ روي ﻛﺎر دل‬ ‫ﺧﻄﺶ دﻣﻴﺪ وروي ﻧﻤﺎ ﺷﺪ ﺑﻬﺎر دل‬

‫ﺑﺎر ﮔﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﮔﻠﺒﻦ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫در ﺑﺎزار ﮔﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫روﻳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(5‬‬
‫رﻧﮓ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬ ‫)‪(6‬‬
 ‫‪٤٤٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺷﺪ ﻣﻨﺘﻬﺎي ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ﻧﻮ ﺑﻬﺎر دل‬ ‫ﻛﺎرش ﭼﻮ ﻫﻨﺪوان ﻫﻤﮕﻲ واژﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺧﻮﺷﺘﺮ ازﻳﻦ دﮔﺮ ﻧﺸﻮد روزﮔﺎر دل‬ ‫ﺟﺎ در ﺳﻴﺎه ﺧﺎﻧﻪ زﻟﻔﻴﺶ داده اﻧﺪ‬
‫اﻓﺰون ز آﻓﺘﺎب ﺷﺪه اﻋﺘﺒﺎر دل‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮ دﻟﻢ ز ﻃﺮه او ﺳﺎﻳﻪ اوﻓﺘﺎد‬
‫ﺧﻄﺶ دﻣﻴﺪ وﻫﺴﺖ ﺑﺠﺎ ﺧﺎر ﺧﺎر دل‬ ‫ﻫﺮ دم دﻟﻢ ﮔﻠﻲ ز وﻓﺎ ﻣﻲ زﻧﺪ ﺑﺴﺮ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﺴﻲ در ﻛﻨﺎر دل‬ ‫از وﺻﻞ دم ﻣﺰن ﻛﻪ ﺳﺮآﻓﺘﺎب را‬
‫ﺑﻮي ﺗﻮﮔﺮ ﮔﺪاز ﻛﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺰار دل‬ ‫ﭼﻮن ﻻﻟﻪ در ﺑﻬﺎر ﺑﺮ آرد ﺳﺮاز زﻣﻴﻦ‬
‫رﻓﺘﺴﺖ ﺻﺒﺮ وﻃﺎﻗﺖ وﻫﻮش وﻗﺮار دل‬ ‫ﺗﺎ ﻃﺮه ات ﻗﺮار ﺑ‪Ĥ‬رام داده اﺳﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺒﺨﺶ وﺧﻮاه ﺑﻜﺶ ﺣﻜﻢ ﺣﻜﻢ ﺗﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ داد اﺧﺘﻴﺎر دل‬

‫‪549‬‬
‫ﻓﻜﻨﺪم در دﻫﺎن از دﻫﺎ دل‬ ‫ﺑﭽﻴﻦ زﻟﻒ او ﻛﺮدم رﻫﺎ دل‬
‫ﺑﺨﻮﺑﺎن ﮔﺮ ﻧﮕﺸﺘﻲ آﺷﻨﺎ دل‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ﻣﺎﻫﻲ درﻳﺎي آﺗﺶ‬
‫ﻧﻤﻲ آﻳﺪ دﮔﺮ در ﭘﻴﺶ ﻣﺎ دل‬ ‫ﺧﻮﺷﺶ اﻓﺘﺎده ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن زﻟﻔﻲ‬
‫ﺑﭽﺎه ﻏﺒﻐﺒﺶ اﻓﺘﺎده ﺗﺎ دل‬ ‫ﺗﻨﻌﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ از آب ﺣﻴﻮان‬
‫ﺑﺼﺪ دردم ﻧﻤﻮده ﻣﺒﺘﻼ دل‬ ‫ﮔﻬﻲ در آﺗﺸﻢ زد ﮔﺎه در آب‬
‫ﺑﺰﻟﻒ او ﺑﻤﺎﻧﺪ ﮔﺮ ﺑﺠﺎ دل‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻋﺎﻗﺒﺖ دﺳﺘﻲ رﺳﺎﻧﺪن‬
‫ﻛﻨﺪ ﺻﺪ ﭘﺎره ات از رﺷﻚ در ﺣﺎل‬
‫اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻴﻨﺪ ﺗﺮا دل‬
‫‪550‬‬
‫ﺑﺎ دل ز ﭼﻴﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬

‫)‪ (1‬ﻓﻀﻞ ﺣﺮان ﻧﻮ ﺑﻴﺎر دل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪141‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٤٤‬‬
‫آﺷﻔﺘﮕﻲ ز زﻟﻒ ﺗﻮ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪر ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﻬﺎي ﺑﻮﺳﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ز ﻣﺎ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﮕﻮ ﺻﺮﻳﺢ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ دﮔﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫در ﺣﻴﺮﺗﻢ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻓﺘﺎدﺳﺖ ﭼﻮن ز ﻛﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺎك ﻏﻤﺖ را ﺑﺴﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﺒﺎد روزي ﻣﺎ ﺷﻬﺪ درد ﺗﻮ‬
‫ﮔﺮ ﻏﻴﺮ را ز ﭼﺎﺷﻨﻲ آن ﺧﺒﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ ﺧﻮ ﺑ‪Ĥ‬ﺗﺶ ﺧﻮﻳﺖ ﭼﻮ ﺳﺎﻟﻬﺎ‬
‫دﻳﮕﺮ ﭼﺮا ز آﺗﺶ دوزخ ﺣﺬر ﻛﻨﻴﻢ‬
‫آﺗﺶ رود ز ﻃﺎﻟﻊ ﻣﺎ ﺑﺎزﺑﺲ ﺑﺴﻨﮓ‬
‫ﭼﻮن آرزوي ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫از ﺑﺲ ﮔﺮﻳﺴﺘﻢ ﻛﻨﻮن ﻗﺤﻂ آﺗﺸﻴﺴﺖ‬
‫دل را ﻛﺒﺎب ز آﺗﺶ آه ﺳﺤﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻮ ﻋﻴﻦ ﺣﻜﻤﺘﺴﺖ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫زﻳ ﺮ‬ ‫ﺗﻔﺎﺧﺮ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﺷﻌﺮ‬

‫‪551‬‬
‫اﻧﺪازﻳﻢ ز ﭼﺸﻢ اﮔﺮ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﺷﻮم‬ ‫ﻛﻲ ﭘﺎي)‪(2‬ﺧﻮد ﻧﻬﻲ ﺑﺴﺮم ﮔﺮ ﺣﻨﺎ ﺷﻮم‬
‫ﻃﺎﻟﻊ ﻛﻨﺪ ﻣﺪد ﺑﺘﻮ ﮔﺮ آﺷﻨﺎ ﺷﻮم‬ ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻤﺮدﻣﻚ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻮ ﻣﻦ ﻫﻢ از ﻣﺼﺎﺣﺒﺘﺖ ﺑﻴﻮﻓﺎ ﺷﻮم‬ ‫اي ﺑﻴﻮﻓﺎ ﮔﺮﻳﺰ ﻧﺪارم ز ﺻﺤﺒﺘﺖ‬

‫)‪ (1‬ﮔﺮﻳﺴﺘﻴﻢ ﻛﻨﻮن ﻗﺤﻂ آﺗﺶ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪142‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺑﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪142‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٤٥‬‬
‫ﺻﺪ ﺧﻀﺮ را ﺑ‪Ĥ‬ب ﺑﻘﺎ رﻫﻨﻤﺎ ﺷﻮم‬ ‫راﻫﻢ ﻧﻤﻮد ﭼﻮن ﺑﻠﺒﺖ ﺧﻂ ﺗﻮ ﻛﻨﻮن‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﻦ ﻣﻦ از روان ﺟﺪا‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز دﻟﺒﺮ ﺧﻮد ﮔﺮ ﺟﺪا ﺷﻮم‬

‫‪552‬‬
‫ﺧﻂ ﻏﻼﻣﻴﺖ اي ﻣﺎه ﺑﺮ ﺟﺒﻴﻦ دارم‬ ‫ﺟﺒﻴﻦ ﻧﻪ از ﺳﺘﻢ ﭼﺮخ ﭘﺮ ز ﭼﻴﻦ دارم‬
‫ﻓﺰون ز ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺗﻪ ﻧﮕﻴﻦ دارم‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺧﺎل ﺑﻜﻨﺞ ﻟﺐ ﺗﻮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ دارم‬ ‫ﭼﻮ ﺧﺎﻛﺴﺎري واﻓﺘﺎدﮔﻲ ﺷﻌﺎرم ﺷﺪ‬
‫ﺑﺨﻮﻳﺶ دﺷﻤﻨﻲ دوﺳﺖ را ﻳﻘﻴﻦ دارم‬ ‫ﻛﻤﺎن زﻳﺴﺘﻨﻢ ﭼﻮن ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺻﺪ ره‬
‫ﺑﻬﺮ دو ﻛﻮن ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺪم رﺳﻮا‬
‫ﻛﻨﻮن ﭼﻪ ﺑﻴﻢ ز ﮔﻔﺘﺎر آن واﻳﻦ دارم‬
‫‪553‬‬
‫ﺧﻮﺷﺎ روزي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ زﻟﻒ او زﻧﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﺴﺮ وﻗﺪ او دﻟﺮا ﺑﺠﺎي ﺑﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﻟﺒﺎس ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﻫﻤﭽﻮ ﺗﺮﺳﺎ ﭼﺮخ ﻧﻴﻠﻲ ﻛﺮد‬
‫ز ﺗﺎر زﻟﻒ او روزي ﻛﻪ ﻣﻦ زﻧﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻔﺼﻞ دي ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﺮوي ﻛﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﺟﮕﺮ را ﭘﺎره ﻛﺮده ﭼﻮن ﺑﻨﻮك ﺧﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻤﻦ از ﺷﻴﺮ وﺷﻜﺮ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﻛﺮدي ﻫﻢ آﻏﻮﺷﻲ‬
‫ز اﺳﺘﻐﻨﺎ ﺑﺮوﻳﺶ ﮔﺮدر اﻇﻬﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﻧﻤﻲ ﮔﺸﺘﻲ ﭼﻨﻴﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﺎﻣﺎل ﻣﺤﺮوﻣﻲ‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮد را اﮔﺮ ﺑﺮ ﺧﺎك ﭘﺎي ﻳﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬
 ‫‪٤٤٦‬‬
‫‪554‬‬
‫ﻧﻔﺴﻲ ﭼﻮن ﺷﺐ دي اﺷﻚ دﻣﺎدم دارم‬
‫ﺟﮕﺮم ﻣﺮده ز درد دل وﻣﺎﺗﻢ دارم‬
‫ﻳﺎر ﺑﺮ رﻏﻢ ﻣﻦ دل ﺷﺪه ﺑﻲ ﺳﺮو ﭘﺎ‬
‫زﻟﻒ را ﺳﺮ زده وﻣﻦ ﺳﺮ ﻣﺎﺗﻢ دارم‬
‫اﺷﻚ ﻣﻦ ﻛﻢ ﻧﺸﻮد ز آﻧﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺮم وﺳﺒﺰ‬
‫دارم‬ ‫ﺷﺒﻨﻢ‬ ‫ﻗﻄﺮه‬ ‫ﺑﺮﻳﻦ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻛﺸﺘﺔ‬
‫ﮔﻔﺖ ﭼﺎك ﺟﮕﺮم ﻧﺎم رﻓﻮ را ﻣﺒﺮﻳﺪ‬
‫دﺷﻤﻨﻲ زﺧﻢ دﻟﻢ ﮔﻔﺖ ﺑﻤﺮﻫﻢ دارم‬
‫ﻛﻢ ﻧﮕﺮدد ز ﺳﺮم ﺳﺎﻳﻪ آن ﺳﺮو ﺳﻬﻲ‬
‫ﺗﺎ ﭼﻮ روح اﻣﻴﻦ)‪(1‬دﻳﺪه ﭘﺮ ﻧﻢ دارم‬

‫‪555‬‬
‫ﭘﺮواي ﮔﻞ وﻧﻘﻞ وﻣﻲ وﺟﺎم ﻧﺪارم‬ ‫ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ دﻟﻢ ﻳﻜﻨﻔﺲ آرام ﻧﺪارم‬
‫ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ وﻣﻦ ﻳﻜﻨﻔﺲ آرام ﻧﺪارم‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻤﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﺎﺑﻜﻨﺎﻳﺖ‬
‫ﭘﺮواي ﻗﻔﺲ آﻣﺪن از دام ﻧﺪارم‬ ‫دام از ﭼﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﻨﻲ اي دوﺳﺖ ﻗﻔﺲ ﻛﻮ‬
‫ﭼﺸﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﮔﻞ ﺑﺎدام ﻧﺪارم‬ ‫ﮔﻔﺘﺴﺖ ﭼﻮ ﺑﺎدام ﺑ‪Ĥ‬ن ﭼﺸﻢ ﺷﺒﻴﻬﻢ‬
‫ﻣﻦ داﻋﻴﻪ ﻗﺎﺻﺪ وﭘﻴﻐﺎم ﻧﺪارم‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻧﻬﻢ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺎ روي ﺑﭙﺎﻳﺖ‬
‫ﺑﻲ آﻧﻜﻪ دﻫﻲ ﻛﺎم ﺑﻤﻴﺮم ز ﺑﺮاﻳﺖ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﭼﺸﻢ ﺑﺎﻧﻌﺎم ﻧﺪارم‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎ ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻣﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪143‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٤٧‬‬
‫‪556‬‬
‫ﺗﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻃﺮه آن آﻓﺘﺎب اﻓﮕﻨﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﻲ را از ﺣﺴﺪ در ﭘﻴﭻ وﺗﺎب اﻓﮕﻨﺪه اﻳﻢ‬
‫دﻳﺪه ﺟﻮﻻن ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﺮ روي ﺧﻮ ﻧﺎب ﺟﮕﺮ‬
‫ﺳﻴﺮ درﻳﺎ ﮔﺮ ﻛﻨﻲ ﻛﺸﺘﻲ در آب اﻓﮕﻨﺪه اﻳﻢ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺮ ﺛﺎﺑﺖ ز اﺷﻚ ودﻳﺪه ﭘﺮ ﺳﻴﺎه اﺷﻚ‬
‫آﺳﻤﺎﻧﺮا زﻳﻦ ﺳﺒﺐ در اﺿﻄﺮاب اﻓﮕﻨﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻧﺎم ﮔﻮﻫﺮ ﺑﻴﺶ ﻧﻈﻤﺖ ﺑﺮده ﺷﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺸﺖ ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ در ﺧﻮﺷﺎب اﻓﮕﻨﺪه اﻳﻢ‬

‫‪557‬‬
‫ﺑﺒﻬﺸﺖ ﺧﺮده ﮔﻴﺮي ﭼﻮ رﺧﺖ ﺧﻴﺎل دارم‬ ‫ﭼﻮ ﺷﮕﻔﺘﮕﻲ ﺧﺎﻃﺮ ز ﻣﻲ وﺻﺎل دارم‬
‫ﻫﻮﺳﻢ ﺷﺪﺳﺖ رﻫﺰن ﻃﻤﻊ ﻣﺤﺎل دارم‬ ‫ﻧﺸﻮم ﺑﺒﻮﺳﻪ راﺿﻲ ﻧﻜﻨﻢ ﺑﺰﻟﻒ ﺑﺎزي‬
‫ﻧﻈﺮي ز روي ﻏﻴﺮت ﺑﺴﻮي ﻫﻼل دارم‬ ‫ﭼﻮ ز ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﮔﺪازي ﺷﺪه ﺳﻴﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻨﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﺖ ﭼﻮ ﺑﺰه ﻛﻨﻲ ﻛﻤﺎن را‬
‫ﻣﻨﻢ آﻧﻜﻪ ﺟﺎن ﻓﺸﺎﻧﻲ ﺑﺒﺮت ﺧﻴﺎل دارم‬

‫‪558‬‬
‫ﺑﺨﻮن ﺧﻠﻖ ز ﺧﻂ ﺑﺮ رﺧﺶ رﻗﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻄﻲ ﻛﻪ ﻧﺪارد ﻧﻈﻴﺮ ﻛﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﻛﻤﺎن ﻣﺤﺸﺮ دل ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺪﻳﺪ‬
‫ز ﻛﺜﺮﺗﻲ ﻛﻪ در آن زﻟﻒ ﺧﻢ ﺑﺨﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
 ‫‪٤٤٨‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﭼﻮ ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﻜﺴﺮﺳﺖ ﺳﺮاب‬
‫ﺑﭽﺎه زﻣﺰم ﺑﺎده ﺑﺎده ﻓﺮوش ﻧﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﻐﻴﺮ ﻏﻢ ﻛﻪ ازو ﺑﺪ ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﺴﻲ‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻧﺸﺴﺘﻴﻢ ازو اﻟﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺧﻮن ﺑﺮﮔﻲ از ﺣﺮارت ﺟﻮﻳﺖ‬
‫ﺑﺪور ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺧﻮن در رگ ﻧﻌﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ز اﺑﺮ ﭼﻮن ﺑﻨﺸﻴﺐ آﻣﺪﻳﻢ در ﮔﺸﺘﻴﻢ‬
‫ﺷﺪﻳﻢ ﻣﻬﺮ ﭼﻮ ﺧﻮد را ز ذره ﻛﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬
‫ﺳﭙﻨﺪ ﺳﻮز ﻛﻪ آن ﻧﺸﺎء ﻛﻪ دل ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺑﺠﺎم روح اﻣﻴﻦ از ﻣﻲ اﻟﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬

‫‪559‬‬
‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﺑﻬﻮاي ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ در ﺑﺪر اﻓﺘﻢ‬
‫اﻓﺘﻢ‬ ‫ﺳﺤﺮ‬ ‫دﻋﺎي‬ ‫ﺑﺪﻧﺒﺎل‬ ‫آه‬ ‫ﭼﻮن‬
‫ﻧﺰارم‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻮي‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎرﻳﻜﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﻢ ﭼﻮ ﺳﺮﻳﻦ ﺗﻮ ﺑﻔﻜﺮ ﻛﻤﺮ اﻓﺘﻢ‬
‫ﻛﺮدﺳﺖ ﺑﻤﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﭼﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮد راﺳﺖ‬
‫ﻫﺮﻟﺤﻈﻪ از آن در ﻗﺪم ﻧﻴﺸﺘﺮ اﻓﺘﻢ‬
‫از ﻟﻄﻒ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﻫﺪ ﺟﺎم ﺑﭙﺎي‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﻢ رخ او ﺑﻴﺨﺒﺮ اﻓﺘﻢ‬
‫در وﺻﻞ ﻣﻬﻢ روح اﻣﻴﻦ ﮔﺮﭼﻪ ﺧﻄﺮﻫﺎﺳﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ز ﺧﺪا اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺒﺤﺮ ﺧﻄﺮ اﻓﺘﻢ‬
 ‫‪٤٤٩‬‬
‫‪560‬‬
‫ﻓﺘﺪ ﭼﺸﻤﻢ ﭼﻮ ﺑﺮ روي ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﻛﻪ ﺟﺎن ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﭼﻮ ﺑﻴﻨﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان ﺑﻴﻨﻢ‬
‫دﻟﻢ را ﻛﺎﺳﺔ ﺳﺮ ﭘﺮ ﺷﻮد از ﻣﻐﺰﭼﻮ ﺳﺤﺎﺑﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﺠﺎي ﻣﻐﺰ اﮔﺮ ﻧﻴﺰ ﺗﺮا در اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﺑﭽﺸﻤﻢ در ﻧﻤﻲ آﻳﺪ دﻫﺎن ﻫﻴﭻ ﺗﻤﺜﺎﻟﺖ‬
‫ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫رازﻧﻬﺎن‬ ‫درﻫﺮﺳﻴﻨﻪ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻢ‬
‫ﺑﻮد ﺗﺎ زﻟﻒ ﺑﺮ روﻳﺖ ﺑﻴﻨﻢ آن ﻣﺮغ آواره‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎري را ﻫﻤﻴﺸﻪ درﻣﻴﺎن آﺷﻨﺎ ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻳﺎد ﮔﻴﺮ از ﻟﺒﻢ اﻋﺠﺎز ﺟﺎن ﺑﺨﺸﻲ‬
‫زﺑﺎﻧﺖ را اﮔﺮ در ﺧﻮاب ﻳﻜﺪم در دﻫﺎن ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﺑﻴﺎرﻳﻬﺎي دﺳﺘﺖ دﻳﺪه ام ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺖ را‬
‫دﻫﺎن ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮا ﻳﺎ رب ﺣﺴﺎن ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﺷﻮد ﭼﺸﻤﻢ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﻬﺮ ﺣﺎرﺳﺘﺎن ﻧﻮﻣﻴﺪي‬
‫ﭼﻮ در ﮔﻠﺰار وﺻﻠﺶ ﻣﺪﻋﻲ را ﻛﺎﻣﺮان ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮوي ﻧﮕﺎرم ﻧﺴﺒﺘﺶ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻃﺮف ﮔﺮدد‬
‫ﻣﻪ ﻧﻮ را ﻧﻤﻴﺨﻮاﻫﻢ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ز ﻏﻴﺮت ﻣﻲ زﻧﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮ ﺟﺎن ﺧﻮد آﺗﺶ‬
‫اﮔﺮ آن ﻣﺎه را ﺑﺎ ﻣﻬﺮ ﻳﻜﺪم ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻴﻨﻢ‬
 ‫‪٤٥٠‬‬
‫‪561‬‬
‫ﭼﺸﻤﻢ را ﺑﺎ ﻧﮕﻬﻲ دﺳﺖ وﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮدم‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫ﻧﺎوك‬ ‫ﺟﮕﻪ‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫را‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﺑﻮﺳﻪ ﻛﺮدم ﻃﻤﻊ از ﻛﻨﺞ ﻟﺐ دﻟﻜﺶ ﻳﺎر‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﺎن‬ ‫ﻣﻠﻚ‬ ‫ﺳﻠﻄﻨﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬
‫آﮔﺎه‬ ‫دروﻧﻢ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫از‬ ‫ﭘﺎرة‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫دل‬ ‫ﭘﺎرﻫﺎي‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺴﻲ‬ ‫درد درﻣﺎن ﻃﻠﺒﻲ را ﻛﻪ ﻣﺒﻨﻴﺎد‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ودرﻣﺎن‬ ‫ﮔﺎري‬ ‫ﻣﺪد‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫ﻫﻤﺘﻢ‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ)‪ (2‬ﭘﺲ ازﻳﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺸﺖ‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﭘﺸﻴﻤﺎن‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ﺑﻨﮕﺎﻫﻴﺶ‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ دﻟﻢ در دوﺟﻬﺎن روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﺮ دو زﻟﻔﺶ ﺑﻜﻔﻢ آﻣﺪ وﺳﺎﻣﺎن ﻛﺮدم‬

‫‪562‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﺼﺪ ﻣﻨﺖ ﻓﺪاي ﺗﻴﻎ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎن‬ ‫ﺻﻮرت‬ ‫ﺟﻮﻫﺮﺧﻮدراﺑﺎﻳﻦ‬
‫ﻛﺮده ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﺮا ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺗﻴﻎ ﻧﺎز او‬
‫زﺧﻢ دﻳﺮﻳﻦ را ﺑﺰﺧﻢ ﺗﺎزه درﻣﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺒﻴﻨﺎد ﻛﺴﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﺨﻮاﻫﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٥١‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺳﺮ ﺗﺎ ﺑﭙﺎ ﺧﻮد را ﮔﻠﺴﺘﺎن ز داغ‬
‫ﮔﻞ ﻓﺮوﺷﻴﻬﺎﭼﻮ آن ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻣﻲ ﻧﻢ‬
‫روز وﺻﻠﺶ اﺷﻚ ﻧﺒﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻴﺮﻳﺰد زﭼﺸﻢ‬
‫ﻏﻨﭽﻬﺎي ﮔﻞ از آن ﺑﺴﺘﺎن ﺑﺪاﻣﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﮔﻞ ﺑﺮ ﺑﻬﺎ ﻣﻴﻜﻨﻢ)‪(1‬ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ از ﻧﺎﺧﻦ ﺑﺪام‬
‫ﻛﻮﺑﻴﻦ)‪(2‬رﺿﻮان ﻛﻪ ﭼﻮن ﻃﺮح ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﺗﺎ ﮔﺮه از ﺧﺎﻃﺮ اﻧﺪوﻫﮕﻴﻨﻢ وا ﺷﻮد‬
‫ﻣﻲ ﮔﺸﺎﻳﻢ دﺳﺖ وﭘﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ام از ﻋﺎﻗﻠﻲ دﻟﮕﻴﺮ اي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮم ﻣﺠﻨﻮن ور وﺑﺴﻮي)‪(3‬ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬

‫‪563‬‬
‫از ﺧﺎل ﻟﺐ واز ﻧﮕﻬﺖ)‪(4‬ﻛﺎم ﮔﺮﻓﺘﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ‬ ‫ﺑﺎدام‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ)‪(5‬و‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ز‬ ‫روﻏﻦ‬
‫ﺧﻮن ﺟﮕﺮم ﻣﻲ ﭼﻜﺪ از دﻳﺪه ﺑﺪاﻣﻦ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻴﻮه ز ﻧﺨﻞ ﻃﻤﻊ ﺧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻢ‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﭼﻮ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ دﻋﻮاي ﺷﺒﺎﻫﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺒﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻟﺐ ووز ﻧﮕﻬﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﭘﺴﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪144‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٥٢‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ‬ ‫ﺑﺎدام‬ ‫روﻏﻦ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺟﺮم‬ ‫از‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ام از ﻟﺬت دﺷﻨﺎم ﺗﻮ ﻣﺪﻫﻮش‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ‬ ‫ﻛﺎم‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫وﻟﺐ‬ ‫دﻫﺎن‬ ‫ز‬ ‫آﺧﺮ‬
‫ﻛﻲ روح اﻣﻴﻦ ﺑﻮﺳﻪ ﺗﻮان ﺧﻮرد از آن ﻟﺐ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ‬ ‫ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺼﺪ اﺑﺮام‬ ‫ﻳﻜﺒﻮﺳﻪ ز‬

‫‪564‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎن دﻳﺪه از ﺧﺎك روان ﮔﻠﺒﺪن دارم‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺳﻴﻢ وزر ﻫﺮ ﮔﺰ ﭼﻮﻳﺎر ﺳﻴﻤﺘﻦ دارم‬
‫زده ﺧﺎﻟﺶ ﺑﺎﺑﺮ ودﺳﺖ وﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻢ‬
‫دﻟﺮﺑﺎﻳﻲ را ﭼﻮ ﻣﻦ دارم‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ ﻗﻔﻞ ﮔﻨﺞ‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﻋﺎرض ﮔﻠﮕﻮن او ﮔﺸﺘﺴﺖ ﭼﻮن ﻻﻟﻪ‬
‫ﺑﺪل ﺻﺪ داغ رﻧﮕﺎرﻧﮓ از آن ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻛﻔﻦ دارم‬
‫زدم از ﺑﺲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮآن ﺧﻨﺠﺮﻣﮋﮔﺎن‬
‫ﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﺳﺮخ روﻳﻬﺎ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ دارم‬

‫ﻣﺸﺎم ﻣﻦ ﻧﻜﺮده ﻧﻮ ﺑﺮ ﺑﻮي ﮔﻞ وﺻﻠﻲ‬

‫ﮔﻞ ﻧﻮﻣﻴﺪي وﺣﺮﻣﺎن ﭼﻤﻦ اﻧﺪر ﭼﻤﻦ دارم‬
‫ﻧﮕﺎر ارﻏﻮان رﺧﺴﺎر ﻣﻦ اﻣﺮوز ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺗﻨﻢ اﻓﻜﺎر ﮔﺮدﻳﺪه ﭼﻮ از ﮔﻞ ﭘﻴﺮﻫﻦ دارم‬
‫ﺗﻮاي روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻴﺠﺎ ﭼﺮا از ﻋﺸﻖ ﻣﻲ ﻧﺎﻟﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺧﺎﻛﺮه آن ﮔﻠﺒﺪن دارم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪145‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٥٣‬‬
‫دو ﭼﺸﻢ ﺑﺮز ﺧﻮﻧﺎب ودل ﭘﺮ درد ﻣﻦ دارم‬

‫‪565‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ دﺳﺖ ﺧﻮد از دور ﺑﺮ آﺗﺶ دارم‬
‫دارم‬ ‫ﻣﻨﻘﺶ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺨﻴﺎل‬ ‫دل‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ روزﺳﺖ ﻣﺮا ﻋﻴﺪ ﭼﻮ در ﺷﺎم وﺳﺤﺮ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﺮاﺑﺮ وي آن ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻬﻮش دارم‬
‫آب ﻛﻮﺛﺮ ﻧﻨﻤﺎﻳﻢ ﻃﻠﺐ از ﺣﻮر ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮﺷﻲ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻣﺪام از ﻣﻲ ﺑﻴﻐﺶ دارم‬
‫ﺗﻴﺮ ﻣﮋﮔﺎن زﻧﺪم ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻫﺮ دم از رﺷﻚ‬
‫ﻛﺰ ﻏﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻧﻌﻞ در آﺗﺶ دارم‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺷﺎد ﺑﻴﻜﺠﺮﻋﻪ ﻣﻴﻢ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاي ﭼﻮ)‪(1‬ﻣﺸﻮش دارم‬

‫‪566‬‬
‫ﺑﺮ ﮔﺮد ﻳﺎر ﮔﺮدم وﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻨﻢ‬ ‫روزي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺞ ﻣﺤﺒﺖ ادا ﻛﻨﻢ‬
‫ﺑﻴﻨﻢ اﮔﺮ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺟﺎن روﻧﻤﺎ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ روﻧﻤﺎي دﻫﻲ روﻧﻤﺎﻳﻤﺖ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻛﺎر ﺳﺎﻳﺔ ﺑﺎل ﻫﻤﺎ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﺳﺎﻳﺔ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺳﺮم اﻓﺘﺪ ز ﻓﻴﺾ آن‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﺳﮕﺎن ﻛﻮي ﺗﺮا آﺷﻨﺎ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ دل اﻓﻜﻨﻢ ﺑﺮ ﺷﺎن ﻛﻪ ﺟﮕﺮ ﻧﻬﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻃﻮاف ﺧﺮاﺑﺎت ﻫﻨﺪ ﺑﺲ‬
‫آن ﺑﻪ ﻛﻪ رو ﺑﻜﻌﺒﻪ ﺻﺪق وﺻﻔﺎ ﻛﻨﻢ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻪ۔ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 145‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٥٤‬‬
‫‪567‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ داﺷﺘﻴﻢ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫دﻟﺮا ﺑﻪ ﭘﻴﺶ آن ﮔﻞ رﻋﻨﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬
‫دﻟﺮا ﻏﺮﻳﺐ وﺑﻴﻜﺲ وﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﺟﺎن ﻧﻴﺰ ﻛﺮد ﻫﻤﺮه)‪(1‬ﻣﺎ روي در ﺳﻔﺮ‬
‫ﻣﺠﻨﻮن ﺷﺪﻳﻢ)‪(2‬روي ﺑﺼﺤﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﺗﺎ ز آب ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﻧﺸﻮد ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺧﺮاب‬
‫او را ﭼﻮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﻬﺒﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺸﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻲ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﮔﻞ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ز آﺑﭽﺸﻢ)‪(3‬ﺑﺘﺎن وا ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﺎر ﻣﺎ ز ﺳﺤﺮ وﻓﺴﻮن ﺷﺪ ﺧﺮاﺑﺘﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺴﻮز از آن رﺷﻚ داﻏﻬﺎ‬
‫ﻛﺰ ﻋﺸﻖ آن ﻧﮕﺎر ﺑﺪل ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬

‫‪568‬‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺧﻀﺮ ﻧﻬﺎن ﻛﺮده آﺷﻜﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﭼﻮ از آن ﻟﻌﻞ آﺑﺪار ﻛﻨﻢ‬
‫ﺑﻜﺎﺋﻴﻨﺎت ازﻳﻦ روي اﻓﺘﺨﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻏﺒﺎر رﻫﮕﺬرش ﮔﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪم ﺑﺮ روي‬
‫ﺗﻮ ﺧﻮد ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﺠﺰﻋﺎﺷﻘﻲ ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﻋﺸﻖ ﻛﺸﺪ ﻫﺮ دﻣﻢ ﺑﻄﺮز دﮔﺮ‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﭼﻮ از آن ﺳﺮو ﮔﻠﻌﺬار ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻫﺰار ﺑﺎغ ﭘﺮ از ﺳﺮو وﮔﻞ ﺷﻮد ﭘﻴﺪا‬
‫روا ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﻠﻖ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺴﻮز ﺳﻴﻨﺔ ودرد دل اﻓﺘﺨﺎر ﻛﻨﻢ‬

‫‪569‬‬
‫ﻃﺮح ﻋﺸﻖ ﺗﺎزه ﻣﺎ در ﺟﻬﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‬

‫)‪ (1‬ﻛﺮده ﻫﻤﺮه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 145‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺠﻨﻮن ﺷﺪﻳﻢ وروي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 145‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻛﺎر را ﺑﭽﺸﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 145‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٥٥‬‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ از ﭼﺸﻢ واﺑﺮو درﻣﻴﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‬
‫ز ان ﻟﺒﻲ ﻛﺰ وي ﻧﻤﻚ داﻳﻢ ﮔﺪاﻳﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ وﺷﻮري در ﺟﻬﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮد ﺧﻮات)‪(1‬ﺑﺎ ﻛﺎﻣﺮان او ﺳﺎزد دوﺳﺖ‬
‫ﺗﻴﺮ را زﻳﻦ روي از ﭼﺸﻢ ﻛﻤﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻃﺸﺘﺶ ﻣﻴﻔﺘﺪ از ﺑﺎم رﺳﻮا ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫ﺣﺎل ﻣﺎ ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﻃﺸﺖ از آﺳﻤﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‬
‫‪570‬‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ دل ﺣﺮﻳﻒ ﭼﺸﻢ ﮔﺮﻳﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﭼﻨﺪ آب از ﻣﻦ ﻛﺸﺪ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﺎه ﻣﻦ ﺑﻨﻤﻮد ﭼﻮن رو ﻣﻬﺮ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻧﺴﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﺎه ﻧﻮ را ﻣﺮد ﻣﻴﺪان ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻫﺮ دم اﻧﺪازد ﺑﻜﺎر ﻣﻦ ﺷﻜﺴﺖ ﺗﺎزه‬
‫ﺑﺎوﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺎرم از ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ ﺳﺮ زﻟﻔﺶ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫زﻧﺪه رود از ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﮔﺮدد روان روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫از ﻏﻢ ﻳﺎر ار ﭼﻪ در ﻣﻠﻚ ﺻﻔﺎﻫﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪571‬‬
‫ﻳﺎر ﭼﻮن ﮔﺮم ﺳﺨﻦ ﮔﺸﺖ ز ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺪم‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮاﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 146‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٥٦‬‬
‫ﭼﺸﻢ او در ﻧﻈﺮم آﻣﺪ وﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪم‬
‫از ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﻤﺮﻏﺎن ﭼﻤﻦ‬
‫ﺷﺪم‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﺎر‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﺪم‬ ‫آزاد‬ ‫ﮔﺸﺘﻢ‬
‫زود ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻞ ﺷﺎدﻳﻢ از ﺧﺎر دﻣﺪ‬
‫ﻏﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﮔﺮ از ﻋﺸﻖ ﮔﻠﻲ ﺧﺎر ﺷﺪم‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺳﻮداي ﻧﻴﺎز ﻣﻦ وﻧﺎزت ﻧﺸﻮد‬
‫اﻳﻦ ﻗﺪرﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺧﺮﻳﺪار ﺷﺪم‬
‫ﺳﺮم از ﺑﺎر ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ﺷﺪم‬ ‫وﺳﺒﻜﺒﺎر‬ ‫را‬ ‫ﺳﺮم‬ ‫اﻓﮕﻨﺪ‬ ‫ﺗﻴﻐﺖ‬
‫ﺧﻮاب ﺑﻮدم ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﭼﻮ ﺗﺎﺑﻴﺪن ﻣﻦ‬
‫ﺷﺪم‬ ‫ﺑﻴﺪار‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺮم‬ ‫ﻧﮕﻪ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ روح اﻣﻴﻦ در ﺳﺮ ﻣﻦ ﻫﻮش ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺎده داد ﻣﺮا ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﻫﺸﻴﺎر ﺷﺪم‬
‫‪572‬‬
‫ﭼﺮخ را ﮔﻮش دل از ﻧﺎﻟﻪ ﮔﺮاﻧﺒﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ آه ﺳﺤﺮ را ﺑﺪﻋﺎ ﻳﺎر ﻛﻨﻢ‬
‫روي او را ﺑﻨﮕﺎﻫﻲ اﮔﺮ اﻓﻜﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﺮاﺷﻢ ﺑﻤﻜﺎﻓﺎت ز ﻧﺎﺧﻦ رخ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻲ ﻛﺸﺎﻧﺮ از ﻣﻲ وﻣﻴﻜﺪه ﺑﻴﺰار ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺳﺨﻨﻲ از ﻟﺐ ﻣﻴﮕﻮن ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻢ در ﺑﺰم‬
‫روي ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﻳﺎر ﺑﻤﻦ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﺮﻫﺮ دوﺟﻬﺎن روي ﺑﺪﻳﻮار ﻛﻨﻢ‬

‫‪573‬‬
‫دﺳﺖ آن ﮔﻞ رﺳﻴﺪ ﭼﻮن ﺑﺴﺮم‬ ‫ﺳﺮو آﻳﺪ ﭼﻮ ﺳﺒﺰه در ﻧﻈﺮم‬
 ‫‪٤٥٧‬‬
‫آﻳﺪ آن ﺷﺎخ ﮔﻞ ﭼﻮ در ﻧﻈﺮم‬ ‫ﺑﺮگ زردي ﺑﻮد ﺑﺰم ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻨﺪ اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮم‬ ‫ﻗﺪﻣﻲ‬ ‫در رﻫﺶ وا ﻧﻤﺎﻧﺪه ام ز ﺻﺒﺎ‬
‫ﺗﻴﺮ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻛﻪ اﻓﻜﻨﺪ ﺳﭙﺮم‬ ‫ﺗﻴﻐﻲ‬ ‫زﻧﺪ‬ ‫ﻛﺮا‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫زرﻫﻢ‬
‫ﮔﻮ ﺑﺴﻮزد ﺗﻤﺎم ﺑﺎل وﭘﺮم‬ ‫ﻣﻲ زﻧﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﻳﻦ آﺗﺶ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻮد از ﻟﺐ ﺗﻮ آﺑﺨﻮرم‬ ‫ﭼﻮن ﺧﻀﺮازﺟﻬﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‬
‫ﻛﺸﺘﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻳﺎور ﻣﻦ‬
‫ﻫﺴﺖ داﻳﻢ ﻇﻔﺮ ﺑﻲ ﻇﻔﺮم‬
‫‪574‬‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ از داﻳﺮه ﻋﻘﻞ وﺧﺮد ﺑﻴﺮوﻧﻢ‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺪم ﺑﺮ ﻗﺪم ﻣﺠﻨﻮﻧﻢ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺳﺰدار زار ﺑﻨﺎﻟﻢ ﺷﺐ وروز‬
‫ﻳﺎد از ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻞ داد دل ﭘﺮ ﺧﻮﻧﻢ‬
‫دور ﻧﺒﻮدا ﮔﺮم رﻧﮓ ﺑﻮد ﺳﺮخ ﭼﻮ ﮔﻞ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ از ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﻮﺷﺎن ﻣﻲ ﮔﻠﮕﻮﻧﻢ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﻛﻪ دل ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺪوﺟﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ از ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﻤﻨﻮﻧﻢ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﻛﻪ ﻛﻨﻢ ﭼﻮن دﮔﺮان دﻋﻮي ﺷﻌﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻗﺪر ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﻣﻮزوﻧﻢ‬
‫‪575‬‬
‫ﻫﺰار ﺑﺎر ﺑﻘﺮﺑﺎن روي ﻳﺎر ﺷﺪم‬ ‫ﭼﻮ زﻟﻒ ﻳﺎر زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻘﺮار ﺷﺪم‬

‫)‪ (1‬ﻗﺪم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 147‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٥٨‬‬
‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ داغ ﻏﻤﺶ داﺷﺖ داﻏﺪار ﺷﺪم‬ ‫ﺷﺪم ﻛﺒﺎب ﭼﻮ ﻟﺐ ﺑﺮ ﻟﺐ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻧﻬﺎد‬
‫ﺑﺨﻨﺪه ﻟﺐ ﺷﻜﺮﻳﻦ ﻛﺮد وﺷﺮم ﺳﺎر ﺷﺪم‬ ‫ز ﺣﺴﻦ ﮔﻞ ﺳﺨﻨﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﻓﺘﺎده در ره اﻣﻴﺪ ﺧﺎﻛﺴﺎر ﺷﺪم‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺪم ﮔﺮد وداﻣﻨﺶ)‪(1‬ﮔﺮم‬
‫اﮔﺮﭼﻪ در ره درد وﻏﻤﺶ ﻏﺒﺎر ﺷﺪم‬ ‫ﻏﺒﺎر ﺧﺎﻃﺮ آن ﺳﻨﮕﺪل ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‬
‫ﭼﻮ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻤﻦ ﮔﺮد وراﻧﺪ از ﺑﺰﻣﻢ‬
‫ﺑﺴﺎن روح اﻣﻴﻦ ﺻﺎﺣﺐ اﻋﺘﺒﺎر ﺷﺪم‬

‫‪576‬‬
‫دوش در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دل ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺴﻜﻦ داﺷﺘﻢ‬
‫دﻳﺪه روﺷﻦ از ﻓﺮوغ ﺷﻤﻊ اﻳﻤﻦ داﺷﺘﻢ‬
‫ﺳﺒﺰ وﺧﺮم ﺑﻮد ﺑﺎغ آرزو از آب ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﺰم ﻋﺸﺮت را زﺑﺮق آه روﺷﻦ داﺷﺘﻢ‬
‫ﺑﺰم ﺑﻮد از آﺗﺶ رﺧﺴﺎره ﭘﺮ ﺑﺮق دوش‬
‫ﮔﺮد ﺑﺮ ﮔﺮدش ﻣﻦ ﺑﻴﭽﺎره ﺧﺮﻣﻦ داﺷﺘﻢ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﻴﺎد ﻫﻤﭽﻮ روزن ﺑﺴﻜﻪ دوش‬
‫داﺷﺘﻢ‬ ‫وزن‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪم‬ ‫اﻣﻴﺪ‬ ‫ﺑﺮ‬
‫ﮔﻮ ﺑﺴﻮزد ز آﺗﺶ رﺷﻜﻢ ﭼﻤﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫داﺷﺘﻢ‬ ‫ﺑﮕﻠﺨﻦ‬ ‫رﺧﺴﺎرش‬ ‫ﻳﺎد‬ ‫ﮔﻠﺸﻨﻲ)‪(2‬ﺑﺎ‬
‫‪577‬‬
‫ﻣﺨﺰن درد ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻴﻨﻪ ام‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻤﺖ را ﻋﺎﺷﻖ دﻳﺮﻳﻨﻪ ام‬

‫)‪ (1‬ﺷﻮم ﮔﺮد داﻣﻨﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 147‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﮔﻠﺸﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 147‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٥٩‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻳﺎد دارد ﺷﻨﺒﻪ از ادﻳﻨﻪ ام‬ ‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻴﻬﺎ ﺑﻴﺎد ﻟﻌﻞ ﺗﻮ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺪاﻧﺪ ﭼﻴﺴﺖ در ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ام‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮم ﮔﻮﻫﺮ ﻓﺸﺎﻧﺪ آﺳﻤﺎن‬
‫ام‬ ‫ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ‬ ‫ﺑﺨﻴﻬﺎي‬ ‫ﺑﺎ ﻓﻠﻚ دﻧﺪان ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ را آﺋﻴﻨﻪ ﻛﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺎك ﻛﻦ ز آن ﻟﻮح زﻧﮓ ﻛﻴﻨﻪ ام‬

‫‪578‬‬
‫دوﺟﻬﺎن را ﭼﻮ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺘﺎع‬
‫ﻧﻘﺪ ﺟﺎﻧﺮا ﺑﻐﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺳﻮدا ﻛﺮدﻳﻢ‬
‫ﻓﺎرﻏﻴﻢ از اﻟﻢ دوزخ وﺷﺎدي ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻣﺎ ﻛﻪ در آﺗﺶ ﻫﺠﺮان ﺗﻮ ﻣﺎوا ﻛﺮدﻳﻢ‬
‫ﺷﺪ ﭼﻮ ﺳﻮداي ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ در ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫از دل ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮون ﻧﻘﺶ ﺳﻮﻳﺪا ﻛﺮدﻳﻢ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ را ﻫﻤﭽﻮ ﻗﺪح ﺻﺎف ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﺑﻤﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‬ ‫دﻳﺪه از ﺧﺎك در ﻣﻴﻜﺪه‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﻃﺎﻟﺐ رﺳﻮاﻳﻲ ﻳﺎر‬
‫ﺧﻮش ﺑﻌﺮﻓﺎن زده ﺧﻮد را ﭼﻮ ﺗﻮ رﺳﻮا ﻛﺮدﻳﻢ‬
‫‪579‬‬
‫ﻛﻲ ﺑﻮد ﻛﺰ ﻋﻜﺲ روﻳﺶ ﭼﻬﺮه را ﮔﻠﮕﻮن ﻛﻨﻢ‬
‫ﻃﺒﻊ را از دﻳﺪن ﺳﺮو ﻗﺪش)‪(2‬ﻣﻮزون ﻛﻨﻢ‬

‫)‪ (1‬آ دﻳﻨﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 147‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻗﺪس‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 148‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٦٠‬‬
‫ﮔﺘﺠﻬﺎ در دﻳﺪه از دﻳﺪار او ﺟﻤﻊ آورم‬
‫وﻳﻦ ﮔﺪاي ﺧﻂ وﺧﺎل وزﻟﻒ را ﻗﺎرون ﻛﻨﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻧﺴﺎزد ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎ ﺟﻨﺲ ﻃﺒﻌﺶ را ﻣﻠﻮل‬
‫ﭼﻮن ﺧﻴﺎﻟﺶ در دل آﻳﺪ روح را ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻢ‬
‫ﺑﺴﻜﻪ در ﻓﻦ ﺟﻨﻮن ﻛﺮدﺳﺖ ﻋﺸﻘﻢ اوﺳﺘﺎد‬
‫ﻟﻴﻠﻲ ار ﺑﺎﻣﻦ ﻧﺸﻴﻨﺪ دردﻣﺶ ﻣﺠﻨﻮن ﻛﻨﻢ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ را ﺗﺎ ﺑﺮد ﺳﻴﻼب اﺷﻜﻢ از درش‬
‫ﮔﺮﻳﻪ در ﺻﺒﺢ وﺻﺎل از ﺷﺎم ﻫﺠﺮ اﻓﺰون ﻛﻨﻢ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻴﻨﺎ ﭼﺸﻤﻪ ﭼﺸﻤﻢ ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد ﺗﻬﻲ‬
‫ﻛﺎﺳﻪ ﮔﺮدون اﮔﺮ ﭘﻴﺶ آوري ﭘﺮ ﺧﻮن ﻛﻨﻢ‬
‫زﻧﺪه رود ار ﺑﮕﺬرد در ﺧﺎﻃﺮم روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻬﺮ آب دﻳﺪه را ﺧﺠﻠﺖ ده ﺟﻴﺤﻮن ﻛﻨﻢ‬
‫‪580‬‬
‫ﻫﺰار ﻧﻜﺘﺔ رﻧﮕﻴﻦ ﺑﺒﺤﺮ وﻛﺎن ﮔﻴﺮم‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻘﺪ ﮔﻮﻫﺮي از ﻃﺒﻊ ﻧﻜﺘﻪ دان ﮔﻴﺮم‬
‫ﻛﺸﺪ زﺑﺎﻧﻪ اﮔﺮ آب در دﻫﺎن ﮔﻴﺮم‬ ‫ز ﺗﺎب آه ﺷﺮر ﻧﺎك ﻣﻦ ﭼﻮ ﺷﻌﻠﺔ ﺑﺮق‬
‫ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﻗﻄﺮة ﺧﻮن ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان ﮔﻴﺮم‬ ‫ﻛﻨﺪ ﭼﻮ ﺗﻴﻎ ﺳﺮا ﻓﺮاز او)‪(1‬ﻫﻮا داري‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻗﺪم ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻬﻢ ﻋﺮﺻﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﻴﺮم‬ ‫ﭼﻮ ﻫﺴﺖ ﻗﻮت ﺑﺎزوي ﻃﺒﻊ وﺗﻴﻎ زﺑﺎن‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﺔ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻮم ﻫﻤﻪ ﮔﻮش‬
‫ﻫﺰار ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺎﻳﺎﺑﺶ از ﺑﻴﺎن ﮔﻴﺮم‬

‫)‪ (1‬اﻓﺮار او‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 148‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 148‬ب‪ ،‬وﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس ص ‪ 313‬ﭘﺴﺎز ان ﻣﻘﻄﻊ و ﺑﺎ ﻏﺰل)‪( 581‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٤٦١‬‬
‫‪581‬‬
‫ﮔﻞ در ﻛﻨﺎر وﺑﺎده ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ذﻛﺮ ﻧﮕﺎه وﻏﻤﺰه ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﭼﻮن در ﺧﻴﺎل زﻟﻒ ﺗﺮا ﺷﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه آﻳﺪم ﺑﻨﻈﺮ ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان‬
‫ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ در ﻓﺮاق ﺗﻮ درداﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﻏﻠﻄﺎن ﺑﺮوي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﻳﻦ داﻧﻬﺎي اﺷﻚ‬
‫ﺷﻤﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﺬر ﻣﺸﻬﺪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮي‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻧﻮر‬ ‫ﺑﺎ‬
‫از ﺑﻬﺮ آن ﻣﺮﻣﺖ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻨﺪ ﭼﻮ ﺟﺎي ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ‬
‫)‪(1‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻳﺎر ﺑﺎ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﻠﻴﺴﺖ‬
‫ز آن روي ﻃﺮح دﻓﺘﺮ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬

‫‪582‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﺸﺮﺑﻲ ﻛﻪ ﺟﺎم ﻓﻠﻚ را ﺑﺴﺮ ﻛﺸﻢ‬ ‫ﮔﻮ ﻃﺎﻟﻌﻲ ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﻋﺬاري ﺑﺒﺮ ﻛﺸﻢ‬
‫ﭼﻮن ﻣﻬﺮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺘﺮازوي زر ﻛﺸﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺷﻮد ﺑﻤﻦ آن ﻳﺎر دﻟﻨﻮاز‬
‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﻣﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﻗﻀﺎ وﻗﺪر ﻛﺸﻢ‬ ‫ﻧﺎزش ﭼﺮا ﺳﺰاي رﻗﻴﺒﺎن ﻧﻤﻴﺪﻫﺪ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺧﺎك ﭘﺎﻳﺘﻮ درﭼﺸﻢ ﺗﺮﻛﺸﻢ‬ ‫از ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ﻣﻦ ﻧﺸﻮد)‪(2‬ﺗﺎ ﺟﻬﺎن ﺧﺮاب‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻧﻴﻢ ﺷﺐ آﻣﺪ)‪ (3‬ﺑﺪﻳﺪه ات‬
‫از ﺳﻴﻨﻪ ﻧﻴﻤﺮوزي اﮔﺮ آه ﺑﺮ ﻛﺸﻢ‬

‫‪583‬‬
‫ﺳﺎده ﻟﻮ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﻮد ﺗﻬﻤﺖ زﻳﻮر ﺑﻨﺪم‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ ﭘﺎرة دل ﺑﺮ ﻣﺰه ﺗﺮ ﺑﻨﺪم‬
‫رﺷﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ز اﻋﺠﺎز ﺑﺮ اﺧﮕﺮ ﺑﻨﺪم‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺗﺎر ﻧﮕﻬﻢ ز آﺗﺶ روي ﺗﻮ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻫﻞ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 148‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺷﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 149‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺶتﺑﺎن ص‪ 149‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٦٢‬‬
‫ﻻﻳﻖ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺎل ﺳﻤﻨﺪر ﺑﻨﺪم‬ ‫ﮔﺮﻣﻲ ﻧﺎﻣﺔ ﻣﻦ ﺑﺎل ﻛﺒﻮﺗﺮ را ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺪل ﻧﻘﺸﻲ از آن روح ﻣﺼﻮر ﺑﻨﺪم‬ ‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺟﺎن ﻧﻮي در ﺑﺪﻧﻢ ﺟﻠﻮه ﮔﺮي‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺟﮕﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺮ ﺑﺎل ﻛﺒﻮﺗﺮ ﺑﻨﺪم‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺗﺎ ز ﺣﺎﻟﻢ ﺷﻮي آﮔﺎه ﺑﺠﺎي‬
‫ﻫﺴﺖ ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻻزم دل‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺴﺖ ﻛﻪ دل ﺑﺮﻏﻢ دﻟﺒﺮ ﺑﻨﺪم‬

