ISSN 1641-6325

WYDAWCA: TWORZYWA-MEDIA – 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9 • e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl, www.kwartalnik.tworzywa.pl

Numer 1 (78), WIOSNA 2020

Cena: 21 zł (zawiera 8% VAT)
CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIĄZKU PRZETWÓRCÓW TWORZYW SZTUCZNYCH

W TYM WYDANIU:

TWORZYWA
I MOTORYZACJA

SHUTTERSTOCK
QUALITY PROTECTS.
Q O C

6TGPF GNGMVTQOQDKNPQĠEK RT\[DKGTC EQTC\ DCTF\KGL PC UKNG U\E\GI¸NPKG

YQDGE MQPKGE\PQĠEK QU\E\ÞF\CPKC \CUQD¸Y K QEJTQP[ MNKOCVW
0CU\[OK KPPQYCE[LP[OK OCVGTKCćCOK RT\[E\[PKCO[ UKÞ LWŁ F\KĠ FQ
VGIQ CD[ UCOQEJQF[ D[ć[ EQTC\ NŁGLU\G C V[O UCO[O DCTF\KGL
RT\[LC\PG FNC ĠTQFQYKUMC 6YQT\[YC VGTOQRNCUV[E\PG JKIJVGEJ
Durethan® i Pocan® QTC\ RQNKCOKFQYG CTMWU\G MQORQ\[VQYG
Tepex® QVYKGTCLÊ PQYG OQŁNKYQĠEK MQPUVTWME[LPG K RTQLGMVQYG
0CU\G V[R[ RTQFWMV¸Y WPKGRCNPKCP[EJ QHGTWLÊ U\[VG PC OKCTÞ
TQ\YKÊ\CPKC URGELCNPKG FQ YV[E\GM \ćÊE\[ WEJY[V¸Y K QDWF¸Y
MQORQPGPV¸Y GNGMVTQPKE\P[EJ 9 VGP URQU¸D LCMQĠÌ .#0:'55
RT\[E\[PKC UKÞ FQ MU\VCćVQYCPKC OQDKNPQĠEK RT\[U\ćQĠEK
new-mobility.lanxess.com
tworzywa P1 2 0 

Spis treści
Tendencje cen i zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
organizacje
PZPTS kontra Wałbrzych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
W obronie interesów przetwórców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Nowa Dyrektor Zarządzająca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
Słowackie regulacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Dwutlenek tytanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Roczne wyniki producentów maszyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
technologie
Średnio o 15% krótsze cykle produkcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
Dostawa robotów dla BMW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
Granulator z systemem cięcia kołyszącego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
Ekologiczne wnętrze auta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
Motoryzacyjne projekty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
Tworzywa w motoryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
Tworzywa sztuczne i samochody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64

rynek
Omniplast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
POMAGAJĄ NAM:
Pod znakiem nowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
PZPTS
Rozpoczęcie prac budowlanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 POLSKI ZWIĄZEK
PRZETWÓRCÓW TWORZYW
Dystrybutor wybrany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 SZTUCZNYCH

Przegląd włoskich nowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

maszyny i urzàdzenia
Inteligentne dozowanie, mieszanie i podawanie . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Kompletny system MES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Elastyczny system dozowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 CZASOPISMO TECHNICZNE BRANŻY
TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY
Szeroka oferta urządzeń peryferyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Zalety wtryskarek elektrycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
tworzywa są wyłącznym
branżowym patronem targów Plastpol

Wydajne cięcie wyrobów termoformowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

Do opakowań i dla motoryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
SHUTTERSTOCK

tworzywa nr 1 (78)/2020 tworzywa są organem prasowym Polskiego Związku

Przetwórców Tworzyw Sztucznych
tworzywa współpracują z magazynem Macplas
KWARTALNIK POŚWIĘCONY EKONOMICZNYM
I TECHNICZNYM PROBLEMOM Adres redakcji: Tworzywa
PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9
tel.: +48 504 278 832
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Redaguje zespół.
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Redaktor techniczny: Lechosław Węglorz Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyłanych
materiałach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść i formę
Rada programowa: ogłoszeń. Kolportaż wyłącznie w prenumeracie.
Tadeusz Nowicki – Przewodniczący Rady Nakład 3000 egz.
dr Maria Obłój-Muzaj, dr Krzysztof Bajer Druk: Czerny Marian, Firma Prywatna GREG
dr Sławomir Bem, Grzegorz Kalisiak Zakład Poligraficzny – Gliwice • www.greg.com.pl
Marek Kapłucha, Krzysztof Pieńkowski Ogłoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
Maciej Plamieniak +48 504 278 832
Robert Szyman – Sekretarz Rady e-mail: reklama@tworzywa.org.pl • www.kwartalnik.tworzywa.pl
tworzywa P1 2 0 

W tym
wydaniu
polecamy SHUTTERSTOCK

str. 12
PZPTS kontra Wałbrzych

str. 38
Zalety wtryskarek elektrycznych

str. 54
Tworzywa w motoryzacji
T H E S U CC E S S F U L
CENTR AL EUROPE AN
PL A STICS MEETING
S E R I E S W I L L CO N T I N U E T O
B E YO U R B E S T PA R T N E R . . .

// N E T WO R K I N G
// K N OW L E D G E
// PA R T Y

A D VA N C I N G R E G I O N A L R E I N F O R C E M E N T F O R O U R
S U S TA I N A B L E F U T U R E AT A U N I Q U E L O C AT I O N

29 -30 SEPTEMBER 2020

X- B I O N I C H O T E L
S A M O R I N , S L O VA K I A
tworzywa P1 2 0 11

Ceny wiosną 2020 niego tygodnia. Jedynie więksi dzy 1,040-1,180 euro/t w Europie
klienci otrzymywali mniejsze rabaty Środkowej. Popyt zdecydowanie
(20-30 euro) od handlowców wzrósł w drugiej połowie lutego.

Tendencje cen przy zakupie towarów w ilości kilku

ciężarówek. Podaż jest zadowalają-
ca, popyt jest średni. Nie odnoto-
waliśmy żadnych zakupów z wy-
przedzeniem. Prawdopodobnie
Nawet w regionach MCE i SCE
skończyły się zapasy w cenie 1,040
euro. Dolna wartość przedziału ce-
nowego zdecydowanie rośnie.
W marcu spodziewamy się rollove-

i zapasów w marcu nastąpi rollover.