‫‪584‬‬
‫ﭼﻮن ﺟﺎم روي دل ﻧﻤﻲ ﻧﺎب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫داﻳﻢ ﻟﺒﺎس زﻫﺪ ﺑﺪﻳﻦ آب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫از آب ﺷﻮر دﻳﺪة ﺧﻮد در ﺷﺐ ﻓﺮاق‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻧﺸﺎء ﻧﻮر ز ﻣﻬﺘﺎب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫از ﺑﺎده‬
‫از ﻣﺎﻣﺠﻮي ﺻﺒﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻋﺸﻖ رو ﻧﻤﻮد‬
‫ز آرام وﺻﺒﺮ دﺳﺖ ﭼﻮ ﺳﻴﻤﺎب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺮده اﻳﻢ ﻧﺎم ﻫﻮس را ﺑﺴﻬﻮ ﺑﺎد‬
‫ﻛﺎم وزﺑﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻬﻔﺖ آب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺷﻌﺎر‬ ‫را‬ ‫روح‬ ‫اﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﺑﻴﺪارﻳﺴﺖ‬
‫ز آن ﻫﻤﭽﻮ روح ﭼﺸﻢ ﺧﻮد از ﺧﻮاب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫‪585‬‬
‫در ﺧﺎك درت ﻧﻮر ﺑﺼﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬ ‫از ﺑﺮ ﻧﮕﻬﺖ دوش ﺧﺒﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮد از ﻃﻮف ﺷﺠﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬ ‫ﻟﺐ ﺑﺎز ﻧﻜﺮدﻳﻢ ﺑﻲ ﺧﻮاﻫﺶ دﻳﺪار‬

‫)‪ (1‬ﺑﺠﺎﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 149‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬از ﺑﺎد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 146‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٦٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫دوﺷﻴﻨﻪ ز ﭘﺎ ﺑﻮس ﺣﺠﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬ ‫آن ﻓﻴﺾ ﻛﻪ از ﻃﻮف ﺣﺮم رو ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‬
‫و زﭘﻴﺮ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﻈﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬ ‫ﺧﺎك در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ ﺑﺪﻳﺪه‬
‫)‪(2‬‬
‫از ﺳﺎﺣﻞ آن ﮔﻨﺞ ﮔﻬﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد ﺑﺪرﻳﺎ ﺷﺪن از ﺑﻬﺮ ﮔﻬﺮ ﺑﻮد‬
‫از ﻓﻴﺾ ﺧﺒﺮ ﮔﻴﺮي ﻋﻴﺴﺎي زﻣﺎﻧﻪ‬
‫از روح اﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺧﺒﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬
‫‪586‬‬
‫اﻳﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ‬ ‫دﻳﺪن‬ ‫دل)‪(3‬ز‬ ‫آرام‬
‫اﻳﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﺪام‬ ‫را‬ ‫ﺳﻴﻤﺮغ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اﻗﻠﻴﻢ ﻋﺸﻖ را ﻛﻪ ﮔﺮاﻧﺶ ﭘﺪﻳﺪ‬
‫)‪(5‬‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﺎن ﺑﺘﻴﻎ‬
‫ﺧﻄﻬﺎ رﺳﺎﻧﺪه اﻳﻢ ﺑﺪاﻣﻦ ز اﺷﻚ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺳﺮﻣﺸﻖ را ز زﻟﻒ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫راﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻔﺮ ورﻫﻲ دﻳﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺎ ﻫﺮ دو را ﮔﺬاﺷﺘﻪ راﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﻛﻲ دﺳﺖ ﻏﻢ رﺳﺪ ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن ﺟﺎن ﻣﺎ‬
‫ﭼﻮن ﻛﻮي ﻣﻴﻔﺮوش ﺗﺒﺎﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ از ﺗﺎج ﻛﻴﻘﺒﺎد‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 149‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس ص‪.316‬‬
‫)‪ (3‬آرام ﺟﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 149‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺑﺪﻳﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 149‬ب‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺑﻪ ﺗﻴﻎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 149‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٦٤‬‬
‫از ﺷﻬﺮ ﻳﺎر ﻓﻘﺮ ﻛﻼﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ‬

‫‪587‬‬
‫ﺗﺎ ﻗﻴﺎﻣﺖ ز ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻣﻨﺖ دارم‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ ﻛﻮﻧﻴﻦ ز ﻫﻤﺖ دارم‬
‫آري اﻳﻦ ﮔﻨﺞ ز ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺤﺒﺖ دارم‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ ﭘﺮ ﭼﻮن ﺻﺪف از ﮔﻮﻫﺮ درد ﺗﻮ دﻟﻢ‬
‫ﺑﻬﻢ آﻏﻮﺷﻲ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ اﻟﻔﺖ دارم‬ ‫دﻣﺒﺪم ﮔﺮ ﻧﺰﻧﻲ ﺗﻴﻎ ﺑﻤﻦ ﻣﻲ ﻣﻴﺮم‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺎل ﺷﻬﻴﺪان ﺗﻮ ﺣﺴﺮت دارم‬ ‫ﺗﻠﺨﻲ ﻣﺮگ دﻫﺪ در دﻫﻨﻢ آﺑﺤﻴﺎت‬
‫ﻣﻴﺰﻧﻢ ﺳﻴﻨﻪ ﺑﺸﻤﺸﻴﺮ ﭼﻮ ﻓﺮﺻﺖ دارم‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ وي ﺗﻮ ﺧﻮد را زده اﺳﺖ‬
‫دﻳﺪ ﭼﻮن ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﺮا روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻠﻜﻢ ﻣﻴﻞ ﺷﻬﺎدت دارم‬

‫‪588‬‬
‫دﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﺔ آزادي از ﻫﺮ ﻣﻨﺘﻲ دارم‬
‫اﮔﺮ ﻫﻤﺖ ﻛﻨﺪ ﻳﺎري ﻫﻤﺎﻳﻮن ﻧﻴﺘﻲ دارم‬
‫ز ﺻﺎف ﺑﺎدة ﻋﺸﻖ ﺑﺘﻲ ﻧﻮﺷﻴﺪه ام ﺟﺎﻣﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ذوق آن ﻛﻴﻔﺘﻲ دارم‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ روز ﺟﺰا ز‬
‫رﺳﺎﻧﺪ دﻣﺒﺪم ﺗﻴﺮش ﺑﺪل ﭘﻴﻐﺎم ﺟﺎن ﺧﻮاﻫﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪه در دل ﻣﻦ آرزو ﺧﻮش راﺣﺘﻲ دارم‬
‫ﺑﺪﻋﻮاي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ)‪(2‬ﻛﺠﺎ از ﻛﻔﺮ ﺑﺮ ﮔﺮدم‬
‫ﻛﻪ در ﺑﻄﻼن آن دﻋﻮا ﭼﻮ زﻟﻔﺶ ﺣﺠﺘﻲ دارم‬

‫)‪ (1‬ﺟﺰا از‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪150‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪150‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٦٥‬‬
‫ﺑﻌﺰم ﺳﻴﺮ ﮔﺮدون رﺧﺖ ﺑﺎ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ز ﭘﻴﺮ ﮔﻠﺮخ ﺧﻮد اﻟﺘﻤﺎس ﻫﻤﺘﻲ دارم‬

‫‪589‬‬
‫ﺗﺎ دل ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪ آن زﻟﻒ ﭘﺮ ﺧﻢ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬
‫ﻛﺎر ﺟﺎﻧﺮا ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻔﺶ ﺳﺨﺖ درﻫﻢ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﺗﺮا از آب ﺣﻴﻮان اي ﺧﻀﺮ‬
‫در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺟﻤﺎﻟﺶ ﻣﺎ ز ﺷﺒﻨﻢ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬
‫ﺳﺎﻟﻜﻲ ﺣﺮف وﻓﺎ روزي ﺑﮕﻮش دل رﺳﺎﻧﺪ‬
‫ﭘﺮ ﻃﻠﺐ ﻛﺮدﻳﻢ در ﻋﺎﻟﻢ وﻟﻲ ﻛﻢ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺑﻴﻜﺪم ﺷﻴﺸﻪ راﺳﺖ‬
‫اﻳﻦ دم ﮔﺮﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ دارﻳﻢ از آن دم ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬
‫ﭘﺎ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ از در آن ﺑﻴﻮﻓﺎ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﺰﻣﺶ ﻏﻴﺮ را ﻣﻘﺒﻮل وﻣﺤﺮم ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬

‫‪590‬‬
‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎد دورم از آن ﺧﺎك راه ﭼﺸﻢ‬ ‫دارم ﻧﻮﻳﺪ آﻣﺪن از ﭘﺎدﺷﺎه ﭼﺸﻢ‬
‫روﻳﺪ ز ﻛﻮه ودﺷﺖ ﺑﺠﺎي ﮔﻴﺎه ﭼﺸﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ ﺗﻮ ﭘﺎي ﻧﻬﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ زﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﺪارد از آن ﺑﺎرﮔﺎه ﭼﺸﻢ‬ ‫ز آﻧﺪم ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎر ﮔﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﭙﺎ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺠﺎﻧﺐ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ رود‬
‫ﻛﺮده ﺑﭽﻴﻦ ﺣﻠﻘﺔ زﻟﻔﺶ ﺳﻴﺎه ﭼﺸﻢ‬

‫‪591‬‬
 ‫‪٤٦٦‬‬
‫دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻧﻮ‬ ‫ﺧﺠﻠﺘﺪه‬ ‫دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﻳﺎر‬ ‫ﺧﻂ‬ ‫ﺳﺒﺰه‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﺻﺪ ﻣﻬﺮ ﺑﺮوي ﻛﺎر دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫زد ﻋﻄﺴﻪ ﭼﻮ ﺣﺒﻴﺐ ﻣﻬﺮ ﺧﻨﺪش‬
‫ﺑﺮ روي ﻗﻤﺮ ﻏﺒﺎر دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﺧﻂ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ رﺧﺶ دﻣﻴﺪه‬
‫در ﻋﻬﺪ وي اﺳﺘﻮار دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻜﻨﻲ وﺳﺴﺖ ﻋﻬﺪي‬
‫ﻫﺮ آه ﻛﻪ ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎر دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺎزش آﻳﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ز ﺗﻮ ﺻﺪ ﻫﺰار دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﺑﻨﻐﻤﻪ‬ ‫ﻣﺸﻮ‬ ‫ﻣﻐﺮور‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ز ﺣﺴﻦ ﻧﻴﺖ‬
‫ﻳﺎردﻳﺪﻳﻢ‬ ‫ﻛﻮي‬ ‫ﻃﺎﻳﻒ‬ ‫دل‬

‫‪592‬‬
‫داﻣﻲ ﺑﺮاه ﻃﺎﻳﺮ آرام ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﺤﻠﻘﺔ آن دام ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎل ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ ﻗﻔﺲ ودام ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫ﻫﺮ دم ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﺎﺧﻴﺴﺖ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‬
‫اﻳﻦ ﻃﺎق را ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﭼﻪ ﺧﻮش اﻧﺪام ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫ﻃﺎﻗﻲ)‪(2‬ﺑﻴﺎد اﺑﺮوش از آه ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫ﻃﻔﻼﻧﻪ دل ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ وﺑﺎدام ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه اﻳﻢ ﺣﺴﺮﺗﻲ آن دﻫﺎن وﭼﺸﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻃﻠﺴﻢ ﻏﺮﻳﺒﻲ ز ﺟﺎذﺑﻪ‬
‫ﺑﻬﺮ وﺻﺎل آن ﺑﺖ ﺧﻮد ﮔﺎم ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬

‫‪593‬‬
‫ﭼﻮ آﻣﺪ در ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﺎزش ﺗﺮك ﺳﺮ ﻛﺮدم‬
‫در آﻣﺪ در ﻛﻤﺎن ﭼﻮن ﻏﻤﺰه اش ﺳﻴﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﻛﺮدم‬

‫)‪ (1‬ﺑﻨﻐﻤﻪ اي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 151‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻃﺎق‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪151‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٦٧‬‬
‫ﻛﻨﺪ در ﺳﻴﻨﻪ ام ﺗﺎ درد ﻋﺸﻘﺶ ﺧﻮاب آﺳﺎﻳﺶ‬
‫دل ﭘﺮ ﻧﺎﻟﺔ ﺧﻮد را از آن ﻣﻨﺰل ﺑﺪر ﻛﺮدم‬
‫ز ﺣﺴﺮت ﻣﻲ زﻧﻢ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ)‪(1‬دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ زاﻧﻮ‬
‫ﻛﻪ دﻟﺮا ﺑﻬﺮ ﭼﻪ از ﻟﺬت دردش ﺧﺒﺮ ﻛﺮدم‬
‫زدم ﺻﺪ ره ﻓﺰون ﺧﻮد را ﺑﺮ آﺗﺶ ﻫﭽﻮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﭼﻪ ﻋﺸﺮﺗﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ از دوﻟﺖ اﻳﻦ ﺑﺎل وﭘﺮ ﻛﺮدم‬
‫ﻛﻨﻮن در ﻳﻮزه از ﻣﻦ ﺑﻲ ﻧﻴﺎزي ﮔﺮ ﻛﻨﺪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺴﻢ را ﭼﻮن ز اﻛﺴﻴﺮ ﻧﮕﺎه ﻳﺎر زر ﻛﺮدم‬
‫ﺑﺮاه ﻛﻌﺒﻪ ﻧﺒﻮد ﺣﺎﺻﻠﻲ ﺟﺰ ﮔﺮد ﻣﺤﺮوﻣﻲ‬
‫ﻛﺸﻴﺪم ﭘﺎي ﺧﻮد ز آن وادي وﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ ﻛﺮدم‬
‫)‪(2‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ در راه اﺑﺮوﻳﺶ ﮔﺬر ﻫﺮ ﮔﺰ‬ ‫ﺑﻜﻦ‬
‫ﺗﺮا ﺑﻬﺮ ﺧﺪا آﮔﻪ ز راه ﭘﺮ ﺧﻄﺮ ﻛﺮدم‬

‫‪594‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺐ او ﺳﺨﻦ ﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻳﻤﻦ‬ ‫ﻋﻘﻴﻖ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻓﻜﺮ)‪(3‬ﻛﻔﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻟﺒﺶ ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ دم از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ زﻧﺪ‬
‫ﺧﺎﻛﺶ ﭘﺲ از ﮔﺸﻮدن ﻟﺐ در دﻫﻦ ﻛﻨﻢ‬
‫ﮔﺬر‬ ‫ﺑﺮه‬ ‫آﻳﺪ‬ ‫ﺣﻴﺮﺗﻢ‬ ‫ﺑﻴﺴﺘﻮن‬ ‫ﺻﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻟﺤﻆ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪151‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻜﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪151‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻓﻜﺮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪151‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٦٨‬‬
‫ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻛﻮﻫﻜﻦ‬ ‫واﻗﻌﺔ‬ ‫ﻳﺎد‬ ‫ﮔﺎه‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﺑﺎ داغ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﭼﻮ دﻟﻢ رﻓﺖ از ﺟﻬﺎن‬
‫زﻳﺒﺪ ز ﺑﺮگ ﻻﻟﻪ ﮔﺮ او را ﻛﻔﻦ ﻛﻨﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬
‫ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ‬ ‫ﺳﺎزم‬

‫‪595‬‬
‫ز ﺧﺎك رﺧﺖ ﺑﺴﺮ ﻣﻨﺰل ﺳﺮوش ﻛﺸﻢ‬
‫ز ﻏﻴﺮ ﺧﺎﻟﻖ واز ﭘﻴﺮ ﻣﻴﻔﺮوش ﻛﺸﻢ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﺒﺎد رودﮔﺮ زﺟﺎن ﺧﺮوش ﻛﺸﻢ‬
‫ﭼﻪ اﻧﺘﻘﺎم از آن رﻧﺪ ﺑﺎده ﻧﻮش ﻛﺸﻢ‬
‫‪3‬‬
‫ﺑﻴﺎر ﺣﻠﻘﻪ ﺗﺠﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﮕﻮش ﻛﺸﻢ‬
‫ﻣﺒﺎد روز ﺳﻴﺎﻫﻲ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻦ ﻣﻨﺖ‬
‫ﻓﺘﺪ ز ﭘﺎي ﻓﻠﻚ ﮔﺮ ز دل ﻛﻨﻢ ﻓﺮﻳﺎد‬
‫ﻧﻤﻚ ﺑﺒﺎده ﻓﮕﻨﺪم ز ﭼﺸﻢ وﺳﻮد ﻧﻜﺮد‬

‫ﭼﻮ ﻫﺴﺖ روح اﻣﻴﻦ ﺑﺎده در ﻛﻼم ﺗﻮ درج‬

‫ﺳﺰد ﻛﻪ)‪ (1‬ﺑﻬﺮدﻣﺎﻏﺶ ز راه ﮔﻮش ﻛﺸﻢ‬

‫‪596‬‬
‫در ره ﻋﺸﻖ راه ﺑﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫وﺳﺮﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫آﺳﻤﺎن‬ ‫ﺑﺪﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺎﻛﻴﺎن ﺳﭙﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫ﺗﻴﺮ وﺷﻤﺸﻴﺮ ﻛﻮ ﺑﺒﺎر ز ﭼﺮخ‬
‫از ﺑﻠﻨﺪي ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫ذره ﺑﺮ ﻓﺮق آﻓﺘﺎب ﻛﻪ دﻳﺪ‬
‫ﻣﻮ ﺑﻤﻮ از ﺗﻮ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫ﺳﺮ ﻛﺸﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﺑﻤﺎ اي زﻟﻒ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻟﺠﺔ ﺧﻄﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫ز ورق‬ ‫از ﺧﻄﺮ ﻛﻲ رﻫﻲ ز ﻛﺸﺘﻲ ﻧﻮح‬
‫آﻓﺖ اﻧﺪ وز ﺑﺎل وﭘﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ را آرزوي ﺑﺎل وﭘﺮﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺳﺰد ز‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪151‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬دورق‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 152‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٦٩‬‬
‫زﺧﻢ ﺧﻮش ﻛﻦ ز ﻧﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫زﺧﻤﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ز ﻣﺮﻫﻢ ﺧﻮش‬
‫ﺷﻬﺮه ﻟﻴﻜﻦ ﺑﺎﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫ﻫﻨﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻲ ﻫﻨﺮ ﺑﻮدن‬
‫ﻫﺴﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﻮد ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﻛﺎر ﻓﺮﻣﺎي ﺧﻴﺮ وﺷﺮ ﻣﺎﻳﻴﻢ‬

‫‪597‬‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮ ﺷﻤﻊ رﺧﺖ ﻣﺎﻫﺘﺎب را ﭼﻜﻨﻢ‬
‫ﺷﺮاب ﻫﺴﺖ ﭼﻮ در ﺟﺎم آب را ﭼﻜﻨﻢ‬
‫ﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻨﻜﻪ ز روﻳﺖ ﻧﻘﺎب ﺑﺮ ﮔﻴﺮم‬
‫ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﭘﺮده ﺷﺮم وﺣﺠﺎب را ﭼﻜﻨﻢ‬
‫ﺷﺮاب ﭼﻴﺴﺖ ﭼﻮ آﮔﻪ ﺷﺪم ز ﻣﺴﺘﻲ ﻋﺸﻖ‬
‫ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻢ ﻛﺒﺎب را ﭼﻜﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﻣﻦ ﻛﺒﺎب‬
‫ﺑ‪Ĥ‬ه وﻧﺎﻟﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﻋﻼج ﺟﻮر رﻗﻴﺒﺎن‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﺟﻮر ﻧﻘﺎب را ﭼﻜﻨﻢ‬
‫ﮔﻞ ﺑﻬﺸﺖ رﺧﺖ ﭼﻮن ﻋﺮق ﻓﺸﺎن ﮔﺮدد‬
‫ﺑﻬﺮ زه ﻛﻮره ﭼﻪ ﺳﺎزم ﮔﻼﺑﺮا ﭼﻜﻨﻢ‬
‫دﻫﺪ ﭼﻮ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺮاب ﺑﻤﻦ‬
‫)‪(1‬‬
‫آب را ﭼﻜﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﺗﺸﻨﮕﺎن ﻫﻮس ﭘﻴﺶ‬
‫‪598‬‬
‫ﻧﻬﻢ‬ ‫زﻧﺠﻴﺮي)‪(2‬ازﺳﻮدا‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺮﭘﺎي‬ ‫ﺗﺎﺑﻜﻲ‬

‫)‪ (1‬ﭘﻴﺸﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 152‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻧﺠﻴﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 152‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٧٠‬‬
‫رﻓﻊ اﻳﻦ ﻛﻠﻔﺖ ﺷﻮدﮔﺮدﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻴﻨﺎ ﻧﻬﻢ‬
‫ز آه آﺗﺸﺒﺎر ﻣﻦ ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﮔﺮدد ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ‬
‫ﻣﻨﺘﻲ از اﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ درﻳﺎ ﻧﻬﻢ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ داﻳﻢ ﻣﻲ ﺷﻮم از ﺷﺮﺑﺖ دﻳﺪار ﻣﺴﺖ‬
‫ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻴﻬﻮده از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺻﻬﺒﺎ ﻧﻬﻢ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺗﺨﻢ ﻻﻟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻢ ز اﺷﻚ ﺧﻮد ﺑﺪﺷﺖ‬
‫ﻧﻬﻢ‬ ‫ﺻﺤﺮا‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫آﺗﺸﻴﻦ‬ ‫داﻏﻬﺎي‬
‫از ﺳﺮ دل ﻛﻲ رود ﺑﻴﺮون ﻫﻮاي ﻛﺎﻛﻠﺖ‬
‫ﺑﺮﺳﺮش ﺻﺪ داغ اﮔﺮ از ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ﺳﻮدا ﻧﻬﻢ‬
‫ﻣﻲ زﻧﻢ ﺻﺪ ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮوي ﻣﻲ ﻧﻬﻢ ﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻬﻢ‬ ‫دﺳﺖ ﺧﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺮ ﻣﻴﻨﺎ‬

‫‪599‬‬
‫ﭼﻬﺮه ﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺘﻮ در دل داﺷﺘﻢ‬
‫در دل ﺧﻮد راﺳﺖ ﭘﺮﺳﻲ ﻓﻜﺮ ﺑﺎﻃﻞ داﺷﺘﻢ‬
‫ﻛﻌﺒﻪ ﻫﺮ ﺷﺐ آﻣﺪي ﺑﻬﺮ ﻃﻮاف ﻣﻨﺰﻟﻢ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺘﻮ اﻧﺮوزي ﻛﻪ ﻣﻨﺰل داﺷﺘﻢ‬
‫روز ﻫﺠﺮت ﮔﺮ ﻧﺠﻨﺒﻴﺪم ز ﺟﺎ ﻣﻌﺬور دار‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﭼﻮن ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺮدم ﭘﺎي در ﮔﻞ داﺷﺘﻢ‬
‫ﺑﻌﻤﺮ ﺟﺎودان‬ ‫ﺻﺪ ﺳﻜﻨﺪر را رﺳﺎﻧﻴﺪي‬
‫از ﺑﺮاي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ آﺑﻲ ﻛﻪ در ﮔﻞ داﺷﺘﻢ‬
‫ﺗﺎ ز ﺳﻴﻠﻴﻬﺎي ﻣﻮج ﻫﺠﺮ ﺑﺎﺷﺪ در اﻣﺎن‬
 ‫‪٤٧١‬‬
‫ﻛﺸﺘﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ را رو ﺑﺴﺎﺣﻞ داﺷﺘﻢ‬

‫‪600‬‬
‫درد ﺧﻮد ﺑﺮ دل ﻣﻦ ﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﺮﻳﺪار ﻣﻨﻢ‬ ‫دردﻣﻨﺪ ﺗﻮ ﻣﻨﻢ ﺧﺴﺘﻪ وﺑﻴﻤﺎر ﻣﻨﻢ‬
‫ﮔﻞ ﺣﺴﺮت زده ﺑﺮ ﮔﻮﺷﺔ دﺳﺘﺎر ﻣﻨﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ را ﻏﻨﭽﻪ وﺻﻞ ﺗﻮﺷﮕﻔﺘﺴﺖ ﺑﻜﺎم‬
‫ﻛﺎﻛﻠﺖ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺣﻠﻘﺔ ز ﻳﺎر ﻣﻨﻢ‬ ‫ﻃﺮه ات دﻋﻮي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﺣﺴﻦ ﻧﻤﻮد‬
‫ﻛﺸﺘﻪ وﺳﻮﺧﺘﻪ وﻣﺮده اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻨﻢ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺑﺎ ﺗﻮ دوﺳﻪ روزي ﺑﻬﻮش ﺑﺎﺧﺖ رﻗﻴﺐ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪ درﻳﻦ ﻣﻴﻜﺪه ﻫﺸﻴﺎر ﻣﻨﻢ‬ ‫ﺟﺰ ﺑﻤﻦ ﻧﻘﺪ اﻣﺎﻧﺖ ﺑﺴﻴﺎري)‪(1‬ﺑﻜﻨﻲ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﻮﺳﻲ ﺳﺨﻨﻲ ﻃﺎﻟﺐ دﻳﺪار ﻣﻨﻢ‬ ‫رو ﻧﺘﺎﺑﻢ اﮔﺮم ﺟﻠﻮه ﻛﻨﺪ زﻳﺮ وزﺑﺮ‬
‫دﻣﺒﺪم روح اﻣﻴﻦ ﻣﺎﻳﻪ دﻫﻲ درﻳﺎ را‬
‫از ﮔﻬﺮ ﭘﺎﺷﻲ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﺧﺒﺮ دار ﻣﻨﻢ‬

‫‪601‬‬
‫ﺑﺪل داﻳﻢ ﻫﻮاي ﺗﻴﺮان اﺑﺮو ﻛﻤﺎن دارم‬
‫ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان در آب ﺷﻤﺸﻴﺮش ﻛﻤﺎن دارم‬
‫ﻣﺨﻮر ﻏﻢ اي ﭼﻤﻦ زد ﮔﺮ ﺗﻐﺎﻓﻞ اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮي ﻣﮋﮔﺎن ﺻﺪ ﭼﻤﻦ آب روان دارم‬
‫ﺗﻮ اي ﻣﺸﻔﻖ ﭼﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻲ ﻛﻪ راز ﻋﺸﻖ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻦ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﻮي ﻣﺸﻚ را ﺗﺎ ﻛﻲ ﻧﻬﺎن دارم‬
‫ﭼﻮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ ز ﻛﻮﻳﺶ ﭼﻬﺮه ﻣﻦ زﻋﻔﺮاﻧﻲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﺮگ ﺧﺰاﻧﻲ ارﻣﻐﺎن دارم‬

‫)‪ (1‬ﻧﺴﭙﺎري‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 153‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٧٢‬‬
‫ﭼﻮ ﻣﻦ ز آن ﻟﻌﻞ ﻟﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻢ ﻛﺎﻣﻲ‬
‫ﻧﻤﻚ در ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻲ از آن دارم‬

‫‪602‬‬
‫رو ﺑﺨﻮﻧﺎب ﺟﮕﺮ ﺷﺴﺘﻪ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮام‬
‫ﭘﺎي در ﮔﻞ ﺷﺪه ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﺗﻮام‬
‫آﻳﺪ از ﺷﻌﻠﻪ ﺑﻄﻮف دم ﮔﺮﻣﻢ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫در دل آﺗﺶ زده دوزخ ﻫﺠﺮان ﺗﻮام‬
‫ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﭼﻮ ﺻﺒﺤﻢ ﻫﻤﻪ از ﭼﺎك ﺟﮕﺮ‬
‫ﻛﺮده ﻣﺸﻬﻮر ﺟﻬﺎن زﺧﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺗﻮام‬
‫ﻛﻒ ﭘﺎﻳﻢ ﺷﺪه ﮔﻠﺰار ز ﺑﺴﻴﺎري زﺧﻢ‬
‫ﺗﻮام‬ ‫ﺑﻴﺎﺑﺎن‬ ‫ﺧﺎر‬ ‫ﻋﺠﺐ‬ ‫ﮔﻠﻬﺎي‬ ‫داد‬
‫ﻓﻠﻚ‬ ‫ﺑﮕﺮﻳﺒﺎن‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺷﺪم‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه‬ ‫ﮔﺮد‬
‫ﺿﻌﻒ ﻃﺎﻟﻊ ﺑﻨﮕﺮ دور ز داﻣﺎن ﺗﻮام‬
‫آﺗﺶ رﺷﻚ ﻣﺮا ﺳﻮﺧﺖ ﻛﻪ آن ﻣﺎﻳﻪ ﻧﺎز‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ درش ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺎن ﺗﻮام‬

‫‪603‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ از ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﺻﺪ زﺧﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎن دارم‬
‫ﻃﻤﻊ زﺧﻤﻲ از آن ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن دارم‬
‫آﺳﻴﺒﻲ‬ ‫ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﺑﺠﻤﻌﻴﺖ‬ ‫ﺗﺎ‬
 ‫‪٤٧٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن دارم‬ ‫دل ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪ آن‬
‫از ﻛﻔﻢ داﻣﻦ ﻧﺎزت ﻧﺘﻮان ﺑﺮد ﺑﺮون‬
‫)‪(2‬‬
‫دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﺮا زﺧﻮن ﺷﻬﻴﺪان ﺧﺮم‬
‫دل ﻣﻦ ﺟﺎي ﺧﻴﺎﻟﺴﺖ)‪(3‬ﺧﻠﻴﻠﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ز اﻧﻜﻪ در آﺗﺶ ﺳﻮزﻧﺪه ﮔﻠﺴﺘﺎن دارم‬
‫ﭼﻮن ﺗﻮ از ﺣﺎل دل ﻣﻦ ز ﻣﻦ آﮔﺎه ﺗﺮي‬
‫از ﺗﻮ ﺣﺎل دل ﺧﻮد را زﭼﻪ ﭘﻨﻬﺎن دارم‬
‫ﺗﺎ ﺑﻤﻘﺼﻮد دل ﺧﻮﻳﺶ رﺳﻲ روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻀﺮ ره ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ رو ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن دارم‬

‫‪604‬‬
‫ﺟﮕﺮ از ﺗﺎب ﻫﺠﺮاﻧﺖ ﺑﺪوزخ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ دارم‬
‫دﻟﻲ ﺑﺎ ﻳﺎد رﺧﺴﺎرت ﺑﻪ از ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ دارم‬
‫ﻧﻤﻮده ﺟﺎي ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﭼﺸﻤﺖ از ﺳﺘﻢ اﺑﺮو‬
‫ﭼﻮ ﺧﺎﻟﺖ ﺻﺪ ﮔﺮه ﺑﺮ دل ز ﺑﺎﻻ)‪(4‬ﻧﺸﻴﻦ دارم‬
‫ﺑﺨﻂ ﺳﺒﺰ او دل را ﺑﺼﺪ اﻣﻴﺪ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺴﺖ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﻳﺪ ﻗﺤﻂ ﺣﺴﻦ ﭼﺸﻢ دورﺑﻴﻦ دارم‬
‫ﻣﻬﻢ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﻧﻘﺶ ﺑﺮ ﺟﺎﻧﻢ‬

‫)‪ (1‬از ان‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 153‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬دارم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 153‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺧﻴﺎﻟﻴﺴﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 153‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬از ان ﺑﺎﻻ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 153‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٧٤‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﺣﺴﻦ را ز آﻧﺮوي در زﻳﺮ ﻧﮕﻴﻦ دارم‬
‫زﺑﺎده ﻛﺮده ام روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﺪ ﻣﺮده را زﻧﺪه‬
‫ﻣﺴﻴﺤﺎ آﻧﭽﻪ دردم داﺷﺖ ﻣﻦ در آﺳﺘﻴﻦ دارم‬
‫‪605‬‬
‫ﮔﻞ ﺑﻔﺎل دﻳﺪن روﻳﺘﻮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫روي ﻣﻲ ﻣﺎﻟﻢ ﺑﭙﺎﻳﺖ ﺳﻜﻪ ﺑﺮ زر ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮرده ﺷﺮﺑﺘﻲ از آب ﺗﻴﻐﺖ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫دﻣﺒﺪم ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻴﻐﺖ ﻣﻜﺮر ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﮋﮔﺎن ﺳﺮ اﻓﺮاز ﺗﺮا ﺑﻴﻨﺪ ز ﺷﻮق‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﮔﻮﻳﺪﺑﺼﺪ ﻣﻨﺖ ﺑﺨﻨﺠﺮ ﻣﻲ زﻧﻢ‬
‫ﻗﻔﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد درج درد ﮔﻮﻫﺮ را وﻣﻦ‬
‫ﻗﻔﻞ ﮔﻮﻫﺮ را ﺑﺪرج دﻳﺪه ﺗﺮ ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻢ ﻛﺮد ﻋﺸﻖ ﻋﺎرﺿﻲ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﭼﻮن رﺳﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻄﺶ ﺳﻜﻪ ﺑﺮ زر ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫‪606‬‬
‫ﺑﺮوي دوﺳﺖ ﭼﻮ اﻧﮕﺎره ﻧﻈﺮ ﻛﺮدم‬
‫ﺑﺸﺴﺘﻢ از دل ﺧﻮد دﺳﺖ وﺗﺮك ﺳﺮ ﻛﺮدم‬
‫دﻻ ﻧﮕﺎه ﺑﺮوﻳﺶ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﺮون دوﻧﺪ ز ﭼﺸﻤﺖ ﺗﺮا ﺧﺒﺮ ﻛﺮدم‬
‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﻓﺨﺮ‬ ‫اﻣﺮوز‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻓﺮق رﺷﺘﻪ زﻧﺎر از آن ﻛﻤﺮ ﻛﺮدم‬
 ‫‪٤٧٥‬‬
‫ﺧﻴﺎل ﻳﺎر ﭼﻮدﻟﮕﻴﺮي ز ﺟﺎﻧﻢ داﺷﺖ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻤﺶ ﺳﺮ دﺳﺖ وز دل ﺑﺪر ﻛﺮدم‬
‫دﻟﻢ ﺷﻜﺴﺖ وﺟﮕﺮ ﺧﺴﺖ ودﻳﺪه ﭘﺮ ﺧﻮن ﻛﺮد‬
‫ﻇﻔﺮ ﭼﻮ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻤﻦ ﻳﺎر ﻣﻦ ﻇﻔﺮ ﻛﺮدم‬
‫ز ﻣﻦ)‪(1‬ﺑﮕﻮي ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺷﻌﺮ ﺗﺮا‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻣﻼﻳﻚ‬ ‫ﺑﺎﺗﻔﺎق‬

‫‪607‬‬
‫دور از ﺗﻮ اي ﭼﻜﻴﺪه ﮔﻞ ﺧﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫در ﺳﻨﮓ ﻻخ ﻫﺠﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫ﮔﻞ رﻓﺖ‪ ،‬ﺷﺪ)‪(2‬ﺧﺰان وﺑﻬﺎر دﮔﺮ رﺳﻴﺪ‬
‫ﻣﺎ ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺎﻳﻪ در ﺗﻪ دﻳﻮار ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻗﻔﺲ ز ﻣﺮغ ﻧﻮازان ﺗﻬﻲ ﻧﺸﺪ‬
‫از ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫در ﻫﺠﺮ ﻧﺨﻞ ﻗﺪ ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻬﺎل ﺧﺸﻚ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻲ ﺑﺮگ وﺑﻲ ﺷﻜﻮﻓﻪ وﺑﻲ ﺑﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫دﻳﺸﺐ ﺑﺮاي ﭘﺎس ﺳﮕﺎن ﺗﻮ ﺗﺎ ﺻﺒﺎح‬

‫)‪ (1‬زﻣﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 154‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬رﻓﺖ وﺷﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 154‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﺷﻌﺎر اﻳﻨﻄﻮر ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺪه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 154‬ب۔‬
‫ﺑﺨﺘﺖ ﮔﻮاه ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺪار ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬ ‫)دﻳﺸﺐ ﺑﺮاي ﭘﺎس ﺳﮕﺎن ﺗﻮ ﺑﺎ ﺻﺒﺎح‬
‫ﻣﺎ از ﺑﻬﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺎك ره ﻳﻜﻴﺴﺖ ﺑﺮت آ ﺑﺮوي‬
‫ﺑﻲ ﺑﺮگ وﺑﻲ ﺷﻜﻮﻓﻪ وﺑﻲ ﺑﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‪(.‬‬ ‫در ﻫﺠﺮ ﻧﺨﻞ ﻗﺪ ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻬﺎل ﺧﺸﻚ‬
 ‫‪٤٧٦‬‬
‫ﺑﺨﺘﺖ ﮔﻮاه ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺪار ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺎك ره ﻳﻜﻴﺴﺖ ﺑﺮت آﺑﺮوي ﻣﺎ‬
‫از ﺑﻬﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻟﺒﺖ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ‬ ‫ﭼﺶ‬ ‫ﻧﻤﻚ‬ ‫ﺣﺴﺮت‬ ‫از‬
‫ﻟﺐ ﺧﺸﻚ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﻮرت دﻳﻮار ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬
‫ﭼﻮن ﻏﻨﭽﻪ دل ﺷﻜﺴﺘﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺳﻴﻨﻪ ﭼﺎك ﭼﺎك‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮاي دل ﻳﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬

‫‪608‬‬
‫ﻣﺎ ﺳﺒﻜﺨﻴﺰ ﺟﻮﻫﺮ ﺑﻲ ﺳﺮوﺑﻲ ﭘﺎ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬
‫ﺑﺎد ﺧﺎﺷﺎك ﻛﺶ وﻣﻮﺟﻪ درﻳﺎ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬
‫ﺑﻲ ﮔﺮه ﺟﺒﻬﻪ ﭼﻮ ﻣﻬﺮﻳﻢ ﻧﻪ ﭼﻮن ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻞ‬
‫ﺗﺎ ﺷﻼﻳﻦ ﻧﺸﻮد ﺑﺎد ﺳﺤﺮ وا ﻧﺸﻮﻳﻢ‬
‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﻋﻴﻨﻚ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺷﻴﺸﺔ‬
‫ﺷﺪه ﭼﻮن دور ازﻳﻦ واﺳﻄﻪ ﺑﻴﻨﺎ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬
‫ﭘﺎ ﻧﻬﺎدﻳﻢ ﻛﻨﻮن ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﺮ آرزوﻳﻲ‬
‫ﺑﻌﺪ ازﻳﻦ ﻏﺎﺷﻴﻪ ﺑﺮ دوش ﺗﻤﻨﺎ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺟﻬﺎن اﻓﺮوزي‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ذرة‬
‫ﻧﺸﻮﻳﻢ‬ ‫ﺗﻮﭘﻴﺪا‬ ‫روي‬ ‫ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎن‬ ‫ﺗﺎ‬
‫از زﺑﺎن ﺗﻮ ﭼﻜﻴﺪﺳﺖ ﺳﺨﻦ روح اﻣﻴﻦ‬

‫)‪ (1‬ذرة ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٧٧‬‬
‫ﻧﺮﺳﺪ ﺗﺎ ﻣﺪد از ﻧﻄﻖ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﺎ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬

‫‪609‬‬
‫ﻫﺮﭼﻴﺰ ﻛﺮده ﻋﺸﻖ ﺳﺮاﭘﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫از ﺣﺮﻓﻬﺎي ﻣﻮﺟﻪ ﺑﺪرﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫دﺳﺘﻮر اﺧﺘﻼط ﺑﺘﺎن ﻣﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺧﻮد را ﻏﺮﻳﺐ وﺑﻴﻜﺲ وﺗﻨﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺷﺮﺣﻲ ﻛﻪ در ﻣﺬﻣﺖ دﻧﻴﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺎم آﻓﺘﺎب ﺑﻴﻜﺠﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫او را ﻣﺜﺎل ﺻﻮرت دﻳﺒﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺧﻂ ﺗﺮا ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺳﻮدا ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺳﻄﺮي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺠﺒﻬﻪ ﻣﻴﻨﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺻﺪ ﻧﺴﺨﻪ در ﻓﻀﺎﻳﻞ ﺻﻬﺒﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﻣﺎ ﺳﺮ ﻧﻮﺷﺖ واﻣﻖ وﻋﺬرا ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫ﻣﻜﺘﻮب ﭼﺸﻢ ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻴﻞ اﺷﻚ‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ را ﻫﺪاﻳﺖ ﺧﻮد ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻛﻪ ﻛﺮد‬
‫در داﺳﺘﺎن ﻋﺎﺷﻘﻲ وﺳﺮ ﮔﺬﺷﺖ ﺷﻮق‬
‫ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻬﺎي رﻳﮓ روان ﺑﻴﻦ ز ﻛﻠﻚ ﺑﺎد‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻫﺴﺖ ﺗﺮك ادب ﻧﺎم ﻳﺎر را‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ وﻗﻒ ﺑﺮوﻳﺖ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻊ ﺣﺴﻨﺴﺖ ﮔﺸﺘﻪ ﻳﺎر‬
‫ﺣﺮﻓﻴﺴﺖ ﺳﺮ ﻧﻮﺷﺖ ﻫﻤﻪ ﻛﺎﺋﻴﻨﺎت ازو‬
‫ﻛﻲ در ﺣﺴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ او ﺑﺎﺷﺪ آﻓﺘﺎب‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ در ﺑﻲ ﻣﺠﻨﻮن ﻧﻬﺎده ﭘﻲ‬

‫او را ﻋﺪﻳﻞ ﻣﺮدم داﻧﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬
‫‪610‬‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺮﺑﺰﻟﻔﺶ ﺑﮕﺬرد ﺑﺎد ﺻﺒﺎ اﻓﺘﻢ‬
‫اﮔﺮ رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﺑﻴﻨﻢ ﺑﺪﺳﺖ او ز ﭘﺎ)‪(1‬اﻓﺘﻢ‬
‫ﭼﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮ ﻟﺒﺖ ﻫﺮدم ﺷﻔﺎﻳﻲ)‪(2‬ﺗﺎزه ﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﭼﻮ ﺑﻴﻨﻢ ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺮا دﻳﮕﺮ ﺑﺠﺎ اﻓﺘﻢ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺎ ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺷﻔﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٧٨‬‬
‫از آن ﭘﻴﭽﻴﺪه ام ﺑﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮو ﻗﺪش ﺟﺎﻧﺮا‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﻬﺮم)‪(1‬ﻣﺒﺎد از ﺧﺎﻛﭙﺎي او ﺟﺪا اﻓﺘﻢ‬
‫ﻧﮕﺎﻫﺶ ﺗﻮﺗﻴﺎ را آﺷﻨﺎ ﻛﺮدﺳﺖ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﻢ‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﺪ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ از ﻣﻦ ز ﭼﺸﻢ ﺗﻮﺗﻴﺎ اﻓﺘﻢ‬
‫ﺳﻌﺎدت ﭼﻮن ﺑﻮد ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ ﻃﺎق دو اﺑﺮوﻳﺶ‬
‫ﭼﺮا ﺑﻴﻬﻮده زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎل ﻫﻤﺎ اﻓﺘﻢ‬
‫ﻣﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﺧﻮد ﭼﻮن ﻳﺎر ﻧﮕﺬارد‬
‫ﭼﻮ ﻛﺮد اﻓﺘﺎن وﺧﺰان ﺳﺎﻳﻪ اش رادر)‪ (2‬ﻗﻔﺎاﻓﺘﻢ‬

‫‪611‬‬
‫ﻣﺎ دﺳﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮده اﻳﻢ‬
‫ﺑﺮ ﻛﻒ ﻧﻬﺎده ﺟﺎن ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﺮده اﻳﻢ‬
‫را‬ ‫ﺣﻴﺎت‬ ‫آب‬ ‫ﺟﺮاﺣﺖ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻣﺮﻫﻢ‬
‫اﻳﻢ‬ ‫ﺑﺮده‬ ‫زﻣﻴﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺧﺎﻛﺮوﺑﻪ‬ ‫آن‬
‫ﺑﻬﺮ ﺷﻜﺴﺖ دل ز ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﻜﻮه ﻛﺮد‬
‫ﻣﺎ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻃﺮه او ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺮده اﻳﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫اﺳﺖ رگ ﺟﺎن ﻣﺎ ز ﺷﻮق‬ ‫رﻗﺎص ﮔﺸﺖ‬
‫ﺗﺎ دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﺮده اﻳﻢ‬
‫دل را ﻫﺰار ﻣﺮﺗﺒﻪ اﻓﺰون ﺑﻜﻮي ﻳﺎر‬

‫)‪ (1‬ﻣﻴﺮم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺎﻳﻪ اش در‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﮔﺸﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬ب ‪.‬‬
 ‫‪٤٧٩‬‬
‫)‪(1‬‬
‫اﻳﻢ‬ ‫دﻳﻮاﻧﻪ ﺑﺮده‬ ‫ﻋﺎﻗﻞ‬ ‫اﻳﻢ‬ ‫آورده‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﭽﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﺑﻤﺎ ﻣﺒﻴﻦ‬
‫ﻛﻮ ﺑﺮده اﻳﻢ از ﺗﻮ وﻣﺮداﻧﻪ ﺑﺮده اﻳﻢ‬
‫‪612‬‬
‫ﺗﺎ روز ﺣﺸﺮ ﻣﻲ ﻛﺸﺪ ار ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫اﻣﺸﺐ ز ﻃﺮة ﺗﻮ اﮔﺮ ﻗﺼﻪ ﺳﺮ ﻛﻨﻢ‬
‫ﺑﻴﻬﻮده ﺷﻜﻮه از ﻗﻀﺎ وﻗﺪر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺮاب ﻛﺮده ﻣﮋﮔﺎن ﭼﺸﻢ)‪ (2‬ﺗﺴﺖ‬
‫ﻳﻜﺪم ﻗﺮار ﮔﻴﺮ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺧﺒﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻴﺨﻮدم ﭼﻮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ ﺳﺎﻳﻪ ﻛﺮده‬
‫ﺑﻴﺨﻮد اﮔﺮ ز ﻛﻮي ﺗﻮ ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﭘﺸﺘﻢ ﺑﺮاه ﺑﺎﺷﺪ وروﻳﻢ ﺑﺴﻮي ﺗﻮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻨﺶ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ذﻛﺮ ﺧﻴﺮ ﺗﺮا ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻛﻨﻢ‬
‫‪613‬‬
‫ﮔﻬﻲ ﺑﻴﻨﻢ وﻟﻲ دﺷﻮار ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻢ دﻫﺎن ﻳﺎر ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﮔﻠﺶ ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻪ دﺳﺘﺎر ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺷﻮد ﭘﺮ ﺧﺎر ﻏﻴﺮت دﻳﺪه ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ز ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﭼﻮ ﺑﺮ ﺧﻮردار ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ز ﺣﺴﺮت ﭼﻮن ﻧﻤﻴﺮم ﺧﺎل او را‬
‫ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫زﻧﺎر‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻧﺪارم‬ ‫ﺑﺪوش او ﭼﻮ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻴﺰﻧﺪ دﺳﺖ‬
‫ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺧﺎر‬ ‫دل‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫درون‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﭼﻴﻨﻲ)‪(3‬ﻛﻨﺪ ﻏﻴﺮ از رخ او‬
‫ﻋﺠﺐ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ را‬
‫ﺑﺪور ﭼﺸﻢ او ﻫﺸﻴﺎر ﺑﻴﻨﻢ‬

‫)‪ (1‬ﻋﺎﻗﻞ ودﻳﻮاﻧﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 155‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﮋﮔﺎن وﺟﺴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 156‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺟﻴﻨﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 156‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٨٠‬‬
‫‪614‬‬
‫ز ﻛﺶ ﻣﻜﺶ ﻗﻀﺎ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫دﺳﺘﻢ ﮔﻴﺮي ز ﭘﺎ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬
‫در ﭘﺎي ﺧﻤﻲ ﭼﺮا ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺑﻄﺎﻟﻌﻢ‬ ‫اﻓﺘﺎدﮔﻲ‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ اﮔﺮ ﺟﺪا ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﺮﺳﻢ ﺑﻤﻘﺼﺪ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫رﻫﻨﻤﺎ‬ ‫ﺑﻲ‬ ‫ﻫﺮزه‬ ‫ﺑﻮﻳﺖ ﺑﺘﻮ رﻫﻨﻤﺎي ﻣﻦ ﺑﺲ‬
‫ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫دوا‬ ‫ﻋﻘﺐ‬ ‫در‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫درد ﺗﻮ ﻣﺮا ﻓﮕﻨﺪ از ﭘﺎ‬
‫ﺗﺎ ﻫﺴﺖ ﺟﻬﺎن ز ﭘﺎ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫در داﻣﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ زدم دﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن در ﻋﻘﺐ ﺻﺒﺎ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫ﺑﻮي ﺗﻮ ﺷﺪﺳﺖ ﻫﻤﺪم او‬
‫ﻳﺎ رب ﻛﻪ ﺑﺎن ﺑﻼ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫راﺣﺖ‬ ‫ﺑﻮي‬ ‫ﺑﻤﺸﺎم‬ ‫آﻳﺪ‬
‫از ﭼﺸﻢ ﺗﻮ دﻟﺮﺑﺎ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫اﻓﺘﺎدن از آﺳﻤﺎن ﺑﻮد ﺳﻬﻞ‬
‫در ﭘﺎي ﺳﻤﻨﺒﺮ ﮔﻞ اﻧﺪام‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﭼﺮا ﻧﻴﻔﺘﻢ‬
‫‪615‬‬
‫ﺑﻲ ﺗﻮ ﭼﻮ رو ﺑﺠﺎﻧﺐ ﮔﻠﺰار ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ز ﺧﺎر ﭼﺸﻢ ﺧﻮد)‪(1‬اﻓﻜﺎر ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﮔﺮداﻧﺪه ﭘﺸﺖ روي ﺑﺪﻳﻮارﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫روي ﺗﻮ در ﻧﻈﺮ ﭼﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺮ آﻓﺘﺎب‬
‫ﺑﺨﺘﻢ ﺑﺨﻮاب رﻓﺘﻪ وﺑﻴﺪار ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد وﻧﺎﻟﻪ ام ﻧﻪ ز ﺑﻲ ﻃﺎﻗﺘﻲ)‪(2‬ﺑﻮد‬
‫ﻣﻦ ﭼﺸﻢ را دﻟﻴﺮ ﺑﺪﻳﺪار ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮ آﻓﺘﺎب ﻫﺮزه ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻧﮕﺎه ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺳﺤﺮ رﺷﺤﺔ از ﺷﻌﺮ ﻣﻦ ﺑﻮد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻤﻌﺠﺰت اﻗﺮار ﻣﻴﻜﻨﻢ‬

‫)‪ (1‬ﭼﺸﻢ ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 156‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻃﺎﻓﺘﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 156‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺎس ص‪.331‬‬
 ‫‪٤٨١‬‬
‫‪616‬‬

‫ﻛﺮده آن رﺷﻚ ﭘﺮي ﺗﺎ ﺟﺎي در ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ام‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد دﻳﻮاﻧﻪ آﻳﺪ ﮔﺮ ﭘﺮي در ﺧﺎﻧﻪ ام‬
‫آﺷﻨﺎ ﮔﺮدﻳﺪه ام ﺑﺎ ﻃﺮز آن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭘﺮﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد اﮔﺮ از ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻢ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ام‬
‫ﺷﻤﻊ ﮔﺮدد ﭼﻮن ﺑﺒﺰم دﻟﺒﺮي آن ﺷﺎخ ﮔﻞ‬
‫ﮔﺎه ﺑﻠﺒﻞ ﻣﻲ ﺷﻮم ﭘﻴﺸﺶ ﮔﻬﻲ ﭘﺮواﻧﻪ ام‬
‫)‪(2‬‬
‫ازو‬ ‫ﻏﻠﻐﻞ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻴﺨﺮد‬
‫ﺷﻴﺸﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﺳﺖ ﻣﺴﺖ از ﻧﺎﻟﻪ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ام‬
‫ﺑﻲ ﻧﻴﺎز از آب وداﻧﻪ ﻋﺸﻖ او ﻛﺮده ﻣﺮا‬
‫ﺷﺮﺑﺖ دﻳﺪار آﺑﻢ ﮔﺸﺘﻪ آﺗﺶ داﻧﻪ ام‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪم روز وﺷﺐ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﺮا‬
‫ﻛﺮده ﺷﻬﺮت در زﻣﻴﻦ وآﺳﻤﺎن اﻓﺴﺎﻧﻪ ام‬
‫در ﻣﺬاﻗﺖ راﺳﺖ آﻳﺪ ﻛﺎﻓﺮي روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﺮدم آﺑﻲ ﺧﻮري از زﻣﺰم ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ام‬