Poniższe czynniki miały wpływ
na zeszłotygodniowe ceny polime-
rów „masowych”:
• Cena ropy BRENT wynosi 59,32
USD za baryłkę, rosnące ceny,
• EUR/USD: 1,0811, dalsze osłabie-
nie euro,
• NAFTA (europejska): 480,09
USD/t, znów rosnące ceny,
• Popyt jest dobry, typowy dla lu-
tego,
• Każdy środkowoeuropejski pro-
ducent polimerów wytwarza,
• Ceny spotowe monomerów:
- C2 (FDNWE) 760 EUR/t,
- C3 (FDNWE) 800 EUR/t,
- SM (FOB Rotterdam) 860
USD/t.)
• Planowane przestoje:
- Rompetrol: od 15 mar-
ca 2020 r. do 5 maja 2020 r.
(LDPE, PP),
- Unipetrol: od 6 kwiet-
nia 2020 r. do 18 maja 2020 r.
(HDPE, PP, C2, C3).
• Wskutek osłabienia euro wzrosła
cena HDPE z Ameryki Północnej,
• Popyt na tańsze rosyjskie typy
jest mniejszy niż oczekiwano,
• Oczekiwania przetwórców są nie-
pewne.
Popyt charakterystyczny jest dla lu-
tego. Jednak przetwórcy nie są
pewni względem perspektyw. Po-
mimo niezłego popytu w lutym nie
odważą się planować na dłuższą
metę. Raczej oczekują spadku cen.
Ich oczekiwania potwierdza spadek
cen ropy na początku lutego,
a w życiu codziennym spadające ce-
ny paliw. Niepewność potęguje pre-
sja ze strony klientów przetwórców
na stosowanie biorozkładalnych
i podatnych do recyklingu tworzyw
sztucznych. Jednak w wielu przy-
ale prognozy podobne były również
w lutym. To z kolei powoduje nie-
pewność także u producentów po-
liolefin.
Producenci poliolefin również są
niepewni co do cen marcowych.
Marcowe oczekiwania cenowe mo-
nomerów różnią się nawet w obrę-
bie danej firmy. Ceny spotowe mo-
nomeru zachowują się również nie-
pewnie. Ze względu na niepewność
popytu i cen, nie jest prawdopo-
dobna znacząca zmiana ceny mo-
nomeru olefinowego. Chociaż nie-
którzy analitycy oczekują spadku
ceny monomeru etylenu o 20-50
euro. Byłby to jednak prawdziwy
cios dla rynku polietylenu, ponie-
waż taki spadek cen monomeru na-
leży już przenieść na klientów. A to
obniżyłoby cen PE poniżej 900
euro. Ponadto, po nagłym załama-
niu cen NAFTY, ceny zaczęły powoli
rosnąć i w ciągu dwóch tygodni
wzrosły o 25 dolarów. Ceny ropy
znów zbliżają się do 60 USD za ba-
ryłkę. Najlepiej byłoby, gdyby ceny
monomeru pozostały w przedziale -
15-0- + 5 euro. Zmiany cen w tym
przedziale nie wpłynęłyby na ceny
poliolefin. Natomiast obecnie bar-
dzo niskie marże producentów PE
nieznacznie by się poprawiły. Po-
nieważ w przypadku wzrostu cen
monomerów przetwórcy nie zaak-
ceptują podwyżek cen, a w przy-
padku spadku cen monomerów
producenci polimerów nie przekażą
podwyżek. Jedynie w wypadku im-
portowanego LLDPE (C4) jest pew-
ny nieznaczny wzrost cen w marcu,
śledząc zmianę kursu EUR/USD.
Rynek polistyrenu jest również nie-
pewny. Dotychczas pewna podwyż-
ka cen SM stoi pod znakiem zapyta-
Typowe ceny HDPE wahały się mię-
dzy 900-1,040 euro/t w Europie
Środkowej w zeszłym tygodniu. Te-
raz cena towarów przybywających
z Ameryki Północnej jest już na po-
ziomie cen środkowoeuropejskich.
To nieco zawęża przedziały ceno-
we. Chociaż rosyjski HDPE w Polsce
nadal można kupić za mniej niż 900
euro.
• HDPE BM: 920-1,020 euro/t,
• HDPE IM: 910-1,020 euro/t,
• HDPE FILM: 900-1,010 euro/t.
Liczymy na rollover w przypadku
wszystkich typów HDPE w marcu.
Typowe ceny HDPE (100) wahały się
między 1,110-1,210 euro/t w po-
przednim tygodniu. Popyt w lutym
był dobry w całym regionie. Ocze-
kuje się, że popyt wzrośnie wraz
z rozpoczęciem sezonu budowlane-
go w marcu. Nie przewiduje się jed-
nak wzrostu cen.
Ceny LLDPE C4 wahały się mię-
dzy 910-1,020 euro/t w ubiegłym
tygodniu, powoli rosną. Teraz prze-
kroczy już minimalny poziom 900
euro, nawet w regionie SCE. Popyt
jest dobry, podaż jest zadowalają-
ca, ale nie ma nadpodaży. Dlatego
wpływ zmian kursów walutowych
może znaleźć odzwierciedlenie
w cenach. Więc spodziewany jest
w marcu wzrost cen o 0-20 euro.
Ceny mLLDPE (C6) wahały się
w przedziale 1,020-1,160 euro/t
w zeszłym tygodniu. Ceny w lutym
nie wzrosły w porównaniu do stycz-
nia. Rynek zmaga się ze znaczącą
nadpodażą.
Typowe ceny PPH Raffia wahały się
w przedziale 925-1,030 euro/t
w ubiegłym tygodniu. Popyt jest
dobry. Ze względu na spodziewane
przestoje w Rompetrol i Unipetrol
spodziewany jest spadek podaży
w marcu. Ale ze względu na nie-
pewny popyt, ceny prawdopodob-
nie nie wzrosną w marcu.
ru, a dzięki temu zawężenia prze-
działu cenowego.
Ceny PPR wahały się między 1,110-
1,220 euro/t w ubiegłym tygodniu.
Nie uległy zmianie. W drugiej poło-
wie miesiąca popyt się ożywił. Przy-
puszczalnie w marcu tak pozosta-
nie. Prawdopodobnie ceny nie
wzrosną. Liczymy na rollover.
Polistyreny
Typowe ceny EPS wahały się mię-
dzy 1,120-1,180 euro/t w poprzed-
nim tygodniu. Popyt jest słaby. Ce-
ny w regionie MCE wciąż są niższe.
Można sprzedawać towary raczej
w dolnej części przedziału cenowe-
go. Wielu producentów uzupełniło
zapasy surowców. W miarę zbliża-
nia się do sezonu nie oczekuje się
znacznego wzrostu popytu. Dlate-
go rynek tylko częściowo będzie
śledził spodziewany wzrost cen mo-
nomeru.
Typowe ceny GPPS wahały się
w przedziale cenowym 1,100 -
1,235 euro/t, natomiast ceny HIPS
między 1,200-1,320 euro/t. Popyt
w lutym był niższy niż zwykle. Ocze-
kujemy niepewnego popytu i sta-
łych cen również w marcu.
Typowe ceny naturalne ABS waha-
ły się w przedziale cenowym
1,400-1,650 euro/t w zeszłym ty-
godniu. Nie zabraknie tanich towa-
rów azjatyckich. Nawet szacuje się,
że ze względu na spowodowany
koronawirusem brak popytu
w Azji, dodatkowe tanie dostawy
dotrą do Europy.
ARC

padkach gotowe produkty i mate-
riały opakowaniowe nie spełniają
oczekiwań klientów i wymagań
technicznych. Również są kłopoty
ze standardowymi poliolefinami.
Chociaż uważamy obecność tanich
polietylenów z Ameryki Północnej
za niewątpliwy fakt, jednak ich ilość
nie jest znacząca na rynku środko-
woeuropejskim. W wyniku osłabie-
nia euro ceny importu pozaeuropej-
skiego zaczęły rosnąć. Rosyjskie po-
liolefiny są dostępne w Polsce w ni-
skich cenach, ale popyt na nie jest
niższy niż oczekiwano. Prognozy
zakupów w marcu dla producen-
tów poliolefin nie są zachęcające,
nia. Wskutek zakażeń koronawiru-
sem wykorzystanie zdolności pro-
dukcyjnych w chińskich zakładach
PS gwałtownie spadło, a magazyny
SM zostały zapełnione. Zachodzi
tylko pytanie, czy odczuwamy skut-
ki tego już w marcu lub tylko
w kwietniu nastąpi spadek cen SM.
Na razie oczekiwania wskazują
na jeszcze niższy marcowy wzrost
cen o 20-30 euro/t.
Poliolefiny
Ceny LDPE wahały się między 890-
990 euro/t w ubiegłym tygodniu.
Nie uległy zmianie w ciągu ostat-
Ceny niespecjalnych produktów
PPH IM o małym i średnim wskaźni-
ku płynięcia kształtowały się mię-
dzy 925- 1,030 euro/t w poprzed-
nim tygodniu. W porównaniu
do stycznia wzrosły one średnio
o 10 euro. Ceny o wysokim wskaź-
niku płynięcia wyniosły 970-1,090
euro/t. Popyt na oba produkty jest
dobry. Ponieważ podaż ulegnie
znacznemu obniżeniu, dlatego
w regionie SCE możliwy jest nie-
wielki wzrost cen. Ale nawet
przy spadających cenach monome-
ru propylenu prawdopodobny jest
rollover.
Typowe ceny PPC wahały się mię-
12 organizacje tworzywa P 1 20

PZPTS
kontra Wałbrzych
SHUTTERSTOCK

Rada Miasta Wałbrzycha jako pierwsza i jak na razie jedyna w Polsce, – mówi Robert Szyman, dyrektor dzenia na gospodarkę o obiegu za-
uchwałą z 30 stycznia 2020 wprowadziła zakaz używania i sprzeda- PZPTS. mkniętym w całym jej łańcuchu
ży jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych na terenie mia- Wprowadzony przez władze Wał- dostaw, uwzględniającym m.in.
sta. Według uchwały w sprawie ograniczenia stosowania oraz wyeli- brzycha zakaz sprzedaży i posiada- tworzywa sztuczne. Producenci
minowania niektórych jednorazowych wyrobów z tworzyw sztucz- nia wybranych tworzyw sztucz- i przetwórcy tworzyw nie są prze-
nych w Wałbrzychu nie będzie można także sprzedawać i udostęp- nych jest w opinii Polskiego Związ- ciwnikami samorządów, a ich part-
niać toreb z tworzywa sztucznego. ku Przetwórców Tworzyw Sztucz- nerami w rozwoju inwestycji i in-
nych (PZPTS) niezgodny z ustawą nowacji – stwierdził Tadeusz No-
W ramach tej kontrowersyjnej nie jest karanie mieszkańców, ale o samorządzie gminnym, ustawą wicki, prezes Polskiego Związku
uchwały na terenie wszystkich nie- troska o ich dobrostan i jakość śro- o utrzymaniu czystości i porządku Przetwórców Tworzyw Sztucznych.
ruchomości stanowiących wła- dowiska naturalnego. Za złamanie w gminach, ustawą o gospodarce W świetle Konstytucji Rzeczpospo-
sność gminy wprowadzono zakaz przepisów będzie groziło upo- opakowaniami i odpadami opako- litej Polskiej, rada gminy nie może
posiadania, używania, udostępnia- mnienie, a w wyjątkowych wypad- waniowymi, ustawą o odpadach ustanawiać prawa miejscowego,
nia oraz sprzedaży produktów jed- kach kara do 500 złotych. Zakaz oraz ustawą Prawo ochrony środo- w ramach którego zabrania posia-
norazowego użytku z tworzyw. Już ma objąć takie produkty jak słom- wiska. Nieprecyzyjne zapisy dania i użytkowania substancji,
w maju ubiegłego roku w mieście ki, opakowania na jedzenie, sztuć- uchwały m.in. uderzają w zasadę których obrót i użytkowanie jest
wprowadzono całkowity zakaz ce, talerze, pojemniki na napoje. pogłębiania zaufania, proporcjo- dopuszczone ustawowo w całym
używania jednorazowych opako- Prezydent ma jednak wątpliwości nalności, bezstronności i równego kraju. Uchwała Rady Miejskiej
wań oraz naczyń i sztućców z two- co do prawnych podstaw decyzji traktowania przedsiębiorców, któ- w Wałbrzychu narusza także zapisy
rzyw w instytucjach miejskich, Rady Miasta mówiąc, że liczy na to, rzy mają zostać pozbawieni ochro- Traktatu o Unii Europejskiej i Trak-
a także na imprezach miejskich. że przepisów nie uchyli wojewoda ny w zakresie bezpieczeństwa ob- tatu o Funkcjonowaniu Unii Euro-
„Obecna regulacja ma charakter rotu prawnego. pejskiej, powołując się na kompe-
precedensowy. Rozwiązań


– Zrzeszone w PZPTS podmioty ak- tencje przyznane w obu traktatach
na szczeblu krajowym na razie nie tywnie działają na rzecz ochrony państwom członkowskim.
ma, a nie ma też czasu do strace- W tej bulwersującej środowisko środowiska. Jesteśmy przedsiębior- – Przedsiębiorcy zostali kompletnie
nia. W trosce o zdrowie wałbrzy- przetwórców tworzyw sztucznych cami, ale też obywatelami, którym zaskoczeni regulacją wałbrzyskiej
szan i o środowisko trzeba podej- sprawie głos zabrał Polski Związek leży na sercu dobro wspólne. Kon- uchwały. Mamy w Polsce i całej
mować takie decyzje” – twierdzi Przetwórców Tworzyw Sztucznych. sekwentnie wspieramy działania Unii Europejskiej niezwykle restryk-
Roman Szełemej, prezydent Wał- Jego zdaniem Rada Miejska w Wał- legislacyjne na szczeblu krajowym cyjne przepisy w zakresie ochrony
brzycha. Zakaz używania jednora- brzychu nie ma prawa zakazywać i unijnym, mające na celu wzmoc- środowiska i wszyscy uczestnicy
zowych wyrobów z tworzyw na te- stosowania ani tym bardziej karać nienie systemu zarządzania odpa- rynku – zarówno przedsiębiorcy,
renie obiektów gminy ma zacząć grzywną za posiadanie legalnych dami i radykalne zwiększenie po- jak i jednostki samorządu teryto-
obowiązywać 21 marca, zaś od 1 w Polsce i na terenie całej Unii Eu- ziomu recyklingu tworzyw sztucz- rialnego – muszą się tym przepi-
września w wałbrzyskich sklepach ropejskiej wyrobów – przekonują nych. O tym, że system ten jest dziś som w równym stopniu podpo-
nie będzie można pakować zaku- przedstawiciele PZPTS. – To dra- w Polsce mało efektywny, świad- rządkować. Konsekwentnie stoimy
pów do foliowych toreb, kupować styczny przykład dyskryminacji czy konieczność importu przez pol- na stanowisku, że działający lokal-
ich, bądź udostępniać. przedsiębiorców i obywateli. Wie- skie firmy regranulatu, czyli surow- nie przedsiębiorcy nie mogą być
Zdaniem prezydenta Wałbrzycha rzymy, że wojewoda dolnośląski ca pochodzącego z recyklingu. Dla- zaskakiwani regulacjami kształtują-
wypowiadającego się na łamach uchyli tę niezgodną z polskimi tego wspólnie działamy na rzecz cymi porządek prawny odmiennie
lokalnego portalu celem uchwały i unijnymi przepisami uchwałę przyspieszenia procesu przecho- niż czyni to ustawodawca w prze-
tworzywa P1 2 0
pisach na terenie całego kraju.
Uchwały godzące szczególnie
w małych i średnich przedsiębior-
ców oraz uderzające w pewność
obrotu gospodarczego budzą nasz
stanowczy sprzeciw. Stąd nasz
apel do wojewody dolnośląskiego
o wstrzymanie wałbrzyskiej
uchwały i stwierdzenie jej nieważ-
ności – zadeklarował Robert Szy-
man, dyrektor generalny Polskiego
Związku Przetwórców Tworzyw
Sztucznych.
Jak wskazuje PZPTS, zwiększenie
poziomu recyklingu odpadów
z tworzyw sztucznych jest wyzwa-
niem ogólnokrajowym. Szacuje się
przykładowo, że w wyniku wpro-
wadzonych wcześniej regulacji
ograniczono w Polsce liczbę tzw.
torebek lekkich do zaledwie 10
sztuk na osobę rocznie. PZPTS po-
piera działania podejmowane
przez władze samorządowe, krajo-
we i unijne mające na celu ochronę
środowiska pod warunkiem, że są
one zgodne z przepisami prawa
i nie dyskryminują działających
na rynku przedsiębiorców.