‫‪617‬‬
‫روز وﺷﺐ اﻓﺘﺎده در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺻﻬﺒﺎ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬
‫ﻛﻲ ز ﺟﺎﻣﻲ ﻣﺴﺖ ﻛﺮدم ﻣﻦ ﻛﻪ درﻳﺎ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬
‫ﺗﺎ زﻧﺪ ﭘﻬﻠﻮي ﻫﻤﺮﻧﮕﻲ ﺑﺠﺎم آﻓﺘﺎب‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 156‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻴﺨﻴﺰد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 157‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٨٢‬‬
‫ﭘﺮده از ﻋﻜﺲ او ﺑﺮ روي ﻣﻴﻨﺎ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬
‫ﻛﻲ ﻛﺸﺪ در ﻛﻮره ﮔﻞ از ﺟﻮر آﺗﺶ روز وﺷﺐ‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﻦ از ﺧﻮي آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬
‫ﻫﺮ زﻣﺎن ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ از ﻧﺎﺧﻦ اﻟﻒ ﺑﻴﺶ از ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻦ ﺑﻴﺎد ﻗﺎﻣﺖ آن ﺳﺮو ﺑﺎﻻ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬
‫ﻓﻜﺮ ﺑﻪ زﻳﻦ ﻛﻦ ﺑﺮاي ﺑﺰم ﻣﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮد ﺑﺮ ﺑﺎده ﺟﺎم ﭼﺮخ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬

‫‪618‬‬
‫ﺻﺒﺢ را ﻣﻨﻔﻌﻞ از ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮدم‬
‫ﺷﺎم را ﺧﻮن دل از دﻳﺪه ﺑﺪاﻣﺎن ﻛﺮدم‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ در ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﻛﺮدم ﭘﻨﻬﺎن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛﺮدم‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻪ وﻣﻬﺮ ﺗﻮ‬
‫ﻛﺮدم از ﻛﻨﺞ ﻟﺐ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﺑﻮﺳﻪ ﻫﻮس‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﺎن‬ ‫ﻣﻠﻚ‬ ‫ﺳﻠﻄﻨﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺮا در ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن اﻓﺘﺎد‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮد ﮔﻮ ﭼﻮ درﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﻣﻴﺪان ﻛﺮدم‬
‫ﺑﺲ ﺑﻮد رﻫﺒﺮ ﻣﻦ رﻳﮓ روان روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻀﺮ ﻛﻮ ﺑﺎش ﻛﻪ ﻣﻦ رو ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻛﺮدم‬

‫)‪ (1‬ﻣﻪ وﻣﻬﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 157‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٨٣‬‬
‫‪619‬‬
‫ﻫﻮاي ﻓﺼﻞ ﺧﺰان را ﺑﻪ از ﺑﻬﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ)‪ (1‬از رﻧﮓ وﺑﻮي ﻳﺎر ﻛﻨﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺧﺎك ﻛﻪ در ﭼﺸﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ز ﺑﺲ ﻛﻪ درﺷﺐ ﻫﺠﺮﺗﻮ ﺑﺮﺳﺮ اﻓﺸﺎﻧﺪم‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺪﻋﻴﺎﻧﺮا ﭘﺮ از ﻏﺒﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﺮاد از ﻳﻨﻜﻪ ﺷﻮم ﮔﺮد در رﻫﺖ اﻳﻨﺴﺖ‬
‫ﮔﺪاﻳﻲ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﻲ ﺗﻮ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﻤﻦ دﻫﻨﺪ اﮔﺮ اﺧﺘﻴﺎر ﻋﺎﻟﻢ را‬
‫ﺗﻬﻲ ﻛﻨﻢ ﻗﻔﺲ دل ز ﻣﺮ غ ﻫﺮ ﻫﻮﺳﻲ‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎز ﺧﺎﻃﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻜﺎر ﻛﻨﻢ‬

‫‪620‬‬
‫ﺗﺎ ﻛﻪ ﻣﺤﻮ ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي ورخ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬
‫اﻳﻢ‬ ‫وﺑﺘﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ‬ ‫درﮔﻪ‬ ‫ﺧﺎﻛﺮوب‬
‫ﻧﺎﻟﻬﺎ ﺧﻴﺰد ز ﻣﺎ ﺑﻴﻨﻢ)‪(2‬ﭼﻮن ﺷﻤﻊ رﺧﺶ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻣﺎ را ﻣﺸﺮب ﺑﻠﺒﻞ وﻟﻲ ﭘﺮواﻧﻪ اﻳﻢ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ در ﮔﻮش ﻟﺐ ﻣﺎ ﺑﺎرﻫﺎ اﻓﮕﻨﺪه اﺳﺖ‬
‫ز آن ﺳﺒﺐ ﻣﺎ ﺣﻠﻘﻪ در ﮔﻮش ﻟﺐ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬
‫)‪(3‬‬
‫از ﻣﺎﺟﺮا ﭘﻬﻠﻮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻣﺠﻨﻮن ﺗﻬﻲ‬
‫ﻣﺎﻫﻢ ازﺳﻮداي زﻟﻒ ﻟﻴﻠﻲ دﻳﻮاﻧﻪ اﻳﻢ‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮد ﻛﻮﺗﻪ ﻧﻤﻴﺪارﻧﺪ ﭼﻮن از زﻟﻒ ﻳﺎر‬
‫دﺷﻤﻦ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﮔﺮدﻳﺪ ﺧﺼﻢ ﺷﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬

‫)‪ (1‬ﺣﻜﺎﻳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 157‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻴﻨﻴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 157‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺠﻨﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 157‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٨٤‬‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺧﻮرده ازﺳﻨﮕﻴﻦ دﻻن ﺳﻨﮓ ﺟﻔﺎ‬
‫ﺳﻨﮓ ﮔﺮدﻳﺪﻳﻢ ﻟﻴﻜﻦ ﻓﺮش آن ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬
‫ﻳﺎر ﻣﺎ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﻣﺎﻳﻞ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﺎﻳﻞ اﻓﺴﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﭘﺮﺳﺘﺎران اوﻳﻢ‬

‫‪621‬‬
‫رﻧﮓ از رخ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﺎم ﺗﻮ ﮔﻠﻌﺬار ﺑﺮدﻳﻢ‬
‫ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫داﻏﺪار‬ ‫دل‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺑﺮدﻳﻢ اﮔﺮﭼﻪ دل ز ﻛﻮﻳﺖ‬
‫ﮔﻞ را ﺑﺒﻬﺎي ﺧﺎر ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫دادي ﺑﻮﺳﻲ وﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻲ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺎم دﻫﺎن ﻳﺎر ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫ﻟﺐ رﻳﺰ ﺷﺪ از ﺷﻜﺮدﻫﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫ﻛﻨﺎر‬ ‫ﺑﻴﻚ‬ ‫ﺑﮕﺮﻓﺘﻪ‬ ‫از ﻧﻨﮓ رﻗﻴﺐ دﺳﺖ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر‬ ‫رخ‬ ‫آب‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ ﭼﻮ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ ز روي دﻋﻮي‬
‫ﺻﺪ ﺗﻴﺮ ﺑﻜﻮي ﻳﺎر ﺑﺮدﻳﻢ‬

‫‪622‬‬
‫ز ﮔﺮﻣﻲ ﻧﻔﺲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻛﺒﺎب ﺷﻮم‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺳﺮا ﭼﻮ از ان رﺷﻚ آﻓﺘﺎب ﺷﻮم‬
‫رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ﺷﻮم‬ ‫ﺑﻌﺸﻖ ورﺗﺒﻪ او ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ذره ﭼﻮ ﻣﺮا‬
‫ﺑﺴﻮي ﻣﻦ ﻧﮕﻬﻲ)‪(2‬ﻛﺮم ﻛﻦ ﻛﻪ آب ﺷﻮم‬ ‫ﺑﻮد اﮔﺮ ﺑﺴﺮت ﺷﻮر ﺳﻴﺮ درﻳﺎ ﺑﺎر‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻓﺮش رﻫﺶ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺎﻫﺘﺎب ﺷﻮم‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻧﻬﺪ ﺑﺴﺮم ﭘﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ دﻟﺒﺮ‬
‫ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻲ ز ﺳﺮم دور ﻧﺎم ﺧﺎﻣﻲ را‬

‫)‪ (1‬او ﻫﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪157‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﮕﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 158‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٨٥‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺒﺎب ﺷﻮم‬
‫‪623‬‬
‫ﺟﮕﺮم را ز ﮔﻞ داغ ﺗﻮ ﮔﻠﺸﻦ ﻛﺮدم‬
‫ﺧﺎﻧﻪ دل ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺷﻌﺒﺪه روﺷﻦ ﻛﺮدم‬
‫ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮش ﺗﻴﺮه ﺗﺮا ز ﺧﺎك ﻧﻤﻮد‬
‫ﻛﺮد راه ﺗﻮ ﭼﻮ در دﻳﺪه روزن ﻛﺮدم‬
‫ﭼﺸﻤﻢ از ﻣﺸﻌﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻮد روﺷﻨﺘﺮ‬
‫در ﭼﺮاغ ﻧﻈﺮ از روﻳﺘﻮ روﻏﻦ ﻛﺮدم‬
‫ﺗﻮ ﺑﻤﻦ دوﺳﺖ ﻧﮕﺸﺘﻲ وﻣﻦ از ﺑﻌﻘﻠﻲ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻛﺲ را ﺑﺨﻮد از ﺑﻬﺮ ﺗﻮ دﺷﻤﻦ ﻛﺮدم‬
‫ﮔﻠﺨﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﻧﺴﺨﻪ از دوزخ ﺑﻮد‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﮔﻠﺸﻦ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫رﺧﺴﺎر‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﺑﻬﻮاي‬
‫ﺷﻮم‬ ‫اﻓﺮاز‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺪرﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﻛﺮدم‬ ‫ﺑﺮﻫﻤﻦ‬ ‫ﻃﺮز‬ ‫ﭘﻴﺮوي‬ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎ‬
‫ﺻﺪ زﺑﺎن درد ﻫﻨﻢ ﻫﺴﺖ ﻓﺰون روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺴﺘﻪ زﺑﺎن ﻟﻴﻚ ﭼﻮ ﺳﻮﺳﻦ ﻛﺮدم‬
‫‪624‬‬
‫ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد اﮔﺮ ﻟﺐ رﻳﺰ در ﮔﺮدﻳﺪه داﻣﺎﻧﻢ‬
‫ﺑﺪل ﭼﻮن ﺑﺤﺮ ﻋﻤﺎن وﺑﺪﻳﺪه اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎﻧﻢ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﭼﻮن ﮔﻞ ﻓﺎش ﺳﺎزم راز ﭘﻨﻬﺎﻧﺮا‬
‫ﻣﺪان ﺑﻴﺪرد اﮔﺮ ﭼﺎﻛﻲ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻢ‬
 ‫‪٤٨٦‬‬
‫دﻟﻢ ﺑﺮ ﻛﻔﺮ زﻟﻔﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ وﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬
‫ﺷﻮد ﻳﺎ رب ﺑﻘﺮﺑﺎن ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ اﻳﻤﺎﻧﻢ‬
‫ﻣﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ در ﺣﺎل اﻧﺪازﻧﺪ در آﺗﺶ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮ ﺧﻠﻖ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎش ﮔﺮدد راز ﭘﻨﻬﺎﻧﻢ‬

‫‪625‬‬
‫اﻧﺪازﻳﻢ ز ﭼﺸﻢ اﮔﺮ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﺷﻮم‬ ‫ﻛﻲ ﭘﺎي ﺧﻮد ﻧﻬﻲ ﺑﺴﺮم ﮔﺮ ﺣﻨﺎ ﺷﻮم‬
‫ﻃﺎﻟﻊ ﻛﻨﺪ ﻣﺪد ﺑﺘﻮ ﮔﺮ آﺷﻨﺎ ﺷﻮم‬ ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻤﺮدﻣﻚ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻛﻨﻢ‬
‫ﮔﻮ ﻣﻦ ﻫﻢ از ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﻴﻮﻓﺎ ﺷﻮم‬ ‫اي ﺑﻴﻮﻓﺎ ﮔﺰﻳﺮﻳﻢ از ﺻﺤﺒﺖ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺻﺪ ﺧﻀﺮ را ﺑ‪Ĥ‬ب ﺑﻘﺎ رﻫﻨﻤﺎ ﺷﻮم‬ ‫راﻫﻢ ﻧﻤﻮد ﭼﻮن ﺑﻠﺒﺖ ﺧﻂ ﺗﻮ ﻛﻨﻮن‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﺗﻦ ﻣﻦ از روان ﺟﺪا‬
‫)‪(1‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز دﻟﺒﺮ ﺧﻮد ﮔﺮ ﺟﺪا ﺷﻮم‬

‫‪626‬‬
‫اﮔﺮ رﺧﺼﺖ دﻫﺪ ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ ﻛﻮ را در ﻗﻔﺎ اﻓﺘﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻧﻘﺶ ﭘﺎي او ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ اش در زﻳﺮ ﭘﺎ اﻓﺘﻢ‬
‫ﺑﮕﻴﺮم ﮔﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﻋﺼﺎي ﺗﻨﺪ رﺳﺘﻲ را‬
‫ﭼﻮ ﺑﻴﻨﻢ ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺮا دﻳﮕﺮ ﺑﺠﺎ اﻓﺘﻢ‬
‫ﺑﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ آﻳﺎ ازﻳﻦ ﭼﻴﺰ دﮔﺮ ﺧﻮﺷﺘﺮ‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮ اﻓﺘﺎدﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻜﻮي او ز ﭘﺎ اﻓﺘﻢ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺮ ﺷﻮم ‪،‬اي‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 159‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٨٧‬‬
‫‪627‬‬
‫)‪(1‬‬
‫وزﻫﻤﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ از ﺧﻮﻳﺶ وﺧﺪا‬
‫ﭘﺸﺖ ﺟﺎن رﻳﺶ ﻛﻨﻢ ﺑﺎرﻛﺶ دل ﺑﺎﺷﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ ﺑﻴﺨﻮد وﺑﻴﻬﻮش ﺑﻬﺮ ﺳﻮي روم‬
‫ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﻣﻨﺰل‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ﻗﺪم‬ ‫زﻳﺮ‬ ‫ﻣﻨﺰﻟﻢ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺟﺎﻧﻲ ﻧﺘﻮان ﻣﻨﺖ ﺻﺪ ﻗﻮم ﻛﺸﻴﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺖ ﻛﺶ ﻗﺎﺗﻞ ﺑﺎﺷﻢ‬
‫ﻋﻘﻞ داﻧﻲ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻣﺎﻳﻪ ﺳﺮ ﮔﺮداﻧﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﻋﺎﻗﻞ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺒﻴﻨﺎد‬ ‫اﻧﺮوز‬ ‫دﻟﻢ‬
‫ﺷﺎدم از ﺑﻴﺨﻮدي ﺧﻮﻳﺶ وﻟﻲ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻬﺪ ﭘﺎ ﺑﺴﺮم دﻟﺒﺮ وﻏﺎﻓﻞ ﺑﺎﺷﻢ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﻨﺰل ﻣﻦ ﭼﻮن ﺑﺴﺮاي دﮔﺮ ﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ روح اﻣﻴﻦ در ﻏﻢ ﻣﻨﺰل ﺑﺎﺷﻢ‬

‫‪628‬‬
‫ﻣﺎ ﺳﺮ ﺷﺎدي ﺑﭙﺎي دﺷﻨﻪ ﻏﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬
‫ﺳﻮز ﻋﺎﻟﻢ را ﻫﻤﻪ ﻫﻢ رﻧﮓ ﻣﺎﺗﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬
‫دﻳﺪه اﻳﻢ از ﻣﺼﺤﻒ روﻳﺶ ﺑﺮاي ﺧﻮﻳﺶ ﻓﺎل‬
‫ﺣﺎل ﺧﻮد را ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻔﺶ ﺳﺨﺖ درﻫﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬
‫زﺧﻢ ﻋﺎﺷﻖ را ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻤﺮﻫﻢ ﻧﺴﺒﺘﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺪا‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 159‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٤٨٨‬‬
‫زﺧﻤﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺎ داﻳﻢ ز ﻣﺮﻫﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻛﻲ ﺷﻨﺎﺳﻴﻤﺶ اﮔﺮ ﮔﺮدد ﭼﺮاغ ﺑﺰم ﻣﺎ‬
‫ﻣﺎ ﻛﻪ روي ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ در ﺟﻬﺎن ﻛﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻛﺮده اﻳﻢ از ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﺎ ﻋﺎﺷﻘﻲ را اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را در دو ﻋﺎﻟﻢ ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻃﺒﻊ ﺟﺎن ﺑﺨﺶ ﺗﺮا دﻳﺪﻳﻢ ﭼﻮن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﺲ ﺗﻮان ﮔﻔﺘﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻋﻴﺴﺎي ﻣﺮﻳﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬

‫‪629‬‬
‫دل ﺑﻌﺸﻘﺖ ﺑﺴﺘﻪ ام ﭘﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺟﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫درد ﻣﻴﺨﻮاﻫﻢ ز ﺗﻮ ﻣﺤﺘﺎج درﻣﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﻳﺎرم ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﻛﺰ ﺳﻴﻪ ﺑﺨﺘﻲ ﭼﺮا رﻳﮓ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﮔﻮ ﺑﻴﺎ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ زﺧﻢ ﺑﻴﻦ ﺑﺮ روي زﺧﻢ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ از ﻫﻮاداران ﻣﮋﮔﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ از ﺑﻬﺮ ﺷﻬﺮت ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﺑﺮ ﺟﻴﺐ ﭼﺎك‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﻧﺎزﻧﺪه ﺑﺮ ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﻴﺮود روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺮدم ﺑﺴﻮي ﺑﺤﺮ ﭼﻴﻦ‬
‫زﻧﺪه رود از ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﭼﻮن در ﺻﻔﺎﻫﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪630‬‬
‫آب ﺑﻘﺎ ﺑﺨﺎك ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻟﺒﺖ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﻜﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬
 ‫‪٤٨٩‬‬
‫وﻣﻜﺮر ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﻛﻲ ﻗﻨﺪ را رﺳﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﺪ از ﻟﺒﺖ‬
‫ﻣﻦ ﺳﺮ ﻛﺸﻲ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻲ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﺳﺮ ﻛﺸﻲ ز ﻫﻤﺖ اﺑﺮوي وﭼﺸﻢ)‪ (1‬ﺗﺴﺖ‬
‫ﻛﺎري ﺑﺠﺰ ﺗﺠﺎرت ﮔﻮﻫﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﺻﺪ ﻛﺎروان اﺷﻚ ﻓﺮﺳﺘﻢ ﺑﻬﺮ ﻃﺮف‬
‫ﭘﺮواز را ﺑﻬﻤﺖ اﻳﻦ ﭘﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ﺳﻤﺎن‬ ‫از ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ رﺳﻴﺪم‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﻦ اﮔﺮ دوﺳﺘﻲ ﻛﻨﻲ‬
‫ﺑﺎ دﺷﻤﻨﻲ دوﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‬

‫‪631‬‬
‫اﮔﺮ از ﺑﺨﺖ ﺑﺪ دور از ﺑﺮ آن ﮔﻠﻌﺬار اﻓﺘﻢ‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ دﻣﺒﺪم ﺑﺮ روي ﺧﺎر اﻓﺘﻢ‬
‫اﮔﺮ ﺻﺪ ﺑﺎر از ﭼﺸﻢ ﺧﻮدم ﭼﻮن اﺷﻚ اﻧﺪازد‬
‫ﻛﻨﻢ ﭼﻮن ﻳﺎد ﻣﮋﮔﺎﻧﺶ دﮔﺮ در ﺧﺎر ﺧﺎر اﻓﺘﻢ‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎ داغ دل ﻣﻦ داغ ﻻﻟﻪ ﻧﺴﺒﺘﻲ دارد‬
‫دﻟﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ داﻳﻢ درﻣﻴﺎن ﻻﻟﻪ زار اﻓﺘﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ ﺑﺎو داﻳﻢ ﻣﺨﻮر ﺑﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﺑﺎده‬
‫از آن روح اﻻﻣﻴﻦ داﻳﻢ ز ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﻳﺎر اﻓﺘﻢ‬

‫‪632‬‬
‫ﻫﺰار ﻣﻨﺖ ازﻳﻦ رو ﺑﭽﺸﻢ ﺗﺮ دارم‬ ‫ﻧﻈﺮﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ آن ﺳﻴﺮ)‪(2‬وﺳﻤﺒﺮ دارم‬
‫از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ در ﻧﻈﺮ دارم‬ ‫ﺑﻮد ﻣﺪام روان آب از دو دﻳﺪه ﻣﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺟﺴﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٤٩٠‬‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮ آن ﺧﺎك ره ﮔﺬر دارم‬ ‫ﺑﺘﻮﺗﻴﺎ ﻧﺒﻮد ﻫﻴﭻ اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺮا‬
‫اﮔﺮ ز ﺷﻤﻊ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺑﺮ دارم‬ ‫ﻣﺒﺎد ﭼﺸﻢ ﺗﺮم را ز روﺷﻨﻲ روزي‬
‫ﻧﻤﻲ رﺳﻢ ﭼﻮ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻌﺮش ﻣﺮاد‬
‫ﭼﻮ ﻣﻦ ﻃﻤﻊ ﺑﺪﻋﺎﻫﺎي ﺑﻲ اﺛﺮ دارم‬

‫‪633‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺮا دﻳﺪم وﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪم‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﭼﺸﻢ ﺷﺪه ﻃﺎﻟﺐ دﻳﺪار ﺷﺪم‬
‫ﺑﺎده ﻋﺸﻖ ﺗﺮا ﺧﻮردم وﻫﺸﻴﺎر ﺷﺪم‬ ‫ﺑﻮد ﺑﻴﻬﻮﺷﻴﻢ از ﺑﺎده رﺳﻤﻲ داﻳﻢ‬
‫زد ﻋﻠﻢ ﺻﺒﺢ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ وﺑﻴﺪار ﺷﺪم‬ ‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻬﻮاي ﺷﺐ زﻟﻔﺖ درﺧﻮاب‬
‫ﺧﻂ وﺧﺎﻟﺖ ﺑﻨﻈﺮ آﻣﺪه)‪ (1‬ﭘﺮ ﻛﺎر ﺷﺪم‬ ‫دل ﻣﻦ ﺑﻮد ﺑﺴﻲ ﺳﺎده ﺗﺮ از ﻋﺎرض ﮔﻞ‬
‫ﺑﺮ در)‪ (2‬ﺑﺘﻜﺪه ﺑﺎ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺮا روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﺮد ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻦ از ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﻴﺰار ﺷﺪم‬

‫‪634‬‬
‫ﺑﻬﺮ زاد راه ﺟﺎﻣﻲ ﭼﻮن در آن ﻣﺤﻤﻞ)‪(3‬زدم‬
‫ﭘﺎي در ره ﭼﻮن ﻧﻬﺎدم ﺧﻴﻤﻪ در ﻣﻨﺰل زدم‬
‫ﺗﺎ ﺑﻜﻨﺞ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ ﻳﻜﺰﻣﺎن ﮔﻴﺮد ﻗﺮار‬
‫ﺳﻴﻠﻲ از روي ﻗﺪرت ﺧﻮش ﺑﺮوي دل زدم‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮدم در ﺣﺮﻳﻢ ﻛﻮي دوﺳﺖ‬

‫)‪ (1‬آﻣﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮد در‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺤﻔﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٩١‬‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮد در داﻣﻦ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻏﺎﻓﻞ زدم‬
‫ﭘﺮ ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد ﭼﻮ ﺳﺮ ﮔﺮﻣﻢ ﺑ‪Ĥ‬ﺗﺶ ﭘﺎرة‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﻤﭽﻮ آﺗﺶ ﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﻴﺪل زدم‬
‫ﺧﻀﺮ ﺛﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ ﮔﺮدﻳﺪي ﻛﻨﻮن روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد را ﭼﻮ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺧﻨﺠﺮ ﻗﺎﺗﻞ زدم‬

‫‪635‬‬
‫ﮔﻞ را ز ﻏﺼﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﻢ آﻏﻮش ﭼﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺎه دﻳﺪه را ز رﺧﺶ ﻻﻟﻪ ﭼﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻳﺎد اﺑﺮوي آن ﻧﺎزﻧﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﮔﺮددﭼﻮ ﻣﺎﻳﻲ)‪(1‬ﻛﻪ ﺑﺸﺴﺖ اوﻓﺘﺪ دﻟﻢ‬
‫ﺳﺮ ﻟﻮح آن رﺳﺎﻟﻪ ز ﺣﺴﻦ)‪ (2‬ﺟﺒﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ ز درد ﺧﻮﻳﺶ‬
‫از ﺑﻬﺮ آن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﮕﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ داغ از ﻧﮕﻬﻢ اﻓﺘﺪش ﺑﺮو‬
‫ﺷﻌﺮم ﺷﻮد ﭼﻮ آب ده ﺳﺤﺮ ﺳﺎﻣﺮي‬
‫ﺳﺮ ﻣﺸﻖ اﮔﺮ ز دﻓﺘﺮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬

‫‪636‬‬
‫ز آن ﻟﺐ ﻣﻴﮕﻮن ز ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻨﮓ ﺷﻜﺮ ﻣﻴﺨﺮم‬
‫ﺑﺎ ﺷﻜﺮ ﻫﻢ زﻫﺮ را ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺨﺮم‬
‫زﻳﻮر ﻣﺮدان ﭼﻮ ﻧﺒﻮد ﻏﻴﺮ زﺧﻢ وﺗﻴﻎ وﺗﻴﺮ‬
‫زﺧﻢ ﺷﻤﺸﻴﺮت ﺑﺠﺎن از ﺑﻬﺮ زﻳﻮر ﻣﻴﺨﺮم‬
‫ﮔﺮ ﻣﺘﺎع درد وﻏﻢ داري دﻛﺎﻧﺮا ﺑﺎز ﻛﻦ‬

‫)‪ (1‬ﻣﺎﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ز ﭼﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 160‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٩٢‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﺷﺎدﻳﺮا ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻴﺨﺮم‬
‫ﮔﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰم در ﺑﺴﺎط از ﻣﻔﻠﺴﻲ آﺑﺮو‬
‫ﻣﻴﺨﺮم‬ ‫وﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﻣﻴﻔﺮوﺷﻢ‬ ‫را‬
‫زﻫﺮ ﭼﺸﻤﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ در ﻛﺎر ﻣﻦ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫ﺷﻜﺮ ﻣﻴﺨﺮم‬ ‫از ﻟﺐ آن ﺗﻠﺦ ﻛﻮﻫﺮﮔﺎه‬

‫‪637‬‬
‫ﺟﻴﺒﺶ ﺑﺪﺳﺖ داده وداﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬ ‫داﻣﺎن ﻧﺎز ﻳﺎر ﺑﺼﺪ ﻓﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬
‫ﻣﻦ اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ دﻳﺪه روزن ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬ ‫در روز وﺻﻞ ﭼﺎر ﺷﺪه ﭼﺸﻢ ﻣﺪﻋﻲ‬
‫از زور ﭘﻨﺠﻪ ﻣﺰه روﻏﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬ ‫ﺑﻬﺮ ﭼﺮاغ ﻋﺸﻖ ز ﺑﺎدام ﭼﺸﻢ ﺧﻮش‬
‫ﺟﺎ ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ﺑﮕﻮﺷﻪ ﮔﻠﺨﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺲ ﻧﮕﻮﻳﺪم ﻛﻪ ﻧﻪ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﺟﺎي ﺗﻮ‬
‫ﻧﮕﺬاﺷﺖ دوﺳﺖ ﺟﺎﻧﺒﻢ آرزوي اﻟﺘﻔﺎت‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺟﺎﻧﺐ دﺷﻤﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬

‫‪638‬‬
‫ﻫﺮ دم از دل ﺳﺠﺪه آن ﻃﺎق اﺑﺮو ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺧﺪا وﺧﻠﻖ ﻳﻜﺮو ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﻣﻨﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﺮ از ﻣﻦ ﻛﺸﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺑﻤﺎه ﺧﻮﻳﺶ او را ﻫﻢ ﺗﺮازو ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻮ رود ﻋﻨﺒﺮ ﺑﺪرﻳﺎ ﻣﺸﻚ ﭘﺮ ﮔﺮدد ﺑﺤﺴﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺑﭽﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 161‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٩٣‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺧﺎك ﭘﺎي دﻟﺮﺑﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻮ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻢ ﺳﺮ ﭘﻴﺶ ﻣﺤﺮاب آﺷﻨﺎ‬ ‫ﺑﺎ زﻣﻴﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻟﻴﻚ در دل ﺳﺠﺪة آن ﻃﺎق اﺑﺮو ﻣﻴﻜﻨﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮن داغ ﺳﺠﻮد ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﺮ ﺟﺒﻬﻪ ات‬
‫ز آن ﺗﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎن آن رو ﻣﻴﻜﻨﻢ‬

‫‪639‬‬
‫اي آﻓﺘﺎب ﺣﺴﻦ ز ﺗﺎب ﺗﻮ)‪(3‬ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫از ﮔﺮﻣﻲ ﻋﺘﺎب وﺧﻄﺎب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﺧﻮردي ﭼﻮ دوش از ﺟﮕﺮ ﻣﺪﻋﻲ ﻛﺒﺎب‬
‫از رﺷﻚ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺒﺎب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﺳﻮزد ﺟﮕﺮ ﺷﺮاب ﭼﻮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻴﺨﻮرﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ دل در اﻧﺘﻈﺎر ﺷﺮاب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫رﻛﺎب‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫در‬ ‫ﭘﺎﻳﺘﻮ‬ ‫ﻧﻬﺎده‬ ‫داﻳﻢ‬
‫از رﺷﻚ ﺳﺮ ﻓﺮاز)‪(4‬رﻛﺎب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫دادي ﺟﻮاب ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻮ ﻛﺮدي ز ﻣﺎ ﺳﻮال‬
‫از ﮔﺮﻣﻲ ﺳﻮال وﺟﻮاب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫ز آن ﮔﻞ ز ﮔﺮﻣﻲ ﻧﻈﺮت ﭼﻮن ﻋﺮق ﭼﻜﻴﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 161‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻣﻴﻦ ﮔﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 161‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ز داغ ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 161‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺳﺮ اﻓﺮار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 161‬ب‪.‬‬
 ‫‪٤٩٤‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ زرﺷﻚ ﮔﻼب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬

‫‪640‬‬
‫ام‬ ‫دﻳﻮاﻧﻪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻓﺘﺎده‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫ﭘﺮﻳﺰادﻳﻢ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﻋﺸﻖ او وﻳﺮاﻧﻪ وﻣﻦ ﻛﻨﺞ آن وﻳﺮاﻧﻪ ام‬
‫ﻋﺎﺷﻘﻢ در ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﺎم وﻧﻨﮓ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻮ ﺑﺪان دﻳﻮاﻧﻪ ام دﻳﻮاﻧﻪ ام‬
‫ﻧﻐﻤﻪ ﭘﺮ ﻧﺸﺎء ﺧﻮاﻫﺪ از ﺻﻔﻴﺮش ﺧﻮش زد‬
‫ﮔﺮ ﺧﻮرد ﺑﺮ ﮔﻮش ﺑﻠﺒﻞ ﻧﺎﻟﻪ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ام‬
‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﻢ در ﻓﺮاق ﻟﻌﻞ در ﺳﻨﺠﺶ ﮔﺮﻳﺴﺖ‬
‫ﺣﻘﺔ ﭘﺮ درو ﮔﻮﻫﺮ ﮔﺸﺘﻪ اﻛﻨﻮن ﺧﺎﻧﻪ ام‬
‫ﻋﺸﻖ دﻳﺪه ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻛﺎﻣﺮوز ﺑﺎﺷﻢ ﻋﻨﺪﻟﻴﭗ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺮ اﻓﺮوزد ﭼﺮاﻏﻲ در زﻣﺎن ﭘﺮواﻧﻪ ام‬
‫ﺧﻮاﻫﺪش روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮدن ﺑﻬﺮ ﺻﻨﻌﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ام‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻴﺎﺑﺪ ذرة از درد در‬

‫‪641‬‬
‫ز ﻧﺎر وﺳﺒﺤﻪ در ره ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬ ‫وﺑﺘﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﺮده‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫ﻣﺴﺠﺪ‬
‫اﻟﻒ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫ﺑﺮﻳﺪﻳﻢ‬ ‫اﺑﺮوﻳﺘﻮ‬ ‫ﺗﻴﻎ‬ ‫از‬
‫ﺷﻤﻊ رخ ﺗﻮ دﻳﺪه ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ داﺷﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻏﻴﺮ ﺳﻮﺧﺖ‬
 ‫‪٤٩٥‬‬
‫ﻣﺎ را ﻧﺒﻮد ﻫﻴﭻ درﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﺧﺎﻛﺶ ﭼﻮ ﺳﺨﺖ داﻣﻦ ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬ ‫وﻛﺎﺷﺎﻧﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫زدﻳﻢ‬ ‫آﺗﺶ‬
‫ﻫﻢ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻤﺎ ﻏﻴﺮ ﻋﺸﻖ را‬
‫آﺗﺶ زدﻳﻢ ﺧﺎﻧﻪ وﻫﻢ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺷﻌﻠﻪ او ﺟﺎﻧﮕﺪاز ﺑﻮد‬
‫ﺧﻮد را در آﺗﺶ دل ﭘﺮواﻧﻪ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬
‫‪642‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺑﻘﺪح آﺷﻨﺎ ﻟﺒﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ از ﻟﺐ دﻟﺒﺮ ﺟﺪا ﻟﺒﻢ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ زود ﺗﺮ ﺷﻮد از ﺟﺎن ﺟﺪا ﻟﺒﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﻟﺐ رﺳﻴﺪه ﺟﺎن ﻣﻦ از دوري ﻟﺒﺶ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻬﺮ ﺑﻲ ﺑﻬﺎ ﻟﺒﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺷﺪ ﻟﺒﻢ ﺑﮕﻮﻫﺮ دﻧﺪاﻧﺶ آﺷﻨﺎ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﺎم ﺧﻮد از آن ادا ﻟﺒﻢ‬ ‫ﻟﺐ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻮﺳﺖ ﻧﻤﻲ دﻫﻴﻢ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮد ﻣﻴﮕﺸﺎ ﻟﺒﻢ‬ ‫دﺳﺘﻲ ﺑﺰن ﺑﺎﻳﻦ ﻟﺐ وزﺣﺮﻓﻲ)‪ (1‬ز ﺧﻮد ﺷﻨﻮ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻲ ﻧﻮا ﻟﺒﻢ‬ ‫اﻣﺮوز از ﻟﺒﺶ ﻟﺐ ﻣﻦ ﺑﻬﺮه ﻧﻴﺎﻓﺖ‬
‫داﻳﻢ ﭼﻮ ﺧﻮرده از ﻟﺐ دﻟﺒﺮ ﻧﻮاﻟﻪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﺪﺳﺖ از آن رو ﮔﺪا ﻟﺒﻢ‬

‫‪643‬‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺑﺠﺎﺳﺖ‬ ‫او‬ ‫ﮔﻠﻪ‬ ‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺑﻴﻮﻓﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻳﺎر‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺑﻬﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻲ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫آﻧﭽﻪ از ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﺑﻮد ﻏﻠﻄﺎن‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﻧﺎرواﺳﺖ‬ ‫وﻟﻲ‬ ‫رز‬ ‫روي ﻣﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ از ﻋﺸﻘﺖ‬

‫)‪ (1‬ﻟﺐ وﺣﺮﻓﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 162‬ب‪.‬‬

 ‫‪٤٩٦‬‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﻗﺒﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﺪ‬ ‫داغ‬ ‫ﻧﺸﺪ از ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻛﺒﻮد ﺗﻨﺖ‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺑﻴﺤﻴﺎﺳﺖ‬ ‫ﭘﺮ‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮﺳﺖ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻲ ﻛﺸﺪ آزار‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻦ آﺷﻨﺎﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﻲ‬ ‫آﺷﻨﺎ‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﻟﺐ ﺗﻮ ﺧﻮش اداﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺑﻲ ﻃﻠﺐ ﺑﻮﺳﻪ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﺮد‬
‫ﮔﺸﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﮕﺮد ﺳﺮت‬
‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﮔﻮاﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺎﻛﻞ‬

‫‪644‬‬
‫ﺗﺎ در اﺷﻚ ﺑﺮ ﻣﮋه ﺗﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮد از ﺧﺮﻳﺪن ﮔﻮﻫﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬
‫ﭘﺮ ﺷﺪ ز ﻓﺘﻨﻪ ﮔﺮ دو ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺮ ﻋﺠﺐ‬
‫ﺑﺎ ﻳﺎد ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻣﺎ آﻓﺘﺎب را ﺑﻪ ﺗﺮازوي ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺎك ﻛﻮي دوﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬
‫ﻛﻮدي ﭼﻮ ﺗﻴﺰ ﻧﺸﺘﺮ ﻣﮋﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫رﮔﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﺸﺘﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺷﺪ ﻗﻔﺲ ﻋﺸﻖ ﺟﺎي ﻣﺎ‬
‫از ﻣﺮغ آرزوي وﻫﻮس ﭘﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬

‫‪645‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫روﺑﺮاه‬ ‫را‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﭽﺸﻤﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﻴﻜﺮدم‬
‫ﺳﺮﻣﻪ در ﭼﺸﻢ ﻣﺎه ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫آه‬ ‫زﻟﻔﺶ‬ ‫ﺑﻴﺎد‬ ‫ﻣﻴﻜﺸﻴﺪم‬
 ‫‪٤٩٧‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫ﺻﺒﺤﮕﺎه‬ ‫در‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪم ﻣﻲ از ﻟﺒﺶ ﻫﻤﻪ ﺷﺐ‬
‫ﻋﺸﻖ را ﻋﺬر ﺧﻮاه ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫ﮔﻨﻬﻢ ﮔﺮ ﺷﺪي ز ﺣﺪ ﺑﻴﺮون‬
‫ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫آه‬ ‫ﭘﻴﺸﺶ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫آه‬ ‫ﮔﺮم ﺷﺪ از ﻧﮕﺎه ﻛﺮﻣﻢ دوش‬
‫ﻫﻤﭽﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎو ﭘﻨﻬﺎن‬
‫ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫ﮔﺎه‬ ‫ﮔﺎه‬ ‫ﻧﻈﺮي‬

‫‪646‬‬
‫ﭼﻮن اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ از ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ ﺟﺪا ﺷﺪم‬
‫ﺑﺎ درد ورﻧﺞ وﻣﺤﻨﺖ وﻏﻢ آﺷﻨﺎ ﺷﺪم‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺎل‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺪﻫﺎن‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻧﻤﻮد‬ ‫راﻫﻢ‬
‫ﺻﺪ ﺧﻀﺮ را ﺑﺎب ﺑﻘﺎ رﻫﻨﻤﺎ ﺷﺪم‬
‫ﻣﺪﺗﻲ‬ ‫آﻏﻮش‬ ‫در‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺗﻨﮕﺖ‬
‫ﺑﻮد اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ ﺷﺪم‬
‫ﻋﻤﺮي ﺑﻨﺎز وﻏﻤﺰه ﺗﻮ ﺑﺮده ام ﺑﺴﺮ‬
‫ﻧﺒﻮد ﻋﺠﺐ اﮔﺮ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻣﻦ ﺑﻴﻮﻓﺎ ﺷﺪم‬
‫داﻳﻢ ﻧﻬﺎده ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺘﻮ روي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺷﺪم‬ ‫ﺣﻨﺎ‬ ‫زرﺷﻚ‬ ‫ورﻧﺞ‬ ‫درد‬ ‫ﭘﺎﻣﺎل‬
‫ﻛﺮدي ﭼﻮ دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺣﻤﺎﻳﻞ ﺑﺪوش ﻏﻴﺮ‬
‫ﻃﺎﻗﺖ ﺑﺒﺎد دادم وﺑﻲ دﺳﺖ وﭘﺎ ﺷﺪم‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﺠﺎﺳﺖ ﻛﻨﻢ ﮔﺮ ﺑﺠﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺷﺪم‬ ‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺪﻟﺒﺮ ﺧﻮد آﺷﻨﺎ‬
 ‫‪٤٩٨‬‬
‫‪647‬‬
‫ﻛﻤﺮ ﺑﺨﺪﻣﺖ ﻋﺸﻘﺖ ﭼﻮ ﺑﺮ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﺤﻜﻢ ﺧﻮﻳﺶ زﻣﻴﻦ را ﺑ‪Ĥ‬ﺳﻤﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺟﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫دﻫﺎن‬ ‫ﺑﻜﻨﺞ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎك دل ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ آن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬
‫ﭼﻤﻦ ﭼﻤﻦ ﺑﺪﻣﺪ ﻻﻟﻪ ﻫﺮ ﻧﻔﺲ زدﻣﺶ‬
‫ز وﺻﻒ روي ﺗﻮ ﺣﺮﻓﻲ ﭼﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬
‫ﺧﻴﺎل ﺑﺴﺘﻦ ﺟﺎن ﭼﻮن ﺑﺮو ﺑﻮد ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﺑﮕﻮ ﻛﻪ دل ﺑﭽﻪ ﺣﻴﻠﺖ در آن ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﭽﻴﻦ ﻃﺮه ات از دل روﻧﺪ ﻗﺎﻓﻠﻬﺎ‬
‫ﺑﻨﺪﻳﻢ‬ ‫ﻛﺎروان‬ ‫راه‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫وﻧﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑ‪Ĥ‬ه‬
‫ﺑﺴﺴﺖ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺧﻂ ﺷﻮﻳﻢ وآﮔﻪ زﻟﻒ‬
‫ﺑﻨﺪﻳﻢ‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﺴﻠﺴﻠﺔ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﭼﻮن ﻛﺮده اﻳﻢ ﺷﺎﮔﺮدي‬
‫ﺑﺼﺪ زﺑﺎن ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ را زﺑﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬
‫ﺷﻨﻴﺪه ام ﻛﻪ ﺑﺘﻮ ﻣﻬﺮ وﻣﺎه ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ‬
‫زرﺷﻚ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ دﻛﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬

‫‪648‬‬
‫ﻧﻘﺸﻲ ﺑﻴﺎد روي ﺗﻮ ﺑﺮ آب ﻣﻴﺰدم‬ ‫از ﺟﺎم آﻓﺘﺎب ﻣﻲ ﻧﺎب ﻣﻲ زدم‬
‫ﺑﻮد اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﻪ ﻛﺎﺳﻪ ﺑﻤﻬﺘﺎب ﻣﻴﺰدم‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ ﭼﻜﻴﺪة ﺧﻮرﺷﻴﺪ روي ﺗﺴﺖ‬
 ‫‪٤٩٩‬‬
‫ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ودل ﻧﺸﺴﺘﻪ وﺧﻮﻧﺎب ﻣﻴﺰدم‬ ‫دوﺷﻴﻨﻪ ﺑﻲ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺗﺎ ﺳﺮ زد آﻓﺘﺎب‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺟﺎﻣﻲ ﺑﻄﺎق اﺑﺮوي ﻣﺤﺮاب ﻣﻴﺰدم‬ ‫ﻛﺮده درﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮد ﭼﻮن ﺑﺎﺑﺮوت‬
‫ﭼﻮن ﻛﻮزه ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﺑﺮ آب ﻣﻴﺰدم‬ ‫ﻧﺎﻣﺪ ﺑﻐﻴﺮ ﺗﺸﻨﮕﻲ آﺑﻲ ﺑﺮوي ﻛﺎر‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺣﺒﺎب ﻏﻮﻃﻪ ﺑﮕﺮداب ﻣﻴﺰدم‬ ‫ﭘﺮ ﺑﻮد ﻛﺎﺳﻪ ﺳﺮم از ﺑﺎده وﺻﺎل‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮاه زﻧﻲ ﮔﺸﺘﻪ ام ﻋﻠﻢ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺧﻴﺎل او ﭼﻮ ره ﺧﻮاب ﻣﻴﺰدم‬

‫‪649‬‬
‫در ﻃﺮه ات آوﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮ روي ﺗﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺻﺒﺎ ﮔﺮدم ودر ﺑﻮي ﺗﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺨﺖ ﻛﻨﺪ ﻳﺎري ودر ﺑﻮﻳﺘﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬ ‫در ﻳﻮزه ﻛﻨﺪ ﻧﺎﻗﻪ ز ﻣﻦ ﻋﻄﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﻛﺰ ﺗﺎﺑﺶ ﺗﻮ آب ﺷﻮم ﺳﻮي ﺗﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬ ‫ﻳﻜﻠﺤﻈﻪ ﺑﺪﻟﺨﻮاه ﻣﻦ اي ﻣﻬﺮ ﺑﻤﻦ ﺑﺎب‬
‫ﺧﻮش آﻧﻜﻪ ﺑﺨﻮن ﺧﻮد از اﺑﺮوﻳﺘﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬ ‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺳﻮادي ﭼﻮ ز اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻋﺎر آﻳﺪم از ﻫﻤﺴﺮي ﺧﺴﺮو اﻧﺠﻢ‬
‫ﭼﻮن روح اﻣﻴﻦ ﮔﺮ ﺑﺴﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬

‫‪650‬‬
‫دل را ﺷﻬﻴﺪ ﻧﺎوك ﻣﮋﮔﺎن ﻧﺎز ﻛﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺑﺴﺎن ﻫﺪف ﺳﻴﻨﻪ ﺑﺎز ﻛﻦ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﮕﻮﺷﻪ ﻛﺶ وﺗﺮك ﻧﻴﺎز ﻛﻦ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎب ﻛﺶ ﻣﻜﺶ ﻧﺎز)‪ (2‬دﻟﺒﺮت‬
‫اي ﺷﻬﺮﻳﺎر ﺣﺴﻦ ﻣﺮا ﺳﺮﻓﺮاز ﻛﻦ‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﻮ زﺧﻢ ﺧﻨﺠﺮﺗﻮ ﺗﺎج دوﻟﺘﺴﺖ‬
‫و زﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ وﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا ﺑﻲ ﻧﻴﺎز ﻛﻦ‬ ‫ﻳﻜﺒﻮﺳﻪ ام ز ﻛﻨﺞ ﻟﺐ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺪه‬
‫ﻳﻜﺮه ﮔﺬر ﺑﻌﺮﺻﺔ ﻣﻠﻚ ﻣﺠﺎز ﻛﻦ‬ ‫ﭼﻮن ﻳﺎد ﻣﻲ دﻫﺪ ز ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﻮاي او‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ اﺑﺮوت‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 164‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻧﺎر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 164‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٠٠‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻋﻤﺮ درازﻳﺖ آرزوﺳﺖ‬
‫دﺳﺘﻲ ﺑﺴﻮي ﻃﺮه دﻟﺒﺮ دراز ﻛﻦ‬

‫‪651‬‬
‫از آن ﮔﺮﻳﻢ ﭼﻮ اﺑﺮ ﻧﻮ ﺑﻬﺎران‬ ‫ﺧﺰان ﺷﺪ ﮔﻠﺸﻨﻢ از ﮔﻠﻌﺬاران‬
‫ﺑﺒﺎرم ﭼﻮن ز اﺑﺮ دﻳﺪه ﺑﺎران‬ ‫ﺷﻮد درﻳﺎ ﮔﺪاي دﻳﺪة ﻣﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻜﺮ در ﻣﺬاق ﺑﺎده ﺧﻮاران‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﻢ در ﺑﺮ ﺷﻜﺮ ﻟﺐ ﺧﻮد‬
‫ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﺳﺎﻳﻪ ﻳﺎرﻧﺪ ﻳﺎران‬ ‫ﭼﻮ ﻳﺎرم رﻓﺖ ﻳﺎران ﻧﻴﺰ رﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﻮد ﻫﻤﭽﻮن دﻫﺎن روزه داران‬ ‫ﻟﺐ وﻛﺎم ﻣﻦ از ﺧﺎل ﻟﺐ او‬
‫ﮔﺮﻫﻬﺎ در دل اﻣﻴﺪ داران‬ ‫ﺑﻤﺎﻧﺪ از ﻋﻘﺪﻫﺎي ﺧﺎل دﻟﺒﺮ‬
‫ﺷﻮد روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﻧﻐﻤﻪ ﭘﺮداز‬
‫ﻓﺘﻨﺪ از ﻧﻐﻤﻪ ﭘﺮدازي ﻫﺰاران‬

‫‪652‬‬
‫ﻛﻪ زﻟﻒ ﻳﺎر ﺑﺮ آﻧﺴﺖ ﺣﺠﺖ روﺷﻦ‬
‫ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ ﺑﺼﺪ اﻓﺴﻮن ﭼﺮا ﺑﮕﻮش ﭼﻤﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺻﻴﺪ ﮔﺮد ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﭼﺸﻢ زدن‬
‫ﭼﻮ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ در ﮔﻠﺨﻦ‬
‫ز ﻣﺼﺮ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﻴﺖ ﺧﺰن‬
‫ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﮔﻮﻫﺮ اﺳﺮار ﻋﺸﻖ را ﻣﺨﺰن‬
‫ﮔﺰﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻛﻔﺮ را از آن دل ﻣﻦ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﻏﻠﻐﻠﻪ ﻧﺎﻟﻪ ام ﺟﻬﺎن ﻳﻜﺴﺮ‬
‫ﻧﺎزم‬ ‫ﺑﻄﺮز ﻏﻤﺰه اﻳﻤﺎن ﺷﻜﺎر او‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻲ ﺗﻮ ﺑﻮد دوزخ وﺑﻪ از ﺧﻠﺪﺳﺖ‬
‫ﭼﻪ ﮔﻢ ﺷﻮد ز ﺗﻮ اي ﻳﻮﺳﻒ از)‪(1‬رﺳﺪ ﺑﻮي‬
‫ﻣﻜﻦ ﺑﺴﻨﮓ ﺟﻔﺎ رﺧﻨﻪ در دل ﺗﻨﮕﻢ‬

‫)‪ (1‬ار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٥٠١‬‬
‫ﭼﻮ دﻳﺪ روح ﻣﺎه)‪(1‬ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻣﻬﺮ‬
‫درﻳﺪ ﺟﺎﻣﻪ ﺟﺎن را ﺑﺴﺎن ﭘﻴﺮاﻫﻦ‬

‫‪653‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺳﻴﺮاﺑﻢ)‪(2‬از آب ﺣﻴﺎت ﺗﻴﻎ ﻣﮋﮔﺎن ﻛﻦ‬
‫ز ﻧﻮك ﺧﻨﺠﺮت ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ام ﻃﺮح ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻛﻦ‬
‫ﺑﻤﺮﻫﻢ ﭼﺎره اش ﮔﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ ﻧﺎﺳﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻘﺮﺑﺎﻧﺖ ﺷﻮم زﺧﻢ دﻟﻢ را ﺗﻴﺮ ﺑﺎران ﻛﻦ‬
‫ﺑﺴﻮزد ﻛﻮ دل ﻣﻦ ﻫﻢ ز ﺗﺎب)‪(3‬آﺗﺶ ﺣﺴﺮت‬
‫ﻧﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻏﻴﺮ ﺗﺎ روي ﺗﻮ زﻟﻔﺖ را ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﻦ‬
‫ﻟﺒﻢ ﺑﻮﺳﻲ از آن ﺳﻴﺐ)‪(4‬زﻧﺨﺪاﻧﺖ ﻃﻤﻊ دارد‬
‫ﺑﻬﻨﺪﺳﺘﺎن ﻣﺮا ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﺳﺒﺐ)‪(5‬ﺻﻔﺎﻫﺎن ﻛﻦ‬
‫ﺑﻮد ﺑﻴﺰار ﮔﻮش ﺟﺎن ﻣﻦ از ﺣﺮف آزادي‬
‫)‪(6‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻮازي ﻣﺮا اي ﺷﻮخ ﻓﺮﻣﺎن ﻛﻦ‬
‫ﻟﺒﻢ ﻫﻤﭽﻮن ﻟﺐ درﻳﺎﺳﺖ ﺧﺸﻚ از آﺗﺶ ﻋﺸﻘﻲ‬
‫ﺑﻴﺎ اي اﺑﺮ ﻣﮋﮔﺎن ﻣﻦ واﻣﺮوز ﻃﻮﻓﺎن ﻛﻦ‬