Oficjalne pismo, zawierające silnie
umotywowane argumenty popie-
rające stanowisko przetwórców
wystosowała do wojewody dolno-
śląskiego Konfederacja Lewiatan.
Pismo wnioskuje o unieważnienie
uchwały Rady Miasta Wałbrzycha
z 30 stycznia. W obszernym uza-
sadnieniu czytamy, że uchwała jest
sprzeczna z Konstytucją RP ponie-
waż zgodnie z art. 94 organy sa-
morządu terytorialnego ustana-
wiają akty prawa miejscowego
obowiązujące na obszarze działa-
nia tych organów, na podstawie
i w granicach upoważnień zawar-
tych w ustawie. Siłą rzeczy samo-
rządy nie mogą ustanawiać reguł,
które powinny być wprowadzone
w całym państwie, np. takich jak
wprowadzanie nowych kategorii
substancji, których użytkowanie
lub posiadanie jest zakazane przez
prawo, bowiem reguły takie muszą
być jednolite dla wszystkich miesz-
kańców danego kraju.
Wynika to pośrednio z art. 3 kon-
stytucji, który stanowi, że Rzeczpo-
spolita Polska jest państwem uni-
tarnym oraz z art. 32 ust. 1 konsty-
tucji, który stanowi, że wszyscy są
równi i mają prawo do równego
traktowania przez władze publicz-
ne. Nie można bowiem w świetle
powołanych przepisów konstytucji
zakładać, że na terytorium jakiegoś
samorządu obowiązuje zakaz użyt-
kowania lub posiadania jakiejś
substancji, na dodatek pod groźbą
kary, podczas gdy na pozostałym
terytorium państwa zakaz taki nie
obowiązuje.
Powyższe oznacza, że Rada Miasta
nie mogła ustanowić aktu prawa
miejscowego, w ramach którego
wskazuje się jakąś substancję, któ-
rej posiadanie jest zabronione,
a której obrót i użytkowanie jest
dopuszczone ustawowo.
Lewiatan wskazuje na wewnętrzną
sprzeczność uchwały i brak możli-
wości zastosowania jej w praktyce.
Uchwała zakazuje m.in. sprzedaży
zakazanych towarów, czy udostęp-
niania torebek plastikowych klien-
tom, a jednocześnie wyłącza spod
swojego zastosowania działalność
gospodarczą, co jest wewnętrznie
sprzeczne. Uchwała zakłada, że za-
kazy nie będą dotyczyć produktów
nabytych przed dniem wejścia
w życie uchwały, co jest w prakty-
ce niemożliwe do sprawdzenia,
zwłaszcza na poziomie pojedyn-
czej gminy. Ergo, wykonanie
uchwały jest w praktyce po prostu
niemożliwe.
W przeszłości miały miejsce próby
wprowadzenia przepisów podob-
nych do tejże uchwały, np. uchwa-
ła Rady Miejskiej w Łodzi
z 25.10.2007 r. w sprawie wpro-
wadzenia na obszarze miasta Łodzi
zakazu korzystania w handlu deta-
licznym i w działalności usługowej
z jednorazowych i bezpłatnych to-
rebek foliowych, czy uchwała Rady
Miejskiej w Zabrzu z 19.11.2007 r.
w sprawie wprowadzenia na ob-
organizacje 1
szarze miasta Zabrze zakazu korzy-
stania w handlu detalicznym
i w działalności usługowej z jedno-
razowych i bezpłatnych torebek fo-
liowych. W wypadku obu wspo-
mnianych aktów organy nadzoru
czyli wojewodowie stwierdzali ich
nieważność.
Z ostatniej chwili: Wojewo-
da dolnośląski Jarosław Ob-
remski podzielając argu-
menty PZPTS i Lewiata-
na uchylił uchwałę Rady
Miejskiej Wałbrzycha. Jak
stwierdził w wypowiedzi
dla lokalnego portalu
dziennik.walbrzych.pl: „Dy-
rektywa Europejska nie mó-
wi o zakazie użycia plastiku
tylko o ograniczeniu jego
użycia. Radykalizm uchwały
Rady Miejskiej Wałbrzycha
jest zbyt daleko idący. Moż-
na powiedzieć, że jest to
uchwała nie tylko niepraw-
na ale i nierealna”.
1 organizacje
EuPC
W obronie interesów
przetwórców
12 lutego 2020 r. na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europej-
skiego przyjęto rezolucję, w której sprzeciwiono się wnioskowi Ko-
misji Europejskiej dotyczącemu ograniczenia stosowania ołowiu
w PCW, a konkretnie przepisom zezwalającym na kontynuację kon-
trolowanego recyklingu w konkretnych zastosowaniach.
Decyzja ta nie jest zgodna z oceną
Europejskiej Agencji Chemikaliów
i poważnie zaszkodzi gospodarce
o obiegu zamkniętym tworzyw
sztucznych w Europie. Europosło-
wie uważają, że proponowane
przez Komisję zmiany nie zapew-
niają wystarczającej ochrony zdro-
wia i środowiska.
„Ołów jest substancją toksyczną,
która może poważnie wpłynąć
na zdrowie i nawet w małych daw-
kach powodować nieodwracalne
uszkodzenia neurologiczne” – czy-
tamy w komunikacie PE.
Propozycja Komisji Europejskiej za-
kładała ograniczenie stosowania
i obecności ołowiu oraz jego
związków w wyrobach wytwarza-
nych z polichlorku winylu, ustala-
jąc maksymalne stężenie ołowiu
w wysokości 0,1 proc. masy mate-
riału PVC.
Jednocześnie wprowadzałaby dwa
odstępstwa dla produktów z prze-
tworzonego PVC. Limit stężenia
ołowiu dla wyrobów wyproduko-
wanych z twardego polichlorku wi-
nylu miałby wynosić 2%, a z ela-
stycznego PVC – 1%. Wyższe limity
miałyby obowiązywać przez 15 lat.
Zdaniem posłów Europarlamentu
poziomy zaproponowane w rozpo-
rządzeniu Komisji nie są bezpiecz-
ne. Przypomnieli, że na rynku ist-
nieją dostępne alternatywy dla ma-
teriałów PVC podkreślając, że recy-
kling nie może być argumentem
dla dalszego stosowania substancji
niebezpiecznych. Ich zdaniem dzia-
łania prewencyjne są ważniejsze
niż odzysk materiałów.
Jeśli chodzi o samą obecność oło-
wiu w PVC, to od 2015 r. jest on
stopniowo wycofywany w UE dzię-
ki dobrowolnym zobowiązaniom
przemysłu europejskiego. Można
wciąż go jednak znaleźć w produk-
tach z polichlorku winylu, które są
importowane do Unii.
Po głosowaniu, dyrektor zarządza-
jący EuPC stwierdził: „Ubolewamy
nad decyzją Parlamentu Europej-
skiego o głosowaniu przeciwko
proponowanemu ograniczeniu za-
proponowanemu przez Komisję
Europejską i państwa członkow-
skie. W głosowaniu pomija się fakt,
że ograniczenie jest następstwem
oceny naukowej rozpoczętej przez
Europejską Agencję Chemikaliów
i jej komitety już 5 lat temu, która
to doprowadziła do podjęcia przez
Komisję i państwa członkowskie
decyzji w sprawie zrównoważone-
go zarządzania ryzykiem.
Decyzja ta odsuwa również zakaz
importu artykułów zawierających
ołów, co było pierwszym powo-
dem zaproponowania ogranicze-
nia, a ponadto stworzy nierówne
warunki działania dla przemysłu
europejskiego, który dobrowolnie
zastąpił ten stabilizator.
Ten zły sygnał ponownie zagrozi
osiągnięciom Circular Plastics Al-
liance poprzez zwiększenie nie-
pewności inwestycji w recykling
w Europie. Zakres szkód będzie te-
raz zależeć od późniejszego postę-
powania z aktami przez Komisję
Europejską”.