‫)‪ (1‬روح اﻣﻴﻦ ﻣﺎه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﻴﺮاﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺳﺒﺐ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺳﻴﺐ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (6‬ﺷﻮخ ﻗﺮﺑﺎن‪ :‬ﻛﻦ ‪ ،‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٠٢‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣﻬﺮ ﺧﻨﺪ روي آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ زن ﺧﻮد را‬ ‫ﺑﺘﻴﻎ‬
‫ﺑﺴﺎن ﺻﺒﺢ اي دل ﺟﻮﻫﺮ ﺧﻮد را ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛﻦ‬
‫ﺟﻨﻮن ﮔﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻣﺒﺎرك ﺑﺎدﺣﻲ ﺑﺮ ﺗﻮ‬
‫اﮔﺮ دﻳﻮاﻧﻪ ﻋﺸﻘﻲ ﺑﺮو رو در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻛﻦ‬
‫ﻣﺒﺎدا زﺻﺤﺒﺖ ﻓﺮزاﻧﮕﺎن ﻋﻘﻞ ﺗﻮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬
‫ﭼﻮ ﻣﺠﻨﻮن ﮔﺸﺘﺔ روح اﻻﻣﻴﻦ رو در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻛﻦ‬
‫ﻧﻔﺲ ﺷﻌﻠﻪ زﺑﺎﻧﺖ آﺗﺸﻴﻦ ودل ﭘﺮاز اﺧﮕﺮ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ آﺗﺸﻲ در وﺻﻒ آﺗﺶ ﻃﺮح دﻳﻮان ﻛﻦ‬

‫‪654‬‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﻴﺪﻳﻦ ودل ﺑﻴﺪاد ﻛﻦ‬
‫روي ﻏﻢ را ﺗﺎ ﻧﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﺧﺎﻃﺮي را ﺷﺎد ﻛﻦ‬
‫ﭼﻮن ﺑﻤﻴﺮم ﺧﺸﺘﻲ از ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺒﺎﻟﻴﻨﻢ ﺑﻨﻪ‬
‫ﻛﻦ‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد‬ ‫ووﻓﺎ‬ ‫ﻣﻬﺮ‬ ‫ﻛﻮﭼﺔ‬ ‫در‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ازﺟﻤﺎل ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﺳﺎز‬ ‫دﻳﺪه ام را‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﻓﺮاوان ﻳﻚ ﻛﻨﺸﺖ آﺑﺎد ﻛﻦ‬
‫ﮔﺮ ﻛﻨﺪ در ﻗﺘﻞ ﻋﺎﺷﻖ ﺗﻴﻎ ﻧﺎزت ﺗﻮ)‪(2‬ﺗﻬﻲ‬
‫ﺗﻴﺮ ﻏﻤﺰه ﺑﺮ ﻛﻤﺎن ﻧﻪ ﻧﺎز را اﻣﺪاد ﻛﻦ‬
‫ﻧﻲ ﺑﻤﻦ در ﺑﺰم ﻋﺸﺮت ﺧﻮش ﺑﺴﻮز ﺳﻴﻨﻪ ﮔﻔﺖ‬
‫ﺗﺎ دﻟﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﻛﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺗﻴﻎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﻮ‪ :،‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 165‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٠٣‬‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻠﻚ ﻣﻌﺸﻮﻗﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﮔﺮددت‬
‫داد ﺷﺎه ﺣﺴﻦ ﺑﻴﺪادﺳﺖ داﻳﻢ داد ﻛﻦ‬
‫ﺟﻮي ﺧﻮن روح اﻻﻣﻴﻦ در ﺑﻴﺴﺘﻮن ﺳﻴﻨﻪ ﻛﻦ‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ﺧﻮد را ﻋﺪﻳﻞ ﺗﻴﺸﻪ ﻓﺮﻫﺎد ﻛﻦ‬

‫‪655‬‬
‫ﭘﺮ ﺷﻮر وﻓﻐﺎن ﺑﺴﺎن ﻫﺎون‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﺑﻮد از ﺗﻮ ﺳﻴﻨﺔ ﻣﻦ‬
‫زﻟﻒ ﺗﻮ زﻧﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ داﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮ آﺗﺶ روي ﺷﻌﻠﻪ ﺳﻮزت‬
‫اي ﻏﻴﺮ ﻧﻮاز دوﺳﺖ دﺷﻤﻦ‬ ‫ﺧﻮﻧﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد اﮔﺮ ﺑﺮﻳﺰي‬
‫از ﻏﻤﺰه ﺑﮕﻴﺮ وام ﺳﻮزن‬ ‫ﺑﺪوزي‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﭼﺎك‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﺷﻴﻮن‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫دوﻻب‬ ‫در ﺣﺴﺮت زﻧﺪه رود ﭼﺸﻤﻢ‬
‫ﮔﻠﺮا ﭼﻮ ﺳﺮﺷﻚ ﻣﻦ ﺑﺼﺪ ﻓﻦ‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﭼﻤﻦ ﻓﻜﻨﺪه روﻳﺖ‬
‫)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫از اوﺳﺖ ﭼﺮاغ ﻋﺸﻖ روﺷﻦ‬ ‫روﺷﻦ ﺷﺪه ﺷﻤﻊ وﻣﻪ ز روﻳﺶ‬
‫ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫ﻫﻮاي‬ ‫اﮔﺮت‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ‬
‫از روح اﻣﻴﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻦ‬

‫‪656‬‬
‫ﻏﺒﺎر رﺷﻚ ازﻳﻦ رو ﺑﺮ آﻓﺘﺎب اﻓﺸﺎن‬ ‫ﻧﻤﻚ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﺑﺮ دل ﻛﺒﺎب اﻓﺸﺎن‬
‫درون ﻣﻌﺮﻛﻪ ﺳﺮد آﻓﺘﺎب اﻓﺸﺎن‬ ‫زﻛﺎت آﺗﺶ ﺧﻮﭼﻮن دﻳﻨﻲ)‪(3‬ﺷﺮاري ﭼﻨﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻪ ز ﺷﻤﻊ روﻳﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 166‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﭼﺮاغ روﺷﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 166‬اﻟﻒ۔ )ﻋﺸﻖ در ﺣﺎﺷﻴﻪ(‪.‬‬
‫)‪ (3‬دﻫﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 166‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٠٤‬‬
‫ﺑﺨﺎك ﺣﺎﺗﻢ ﻃﻲ ﺟﺮﻋﺔ ﺷﺮاب اﻓﺸﺎن‬ ‫ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ)‪(1‬ز ﺧﻮد ﻛﺮﻳﻤﺘﺮي‬
‫ز داﻣﻦ ﻣﺰة ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮد ﺧﻮاب اﻓﺸﺎن‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﺟﻤﺎل دﻟﺒﺮ را‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﺳﻴﻨﺔ روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﺮ از آﺗﺶ‬
‫ز ﺑﺤﺮ ﻟﻄﻒ ﺑﺎن ﻗﻄﺮﻫﺎي آب اﻓﺸﺎن‬

‫‪657‬‬
‫ﻣﻬﺮي ﻧﻬﺎد ﺧﺎل ﻟﺒﺶ ﺑﺮ دﻫﺎن ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﻳﺎر ﺑﻨﺪ ﻧﻬﺪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻦ‬
‫وﺻﻒ رﺧﺶ ﻛﻨﻨﺪ اﮔﺮ از زﺑﺎن ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ز روي رﺷﻚ ﺑﺮﻳﺪن زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﮔﻠﻬﺎي آﺗﺸﻴﻦ دﻣﺪ از ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻣﻦ‬ ‫اﺷﻜﻢ ﭼﻮ آﺑﻴﺎري ﮔﻠﺰار ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲ ﺧﻮرﻧﺪ ﺳﮕﺎﻧﺶ ﺑﺠﺎن ﻣﻦ‬ ‫از ﺑﺲ ﻛﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ ﺗﻨﻌﻢ ز ﭘﻬﻠﻮم‬
‫ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﻜﻮي ﺑﻨﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻦ‬ ‫ﮔﻞ را ﻧﺪﻳﺪه ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺨﻴﻠﻲ ﺑﻮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺧﻮرد ﻟﻘﻤﻪ ﺳﮕﺶ از اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ ﺑﻜﺴﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺮدﻣﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻧﻈﻤﻬﺎ ﻛﻪ ﻛﺮده ام اﻧﺸﺎء ﻧﺸﺎن ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺪﻫﺮ ﻧﺎم وﻧﺸﺎﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑ‪Ĥ‬ب وآﺗﺶ ﺗﻴﻎ زﺑﺎن ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺪﻳﺪه ﮔﺮ ﻧﻈﺮت آب آﺗﺸﻴﻦ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد ﮔﺮ ﭼﻮ ﺑﺮق وﺑﺎد‬
‫ﮔﺮدد زﻣﻴﻦ روان ﭘﻲ ﻃﺒﻊ روان ﻣﻦ‬

‫‪658‬‬
‫ﺑﻤﻦ درﻋﺸﻖ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻧﻜﺮد اﻳﻦ ﺟﺎن زار ﻣﻦ‬
‫ﻛﻨﻢ ﺑﻴﺮوﻧﺶ از ﺗﻦ ﭼﻮن ﻧﻤﻲ آﻳﺪ ﺑﻜﺎر ﻣﻦ‬
‫ﻏﺒﺎر دﻳﮕﺮان ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺮ ﮔﻞ روﻳﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 166‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٥٠٥‬‬
‫ﻧﺰد دﺳﺘﻲ ﺑﺪاﻣﺎن ﮔﻠﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻏﺒﺎر ﻣﻦ‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪ از ﺳﺮو او ﻳﻜﻨﻘﻄﻪ ﺟﺎدر دﻫﺮﺑﻲ ﺳﺎﻳﻪ‬
‫ﮔﻠﺴﺘﺎن ﮔﺸﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﺳﺮﺑﺴﺮ از)‪(1‬ﮔﻠﻌﺬار ﻣﻦ‬
‫زﻧﻢ ﺧﻮد را ﺑﻬﺮ ﺷﻤﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻢ ﻫﻤﭽﻮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﻗﻀﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻦ ﻧﺪاده اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻦ‬
‫ﺑﺴﺎن وﺣﺸﻴﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻣﺮدم ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻌﺰم ﺻﻴﺪ اﮔﺮ ﺑﻴﺮون ﺧﺮاﻣﺪ ﺷﻬﺮﻳﺎر ﻣﻦ‬
‫ﮔﻬﻲ ﺻﺪ رﻧﮓ ﺳﺎزم ﺧﻮﻳﺶ را وﮔﺎه ﺑﻴﺮﻧﮕﻢ‬
‫ﻧﻤﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻜﺎر اﻫﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻴﭻ ﻛﺎر ﻣﻦ‬
‫ﻧﻤﻲ ﺑﻮدم ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻲ ﺻﺒﺮ وﺑﻲ آرام ﭼﻮن ﭘﺮﺗﻮ‬
‫اﮔﺮ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻳﻜﺪم آن ﭘﺮي ﺟﺎ در ﻛﻨﺎر ﻣﻦ‬
‫ﺗﻤﻨﺎ داﺷﺘﻢ روح اﻻﻣﻴﻦ درﻳﺎي ﭘﺮ ﮔﻮﻫﺮ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ داد ﺟﺎ ﺑﺤﺮ ﺳﺨﻦ را در ﻛﻨﺎر ﻣﻦ‬

‫‪659‬‬
‫ﺟﺎي ﻛﺮدﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﻣﻬﺮ ﮔﻠﻲ در دل ﻣﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺮوﻳﺪ ﺑﺠﺰ از ﻣﻬﺮ ﮔﻴﺎ از ﮔﻞ ﻣﻦ‬
‫در دﻟﻢ ﻳﺎر ﻓﺮود آﻣﺪه وﻗﺘﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻦ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﻄﻮف‬ ‫آﻳﻨﺪ‬ ‫ﺣﺮم‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﺎن‬
‫ﺟﺎﻧﻢ از ﺷﻮق دﮔﺮ ﺳﻮي ﺑﺪن ﺑﺎز آﻳﺪ‬

‫)‪ (1‬ار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪166‬ب‪.‬‬

 ‫‪٥٠٦‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻧﺮود ﮔﺮ ﻧﻔﺴﻲ از ﺳﺮ ﻣﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻦ‬
‫دﻫﻨﻢ ﮔﺸﺖ از آن ذوق ﭘﺮ از آب ﺣﺒﺎب‬
‫ﮔﻔﺖ ﭼﻮن ﻳﺎر ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺴﻤﻞ ﻣﻦ‬
‫ﻣﺤﻠﻢ راه ﻧﻮر دﺳﺖ ﺑﮕﻠﺒﺎﻧﮓ ﺟﺮس‬
‫ﺑﻲ ﻧﻮاﻧﻴﻢ ﻗﺪم ره ﻧﺮود ﻣﺤﻤﻞ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺨﻨﺖ ﭼﻮن ﻃﻠﺒﻢ ﺷﻤﻊ وﭼﺮاغ‬
‫ﻫﺴﺖ روﺷﻦ ﺑﺘﻮ اي روح اﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ ﻣﻦ‬

‫‪660‬‬
‫ورز آﻧﻜﻪ ﺗﺮاﻫﺴﺖ دﻫﻦ ﻃﺮح ﺳﺨﻦ ﻛﻦ‬ ‫اي ﻣﻪ اﮔﺮت ﻧﻴﺴﺖ دﻫﻦ ﻓﻜﺮ دﻫﻦ ﻛﻦ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺗﺎ آﺋﻴﻨﻪ ات ﺻﺎف ﺷﻮد روي ﺑﻤﻦ ﻛﻦ‬ ‫آﺋﻴﻨﻪ رو‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻈﺮم ﺻﻴﻘﻠﻲ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻜﻨﻲ رﺣﻢ ﺑﺮآن ﺳﻴﻢ ﺑﺪن ﻛﻦ‬ ‫ﻣﮕﺬار ﻛﻪ اﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﺖ ﭼﺸﻢ رﻗﻴﺒﺎن‬
‫درﺟﻠﻮه در آور ﻗﺪو ﮔﻠﮕﺸﺖ ﭼﻤﻦ ﻛﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﺧﻨﺪة ﮔﻞ ﺑﻴﻨﻲ ورﻗﺎﺻﻲ ﺷﻤﺸﺎد‬
‫اﻳﻦ زﻣﺰﻣﻪ را ﮔﻮش زد روح ﺣﺴﻦ ﻛﻦ‬ ‫ﻧﺎزﻛﺘﺮ ازﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻃﺮازي ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اي روح اﻣﻴﻦ ﻛﺮد ز ﺗﻮ ﻳﺎر ﻛﻨﺎره‬
‫اﻛﻨﻮن ﺗﻮ ﻧﻪ زﻧﺪه ﺑﺮو ﻓﻜﺮ ﻛﻔﻦ ﻛﻦ‬

‫‪661‬‬
‫در ﻳﻮزه ﻏﻨﭽﻪ ﺧﻨﺪه ﻛﻨﺪ از ﺑﻬﺎر ﻣﻦ‬ ‫ﭘﺮ ﮔﻞ ﺷﺪ از ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﺟﻴﺐ وﻛﻨﺎر ﻣﻦ‬
‫ﺑﺮگ ﺧﺰان ﮔﻠﺸﻨﻢ آﻣﺪ ﺑﻜﺎر ﻣﻦ‬ ‫دﻟﺒﺮ ﭼﻮ ﮔﻞ ز ﭼﻬﺮة زردم ﺷﮕﻔﺘﻪ ﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﻗﺎﺗﻞ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 167‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺳﻴﻘﻠﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 167‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٠٧‬‬
‫دﺳﺘﻲ ﻧﺰد ﺑﺪاﻣﻦ دﻟﺒﺮ ﻏﺒﺎر ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه دﺳﺘﻴﻢ ﺑﻨﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺮگ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ زﻧﺪ اﻃﺎﻗﻪ)‪(1‬اﮔﺮ ﺷﻬﺮﻳﺎر ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﺎة ﻧﻮ ﻛﻨﺪت ﺟﻠﻮه در ﻧﻈﺮ‬
‫ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﺷﺪﺳﺖ ﺑﺪﻫﺮاﻋﺘﺒﺎر ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺮد ﺗﺮﺑﺘﻢ ﺑﻜﻒ ﭘﺎي او رﺳﻴﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮﻧﮓ ﻛﻼﻣﻢ ﻧﻈﺮ ﻓﮕﻦ‬
‫ﮔﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﮔﺪاﻳﻲ ﺑﻮ از ﺑﻬﺎر ﻣﻦ‬

‫‪662‬‬
‫ﺑﺮ ﻏﻢ ﻣﺪﻋﻲ در ﺑﺰم ﻣﻦ ﻳﻜﻠﺤﻈﻪ ﻣﺎوا ﻛﻦ‬
‫ز ﻋﻜﺲ روي ﺧﻮد اﻳﻦ ﻛﻠﺒﻪ را ﻓﺮدوس اﻋﻼ ﻛﻦ‬
‫ﺑﻴﻔﺸﺎن زﻟﻒ ﺗﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻳﻜﺴﺮﻣﺮدﻫﺎ زﻧﺪه‬
‫ﺟﻬﺎن ﭘﺮ ﻣﻌﺠﺰ ﻋﻴﺴﻲ از آن زﻟﻒ ﺟﻠﻴﭙﺎ ﻛﻦ‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ اﻓﺘﺪ ﻋﻘﺪﻫﺎ در ﻛﺎر ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن‬
‫ﮔﺮه از ﻃﺮة ﻋﻨﺒﺮ ﻓﺸﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ وا ﻛﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻋﻤﺮي ﻛﻪ دﻋﻮاي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﭼﺸﻤﺖ‬
‫ﺑﮕﻮ ﮔﺮ ﺻﺎدﻗﻲ دراﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﻮد را ﻣﺪاوا ﻛﻦ‬
‫ﺑﺠﺎﻧﻲ)‪(2‬ﻣﻴﻔﺮوﺷﻲ ﺑﻮﺳﺔ ارزان ﺑﻮد از ران‬
‫ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ ﻧﺪارد ﺳﻮد آﺧﺮ ﻧﺮخ ﺑﺎﻻ ﻛﻦ‬
‫ﭼﻪ در آﻳﻨﻪ ﻫﺮ دم ﻋﻜﺲ زﻟﻒ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻣﻜﻦ ﺧﻮد را ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻔﺖ ﺗﺮك ﺳﻮدا ﻛﻦ‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﺮ زﻟﻒ او ﻏﻠﻄﻲ‬

‫)‪ (1‬اﺗﺎﻗﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 167‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺠﺎن ﻧﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪167‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٠٨‬‬
‫ز دﺳﺘﺖ ﮔﺮ ﺑﺮ آﻳﺪ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﺑﻲ ﺳﺮوﭘﺎ ﻛﻦ‬
‫ﺗﺮا روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺰم دل اﻓﺮوزﻳﺴﺖ در ﻃﺎﻟﻊ‬
‫ﮔﺮو ﻛﻦ ﺟﺎن ﺧﻮد اﺳﺒﺎب ﻋﺸﺮﺗﺮا ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻦ‬

‫‪663‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻫﻤﺮﻫﻲ ﺑﻪ ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺑﺎ زﻟﻒ ﺧﻮد ﺑﮕﻮ ﺑﺎﺳﻴﺮان ﺟﻔﺎ ﻣﻜﻦ‬
‫ﺳﺮﻣﻪ ﻣﻜﺶ ﺑﭽﺸﻢ وﺟﻬﺎن ﭘﺮﺑﻼ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺑﺎﻻي ﺧﻮﻳﺶ راﻫﻨﻤﺎ ﺳﺮو را ﻣﺴﻮز‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻛﻮ زﻫﺠﺮ ﺑﻤﻴﺮم وﻓﺎ ﻣﻜﻦ‬ ‫آن وﻋﺪه وﺻﺎل ﻛﻪ ﻛﺮدي ﺑﻌﺎﺷﻘﺎن‬
‫در ﺟﺰ ﺑﺮوي ﻋﺎﺷﻖ دﻳﺮﻳﻨﻪ وا ﻣﻜﻦ‬ ‫ﻣﮕﺸﺎ ﺑﺮوي ﻫﺮﻛﻪ ﺑﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺢ در‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻌﺎﺷﻖ دل آﺷﻨﺎ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻏﻴﺮ ﺑﺎو آﺷﻨﺎ ﻣﺸﻮ‬
‫از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﺒﺖ ﺟﺪا ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺗﻌﻮﻳﺬ دوﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ام‬
‫اي آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻲ)‪(1‬رﻫﺎ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺳﺮ رﺷﺘﻪ ﻛﻪ داد ﺑﺪﺳﺖ ﺗﻮ ﻣﺎه ﻣﻦ‬
‫)‪(2‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻪ ﻫﺮزه ﺑﻬﺮﺳﻮي ﻣﻴﺮوي‬
‫ﺗﻘﻠﻴﺪ زﻟﻒ ﻳﺎر وﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﻣﻜﻦ‬

‫‪664‬‬
‫ﻛﺮدن‬ ‫ﺗﻮان‬ ‫وﻗﺪر‬ ‫ﺑﻘﻀﺎ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺳﺘﻴﺰه‬
‫دﻣﻲ ﺑﻐﻤﺰه وﻧﺎزش ﺑﺴﺮ ﺗﻮان ﻛﺮدن‬
‫دﻟﻴﺮ‬ ‫ز ﻧﻮر ﺑﺎﺻﺮه ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺑﺮ آﻓﺘﺎب رﺧﺶ ﮔﺮ ﻧﻈﺮ ﺗﻮان ﻛﺮدن‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﻴﺪوي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٠٩‬‬
‫ﺷﺪﺳﺖ آﺗﺶ از آﻫﻢ ﺳﺮﺷﻚ ﻣﻲ ﭘﺎﺷﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎﻛﻪ)‪(1‬درﮔﻪ او را ﺑﺴﺮ ﺗﻮان ﻛﺮدن‬
‫ﮔﻴﺴﻮﻳﺶ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮي‬ ‫ﻛﺸﺪ‬ ‫ﺣﺸﺮ‬ ‫ﺑﺮوز‬
‫اﮔﺮ ﭼﻮ ﺣﺮف ﺧﻄﺶ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺗﻮان ﻛﺮدن‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲ ﭘﺎﺷﻢ‬ ‫ﻏﺒﺎر ﻛﻮي ﺗﻮ ﺑﺮ روي‬
‫ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺲ ﺧﻮﻧﺶ زر ﺗﻮان ﻛﺮدن‬
‫ﻧﻤﻮده دل ﻫﻮس ﺳﻴﺮ ﺑﺎغ ﺧﻠﺪ وﻟﻲ‬
‫ز آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺳﻔﺮ ﺗﻮان ﻛﺮدن‬
‫ﺧﻤﻮش ﺑﺎش ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ دردش را‬
‫ﺑ‪Ĥ‬ه وﻧﺎﻟﻪ ز دل ﻛﻲ ﺑﺪر ﺗﻮان ﻛﺮدن‬

‫‪665‬‬
‫ﮔﺸﺖ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺳﺎﻳﻪ ﻓﮕﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺖ ﻋﻴﺎن ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻦ‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻫﻨﻮز‬
‫ﭘﻬﻠﻮي ﭼﺮخ ﺑﻮد ﮔﺮم ز ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﻣﻦ‬
‫)‪(3‬‬
‫دﻣﺒﺪم ﭼﻮن ﺑﻜﻒ ﭘﺎي ﺗﻮ ﺳﺮ ﻣﻲ ﻣﺎﻟﻢ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﮔﺮدﻳﺪه ﻛﻨﻮن ﺷﻤﻊ ﺻﻔﺖ اﻓﺴﺮ ﻣﻦ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻮﺟﻪ زﻧﺪ ﺑﺮ در درﻳﺎ ﺗﺎ ﺑﺎد‬

‫)‪ (1‬ﺧﺎك‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺮوي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﺮ ﻣﻲ ﻣﺎﻟﻢ ﺳﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥١٠‬‬
‫دﺳﺖ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ زﻧﺪ ﺣﻠﻘﻪ ﻏﻢ ﭘﺮ در ﻣﻦ‬
‫رﻧﮓ ﺳﺮخ وﻛﻒ ﭘﺮ زر ﺷﺪه ﭼﻮن زﻳﻮر ﮔﻞ‬
‫اﺷﻚ ﮔﻠﮕﻮن ورخ زرد ﺑﻮد زﻳﻮر ﻣﻦ‬
‫ﻫﺮ ورق دﻓﺘﺮ ﮔﻞ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮاري)‪(1‬اﻓﺘﺪ‬
‫ﻣﻦ‬ ‫دﻓﺘﺮ‬ ‫اﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬

‫‪666‬‬

‫ﻣﻲ ﺑﺮم ﭼﻮن ﻧﺎم ﻋﺸﻘﺶ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬

‫ﻣﻴﻨﻬﻢ ﺻﺪ ﻛﻮه ﻣﻨﺖ زﻳﻦ ﺑﺠﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫ﻣﺪﺗﻲ زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﺣﺮﻓﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم از ﻟﺒﺶ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻢ از ذوق آن داﻳﻢ زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫از ﻣﻦ آن ﺳﺮو روان اﻇﻬﺎر دﻟﮕﻴﺮي ﻧﻤﻮد‬
‫ﺷﺎﻳﺪ از دﻟﮕﻴﺮ ﻛﺮدم از روان ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫ﻣﺎ ﺳﻤﻨﺪر ﻣﺸﺮﺑﺎﻧﺮا ﺑﺮگ ﮔﻞ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬
‫راﺳﺖ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ از آﺗﺶ آﺷﻴﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫ﻛﺮده ام ﺧﻮد را ﭼﻮ ﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮون رﻓﺘﻦ ز ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻳﺎﺑﻢ از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬
‫ﺷﻜﻮه اش روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻦ ﻧﺸﻨﻴﺪه ﻫﺮﮔﺰ از زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬

‫)‪ (1‬ﺧﺎري‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬ب‪.‬‬

 ‫‪٥١١‬‬
‫‪667‬‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﻋﻨﺎﻳﺖ)‪(1‬ﺳﺎﻗﻴﺴﺖ ﺣﺎل ﻣﻦ‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪي از ﺷﮕﻔﺘﮕﻲ واز ﻣﻼل ﻣﻦ‬
‫اﺳﺒﺎب ﺑﺎرﮔﺎه ﺟﻤﺎل وﺟﻼل ﻣﻦ‬ ‫ﺟﺎم وﺻﺮاﺣﻴﺴﺖ وﺧﻢ وﺑﺎدة ﺻﺒﻮح‬
‫ﺧﻮن ﻣﻲ ﺧﻮرد ﻣﺪام ﻣﻪ ﺧﺮدﺳﺎل ﻣﻦ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪه ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﺎي ﺷﻴﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺴﻮي ﻓﻠﻚ ﭼﻮن ﺗﻮان ﭘﺮﻳﺪ‬
‫ﺳﺴﺘﺴﺖ ﺑﺮ ﻛﺮﺷﻤﻪ دﻟﺒﺮ ﭼﻮ ﺑﺎل ﻣﻦ‬

‫‪668‬‬
‫ﻣﻬﺮﻳﺴﺖ ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺖ ﺑﺮ دﻫﺎن ﻣﻦ‬
‫ﺑﻲ ﺣﻜﻢ ﻏﻤﺰه ات ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ زﺑﺎن ﻣﻦ‬
‫ﭘﺮو ﺑﺎﻟﺶ ﺑﺴﺎن ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺳﻮزد ﻫﻤﺎن زﻣﺎن‬
‫ﻣﻦ‬ ‫آﺷﻴﺎن‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ار‬ ‫ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮﻏﻲ‬
‫ﻣﮕﺬاﺷﺖ ﻳﺎد ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﺗﺎ ﺑﺮون زود‬
‫ﺑﺮ ﻟﺐ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ز ﻫﺠﺮ ﺗﻮﺟﺎن ﻣﻦ‬
‫ﻛﺮدم ﺑﺨﺎل ﻧﺮﮔﺲ ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﮔﺮﻳﻪ دوش‬
‫ﻛﺎن ﻫﻢ ﻓﺘﺎده اﻳﺴﺖ ز ﭼﺸﻤﺖ ﺑﺴﺎن ﻣﻦ‬
‫ﺑﮕﺮﻓﺘﻪ از ﮔﺮان ﺑﮕﺮان ﻫﻤﭽﻮ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻘﺮان‬ ‫دل‬ ‫ﻣﺤﺒﺘﺖ‬ ‫ﻣﻠﻚ‬
‫ﻣﻦ زﻳﺮ ﺑﺎر درد وﺗﻮ ﺑﺮ ﻛﺎم دل ﺳﻮار‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺠﺎ ﺟﻬﺎن ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮن ﺟﻬﺎن ﻣﻦ‬

‫)‪ (1‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﻋﻨﺎﻳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪168‬ب‪.‬‬

 ‫‪٥١٢‬‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﭽﺸﻢ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‬
‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻴﺎن‬ ‫ﺑﺎغ‬ ‫ﻋﺮﺻﺔ‬ ‫ﻻﻟﻬﺎي‬ ‫ﺑﺮ‬

‫‪669‬‬
‫ﮔﻢ ﻛﺮده اﻳﻢ دل را ﭼﻮن آﮔﻬﻲ ﺧﺒﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ز ﻳﺎري ﺑﺮ ﻛﺎﻛﻠﺶ ﮔﺬر ﻛﻦ‬
‫اي دل اﮔﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﺗﺪﺑﻴﺮ اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﺳﻮداي ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮد دارد‬
‫داري اﮔﺮ ﺗﻮ دﺳﺘﻲ ﻗﺮﺑﺎن آن ﻛﻤﺮ ﻛﻦ‬ ‫آﻣﺪ ﺑﮕﻮش ﻫﻮﺷﻢ آن)‪(1‬ﻧﻜﺘﻪ از ﺳﺮو ﺷﻢ‬
‫دل ﺑﺴﺘﻪ ام ﺑﻘﺪت ﺳﻮﻳﺶ ﮔﻬﻲ ﻧﻈﺮ ﻛﻦ‬ ‫اي ﺷﻮخ ﺳﺮوﻗﺎﻣﺖ ﺳﺮ ﻓﺘﻨﺔ ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫آﺑﻲ ﺑﺰن ﺑﺮ آﺗﺶ رﺣﻤﻲ ﺑﭽﺸﻢ ﺗﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺷﻌﻠﻪ آري از ﺳﻴﻨﻪ ام ﭘﺪﻳﺪ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮده ﻋﺸﻖ ﺗﺮا ﭼﻮ اﺣﻴﺎ‬
‫ﮔﻮ ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻤﻴﺮد ﺑﺮﺗﺮﺑﺘﺶ ﮔﺬر ﻛﻦ‬

‫‪670‬‬
‫ﻣﻴﺮم ز ﺑﻬﺮ آﻧﻜﻪ ﺑﻤﻴﺮد ﺑﺮاي ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺮدم ﻓﺪاي آﻧﻜﻪ ﻛﻨﺪ ﺟﺎن ﻓﺪاي ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﭼﻮ دﻟﻢ آﺷﻨﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ز ﺧﻮد وﺧﻠﻖ روزﮔﺎر‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻧﺨﻮرده ﺳﻴﻠﻲ ﺟﻮر وﺟﻔﺎي ﺗﻮ‬ ‫روﻳﺶ ز روي ﺣﺎل)‪(2‬ﺗﻮﮔﺮدد ﺳﻴﺎه ﺗﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻦ ﮔﺸﺖ ﻣﻨﺰﻟﺖ‬
‫ﭼﻮن ﻳﺎر داد ﺑﻴﺶ ﺳﮓ ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺎي ﺗﻮ‬

‫‪671‬‬
‫ﻣﻴﻨﺎي ﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﺮم ﺑﻮد ﭘﺸﺖ ﻣﺎه ازو‬

‫)‪ (1‬دوﺷﻢ اﻳﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪169‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﺎل‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪169‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥١٣‬‬
‫ازو‬ ‫راه‬ ‫ﺑﺨﺮاﺑﺎت‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫ﺑﺮدﻧﺪ‬
‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﺗﺎ ﺷﺴﺖ وﺷﻮ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ازو‬ ‫وﮔﻨﺎه‬ ‫ﺟﺮم‬ ‫ﻧﺎﻣﺔ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻃﻮﻓﺎن ﺑﺤﺮ ﺣﺴﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﺶ ﻛﻨﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ازو‬ ‫ﺗﺒﺎه‬ ‫دﻟﻬﺎ‬ ‫ﻛﺸﺘﻲ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ در وﻻﻳﺖ ﺳﺎﻗﻲ ﮔﺎﻣﺨﺶ‬
‫ودوﻟﺖ ﺑﺨﻮاه ازو‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ زﺑﺎن ﻫﻤﺖ‬
‫رﺳﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲ‬ ‫ﮔﺰﻧﺪت‬ ‫ﺣﺸﺮ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫از‬
‫ازو‬ ‫ﭘﻨﺎه‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﺑﺴﺎﻳﺔ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﺮوي‬
‫ﺷﻬﺮت ﺑﺼﺪق ﻛﺮده ﭼﻮ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻴﺎن ﺧﻠﻖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﻤﻴﻄﻠﺒﺪ ﻛﺲ ﮔﻮاه ازو‬

‫‪672‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﻧﺸﻮد روﺑﺮوي ﺗﻮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮاد ﻣﻦ ﻫﻤﻪ زﻳﻦ اﺑﺮوي ﺗﻮ‬
‫ﻛﺠﺎ‬ ‫از‬ ‫آرد‬ ‫ﺗﺮا‬ ‫دﻟﭙﺬﻳﺮ‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮ ﻛﻨﺪ رخ ﺧﻮد را ﭼﻮ روي ﺗﻮ‬
‫ز روز ﻗﻴﺎﻣﺖ دراز ﺗﺮ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪ اﮔﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﺷﺒﻲ را ﺑﻤﻮي ﺗﻮ‬
‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ز ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻬﺮ وﻣﺎه‬
‫ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ اﻳﻢ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ در ﺟﺴﺖ وﺟﻮي ﺗﻮ‬
‫ﮔﻞ ﻏﻨﭽﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ رود ﺑﺎز ﭘﺲ ﺑﺸﺎخ‬
 ‫‪٥١٤‬‬
‫ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﺮد ﺑﮕﻠﺴﺘﺎن ﭼﻮ ﺑﻮي ﺗﻮ‬
‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫ﺗﺐ‬ ‫ﻣﺒﺘﻼي‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻫﻼك ﺷﺪ از آرزوي ﺗﻮ‬

‫‪673‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﺑﺒﺎد ﻣﻲ رود)‪(1‬آﺗﺶ ﮔﻞ ﺷﺮار ﻛﻮ‬
‫ﮔﻞ ﺷﺪه ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﭼﻤﻦ ﺳﺮﺷﻜﻦ ﺧﻤﺎر ﻛﻮ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲ ﭘﺮد ﻗﻤﺮي ازو ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ‬ ‫ﺳﺮو‬
‫ﻛﺮد وداع ﻃﺎﻗﺘﻢ ﺟﻠﻮه ﻗﺪ ﻳﺎر ﻛﻮ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ دﺧﺘﺮ رزم)‪(2‬داغ ﺑﺪل ﻧﻬﺎده ام‬
‫ﻛﻮ‬ ‫ﮔﻠﻌﺬار‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﺎو‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪم‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﻏﻮص ﻧﻤﻮد ﺳﺎﻟﻬﺎ دﻳﺪه ﺑﺒﺤﺮ ﺑﻴﻜﺮان‬
‫ﺣﺎﺻﻞ رﺣﻤﺘﺶ)‪(3‬ﭼﻪ ﺷﺪ ﻟﻮﻟﻮ ﺷﺎﻫﻮار ﻛﻮ‬
‫ﻃﺎﻟﺐ رﻓﻌﺘﺴﺖ دل ﻧﻴﺴﺖ ﻏﻤﺶ ز ﻧﻴﺴﺘﻲ‬
‫)‪(4‬‬
‫دار ﻛﻮ‬ ‫روح اﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﻣﺮﺷﺪي راه ﻓﺮاز‬

‫‪674‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ز ﺑﻮﺳﻪ دوش ﭼﻮ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺮوي ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻴﺮو‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 170‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زرم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 170‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬زﺣﻤﺘﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 170‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻗﺮار‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 170‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥١٥‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﻴﺎم ﺑﺴﻮي‬ ‫ﮔﻨﺎه‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫ﺷﺮم‬ ‫از‬
‫ﻣﺮا‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫آرد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻜﻮي‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻫﻤﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻓﺮﺳﻮده ﺷﺪ ﭼﻮ ﭘﺎي ﻣﻦ از ﺟﺴﺖ وﺟﻮي ﺗﻮ‬
‫ﻛﺮدي ﻋﺮق ز ﺷﺮم ودل ﻛﺎﺋﻴﻨﺎت ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫روي‬ ‫آب‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫آﺗﺸﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎر‬
‫اﻛﻨﻮن ﺧﻼص ﮔﺸﺘﻪ ام از ﻣﻨﺖ ﺧﻀﺮ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻜﻮي‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫آوردم‬ ‫راﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻮي‬
‫ﭼﻮن ﻗﻄﺮه ﻋﺮق ﻓﺘﺪ از روي آﺳﻤﺎن‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮ ﺷﻮد ﻧﻔﺴﻲ روﺑﺮوي ﺗﻮ‬
‫راه‬ ‫ﻏﺒﺎر‬ ‫اﻛﻨﻮن‬ ‫ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﻋﺒﻴﺮ‬ ‫ﻛﺎر‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎد ﭘﻬﻦ ﻛﺮده در آﻓﺎق ﺑﻮي ﺗﻮ‬
‫ﻧﻤﻴﺮود‬ ‫ﺑﺠﺎﻳﻲ‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻓﺘﺎده ﭼﻮ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﻜﻮي ﺗﻮ‬

‫‪675‬‬
‫در ﺳﻴﻨﻪ ام ﻛﻪ ﻣﻌﺪن ﻣﻬﺮﺳﺖ ﻛﻴﻦ ﻣﺠﻮ‬
‫ﺑﺮ روي ﻣﻬﺮ وآﻳﻨﻪ زﻧﮕﺎر روﭼﻴﻦ ﻣﺠﻮ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫ﭘﻴﺶ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻓﺴﺮده‬ ‫دل‬ ‫دوزخ‬
‫ﻣﺠﻮ‬ ‫آﺗﺸﻴﻦ‬ ‫دل‬ ‫درون‬ ‫ﺑﺠﺰ‬ ‫ﺟﻨﺖ‬
‫از ﻛﻔﺮ زﻟﻒ ﻳﺎر ﻃﻠﺐ ﻛﻦ ﻣﺮاد ﺧﻮﻳﺶ‬

‫)‪ (1‬ﻧﻴﺎﻳﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 170‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﺴﺖ ﺟﻮﻳﺘﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 170‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥١٦‬‬
‫ﻳﻜﻤﻮي آرزوي دﻟﺖ را زدﻳﻦ ﻣﺠﻮ‬
‫ﮔﻢ ﻛﺮدة ﺗﻮ اﺧﺘﺮ ﺧﻮ را در آﺳﻤﺎن‬
‫ﻣﺠﻮ‬ ‫زﻣﻴﻦ‬ ‫وﺑﺮوي‬ ‫ﻧﻈﺮﻣﺒﺎش‬ ‫ﻛﻮﺗﻪ‬
‫دﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ دل وﺟﮕﺮت زﺧﻢ ﻧﺎﺧﻨﺶ‬
‫ﻣﺠﻮ‬ ‫آﺳﺘﻴﻦ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﻧﺎﺳﻮز‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻪ زﻟﻒ ﻳﺎر ﻗﺮاري ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫آرام وﺧﻮرد وﺧﻮاب ز روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺠﻮ‬

‫‪676‬‬
‫ﺑﺮ ﺧﻠﻖ اﮔﺮ دري ﻧﮕﺸﺎدي زﺑﺎن ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻮدي ﻧﻬﺎن ﭼﻮ ﺳﺮ اﻟﻬﻲ دﻫﺎن ﺗﻮ‬
‫ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﺷﺪﺳﺖ ﺑﻌﺎﻟﻢ دﻫﺎن ﺗﻮ‬ ‫از ذره ﻛﻤﺘﺮﺳﺖ وﻟﻲ ﻫﻤﭽﻮ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻧﻮر ﻧﮕﺎه اﮔﺮ ﮔﺬرد ﺑﺮ ﻣﻴﺎن ﺗﻮ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﭼﻮ ﻧﺨﻞ ﺗﺎزه ﺷﻮدﺧﻢ زﺗﻨﺪ ﺑﺎد‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮ ﺷﻮد ﺑﻤﺜﻞ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﺗﻮ‬ ‫ﺟﺰ ﺧﻮن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻧﺨﻮرد ﺷﺮﺑﺖ دﮔﺮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲ ﺧﻮرﻧﺪ ﻣﻼﻳﻚ ﺑﺠﺎن ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻲ ﻧﻴﺎز‬ ‫درﺑﺎرﮔﺎه اﻳﺰدي ﭼﻮن‬
‫آوﻳﺨﺘﻪ ﺑﻄﺎق ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻤﺎن ﺗﻮ‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن ﺑﭙﺎي اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺳﺮﻧﻬﺎده اﺳﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ز ﮔﺮﻣﻲ ﺷﻌﺮت ﻓﻠﻚ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻴﺎن‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫زﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ﮔﺮو‬ ‫ﺑﺮده‬

‫‪677‬‬
‫اي ز اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺻﺪ داغ ﺑﺠﺎن ﻣﻪ ﻧﻮ‬
‫روي ﺧﻮد ﻛﺮده ﺑﺮ روي ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﮔﺮو‬

‫)‪ (1‬اﻳﺰد ﺑﻴﭽﻮن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 171‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٥١٧‬‬
‫وﺻﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﺷﺎن ﺑﻲ ﻃﻠﺒﻲ رو ﻧﺪﻫﺪ‬
‫ﻫﺴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از آن ﻣﺎه ﺟﺒﻴﻦ)‪(1‬در ﺗﮓ ودو‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺰرﻋﺖ از اﺑﺮ ﻫﻮس ﺳﺎﻳﻪ ﻓﮕﻨﺪ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻲ ﻏﻴﺮ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﺒﻮد وﻗﺖ درو‬
‫ﻇﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﺤﺮﻳﻢ‬ ‫ﻧﮕﺸﺎﻧﺪ‬ ‫ﺧﻤﺎرت‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﺑﻲ ﭼﺮاغ ﻣﻲ ﻣﻪ ﻓﺎم ازﻳﻦ راه ﻣﺮو‬
‫ﻣﻌﺠﺰ ﻳﻮﺳﻒ اﻟﻔﺎظ ﺗﺮت روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻮ‬ ‫را‬ ‫ﻣﻌﺎﻧﻲ‬ ‫زﻟﻴﺨﺎي‬ ‫دﺑﺴﺘﺎن‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﺳﺠﺪه ور ﮔﺸﺖ ﺑﺮ ﺳﺤﺮ ﺟﻼﻟﺖ ﻫﺎروت‬
‫اﺧﺘﺮ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﺑﺮد از ﻣﻪ وﺧﻮرﺷﻴﺪ ﮔﺮو‬
‫‪678‬‬
‫ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻣﺎه روي زﻟﻴﺨﺎي)‪ (2‬زﺧﺎل ﺗﻮ‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﻃﻠﻌﺖ ﻳﻮﺳﻒ ﻫﻼل ﺗﻮ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﺷﻮد ﺑﺮوز ﻗﻴﺎﻣﺖ وﺑﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻜﺶ ﻣﺮﻳﺰ دﮔﺮ ﺧﻮن ﺑﻮاﻟﻬﻮس‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪاﻣﻢ اﻓﺘﺪ ﻣﺮغ وﺻﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻲ ﭘﺎﺷﻢ از دﻋﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺐ داﻧﻪ ﺗﺎ ﺳﺤﺮ‬
‫وﺻﻠﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﺪﻳﺪه در آﻳﺪ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﻣﺎ را ﺧﻴﺎل ﻏﻴﺮ ﻛﻦ ﺳﺨﺖ ﻗﺎﻳﻐﻢ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻛﺮده ﺑﺴﻴﻤﺮغ ﻫﻢ ﭘﺮي‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ اﻳﺴﺖ در ﺑﺮ ﺷﻤﻊ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ‬

‫‪679‬‬
‫روز ﻣﺤﺸﺮ ﺑﻮد زﻣﺎﻧﺔ ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺮق ﺳﻮزان ﺑﻮد ﺑﻬﺎﻧﺔ ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬ﭼﻨﻴﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 171‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬زﻟﻴﺨﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 171‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥١٨‬‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻬﺎﻧﺔ‬ ‫وﻗﺪر‬ ‫ﻗﻀﺎ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫دﻫﺮ را ﻛﺮده ﺗﻨﮓ ﭼﻮن دل ﻣﻮر‬
‫وﺣﺸﺖ وﺷﻮر از زﻣﺎﻧﺔ ﺗﻮ‬ ‫ﮔﻮ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻴﺎﻣﻮزد‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ دارد ﻧﻔﺲ ﺗﺮاﻧﺔ ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻲ ﺳﺮاﻳﺪ ﭼﻮ ﻧﻲ ﺑﺒﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ دام وداﻧﺔ ﺗﻮ‬ ‫ﻛﻲ ﺷﻮد ﺳﺎﻛﻦ ﭼﻤﻦ ﻣﺮﻏﻲ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺰاﻧﺔ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ‬ ‫درد را ﺟﺰ ﺑﻤﻦ ﻣﺪه ﺑﻜﺴﻲ‬
‫ﻧﺰد روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺸﻖ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﻫﺴﺖ ﺑﻴﺖ اﻟﺤﺮام ﺧﺎﻧﺔ ﺗﻮ‬

‫‪680‬‬
‫ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن ﻛﺮده از روي ﺗﻮ‬
‫ﺧﺎل ﭼﻮ ﻛﻲ ﻣﺸﺮب ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮش ﮔﺮ ﺷﻮد ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻢ ﭼﻮن ﺟﺎن ﻧﻮاز ﺑﻮي ﺗﻮ‬
‫ﭼﺸﻢ آب آﺗﺶ ﻛﻦ ﺟﺎدوي ﺗﻮ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﭼﻮن ﻋﺮق ﻏﻠﻄﺎن ﺷﻮد ﺑﺮ روﻳﺘﻮ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻧﻢ ﻗﺼﺔ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ‬
‫آﺗﺶ آراﻳﺪ ﺑﻄﻮف ﺧﻮي ﺗﻮ‬
‫ﻣﻲ ﻛﺸﺪ آﺳﺎن ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﻣﻮي ﺗﻮ‬
‫ﺻﻴﺪ ﺷﻴﺮان ﻣﻲ ﻛﻨﺪ آﻫﻮي ﺗﻮ‬
‫ﺑﺮ دل ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ‬
‫ﭼﻮن دﻣﺎﻏﻢ ﺗﺮ ﺷﻮد از ﺑﻮي ﺗﻮ‬
‫اي ﺷﻪ ﺗﺮﻛﺎن ﻛﻤﻴﻦ ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎ آﺗﺶ ﻣﺼﺎﺣﺐ روز وﺷﺐ‬
‫ذره ﺟﺎ ﺳﺎزد ﺑﻔﺮق آﻓﺘﺎب‬
‫ﺻﺮف ﻛﺮدم ﻛﻬﻨﻪ ﺟﺎن ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫در ﭼﺮاغ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺳﻮزاﻧﺪ آب‬
‫در ﮔﻮﺷﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد از ﺷﺮم آب‬
‫روز ﻣﻦ ﮔﺮدد ﺷﺐ روز ﺟﺰا‬
‫در زﻣﺎن ﮔﺮدد ﭼﻮ ﻣﻮم از ﺷﻌﻠﻪ آب‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﮔﺮدن ﻛﺸﻴﻬﺎ ﭼﺮخ را‬
‫ﮔﺎﻫﻲ آﻫﻮ دﻳﺪه ام آﻫﻮ ﺷﻜﺎر‬
‫ﻣﻲ زﻧﺪ ﻧﺎﺧﻦ ﺑﺮﻧﮕﻲ ﻫﺮ زﻣﺎن‬
‫ﺑﺎده آﻳﺪ ﻫﻤﭽﻮ آﺑﻢ در ﻧﻈﺮ‬

‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 172‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٥١٩‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ را ﺗﺮ دﻣﺎغ‬
‫ﭼﻮن ﺻﺒﺎ آﻳﺪ ز)‪ (1‬ﻃﻮاف ﻛﻮي ﺗﻮ‬

‫‪681‬‬
‫ﻳﺎﻗﻮت را ز ﭼﻬﺮه ﺧﻮد آب داده‬ ‫رﻧﮕﻲ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﺑﻤﻲ ﻧﺎب داده‬
‫اﻳﻦ ﺗﻴﻎ را ﺑﻤﺸﻚ ﻣﮕﺮ آب داده‬ ‫از زﺧﻢ ﺧﻨﺠﺮ ﻣﺰه ات ﺟﺎن ﻛﺴﻲ ﻧﺒﺮد‬
‫)‪(2‬‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭼﺮا ﺑﻄﺮه ﺧﻮد ﺗﺎب داده‬ ‫ﻳﻚ ﭘﻨﺞ ﺑﻬﺮ ﺑﺮدن دﻟﻬﺎي ﻣﺎ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻛﺘﺎن ﻣﺎ ﺑﻐﺎرت ﻣﻬﺘﺎب داده‬ ‫اﻓﻜﻨﺪه ﺑﺠﺎﻧﺐ ﻣﺎ ﭘﺮﺗﻮي ز ﺧﻮﻳﺶ‬
‫آن ﺑﻮﺳﻬﺎ ﻛﻪ دوش ﻣﺎ ﺣﺒﺎب داده‬ ‫ﺑﺸﻤﺎر زﺧﻤﻬﺎي دﻟﻢ ﺗﺎﻋﻴﺎن ﺷﻮد‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﺳﺨﺖ ﮔﺮان ﺟﺎن ﺑﺮ آﻣﺪي‬
‫ﺟﺎﻧﺮا ﭼﻮ درﺑﻬﺎي ﻣﻲ ﻧﺎب داده‬

‫‪682‬‬
‫دل ﻣﻦ ﺑﺪور ﺣﺴﻨﺶ ز ﻫﻤﻪ ﺟﺪا ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﻃﺮﻓﻴﺶ ﻣﺤﻨﺖ وﻏﻢ ﻃﺮﻓﻲ ﺑﻼ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺳﺰدار زﺷﺴﺖ وﺗﻴﺮش ﮔﻠﻪ ﻣﺮ)‪(3‬ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻧﻪ ﻳﻜﻲ ﺑﺠﺎ ﻓﮕﻨﺪه ﻧﻪ ﻳﻜﻲ ﺑﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﻗﺪ ﻳﺎر وﻓﺘﻨﻪ ﺗﻮام ﭼﻮ ﺑﻼ وﺟﺎن ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﺷﺪه ﻓﺘﻨﻪ در ﺟﻬﺎن ﻛﻢ ﻣﮕﺮ او ز ﭘﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﺑﺮﻗﻴﺐ ﺗﺎ ﺑﻤﻴﺮد‬

‫)‪ (1‬اﻧﺪر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 172‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻣﺎ ﺑﺲ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 172‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺳﺮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 172‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٢٠‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺪﻳﺪه ام ﺧﻴﺎﻟﺶ ﭼﻪ ﻣﺪﻋﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﺸﻜﻮه ﻳﺎر ﻣﻦ ﺑﻴﻦ وﺑﺒﺰم دﻟﻜﺶ او‬
‫ﻃﺮﻓﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺮم وﻃﺮﻓﻲ ﺣﻴﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫‪683‬‬
‫ﺑﺎز اي دل ﺑﺴﺮ ﺳﻮز وﮔﺪاز آﻣﺪه‬
‫آﻣﺪه‬ ‫ﻃﺮاز‬ ‫ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫ﻏﻴﺮت‬ ‫ﺑﺮق‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻜﺪل ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺮت اي ﺳﺮو ﻣﮕﺮ‬
‫ﺑﻬﺮ دل ﺑﺮدن ﺧﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﺎز آﻣﺪه‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺎوك ﻧﺎزت ز دﻟﻢ‬ ‫ﺑﮕﺴﻠﺪ‬
‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻛﻪ ﺧﻮش ﺑﻨﺪه ﻧﻮاز آﻣﺪه‬
‫ﻗﺪ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﻧﺪارد ﺧﻢ وﺟﻢ)‪(2‬ﺑﺎ ﻗﺪ ﻳﺎر‬
‫ﺳﻨﺠﻲ اي ﺳﺮو از آن رو ﻛﻪ دراز آﻣﺪه‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻣﺤﻤﻮد ﺗﻮ اي ﻣﺎه ﻣﮕﺮ روح اﻣﻴﻦ‬
‫آﻣﺪه‬ ‫اﻳﺎز‬ ‫اﻃﻮار‬ ‫ﻃﺮازﻧﺪه‬ ‫ﻛﻪ‬

‫‪684‬‬
‫ﻗﻀﺎ ز ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻋﺎرﺿﺶ ﮔﻼب ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﻣﻦ ﺧﻮش ﮔﻠﻲ در آب ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻫﻮاي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﺎب ﺑﺪاﻧﺴﺎن‬
‫ﻛﻪ ﺑﺤﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﻫﻮا ﺟﺎي در ﺣﺒﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ‬

‫)‪ (1‬ﻧﮕﺴﻠﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 172‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻢ و ﺧﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 172‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٢١‬‬
‫ﺑﺮوي ﻳﺎر ﭼﻮ ﮔﺮدد ﻧﻘﺎب زﻟﻒ ﺳﻴﺎﻫﺶ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺧﻼﻳﻖ‬ ‫ﺑﺮﻧﺪ‬ ‫ﮔﻤﺎن‬
‫ﺑﺨﻮاب رﻓﺘﻪ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ ﭘﺎﺳﺒﺎن درت را‬
‫ﺑﺪور ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮاب ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺟﮕﺮ ﺑﺮاي ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺒﺎب ﻧﻤﻮده‬
‫ﺗﻤﺎم روي زﻣﻴﻦ ﺑﻮي آن ﻛﺒﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ‬

‫‪685‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ وﺻﺎل زﻟﻒ ﺗﺮا از ﺧﺪا ﮔﺮه‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن دﻟﻢ ز ﺷﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﺑﻲ ﻧﻮا ﮔﺮه‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ وي ﺗﻮ ﺷﻮد روﻧﻤﺎ ﮔﺮه‬ ‫ﭘﺮ ﻋﻘﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد دل ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻮ آﺳﻤﺎن‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ دل ﻣﻦ آﺷﻨﺎ ﮔﺮه‬ ‫ﺑﺎﻫﻢ ﭼﻮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﮔﺪاﻳﻲ زﻟﻒ ﺗﻮ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﺮﺷﺘﻪ دل ﺷﻴﺪ از ﭘﺎ ﮔﺮه‬ ‫دﺳﺘﻢ ﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﭼﻮ از ﻛﺎر ﻣﻴﺰﻧﻢ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺪﻳﺪه اﻳﻢ ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﺑﺠﺎ ﮔﺮه‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﺮ اﺑﺮوﻳﺶ ﻛﻪ ﮔﺮه ﺑﺮ ﮔﺮه زده‬
‫آن ﻏﻨﭽﻪ ﻟﺐ ﮔﺸﻮده ز ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ ﮔﺮه‬ ‫ﺻﺪ ﻛﺎروان ﻋﻄﺮ ﺑﺮاه اوﻓﺘﺎده اﻧﺪ‬
‫ﺻﺪ ﺟﺎ)‪(2‬ﻓﺘﺎده در دل ﻣﻦ ﻣﺪﻋﺎ ﮔﺮه‬ ‫ﺑﺎ آن ﮔﺮه ﮔﺸﺎﻳﻲ اﺑﺮوﻳﻲ)‪(1‬ﭼﻮن ﻫﻼل‬
‫زﻟﻔﺶ ﺑﺨﻮدزدﺳﺖ زﺳﺮﺗﺎﺑﭙﺎﮔﺮه‬ ‫ﺗﺎدﺳﺖ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ ﺑﺪاﻣﻨﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﻳﺎر ﮔﺮه زد ﺑﻜﺎر دل‬
‫ﺷﺪ ﺑﻴﻨﻮا دل ﻣﻦ وﺣﺎﺟﺖ روا ﮔﺮه‬
‫‪686‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ از ﺳﺮ ﺗﻦ ﺳﺎﻳﻪ روان رﻓﺘﻪ‬

‫)‪ (1‬اﺑﺮوي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 173‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻔﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 173‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٢٢‬‬
‫ﺧﻮﺷﻢ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﺗﻮ ﺗﺎ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان رﻓﺘﻪ‬
‫ﭼﻮ ﻣﻬﺮ روي ﺗﺮا دﻳﺪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ز ﺷﺮم ﺣﺴﻦ وﺟﻤﺎﻟﺖ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن رﻓﺘﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ ﺳﻴﻨﻪ ز ﻋﺸﻘﺖ ﺷﺪﺳﺖ آﺗﺸﮕﺎه‬
‫دﻟﻢ ﺧﺮاب وﺟﮕﺮ ﺧﺴﺘﻪ اﺳﺖ)‪(1‬وﺟﺎن رﻓﺘﻪ‬
‫ز آب ﺷﻮر ﺳﺮﺷﻜﻢ ز ﺗﺎب ﻋﺎرض ﺗﻮ‬
‫ﺷﺪﺳﺖ ﻧﺸﺎء ز ﻣﻲ رﻧﮓ ارﻏﻮان رﻓﺘﻪ‬
‫ﭘﺎﺷﻴﺪه اﻳﻢ ﺟﺎن ﻫﺮﮔﺎه‬ ‫ﺑﺨﺎﻛﭙﺎي ﺗﻮ‬
‫رﻓﺘﻪ‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‬ ‫ز‬ ‫ﺳﺨﻦ‬
‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ ﭼﻴﻦ ﺷﻮم از ﻋﺎرض ﺗﻮ ﭘﻨﺪارم‬
‫رﻓﺘﻪ‬ ‫ﺧﺰان‬ ‫وﻣﻮﺳﻢ‬ ‫آﻣﺪه‬ ‫ﺑﻬﺎر‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ز ﭼﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺮوي زﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﭽﻮ ﺷﻌﺮ دﻟﻜﺸﺖ آن ﺳﻮي آﺳﻤﺎن رﻓﺘﻪ‬
‫ﻫﺰار ﺑﺎر ﺑﺮت آﻣﺪﺳﺖ ﻧﺎﻃﻘﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﺮون زﺑﺰم ﺗﻮ ﭼﻮن ﻃﻔﻞ ﻧﻮ زﺑﺎن رﻓﺘﻪ‬

‫‪687‬‬
‫وﻏﻤﺨﻮار ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻣﻴﺮم از ﺑﻬﺮ ﻧﻮاي ﻣﻮﻧﺲ‬
‫دل ﻧﮕﻬﺪار ﻛﺴﻲ ﻋﻤﺮ ﻛﺴﻲ ﻳﺎر ﻛﺴﻲ‬
‫ﺗﺎ ﺷﻜﺴﺘﻲ ﺑﺸﻜﺴﺖ ﺳﺮ زﻟﻔﺖ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﻧﻜﻨﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻦ دل ﺷﺪه آزار ﻛﺴﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺧﺴﺘﻪ ام ﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 173‬ب۔)اﺳﺖ ﺑﺮ ام ﻧﻮﺷﺘﻪ(‪.‬‬

 ‫‪٥٢٣‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮد را ﭼﻮ ﻃﺒﻴﺒﻢ ﻧﻜﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﻋﻼج‬
‫ﻛﻲ ﻛﻨﺪ ﻓﻜﺮ ﻋﻼج دل ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺴﻲ‬
‫ﮔﺎه از ﻧﺎز وﮔﻪ از ﻏﻤﺰه زﻧﺪ راه ﻧﮕﺎه‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﻤﻪ را دﻟﺒﺮ ﭘﺮ ﻛﺎر ﻛﺴﻲ‬
‫ﺗﺎ ﺳﺒﻜﺒﺎري ﺷﻮي در دوﺟﻬﺎن روح اﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺎر ﺑﺮدار ﻛﺴﺎن ﺑﺎش ﻣﺸﻮ ﺑﺎر ﻛﺴﻲ‬

‫‪688‬‬
‫اي ﻛﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﺎره را از ﻏﻤﺰه دل ﺑﺮ ﭼﻮن ﻛﻨﻲ‬
‫ﻣﻬﺮ ﺧﻮد را ﻛﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺰ دﻟﻢ ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻲ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺪ راﻫﺖ ﺑﺒﺎغ اي ﻟﻴﻠﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺮام‬
‫ﺳﺮو را ﻓﺮﻫﺎد ﺳﺎزي ﺑﻴﺪ را ﻣﺠﻨﻮن ﻛﻨﻲ‬
‫آﮔﻬﻲ ﻛﺰ ﺟﻮرت اﻓﺰون ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻬﺮم ﺑﺪل‬
‫زﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺟﻮر را اﻓﺰون ﻛﻨﻲ‬
‫ز آﺗﺶ رﺷﻚ وﺣﺴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ دل ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﻣﺎه را از ﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﻛﺮم اﮔﺮ ﻣﻤﻨﻮن ﻛﻨﻲ‬
‫ﺧﻮش ﺑﻮد اي ﭼﺸﻢ اﮔﺮ ﻛﺮدي ﮔﺪاي روي دوﺳﺖ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را از ﭘﺮﺗﻮ رﺧﺴﺎر او ﻗﺎرون ﻛﻨﻲ‬
‫ﻗﺎدري روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮن دل ﻧﻬﻲ درﻛﺎرﻫﺎ‬
‫دﺷﺖ را ﭘﺮ ﻛﻮه ﺳﺎزي ﻛﻮه را ﻫﺎﻣﻮن ﻛﻨﻲ‬
 ‫‪٥٢٤‬‬
‫‪689‬‬
‫ﺑﺎ دل ﻣﻦ ﻣﻜﻦ ﮔﺮان ﺟﺎﻧﻲ‬ ‫اي ﻛﻪ ﺟﺎن ﻣﻨﻲ)‪(1‬و ﺟﺎﻧﺎﻧﻲ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺎد زﻟﻒ ﺗﻮ در ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‬ ‫از ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻴﺶ دﻟﻢ ﺟﻤﻌﺴﺖ‬
‫)‪(3‬‬
‫راﻳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻗﺪ ﺗﻮ‬ ‫زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﻔﺮ را ﺳﭙﻪ ﺳﺎﻻر‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﮔﻞ ﺑﺪاﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ از ﭼﻴﺪن ﮔﻞ روﻳﺖ‬
‫ﺑﺰﻧﺶ ﺧﻮش ﺑﺰﻟﻒ ﭼﻮﮔﺎﻧﻲ‬ ‫دل ﻣﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﺪاﻧﺖ‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﺸﺘﺔ‬ ‫ﮔﻢ‬ ‫ﺧﻀﺮ‬ ‫ﻫﺴﺖ در ﭘﻴﺶ رﻫﺮوان رﻫﺖ‬
‫ﭘﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﻮد از آن ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﺸﺖ روح اﻻﻣﻴﻦ زﻣﺎﻧﻪ ز ﺗﻮ‬
‫ﺑﺘﻮ اﻳﻦ ﻣﻠﻚ ﺑﺎد ارزاﻧﻲ‬ ‫ﺷﺪ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺘﻮ ﺟﻬﺎن ﺳﺨﻦ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻃﺒﻌﺖ ﭼﻮ ﻣﺎه روﺷﻦ ﺷﺪ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﭼﻮن ﺳﺮﻣﺔ ﺻﻔﺎﻫﺎﻧﻲ‬

‫‪690‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺴﺎن ﮔﻞ اﻧﺸﻮخ را دﻫﻦ ﺑﻮدي‬
‫ﺑﻮدي‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫دﻫﺎﻧﺶ‬ ‫ﻗﻔﻞ‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ‬
‫ﻧﺴﻴﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﺸﻚ را رﻫﺒﺮ‬
‫ﺑﻮدي‬ ‫درﺧﺘﻦ‬ ‫ﺣﺒﺲ‬ ‫ﺑﺎﺑﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫وﮔﺮﻧﻪ‬
‫زﻛﺎة ﭼﻮ)‪(4‬ز ﭼﻤﻦ ﻣﻴﺸﺪي ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻦ‬

‫)‪ (1‬ﻣﻦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 174‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻤﻊ اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 174‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻗﺪر ﺗﻮ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 174‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬زﻛﺎةﺧﻮر‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 174‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٢٥‬‬
‫ﺑﻮدي‬ ‫ﭼﻤﻦ‬ ‫زﻳﻨﺖ‬ ‫رﻫﺶ‬ ‫ﻏﺒﺎر‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﺷﺪه ﻛﻼم ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﺮوس ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮ ﻣﺸﺎﻃﺔ ﺳﺨﻦ ﺑﻮدي‬
‫‪691‬‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮش ز ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ دل آراي ﻛﻴﺴﺘﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﻴﺴﺘﻲ‬ ‫آﺗﺶ ﺑﺪل ﻓﻜﻨﺪه ز ﺳﻮداي‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺳﺮو وﮔﻬﻲ ﭘﻴﺶ ﮔﻞ روي‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﮕﻮي راﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻮﻳﺎي ﻛﻴﺴﺘﻲ‬
‫ﻛﻨﻮن‬ ‫آﺷﻔﺘﮕﺎن‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻟﻴﻠﻲ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻮدي‬
‫ﻛﻴﺴﺘﻲ‬ ‫ﺳﻮداي‬ ‫رﻣﻴﺪه‬ ‫دل‬ ‫ﻣﺠﻨﻮن‬
‫ﻏﺮﻗﺴﺖ از ﭼﻪ ﻣﺮدﻣﻚ دﻳﺪه ات در آب‬
‫ﻛﻴﺴﺘﻲ‬ ‫ﺗﻤﻨﺎي‬ ‫ﺑﺤﺮ‬ ‫ﻧﺸﻴﻦ‬ ‫ﻛﺸﺘﻲ‬
‫ﺷﻴﺪاي ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﺗﻮاش ﺳﺎزم از ﻓﺴﻮن‬
‫آﮔﻪ اﮔﺮ ﺷﻮم ﻛﻪ ﺗﻮ ﺷﻴﺪاي ﻛﻴﺴﺘﻲ‬
‫ﺑﻲ ﺗﺎب وﻧﺎﺗﻮان وﺳﺒﻜﺨﻴﺰ وﺗﻨﺪ رو‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺣﺒﺎب ﺑﺮ ﺳﺮ درﻳﺎي ﻛﻴﺴﺘﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻋﻼج ﻛﺎر ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻦ‬
‫در ﮔﻮش ﻣﻦ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ رﺳﻮاي ﻛﻴﺴﺘﻲ‬

‫)‪ (1‬ﻓﻜﻨﺪه ﺳﻮداي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 174‬ب‪.‬‬

 ‫‪٥٢٦‬‬
‫روﻳﺖ ﺑﻐﻴﺮ وﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﺖ ﺑﺴﻮي ﻣﻦ‬
‫ﻛﻴﺴﺘﻲ‬ ‫اﻳﺰاي‬ ‫ﭘﻲ‬ ‫در‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻴﻢ‬ ‫آﮔﻪ‬
‫ﺑﻴﻨﻢ ﮔﻬﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﮔﻞ وﮔﺎه ﭘﻴﺶ ﺳﺮو‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﻣﻌﺮﻛﻪ آراﻳﻲ ﻛﻴﺴﺘﻲ‬

‫آري‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﻋﻤﺮ‬
‫ﺑﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ درﻣﻴﺎن آري‬
‫ﻧﺎم ﺑﺎده ﭼﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن آري‬
‫آﺳﻤﺎن را ﻛﺸﺎن ﻛﺸﺎن آري‬
‫وﺣﻲ ﮔﻮﻳﺎ ز آﺳﻤﺎن آري‬
‫‪692‬‬
‫ﻣﮋدة‬ ‫ﻧﺎم ﺻﻬﺒﺎ ﭼﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن آري‬
‫ﻧﻜﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻨﺎره ﺟﺎن از ﺟﺴﻢ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﺷﻮد ﺳﺮﺧﻮش‬
‫ﭘﺎي ﺑﻨﺪي ﺗﻮ ﺑﺎد را از زﻟﻒ‬
‫ﺧﺒﺮم ﭼﻮن دﻫﻲ ز ﮔﻴﺴﻮﻳﺖ‬

‫دل روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻮد ز ﺗﻮ ﺷﺎد‬

‫آري‬ ‫درﻣﻴﺎن‬ ‫زوﭼﻮ‬ ‫ﻏﺰﻟﻲ‬

‫‪693‬‬
‫آﻓﺘﺎﺑﻲ‬ ‫زدﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮردﻳﻢ‬
‫ﺑﺮدﻳﻢ ﺑﺮش ز دل ﻛﺒﺎﺑﻲ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮ زده ﺑﻮد آﻓﺘﺎﺑﻲ‬
‫درﻳﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺷﺪ ﺷﺮاﺑﻲ‬
‫ﺷﺪ در ﻫﻤﻪ ﺑﺎب ﻓﺘﺢ ﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻨﻮﺷﺖ ﻛﺲ ﺣﺴﺎﺑﻲ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺤﺮ ﻣﻲ ﺣﺒﺎﺑﻲ‬
‫دوﺷﻴﻨﻪ ﺑﻜﺎم دل ﺷﺮاﺑﻲ‬
‫ﻧﻮﺷﻴﺪ زدﺳﺖ ﻣﺎ ﭼﻮ ﺑﺎده‬
‫دﻳﺸﺐ ز ﭼﻬﺎر ﺳﻮي ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﻳﻜﺒﻮﺳﻪ ﺑﻜﺎم دل ﺑﻤﻦ داد‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎه ﺳﺘﺎره ﻗﺮآن ﻛﺮد‬
‫ﺻﺪ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﺮدم آﻧﺠﺎ‬
‫درﻳﺎي ﺷﺮاب درﻣﻴﺎن ﺑﻮد‬
 ‫‪٥٢٧‬‬
‫در ﺷﻴﺸﻪ ﻛﻪ ﻛﺮده آﻓﺘﺎﺑﻲ‬ ‫ﺟﺰ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﺎدش‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺳﺮت ﮔﺮان ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﺑﻲ‬ ‫ﺑﻬﻴﭻ‬ ‫اﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫از‬

‫‪694‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺰ اﺣﻮال ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﺧﺒﺮ داري‬ ‫ﺗﻮ اي ﺑﻴﺪرد‬
‫ﻣﺮا ﮔﺎﻫﻲ ﭼﺮا ﻟﺐ ﺧﺸﻚ وﮔﺎﻫﻲ دﻳﺪه ﺗﺮ داري‬
‫ﺑﻨﻪ ﺑﺎ ﺻﺪ ﺟﻬﺎن ﻣﻨﺖ ﺑﺪوش آرزو ﻣﻨﺪم‬
‫ﮔﺮاﻧﻲ ﮔﺮ ﻛﻨﺪ ﻛﻮﻫﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﻛﻤﺮداري‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮدم ﻋﺎﻟﻤﻲ زﻳﺮ وزﺑﺮ ﮔﺮدد‬
‫)‪(2‬‬
‫زﻟﻒ را زﻳﺮ وزﺑﺮداري‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺣﻠﻘﻬﺎي‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻛﺞ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻣﺘﺮس اي راه رو ﮔﺮ راه اﺑﺮوﻳﺶ‬
‫ﺑﺴﺎن ﺧﻀﺮ ﺧﺎﻟﺶ ﭼﻮن ﺑﻤﻘﺼﺪ راﻫﺒﺮداري‬
‫ﭼﺮا در ﻋﺸﻘﺒﺎزي ﺑﺎﺷﻲ اي دل ﻛﻢ ز ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺑﺰن ﺧﻮد را ﺗﻮﻫﻢ ﺑﺮ ﺷﻌﻠﻪ ﭼﻮن ﺑﺎل وﭘﺮداري‬
‫رﺳﺪ روح اﻻﻣﻴﻦ دﺳﺘﺖ ﺑﺰﻟﻒ ﺳﺮﻓﺮاز او‬
‫ﺑﺴﺎن ﻣﻘﺒﻼن ﮔﺮ ﺑﻬﺮة ز آه ﺳﺤﺮ داري‬
‫‪695‬‬
‫اي زﻟﻒ ﻳﺎر ﻫﻤﺪم ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﺪي‬

‫)‪ (1‬ﺑﻴﺪردا‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 175‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺟﻠﻘﻪ ﻫﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 175‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬اﺑﺮوش‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 175‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٢٨‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﻮي ﻣﺸﻚ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ آﺷﻨﺎ ﺷﺪي‬
‫ﻏﻠﻄﻲ ﺑﺮوي وﻋﺎرض)‪(1‬او ﻫﺮ زﻣﺎن دﻟﻴﺮ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺷﺪي‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺶ ﺑﻲ ﺣﻴﺎ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺮم‬ ‫ﺑﺴﺎن‬ ‫اﻓﺘﺎدﮔﻲ‬
‫اﻛﻨﻮن ﭼﻮ ﻛﺎﻛﻠﺶ ز ﭼﻪ ﺳﺮ در ﻫﻮا ﺷﺪي‬
‫ﺳﺮ زد ﻣﻬﻲ ز ﻣﺸﺮق اﻣﻴﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫ﻳﻜﻠﺤﻈﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ از ﺑﺮان رو ﺟﺪا ﺷﺪي‬
‫ﭘﺎﻳﺶ ﭼﻮ ﮔﺸﺖ ﺑﻮﺳﻪ ﮔﻬﺖ ﮔﻔﺖ ﺑﺨﺖ ﻣﺎ‬
‫ﺷﺪي‬ ‫رﻫﻨﻤﺎ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺪﺳﺘﻴﺎري‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﺑﺎل ﺑﺮ ﻟﺐ وﺑﺮ ﻏﺒﻐﺒﺶ زدي‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮد ﻛﻨﻮن ﺑﺒﺎل ﻛﻪ ﺑﺎل ﻫﻤﺎ ﺷﺪي‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺧﺪا ﺑﺪﻫﺪ داد ﻣﺎ ز ﺗﻮ‬
‫ﻛﺸﺘﻲ ﻣﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻧﺎﺧﺪا ﺷﺪي‬

‫‪696‬‬
‫ﻣﺮا ﻧﻴﺴﺖ در دل ز زﻟﻔﺖ ﺟﺪاﻳﻲ‬ ‫اﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﺮ دور ﻛﻨﺪ دﻟﺮﺑﺎﻳﻲ‬
‫)‪(4‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﺸﻮﻗﻲ آﻣﺪ ﺑﺮش ﭼﻮن ﺧﺪاﻳﻲ‬ ‫از اﻧﺖ)‪(3‬ﭼﻮ اﻳﺰد دﻟﻢ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻨﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ ﮔﻼب از ﮔﻞ آﺷﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﭼﻮ دﻳﺪم رﺧﺖ)‪(5‬ﺧﻮن ز ﭼﺸﻤﻢ روان ﺷﺪ‬

‫)‪ (1‬ﺑﺮوي ﻋﺎرض‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 175‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻴﺤﻴﺎ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 175‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ازاﻧﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﭘﺮﺳﺘﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬رﺧﺶ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٢٩‬‬
‫رخ ﺧﻮد ﺑﺠﺮﻣﺎ ﻧﻪ ﺧﻮد ﻧﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻤﺎﻟﻴﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﺎك راﻫﺖ‬
‫ﺳﺰد ﮔﺮ ﻛﻨﺪ دﻋﻮي ﻛﺮﺑﻼﻳﻲ‬ ‫ﺑﻜﻮﻳﺖ ﺷﻬﻴﺪي ﭼﻮ داﻳﻢ ﻓﺘﺎده‬
‫ز ﺧﻨﺠﺮ ﻛﻨﺪ ﻏﻤﺰه ات دﻟﺮﺑﺎﻳﻲ‬ ‫ز ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﺎز ﺗﻮ ﺟﺎن ﻣﻲ ﺳﺘﺎﻧﺪ‬
‫ﺗﺨﻠﺺ ﻛﻨﺪ ﺑﻌﺪ ازﻳﻦ دل ﻓﺪاﻳﻲ‬ ‫ﻓﺰودش وﻓﺎ ﭼﻮن ﺟﻔﺎ ﭘﻴﺶ ﻛﺮدي‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﺧﻮاﻫﻢ از ﻏﻤﺰه اش ﻣﻮﻣﻴﺎﻳﻲ‬ ‫ﺷﻜﺴﺖ دل از ﻧﺎز ﻳﺎرم)‪(1‬ﺧﻮش آﻣﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺧﺘﻢ ﺑﺮدﻳﺪه ام ﻧﺎﺧﺪاﻳﻲ‬ ‫ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﺪ از ﻣﻮج ﻃﻮﻓﺎن اﺷﻜﻢ‬
‫ﺑﺴﺎن زر ﻗﻠﺒﻢ از ﻧﺎرواﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮا ﺟﺎﻧﻪ در دﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﻛﻌﺒﻪ‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮش ﺑﻮد ﭼﻮن ﺷﺎﻧﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ را‬
‫ﺑﺰﻟﻔﻲ اﮔﺮ داﺷﺖ دﺳﺘﺶ رﺳﺎﻳﻲ‬
‫‪697‬‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻟﺪار ﻣﺪارا ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫اي ﻛﻪ از آﺗﺶ واز آب ﻣﺤﺎﺑﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﺮ ﻟﻴﻠﻲ ﺧﻮد روي ﺑﺼﺤﺮا ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﮔﺸﺘﺔ ﮔﺮ ﺑﺤﻘﻴﻘﺖ ﭼﻮ دل ﻣﻦ ﻣﺠﻨﻮن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺎﺑﻲ ﺳﺮو ﺑﻲ ﭘﺎﻳﻲ‬ ‫ﺳﺮ ﺧﻮد را ﻧﻨﻬﻲ در ﻗﺪم ﻻﻟﻪ وﮔﻞ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ اﻳﻦ ﭘﺮده ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﻋﺸﻖ را ﺗﺎ ﻧﺪﻫﻲ ﺟﺎي ﺗﻮ در دﻳﺪة ﺧﻮد‬
‫ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﺗﺎ ﻧﺸﻮد روح اﻣﻴﻦ ﻛﺞ رﻓﺘﺎر‬
‫آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﻫﻲ ﺗﻮ ﺑﮕﻮ ﻓﻜﺮ ﻣﻌﻤﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬
‫‪698‬‬
‫وز)‪ (2‬ﻣﺼﺤﻒ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ آﻳﺘﻲ‬ ‫ﺟﻨﺖ ز ﻣﻠﻚ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ وﻻﻳﺘﻲ‬
‫ﺧﻀﺮ ﺧﻄﺖ رﻧﺞ)‪(3‬ﻛﺮد اﺷﺎرﺗﻲ‬ ‫آب ﺣﻴﺎت ﻣﻲ ﻃﻠﺒﻴﺪم ز روزﮔﺎر‬

‫)‪ (1‬از ﻣﺎ زﻳﺎرم‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬در‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﺑﭽﺎه زﻧﺦ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٣٠‬‬
‫آن ﻫﺴﺖ ﺑﺮ وﺟﻮد دﻫﺎﻧﺖ ﻛﻨﺎﻳﺘﻲ‬ ‫دل ﻧﻘﻄﺔ ﺑﺼﻔﺤﺔ روي ﺗﻮ دﻳﺪه ﺑﻮد‬
‫روي ﺗﻮ ﺑﺎﺑﺘﻲ ﺷﺪ وﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﻃﺮح ﺣﺴﺎب ﺣﺴﻦ ﭼﻮ اﻓﮕﻨﺪ روزﮔﺎر‬
‫ﻳﺎ ﻫﺴﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺮف دﻫﺎﻧﺶ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ‬ ‫آﻳﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻤﻮي ﻣﻴﺎﻧﺶ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻣﻴﺪاﺷﺖ ﺟﻮر دﻟﺒﺮ ﻣﻦ ﮔﺮﻧﻬﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﻣﻴﮕﻔﺘﻤﻲ ﻛﻪ رﺣﻤﺖ ﺣﻖ را ﻛﺮاﻧﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﭽﺮخ ﭼﻬﺎرم ﺗﻮان رﺳﻴﺪ‬
‫ﮔﺮ ﭘﻴﺮ ﻣﻴﻔﺮوش ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﺪاﻳﺘﻲ‬

‫‪699‬‬
‫)‪(1‬‬
‫وﺑﺎﻟﻲ‬ ‫درﻳﻐﺎ ﮔﺮ ﭘﺮي ﺑﻮدي‬ ‫ﺷﺪم ﺟﻮﻳﺎي ﺳﻴﻤﺮغ وﺻﺎﻟﻲ‬
‫ﮔﺸﻮدم ﭼﻮن ﺑﻨﺎم ﻋﺸﻖ ﻓﺎﻟﻲ‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻮد آﻳﺎت رﺣﻤﺖ‬
‫ز ﺻﻮرت ﺷﺪ ﺑﻤﻌﻨﻲ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‬ ‫ﺷﺪم در ﻛﻮره رﻧﺪي ﭘﺲ از زﻫﺪ‬
‫ﻧﺪﻳﺪه ﺧﺎﻃﺮم ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻼﻟﻲ‬ ‫در اﻗﻠﻴﻢ ﻣﺤﺒﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﻓﺮدوس‬
‫ﻫﻮس داري اﮔﺮ آب ز ﻻﻟﻲ‬ ‫رﻓﻴﻖ ﺧﻀﺮ ﻣﻴﻨﺎ ﻛﺮد ﭼﻮن ﺟﺎم‬
‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﻃﺮﻓﻲ ﻧﺒﺴﺘﻪ از ﻣﺤﺎﻟﻲ‬ ‫وﻓﺎ ﻣﻲ ﺟﺴﺘﻢ از ﻋﻬﺪي وﻏﺎﻓﻞ‬
‫ﻣﻬﻲ ﻧﻲ آﻓﺘﺎب ﺑﻲ زواﻟﻲ‬ ‫ﻣﻬﻲ ﭘﺎﻣﺎل ﻧﺎزم ﻛﺮد اﻣﺮوز‬
‫ﺑﮕﺮدد ﺻﺪ ره از ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺤﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻳﻜﻨﻈﺮ ﮔﺮ آﻓﺘﺎﺑﺶ‬
‫ﺷﺪه روح اﻻﻣﻴﻦ ﭘﺎﻣﺎل ﻧﺎزش‬
‫ﻛﻨﺪ زﻳﻦ دﻋﻮي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﻤﺎﻟﻲ‬

‫‪700‬‬
‫اي ﻛﻪ ﺳﺮﻛﺮده ﻗﺪم ﻣﻴﻞ دوﻳﺪن داري‬

‫)‪ (1‬ﭘﺮي ﻣﻲ ﺑﻮد‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 176‬ب‪.‬‬

 ‫‪٥٣١‬‬
‫)‪(1‬‬
‫داري‬ ‫رﺳﻴﺪن‬ ‫ﺑﻤﻘﺼﻮد‬ ‫زود‬ ‫ﻫﻮس‬
‫ﻧﻮر ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻮﻳﻲ ﻫﺮزه ﭼﻪ ﻛﺮدي در ﻃﻮر‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮد اﻓﮕﻦ ﻧﻈﺮي ﭼﻮن دل دﻳﺪن داري‬
‫آﺗﺶ‬ ‫ﺑﺪﻟﻬﺎ‬ ‫ﻓﮕﻨﺪﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎغ‬ ‫اﻳﻦ‬ ‫ﮔﻞ‬
‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﻗﺪرت ﭼﻴﺪن داري‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻴﻮه ز ذرات ﺟﻬﺎن ﺷﻮ ﺑﻴﺰار‬ ‫ﺧﺎﻣﻲ اﻳﻦ‬
‫رو ﺑﺨﻮرﺷﻴﺪ ﻛﻦ از ﻣﻴﻞ رﺳﻴﺪن داري‬
‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫اﺧﺘﺮ‬ ‫ﻫﻤﺮﻫﻲ‬ ‫از‬ ‫ﻃﻤﻊ‬
‫ﺗﻮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺻﺒﺢ ﺳﺮ ﭘﺮده درﻳﺪن داري‬
‫ﻟﺐ ﮔﺮدون ﺷﺪ از ﺑﺎده ﻣﺎ ﺑﺮ ﺑﺘﺤﺎل‬
‫ﺟﺮﻋﻪ ﺑﺨﺸﻤﺖ ار ﺗﺎب ﭼﺸﻴﺪن داري‬
‫رام ﺷﻮ اي ﻫﻤﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﺎ روح اﻣﻴﻦ‬
‫از ﻏﺒﺎري ز ﭼﻪ رو ﻓﻜﺮ رﻣﻴﺪن داري‬

‫‪701‬‬
‫ﻛﺮدي‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫وﻏﻢ‬ ‫ﺑﺪرد‬ ‫ﻣﺮا‬
‫ﺑﺪرد وﻏﻢ ﻏﻢ ودرد ﻣﺮا دوا ﻛﺮدي‬
‫ﻣﺮا‬ ‫دردﻣﻨﺪ‬ ‫اﻋﻀﺎي‬ ‫ﻣﺰه‬ ‫ﺑﺨﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﺴﺎن زﻟﻒ ﺧﻮد از ﻳﻜﺪﮔﺮ ﺟﺪا ﻛﺮدي‬
‫ﺻﺒﺎح ﻣﺎ ﭼﻮ ﺷﺐ از روز روي وﺷﺎم ﺧﻄﺖ‬

‫)‪ (1‬رﻣﻴﺪن‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 177‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﺎي اي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 177‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٣٢‬‬
‫ﭼﻪ روز ﺑﻮد ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ روﺑﻤﺎ ﻛﺮدي‬
‫ﺧﻮﺷﻢ ﻛﻪ ﻣﺮغ دل ﻏﻴﺮ ﭼﻮن ﺑﺪام اﻓﺘﺎد‬
‫ﻛﺮدي‬ ‫ورﻫﺎ‬ ‫ﻛﺮدي‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﻣﺮغ‬ ‫ﺧﻴﺎل‬
‫ﺑﻤﺪﻋﺎي ﺗﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﮔﺮدد‬
‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ دﻟﻢ ﺗﺮك ﻣﺪﻋﺎ ﻛﺮدي‬

‫‪702‬‬
‫ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ رو ﺑﺮه ﻧﻪ دﻧﺒﺎل رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻲ اي دل دﻳﺪار آﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﺑﺤﺎل‬ ‫ﻧﺎﻳﺪ‬ ‫رﻗﻴﺒﺎن‬ ‫ﺳﺮدي‬ ‫از‬
‫از ﺷﻌﻠﻪ ﮔﺮ ﺑﺪ وزﻧﺪ ﺑﻬﺮ دﻟﻢ ﻗﺒﺎﻳﻲ‬
‫ﻏﻢ ﻫﻤﭽﻮ داغ ﻋﺸﻘﺶ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﻨﺪد‬
‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎن دﻟﺒﺮ ﺑﻴﻨﻢ ﭼﻮ ﻧﻘﺶ ﭘﺎﻳﻲ‬
‫ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻣﻜﻴﺪم آب ﺧﻀﺮ ﭼﺸﻴﺪم‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﻏﻤﺖ ﻧﺪﻳﺪم در دﻫﺮ ﺟﺎﻧﻔﺰاﻳﻲ‬
‫دﺳﺖ از ﺗﻮ ﺑﺮ ﻧﺪارد ﺟﺎن در رﻫﺖ ﺳﺘﺎرد‬
‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺧﻮب داﻧﺪ دل اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻴﻮﻓﺎﻳﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺻﺒﺎ ﺷﻮ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻤﺎم ﭘﺎ ﺷﻮ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ زﺣﺪ ﺑﺮون ﻛﻦ ﺗﺎ ﭘﻲ ﺑﺮي ﺑﺠﺎﻳﻲ‬

‫‪703‬‬
‫آﺑﺪ ﺑﻜﻒ از ﺑﺎده ﻣﻬﺮش ﭼﻮ اﻳﺎﻏﻲ‬
 ‫‪٥٣٣‬‬
‫ﭼﺮاﻏﻲ‬ ‫ﻣﺎه‬ ‫از‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺮوزﻳﻢ‬ ‫ﺑﺰم‬ ‫در‬
‫ﻛﻮﺛﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻋﻴﺶ ﻛﻪ در روﺿﺔ ﺧﻠﺪﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﻳﺎﻏﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮدم‬ ‫ﺻﻠﺢ‬ ‫را‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻫﻤﻪ را داغ ﻛﻨﺪ در ﺻﻒ ﻣﺤﺸﺮ‬
‫ﺳﺎزد ﻛﻔﻦ ﺧﻮد اﮔﺮ از ﭘﻨﺒﺔ داﻏﻲ‬
‫)‪(1‬‬
‫درﻫﻢ ﺑﺮي زﺧﻢ وﮔﻞ داغ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻴﺪ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﺧﻮش ﻃﺮح ﺗﺮا ز ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ دﻳﺪه ﻛﻪ ﻳﺎﻏﻲ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺮق زﻧﺪ ﺧﻨﺪه ﺑﺎ ﺑﺮدي وﺑﻬﻤﻦ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﻦ ﻛﺮده ﺗﺮا ز ﺑﺎده دﻣﺎﻏﻲ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ ﺷﺐ روح اﻣﻴﻦ ﺳﺮ ﺷﻜﻦ روز‬
‫دوﺷﻴﻨﻪ ﺑﻴﺎدش ﭼﻮ ﻃﻠﺐ ﻛﺮد ﭼﺮاﻏﻲ‬
‫‪704‬‬
‫وﻟﻲ ز ﺳﻮﺧﺘﻦ دﻳﮕﺮم ﺧﺒﺮ دادي‬ ‫ز ﻧﺎز وﻏﻤﺰه ﻣﺮا ﺑﺎ ز ﺑﺎل وﭘﺮ دادي‬
‫ﭼﻮ ﻧﻴﻢ ﺳﻮز ﺷﺪم ﺑﺎز ﺑﺎل وﭘﺮ دادي‬ ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﮕﺮدم ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﺮد ﺳﺮت‬
‫ﺗﻮ آﺷﺘﻲ ﻧﮕﻬﻢ را ﺑﭽﺸﻢ ﺗﺮ دادي‬ ‫ﻧﮕﺎه ودﻳﺪه ﻣﻦ رو ﺑﻬﻢ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‬
‫زدﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻮ زﻳﺒﻲ ﺑﺎن ﻛﻤﺮ دادي‬ ‫زﻛﻮه درد دﻟﻢ)‪ (3‬ﭼﻮن ﻛﻤﺮ ﺑﺰﻳﺮ آﻣﺪ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﺗﻮ ﻛﺮدي ﺗﻮاش ﺟﮕﺮ دادي‬ ‫دﻟﻢ ﺑﺴﻴﺮ ﺑﻬﺸﺖ رﺧﺖ ﻧﺒﻮد دﻟﻴﺮ‬
‫ﭘﺮ ﻣﻼﻳﻜﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬

‫)‪ (1‬ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 178‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺎﻏﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 178‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (3‬در دﻟﻢ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 178‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٣٤‬‬
‫ز آه ﺷﻌﻠﻪ ﺑﮕﺮدون زﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ دادي‬

‫‪705‬‬
‫از ﻗﺪت اوﻓﺘﺎده رﻋﻨﺎﻳﻲ‬ ‫اي رﺧﺖ ﺑﺎج ﮔﻴﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ‬
‫ﺷﺪ دﻟﻢ دﺷﻤﻦ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ‬ ‫زﻟﻔﺖ را‬ ‫دﻳﺪ ﭼﻮن ﺑﻴﻘﺮار‬
‫ﺧﺎك رﻳﺰم ﺑﻔﺮق ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﻈﺮم‬ ‫ﺑﺮوﻳﺘﻮ‬ ‫ﻧﻴﻔﺘﺪ‬ ‫ﭼﻮن‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﻲ‬ ‫دﻳﺪه‬ ‫داﻣﻦ‬ ‫ﺷﺪه ﭘﺮ ﺧﻮن ز ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋه ات‬
‫ﺧﺎل ﺗﻮ ﻣﻲ ﺧﻮرد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺷﻜﺮي ﻛﺰ ﻟﺒﺖ ﺷﻮد ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﺸﺘﻴﺖ ﭼﻮن ﻧﮕﺸﺘﻪ درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﺗﻮ ﺷﺮح ﻃﻮﻓﺎن ﻛﺮد‬
‫آب در ﺟﺎم ﻋﺸﻖ ﺻﻬﺒﺎﻳﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺳﺎﻗﻲ ﺷﻮي ﺳﺰد ﻛﻪ ﻛﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻋﻠﻢ ﻛﺮدي‬
‫رﺳﺪت ﻛﺎر اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﻮاﻳﻲ‬

‫‪706‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﻛﻨﻲ ﺳﻴﺮ روﺑﻤﺎ داري‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻮ ﻏﻢ ﺑﺠﻬﺎن ﺑﻮﻳﻲ از وﻓﺎداري‬
‫ﻫﺰار ﺟﺎن ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ رو ﻧﻤﺎ داري‬ ‫ﺑﮕﺮم ﺧﻮﻧﻴﺖ اي درد ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺎزﻳﺪ‬
‫دﻻ ﺗﻮ ﺣﻮﺻﻠﺔ دﻳﺪﻧﺶ ﻛﺠﺎ داري‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻢ اﻳﻨﻜﻪ ز رخ ﮔﺮد ﻳﺎر ﺑﺮﻗﻊ دور‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﺮ درد را دوا داري‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ آرزو دل ﻣﺎ را‬
‫ﺑﭽﺸﻢ زﻫﺮ وﺑﻠﺐ ﺷﺮﺑﺖ ﺑﻘﺎ داري‬ ‫ﺑﻤﺮگ وزﻧﺪﮔﻴﻢ اﺣﺘﻴﺎج ﻫﺴﺖ ﺑﺘﻮ‬
‫ﻛﻪ زﻳﺮ ﭘﺎي ﺗﻮ ﺻﺪ ﮔﻨﺞ ﺗﻮﺗﻴﺎ داري‬ ‫ز ﻫﺠﺮ روي ﺗﻮ ﭼﺸﻤﻢ ﺳﻔﻴﺪ ﮔﺸﺖ ﭼﻪ ﺳﻮد‬
‫ﺗﻮ ﭼﻮن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ از ﺻﺒﺎ داري‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺰﻟﻒ ﻛﻪ راﻫﺶ دﮔﺮ ﺑﺨﻮﻳﺶ ﻣﺪه‬
‫ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺔ ﻫﻤﺎ داري‬ ‫ﻧﻬﺎده ﺳﺮ ﭼﻮ ﺳﻌﺎدت ﺑﺮﻳﺰ ﺳﺎﻳﺔ ﺗﻮ‬

‫)‪ (1‬داﻣﻦ ودﻳﺪه‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 178‬ب‪.‬‬

 ‫‪٥٣٥‬‬
‫ﭼﻮ ﺑﻮي دوﺳﺖ ﺑﺎن ﻛﻮي رﻫﻨﻤﺎ داري‬ ‫دﻻ ﺑﻬﻤﺮﻫﻲ ﺧﻀﺮ اﺣﺘﻴﺎﺟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دل ﭘﺮ آﺗﺶ وﭼﺸﻢ ﭘﺮ آب وﺳﻴﻨﻪ ﭼﺎك‬
‫ﺑﮕﻔﺖ ﻋﺸﻖ ﺑﺮوح اﻻﻣﻴﻦ ز ﻣﺎ داري‬

‫‪707‬‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮزده ﮔﻞ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﻧﺒﻮدي‬ ‫ﮔﺮ ﺣﺴﻦ ﺗﺮا ﻣﻴﻞ ﺧﺮﻳﺪار ﻧﺒﻮدي‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻓﺮوﺷﻨﺪه ﺧﺮﻳﺪار ﻧﺒﻮدي‬ ‫ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﺴﻲ ﺑﻬﺮه از ﺣﺴﻦ وﻣﻼﺣﺖ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ اﮔﺮ از درد ﮔﺮاﻧﺒﺎر ﻧﺒﻮدي‬ ‫رﻓﺘﻲ ﺑﻌﺪم ﻳﻜﻨﻔﺲ از ﮔﺮدش ﭼﺸﻤﻲ‬
‫ﮔﺮ ﻋﺸﻖ ﻧﺒﻮدي ﺑﺠﻬﺎن ﻛﺎر ﻧﺒﻮدي‬ ‫ﻋﺸﻘﺴﺖ ﻛﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻬﺮ ﻛﺎر ﻛﺴﻲ را‬
‫اﻳﻦ ﺣﺮف ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﺎر ﻧﺒﻮدي‬ ‫ﮔﺮ ﻛﺎر زﺑﺎن زﻣﺰﻣﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻤﻲ ﺑﻮد‬
‫ﮔﺮ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﻧﺒﻮدي‬ ‫ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻬﺎي ﻋﺠﺒﻲ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺼﺮي‬
‫از ﻛﺜﺮت اﻏﻴﺎر ﺷﺪي ﻛﺎر ﺗﻮ دﺷﻮار‬
‫اي روح اﻣﻴﻦ ﻋﺸﻖ ﭼﻮ دﺷﻮار ﻧﺒﻮدي‬

‫‪708‬‬
‫ﮔﻞ ﺑﻴﺨﺎر ﻣﻦ زﻳﻨﺖ ده ﮔﻠﺰار ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﭘﺮ از ﮔﻞ ﮔﺸﺘﻪ ﮔﻠﺸﻦ آن ﮔﻞ ﺑﻴﺨﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫آﺗﺶ‬ ‫ﺳﺮم‬ ‫ﺑﺴﺘﺎن)‪(1‬ﺑﺮ‬ ‫ﮔﻠﻬﺎ‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ‬ ‫ﻓﮕﻨﺪه‬
‫ﮔﻠﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﺮا ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻪ دﺳﺘﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ز زﻫﺪ ﺧﺸﻚ وﺧﺸﻜﻴﻬﺎ ﻛﻪ دارد ﺳﺒﺤﻪ ﺑﻴﺰارم‬
‫ﻣﺮا ﺑﺮ ﮔﺮدن دل ﻃﻮﻗﻲ از زﻧﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬

‫)‪ (1‬ﮔﻠﻬﺎي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 179‬اﻟﻒ‪.‬‬

 ‫‪٥٣٦‬‬
‫ﺑﺘﻠﺨﻲ ﻣﻲ دﻫﻢ دور از ﻟﺐ ﺟﺎن ﭘﺮورش ﺟﺎﻧﺮا‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﺷﻜﺮ‬ ‫اﺑﺮ‬ ‫آن‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ‬ ‫ﺑﻔﺮﻗﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻋﻜﺲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را دﻳﺪ دﻳﮕﺮ ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪ او را‬
‫دﻻ ﺻﻴﻘﻞ زدي آﻳﻨﻪ را زﻧﮕﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﺳﺮاﭘﺎﻳﻢ‬ ‫در‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫ﺷﻤﺸﺎد‬ ‫ﺳﺎﻳﺔ‬ ‫ﻓﮕﻨﺪه‬
‫ﺳﺮم را ﺳﺎﻳﺔ آن ﺳﺮو ﺧﻮش رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺪﻋﻲ ﺻﺪ ره ﻛﺸﻴﺪي ﺧﻨﺠﺮ ﻛﻴﻦ را‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬ ‫ﻳﻜﺒﺎر‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫روح‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﺑﺮاي‬

‫‪709‬‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻲ‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻲ‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﺮ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫را‬ ‫ﺷﻮق‬ ‫آﻳﺎت‬
‫ﻫﺮﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ ﻗﺪم ﻧﻬﺪ‬
‫او را ﭼﻮ ﻧﻘﺶ ﭘﺎي زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ‬
‫ﺟﺎن ﻧﻮي ز ﺗﻴﻎ دﻫﻲ ﭼﻮن رﻗﻴﺐ را‬
‫ﻛﻨﻲ‬ ‫ﺳﻴﺮ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬ ‫ز‬ ‫ﻣﺎرا‬
‫ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺻﻠﺢ ﻣﺎﻳﻞ وزﻟﻒ ﺗﻮ ﺟﻨﮕﺠﻮﺳﺖ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺲ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ‬
‫از ﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﻛﺮم ﺗﻮ ﺻﺪ ﭘﻴﺮﺷﺪ ﺟﻮان‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻲ‬ ‫ﭘﻴﺮ‬ ‫ﭼﺮا‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ز‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﺗﻮ ﺳﺮ ﻧﻔﺸﺎﻧﺪي ﺑﭙﺎي ﻳﺎر‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﮔﻔﺘﻪ اﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ‬
 ‫‪٥٣٧‬‬
‫‪710‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﺑﻤﻬﺮ ﻧﻬﺎن درﻛﻤﺎن ﻛﻨﻲ‬
‫ز اﺑﺮو اﮔﺮ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺗﻴﺮ وﻛﻤﺎن ﻛﻨﻲ‬
‫ﺑﺮوي ﻓﺘﺪ ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ات اي ﺳﺮوﻧﺎز ﺣﺴﻦ‬
‫ﺷﻤﺸﺎد را ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﭘﻲ ﺧﻮد روان ﻛﻨﻲ‬
‫ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﺟﻮر ﭼﻴﺰ دﮔﺮ از ﺗﻮ ﻧﻄﻠﺒﻢ‬
‫ﭼﻮن ﻫﺮﭼﻪ اﻟﺘﻤﺎس ﻛﻨﻢ ﻏﻴﺮان ﻛﻨﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺎج)‪(1‬ﺑﻠﻨﺪ اﺧﺘﺮي ز ﻣﺎه‬
‫از داغ ﻣﻬﺮ روي ﻣﺮا ﮔﺮ ﻧﺸﺎن ﻛﻨﻲ‬
‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺣﻜﻢ ﺗﺴﺖ روان ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻖ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪت ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻫﻤﺎن ﻛﻨﻲ‬
‫دارد ﻛﻪ ﺗﺎب)‪(2‬اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮوﻳﺖ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺑﻬﺮ ﭼﻪ روي ﺧﻮﻳﺶ ز ﻣﺮدم ﻧﻬﺎن ﻛﻨﻲ‬
‫ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﮔﻮي ﻛﺮده‬
‫آن ﺧﺎل را ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻧﻜﺘﻪ دان ﻛﻨﻲ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﭼﻮ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻲ ﺷﻌﻠﻪ دم ﺷﻮد‬
‫ﻳﻜﺒﺎر اﮔﺮ زﺑﺎن ﺧﻮدش در دﻫﺎن ﻛﻨﻲ‬
‫‪711‬‬
‫ﻳﻜﺮوزه ﻫﺠﺮت اي ﻣﻪ اﻓﺰون ﺑﻮد ز ﺳﺎﻟﻲ‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﺗﺎﺑﺎن ﺑﺎ روي ﺗﻮ ﭼﻮ ﺧﺎﻟﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺗﺎج‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬اﻟﻒ‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﻛﺘﺎب‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٣٨‬‬
‫در ﻣﺬﻫﺐ اﺳﻴﺮان اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻮد وﺻﺎﻟﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻴﻢ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻲ ﻫﺴﺖ ﭼﻴﺰي ﻣﺨﻮاه دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﺼﻒ ﺟﻬﺎن ﺗﻮ داري اي رﻧﺪ ﻻ اﺑﺎﻟﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎزﺷﻲ ﻧﺪارد ﺟﺎن ﺑﺎ ﺧﻴﺎل ﺟﺎﻧﺎن‬
‫ﻣﻬﻤﺎن ﺑﮕﻮ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﺮدﻳﻢ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫در ﺧﻮاب دوش ﺳﺮ را اﻓﮕﻨﺪ دل ﺑﭙﺎﻳﺶ‬
‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻣﺒﺎد آرزوي ﻣﺮا ﻏﻢ ﻳﺎر‬
‫ﮔﺮ از زﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﺟﺰ ﻛﻨﺞ دردﻣﺎﻟﻲ‬