Jednorazowe wyroby z tworzyw
sztucznych pełnią wiele ważnych
funkcji w zakresie ochrony zdro-
wia, higieny, konserwowania
i przedłużania świeżości produk-
tów spożywczych. Zakaz lub ogra-
niczanie ich stosowania przez wła-
dze europejskie, a w konsekwencji
władze krajowe, właścicieli popu-
larnych marek i detalistów, prze-
prowadzone szybko i powierz-
chownie już teraz mają negatywny
wpływ na środowisko naturalne.
Decyzje o rezygnacji z tworzyw
sztucznych są podejmowane bez
uwzględnienia wpływu wybranego
materiału zastępczego na środowi-
sko lub faktu, czy istnieje odpo-
wiednia infrastruktura do jego gro-
madzenia i przetwarzania. Rozziew
rzeczywistości i politycznego wo-
luntaryzmu rośnie z każdym
dniem.
Co więcej, tworzywa sztuczne jed-
norazowego użytku są bardzo
trudne do zdefiniowania i definicje
mogą różnić się w zależności
od kraju ze względu na różnice kul-
turowe i nawyki konsumpcyjne.
W niektórych krajach europejskich
wybuchają ekologiczne skandale
związane z zastępowaniem mate-
riałów, ponieważ alternatywy dla
tworzyw sztucznych są zdecydo-
wanie mniej przyjazne dla środo-
wiska i poprzez większe zużycie
wody czy wytwarzanie znacznie
większej ilości CO2 i zużycie ener-
gii. Ogólny wpływ populistycznej
dyrektywy na środowisko nie jest
wcale tak pozytywny, jak przewi-
dywano w 2019 r.
Jednak teraz, na początku 2020 r.,
w porozumieniu Green Deal Unia
Europejska prosi się o przyjęcie
przeciwnego kierunku, jeśli chodzi
o zużycie materiałów w Europie.
Jak możemy pogodzić oba cele?
Alexandre Dangis, dyrektor zarzą-
dzający EuPC powiedział: „Mamy
nadzieję wkrótce uzyskać możli-
wość wyjaśnienia komisarzowi UE,
co dzieje się obecnie w realnej go-
spodarce i jakie jest ryzyko wynika-
jące z rezygnacji z tworzyw sztucz-
nych bez prawdziwej oceny konse-
kwencji dla zdrowia, środowiska
i rynku pracy.
Stwierdzenia takie jak «chcemy za-
kazać wszelkich opakowań z two-
rzyw sztucznych» z pewnością bę-
dą oznaczać dalsze i bardzo po-
ważne szkody dla naszej planety
pod względem emisji CO2, co nara-
zi na ryzyko zdrowotne i obniży
parametry bezpieczeństwa żywno-
ści dla konsumentów w UE. Ocze-
kujemy, że Komisja Europejska za-
pewni pełne wdrożenie przez pań-
stwa członkowskie bez odstępstw,
zakazu składowania odpadów
z tworzyw sztucznych w Europie.
Oznaczałoby to objęcie przez Euro-
pę wiodącej roli w gospodarce od-
padami. Jednak również tutaj, jeśli
chodzi o plany gospodarki odpa-
dami nadal obserwujemy bardzo
niewiele działań i wiele konserwa-
tywnych poczynań w naszej roz-
drobnionej Europie.
Czy Green Deal spowoduje spadek
zatrudnienia w Europie i likwidację
wielu zakładów przetwórstwa
tworzyw sztucznych? Po raz kolej-
ny wszystkie dotychczasowe środki
karzą tylko produkty z tworzyw
tworzywa P 1 20
ALEXANDRE DANGIS
EUPC
sztucznych, a nie ludzkie zachowa-
nia, co jest sprzeczne z dalszym
rozwojem modelu gospodarki
o obiegu zamkniętym”.