‫‪712‬‬
‫ﮔﺮ ﺣﺮف وﺻﻞ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﻲ ﺷﺮط اﻧﺘﻈﺎري‬
‫ﺧﻮﺷﺘﺮ ز ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻮﻳﻲ دارﻳﻢ روزﮔﺎري‬
‫ﭼﻮن ﻧﻐﻤﻪ ﺳﻨﺞ ﮔﺮدد در ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻫﺰاري‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﻧﺪﻳﺪه ﻫﺮﮔﺰ ﭼﻮن ﻋﺸﻖ ﺧﻮش ﻋﻴﺎري‬
‫ﻳﻜﺒﺎر ﻛﻦ ﺧﺪا را ﺑﺮ ﺑﻮﺳﺘﺎن ﮔﺬاري‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ زﺧﻢ ﺟﻮاري‬
‫در ﻓﺼﻞ دي ﻧﻤﺎﻳﺪ دﻟﺪار ﻧﻮ ﺑﻬﺎري‬
‫در ﺟﻮي زﺧﻢ داﻳﻢ دارﻳﻢ آب ﺗﻴﻐﺶ‬
‫آﻳﺪ ﺑﺮﻗﺺ ﺟﺎﻧﻢ ﻣﺴﺘﻲ ﻛﻨﺪ ﻓﻐﺎﻧﻢ‬
‫ﺷﺪﺳﺎﻟﻬﺎ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﻢ ﺻﺮاف روزﮔﺎرﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺟﺮاﺣﺖ ﻣﺎ ﮔﻞ دﻣﺒﺪم ﻧﺨﻨﺪد‬
‫داﻧﺪ ﭼﻮ ﻧﻘﺶ دﻳﺒﺎ ﮔﻠﻬﺎي ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﺮا‬

‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻮد دﻳﺪم در ﮔﻨﻪ او رﺳﻴﺪم‬

‫روح اﻻﻣﻴﻦ ﻧﺪﻳﺪم ﭼﻮن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮدﺑﺎري‬

‫‪713‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ ام ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ از ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺑﻲ ﻧﻴﺎزم ﻛﺮده از ﺧﻮرﺷﻴﺪ وﻣﻪ روي‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﭼﻮن ﻣﻮﺗﻲ ﺗﻨﻢ ﺑﺎرﻳﻚ وﺷﺎدم زﻳﻨﻜﻪ او‬

‫)‪ (1‬ﺟﺎدوﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬روﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬ب‪.‬‬
 ‫‪٥٣٩‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻮاﻧﺪ داد ﺑﺎ ﻣﻮي‬
‫ﮔﺮﻣﻲ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎﺑﺎن ﻫﻴﭻ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫)‪(2‬‬
‫ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﺷﺮر اﻓﺘﺎده ﺑﺮوي ز آﺗﺶ ﺧﻮي‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎي ﺗﺎرﻧﻮر ﭼﺸﻤﻢ ﭘﻴﭻ وﺗﺎب‬
‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﭽﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ ﺗﺎر ﮔﻴﺴﻮي )‪ (3‬ﻛﺴﻲ‬
‫آن ﻧﺸﺎن ﻋﺎرض ﻣﻪ را ﻛﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻠﻒ‬
‫اﺑﺮوي)‪(4‬ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺗﻴﻎ‬ ‫زﺧﻢ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫آﻳﺘﻲ‬
‫ﻛﺮده ام ﺧﻮد را ﺳﺒﻚ ﭼﻮن ﺑﺮگ ﻛﺎﻫﻲ ازﻏﻤﺶ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮد ﺑﺎد ﺻﺒﺎ آﺳﺎن ﻣﺮا ﺳﻮي)‪(5‬ﻛﺴﻲ‬
‫ﺧﺎل ﻫﻨﺪوﻳﺶ ﺑﺒﻴﻦ ﺟﺎ ﻛﺮده در آن ﻛﻨﺞ ﻟﺐ‬
‫)‪(6‬‬
‫ﻛﺴﻲ‬ ‫زﻳﻦ ﺳﺒﺐ روح اﻻﻣﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪه ﻫﻨﺪوي‬

‫)‪ (1‬ﻣﻮﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬ب‪.‬‬

‫)‪ (2‬ﺧﻮي‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬ب‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﮔﻴﺴﺮﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 180‬ب‪.‬‬
‫)‪ (4‬اﺑﺮوﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 181‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺳﻮﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 181‬اﻟﻒ‪.‬‬
‫)‪ (6‬ﮔﺮدﻳﺪه ﻫﻨﺪوﺋﻲ‪ :‬در ﻧﺴﺨﻪ ﭘﺸﺘﺒﺎن ص‪ 181‬اﻟﻒ‪.‬‬
 ‫‪٥٤٠‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪة ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ در ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺗﺤﺖ ﺷﻤﺎره ﺳﻪ ﺻﺪ وﭼﻬﻞ‬
‫وﻫﺸﺖ )‪(348‬در ﺷﻌﺒﻪ ﻣﺨﻄﻮﻃﺎت ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه از ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﻳﺸﻴﺎﺗﻚ ﺳﻮﺳﺎﺋﻴﺘﻲ ﺑﻨﮕﺎل ﺗﺤﺖ ﺷﻤﺎره ﻫﻔﺖ ﺻﺪ وﺳﻲ‬
‫وﺷﺶ )‪ (736‬ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﺪه ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‪ ،‬ﻧﻘﺪ و ﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‪،‬‬
‫اﺳﺖ واﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﻘﺪﻣﻪ اي و ﭘﻨﺞ اﺑﻮاب اﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪ (1‬ﻓﺼﻞ او‪‬ل ﺑﻌﻨﻮان" اﺣﻮال و آﺛﺎر ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ"‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻧﻪ ﻓﻘﻂ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻪ و آﺛﺎر وي ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ درﺑﺎره اﺳﻢ‬
‫وي و وﻻدت وي وﺳﻔﺮ ﻫﻨﺪ ﻛﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ اوﻻ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺪﻛﻦ در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه آﻣﺪ و ﻣﻨﺼﺐ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺷﺪ وﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ درﺑﺎر‬
‫ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ در ﺳﺎل ﻫﺰار و ﺑﻴﺴﺖ وﻫﻔﺖ ﻫﺠﺮي )‪1027‬ه(رﻓﺖ و ﻣﻨﺼﺒﺪار ﻫﺰار‬
‫وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن‬
‫ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ از ﻣﻨﺼﺒﺪار ﻫﺰار وﭘﺎﻧﺼﺪي ودوﻳﺴﺖ ﺳﻮار‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺼﺐ ﭘﻨﺞ ﻫﺰاري ودو ﻫﺰار ﺳﻮار ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ درﺑﺎرة ﻣﻨﺼﺐ در‬
‫درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ودرﺑﺎر ﻣﻐﻠﻴﻪ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ دو‪‬م ﺑﻌﻨﻮان "اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ"‬ ‫)‪(2‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎب ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺤﻴﺪ‪ ،‬وﻻدت وﺳﻔﺮ ﻫﻨﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ اوﺿﺎع ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وادﺑﻲ ﺳﻠﻄﺎن ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه ﺗﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺗﺎﻧﺎ ﺷﺎه ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ وﺟﺪال و ﻓﺘﺢ‬
‫ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻓﺮداً ﻓﺮداً ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ رواﺑﻂ ﻫﻨﺪ واﻳﺮان‬
‫ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٥٤١‬‬
‫)‪ (3‬ﻓﺼﻞ ﺳﻮ‪‬م ﺑﻌﻨﻮان "ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ" اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎب اﺣﻮال و آﺛﺎر و ﺑﺮ رﺳﻲ ﻛﻼم ﻣﻠﻚ اﻟﺸﻌﺮاء اﺳﺪ اﷲ وﺟﻬﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻣﻦ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺮﺳﻲ‪ ،‬ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي‪ ،‬ﺷﺮﻳﻒ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺮك‬
‫ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺒﺰواري‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻛﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ ﻫﻤﺪاﻧﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﺑﺎب‬
‫آﺷﻜﺎر ﺷﺪ ﻛﻪ در درﺑﺎر ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ ﻋﻼوه از زﺑﺎن وادب ﻓﺎرﺳﻲ‪،‬زﺑﺎن اردو ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺴﺘﻲ آﻣﺪ وﻣﺤﻤﺪ ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه اوﻟﻴﻦ ﺻﺎﺣﺐ دﻳﻮان اردو اﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﻨﻮان " ﺑﺮ رﺳﻲ و ﻧﻘﺪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز" اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎب‬
‫وﺿﺎﺣﺖ ﻧﻘﺪ واﻧﺘﻘﺎد و ﺑﺮ رﺳﻲ ﻛﻼم ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ روح اﻻﻣﻴﻦ‬
‫و ﺳﺒﻚ ﻛﻼم وي ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ اﻓﻜﺎر و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻛﻼم وي ﺑﻪ‬
‫رﺷﺘﺔ ﺗﺤﺮﻳﺮ آورده اﺳﺖ وﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ و رﻣﻮز ﻋﺸﻖ را ﺷﺮح داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﻨﻮان "ﺗﺪوﻳﻦ وﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز" اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎب ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻦ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻮازﻧﻪ ﻛﺮده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ وﻫﺮ ﺟﺎي ﻛﻪ اﺷﻌﺎر ﻛﻢ ﻳﺎ زﻳﺎد ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮده ام وﻫﺮ‬
‫ﺟﺎي ﻛﻪ ﺗﻀﺎد ﺣﺮوف ‪،‬ﺗﻀﺎد اﻟﻔﺎظ وﺗﻀﺎد ﺷﻌﺮ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد آﻧﻬﺎ را ﻧﺸﺎن‬
‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﻤﺎره ﻏﺰﻟﻬﺎي ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ وﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺘﺨﺎر واﻣﺘﻨﺎن ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮﻧﻜﻪ از اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﻦ اﺻﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ رﺳﻴﺪ ﺑﻠﻜﻪ از ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ آﺷﻨﺎ‬
‫ﺷﺪﻳﻢ وواﺿﺢ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺻﻨﻒ ﻏﺰل از ﻗﻴﺪ وﺑﻨﺪ آزاد اﺳﺖ وﻫﻴﭻ ﺷﻌﺮ ﻏﺰل زﻣﻴﻨﻪ اي‬
‫ﻣﻮﺿﻮع و ﻣﻌﻨﻲ دارد‪ .‬ﻋﻼوه از اﻳﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻏﺰل و ﻗﺼﻴﺪه ﻋﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻔﻴﻖ اﺣﻤﺪ‬
 ‫‪٥٤٢‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣ‪Ĥ‬ﺧﺬ‬

‫ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ‪:‬‬

‫ﺷﻤﺎره‬ ‫ﻓﻦ‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺼﻨﻒ ﻳﺎ ﻣﻮﻟﻒ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺷﻤﺎره‬

‫ﻣﺨﻄﻮﻃﻪ‬
‫‪348‬‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬ ‫ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‬ ‫‪01‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪736‬‬ ‫ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻚ‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬ ‫ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‬ ‫‪02‬‬
‫ﺳﻮﺳﺎﺋﺘﻲ ﻛﻠﻜﺘﻪ‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪1539‬‬ ‫ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺎ‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬ ‫ﺷﺮﻳﻦ ﺧﺴﺮو‬ ‫‪03‬‬
‫آﻓﺲ‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪962‬‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬ ‫ﻣﻄﻤﺢ اﻻﻧﻈﺎر‬ ‫‪04‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪1540‬‬ ‫ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺎ‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬ ‫ﻟﻴﻠﻲ وﻣﺠﻨﻮن‬ ‫‪05‬‬
‫آﻓﺲ‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪302‬‬ ‫ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﺪا‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ‬ ‫آﺳﻤﺎن ﻫﺸﺘﻢ‬ ‫‪06‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﺘﻨﻪ‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪404‬‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫دﻳﻮان ﻇﻞ اﷲ‬ ‫‪07‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫‪511‬‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫اﺳﺪاﷲ وﺟﻴﻬﻪ‬ ‫دﻳﻮان وﺟﻴﻬﻪ‬ ‫‪08‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪1011‬‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻓﺮﺳﻲ‬ ‫ﻧﺴﺐ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫‪09‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪964‬‬ ‫ادب ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮ ﻗﻮي‬ ‫دﻳﻮان اﺑﺮﻗﻮي‬ ‫‪10‬‬
 ‫‪٥٤٣‬‬
‫ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫‪85‬‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫‪11‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎﻫﻲ‬
‫‪23‬‬ ‫ادارة آرﺷﻴﻮ اﻳﺎﻟﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫‪12‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻄﺐ‬
‫ﺷﺎه‬
‫‪2‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫اﺣﻮال ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫‪13‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻗﻠﻲ ﻗﻄﺐ ﺷﺎه‬
‫‪45‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫اﻧﺪازه واﻗﻌﺎت‬ ‫‪14‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫دﻛﻦ‬
‫‪71‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ‬ ‫‪15‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﺷﺎﻫﻲ‬
‫‪78‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ دﻛﻦ‬ ‫‪16‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪118‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻرﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺨﺘﺼﺮ‬ ‫‪17‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫‪135‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫رﺗﻦ ﻻل‬ ‫ﺗﺤﻔﻪ دﻛﻦ‬ ‫‪18‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪139‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﺗﺤﻔﻪ ﻣﺨﺘﺎرﻳﻪ‬ ‫‪19‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪213‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﻃﻴﻔﻮري‬ ‫ﺣﺪاﺋﻖ‬ ‫‪20‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫اﻟﺒﺴﻄﺎﻣﻲ‬ ‫اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ﻓﻲ‬
‫ﻛﻼم اﻟﺨﻮاﺗﻴﻦ‬
‫‪215‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻣﻴﺮ اﺑﻮ ﻗﺎﺳﻢ‬ ‫ﺣﺪﻳﻘﺔاﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫‪21‬‬
 ‫‪٥٤٤‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪311‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻓﻀﻞ ﺧﺎن‬ ‫ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﻧﺎﻧﻪ‬ ‫‪22‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪379‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﻣﺠﻤﻞ اﺣﻮال‬ ‫‪23‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻗﻄﺒﺸﺎﻫﻲ‬
‫‪162‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻧﻮر اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫‪24‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‬
‫‪231‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫‪25‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫‪1‬‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻟﻄﻒ ﻋﻠﻲ‬ ‫آﺗﺸﻜﺪه آذر‬ ‫‪26‬‬
‫ﺷﻌﺮاء‬ ‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪38‬‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻟﭽﻬﻤﻲ ﻧﺎراﺋﻴﻦ‬ ‫ﮔﻞ رﻋﻨﺎ‬ ‫‪27‬‬
‫ﺷﻌﺮاء‬ ‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﺷﻔﻴﻖ‬
‫‪50‬‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻏﻼم ﻋﻠﻲ آذاد‬ ‫ﻳﺪ ﺑﻴﻀﺎ‬ ‫‪28‬‬
‫ﺷﻌﺮاء‬ ‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‬
‫‪40‬‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه‬ ‫ﻣﻮزه ﺳﺎﻻر ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻏﻼم ﻋﻠﻲ آذاد‬ ‫ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻟﻜﺮام‬ ‫‪29‬‬
‫ﺷﻌﺮاء‬ ‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭼﺎﭘﻲ‪:‬‬
‫ﻣﻘﺎم اﺷﺎﻋﺖ‬ ‫ﺳﻦ‬ ‫ﻣﺼﻨﻒ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺷﻤﺎره‬
‫اﺷﺎﻋﺖ‬
‫ﻧﻮاب ﺻﻤﺼﺎم ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ‪1888‬ء ﻣﻈﻬﺮ اﻟﻌﺠﺎﺋﺐ‬ ‫ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮاء‬ ‫‪01‬‬
‫ﻛﻠﻜﺘﻪ‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫ﻣﻈﻬﺮ اﻟﻌﺠﺎﺋﺐ‬ ‫ﻧﻮاب ﺻﻤﺼﺎم ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ‪1890‬ء‬ ‫ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮاء‬ ‫‪02‬‬
‫ﻛﻠﻜﺘﻪ‬ ‫)ﺟﻠﺪ دوم(‬
 ‫‪٥٤٥‬‬
‫ﻧﻮاب ﺻﻤﺼﺎم ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ‪1901‬ء ﻣﻈﻬﺮ اﻟﻌﺠﺎﺋﺐ ﻛﻠﻜﺘﻪ‬ ‫ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ اﻻﻣﺮاء‬ ‫‪03‬‬

‫)ﺟﻠﺪ ﺳﻮم(‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻤﺒﻲ‬ ‫‪1831‬ء‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻢ ﻫﻨﺪوﺷﺎه‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺷﺘﻪ‬ ‫‪04‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﻪ‬
‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻤﺒﻲ‬ ‫‪1831‬ء‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻢ ﻫﻨﺪوﺷﺎه‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﺷﺘﻪ‬ ‫‪05‬‬

‫)ﺟﻠﺪ دوم(‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫‪1888‬ء‬ ‫ﻗﺎدر ﺧﺎن‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﺐ ﺷﺎﻫﻲ‬ ‫‪06‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫‪1931‬ء‬ ‫ﻣﺮزا ﻧﻈﺎم اﻟﺪﻳﻦ اﺣﻤﺪ‬ ‫ﺣﺪﻳﻘﺔاﻟﺴﻼﻃﻴﻦ‬ ‫‪07‬‬
‫ﻛﻠﻜﺘﻪ‬ ‫‪1869‬ء‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻫﺎﺷﻢ ﺧﺎن‬ ‫ﻣﻨﺘﺨﺐ اﻟﻠﺒﺎب‬ ‫‪08‬‬

‫)ﺣﺼﻪ اول(‬
‫ﻛﻠﻜﺘﻪ‬ ‫‪1874‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻫﺎﺷﻢ ﺧﺎن‬ ‫ﻣﻨﺘﺨﺐ اﻟﻠﺒﺎب‬ ‫‪09‬‬

‫)ﺣﺼﻪ دوم(‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﺳﻼﻣﻴﻪ‬ ‫‪1317‬ه‬ ‫اﺳﻜﻨﺪر ﻣﻨﺸﻲ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﺎﻟﻢ آراي ﻋﺒﺎﺳﻲ‬ ‫‪10‬‬
‫ﻃﻬﺮان‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫ﻣﻴﺮ ﺳﻌﺎدت ﻋﻠﻲ رﺿﻮي ‪1357‬ه‬ ‫ﻛﻼم اﻟﻤﻠﻮك‬ ‫‪11‬‬
‫‪1939‬ء ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻴﻪ‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﻴﺪ ﺻﺪﻳﻘﻲ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬ ‫‪12‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫دار اﻟﻄﺒﻊ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫‪1924‬‬ ‫ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‬ ‫ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮ دﻛﻦ‬ ‫‪13‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻴﻪ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ازﻣﻐﺎن‬ ‫‪1317‬ه‬ ‫ﻣﺮزا ﻃﺎﻫﺮ ﻧﺼﺮ آﺑﺎدي‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه ﻧﺼﺮآﺑﺎدي‬ ‫‪14‬‬
‫ﻃﻬﺮان‬
‫‪1369‬ه ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس‬ ‫اﺣﻤﺪ ﮔﻠﭽﻴﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﺟﻠﺪ اول‬ ‫‪15‬‬
 ‫‪٥٤٦‬‬
‫رﺿﻮي ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪1369‬ه ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس‬ ‫اﺣﻤﺪ ﮔﻠﭽﻴﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﺎروان ﻫﻨﺪ ﺟﻠﺪ دوم‬ ‫‪16‬‬
‫رﺿﻮي ﻣﺸﻬﺪ‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻤﺒﺌﻲ‬ ‫‪1887‬ء‬ ‫دوﻟﺖ ﺷﺎه ﺳﻤﺮ ﻗﻨﺪي‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه ﺷﻌﺮاء‬ ‫‪17‬‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻤﺒﺌﻲ‬ ‫ﺣﺎﺟﻲ ﻟﻄﻒ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﮓ ‪1860‬ء‬ ‫آﺗﺸﻜﺪه‬ ‫‪18‬‬
‫‪1843‬ء ﻣﻄﺒﻊ ﻣﻨﺸﻲ ﻛﺎﻧﭙﻮر‬ ‫واﺳﻄﻲ ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ‬ ‫ﺧﺰاﻧﻪ ﻋﺎﻣﺮه‬ ‫‪19‬‬
‫ﻣﻴﺮ ﻏﻼم ﻋﻠﻲ آذاد ﺑﻠﮕﺮاﻣﻲ ‪1913‬ء ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ داراﻟﺴﻠﻄﻨﺖ‬ ‫ﻣ‪Ĥ‬ﺛﺮاﻟﻜﺮام‬ ‫‪20‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎب ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‬
‫‪1369‬ه ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻗﻠﻲ ﺧﺎن واﻟﻪ‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه رﻳﺎض اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫‪21‬‬
‫رﺿﻮي ﻣﺸﻬﺪ‬ ‫داﻏﺴﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﺮزا ﻣﻘﺒﻮل ﺑﻴﮓ ﺑﺪﺧﺸﻲ‬ ‫ادب ﻧﺎﻣﻪ اﻳﺮان‬ ‫‪22‬‬
‫ﻻﻫﻮر‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻧﺪوة‬ ‫‪2005‬ء‬ ‫رﺿﺎ زاده ﺳﻔﻖ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان‬ ‫‪23‬‬
‫اﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ دﻫﻠﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺳﻴﺪ ﻣﺒﺎرز اﻟﺪﻳﻦ‬
‫رﻓﻌﺖ‬
‫‪1996‬ء ﻛﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ﭼﻨﺪواره‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻈﺮ اﻣﺎم‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان‬ ‫‪24‬‬
‫ﻣﻈﻔﺮ ﭘﻮر ﺑﻬﺎر‬
‫‪2000‬ء ﻛﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ﭼﻨﺪواره‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻈﺮ اﻣﺎم‬ ‫‪ 25‬ﭼﻜﻴﺪه ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان‬
‫ﻣﻈﻔﺮ ﭘﻮر ﺑﻬﺎر‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫‪2000‬ء ﻛﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ﭼﻨﺪواره‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻈﺮ اﻣﺎم‬ ‫‪ 26‬ﭼﻜﻴﺪه ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان‬
‫ﻣﻈﻔﺮ ﭘﻮر ﺑﻬﺎر‬ ‫)ﺟﻠﺪ دوم(‬
‫‪2011‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺻﺒﺎح اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫ﺑﺰم ﺗﻴﻤﻮرﻳﻪ‬ ‫‪27‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ اﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ‬
‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫ﻳﻮﭘﻲ‬
‫‪2009‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺻﺒﺎح اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫ﺑﺰم ﺗﻴﻤﻮرﻳﻪ‬ ‫‪28‬‬
 ‫‪٥٤٧‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ اﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ‬ ‫)ﺟﻠﺪ دوم(‬
‫ﻳﻮﭘﻲ‬
‫‪2009‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺻﺒﺎح اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫ﺑﺰم ﺗﻴﻤﻮرﻳﻪ )ﺟﻠﺪﺳﻮم(‬ ‫‪29‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ اﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ‬
‫ﻳﻮﭘﻲ‬
‫‪2009‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺻﺒﺎح اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫ﺑﺰم ﻣﻤﻠﻮﻛﻴﻪ‬ ‫‪30‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ اﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ‬
‫ﻳﻮﭘﻲ‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﻤﻪ‬ ‫‪2002‬ء‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ رﻳﺎض‬ ‫ﻓﺎرﺳﻲ ادب ۓھ
ﻣﺨﺘﺼﺮ‬ ‫‪31‬‬
‫دﻫﻠﻲ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺻﺪﻳﻖ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫‪2012‬ء ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻼ ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر ﺑﺪاﻳﻮﻧﻲ‬ ‫ﻣﻨﺘﺨﺐ اﻟﺘﻮارﻳﺦ‬ ‫‪32‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫‪1012‬ء ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻼ ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر ﺑﺪاﻳﻮﻧﻲ‬ ‫ﻣﻨﺘﺨﺐ اﻟﺘﻮارﻳﺦ‬ ‫‪33‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬ ‫)ﺟﻠﺪدوم و ﺳﻮم(‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫‪2004‬ء ﻓﺮﻳﺪ ﺑﻚ دﭘﻮ دﻫﻠﻲ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ اﻛﺮم‬ ‫آب ﻛﻮﺛﺮ‬ ‫‪34‬‬
‫‪2004‬ء ﻓﺮﻳﺪ ﺑﻚ دﭘﻮ دﻫﻠﻲ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ اﻛﺮم‬ ‫رود ﻛﻮﺛﺮ‬ ‫‪35‬‬
‫‪2004‬ء ﻓﺮﻳﺪ ﺑﻚ دﭘﻮ دﻫﻠﻲ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ اﻛﺮم‬ ‫ﻣﻮج ﻛﻮﺛﺮ‬ ‫‪36‬‬
‫‪2007‬ء ﻓﺮﻳﺪ ﺑﻚ دﭘﻮ دﻫﻠﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ اﺣﻤﺪ ﻓﺎروﻗﻲ‬ ‫ﻣﻐﻠﻴﻪ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ‬ ‫‪37‬‬
‫)ﺣﺼﻪ اول و دوم(‬
‫‪2007‬ء ﻓﺮﻳﺪ ﺑﻚ دﭘﻮ دﻫﻠﻲ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ اﺣﻤﺪ ﻓﺎروﻗﻲ‬ ‫ﻣﻐﻠﻴﻪ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ‬ ‫‪38‬‬
‫)ﺣﺼﻪ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم(‬
‫‪2004‬ء ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ اﻗﺒﺎل ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫ﺗﻮزك ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮي‬ ‫‪39‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬
 ‫‪٥٤٨‬‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫‪2010‬ء ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ رﺣﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‬ ‫‪40‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬ ‫اﻟﻬﺎﺷﻤﻲ‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫‪2004‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﻌﺮ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫‪41‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ آﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫‪2004‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﻌﺮ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫‪42‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ آﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫)ﺟﻠﺪدوم(‬
‫‪2003‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﻌﺮ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫‪43‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ آﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫)ﺟﻠﺪﺳﻮم(‬
‫‪2007‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﻌﺮ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫‪44‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ آﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬ ‫)ﺟﻠﺪﭼﻬﺎرم(‬
‫‪1991‬ء داراﻟﻤﺼﻨﻔﻴﻦ ﺷﺒﻠﻲ‬ ‫ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﻌﺮ اﻟﻌﺠﻢ )ﺟﻠﺪﭘﻨﺠﻢ(‬ ‫‪45‬‬
‫اﻛﺎدﻣﻲ آﻋﻈﻢ ﮔﺮه‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ اوﻳﺲ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﺪﻳﻖ ﻧﻴﺎز ‪1994‬ء‬ ‫ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻛﻲ ﻓﺎرﺳﻲ‬ ‫‪46‬‬
‫وﻗﺎس ﺳﺮﻳﻨﮕﺮ‬ ‫ﻣﻨﺪ‬ ‫ﺷﻌﺮاء‬
‫آﻟﻪ آﺑﺎد‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ ﻛﺎﻇﻢ ﻋﺮوض ‪2001‬ء‬ ‫ﺳﺮاج اﻟﻌﺮوض‬ ‫‪47‬‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻣﺴﻌﻮد‬ ‫‪----‬‬ ‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺳﻴﺪ ﻏﻴﺎث اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺖ‬ ‫‪48‬‬
‫دﻳﻮﺑﻨﺪ‬
‫ﺗﻬﺮان‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ‪1338‬ه‬ ‫ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ )ﺟﻠﺪ اول(‬ ‫‪49‬‬
‫ﻛﻮب‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺳﺒﺮس‬ ‫‪----‬‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻗﺎﺿﻲ ﺳﺠﺎد‬ ‫دﻳﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫‪50‬‬
‫دﻫﻠﻲ‬ ‫ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫‪----‬‬ ‫ﺷﻤﺲ اﷲ ﻗﺎدري‬ ‫ﻋﻤﺎدﻳﻪ‬ ‫‪51‬‬
‫‪2001‬ء ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آدم دﻫﻠﻲ‬ ‫ﻧﺠﻤﻪ ﺻﺪﻳﻘﻪ‬ ‫زﺑﺎن و ادب ﻓﺎرﺳﻲ در‬ ‫‪52‬‬
 ‫‪٥٤٩‬‬
‫ﮔﻮﻟﻜﻨﺪه‬
‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ رام دﻳﺎل‬ ‫‪----‬‬ ‫ﻣﻬﺪي ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫ﺻﻨﺎدﻳﺪ ﻋﺠﻢ‬ ‫‪53‬‬
‫اﮔﺮواﻟﻪ اﻟﻪ آﺑﺎد‬
‫‪1958‬ء ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻣﻴﺒﻞ ﻟﻴﺘﻬﻮ‬ ‫ﺑﻬﮕﻮان داس ﻫﻨﺪي‬ ‫ﺳﻔﻴﻨﻪ ﻫﻨﺪي‬ ‫‪54‬‬
‫ﭘﺘﻨﻪ‬
‫اردو اﻛﺎدﻣﻲ ﺑﻬﺎر‬ ‫‪1985‬‬ ‫اﻗﺒﺎل ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن كےﻗﺪﻳﻢ‬ ‫‪55‬‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺷﻌﺮاء‬
‫‪ 1998‬ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﻫﺎرون ﺧﺎن ﺷﻴﺮواﻧﻲ‬ ‫دﻛﻦ كے ﺑﻬﻤﻨﻲ‬ ‫‪56‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬ ‫ﺳﻼﻃﻴﻦ‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫‪ 2006‬ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ ﻧﺠﻢ اﻟﻐﻨﻲ ﺧﺎن‬ ‫ﺑﺤﺮ اﻟﻔﺼﺎﺣﺐ‬ ‫‪57‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫‪ 2006‬ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻮﻧﺴﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ ﻧﺠﻢ اﻟﻐﻨﻲ ﺧﺎن‬ ‫ﺑﺤﺮ اﻟﻔﺼﺎﺣﺐ‬ ‫‪58‬‬
‫ﻓﺮوغ اردو زﺑﺎن‬ ‫)ﺟﻠﺪ دوم(‬
‫دﻫﻠﻲ‬
‫ﻧﻮر اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ‪1359‬ه ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ذر اﻳﺮان‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫‪59‬‬
‫‪ -----‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ادارة ﮔﺰت‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻐﻨﻲ ﺧﺎن‬ ‫ﺗﺬﻛﺮه اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫‪60‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﮔﺮ ه‬
‫‪1329‬ه ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ رﺣﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر ﺧﺎن‬ ‫ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‬ ‫‪61‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫‪1329‬ه ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ رﺣﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر ﺧﺎن‬ ‫ﻣﺤﺒﻮب اﻟﺰﻣﻦ‬ ‫‪62‬‬
‫ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬ ‫)ﺟﻠﺪ اول(‬
‫‪1894‬ء ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ آﻟﻴﻦ ﻟﻨﺪن‬ ‫ﻫﻴﻨﺮي ﺟﺎرج ﻛﻴﻨﻪ‬ ‫ﺳﻮاﻧﺤﻬﺎي ﺷﺮﻗﻲ‬ ‫‪63‬‬
 ‫‪٥٥٠‬‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻏﺰﻟﻬﺎي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺎز‬

‫‪116‬‬ ‫اي روﺷﻦ از ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺷﻤﻊ روان ﻣﺎ‬ ‫‪.1‬‬

‫‪116‬‬ ‫اي ﺑﺎ ﻧﻬﺎده ﺳﺮﺗﻮ ﺑﺮﺷﺮع ﺣﻜﻴﻢ را‬ ‫‪.2‬‬
‫‪117‬‬ ‫ﻟﺐ ﺗﻮ آب ﺑﻘﺎ داده اﺳﺖ دﻧﻴﺎ را‬ ‫‪.3‬‬
‫‪117‬‬ ‫ز ﻧﮕﺎرد آﺋﻴﻨﻪ زد آﻳﺪ ﻧﻔﺲ ﻣﺎ‬ ‫‪.4‬‬
‫‪118‬‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺻﺒﺎﺳﺖ ﺣﺴﺮﺗﻲ ﻣﺸﺖ ﮔﺮد ﻣﺎ‬ ‫‪.5‬‬
‫‪118‬‬ ‫زﺧﻢ دل ﻣﻦ داﻧﺪ ﭼﻮن ﻟﺬت ﺑﻴﮕﺎﻧﺮا‬ ‫‪.6‬‬
‫‪119‬‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺖ دﺳﺖ ﻣﺎ ﭼﻮ ﻓﺘﺎدﻳﻢ ﺑﺨﺖ ﻣﺎ‬ ‫‪.7‬‬
‫‪119‬‬ ‫آب رو داده رﺧﺖ ﮔﻠﺸﻦ زﻳﺒﺎﻳﻲ را‬ ‫‪.8‬‬
‫‪120‬‬ ‫ﺳﺮﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻨﻮر ﻳﻘﻴﻦ ﭼﺮاغ ﻣﺮا‬ ‫‪.9‬‬
‫‪121‬‬ ‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده در ﻣﻮﻳﻲ ﻣﻴﺎﻧﺶ را‬ ‫‪.10‬‬
‫‪121‬‬ ‫ﺧﻠﻌﺖ رﻧﮓ ﻣﻲ دﻫﺪ روي ﺗﻮ ﻻﻟﻪ زار‬ ‫‪.11‬‬
‫‪122‬‬ ‫ﻟﺐ ﺗﻮ ﺑﺴﺘﻪ ز ﺑﺲ ﻣﺮد ﻣﻲ دﻫﺎن ﻣﺮا‬ ‫‪.12‬‬
‫‪122‬‬ ‫ﺑﻨﻮﻋﻲ دﻳﺪه ام ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺼﻴﺪان ﭼﺸﻢ ﺟﺎدو را‬ ‫‪.13‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﮔﻮ ﺑﻤﮋ ﮔﺎﻧﺖ ﭼﺮا ﮔﻢ ﻛﺮده ﺑﻴﺪاد را‬ ‫‪.14‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﮔﺮ دردﻣﻨﺪ ﻋﺸﻖ ﺟﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮ ﺑﻼ را‬ ‫‪.15‬‬
‫‪124‬‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ ﻃﺮز دﮔﺮ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ آﺋﻴﻦ را‬ ‫‪.16‬‬
‫‪124‬‬ ‫ﮔﺮ ﺳﺮ دﻫﻴﻢ در ﺷﺐ ﻫﺠﺮ ﺗﻮ آه را‬ ‫‪.17‬‬
‫‪124‬‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺗﺎﻛﻲ ﭼﻮ واﻋﻆ ﺳﺮ ﻛﻨﻲ اﻓﺴﺎﻧﻪ را‬ ‫‪.18‬‬
‫‪125‬‬ ‫ﺑﻨﺎزش رﺑﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ام از ﺑﻲ ﻧﻴﺎزﻳﻬﺎ‬ ‫‪.19‬‬
‫‪126‬‬ ‫دل داده ﻏﻢ ﺗﻮ ﺟﺎن ﻣﺎ را‬ ‫‪.20‬‬
 ‫‪٥٥١‬‬
‫‪126‬‬ ‫ﺑﺤﺮ ﻛﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﻲ ﺗﺎب ﺷﺪ از ﮔﺮﻳﺔ ﻣﺎ‬ ‫‪.21‬‬
‫‪126‬‬ ‫اﻣﺸﺐ ز ﺑﺎده ﮔﺸﺖ ﭼﻮ ﺧﺎﻟﻲ اﻳﺎغ ﻣﺎ‬ ‫‪.22‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ از زﺑﺎن ﻣﺎ‬ ‫‪.23‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﻓﮕﻨﺪه ﻋﺸﻖ ز ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻬﺸﺖ اﻋﻼ را‬ ‫‪.24‬‬
‫‪128‬‬ ‫ﻣﻲ ﺟﻮش ﻣﻲ زﻧﺪ ﭼﻮ رود در اﻳﺎغ ﻣﺎ‬ ‫‪.25‬‬
‫‪128‬‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺑﺮوﻳﺖ ﭘﺸﺖ ﻛﻤﺎﻧﻬﺎ‬ ‫‪.26‬‬
‫‪129‬‬ ‫ان ﻣﻪ ﺑﻠﺐ رﺳﺎﻧﺪ ﭼﻮ ﺟﺎم ﺷﺮاب را‬ ‫‪.27‬‬
‫‪129‬‬ ‫ﻧﻄﻖ ﻻﻟﺴﺖ ﺑﺮ ﻗﻮت ﮔﻮﻳﺎﺋﻲ ﻣﺎ‬ ‫‪.28‬‬
‫‪130‬‬ ‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ ﻣﻴﺒﺮد از دل ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز او ﺟﺎﻧﺮا‬ ‫‪.29‬‬
‫‪130‬‬ ‫ﻧﺸﺎءﺑﺎده ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﺗﻮ آﺑﺮا‬ ‫‪.30‬‬
‫‪131‬‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ رﺳﺎﻧﺪﺳﺖ ﺑﺎﻓﻼك ﺳﺮم را‬ ‫‪.31‬‬
‫‪131‬‬ ‫ﺑﻴﺮﻧﮓ داﻧﺪ ﻣﺎه ﻣﻦ ﺑﺎ رﻧﮓ ﺧﻮد ﻣﻬﺘﺎﺑﺮا‬ ‫‪.32‬‬
‫‪132‬‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﻜﻞ ﭼﻮ ﺑﻜﻮﻳﺶ روي ﻣﺨﻨﺪ آﻧﺠﺎ‬ ‫‪.33‬‬
‫‪133‬‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻄﺶ دل ﮔﻔﺖ روزي از ﭼﻪ رﻧﺠﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬ ‫‪.34‬‬
‫‪134‬‬ ‫اي ﻛﻪ ﻣﻪ ﺳﺎﻳﻪ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺜﺎﻟﺴﺖ ﺗﺮا‬ ‫‪.35‬‬
‫‪134‬‬ ‫ﻛﺮده ام ﺳﺮ ﮔﺮم دﻳﺪار ﻣﻬﻲ ﻧﻈﺎره را‬ ‫‪.36‬‬
‫‪135‬‬ ‫ﺗﻴﺮ ش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺪل ﭼﺎك ﭼﺎك ﻣﺎ‬ ‫‪.37‬‬
‫‪135‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ ﻛﺴﻲ ﻧﺪﻳﺪه آن آﻓﺖ رواﻧﺮا‬ ‫‪.38‬‬
‫‪136‬‬ ‫ﻣﺴﺖ ﭼﻮن ﻣﺎ ﻏﻴﺮ دﻳﺪم دوش ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬ ‫‪.39‬‬
‫‪136‬‬ ‫ﻋﻜﺲ ﺗﻮ ﻛﺮده ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫‪.40‬‬
‫‪137‬‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺎز ﺗﻮ ﺑﺮ ﮔﻠﺰار ﻣﺎ‬ ‫‪.41‬‬
‫‪137‬‬ ‫اﮔﺮ ز آﺗﺶ ﻫﺠﺮان ﻓﻠﻚ ﮔﺪاﺧﺖ ﻣﺮا‬ ‫‪.42‬‬
 ‫‪٥٥٢‬‬
‫‪138‬‬ ‫وﺻﻒ ﺧﺎل وﺧﻂ و زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻮد ﭘﻴﺸﺔ ﻣﺎ‬ ‫‪.43‬‬
‫‪138‬‬ ‫ﻛﺮده ﻣﻴﺎن ﻳﺎر ﭼﻮ ﻣﻮ ﻧﺎﺗﻮان ﻣﺮا‬ ‫‪.44‬‬
‫‪238‬‬ ‫ﮔﻞ ﻓﺮوﺷﻢ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﭼﻮ در دﻛﺎن را‬ ‫‪.45‬‬
‫‪139‬‬ ‫ﻛ‪Ĥ‬ن ﻟﻌﻠﺴﺖ دﻳﺪه ﺗﺮ ﻣﺎ‬ ‫‪.46‬‬
‫‪139‬‬ ‫ﺟﻴﺮه ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﺑﻴﺪﻻن ﭼﺸﻢ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻮﻳﺮا‬ ‫‪.47‬‬
‫‪140‬‬ ‫ﺑﺸﻮﻳﺪ اﺑﺮ ﻟﻄﻔﺶ ﺗﺎ ز روي ﻣﻦ ﺷﺎﻫﻲ را‬ ‫‪.48‬‬
‫‪140‬‬ ‫زﻳﻮر رﺳﻤﻲ دﻧﻴﺎ ﻧﺒﻮد در ﺧﻮر ﻣﺎ‬ ‫‪.49‬‬
‫‪141‬‬ ‫ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻲ راز دل ﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﺎ ﺟﺎم ﻣﺎ‬ ‫‪.50‬‬
‫‪141‬‬ ‫ﻛﻲ ﺳﻮي ﺑﺰم وﺻﻞ ﺗﻮ راه دﻫﻢ ﻧﺴﻴﻢ را‬ ‫‪.51‬‬
‫‪142‬‬ ‫ﻣﺮده را زﻧﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ دم ﻣﺎ‬ ‫‪.52‬‬
‫‪142‬‬ ‫اﻓﺮوﺧﺖ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺧﻮد ﮔﻠﻌﺬار ﻣﺎ‬ ‫‪.53‬‬
‫‪143‬‬ ‫دور از ﻟﺐ ﺗﻮ ﺗﻠﺦ ﭼﻮ زﻫﺮﺳﺖ ﻛﺎم ﻣﺎ‬ ‫‪.54‬‬
‫‪143‬‬ ‫آوﻳﺨﺘﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﺮ اﻓﻼك ﻛﻤﺎﻧﺮا‬ ‫‪.55‬‬
‫‪144‬‬ ‫ﻓﮕﻨﺪه دورﻳﺖ از ﭼﺸﻢ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺮا‬ ‫‪.56‬‬
‫‪144‬‬ ‫ﺳﻮﺧﺖ ﻣﺎ را ز آﺗﺶ ﺣﺮﻣﺎن و ﺣﺴﺮت ﻳﺎر ﻣﺎ‬ ‫‪.57‬‬
‫‪145‬‬ ‫ﻫﺴﺖ دوزخ ﻣﻘﻴﻢ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺎ‬ ‫‪.58‬‬
‫‪146‬‬ ‫ﺟﺎن داد ﭼﻮ از ﺳﺮو روان ﻳﺎر ﭼﻤﻦ را‬ ‫‪.59‬‬
‫‪146‬‬ ‫ان ﻣﻪ ﮔﺸﺎد دﻳﺪة ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﺴﻮي ﻣﺎ‬ ‫‪.60‬‬
‫‪146‬‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪﻳﻢ و ﺑﺮدم ﺗﻴﻐﺴﺖ راه ﻣﺎ‬ ‫‪.61‬‬
‫‪147‬‬ ‫ﻛﺮده ﺑﺎ ﺧﻮد روﺑﺮو ﺗﺎ ﻣﺎه ﻣﻦ آﻳﻨﻪ را‬ ‫‪.62‬‬
‫‪148‬‬ ‫ﺧﺠﻞ ﻛﺮدم ز ﭼﺸﻢ ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎر اﺑﺮ ﺑﻬﺎرﻳﺮا‬ ‫‪.63‬‬
‫‪148‬‬ ‫ﻛﺮدﺳﺖ دﻟﻢ ﺗﻔﺮﻗﻪ ﭼﻮن ﺷﻚ وﻳﻘﻴﻦ را‬ ‫‪.64‬‬
 ‫‪٥٥٣‬‬
‫‪149‬‬ ‫ﺻﺒﺢ وﺻﺎل ﮔﺸﺘﻪ رﺧﺖ ﻣﻬﺮ وﻣﺎه را‬ ‫‪.65‬‬
‫‪149‬‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ از ﺧﺪاي ﭼﻨﮓ ﺗﺮا‬ ‫‪.66‬‬
‫‪150‬‬ ‫اي ﻛﻪ از ﻟﻮح دﻟﺖ ﭘﺎك ﺷﺪ ﻛﻴﻨﺔ ﻣﺎ‬ ‫‪.67‬‬
‫‪150‬‬ ‫ﻓﺮﺑﻪ ﻛﻨﻢ از ﺧﻮن دل اﻳﻦ ﺟﺎن ﺷﻮق آﻣﻴﺰ را‬ ‫‪.68‬‬
‫‪151‬‬ ‫ﺑﻮد ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺪ ﻛﻮه اﮔﺮ ﮔﻨﺎه ﻣﺮا‬ ‫‪.69‬‬
‫‪151‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ ﺳﻮزي در آﺗﺶ ﺧﺴﺘﻪ ﺣﺎﻟﻲ ﭼﻨﺪرا‬ ‫‪.70‬‬
‫‪152‬‬ ‫اي ﭼﺎك زدﺳﺖ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎ‬ ‫‪.71‬‬
‫‪153‬‬ ‫آﻧﻜﻪ ﺟﺎن داده دﻟﺮﺑﺎﺋﻲ را‬ ‫‪.72‬‬
‫‪153‬‬ ‫در رﻗﺺ ﺑﻪ ﺑﻴﻦ ﻗﺎﻣﺖ آن ﺳﺮو رواﻧﺮا‬ ‫‪.73‬‬
‫‪154‬‬ ‫ﻏﺒﺎر ﺧﻂ ﺷﺪه زﻳﻮر ﻋﺬار ﻳﺎر ﻣﺮا‬ ‫‪.74‬‬
‫‪154‬‬ ‫ﻣﻲ زﻧﺪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ زﺧﻤﻲ ﺑﺮ ﺟﮕﺮ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺮا‬ ‫‪.75‬‬
‫‪155‬‬ ‫رﺳﺎﻧﻢ ﮔﺮ ﺑﺨﺎك آﺳﺘﺎن او ﺳﺮ ﺧﻮد را‬ ‫‪.76‬‬
‫‪156‬‬ ‫ﺑﻜﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺮاﺑﺮوﻳﺶ ﭼﻮ ﺑﻴﻨﺪ آﺳﻤﺎن ﺣﺴﻦ را‬ ‫‪.77‬‬
‫‪156‬‬ ‫ز ﺳﺎﻏﺮ ﺟﻮي اي ﻫﻤﺪم دم ﻛﺮم ﻣﺴﻴﺤﺎ را‬ ‫‪.78‬‬
‫‪157‬‬ ‫اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎن ﻫﺴﺖ ﻣﻴﺮاﺑﻲ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺗﺮا‬ ‫‪.79‬‬
‫‪157‬‬ ‫ﺷﻮق زﻳﺎده ﻣﻴﻜﻨﺪ ﮔﺮﻣﻲ آﻓﺘﺎب را‬ ‫‪.80‬‬
‫‪158‬‬ ‫ﮔﺸﻮد ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﻓﺰود ﺗﺎب ﻣﺮا‬ ‫‪.81‬‬
‫‪158‬‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﻣﺎه ﻛﺮد روان ﻃﺮه ﺗﻮ آب‬ ‫‪.82‬‬
‫‪159‬‬ ‫دﻻ ﻫﻢ ﮔﺮﻳﻪ ﺷﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﻊ ﻣﺠﻠﺲ ﭼﺸﻢ ﺗﺮ اﻣﺸﺐ‬ ‫‪.83‬‬
‫‪160‬‬ ‫ﺗﺎﺑﻜﻲ ﺑﺘﻮان ﻛﺸﻴﺪ از ﺑﻬﺮ ﺟﺎن ﻧﺎز ﻃﺒﻴﺐ‬ ‫‪.84‬‬
‫‪160‬‬ ‫اي دل ﺧﻼوت ﺳﺨﻦ از آن زﺑﺎن ﻃﻠﺐ‬ ‫‪.85‬‬
‫‪161‬‬ ‫اي ﺳﻮاد ﺷﻤﻊ روﻳﺖ آﻓﺘﺎب‬ ‫‪.86‬‬
 ‫‪٥٥٤‬‬
‫‪161‬‬ ‫اي روز آﻓﺘﺎب ز روﻳﺘﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﺷﺐ‬ ‫‪.87‬‬
‫‪162‬‬ ‫دﻣﺒﺪم از ﺑﻬﺮ ﭘﺎ ﺑﻮس ﺗﻮ آﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬ ‫‪.88‬‬
‫‪163‬‬ ‫از آن ﻟﺐ ﻛ‪Ĥ‬ب ﺣﻴﻮان زوﺳﺖ در ﺑﺎب‬ ‫‪.89‬‬
‫‪163‬‬ ‫ﺗﺎ ﮔﺮﻓﺘﻢ از ﮔﻞ ﺳﺎﻏﺮ ﮔﻼب‬ ‫‪.90‬‬
‫‪164‬‬ ‫ﻣﻲ ﭼﻜﺪ ﻧﺸﺎء ﺻﺒﺤﺪم ز ﺳﺤﺎب‬ ‫‪.91‬‬
‫‪164‬‬ ‫ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﺎر ﺷﺮاب‬ ‫‪.92‬‬
‫‪165‬‬ ‫ﺧﺎل ﺗﻮ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ده ﻣﺸﻜﻨﺎب‬ ‫‪.93‬‬
‫‪165‬‬ ‫دﻣﺎغ روح ﺗﺮا ز ﺑﺎدة ﺑﻴﺎن ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫‪.94‬‬
‫‪166‬‬ ‫درﺟﻬﺎن ﮔﺮﭼﻪ ﺷﻐﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺖ‬ ‫‪.95‬‬
‫‪166‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻬﺮة دل ﻣﻦ از آن روي و ﻣﻮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫‪.96‬‬
‫‪167‬‬ ‫ﮔﻞ ﺑﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﻮش ﺳﻴﻤﺎ ﺑﺮﻧﮓ ﻳﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.97‬‬
‫‪168‬‬ ‫ﻣﺎه ﻧﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺧﻴﺰ اﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫‪.98‬‬
‫‪169‬‬ ‫ﺧﺎك در ﭼﺸﻢ اﻣﻴﺪ ﺧﻮﻳﺶ وﺑﺮ ﻛﻒ ﺑﺎد داﺷﺖ‬ ‫‪.99‬‬
‫‪169‬‬ ‫ﭼﻮن دل ز ﺷﺎه راه ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺪر ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫‪.100‬‬
‫‪170‬‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻜﺎم دل اﻧﺸﻮخ دﻟﺮﺑﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫‪.101‬‬
‫‪170‬‬ ‫دﻟﻢ ﺑﻤﻮي ﻣﻴﺎن ﺗﻮ ﭼﻮن ﮔﺮه ﺑﻨﺪﺳﺖ‬ ‫‪.102‬‬
‫‪171‬‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﭼﻮ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫‪.103‬‬
‫‪171‬‬ ‫در دل ﺧﺴﺘﻪ ام از ﺗﻴﺮ ﺗﻮ ﭘﻴﻜﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.104‬‬
‫‪172‬‬ ‫ز اﺑﺮوي دﻟﻜﺸﺖ ﻛﻤﺎن ﺧﺠﻠﺴﺖ‬ ‫‪.105‬‬
‫‪172‬‬ ‫ﺗﺎر ﺧﻂ ﺑﺮ رو ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﺴﺖ‬ ‫‪.106‬‬
‫‪173‬‬ ‫ﻛﺎم دل ﺟﺎﻧﻢ از آن ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫‪.107‬‬
‫‪174‬‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ زﻟﻔﺖ اﻣﺸﺐ درﻣﻴﺎﻧﺴﺖ‬ ‫‪.108‬‬
 ‫‪٥٥٥‬‬
‫‪174‬‬ ‫در آﺗﺶ ﻓﺮاق دل ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻢ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬ ‫‪.109‬‬
‫‪175‬‬ ‫اي ﻣﺎه ﮔﺪاﻳﻲ ز ﮔﺪاﻳﺎن ﻧﮕﺎﻫﺖ‬ ‫‪.110‬‬
‫‪175‬‬ ‫ﺷﺐ ﺳﻮاد ﺳﺎﻳﻪ ﺟﺎن ﭘﺮور ﮔﻴﺴﻮي اوﺳﺖ‬ ‫‪.111‬‬
‫‪176‬‬ ‫ﻋﺸﻖ را ﺻﻮرت ﮔﺮي ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.112‬‬
‫‪176‬‬ ‫داﻳﻢ دل ﻣﻦ ﻟﺐ ﺑﻠﺐ ﻧﺎﻟﻪ وآ ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.113‬‬
‫‪177‬‬ ‫دﻟﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻮن ﺑﺴﺘﻪ آن ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺴﺖ‬ ‫‪.114‬‬
‫‪178‬‬ ‫ﻫﻴﭽﺴﺖ ز ﺷﻮق ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎ ﺧﻮرد وﺧﻮاب ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.115‬‬
‫‪178‬‬ ‫از دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻳﺎر آﺑﺤﻴﺎﺗﻢ آرزوﺳﺖ‬ ‫‪.116‬‬
‫‪179‬‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﺮا دﻳﺪه اﺳﺖ ﺷﻴﺪا ﻳﺴﺖ‬ ‫‪.117‬‬
‫‪179‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﻠﺒﻞ دﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﮔﻞ را ﻧﻈﺮي ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.118‬‬
‫‪180‬‬ ‫ز ﺧﺎك ﺑﭙﺎي ﺗﻮ ﻣﺎ را ﺳﺮ ﺟﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.119‬‬
‫‪181‬‬ ‫ﺟﺎن ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻴﺸﻪ ام ﭼﻮن ﻫﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر داﺷﺖ‬ ‫‪.120‬‬
‫‪181‬‬ ‫زﻟﻒ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺎه و ﺷﺎن ﻋﻜﺲ آه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫‪.121‬‬
‫‪182‬‬ ‫زﻟﻔﺶ از ﮔﻠﺰار ﻋﺎرض ﮔﻞ ﺑﺪاﻣﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‬ ‫‪.122‬‬
‫‪182‬‬ ‫ﺷﻮﺧﻲ ﻛﻪ از ﻓﺴﻮن دل ﻫﺮ زو ﻓﻨﻮن ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫‪.123‬‬
‫‪183‬‬ ‫رﺧﺖ ﮔﻠﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ز ﺑﺎغ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫‪.124‬‬
‫‪183‬‬ ‫ﭼﻮ ﺟﻨﮓ ﺟﻮي ﻣﻦ از ﺟﺎ ﺑﻘﺼﺪ ﻛﻴﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫‪.125‬‬
‫‪184‬‬ ‫آﻧﻜﻪ دل در ره او ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺴﻲ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫‪.126‬‬
‫‪185‬‬ ‫ﮔﺮ ﮔﻞ ﺧﻮاري زﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﭙﻬﺮم ﺗﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.127‬‬
‫‪186‬‬ ‫از ﺧﺎك رﻫﮕﺬار ﺗﻮ دﻟﺮا ﭼﻮ اﺑﺮوﺳﺖ‬ ‫‪.128‬‬
‫‪186‬‬ ‫درﻋﻬﺪ ﺗﻮﭼﻮ رﺑﺎب ﮔﺸﺘﺴﺖ‬ ‫‪.129‬‬
‫‪187‬‬ ‫ﺳﺮي ﺑﺮ ﮔﻮﺷﻪ ﻏﻠﻄﺎن زﻳﺮ ﭘﺎﻳﺴﺖ‬ ‫‪.130‬‬
 ‫‪٥٥٦‬‬
‫‪187‬‬ ‫ﺑﺎز ﭼﺸﻤﻢ ز ﻏﻢ ﻓﺮﻗﺖ دﻟﺪار ﺗﺮﺳﺖ‬ ‫‪.131‬‬
‫‪188‬‬ ‫اي ﻛﻪ ﺑﻠﺒﻞ ز اﺳﻴﺮان ﺗﻮ ﻓﺮﻳﺎد آﻣﻮﺧﺖ‬ ‫‪.132‬‬
‫‪188‬‬ ‫ﺑﻮﺳﻲ دﻟﻢ زﻳﺎر ﺑﺼﺪ ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫‪.133‬‬
‫‪189‬‬ ‫ﺑﺴﻴﻨﻪ ﻧﺎوك ﻧﺎز ﺗﻮ ﻧﺎزﻧﻴﻦ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬ ‫‪.134‬‬
‫‪189‬‬ ‫ﻧﺮﻫﺖ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﭼﻮن ﻗﻔﺲ و دام ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.135‬‬
‫‪190‬‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﺪه ﻣﺮدم ﭼﺸﻢ ﻣﺮا ﺑﺨﻮن روﻳﺖ‬ ‫‪.136‬‬
‫‪190‬‬ ‫اي ﻋﺰﻳﺰان ﻣﻴﺘﻮان از ﺳﻴﺮ اﺻﻔﺎﻫﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫‪.137‬‬
‫‪191‬‬ ‫ﺷﺪم ﻫﺰار ﺗﻮ ﮔﻞ ﮔﻞ از آن ﻫﺰار ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫‪.138‬‬
‫‪191‬‬ ‫زﻟﻔﺖ ﭘﻲ ﺳﻔﻴﺪي روزﺳﻴﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫‪.139‬‬
‫‪191‬‬ ‫ﺷﻤﻊ ﺟﺎﻧﻢ ز آﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺟﻤﺎﻟﺖ روﺷﻨﺴﺖ‬ ‫‪.140‬‬
‫‪192‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ دﺳﺘﺶ ﻳﻜﻨﻔﺲ از ﺟﺎم ﺻﻬﺒﺎ دور ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.141‬‬
‫‪193‬‬ ‫ﺑﺎ داغ ﺗﻮ ﺟﺎﻧﻢ از ﺟﻬﺎن رﻓﺖ‬ ‫‪.142‬‬
‫‪193‬‬ ‫رﻗﻴﺒﻢ ﻣﺮد واز ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺪر رﻓﺖ‬ ‫‪.143‬‬
‫‪194‬‬ ‫از ازل زﺧﻢ دﻟﻢ را اﻟﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﻨﺴﺖ‬ ‫‪.144‬‬
‫‪195‬‬ ‫ﻏﻢ ﺗﻮ ﮔﺮ ﻛﺸﺪم در ﺣﻀﻮر ﺗﻮ ﻏﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.145‬‬
‫‪195‬‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ از ﺗﻮ دل و دﻳﻦ ﻣﺎ ﺑﻴﻐﻤﺎ رﻓﺖ‬ ‫‪.146‬‬
‫‪196‬‬ ‫اﮔﺮ از ﻳﺎر دل ﺗﻮان ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫‪.147‬‬
‫‪196‬‬ ‫زﻟﻒ را ﻛﺮدي ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﺎرم از ﺳﻮدا ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫‪.148‬‬
‫‪197‬‬ ‫ﺳﺮ ﻓﺮاز ﻻﻟﻪ روﻳﺎن ﺳﺮو آزاد ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫‪.149‬‬
‫‪198‬‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻘﻲ اﻳﺪل ﺑﺸﻮي از ﺟﺎن دﺳﺖ‬ ‫‪.150‬‬
‫‪198‬‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺮو ﻗﺪ دﻟﻜﺸﺖ ﺑﻴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.151‬‬
‫‪199‬‬ ‫ﮔﻞ ﭼﻮ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﭼﻤﻦ ﻧﺸﺴﺖ و ﺟﺎم ﺟﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫‪.152‬‬
 ‫‪٥٥٧‬‬
‫‪200‬‬ ‫ﻣﺪام ز آﺗﺶ اﻓﺸﺮده ﭘﺮ اﻳﺎغ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫‪.153‬‬
‫‪200‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻗﺪﻣﻲ رﻓﺖ در ان وادي و ﺑﺮﮔﺸﺖ‬ ‫‪.154‬‬
‫‪201‬‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ واﻟﻪ ان ﺳﺮ و ﻗﺪ رﻋﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.155‬‬
‫‪201‬‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﺮ ﻧﺎز ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎدﺷﺎه ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫‪.156‬‬
‫‪202‬‬ ‫وﻗﺘﻲ دل ﻣﻦ ﺑﺮ ﮔﻞ روﺋﻲ ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‬ ‫‪.157‬‬
‫‪202‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻏﻨﭽﻪ ﺧﺮده ﺑﺪ آن ﺧﻮش دﻫﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫‪.158‬‬
‫‪203‬‬ ‫ﭼﻮن ﭼﻤﻦ راز ﺷﻜﺮ ﺧﻨﺪه ﮔﻞ ﮔﺎم ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫‪.159‬‬
‫‪204‬‬ ‫ﮔﻮ ﻣﻜﻦ اﻟﻔﺖ ﺑﻤﻦ ﮔﻞ ﻧﺴﺒﺘﻢ ﺑﺎ ﺧﺎر ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.160‬‬
‫‪204‬‬ ‫درﻳﻦ ﺻﺒﺎح ﻛﻪ ﺑﺎﻣﻲ ﻧﺴﻴﻢ در ﭼﻨﮕﺴﺖ‬ ‫‪.161‬‬
‫‪205‬‬ ‫ﻣﺮا ﻛﻪ ﺣﻠﻘﺔ زﻟﻒ ﺻﻨﻢ ﮔﻠﻮ ﮔﻴﺮﺳﺖ‬ ‫‪.162‬‬
‫‪205‬‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﭼﺸﻤﺶ را ﺑﻘﺘﻠﻢ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺴﻴﺎرﻫﺴﺖ‬ ‫‪.163‬‬
‫‪206‬‬ ‫ره ﻧﺎورم ﺑﻜﻌﺒﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﻤﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.164‬‬
‫‪207‬‬ ‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺳﺎﻗﻲ دﻣﺴﺎزي ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.165‬‬
‫‪207‬‬ ‫ﺟﺰ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺳﻮي ﺣﻘﻴﻘﺖ راه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.166‬‬
‫‪208‬‬ ‫دﻳﺪه ﺗﺎ روي ﺗﺮا ﻃﺮه ات از ﭘﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ‬ ‫‪.167‬‬
‫‪209‬‬ ‫ﺷﻤﻊ ﻣﻦ دوش ﭼﻮ در ﻣﺠﻠﺲ اﻏﻴﺎر ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫‪.168‬‬
‫‪209‬‬ ‫آﺗﺸﻢ از دﻳﺪه در ﺟﻴﺐ وﻛﻨﺎر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫‪.169‬‬
‫‪211‬‬ ‫دل واﻟﻪ وﺟﺎن ﺷﻴﻔﺘﺔ ﺷﻴﺸﻪ وﺟﺎ ﻣﺴﺖ‬ ‫‪.170‬‬
‫‪211‬‬ ‫در ﺻﻒ ﺧﺎل ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺗﻮ او را ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.171‬‬
‫‪212‬‬ ‫ﺑﻜﻮي ﺗﻮ ﻛﻪ ﺑﻜﻌﺒﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫‪.172‬‬
‫‪212‬‬ ‫اﺑﺮ در وادي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻤﻦ دﻋﻮا داﺷﺖ‬ ‫‪.173‬‬
‫‪213‬‬ ‫دﻟﻢ اﻟﻒ ﻛﺶ آن اﺑﺮوي ﺳﺨﻨﺪاﻧﺴﺖ‬ ‫‪.174‬‬
 ‫‪٥٥٨‬‬
‫‪214‬‬ ‫ﺑﺪور ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺷﺮاب ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.175‬‬
‫‪214‬‬ ‫ﺑﻴﺶ ازﻳﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ دل دﻳﻮاﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫‪.176‬‬
‫‪216‬‬ ‫آﻓﺖ ﺟﺎن ﻣﻦ ز ﺟﺎﻧﺎﻧﺴﺖ‬ ‫‪.177‬‬
‫‪216‬‬ ‫اﺑﺮ ﮔﻬﺮ ﭘﺎش ﺑﺮاي ﮔﻠﺴﺖ‬ ‫‪.178‬‬
‫‪217‬‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺨﻠﻖ ﮔﺮﻧﻨﻤﺎﻳﻢ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.179‬‬
‫‪217‬‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺮد دﻳﺪه ﻣﺎ را در ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻫﺪاﻳﺖ‬ ‫‪.180‬‬
‫‪218‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺮ ﺑﺎغ ﺑﻜﻒ ﺟﺎم ﺑﺎده ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫‪.181‬‬
‫‪218‬‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎه ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺑﺎده ﻧﻮش ﮔﺸﺖ‬ ‫‪.182‬‬
‫‪219‬‬ ‫ﭘﺎﻣﺎل درد ﺳﺒﺰه ز ﺳﺮو روان ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫‪.183‬‬
‫‪220‬‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﻋﺸﻖ ﮔﻞ دﻳﺪه ﭘﺮ ﺧﺎرم ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.184‬‬
‫‪221‬‬ ‫ﻛﺮدي ﭼﻮ ﻗﺼﺪ ﺑﻮﺳﻪ ﭘﺎي ﺧﻴﺎل دوﺳﺖ‬ ‫‪.185‬‬
‫‪221‬‬ ‫دل ﺧﺎﻟﻲ ز دردش ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.186‬‬
‫‪222‬‬ ‫ﺑﻮد و ﻧﺎﺑﻮد ﺟﻬﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻜﺒﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫‪.187‬‬
‫‪223‬‬ ‫زﻫﻲ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺧﻮرﺷﻴﺪ از ﺟﻤﺎﻟﺖ‬ ‫‪.188‬‬
‫‪223‬‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻞ دﻟﻢ ﺑﺨﻨﺪه ﻟﺒﻲ ﺗﺎ ﮔﺸﺎد رﻓﺖ‬ ‫‪.189‬‬
‫‪224‬‬ ‫دﻻﻟﺒﻲ ﺑﻠﺒﺶ ﻧﻪ ﮔﺮت دﻫﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.190‬‬
‫‪225‬‬ ‫ﮔﻞ ﺣﺪﻳﻘﻪ ﺟﺎن ﻋﻜﺲ ﺧﺎر ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺳﺖ‬ ‫‪.191‬‬
‫‪226‬‬ ‫زﻳﻨﺖ و زﻳﺐ زر ﻋﺸﻖ ﭼﻮ از ﻧﺎم ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫‪.192‬‬
‫‪226‬‬ ‫دﻟﺮا دﻟﻴﺮ روي ﺗﻮ دﻳﺪن ﺣﻼل ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.193‬‬
‫‪227‬‬ ‫ﺗﻴﺮ ﺗﻮ ﻣﺮا ﻏﺬاي ﺟﺎﻧﺴﺖ‬ ‫‪.194‬‬
‫‪228‬‬ ‫ز ﺳﺮو در ﺑﺮ ﻗﺪش ﺳﺨﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫‪.195‬‬
‫‪228‬‬ ‫ﻛﻌﺒﻪ را ﭼﻮن در ﺣﻘﻴﻘﺖ رو ﺑﺴﻮي روي ﺗﺴﺖ‬ ‫‪.196‬‬
 ‫‪٥٥٩‬‬
‫‪229‬‬ ‫ﻗﻤﺮ ﻏﻼم ﺳﻴﺎه درم ﺧﺮﻳﺪة ﺗﺴﺖ‬ ‫‪.197‬‬
‫‪230‬‬ ‫ﺗﺮﻛﻢ ﺳﻮار ﮔﺸﺖ و ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﺟﻬﺎﻧﺪ و رﻓﺖ‬ ‫‪.198‬‬
‫‪230‬‬ ‫در ﺷﺸﺪر دو اﺑﺮوي دﻟﻴﺮ ﮔﺸﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.199‬‬
‫‪231‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﺪﻋﻲ اﺑﺮو ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد وﮔﺬﺷﺖ‬ ‫‪.200‬‬
‫‪232‬‬ ‫ﺑﺎز داغ ﻧﻮم از ﺗﺎزه ﮔﻠﻲ ﺑﺮﺟﮕﺮﺳﺖ‬ ‫‪.201‬‬
‫‪233‬‬ ‫ﻳﻜﺒﻮﺳﻪ ﻛﺎن ﻧﻮاﻟﻪ از ﺧﻮان ﺣﺴﻦ ﺗﺴﺖ‬ ‫‪.202‬‬
‫‪234‬‬ ‫دردﻣﻨﺪ ﺷﻮق ﻗﺪر درد ﻣﻴﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫‪.203‬‬
‫‪234‬‬ ‫ﮔﺮﻧﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺮوي دوﺳﺖ رﻧﮓ زرد ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫‪.204‬‬
‫‪235‬‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﻌﻠﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎﻧﺖ اﻣﺘﻴﺎزي ﻫﺴﺖ‬ ‫‪.205‬‬
‫‪236‬‬ ‫زﻟﻒ ﺗﻮ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ده ﻋﻤﺮ درازﺳﺖ‬ ‫‪.206‬‬
‫‪236‬‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﻳﺎر دﮔﺮ ﻫﻤﺰﺑﺎن ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫‪.207‬‬
‫‪237‬‬ ‫اﻳﻨﻬﻤﻪ ﭼﻴﻦ زﻟﻒ و اﺑﺮو ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫‪.208‬‬
‫‪237‬‬ ‫ﺷﺪن ﺑﮕﺮد ﺳﺮ ﻏﻤﺰه رﺳﻢ و ﻋﺎدت ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫‪.209‬‬
‫‪238‬‬ ‫در ﺗﻪ ﺳﻨﺒﻠﺖ اﻓﺘﺎده ﺳﻤﻦ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺖ‬ ‫‪.210‬‬
‫‪239‬‬ ‫ﭼﻴﺰي ﺟﺰ اﻳﻦ ﺷﮕﻔﺖ ﻣﺮا در ﺿﻤﻴﺮﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.211‬‬
‫‪240‬‬ ‫دل ﺑﻘﺮﺑﺎن ﺳﺮت ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻴﺎز از ﺑﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫‪.212‬‬
‫‪240‬‬ ‫آﻧﻜﻪ ﺟﺎﻧﺮا ﻛﺮده از ﺧﻮد ﺑﻴﺨﺒﺮ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫‪.213‬‬
‫‪241‬‬ ‫ﮔﻞ رو ﻧﻤﻮد اول ﻓﺼﻞ ﺟﻮا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.214‬‬
‫‪241‬‬ ‫ﺑﻬﺎر آﻣﺪ و اﻃﺮاف ﺟﻮﻳﺒﺎر ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫‪.215‬‬
‫‪242‬‬ ‫اﻳﻦ روﻛﻪ روي ﺟﺎن ﺑﺴﻮي اوﺳﺖ روي ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫‪.216‬‬
‫‪243‬‬ ‫ﺑﺴﻮي ﻋﻴﺪ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ وار ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‬ ‫‪.217‬‬
‫‪244‬‬ ‫زﺳﻨﮓ ﺣﺎدﺳﻪ ام دﺳﺖ ﭘﺮ ﮔﻨﺎه ﺷﻜﺴﺖ‬ ‫‪.218‬‬
 ‫‪٥٦٠‬‬
‫‪245‬‬ ‫ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﻲ ﻃﺮه ﺗﻮ ﻛﺎر ﺻﺒﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.219‬‬
‫‪246‬‬ ‫ﻛﺎم دل داري ﻫﻮس دﻟﺘﻨﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫‪.220‬‬
‫‪246‬‬ ‫روي ﻃﺮب اﻧﮕﻴﺰ ﺗﻮ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺣﺴﻨﺴﺖ‬ ‫‪.221‬‬
‫‪247‬‬ ‫ﺑﻴﺎض روي ﺗﻮ روﻧﻖ ده ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.222‬‬
‫‪247‬‬ ‫دﻟﻢ آرزوﻣﻨﺪ ﺳﻮداي اوﺳﺖ‬ ‫‪.223‬‬
‫‪248‬‬ ‫زﻫﺮه ﻛﻮ روﺑﺮو ﮔﺮدد ﺑﺎن ﺧﻨﺠﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫‪.224‬‬
‫‪249‬‬ ‫ﺗﺎرخ آﻟﻮده ﻧﻜﺮد از در ﺗﻮ ﺑﺎد ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫‪.225‬‬
‫‪249‬‬ ‫اي ﻛﻪ دردت ﻏﻨﻴﻢ درﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.226‬‬
‫‪249‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻧﻜﺘﻪ ز ﻟﺒﺖ اﺿﻄﺮاب ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫‪.227‬‬
‫‪250‬‬ ‫ز اﻟﺘﻔﺎت ﮔﻠﻲ ﻻﻟﻪ داﻏﺪار ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫‪.228‬‬
‫‪250‬‬ ‫اﻳﻦ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺟﻠﻮه ﻛﻪ ﻧﺎز وﻧﻴﺎزﺳﺖ‬ ‫‪.229‬‬
‫‪251‬‬ ‫دل ﺷﻜﺴﺘﻪ ﭼﻮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﻴﻨﺴﺖ‬ ‫‪.230‬‬
‫‪252‬‬ ‫ﭼﻪ ﺷﺪ ﮔﺮ ﭼﻮن ﻣﻪ ﻧﻮﺷﺪ دﻟﻢ ﺑﺎرﻳﻚ از ﻣﻮ ﻳﺖ‬ ‫‪.231‬‬
‫‪252‬‬ ‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻴﺪ آﻓﺘﺎﺑﻢ ﺟﺮﻋﺔ ﺑﺮ ﺧﺎك رﻳﺨﺖ‬ ‫‪.232‬‬
‫‪253‬‬ ‫ﮔﻮﻳﻢ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺮ دﻟﺖ از ﺑﺎر ﮔﺮان ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.233‬‬
‫‪254‬‬ ‫ﭼﺸﻢ دﻟﻢ ﻛﺰ آﺗﺶ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺗﺮ ﺷﺪﺳﺖ‬ ‫‪.234‬‬
‫‪255‬‬ ‫ﺟﺰ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺗﻮ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﭼﺮاغ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪.235‬‬
‫‪255‬‬ ‫ﭼﺮا داﻳﻢ ﭼﻮ ﻃﺮه دام ﺑﺎﻓﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻧﺎزت‬ ‫‪.236‬‬
‫‪256‬‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﻲ را ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻤﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫‪.237‬‬
‫‪256‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺬﺷﺖ و ﻣﻦ ﺷﺪه ﭘﺎﺑﻨﺪ ﺟﺎن ﻋﺒﺚ‬ ‫‪.238‬‬
‫‪257‬‬ ‫ﭼﻮن در زﻣﺎن ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎب ﺑﺤﺚ‬ ‫‪.239‬‬
‫‪257‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ ﻓﺼﻞ ﮔﻞ و ﻣﻮﺳﻢ ﺑﻬﺎر ﻋﺒﺚ‬ ‫‪.240‬‬
 ‫‪٥٦١‬‬
‫‪258‬‬ ‫از ﻋﺎرﺿﺶ ﻧﻬﺎده ﺑﻴﻜﺴﻮ ﺳﻤﻦ رواج‬ ‫‪.241‬‬
‫‪259‬‬ ‫ز ﻫﺮ دﺳﺖ از آن ﻟﻌﻞ ﺗﺮم ﺑﺎرو دﮔﺮﻫﻴﭻ‬ ‫‪.242‬‬
‫‪259‬‬ ‫ﻧﻮ ﺷﺪ ﭼﻮ ﻣﺎه ﻣﻦ ﻗﺪﺣﻲ از ﺷﺮاب ﺻﺒﺢ‬ ‫‪.243‬‬
‫‪260‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ ﺳﺮد ﻛﺮدن ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﻛﺎر ﺻﺒﺢ‬ ‫‪.244‬‬
‫‪261‬‬ ‫ﺑﻌﻬﺪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﮕﻞ ﭼﻨﺎن ﮔﺴﺘﺎخ‬ ‫‪.245‬‬
‫‪261‬‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺨﺶ دوﻋﺎﻟﻢ رو ﺑﺼﺤﺮا ﻣﻴﺮود‬ ‫‪.246‬‬
‫‪262‬‬ ‫ﺳﺮ دار ﻣﻬﺮور زان از ﺳﺮ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد‬ ‫‪.247‬‬
‫‪262‬‬ ‫ز ﺷﺮم ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺖ ﻛﻪ ﺻﺪ زﺑﺎن دارد‬ ‫‪.248‬‬
‫‪263‬‬ ‫ز ﻧﺨﻞ ﻋﺸﻖ ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﺑﻬﻴﭻ ﺑﺎب ﻧﺨﻮرد‬ ‫‪.249‬‬
‫‪264‬‬ ‫ﺑﻬﺮ زه ﺗﻴﻎ ﻧﻪ آن ﺷﻬﺴﻮار ﻣﻲ ﺑﻨﺪد‬ ‫‪.250‬‬
‫‪264‬‬ ‫ﻣﺮغ دل دور اﮔﺮ از ﻗﻔﺲ ﻳﺎر ﺷﻮد‬ ‫‪.251‬‬
‫‪265‬‬ ‫دو ﺷﻴﻨﻪ ﺗﺎ ﺑﺼﺒﺢ در ﻓﻴﺾ ﺑﺎز ﺑﻮد‬ ‫‪.252‬‬
‫‪265‬‬ ‫آﻫﻢ ﮔﺮه ز ﻛﺎر زﻣﻴﻦ و زﻣﺎن ﮔﺸﺎد‬ ‫‪.253‬‬
‫‪265‬‬ ‫ﺣﻴﺎت در ﺗﻦ اﻓﺴﺮدﮔﺎن ﺷﺮاب ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.254‬‬
‫‪266‬‬ ‫ﻧﺨﻞ اﻣﻴﺪ ﻣﻦ از ﻣﻴﻮه ﺑﺠﺰ ﺧﺎر ﻧﺪاد‬ ‫‪.255‬‬
‫‪266‬‬ ‫ﮔﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎغ دل از ﻋﻜﺲ او ﺻﻔﺎ دارد‬ ‫‪.256‬‬
‫‪267‬‬ ‫ﭼﻮن ﺧﻂ ﺧﻀﺮ ﻧﺴﺐ زﻳﺐ رخ ﻳﺎر ﺑﻮد‬ ‫‪.257‬‬
‫‪268‬‬ ‫ﺻﺒﺤﺪم ﻣﻬﺮ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﺟﻬﺎن آرا ﺷﺪ‬ ‫‪.258‬‬
‫‪269‬‬ ‫دﻟﺒﺮم ﭼﻮن ﺑﻘﺼﺪ ﺟﺎن آﻣﺪ‬ ‫‪.259‬‬
‫‪269‬‬ ‫دﻳﺪم از دور ﻛﻪ آن ﻋﺮﺑﺪه ﭼﻮ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.260‬‬
‫‪269‬‬ ‫دوﺷﻴﻨﻪ ام ﺑﻮﺻﻞ ﭼﻮ دﻟﺒﺮ ﭘﻴﺎم داد‬ ‫‪.261‬‬
‫‪270‬‬ ‫ﻧﻮر ﭼﺸﻤﻢ ﺟﺎي ﺗﺎ در داﻣﻦ اﻏﻴﺎر ﻛﺮد‬ ‫‪.262‬‬
 ‫‪٥٦٢‬‬
‫‪270‬‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺎغ اﮔﺮ ﺳﺎﻳﺔ آن ﺳﻴﻢ ﺗﻦ اﻓﺘﺪ‬ ‫‪.263‬‬
‫‪271‬‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻛﻨﻢ ﻛﻮه ﻛﻨﻲ از ﻣﮋه ﺑﻨﻴﺎد‬ ‫‪.264‬‬
‫‪272‬‬ ‫ﭼﻮن ﭼﺮخ زﻣﺎﻧﻲ دﻟﻢ آرام ﻧﺪارد‬ ‫‪.265‬‬
‫‪272‬‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺮﮔﺴﺶ ز دور ﻓﻠﻚ در ﮔﺰﻧﺪ ﺑﻮد‬ ‫‪.266‬‬
‫‪272‬‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻮﻳﻢ ﺣﺮف ﺷﻤﻊ روﻳﺶ آﺗﺶ در زﺑﺎن اﻓﺘﺪ‬ ‫‪.267‬‬
‫‪273‬‬ ‫ز ﺑﺲ ﻛﻪ رﻳﺨﺖ دﻟﻢ اﺑﺮوي ﺗﺎب ﻧﺪارد‬ ‫‪.268‬‬
‫‪274‬‬ ‫دﻟﻢ از زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺪر ﻧﺮود‬ ‫‪.269‬‬
‫‪274‬‬ ‫ﺑﻮﺻﻞ ﺷﻤﻊ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﻈﺮ دارد‬ ‫‪.270‬‬
‫‪275‬‬ ‫ﻛﺎرم ز ﺳﻮز وﮔﺮﻳﻪ ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫‪.271‬‬
‫‪275‬‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﻋﺎﺷﻖ و ﻓﺎرغ زﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫‪.272‬‬
‫‪275‬‬ ‫از داغ ﺗﻮ ﺳﻴﻨﻪ ﻛﺎﻣﺮان ﺷﺪ‬ ‫‪.273‬‬
‫‪276‬‬ ‫ﻧﻪ ﺟﻠﻮﻫﺎي ﺗﺮا ﻣﺎه ﺗﺎب ﻣﻲ آرد‬ ‫‪.274‬‬
‫‪276‬‬ ‫ﮔﺮ نﮦ ﺧﻠﻖ زﻋﺸﻘﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﺠﻨﻮﻧﻨﺪ‬ ‫‪.275‬‬
‫‪277‬‬ ‫زﻟﻔﺖ آزرده ﻣﺒﺎد از دل ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.276‬‬
‫‪277‬‬ ‫ﻗﺮﺑﺎن ﺷﻮم او را ﻛﻪ ﻣﺮا ﻛﺎم روا ﻛﺮد‬ ‫‪.277‬‬
‫‪278‬‬ ‫آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﺟﺎن ﻣﻦ دﻟﺨﺴﺘﻪ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.278‬‬
‫‪279‬‬ ‫اﻣﺮوز ﺑﺎ ﻏﻢ ﺗﻮ دﻟﻢ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻧﺒﻮد‬ ‫‪.279‬‬
‫‪279‬‬ ‫روزﮔﺎر از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺮدد‬ ‫‪.280‬‬
‫‪280‬‬ ‫ﻃﻠﺴﻢ ﻓﺘﻨﻪ ﻣﮕﺮ رﻧﮓ وﺑﻮي آن ﮔﻞ ﺷﺪ‬ ‫‪.281‬‬
‫‪280‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ دل ﺗﻮ ﺑﺎ دل ﻣﻦ آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ‬ ‫‪.282‬‬
‫‪281‬‬ ‫دﻻرام ﻣﻦ اﻳﻦ و آن ﻧﺪاﻧﺪ‬ ‫‪.283‬‬
‫‪281‬‬ ‫از آب رﺧﺖ ﺟﻬﺎن ﺟﻮان ﺷﺪ‬ ‫‪.284‬‬
 ‫‪٥٦٣‬‬
‫‪282‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ دل ﺗﻮ ﺑﺎ دل ﻣﻦ آﺷﻨﺎ ﻧﺸﺪ‬ ‫‪.285‬‬
‫‪283‬‬ ‫ﻫﺮ زﻣﺎن ﺧﻮد را ﻣﻪ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ دﻳﮕﺮ ﮔﻮن ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.286‬‬
‫‪283‬‬ ‫ﺑﻲ ﻣﻮﺟﺒﻲ ﻧﻲ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.287‬‬
‫‪284‬‬ ‫ﺧﻮﻧﻢ ز ﭼﺎك ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺮود‬ ‫‪.288‬‬
‫‪285‬‬ ‫ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺮم ﺑﻬﻮاﻳﺘﻮ ﺟﻮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫‪.289‬‬
‫‪285‬‬ ‫ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻢ ﭼﻮ دﻟﺶ ﻣﻴﻞ ﻣﻲ ﻧﺎب ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.290‬‬
‫‪286‬‬ ‫ﭼﻮن ﻋﺸﻖ ﺑﺘﻲ ﺑﺮ دل ﻣﻦ ﺳﺎﻳﻪ ﻓﮕﻦ ﺷﺪ‬ ‫‪.291‬‬
‫‪287‬‬ ‫ﻛﻲ آن ﻣﻐﺮور را از ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻦ ﻳﺎد ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.292‬‬
‫‪287‬‬ ‫ﭼﻮ ﻣﻬﺮ ﻳﺎر ﺑﻬﺮ ذره ﻣﻬﺮﺑﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫‪.293‬‬
‫‪288‬‬ ‫ﺳﺘﺎره در ﺑﺮ ﺷﻤﻊ رخ ﺗﻮ ﺗﺎب ﻧﺪارد‬ ‫‪.294‬‬
‫‪288‬‬ ‫ز ﻣﻦ ﺷﻮد ﭼﻮ دل آزرده زﻟﻒ ﺷﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.295‬‬
‫‪288‬‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﺣﺴﻦ ﺗﻮاش ﺷﺮاب دﻫﺪ‬ ‫‪.296‬‬
‫‪289‬‬ ‫ﻋﺮﻗﻨﺎك ار ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻣﺎه روﻳﺖ را ﺑﺘﺎب اﻓﺘﺪ‬ ‫‪.297‬‬
‫‪290‬‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﭘﻲ آزار ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.298‬‬
‫‪290‬‬ ‫ﺑﻬﺮ دل ﻛﻪ آن ﻛﺎر ﻣﮋﮔﺎن ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫‪.299‬‬
‫‪291‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻳﺎد ﻃﺮه ﮔﻴﺴﻮي او ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫‪.300‬‬
‫‪291‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺰم ﻃﺮﺑﺶ را رخ ﺗﻮ ﺑﺎب دﻫﺪ‬ ‫‪.301‬‬
‫‪292‬‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺎده وﺻﺎل ﺗﻮام در ﮔﻠﻮ رود‬ ‫‪.302‬‬
‫‪292‬‬ ‫ﺳﺮو ﺑﺮ ﻳﺎد ﻗﺪت رﻗﺺ ﺑﺎﻧﮕﻴﺰ ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.303‬‬
‫‪293‬‬ ‫ﺗﺮك ﻣﻦ دل ازﺑﺮ ﻫﺮ ﭘﻴﺮو ﺑﺮﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮد‬ ‫‪.304‬‬
‫‪293‬‬ ‫دود آﻫﻢ دﻳﺪه اﻓﻼك را آزار ﻛﺮد‬ ‫‪.305‬‬
‫‪294‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺰ از دﻳﺪن ﮔﻠﺰار رﺧﺖ ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪ‬ ‫‪.306‬‬
 ‫‪٥٦٤‬‬
‫‪295‬‬ ‫در ﺳﺎﻏﺮم ﺑﺠﺎي ﻣﻲ آن ﻣﺎه آب ﻛﺮد‬ ‫‪.307‬‬
‫‪295‬‬ ‫ﺑﻤﻠﻚ ﻋﺸﻖ زﺑﺎن در دﻫﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.308‬‬
‫‪296‬‬ ‫ﻓﺮﻫﺎد ﻧﻘﺶ ﻳﺎر ﭼﻮ در ﺑﻴﺴﺘﻮن ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫‪.309‬‬
‫‪296‬‬ ‫ﺑﺎﻳﻤﺎي ﻟﺐ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻈﻴﺮش ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﺷﺪ‬ ‫‪.310‬‬
‫‪297‬‬ ‫ﺑﻬﻮا داري ﺧﻮد زﻟﻒ ﺗﻮ ام رﺳﻮا ﻛﺮد‬ ‫‪.311‬‬
‫‪298‬‬ ‫ﺳﻨﺒﻞ آﺷﻔﺘﻪ آن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺗﻮ ﺷﺪ‬ ‫‪.312‬‬
‫‪299‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻒ ﺻﻴﺪﺑﻨﺪش ﭼﺸﻢ ﻣﺎه وﺧﻮر ﻧﺪﻳﺪ‬ ‫‪.313‬‬
‫‪299‬‬ ‫ﻛﻨﺎره ﺟﻮي ازﻳﻦ ﻣﺸﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺪه اﻧﺪ‬ ‫‪.314‬‬
‫‪300‬‬ ‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ از ﺗﺎر ﻧﮕﺎﻫﻲ ﭘﺎي ﺟﺎن ﺑﻨﺪد‬ ‫‪.315‬‬
‫‪301‬‬ ‫ﺻﻴﺪ ﮔﺮ ﺗﺎري ز زﻟﻔﺖ وام ﻛﺮد‬ ‫‪.316‬‬
‫‪301‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺧﻮش ﭼﻮ ﻣﻦ از ﺷﺮﺑﺖ دﻳﺪار ﺷﻮد‬ ‫‪.317‬‬
‫‪302‬‬ ‫در ﺑﺰم ﺧﻮاﻧﺪ دوش ﻣﺮا ﻳﺎر ﻳﺎر ﺧﻮد‬ ‫‪.318‬‬
‫‪303‬‬ ‫دﻟﻢ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ در ﻋﺸﻘﺖ ﺑﺎﺗﺶ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.319‬‬
‫‪304‬‬ ‫ﺑﻘﺪ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﺳﺮو ﭼﻮن ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺪد‬ ‫‪.320‬‬
‫‪304‬‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻫﺮ ﻛﺲ ز دل ﻧﺸﺎن دارد‬ ‫‪.321‬‬
‫‪305‬‬ ‫ﺑﺮ ﻟﺒﺶ ﭼﻮن ﺳﺨﻦ ﺗﻴﺮ وﻛﻤﺎن ﻣﻲ ﮔﺬرد‬ ‫‪.322‬‬
‫‪305‬‬ ‫دﻣﺒﺪم ﺟﺎن ﻧﻮي در ﺗﻦ ﻣﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.323‬‬
‫‪306‬‬ ‫ﺻﺤﻦ ﭼﻤﻦ ز ﻋﻜﺲ رﺧﺖ ﻻﻟﻪ زار ﺷﺪ‬ ‫‪.324‬‬
‫‪307‬‬ ‫ز ﺧﺎﻛﭙﺎي ﺗﻮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﮔﻴﺮد‬ ‫‪.325‬‬
‫‪308‬‬ ‫ﻳﻚ روزم از ﺗﻮ را ﺑﺖ ﻏﻢ ﻛﻢ ﻧﻤﻴﺮﺳﺪ‬ ‫‪.326‬‬
‫‪308‬‬ ‫ﺻﺒﺎ ﻏﺒﺎري از آن ﺧﺎك ﭘﺎ ﻧﻤﻲ آرد‬ ‫‪.327‬‬
‫‪309‬‬ ‫ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﺎم ﺗﻮ از ﺣﺎدﺛﻪ دﺳﺘﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫‪.328‬‬
 ‫‪٥٦٥‬‬
‫‪310‬‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺮا ﭼﺸﻢ ﺑﺮ آن ﺧﻨﺠﺮ ﻣﮋﮔﺎن اﻓﺘﺎد‬ ‫‪.329‬‬
‫‪311‬‬ ‫ﺗﻮ درد ﻋﺸﻖ ﻣﺪاوا ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫‪.330‬‬
‫‪311‬‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﺮدن ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﺳﻴﺮ ﺧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫‪.331‬‬
‫‪312‬‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ ﺷﻤﻊ رﺧﺖ روي ﭘﺎﻳﻤﻦ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫‪.332‬‬
‫‪313‬‬ ‫ﺑﺎوي ﺑﺒﺰم دوش ﭼﻮ از ﻣﻦ ﻧﺸﺎن ﻧﺒﻮد‬ ‫‪.333‬‬
‫‪313‬‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ از ﭼﺸﻤﻢ دﻣﺎدم اﺷﻚ ﮔﻠﮕﻮن ﻣﻴﺮود‬ ‫‪.334‬‬
‫‪314‬‬ ‫ﺗﺮا ز ﻫﻤﺪ ﻣﻲ ﻧﺎﻛﺴﺎن وﻗﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫‪.335‬‬
‫‪314‬‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺒﺰش دﻣﻴﺪ و ﺣﺴﻦ او رﻧﮓ دﮔﺮ دارد‬ ‫‪.336‬‬
‫‪315‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ در ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻫﻤﺮﻧﮓ دل ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.337‬‬
‫‪316‬‬ ‫از ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ در ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬ ‫‪.338‬‬
‫‪316‬‬ ‫ﺳﺰد زﻳﻦ درد اﮔﺮ ﮔﻞ ﻫﻤﭽﻮ ﻧﺮﮔﺲ ﻧﺎﺗﻮان اﻓﺘﺪ‬ ‫‪.339‬‬
‫‪317‬‬ ‫از ﺻﻔﺎ روي ﺗﻮ ﺑﺎ آﺋﻴﻨﻪ در ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫‪.340‬‬
‫‪317‬‬ ‫ﺑﺘﻢ را ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﻜﺮه دﻳﺪ ﻛﺎرش از ﻧﻈﺎم اﻓﺘﺪ‬ ‫‪.341‬‬
‫‪318‬‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ از ﻣﻬﺮ ﺑﻮد روي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.342‬‬
‫‪318‬‬ ‫ﻋﺸﺎق ﻟﺐ ز ﺑﺎده ﺷﻮﻗﺖ ﭼﻮ ﺗﺮ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫‪.343‬‬
‫‪319‬‬ ‫ﻛﺎر ﻧﺨﻞ ﺗﺎزة ﻣﻦ ﭼﻮن ﺑﺮﻋﻨﺎﺋﻲ ﻛﺸﺪ‬ ‫‪.344‬‬
‫‪319‬‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻤﺮ ﺟﺎوداﻧﻲ ﺑﺎران ﺳﺮوروان ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.345‬‬
‫‪320‬‬ ‫ﭘﺮي ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ از ﺑﺎم و در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬ ‫‪.346‬‬
‫‪320‬‬ ‫ﭼﻤﻦ را اﻟﺘﻔﺎت اﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺟﻮان دارد‬ ‫‪.347‬‬
‫‪321‬‬ ‫ﻛﻨﺞ ﻟﺐ را ﮔﺮ ﮔﺸﺎﻳﺪ ﺟﺎي ﺟﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‬ ‫‪.348‬‬
‫‪322‬‬ ‫دل ﻣﻦ ﺧﺎﻟﻲ از اﻳﻦ اﺷﻚ دﻣﺎدم ﻧﺸﻮد‬ ‫‪.349‬‬
‫‪323‬‬ ‫دﻣﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺗﻴﻎ ﻏﻴﺮﺗﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.350‬‬
 ‫‪٥٦٦‬‬
‫‪324‬‬ ‫ﻳﻚ ﺑﻴﺘﻢ ار ﻛﺴﻲ ﺑﺴﻮي اﺻﻔﻬﺎن ﺑﺮد‬ ‫‪.351‬‬
‫‪324‬‬ ‫ﺟﺰ ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﻛﻪ از ﻏﻢ ﻋﺸﻘﺶ ﺧﺒﺮ ﻧﺸﺪ‬ ‫‪.352‬‬
‫‪325‬‬ ‫از ﭼﺸﻤﻢ اﺑﺮ ﻧﻴﺴﺎن ﺷﺎداب ﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪.353‬‬
‫‪326‬‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺎه رﺧﺖ زﻳﺮ ﮔﻴﺴﻮ ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫‪.354‬‬
‫‪326‬‬ ‫ﺑﻮد ﺳﻠﻄﺎن وﻗﺖ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ او ﻣﻲ در ﺑﺴﻮدارد‬ ‫‪.355‬‬
‫‪327‬‬ ‫ﺑﺪرد وﻏﻤﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﻜﺪم ﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫‪.356‬‬
‫‪327‬‬ ‫ﺑﻴﺎد ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻫﺮ ﺑﻴﺪﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﺎم ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫‪.357‬‬
‫‪328‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ داﺷﺖ دل ﺑﺒﻬﺎي ﺷﺮاب داده‬ ‫‪.358‬‬