EuPC publikuje pierwsze wyniki
trzeciego badania dotyczącego
wykorzystania polimerów pocho-
dzących z recyklingu przez firmy
przetwarzające tworzywa sztuczne
w Europie. W badaniu, które zosta-
ło przeprowadzone od września
do grudnia 2019 r. przez Polymer
Comply Europe w imieniu EuPC
można zaobserwować wzrost ilości
wszystkich poddanych recyklingo-
wi polimerów w porównaniu
z 2018 i 2017 r. Jednocześnie
uczestniczące firmy stwierdziły, że
sytuacja pod względem ilościo-
wym dla 8 z 10 poddanych recy-
klingowi polimerów uległa pogor-
szeniu. Tylko PS i PET wykazują po-
zytywną ocenę w obu dziedzinach.
Pomimo ilościowego wzrostu
w porównaniu z poprzednią edy-
cją, pierwsze wyniki trzeciego ba-
dania EuPC wyraźnie wskazują, że
główne bariery w większym wyko-
rzystaniu polimerów z recyklingu
pozostają takie same. Zwłaszcza
niedostateczna odtwarzalność
właściwości od partii do partii
i aspekt wizualny produktów wy-
konanych z polimerów pochodzą-
cych z recyklingu stanowią proble-
my dla przetwórców tworzyw
sztucznych, które mają spełniać
specyfikacje rynkowe klientów
i marek.
Z 28% uczestników, którzy obecnie
nie używają polimerów z recyklin-
gu, 65% nie może ich użyć, ponie-
waż specyfikacje ich produktów
nie zezwalają na ich użycie, a 41%
twierdzi, że wymogi prawne i nie-
pewność dotycząca surowców
uniemożliwiają im użycie polime-
rów z recyklingu. Dotyczy to głów-
nie zastosowań mających kontakt
z żywnością, a także produktów
wytwarzanych do celów opieki
zdrowotnej i medycznej.
Pełny raport na temat wyników
trzeciego badania dotyczącego
wykorzystania polimerów podda-
nych recyklingowi przez przetwór-
ców tworzyw sztucznych w Euro-
pie zostanie opublikowany na po-
tworzywa P1 2 0
czątku marca. Zainteresowane
strony mogą bezpłatnie zareje-
strować się na stronie interneto-
wej Polymer Comply Europe, aby
uzyskać dostęp do pełnego rapor-
tu, gdy tylko zostanie opublikowa-
ny.
ARC
PlasticsEurope
Nowa Dyrektor
Zarządzająca
PlasticsEurope, europejskie sto-
warzyszenie producentów two-
rzyw sztucznych powołało Virgi-
nię Janssens na stanowisko Dy-
rektor Zarządzającej. Virginia
Janssens, która 16 marca br. roz-
pocznie pracę w PlasticsEurope,
od 2012 r. była Dyrektorem Za-
rządzającym w europejskiej or-
ganizacji zrzeszającej producen-
tów opakowań EUROPEN (Euro-
pean Organization for Packaging
and the Environment).
„Cieszymy się bardzo, że Virginia
Janssens dołączy do nas. Jej eks-
pertyza, kompetencje oraz zdol-
ności przywódcze są kluczowe
dla przyszłości PlasticsEurope”
– powiedział Javier Constante,
Prezes PlasticsEurope i Wicepre-
zes firmy Dow, uzupełniając:
„Virginia wnosi doświadczenie
w dziedzinie zrównoważonego
rozwoju i współpracy z firmami
z łańcucha wartości branży, któ-
re będzie nieocenione do osią-
gnięcia wspólnych zrównoważo-
nych celów branży i jej interesa-
riuszy”.
Virginia Janssens dodaje: „Je-
stem zaszczycona objęciem sta-
nowiska Dyrektor Zarządzającej
PlasticsEurope. Z otwartością,
poczuciem odpowiedzialności
i świadomością wyznaczonego
celu będę reprezentować prze-
mysł, który jest nastawiony
na innowacyjność chcąc wyjść
naprzeciw wyzwaniom i zapo-
trzebowaniu sektora branż po-
wiązanych wykorzystujących
tworzywa. Stowarzyszenie Pla-
sticsEurope, wspierając tę trans-
formację przemysłu tworzyw,
ułatwia i przyspiesza poszukiwa-
nie zrównoważonych rozwiązań
organizacje 1
VIRGINIA JANSSENS
PALSTICSEUROPE
w imieniu swoich organizacji
członkowskich i ich partnerów.
Znajdujemy się w przededniu
nowej ery dla tworzyw, w której
pozytywny wkład tych materia-
łów na rzecz klimatu i społeczeń-
stwa powinien zostać wykorzy-
stany i doceniony”.
Virginia Janssens zdobyła do-
świadczenie w Brukseli pracując
jako konsultant ds. public affairs
i public relations dla wielu orga-
nizacji z sektora ochrony środo-
wiska, spożywczego, chemiczne-
go i energetycznego, zanim pod-
jęła pracę jako menedżer ds.
spraw europejskich.
20 organizacje tworzywa P 1 20

Słowackie
regulacje
W listopadzie ubiegłego roku słowacki parlament przyjął ustawę
zakazującą sprzedaży wyrobów jednorazowego użytku z two-
rzyw sztucznych. Nowe prawo, które zacznie obowiązywać
od 2021 r. obejmie m.in. plastikowe talerzyki, kubki, sztućce,

Dwutlenek
mieszadła do napojów, słomki i patyczki kosmetyczne. Za usta-
wą zagłosowało 72 deputowanych Rady Narodowej Republiki
Słowackiej, 30 było przeciw, a 32 wstrzymało się od głosu.
– Naszym celem jest motywowanie ludzi do segregacji odpadów,
zaś producentów do wytwarzania produktów nadających się
do recyklingu – powiedział tuż po głosowaniu Laszlo Solymos,
słowacki minister środowiska. Z kolei eksperci w zakresie gospo-

tytanu
darki odpadami są przekonani, że nowe prawo spowoduje gwał-
towny wzrost wykorzystania opakowań biodegradowalnych.
– Oczekujemy, że nowe prawo spowoduje większe wykorzysta-
nie bardziej zrównoważonych alternatyw ze źródeł odnawial-
nych – drewna, papieru lub biotworzyw w życiu codziennym
– powiedziała agencji prasowej AFP Katarina Kretter, rzeczniczka
firmy recyklingowej ENVI-PAK.
Ministerstwo Środowiska wprowadziło w kwietniu br. nową
ustawę o odpadach informując przy okazji, że do kraju sprowa- SHUTTERSTOCK