‫‪329‬‬ ‫ﺷﻮق وﺻﻞ ﺳﺮ و ﻗﺪ آن ﺑﺪل زور آورد‬ ‫‪.359‬‬
‫‪329‬‬ ‫ﻋﺮق ز ﺟﺒﻬﻪ ﭼﻜﺎﻧﺪ آﺑﺮوي ﮔﻠﺸﻦ ﺷﺪ‬ ‫‪.360‬‬
‫‪330‬‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﻛﺰ آﺗﺶ ﻣﻲ ﺷﻤﻊ ﻣﻦ روﺷﻦ ﺷﻮد‬ ‫‪.361‬‬
‫‪330‬‬ ‫واﻋﻆ ار ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺮح ﻧﺸﺎء ﻛﻮﺛﺮ ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.362‬‬
‫‪331‬‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ ﻣﻲ در ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.363‬‬
‫‪332‬‬ ‫ﻫﻼل ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‬ ‫‪.364‬‬
‫‪332‬‬ ‫ﻣﻬﺮم ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺧﻮد ﺳﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.365‬‬
‫‪333‬‬ ‫دم ﻋﻴﺴﻲ ز دﻣﺖ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻣﻴﮕﺮدد‬ ‫‪.366‬‬
‫‪334‬‬ ‫ﺧﻮد را ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﺑﭙﻬﻠﻮي او ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫‪.367‬‬
‫‪334‬‬ ‫ﻛﺠﺎ ﻛﻤﺎن دﻣﻲ از ﺗﻮام ﺟﺪاﺋﻲ ﺑﻮد‬ ‫‪.368‬‬
‫‪334‬‬ ‫ﻣﻬﺮ ﺗﻮام ز ﺟﻮر و ﺟﻔﺎ ﻛﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬ ‫‪.369‬‬
‫‪335‬‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮگ ﻻﻟﻪ و ﮔﻞ را ﺧﺰان ﺑﺒﺎد دﻫﺪ‬ ‫‪.370‬‬
‫‪335‬‬ ‫ﻣﺎه ﻣﻦ از ﻣﻬﺮ ﮔﺎﻫﻲ ﺣﻠﻘﺔ ﺑﺮ در ﻧﺰد‬ ‫‪.371‬‬
‫‪336‬‬ ‫ﺑﺮ آب ﻟﺐ ﻧﻬﺎدي ودردم ﺷﺮاب ﺷﺪ‬ ‫‪.372‬‬
 ‫‪٥٦٧‬‬
‫‪336‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺮا ﺑﻬﺮه از آن ﻋﺮﺑﺪه ﭼﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫‪.373‬‬
‫‪337‬‬ ‫ﮔﻞ ﻣﺮاد ز دﻳﺪار ﻳﺎر ﻣﻴﺨﻴﺰد‬ ‫‪.374‬‬
‫‪337‬‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ در اﻳﻦ ﻧﺸﺎء ﻛﻪ ﺑﻴﻐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.375‬‬
‫‪338‬‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ ﺧﺎل ﺗﻮاش داﻧﺔ دﮔﺮ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬ ‫‪.376‬‬
‫‪339‬‬ ‫ﺑﻨﺎوك ﻣﮋه ات ﻋﺸﻖ ﻫﻤﺰﺑﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬ ‫‪.377‬‬
‫‪340‬‬ ‫ﮔﻴﺮاﻳﻲ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﺮا ﺑﺎز ﻧﺪارد‬ ‫‪.378‬‬
‫‪340‬‬ ‫آن ﺑﺖ آذر ﻧﺴﺐ ﺑﺎ ﻏﻴﺮ اﮔﺮ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﺸﺪ‬ ‫‪.379‬‬
‫‪341‬‬ ‫ﺑﺰم ﺣﺴﻦ ﮔﻠﺮﺧﺎن روﺷﻦ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﻮد‬ ‫‪.380‬‬
‫‪342‬‬ ‫ﺑﻮد ﻫﺮ ﻛﺲ ز ﻣﻌﻨﻲ آﮔﻪ و ﻧﻮر ﺑﺼﺮ دارد‬ ‫‪.381‬‬
‫‪342‬‬ ‫اﻋﺠﺎز ﻣﺴﻴﺤﺎ ﭼﻮ از آن ﺳﻴﻤﺘﻦ آﻳﺪ‬ ‫‪.382‬‬
‫‪343‬‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺎﻧﻪ داري ﺗﻮ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻤﻦ ﺷﻮد‬ ‫‪.383‬‬
‫‪343‬‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﻞ از در ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺜﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬ ‫‪.384‬‬
‫‪344‬‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻳﺎرﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺲ ﺑﻮﺳﻪ ﺗﻤﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫‪.385‬‬
‫‪345‬‬ ‫ﻣﻮي ﺧﻮد را ﭼﻮن ﻣﻴﺎن او ﻧﻜﺮد‬ ‫‪.386‬‬
‫‪345‬‬ ‫ﺑﻮد ﻋﺎﺷﻖ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪.387‬‬
‫‪346‬‬ ‫ﻛﺎر ﺳﺎزي ﻛﺮده ﺟﺎن ﻫﻤﺮاه ﻗﺎﺗﻞ ﻣﻴﺮود‬ ‫‪.388‬‬
‫‪347‬‬ ‫ﺧﻮﻳﺸﻲ ﺑﭽﺸﻢ ﻣﺴﺖ او ﺷﺮم وﺣﻴﺎ را ﻣﻴﺮﺳﺪ‬ ‫‪.389‬‬
‫‪348‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻛﻪ از ﻟﺐ آن آﻓﺘﺎب ﻣﻴﺮﻳﺰد‬ ‫‪.390‬‬
‫‪348‬‬ ‫ﭼﻮن ﻛﺎر دل ز ﻋﺸﻖ ﺑﺴﺮ ﺣﺪ ﺟﺎن رﺳﻴﺪ‬ ‫‪.391‬‬
‫‪348‬‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻳﺪه و داﻧﺴﺘﻪ ﮔﻞ ﮔﻨﺎه ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.392‬‬
‫‪349‬‬ ‫ﺧﺪﻧﮓ ﻧﺎز ﻛﻪ ان ﺗﺮك در ﻛﻤﺎن دارد‬ ‫‪.393‬‬
‫‪349‬‬ ‫ﺧﺠﻠﺖ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ ز روي ﺗﻮ ﻣﻴﻜﺸﺪ‬ ‫‪.394‬‬
 ‫‪٥٦٨‬‬
‫‪350‬‬ ‫زﻫﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻞ در ﻛﺎر ﺑﻠﺒﻞ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.395‬‬
‫‪351‬‬ ‫اﻃﻮار ﻋﺸﻘﺒﺎزان ز آن دﺳﺘﺎن ﻧﻴﺎﻳﺪ‬ ‫‪.396‬‬
‫‪351‬‬ ‫اﺑﺮ ﭼﺸﻤﻢ دﻣﺒﺪم رﻳﺰش ﺑﺪرﻳﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.397‬‬
‫‪352‬‬ ‫ﻣﻪ ﭘﻴﭽﺶ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﺮا ﺗﺎب ﻧﺪارد‬ ‫‪.398‬‬
‫‪353‬‬ ‫ﭘﺮ ﺷﺪ ﭼﻨﺎن ز درد وﻏﻤﺖ دل ﻛﻪ ﺟﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫‪.399‬‬
‫‪354‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﺰﻳﻢ ﻛﻪ آن ﺗﺮك ﺑﻴﻐﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫‪.400‬‬
‫‪354‬‬ ‫ﺑﻨﺎﻛﺎﻣﻲ ز ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻟﻌﻞ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻮﻫﻜﻦ ﮔﺮﻳﺪ‬ ‫‪.401‬‬
‫‪355‬‬ ‫ﻧﻤﻜﻴﻦ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﻧﺸﺎء ز ﺻﻬﺒﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫‪.402‬‬
‫‪355‬‬ ‫دوش دل ﺑﺎ ﺧﻂ وﺧﺎل ﻃﺮه ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﻮد‬ ‫‪.403‬‬
‫‪356‬‬ ‫ﺑﺠﺎي ﻣﻐﺰ ﭼﻮ آﺗﺶ در اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫‪.404‬‬
‫‪356‬‬ ‫زﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻪ آن ﮔﻞ رو در ﻧﻈﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫‪.405‬‬
‫‪357‬‬ ‫ﮔﺮ ﻧﻔﺮﻣﺎﻳﻲ ﺑﻨﺎزت ﻛﺎر ﻛﺎﻫﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫‪.406‬‬
‫‪358‬‬ ‫ره روان ﺑﻪ ﻛﻪ ازﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺮود‬ ‫‪.407‬‬
‫‪358‬‬ ‫ﻛﻮ ﺟﻨﻮﻧﻲ ﻛﺰ ﺳﺮ رﻏﺒﺖ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻢ ﻛﺸﺪ‬ ‫‪.408‬‬
‫‪359‬‬ ‫از ﺑﺮ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﮔﻠﻬﺖ ﻣﺪﻋﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‬ ‫‪.409‬‬
‫‪360‬‬ ‫ﺳﺒﺰه ﻧﻮرﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﮔﺮد ﻋﺬارش ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬ ‫‪.410‬‬
‫‪360‬‬ ‫ﭼﻮ ﻗﻨﺪ ﺣﺮف ﻟﺐ ﻳﺎر در دﻫﺎﻧﻢ ﺑﻮد‬ ‫‪.411‬‬
‫‪361‬‬ ‫ﻣﺮا از ﻫﺮدو ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺎق اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.412‬‬
‫‪361‬‬ ‫اﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﭼﻮ اﺷﻜﺒﺎر آﻣﺪ‬ ‫‪.413‬‬
‫‪362‬‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﺧﻮش ﻛﻪ ﻣﻪ ﻣﻦ ز ﺳﻔﺮ ﺑﺎز آﻳﺪ‬ ‫‪.414‬‬
‫‪363‬‬ ‫ﭼﻮن ﻣﺴﻴﺤﺎي ﻟﺐ ﻳﺎر ﺑﺎﻋﺠﺎز آﻳﺪ‬ ‫‪.415‬‬
‫‪364‬‬ ‫ﻣﻪ ﮔﺮ از ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺗﻮ آﮔﺎه ﺷﻮد‬ ‫‪.416‬‬
 ‫‪٥٦٩‬‬
‫‪364‬‬ ‫ﺗﻬﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺒﺎد از ﺳﺮﻣﻪ ﺷﺮم وﺣﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.417‬‬
‫‪365‬‬ ‫ﻣﺮا ﭼﻮ ﺑﻬﺮه ز ﻧﻮروز روي ﻳﺎر ﻧﺒﻮد‬ ‫‪.418‬‬
‫‪366‬‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ دل از ﺑﺎده در ﺑﻬﺎر ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫‪.419‬‬
‫‪366‬‬ ‫ﺻﺒﺢ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ زد ﻋﻄﺴﻪ و ﺑﻴﺪارم ﻛﺮد‬ ‫‪.420‬‬
‫‪367‬‬ ‫دل ﻋﺸﺎق ز درد ﺗﻮ ﮔﺮاﻧﺒﺎر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫‪.421‬‬
‫‪368‬‬ ‫داﻧﻲ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺎدة ﭼﻮن زﻋﻔﺮان ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.422‬‬
‫‪368‬‬ ‫اﺑﺮوي ﺗﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ ز ﻋﻨﺒﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻧﺪ‬ ‫‪.423‬‬
‫‪369‬‬ ‫رخ ﺗﻮ رﻧﮓ ز روي ﻣﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺒﺮد‬ ‫‪.424‬‬
‫‪370‬‬ ‫ﻟﺐ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ ﻛﺰ آن ﻟﺐ ﺑﻨﻮاﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬ ‫‪.425‬‬
‫‪370‬‬ ‫ﺷﻴﺸﻪ دل ﺑﺎﺧﺘﻪ ﻃﺮز ﺑﻴﺎن ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫‪.426‬‬
‫‪371‬‬ ‫ﻛﺴﻲ در ﻋﺎﺷﻘﻲ ﭼﻮن ﻣﻦ اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.427‬‬
‫‪372‬‬ ‫ز ﺣﺮف ﺧﻮي ﺗﻮام آﺗﺶ از دﻫﺎن ﺑﭽﻜﺪ‬ ‫‪.428‬‬
‫‪373‬‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺘﺎع ﺣﺴﻦ را ﻳﺎرم ﺑﺒﺎزار آورد‬ ‫‪.429‬‬
‫‪373‬‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻤﺎه ﺗﺎ ﺳﺘﻢ او ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪.430‬‬
‫‪374‬‬ ‫ﻣﺮا از ﺑﺎد ﭼﺸﻢ ﻳﺎري واﻣﺪاد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫‪.431‬‬
‫‪374‬‬ ‫ﻋﺸﻖ را ﭼﻮن ﺟﻨﻮن ﻓﻨﻮن ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.432‬‬
‫‪375‬‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻤﭽﻮ روﻳﺖ اي ﺳﻴﻤﺘﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪.433‬‬
‫‪376‬‬ ‫از ﭼﻪ رو و زﭼﻪ ﺑﺎب ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‬ ‫‪.434‬‬
‫‪376‬‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭼﺎﻛﺮ او ﻣﺎﻫﺶ ﻏﻼم ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.435‬‬
‫‪377‬‬ ‫ﺗﺎ دﻟﺒﺮم ﻓﻜﻨﺪه دﻟﻢ را ﺟﺪا ز ﺧﻮد‬ ‫‪.436‬‬
‫‪377‬‬ ‫ﻫﻼل از اﺑﺮوي ﺗﻮدردﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫‪.437‬‬
‫‪378‬‬ ‫روي ﮔﻞ ﭼﻮن ﻋﺎرض آن ﺑﻴﻮﻓﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد‬ ‫‪.438‬‬
 ‫‪٥٧٠‬‬
‫‪378‬‬ ‫ﺳﺨﻨﮕﻮ ﭼﻮن از آن زرﻳﻦ ﻛﻤﺮ ﺷﺪ‬ ‫‪.439‬‬
‫‪379‬‬ ‫ﺧﻂ از رخ او ﭼﻮ ﺳﺮ ﺑﺮ آرد‬ ‫‪.440‬‬
‫‪380‬‬ ‫ﻳﺎد روزي ﻛﻪ دﻟﻢ ﻫﻤﻨﻔﺲ ﺻﻬﺒﺎ ﺑﻮد‬ ‫‪.441‬‬
‫‪380‬‬ ‫روﻳﻢ ز ﻋﻜﺲ ﻋﺎرض او ﻻﻟﻪ زار ﺷﺪ‬ ‫‪.442‬‬
‫‪381‬‬ ‫ﺑﺪردﻣﻨﺪﻳﺖ اي ﭼﺸﻢ ﺗﻮﺗﻴﺎ ﭼﻜﻨﺪ‬ ‫‪.443‬‬
‫‪381‬‬ ‫ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻮي ﺑﻬﺎر ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.444‬‬
‫‪382‬‬ ‫ﺟﺪا از آن ﮔﻞ روﻳﻢ ﺑﻬﺎر ﻣﻴﮕﺬرد‬ ‫‪.445‬‬
‫‪382‬‬ ‫دﻫﻨﺖ در ﭘﺲ ﺧﺎل ﺗﻮ ﭼﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫‪.446‬‬
‫‪383‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ ﺳﺎﻳﻪ آن رﺷﻚ ﭘﺮي ﺑﻮد‬ ‫‪.447‬‬
‫‪383‬‬ ‫از ﺻﻮرت آن دري ﻛﻪ ﺑﻤﻌﻨﻲ ﮔﺸﺎده اﻧﺪ‬ ‫‪.448‬‬
‫‪384‬‬ ‫ز وﺻﻞ ﻳﺎرم اﮔﺮ دل ﺳﺨﻦ ﺳﺮا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪.449‬‬
‫‪384‬‬ ‫دوﺷﻢ از ﻋﺸﻖ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮﺳﺮ ﺑﻮد‬ ‫‪.450‬‬
‫‪385‬‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺑﻮﺳﻪ دﻟﻢ از ﻛﻒ آن ﭘﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫‪.451‬‬
‫‪386‬‬ ‫ﺳﺮو ﻗﺒﺎ ﭘﻮش ﻣﻦ دوش ﺑﮕﻠﺰار ﺷﺪ‬ ‫‪.452‬‬
‫‪386‬‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻪ روﻳﺶ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬ ‫‪.453‬‬
‫‪387‬‬ ‫ﺷﻬﺮ ﻳﺎر ﻣﻦ اﮔﺮ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺑﻴﺪاد ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.454‬‬
‫‪387‬‬ ‫ﺻﺪ ﻛﻮه رﺷﻚ ﺑﺮ دل ﻓﺮدوس ﻳﺎر ﻛﺮد‬ ‫‪.455‬‬
‫‪388‬‬ ‫رخ ﺗﻮ ﺧﺮده ﺑﺼﺪ وﺟﻪ ﺑﺮ ﻗﻤﺮ ﮔﻴﺮد‬ ‫‪.456‬‬
‫‪388‬‬ ‫زﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻛﺎر ﻋﺸﺮت ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺑﻮد‬ ‫‪.457‬‬
‫‪389‬‬ ‫ﺻﺒﺢ را روزي از آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ ﻣﻴﺮﺳﺪ‬ ‫‪.458‬‬
‫‪390‬‬ ‫روي ﺧﻮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻦ ﭼﻮن رو ﺑﺮوي ﺻﺒﺢ ﺑﺮد‬ ‫‪.459‬‬
‫‪390‬‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻤﻊ ﺻﺒﺢ ﻣﻬﺮم اﮔﺮ دم زﻛﻴﻦ زﻧﺪ‬ ‫‪.460‬‬
 ‫‪٥٧١‬‬
‫‪391‬‬ ‫ﻳﻜﻠﺤﻈﻪ ﭼﺸﻢ و زﻟﻒ ﺗﻮ ﻧﻲ ﻧﺎز و ﭼﻴﻦ ﻣﺒﺎد‬ ‫‪.461‬‬
‫‪391‬‬ ‫ﺑﺒﺰم ﻏﻴﺮ ﭼﻮان آﻓﺘﺎب ﺧﻨﺪه زﻧﺪ‬ ‫‪.462‬‬
‫‪392‬‬ ‫ﺻﺒﺎ از ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ ﺧﻮش ﺑﺎﺳﺘﻌﺪاد ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.463‬‬
‫‪393‬‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻬﻴﭻ وﭘﻮچ ﺗﺴﻠﻲ ﻧﻤﻴﺸﻮد‬ ‫‪.464‬‬
‫‪393‬‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﻴﺎر ﻛﻪ آن دل رﻣﻴﺪه ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫‪.465‬‬
‫‪394‬‬ ‫دل ﭘﺎ ﺑﺮاه ﻋﺎﺷﻘﻲ ﭘﺮ ﺧﻄﺮ ﻧﻬﺎد‬ ‫‪.466‬‬
‫‪394‬‬ ‫ﮔﺮه از ﻛﺎر ﻓﺮوﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‬ ‫‪.467‬‬
‫‪395‬‬ ‫ﺑﺎ ﻟﺒﺶ ﺳﺎﻏﺮ ﭼﻮ ﻫﻢ آﻫﻨﮓ ﺑﻮد‬ ‫‪.468‬‬
‫‪395‬‬ ‫ﻟﺐ ﮔﺮ آن ﻏﻨﭽﻪ دﻫﻦ ﺑﺎر دﮔﺮ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫‪.469‬‬
‫‪396‬‬ ‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ از ﺗﺎر ﻧﮕﺎﻫﻲ ﭘﺎي ﺟﺎن ﺑﻨﺪد‬ ‫‪.470‬‬
‫‪396‬‬ ‫ﺳﺮ ﻛﻦ ﻗﺪم ﺑﺮاه وي اي دل ز ﭘﺎ ﻧﻜﺮد‬ ‫‪.471‬‬
‫‪397‬‬ ‫ﻛﺎر اﻳﻦ ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن ﻳﺎ رب ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻛﻲ رﺳﺪ‬ ‫‪.472‬‬
‫‪397‬‬ ‫ﮔﻞ رﻋﻨﺎي ﻣﻦ ﺑﻴﻐﻢ ﭼﻮ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺧﺎر ﻣﻴﮕﺮدد‬ ‫‪.473‬‬
‫‪398‬‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ آن ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺻﺪ رﻧﺞ ودرد‬ ‫‪.474‬‬
‫‪398‬‬ ‫ز اﻓﺴﻮﻧﻢ ﭼﻮ ﺳﺤﺮ ﻣﺪﻋﻲ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻴﮕﺮدد‬ ‫‪.475‬‬
‫‪399‬‬ ‫ﺑﺮ آﻓﺘﺎب ﭼﻮ ﻣﺎه ﻣﻦ آﺳﺘﻴﻦ اﻓﺸﺎﻧﺪ‬ ‫‪.476‬‬
‫‪399‬‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮ دﻟﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ز رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﻏﺒﺎر‬ ‫‪.477‬‬
‫‪399‬‬ ‫ﻧﻮازش ﻛﻦ ﺳﻜﻨﺪر را ﺑﺴﻮي آﺑﺤﻴﻮان ﺑﺮ‬ ‫‪.478‬‬
‫‪400‬‬ ‫ﺑﺎده ده ﺳﺎﻗﻲ و ﻏﻢ از دل ﻣﺎ ﺷﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫‪.479‬‬
‫‪400‬‬ ‫ﺑﮕﻮش اي دل و داﻣﺎن ﮔﻠﻌﺬاري ﮔﻴﺮ‬ ‫‪.480‬‬
‫‪401‬‬ ‫ﺑﺒﺰم ﻋﺸﻖ در آﻣﺪ دﻟﻢ ز ﺑﺎب دﮔﺮ‬ ‫‪.481‬‬
‫‪402‬‬ ‫دود ﺗﻠﺨﻲ ز دﻟﻢ ﺳﺮزده ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﮕﺬر‬ ‫‪.482‬‬
 ‫‪٥٧٢‬‬
‫‪402‬‬ ‫راﺣﺖ ﺑﺮﺳﺎن در ﻋﻮض از ﺧﻠﻖ اﻟﻢ ﮔﻴﺮ‬ ‫‪.483‬‬
‫‪402‬‬ ‫روﺷﻨﻲ ﺑﺨﺶ دﻟﻢ ﺷﺪ ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن دﮔﺮ‬ ‫‪.484‬‬
‫‪403‬‬ ‫ﭼﻮ زﻧﺪه ﻛﺮد ﻣﺮا ﻋﺸﻖ ﺗﺎ ﺑﺠﺎن دﮔﺮ‬ ‫‪.485‬‬
‫‪404‬‬ ‫ﭘﺎي دل ﺗﺎ ﻧﺸﻮد رﻳﺶ ره دور ﮔﺬار‬ ‫‪.486‬‬
‫‪404‬‬ ‫ﺗﻴﺮي ﻧﺨﻮرده ﭼﻜﻨﻢ ز ان ﻛﻤﺎن ﻫﻨﻮز‬ ‫‪.487‬‬
‫‪404‬‬ ‫اي ﭼﺸﻢ ﺧﻠﻖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﺳﺘﺎره ﺑﺎز‬ ‫‪.488‬‬
‫‪405‬‬ ‫در ره ﻋﺸﻖ ﺑﺘﻲ در اوﻟﻴﻦ ﮔﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫‪.489‬‬
‫‪406‬‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺘﺎن دﻳﺎر ﻣﺎ از ﻧﺎز‬ ‫‪.490‬‬
‫‪407‬‬ ‫از ﻗﻔﺲ ﻛﺮدم ﺑﺮون ﻟﻴﻜﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎرم ﻫﻨﻮز‬ ‫‪.491‬‬
‫‪408‬‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻛﻨﺪ ﻧﺎز ﭼﻮن ﺑﺠﺎم ﻧﻴﺎز‬ ‫‪.492‬‬
‫‪408‬‬ ‫ﻧﻮروز ﻏﻤﺰه آﻣﺪ و ﺷﺪ ﻧﻮ ﺑﻬﺎر ﻧﺎز‬ ‫‪.493‬‬
‫‪409‬‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﺑﺘﻤﺎﺷﺎي ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻧﻴﺎز‬ ‫‪.494‬‬
‫‪409‬‬ ‫اي دل ﭼﻮ ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮ ﻓﮕﻨﻲ ﮔﺮ ﺑﭙﺎي ﻧﺎز‬ ‫‪.495‬‬
‫‪409‬‬ ‫زﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﮔﻮﺷﻪ از دﻳﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫‪.496‬‬
‫‪410‬‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻣﺴﺘﻴﻢ از ﻣﺮدم ﻫﺸﻴﺎر ﺑﭙﺮس‬ ‫‪.497‬‬
‫‪410‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﻛﻮن ﻗﻮت رواﻧﻢ ﺷﺮاب ﺑﺲ‬ ‫‪.498‬‬
‫‪411‬‬ ‫ﮔﺎه ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ در داﻣﺶ ﻓﺘﻢ ﻛﻪ در ﻗﻔﺲ‬ ‫‪.499‬‬
‫‪411‬‬ ‫ﺗﺎ دوﺧﺘﻪ ام ﺑﺮ ﮔﻞ روﻳﺖ ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.500‬‬
‫‪412‬‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪه ﻟﺐ ﺑﻠﺐ آه وﻓﻐﺎن ﺑﺎش‬ ‫‪.501‬‬
‫‪413‬‬ ‫ﻧﺪﻳﺪم ﻳﻜﻨﻔﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻬﺮ وﻣﺎه ﻳﻜﺠﺎﻳﺶ‬ ‫‪.502‬‬
‫‪413‬‬ ‫رﺳﺘﮕﺎري ﺑﺎﻳﺪت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻲ آزار ﺑﺎش‬ ‫‪.503‬‬
‫‪414‬‬ ‫دﻟﻢ دارد ﭼﻮ ﺑﺎش ﻋﺰت ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.504‬‬
 ‫‪٥٧٣‬‬
‫‪415‬‬ ‫اي دل ﭼﻮ ﺧﺸﺖ ﻓﺮش در آن آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎش‬ ‫‪.505‬‬
‫‪415‬‬ ‫ﻗﺒﻠﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺮا ﻫﺴﺖ ﭼﻮ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.506‬‬
‫‪416‬‬ ‫داري ﺗﻮ اﮔﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﺑﻴﺪل و دﻳﻦ ﺑﺎش‬ ‫‪.507‬‬
‫‪416‬‬ ‫ﻣﺎﻫﻢ ز ﺑﺎده ﺳﺮخ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭼﻮ روي ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.508‬‬
‫‪417‬‬ ‫ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان ﺑﺨﺸﺪ ﺑﻌﺎﺷﻖ آب ﺷﻤﺸﻴﺮش‬ ‫‪.509‬‬
‫‪418‬‬ ‫ﮔﻞ ﻛﻨﺪ ﮔﺮد ره ﻳﺎر ﻣﺮا زﻳﻮر ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.510‬‬
‫‪418‬‬ ‫اي ﻛﻪ داري ﺗﻮ آب در آﺗﺶ‬ ‫‪.511‬‬
‫‪419‬‬ ‫ﻛﺮدم ﻓﺪاي ﺗﻨﮓ دﻫﺎﻧﺖ وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.512‬‬
‫‪419‬‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﺔ ﺷﻌﻠﻪ در ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺶ‬ ‫‪.513‬‬
‫‪420‬‬ ‫ﺑﺴﺎن ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻴﻮان ﻧﻬﺎن ﺑﺪي دﻫﻨﺶ‬ ‫‪.514‬‬
‫‪420‬‬ ‫ﻛﺮدم ﺑﺤﻴﻠﻪ ﺟﺎي ﭼﻮ درﺑﺰم ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.515‬‬
‫‪421‬‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﺑﺮم اي ﻛﻨﺞ ﮔﻮﻫﺮ دروﻳﺶ‬ ‫‪.516‬‬
‫‪422‬‬ ‫ﺑﻮد اﻟﻤﺎس ﻋﻜﺲ ﺟﻮﻫﺮي از ﺗﻴﻎ ﺑﻴﺪادش‬ ‫‪.517‬‬
‫‪423‬‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻬﺠﺮ ﺧﻮﻛﻦ و ﮔﻞ را ﺑﺨﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫‪.518‬‬
‫‪423‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﺎم دل ﺑﮕﻴﺮد ﺷﻤﻊ ﻳﻜﺪم در ﺑﺮش‬ ‫‪.519‬‬
‫‪424‬‬ ‫ﻳﺎ ﺑﮕﻮ ﮔﺮﻣﻲ ﻣﻜﻦ ﺑﺎ آﻓﺘﺎب روي ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.520‬‬
‫‪425‬‬ ‫ﺑﺎز دﺳﺖ آﻟﻮده رﻧﮓ ﺣﻨﺎ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻤﺶ‬ ‫‪.521‬‬
‫‪425‬‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻣﻨﻪ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اي ﻣﺎه ﭘﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.522‬‬
‫‪426‬‬ ‫ﺷﻨﻴﺪه ام ﻛﻪ ﺣﺮﻳﻔﺎن ﺑﺰم ﺑﺎده ﻓﺮوش‬ ‫‪.523‬‬
‫‪427‬‬ ‫ﮔﺮ ﺑﭽﺸﻢ ﻣﻦ ﻛﻨﺪ ﻧﻈﺎره دﻳﺪار ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫‪.524‬‬
‫‪428‬‬ ‫دﻟﻢ ﺳﻮزد اﮔﺮ در آب اﻓﺘﺪ ﻋﻜﺲ رﺧﺴﺎرش‬ ‫‪.525‬‬
‫‪428‬‬ ‫در ﺻﻔﺖ ﺑﻐﻨﭽﻪ ﻣﻴﻔﺮوش‬ ‫‪.526‬‬
 ‫‪٥٧٤‬‬
‫‪429‬‬ ‫ﺗﺎزد ﺑﺠﺎم ﻗﻄﺐ زﻣﺎن آﻓﺘﺎب دوش‬ ‫‪.527‬‬
‫‪430‬‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻪ در ﺗﻦ ﻣﻦ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﺟﺎن رﻗﺎص‬ ‫‪.528‬‬
‫‪430‬‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪم ﻛﻪ ﮔﺸﺖ دﻟﻢ زﻳﻦ و آن ﺧﻼص‬ ‫‪.529‬‬
‫‪431‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﮔﻠﺴﺖ و ﺟﻠﻮه ﻣﻲ در ﻛﻨﺎر ﻓﺮض‬ ‫‪.530‬‬
‫‪432‬‬ ‫ﺑﮕﺮد ﻋﺎرض او ﮔﺸﺖ ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺧﻂ‬ ‫‪.531‬‬
‫‪432‬‬ ‫از ﻋﺎرض ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﻓﺰون اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻂ‬ ‫‪.532‬‬
‫‪433‬‬ ‫ز ﻟﻌﻠﺖ ار ﻧﺮﺳﺪ ﻧﻘﻞ از ﺷﺮاب ﭼﻪ ﺧﻂ‬ ‫‪.533‬‬
‫‪434‬‬ ‫دﻻ ز ﻋﺸﻖ ﻧﻜﺮدي ﭼﻮ ﺑﻴﻘﺮار ﭼﻪ ﺧﻂ‬ ‫‪.534‬‬
‫‪434‬‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺸﻨﻮي ﺣﺪﻳﺚ وﻓﺎ از زﺑﺎن ﺷﻤﻊ‬ ‫‪.535‬‬
‫‪435‬‬ ‫ﻗﺒﺎي دﻟﺒﺮي آﻣﺪ ﭼﻮ راﺳﺖ در ﺑﺮ ﺷﻤﻊ‬ ‫‪.536‬‬
‫‪436‬‬ ‫ﭼﻮ ﺷﺪ ﺑﻠﻨﺪ ز ﺷﺮق ﺧﻢ آﻓﺘﺎب اﻳﺎغ‬ ‫‪.537‬‬
‫‪436‬‬ ‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ از زﺑﺎن اﻳﺎغ‬ ‫‪.538‬‬
‫‪436‬‬ ‫ﭼﻮﻧﺎوك ﺗﻮ زﺑﺎن ﮔﺸﺖ در دﻫﺎن ﻫﺪف‬ ‫‪.539‬‬
‫‪437‬‬ ‫ﻣﺮو ﺑﺮاه ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﻲ رﻓﻴﻖ ﺷﻔﻴﻖ‬ ‫‪.540‬‬
‫‪437‬‬ ‫ﺑﺮ دوش ﺟﺎن ﻧﻬﺎد ﭼﻮ دﻟﺪار ﺑﺎر ﻋﺸﻖ‬ ‫‪.541‬‬
‫‪438‬‬ ‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺮا ﻛﺮده ﭼﻮن ﭘﻴﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫‪.542‬‬
‫‪439‬‬ ‫ﻣﺒﺎش رﻧﺠﻪ ﮔﺮت ﻳﺎر ﻛﺮد ﻗﺼﻪ ﻫﻼك‬ ‫‪.543‬‬
‫‪439‬‬ ‫ﻟﺒﺖ ﭼﻮ ﻧﻜﺘﻪ ﺳﺮا ﮔﺮدد از زﺑﺎن ﻧﻤﻚ‬ ‫‪.544‬‬
‫‪440‬‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ذره ﺣﺴﻨﺖ ﻓﺪﻳﺖ ﻟﻚ‬ ‫‪.545‬‬
‫‪441‬‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲ رﺳﺪ ﺑﻤﺸﺎﻣﺖ ﭼﻮ ﺑﻮي دل‬ ‫‪.546‬‬
‫‪442‬‬ ‫اي ﻛﻪ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎ ﭼﻮ ﮔﻠﺒﻦ داري اﻧﺪر ﭘﺎي ﮔﻞ‬ ‫‪.547‬‬
‫‪442‬‬ ‫ﺧﻄﺶ دﻣﻴﺪ و روي ﻧﻤﺎ ﺷﺪ ﺑﻬﺎر دل‬ ‫‪.548‬‬
 ‫‪٥٧٥‬‬
‫‪443‬‬ ‫ﺑﭽﻴﻦ زﻟﻒ او ﻛﺮدم رﻫﺎ دل‬ ‫‪.549‬‬
‫‪443‬‬ ‫ﺑﺎ دل ز ﭼﻴﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫‪.550‬‬
‫‪444‬‬ ‫ﻛﻲ ﭘﺎي ﺧﻮد ﻧﻬﻲ ﺑﺴﺮم ﮔﺮ ﺣﻨﺎ ﺷﻮم‬ ‫‪.551‬‬
‫‪445‬‬ ‫ﺟﺒﻴﻦ ﻧﻪ از ﺳﺘﻢ ﭼﺮخ ﭘﺮ ز ﭼﻴﻦ دارم‬ ‫‪.552‬‬
‫‪445‬‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ روزي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ زﻟﻒ او زﻧﺎر ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻢ‬ ‫‪.553‬‬
‫‪446‬‬ ‫ﻧﻔﺴﻲ ﭼﻮن ﺷﺐ دي اﺷﻚ دﻣﺎدم دارم‬ ‫‪.554‬‬
‫‪446‬‬ ‫ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ دﻟﻢ ﻳﻜﻨﻔﺲ آرام ﻧﺪارم‬ ‫‪.555‬‬
‫‪447‬‬ ‫ﺗﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻃﺮه آن آﻓﺘﺎب اﻓﮕﻨﺪه اﻳﻢ‬ ‫‪.556‬‬
‫‪447‬‬ ‫ﭼﻮ ﺷﮕﻔﺘﮕﻲ ﺧﺎﻃﺮ ز ﻣﻲ وﺻﺎل دارم‬ ‫‪.557‬‬
‫‪447‬‬ ‫ﺑﺨﻮن ﺧﻠﻖ ز ﺧﻂ ﺑﺮ رﺧﺶ رﻗﻢ دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫‪.558‬‬
‫‪448‬‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﺑﻬﻮاي ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ در ﺑﺪر اﻓﺘﻢ‬ ‫‪.559‬‬
‫‪449‬‬ ‫ﻓﺘﺪ ﭼﺸﻤﻢ ﭼﻮ ﺑﺮ روي ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﻛﻪ ﺟﺎن ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫‪.560‬‬
‫‪450‬‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ را ﺑﺎ ﻧﮕﻬﻲ دﺳﺖ وﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮدم‬ ‫‪.561‬‬
‫‪450‬‬ ‫ﺟﺎن ﺑﺼﺪ ﻣﻨﺖ ﻓﺪاي ﺗﻴﻎ ﺟﺎﻧﺎن ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫‪.562‬‬
‫‪451‬‬ ‫از ﺧﺎل ﻟﺐ و از ﻧﮕﻬﺖ ﻛﺎم ﮔﺮﻓﺘﻢ‬ ‫‪.563‬‬
‫‪452‬‬ ‫ﮔﻠﺴﺘﺎن دﻳﺪه از ﺧﺎك روان ﮔﻠﺒﺪن دارم‬ ‫‪.564‬‬
‫‪453‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ دﺳﺖ ﺧﻮد از دور ﺑﺮ آﺗﺶ دارم‬ ‫‪.565‬‬
‫‪453‬‬ ‫روزي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺞ ﻣﺤﺒﺖ ادا ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.566‬‬
‫‪454‬‬ ‫دﻟﺮا ﺑﻪ ﭘﻴﺶ آن ﮔﻞ رﻋﻨﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫‪.567‬‬
‫‪454‬‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﭼﻮ از آن ﻟﻌﻞ آﺑﺪار ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.568‬‬
‫‪454‬‬ ‫ﻃﺮح ﻋﺸﻖ ﺗﺎزه ﻣﺎ در ﺟﻬﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ‬ ‫‪.569‬‬
‫‪455‬‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ دل ﺣﺮﻳﻒ ﭼﺸﻢ ﮔﺮﻳﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪.570‬‬
 ‫‪٥٧٦‬‬
‫‪455‬‬ ‫ﻳﺎر ﭼﻮن ﮔﺮم ﺳﺨﻦ ﮔﺸﺖ ز ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺪم‬ ‫‪.571‬‬
‫‪456‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ آه ﺳﺤﺮ را ﺑﺪﻋﺎ ﻳﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.572‬‬
‫‪456‬‬ ‫ﺳﺮو آﻳﺪ ﭼﻮ ﺳﺒﺰه در ﻧﻈﺮم‬ ‫‪.573‬‬
‫‪457‬‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ از داﻳﺮه ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﺑﻴﺮوﻧﻢ‬ ‫‪.574‬‬
‫‪457‬‬ ‫ﭼﻮ زﻟﻒ ﻳﺎر زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻘﺮار ﺷﺪم‬ ‫‪.575‬‬
‫‪458‬‬ ‫دوش در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دل ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺴﻜﻦ داﺷﺘﻢ‬ ‫‪.576‬‬
‫‪458‬‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻤﺖ را ﻋﺎﺷﻖ دﻳﺮﻳﻨﻪ ام‬ ‫‪.577‬‬
‫‪459‬‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺘﺎع دوﺟﻬﺎن را ﭼﻮ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﺮدﻳﻢ‬ ‫‪.578‬‬
‫‪459‬‬ ‫ﻛﻲ ﺑﻮد ﻛﺰ ﻋﻜﺲ روﻳﺶ ﭼﻬﺮه را ﮔﻠﮕﻮن ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.579‬‬
‫‪460‬‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻘﺪ ﮔﻮﻫﺮي از ﻃﺒﻊ ﻧﻜﺘﻪ دان ﮔﻴﺮم‬ ‫‪.580‬‬
‫‪461‬‬ ‫ذﻛﺮ ﻧﮕﺎه و ﻏﻤﺰه ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫‪.581‬‬
‫‪461‬‬ ‫ﮔﻮ ﻃﺎﻟﻌﻲ ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﻋﺬاري ﺑﺒﺮ ﻛﺸﻢ‬ ‫‪.582‬‬
‫‪461‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻜﻲ ﭘﺎرة دل ﺑﺮ ﻣﺰه ﺗﺮ ﺑﻨﺪم‬ ‫‪.583‬‬
‫‪462‬‬ ‫ﭼﻮن ﺟﺎم روي دل ﻧﻤﻲ ﻧﺎب ﺷﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫‪.584‬‬
‫‪462‬‬ ‫از ﺑﺮ ﻧﮕﻬﺖ دوش ﺧﺒﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﻴﻢ‬ ‫‪.585‬‬
‫‪463‬‬ ‫آرام دل ز دﻳﺪن ﻣﺎﻫﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫‪.586‬‬
‫‪464‬‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ ﻛﻮﻧﻴﻦ ز ﻫﻤﺖ دارم‬ ‫‪.587‬‬
‫‪464‬‬ ‫دﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﺔ آزادي از ﻫﺮ ﻣﻨﺘﻲ دارم‬ ‫‪.588‬‬
‫‪465‬‬ ‫ﺗﺎ دل ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪ آن زﻟﻒ ﭘﺮ ﺧﻢ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‬ ‫‪.589‬‬
‫‪465‬‬ ‫دارم ﻧﻮﻳﺪ آﻣﺪن از ﭘﺎدﺷﺎه ﭼﺸﻢ‬ ‫‪.590‬‬
‫‪466‬‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺒﺰه ﺧﻂ ﻳﺎر دﻳﺪﻳﻢ‬ ‫‪.591‬‬
‫‪466‬‬ ‫ﻣﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﺤﻠﻘﺔ آن دام ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫‪.592‬‬
 ‫‪٥٧٧‬‬
‫‪466‬‬ ‫ﭼﻮ آﻣﺪ در ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻧﺎزش ﺗﺮك ﺳﺮ ﻛﺮدم‬ ‫‪.593‬‬
‫‪467‬‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺐ او ﺳﺨﻦ ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.594‬‬
‫‪468‬‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺣﻠﻘﻪ ﺗﺠﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﮕﻮش ﻛﺸﻢ‬ ‫‪.595‬‬
‫‪468‬‬ ‫ﺑﺪﻧﺴﺖ آﺳﻤﺎن و ﺳﺮﻣﺎﻳﻴﻢ‬ ‫‪.596‬‬
‫‪469‬‬ ‫ﺑﻮد ﭼﻮ ﺷﻤﻊ رﺧﺖ ﻣﺎﻫﺘﺎب را ﭼﻜﻨﻢ‬ ‫‪.597‬‬
‫‪470‬‬ ‫ﺗﺎﺑﻜﻲ ﺑﺮﭘﺎي ﺧﻮد زﻧﺠﻴﺮي ازﺳﻮدا ﻧﻬﻢ‬ ‫‪.598‬‬
‫‪470‬‬ ‫ﭼﻬﺮه ﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺘﻮ در دل داﺷﺘﻢ‬ ‫‪.599‬‬
‫‪471‬‬ ‫دردﻣﻨﺪ ﺗﻮ ﻣﻨﻢ ﺧﺴﺘﻪ و ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻨﻢ‬ ‫‪.600‬‬
‫‪471‬‬ ‫ﺑﺪل داﻳﻢ ﻫﻮاي ﺗﻴﺮان اﺑﺮو ﻛﻤﺎن دارم‬ ‫‪.601‬‬
‫‪472‬‬ ‫رو ﺑﺨﻮﻧﺎب ﺟﮕﺮ ﺷﺴﺘﻪ ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮام‬ ‫‪.602‬‬
‫‪473‬‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ از ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﺻﺪ زﺧﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎن دارم‬ ‫‪.603‬‬
‫‪473‬‬ ‫ﺟﮕﺮ از ﺗﺎب ﻫﺠﺮاﻧﺖ ﺑﺪوزخ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ دارم‬ ‫‪.604‬‬
‫‪474‬‬ ‫ﮔﻞ ﺑﻔﺎل دﻳﺪن روﻳﺘﻮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻴﺰﻧﻢ‬ ‫‪.605‬‬
‫‪474‬‬ ‫ﺑﺮوي دوﺳﺖ ﭼﻮ اﻧﮕﺎره ﻧﻈﺮ ﻛﺮدم‬ ‫‪.606‬‬
‫‪475‬‬ ‫دور از ﺗﻮ اي ﭼﻜﻴﺪه ﮔﻞ ﺧﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﻳﻢ‬ ‫‪.607‬‬
‫‪476‬‬ ‫ﻣﺎ ﺳﺒﻜﺨﻴﺰ ﺟﻮﻫﺮ ﺑﻲ ﺳﺮوﺑﻲ ﭘﺎ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬ ‫‪.608‬‬
‫‪477‬‬ ‫ﻣﺎ ﺳﺮ ﻧﻮﺷﺖ واﻣﻖ و ﻋﺬرا ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻢ‬ ‫‪.609‬‬
‫‪477‬‬ ‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺮﺑﺰﻟﻔﺶ ﺑﮕﺬرد ﺑﺎد ﺻﺒﺎ اﻓﺘﻢ‬ ‫‪.610‬‬
‫‪478‬‬ ‫ﻣﺎ دﺳﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮده اﻳﻢ‬ ‫‪.611‬‬
‫‪479‬‬ ‫اﻣﺸﺐ ز ﻃﺮة ﺗﻮ اﮔﺮ ﻗﺼﻪ ﺳﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.612‬‬
‫‪479‬‬ ‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻢ دﻫﺎن ﻳﺎر ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫‪.613‬‬
‫‪480‬‬ ‫دﺳﺘﻢ ﮔﻴﺮي ز ﭘﺎ ﻧﻴﻔﺘﻢ‬ ‫‪.614‬‬
 ‫‪٥٧٨‬‬
‫‪480‬‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ز ﺧﺎر ﭼﺸﻢ ﺧﻮد اﻓﻜﺎر ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫‪.615‬‬
‫‪481‬‬ ‫ﻛﺮده آن رﺷﻚ ﭘﺮي ﺗﺎ ﺟﺎي در ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ام‬ ‫‪.616‬‬
‫‪481‬‬ ‫روز وﺷﺐ اﻓﺘﺎده در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺻﻬﺒﺎ ﻣﻴﻜﺸﻢ‬ ‫‪.617‬‬
‫‪482‬‬ ‫ﺻﺒﺢ را ﻣﻨﻔﻌﻞ از ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻛﺮدم‬ ‫‪.618‬‬
‫‪483‬‬ ‫اﮔﺮ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ از رﻧﮓ وﺑﻮي ﻳﺎر ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.619‬‬
‫‪483‬‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻪ ﻣﺤﻮ ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي و رخ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ اﻳﻢ‬ ‫‪.620‬‬
‫‪484‬‬ ‫ﭼﻮن ﻧﺎم ﺗﻮ ﮔﻠﻌﺬار ﺑﺮدﻳﻢ‬ ‫‪.621‬‬
‫‪484‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺳﺮا ﭼﻮ از ان رﺷﻚ آﻓﺘﺎب ﺷﻮم‬ ‫‪.622‬‬
‫‪485‬‬ ‫ﺟﮕﺮم را ز ﮔﻞ داغ ﺗﻮ ﮔﻠﺸﻦ ﻛﺮدم‬ ‫‪.623‬‬
‫‪485‬‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد اﮔﺮ ﻟﺐ رﻳﺰ در ﮔﺮدﻳﺪه داﻣﺎﻧﻢ‬ ‫‪.624‬‬
‫‪486‬‬ ‫ﻛﻲ ﭘﺎي ﺧﻮد ﻧﻬﻲ ﺑﺴﺮم ﮔﺮ ﺣﻨﺎ ﺷﻮم‬ ‫‪.625‬‬
‫‪486‬‬ ‫اﮔﺮ رﺧﺼﺖ دﻫﺪ ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ ﻛﻮ را در ﻗﻔﺎ اﻓﺘﻢ‬ ‫‪.626‬‬
‫‪487‬‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ از ﺧﻮﻳﺶ و ﺧﺪا و زﻫﻤﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫‪.627‬‬
‫‪487‬‬ ‫ﻣﺎ ﺳﺮ ﺷﺎدي ﺑﭙﺎي دﺷﻨﻪ ﻏﻢ دﻳﺪه اﻳﻢ‬ ‫‪.628‬‬
‫‪488‬‬ ‫دل ﺑﻌﺸﻘﺖ ﺑﺴﺘﻪ ام ﭘﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺟﺎن ﻧﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪.629‬‬
‫‪488‬‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻟﺒﺖ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﻜﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ‬ ‫‪.630‬‬
‫‪489‬‬ ‫اﮔﺮ از ﺑﺨﺖ ﺑﺪ دور از ﺑﺮ آن ﮔﻠﻌﺬار اﻓﺘﻢ‬ ‫‪.631‬‬
‫‪489‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ آن ﺳﻴﺮ وﺳﻤﺒﺮ دارم‬ ‫‪.632‬‬
‫‪490‬‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﭼﺸﻢ ﺷﺪه ﻃﺎﻟﺐ دﻳﺪار ﺷﺪم‬ ‫‪.633‬‬
‫‪490‬‬ ‫ﺑﻬﺮ زاد راه ﺟﺎﻣﻲ ﭼﻮن در آن ﻣﺤﻤﻞ زدم‬ ‫‪.634‬‬
‫‪491‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺎه دﻳﺪه را ز رﺧﺶ ﻻﻟﻪ ﭼﻴﻦ ﻛﻨﻢ‬ ‫‪.635‬‬
‫‪491‬‬ ‫ز آن ﻟﺐ ﻣﻴﮕﻮن ز ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻨﮓ ﺷﻜﺮ ﻣﻴﺨﺮم‬ ‫‪.636‬‬
 ‫‪٥٧٩‬‬
‫‪492‬‬ ‫داﻣﺎن ﻧﺎز ﻳﺎر ﺑﺼﺪ ﻓﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬ ‫‪.637‬‬
‫‪492‬‬ ‫ﻫﺮ دم از دل ﺳﺠﺪه آن ﻃﺎق اﺑﺮو ﻣﻴﻜﻨﻢ‬ ‫‪.638‬‬
‫‪493‬‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﺣﺴﻦ ز ﺗﺎب ﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬ ‫‪.639‬‬
‫‪494‬‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺮﻳﺰادﻳﻢ ﻛﺎر اﻓﺘﺎده ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪ ام‬ ‫‪.640‬‬
‫‪494‬‬ ‫ز ﻧﺎر وﺳﺒﺤﻪ در ره ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬ ‫‪.641‬‬
‫‪495‬‬ ‫ﺗﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ از ﻟﺐ دﻟﺒﺮ ﺟﺪا ﻟﺒﻢ‬ ‫‪.642‬‬
‫‪495‬‬ ‫ﻳﺎر ﻣﺎ را ﺑﻲ وﻓﺎﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ‬ ‫‪.643‬‬
‫‪496‬‬ ‫ﺗﺎ در اﺷﻚ ﺑﺮ ﻣﮋه ﺗﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﻳﻢ‬ ‫‪.644‬‬
‫‪496‬‬ ‫ﭼﻮن ﺑﭽﺸﻤﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﻴﻜﺮدم‬ ‫‪.645‬‬
‫‪497‬‬ ‫ﭼﻮن اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ از ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ ﺟﺪا ﺷﺪم‬ ‫‪.646‬‬
‫‪498‬‬ ‫ﻛﻤﺮ ﺑﺨﺪﻣﺖ ﻋﺸﻘﺖ ﭼﻮ ﺑﺮ ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪﻳﻢ‬ ‫‪.647‬‬
‫‪498‬‬ ‫از ﺟﺎم آﻓﺘﺎب ﻣﻲ ﻧﺎب ﻣﻲ زدم‬ ‫‪.648‬‬
‫‪499‬‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺻﺒﺎ ﮔﺮدم و در ﺑﻮي ﺗﻮ ﻏﻠﻄﻢ‬ ‫‪.649‬‬
‫‪499‬‬ ‫ﮔﺮ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺑﺴﺎن ﻫﺪف ﺳﻴﻨﻪ ﺑﺎز ﻛﻦ‬ ‫‪.650‬‬
‫‪500‬‬ ‫ﺧﺰان ﺷﺪ ﮔﻠﺸﻨﻢ از ﮔﻠﻌﺬاران‬ ‫‪.651‬‬
‫‪500‬‬ ‫ﮔﺰﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻛﻔﺮ را از آن دل ﻣﻦ‬ ‫‪.652‬‬
‫‪501‬‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺳﻴﺮاﺑﻢ از آب ﺣﻴﺎت ﺗﻴﻎ ﻣﮋﮔﺎن ﻛﻦ‬ ‫‪.653‬‬
‫‪502‬‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﻴﺪﻳﻦ و دل ﺑﻴﺪاد ﻛﻦ‬ ‫‪.654‬‬
‫‪503‬‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﺑﻮد از ﺗﻮ ﺳﻴﻨﺔ ﻣﻦ‬ ‫‪.655‬‬
‫‪503‬‬ ‫ﻧﻤﻚ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﺑﺮ دل ﻛﺒﺎب اﻓﺸﺎن‬ ‫‪.656‬‬
‫‪504‬‬ ‫ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﻳﺎر ﺑﻨﺪ ﻧﻬﺪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻦ‬ ‫‪.657‬‬
‫‪504‬‬ ‫ﺑﻤﻦ درﻋﺸﻖ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻧﻜﺮد اﻳﻦ ﺟﺎن زار ﻣﻦ‬ ‫‪.658‬‬
 ‫‪٥٨٠‬‬
‫‪505‬‬ ‫ﺟﺎي ﻛﺮدﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﻣﻬﺮ ﮔﻠﻲ در دل ﻣﻦ‬ ‫‪.659‬‬
‫‪506‬‬ ‫اي ﻣﻪ اﮔﺮت ﻧﻴﺴﺖ دﻫﻦ ﻓﻜﺮ دﻫﻦ ﻛﻦ‬ ‫‪.660‬‬
‫‪506‬‬ ‫ﭘﺮ ﮔﻞ ﺷﺪ از ﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﺟﻴﺐ وﻛﻨﺎر ﻣﻦ‬ ‫‪.661‬‬
‫‪507‬‬ ‫ﺑﺮ ﻏﻢ ﻣﺪﻋﻲ در ﺑﺰم ﻣﻦ ﻳﻜﻠﺤﻈﻪ ﻣﺎوا ﻛﻦ‬ ‫‪.662‬‬
‫‪508‬‬ ‫ﺑﺎ زﻟﻒ ﺧﻮد ﺑﮕﻮ ﺑﺎﺳﻴﺮان ﺟﻔﺎ ﻣﻜﻦ‬ ‫‪.663‬‬
‫‪508‬‬ ‫ﺳﺘﻴﺰه ﮔﺮ ﺑﻘﻀﺎ و ﻗﺪر ﺗﻮان ﻛﺮدن‬ ‫‪.664‬‬
‫‪509‬‬ ‫ﮔﺸﺖ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺳﺎﻳﻪ ﻓﮕﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ‬ ‫‪.665‬‬
‫‪510‬‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺮم ﭼﻮن ﻧﺎم ﻋﺸﻘﺶ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫‪.666‬‬
‫‪511‬‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪي از ﺷﮕﻔﺘﮕﻲ و از ﻣﻼل ﻣﻦ‬ ‫‪.667‬‬
‫‪511‬‬ ‫ﻣﻬﺮﻳﺴﺖ ﺧﺎل ﻛﻨﺞ ﻟﺒﺖ ﺑﺮ دﻫﺎن ﻣﻦ‬ ‫‪.668‬‬
‫‪512‬‬ ‫ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ز ﻳﺎري ﺑﺮ ﻛﺎﻛﻠﺶ ﮔﺬر ﻛﻦ‬ ‫‪.669‬‬
‫‪512‬‬ ‫ﻛﺮدم ﻓﺪاي آﻧﻜﻪ ﻛﻨﺪ ﺟﺎن ﻓﺪاي ﺗﻮ‬ ‫‪.670‬‬
‫‪512‬‬ ‫ﻣﻴﻨﺎي ﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﺮم ﺑﻮد ﭘﺸﺖ ﻣﺎه ازو‬ ‫‪.671‬‬
‫‪513‬‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻮاﻟﻬﻮس ﻧﺸﻮد روﺑﺮوي ﺗﻮ‬ ‫‪.672‬‬
‫‪514‬‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﺒﺎد ﻣﻲ رود آﺗﺶ ﮔﻞ ﺷﺮار ﻛﻮ‬ ‫‪.673‬‬
‫‪514‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ز ﺑﻮﺳﻪ دوش ﭼﻮ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺮوي ﺗﻮ‬ ‫‪.674‬‬
‫‪515‬‬ ‫در ﺳﻴﻨﻪ ام ﻛﻪ ﻣﻌﺪن ﻣﻬﺮﺳﺖ ﻛﻴﻦ ﻣﺠﻮ‬ ‫‪.675‬‬
‫‪516‬‬ ‫ﺑﻮدي ﻧﻬﺎن ﭼﻮ ﺳﺮ اﻟﻬﻲ دﻫﺎن ﺗﻮ‬ ‫‪.676‬‬
‫‪516‬‬ ‫اي ز اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺻﺪ داغ ﺑﺠﺎن ﻣﻪ ﻧﻮ‬ ‫‪.677‬‬
‫‪517‬‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﻃﻠﻌﺖ ﻳﻮﺳﻒ ﻫﻼل ﺗﻮ‬ ‫‪.678‬‬
‫‪517‬‬ ‫ﺑﺮق ﺳﻮزان ﺑﻮد ﺑﻬﺎﻧﺔ ﺗﻮ‬ ‫‪.679‬‬
‫‪518‬‬ ‫اي ﺷﻪ ﺗﺮﻛﺎن ﻛﻤﻴﻦ ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ‬ ‫‪.680‬‬
 ‫‪٥٨١‬‬
‫‪519‬‬ ‫رﻧﮕﻲ ز ﻟﻌﻞ ﻟﺐ ﺑﻤﻲ ﻧﺎب داده‬ ‫‪.681‬‬
‫‪519‬‬ ‫دل ﻣﻦ ﺑﺪور ﺣﺴﻨﺶ ز ﻫﻤﻪ ﺟﺪا ﻧﺸﺴﺘﻪ‬ ‫‪.682‬‬
‫‪520‬‬ ‫ﺑﺎز اي دل ﺑﺴﺮ ﺳﻮز وﮔﺪاز آﻣﺪه‬ ‫‪.683‬‬
‫‪520‬‬ ‫ﻗﻀﺎ ز ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻋﺎرﺿﺶ ﮔﻼب ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫‪.684‬‬
‫‪521‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن دﻟﻢ ز ﺷﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﺑﻲ ﻧﻮا ﮔﺮه‬ ‫‪.685‬‬
‫‪521‬‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ از ﺳﺮ ﺗﻦ ﺳﺎﻳﻪ روان رﻓﺘﻪ‬ ‫‪.686‬‬
‫‪522‬‬ ‫ﻣﻴﺮم از ﺑﻬﺮ ﻧﻮاي ﻣﻮﻧﺲ و ﻏﻤﺨﻮار ﻛﺴﻲ‬ ‫‪.687‬‬
‫‪523‬‬ ‫اي ﻛﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﺎره را از ﻏﻤﺰه دل ﺑﺮ ﭼﻮن ﻛﻨﻲ‬ ‫‪.688‬‬
‫‪524‬‬ ‫اي ﻛﻪ ﺟﺎن ﻣﻨﻲ و ﺟﺎﻧﺎﻧﻲ‬ ‫‪.689‬‬
‫‪524‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺴﺎن ﮔﻞ اﻧﺸﻮخ را دﻫﻦ ﺑﻮدي‬ ‫‪.690‬‬
‫‪525‬‬ ‫ﺳﺮ ﺧﻮش ز ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ دل آراي ﻛﻴﺴﺘﻲ‬ ‫‪.691‬‬
‫‪526‬‬ ‫ﻧﺎم ﺻﻬﺒﺎ ﭼﻮ ﺑﺮ زﺑﺎن آري‬ ‫‪.692‬‬
‫‪526‬‬ ‫دوﺷﻴﻨﻪ ﺑﻜﺎم دل ﺷﺮاﺑﻲ‬ ‫‪.693‬‬
‫‪527‬‬ ‫ﺗﻮ اي ﺑﻴﺪرد ﻛﺰ اﺣﻮال ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﺧﺒﺮ داري‬ ‫‪.694‬‬
‫‪527‬‬ ‫اي زﻟﻒ ﻳﺎر ﻫﻤﺪم ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﺪي‬ ‫‪.695‬‬
‫‪528‬‬ ‫اﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﺮ دور ﻛﻨﺪ دﻟﺮﺑﺎﻳﻲ‬ ‫‪.696‬‬
‫‪529‬‬ ‫اي ﻛﻪ از آﺗﺶ و از آب ﻣﺤﺎﺑﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫‪.697‬‬
‫‪529‬‬ ‫ﺟﻨﺖ ز ﻣﻠﻚ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ وﻻﻳﺘﻲ‬ ‫‪.698‬‬
‫‪530‬‬ ‫ﺷﺪم ﺟﻮﻳﺎي ﺳﻴﻤﺮغ وﺻﺎﻟﻲ‬ ‫‪.699‬‬
‫‪530‬‬ ‫اي ﻛﻪ ﺳﺮﻛﺮده ﻗﺪم ﻣﻴﻞ دوﻳﺪن داري‬ ‫‪.700‬‬
‫‪531‬‬ ‫ﻣﺮا ﺑﺪرد وﻏﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺒﺘﻼ ﻛﺮدي‬ ‫‪.701‬‬
‫‪532‬‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ رو ﺑﺮه ﻧﻪ دﻧﺒﺎل رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‬ ‫‪.702‬‬
 ‫‪٥٨٢‬‬
‫‪532‬‬ ‫آﺑﺪ ﺑﻜﻒ از ﺑﺎده ﻣﻬﺮش ﭼﻮ اﻳﺎﻏﻲ‬ ‫‪.703‬‬
‫‪533‬‬ ‫ز ﻧﺎز و ﻏﻤﺰه ﻣﺮا ﺑﺎ ز ﺑﺎل وﭘﺮ دادي‬ ‫‪.704‬‬
‫‪534‬‬ ‫اي رﺧﺖ ﺑﺎج ﮔﻴﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ‬ ‫‪.705‬‬
‫‪534‬‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻮ ﻏﻢ ﺑﺠﻬﺎن ﺑﻮﻳﻲ از وﻓﺎداري‬ ‫‪.706‬‬
‫‪535‬‬ ‫ﮔﺮ ﺣﺴﻦ ﺗﺮا ﻣﻴﻞ ﺧﺮﻳﺪار ﻧﺒﻮدي‬ ‫‪.707‬‬
‫‪535‬‬ ‫ﮔﻞ ﺑﻴﺨﺎر ﻣﻦ زﻳﻨﺖ ده ﮔﻠﺰار ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬ ‫‪.708‬‬
‫‪536‬‬ ‫ﺳﺮ ﻣﮕﻮ ﺑﭽﺸﻢ ﺗﻮ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﻣﻴﻜﻨﻲ‬ ‫‪.709‬‬
‫‪537‬‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﺑﻤﻬﺮ ﻧﻬﺎن درﻛﻤﺎن ﻛﻨﻲ‬ ‫‪.710‬‬
‫‪537‬‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﺗﺎﺑﺎن ﺑﺎ روي ﺗﻮ ﭼﻮ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫‪.711‬‬
‫‪538‬‬ ‫در ﻓﺼﻞ دي ﻧﻤﺎﻳﺪ دﻟﺪار ﻧﻮ ﺑﻬﺎري‬ ‫‪.712‬‬
‫‪538‬‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ ام ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ از ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي ﻛﺴﻲ‬ ‫‪.713‬‬

‫ﺧﺘﻢ ﺷﺪ‬