dzono 14 tys. ton nieopakowaniowych produktów z tworzyw Konsekwencje klasyfikacji TiO2
sztucznych, głównie talerzy, sztućców i słomek do picia. Komen- (ditlenek tytanu) – jakie są wy-
tując słabe wyniki swojego kraju w dziedzinie gospodarki odpa- magania dla firm w łańcuchu
dami Sólymos powiedział, że jest „przekonany, że Słowacja mu- wartości sektora przetwórstwa
si przestać wiecznie nadrabiać zaległości w walce z odpadami”, tworzyw sztucznych.
szczególnie w przypadku tworzyw sztucznych. W październiku 2019 Komisja Eu-
Już wcześniej Słowacja podjęła kroki w celu rozwiązania narasta- ropejska przyjęła czternastą ada-
jącego problemu odpadów tworzyw sztucznych. Dwa lata temu ptację do postępu naukowo-tech-
parlament uchwalił ustawę zakazującą sklepom wydawania dar- nicznego (ATP) do rozporządzenia
mowych cienkich plastikowych toreb. Szacuje się, że Słowacy zu- CLP, która zawiera klasyfikacje
żywają średnio 466 toreb plastikowych rocznie, podczas gdy TiO2 jako czynnika rakotwórczego
średnia UE wynosi około 200 toreb rocznie. kategorii drugiej. Parlament Euro-
W lutym tego roku rząd przyjął „Program zapobiegania powsta- pejski i Rada Unii Europejskiej ma-
waniu odpadów w Republice Słowackiej na lata 2019-2025”. Je- ją dwa miesiące na zgłoszenie
go głównym celem jest zmniejszenie ilości powstających odpa- sprzeciwu. Mimo, iż Partia Euro-
dów (głównie tworzywowych). pejskich Konserwatystów i Refor-
Obecnie Słowacy pracują nad opracowaniem systemu kaucyjne- matorów (ECR) wnosiła o sprzeciw
go dla butelek z tworzywa sztucznego. Wysokość kaucji ma wy- do zaproponowanej klasyfikacji
nieść 0,10 euro za butelkę. TiO2 jako czynnika rakotwórczego
Mimo postępu w realizacji założeń gospodarki o obiegu za- zostało to odrzucone w Komisji
mkniętym wciąż pozostaje wiele problemów, z którymi Słowacja Środowiska Parlamentu Europej-
i pozostałe kraje Grupy Wyszehradzkiej muszą się uporać. To skiego na początku grudnia, a po-
przede wszystkim nieefektywne zarządzenie odpadami biode- tem na posiedzeniu plenarnym
gradowalnymi, nielegalne składowanie odpadów, zagrożenia Parlamentu 30 stycznia 2020.
związane ze spalaniem odpadów i nierzetelne raporty środowi- Co ważne, klasyfikacja została
skowe. opublikowana w Dzienniku Urzę-
Według porozumienia pomiędzy unijnymi instytucjami na temat dowym 18 lutego; przemysł będzie
pakietu gospodarki o obiegu zamkniętym potwierdzonego przez miał okres przejściowy 18 miesię-
Radę Unii Europejskiej, kraje będą musiały przetwarzać wtórnie cy, który zacznie się 20 dni po opu-
przynajmniej 50% odpadów komunalnych w 2020 r., a 55% blikowaniu.
do 2025 r. i 65% do 2035 r. Według najnowszej wersji propo-
Stosunkowo dobrze plasują się kraje Grupy Wyszehradzkiej w za- zycji, klasyfikacja stosuje się tylko
kresie opakowań z tworzyw sztucznych. W UE w całości przetwa- do czystego TiO2 oraz mieszaniny
rza się wtórnie 40% odpadów i chociaż węgierskie i polskie sta- w postaci proszku o zawartości 1%
tystyki dotyczące recyklingu nadal są poniżej unijnego celu 50% lub więcej cząstek o średnicy aero-
w 2020 r., tak Czechy, jak i Słowacja przewyższają je osiągając dynamicznej ≤ 10 µm nie związa-
odpowiednio 62% i 54%. nych w obrębie matrycy. To zapo-
Zdecydowanie gorzej wypada nasz południowy sąsiad w kwestii biegłoby sytuacji, w której klasyfi-
przetwarzania odpadów komunalnych. Z wynikiem 23% prze- kacja objęłaby większość granulek,
tworzonych bioodpadów w 2016 r. Słowacja zajmowała najgor- masterbaczy, mieszanek i recyklatu
sze miejsce w rankingu wśród państw Grupy Wyszehradzkiej poprzez derogację zawartą
i szóste od końca wśród państw UE. w punkcie 10. Jednakże zobowią-
zanie do oznaczania na etykietach
będzie się stosowało do tworzyw
pomimo faktu, że nie podlegałyby
one klasyfikacji. Aby dostosować
się do nowych przepisów firmy
w łańcuchu wartości sektora prze-
twórstwa tworzyw sztucznych po-
winny wziąć pod uwagę następu-
jące fakty:
1. Dostawca TiO2:
– proszek di tlenku tytanu sklasyfi-
kowany jako czynnik rakotwór-
czy 2
– etykieta na opakowaniu miesza-
nin stałych zawierających 1 lub
więcej % cząstek ditlenku tytanu
powinna zawierać następujący
zwrot: EUH212 „Uwaga!
W przypadku stosowania może
się tworzyć niebezpieczny pył re-
spirabilny. Nie wdychać pyłu”
– wejście w życie: 18 miesięcy
po wejściu w życie rozporządze-
nia dot. klasyfikacji (od 20 dnia
po jego opublikowaniu w Dzien-
niku Urzędowym UE).
2. Sprzedawcy granulatu i master-
baczy:
– przestrzegają danych o bezpie-
czeństwie otrzymanych od do-
stawcy
– etykieta na opakowaniu miesza-
nin stałych zawierających 1 lub
więcej % cząstek ditlenku tytanu
powinna zawierać następujący
zwrot: EUH212 „Uwaga!
W przypadku stosowania może
się tworzyć niebezpieczny pył re-
spirabilny. Nie wdychać pyłu”
– wejście w życie: 18 miesięcy
po wejściu w życie rozporządze-
nia dot. klasyfikacji (od 20 dnia
po jego opublikowaniu w Dzien-
niku Urzędowym UE).
22 organizacje
Chociaż mieszanki nie podlegałyby
klasyfikacji to na chwilę obecną
jest obowiązek umieszczania infor-
macji na etykiecie.
Oczekuje się, że w okresie przej-
ściowym zostanie przyjęta po-
prawka do CLP potwierdzająca wa-
runki wyłączenia obowiązku ozna-
czania na etykietach tych miesza-
nin, które nie zostały sklasyfikowa-
ne.
Trwają prace z grupą ekspercką
(CARACAL) nad tym, by takie wyłą-
Amaplast
Roczne wyniki
producentów maszyn
Negatywny wynik na koniec ro-
ku był oczekiwany przez włoski
przemysł maszyn do przetwór-
stwa tworzyw sztucznych i gu-
my. Był on powtórzeniem da-
nych dotyczących handlu zagra-
nicznego opublikowanych wcze-
śniej przez ISTAT (Włoski Naro-
dowy Instytut Statystyczny)
za okres styczeń-wrzesień, anali-
zowanych przez Amaplast Stu-
dies Centre (Włoskie Stowarzy-
szenie Producentów Maszyn
do Przetwórstwa Tworzyw
Sztucznych i Gumy).
Statystyki pokazują utrzymujący
się spadek w obydwu kierunkach
handlu: -13,1% w przypadku im-
portu (ogólna wartość 645 mln
euro) i -8,5% w przypadku eks-
portu (nieco poniżej 2,16 mld
euro) w odniesieniu do pierw-
szych dziewięciu miesię-
cy 2018 r.
Rozszerzając spojrzenie na po-
przednie wyniki kwartalne ob-
SOREMA
czenie od oznakowania zostało
umieszczone w następnej popraw-
ce do CLP, która powinna zostać
przyjęta przed upływem 18 miesię-
cy okresu przejściowego.
3. Przetwórcy tworzyw sztucznych:
– przestrzegają zasad bezpieczeń-
stwa
– wejście w życie: 18 miesięcy
po wejściu w życie rozporządze-
nia dot. klasyfikacji (od 20 dnia
po jego opublikowaniu w Dzien-
niku Urzędowym UE).
serwujemy spowolnienie, które
jest mniej nasilone w przypadku
importu, który spadł o prawie 17
punktów w czerwcu i 20 punk-
tów w marcu.
Z drugiej strony, eksport miał
tendencję do wahań: wyniki
z września przedstawiają kolejne
pogorszenie w stosunku do -5%
w czerwcu, co częściowo zmniej-
szyło straty o -8% w marcu.
Bilans handlowy pozostaje do-
datni – znacznie ponad 1,5 mi-
liarda euro – ale mimo to skur-
czył się o sześć punktów procen-
towych.
Liczne problemy i niewiadome
charakteryzujące obecny świato-
wy klimat gospodarczy, nastroje
potęgowane przez ogłoszone,
ale jak dotąd słabo zdefiniowane
środki legislacyjne i podatkowe
mające na celu ograniczenie zu-
życia tworzyw sztucznych, zaczę-
ły mieć wpływ na włoskich pro-
ducentów maszyn, którzy ocze-
4. Recyklerzy odpadów:
Jeśli chodzi o odpady komisja za-
mierza zająć się raczej potencjalną
klasyfikacją odpadów zawierają-
cych TiO2 jako niebezpieczny po-
przez modyfikację wytycznych do-
tyczących odpadów niż przez no-
we akty prawne. Projekt nowych
wytycznych nie został jeszcze skie-
rowany do Komitetu Ekspertów
Technicznych ds. odpadów. Ocze-
kuje on wyniku procedury. Dopiero
wtedy będzie w stanie uczestniczyć
kują negatywnych wyników
na koniec roku we wszystkich
obszarach.
„Rozmawiając z moimi kolegami
z branży produkcji maszyn”, ko-
mentuje prezes Amaplast Dario
Previero, „zauważam pewien
niepokój wynikający z niezbyt
zachęcających perspektyw dla
rynku krajowego i zagraniczne-
go. Nie możemy przeoczyć faktu,
że ten kryzys – którego pierwsze
oznaki zaobserwowano w wyni-
kach na koniec roku 2018 – na-
stępuje po długim okresie wzro-
stu. Byliśmy świadkami siedmiu
lat (z wyjątkiem 2013 roku) ze
znakiem plus, które wzmocniły
branżę i pozwoliły firmom inwe-
stować w badania i rozwój w ce-
lu oferowania klientom coraz
bardziej zaawansowanych tech-
nologicznie rozwiązań”.
Previero kontynuuje: „Nie jest ła-
two zrozumieć, czy jest to cy-
kliczna recesja, czy strukturalne
osłabienie sektora. Jest to głów-
nie rozproszona niepewność
– ekonomiczna, polityczna, han-
dlowa – która powoduje coraz
wyraźniejszą tendencję naszych
klientów do ograniczania lub od-
raczania inwestycji. Oczywiście
prawdą jest, że ostatnie K
w Düsseldorfie dały pewną na-
dzieję, ale wiele firm narzeka
jednak na dość skromne portfele
zamówień. Trudno jest zaryzyko-
wać prognozę na 2020 r., który
może być rokiem dużej zmienno-
ści, jeśli nie zostaną wyjaśnione
niepewności polityczne i gospo-
darcze, które trapiły nas w 2019
r. Dodałbym również, że temat
gospodarki o obiegu zamknię-
tym był wyraźnie akcentowany
tworzywa P 1 20
i upewnić się, że wytyczne będą
zawierać wyłączenie z klasyfikacji.
Rozmowy na temat odpadów
w Komisyjnym Komitecie Eksper-
tów zaczną się dopiero po publika-
cji rozporządzenia.
t
DARIO PREVIERO
AMAPLAST
podczas targów w Niemczech.
To wielkie wyzwanie może prze-
kształcić się w znaczące możli-
wości rozwoju dla włoskich pro-
ducentów maszyn do przetwór-
stwa tworzyw sztucznych i gu-
my, którzy są gotowi na sprze-
daż systemów zgodnych z ideą
Przemysłu 4.0, z cyklami produk-
cyjnymi charakteryzującymi się
oszczędnością energii i możliwo-
ścią przetwarzania tworzyw
sztucznych pochodzących z recy-
klingu”.




Eksport do Polski spadł o 12%,
ze względu na spowolnienie
sprzedaży form i maszyn flekso-
graficznych, które stanowią
znaczny udział w całości ekspor-
tu do Polski. Z drugiej strony,
„podstawowe maszyny” utrzy-
mywały wysoki poziom, w szcze-
gólności:
• wytłaczarki i linie wytłaczające,
choć ulegają niewielkiemu spo-
wolnieniu, przekroczyły 22 milio-
ny euro
• wtryskarki osiągnęły prawie 4
miliony euro
• rozdmuchiwarki ponad 3 mi-
liony euro
• maszyny do termoformowania
przekroczyły 2,4 miliony euro.
Dobre wyniki osiągnęły również
maszyny do produktów spienio-
nych, których wartość sięgała 2
miliony euro.
2 rynek
Omni-
plast
1 lutego 2020 r. rozpoczął
się konkurs OMNIPLAST'2020
kierowany do wszystkich wy-
stawców XXIV Międzynaro-
dowych Targów Przetwór-
stwa Tworzyw Sztucznych
PLASTPOL'2020 (Kielce, 19-22
maja 2020 r.). To już jedena-
sta edycja tego wydarzenia,
którego celem jest populary-
zacja wiedzy dotyczącej two-
rzyw sztucznych i technolo-
gii ich przetwórstwa.
Etap pierwszy zostanie prze-
prowadzony drogą elektro-
niczną. Po dokonaniu reje-
stracji każda z osób biorą-
cych udział w konkursie
otrzyma drogą mailową ze-
staw 10 pytań związanych
z technologiami przetwór-
stwa oraz właściwościami
materiałów polimerowych,
a także poświęconych ogól-
nej tematyce rynku tworzyw
sztucznych w Polsce i w Eu-
ropie. Zadaniem zawodni-
ków będzie odesłanie odpo-
wiedzi na podany wcześniej
adres e-mail do 31 mar-
ca 2020 roku. Ich popraw-
ność oceni specjalnie zwoła-
ny zespół branżowych spe-
cjalistów. W zależności
od liczby zdobytych punk-
tów przedstawiciel firmy
przejdzie do drugiego etapu
zabawy.
Kolejnym krokiem do zwy-
cięstwa będzie jak najlepsza
odpowiedź na pytania o po-
dobnej tematyce, zawarte
w elektronicznym formula-
rzu. Dziesięcioro najlepszych
przejdzie dalej i weźmie
udział w Rundzie Finałowej.
Ostatnie starcie to pisemny
test, który wypełnić trzeba
będzie w czasie majowej
edycji targów PLASTPOL.
Uroczyste zakończenie kon-
kursu odbędzie się podczas
Gali Targów 20 maja 2020 r.
Na zwycięzców czekają bar-
dzo atrakcyjne nagrody. Za-
wodnicy, którzy zajmą
pierwsze trzy miejsca mogą
liczyć na duże rabaty
na usługi Targów Kielce
w trakcie XXV Targów Prze-
twórstwa Tworzyw Sztucz-
nych PLASTPOL 2021 w Kiel-
cach. Pula Nagród Konkursu
OMNIPLAST'2020 wynosi 12
tys. złotych!
Pod znakiem
nowości
Bogaty program, innowacje maszynowe, spotkania ludzi branży – to
i jeszcze więcej czeka na uczestników XXIV Międzynarodowych Tar-
gów Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy Plastpol. Podczas
wydarzenia eksperci zaprezentują najnowsze dane dotyczące prze-
twórstwa tworzyw sztucznych i gumy w Polsce, i w Europie. Trady-
cyjnie nie zabraknie konferencji połączonych z panelami dyskusyjny-
mi, seminariów, spotkań matchmakingowych i networkingowych
oraz rozstrzygnięcia branżowych plebiscytów.
Większość zeszłorocznych wystaw- zentanci branży. W poprzedniej
ców potwierdziła swoją obecność edycji przedsięwzięcia, w 2019 ro-
na Plastpol 2020, ale pojawią się ku uczestniczyło 910 wystawców
także nowe firmy. Już teraz wiado- z 42 krajów. Targi odbyły się w 7
mo, że tegoroczne targi będą re- halach na terenie kieleckiego
kordowe pod względem ilości wy- ośrodka wystawienniczego – mówi
stawców. To oznacza, że wydarze- dr Andrzej Mochoń, prezes Targów
nie z roku na rok cieszy się coraz Kielce.
większym zainteresowaniem i swo-
istym prestiżem. Ponad połowę Zobacz pracę maszyn
wszystkich wystawców stanowią Ważnym akcentem wydarzenia są
zagraniczni przedstawiciele branży również pokazy sprzętu, gdzie
m.in. z Niemiec, Szwajcarii, Austrii, można zobaczyć fragmenty linii
Turcji, Czech, Portugalii, Włoch, produkcyjnych. To z pewnością
Iranu, Indii, Tajwanu, Chin czy ważny element dla inwestorów za-
z Omanu, Rosji i Korei. interesowanych kupnem danej ma-
szyny. Wtryskarki, młynki, kruszar-
Bogaty program Plastpolu 2020 ki, zautomatyzowane w pełni linie
Targi Plastpol to już tradycja dla produkcyjne przemysłu 4.0 to tylko
osób zajmujących się tą branżą. niewielka część urządzeń, techno-
Podczas tegorocznej edycji przed- logii i niezbędnych w procesie
sięwzięcia nie zabraknie najnow- przetwórstwa komponentów, któ-
szych technologii, maszyn i urzą- re można zobaczyć w Kielcach.
dzeń niezbędnych do przetwór-
stwa tworzyw sztucznych. Prezen- Merytorycznie o przetwórstwie
towane będą nowe technologie tworzyw
i maszyny, komponenty do prze- Fundacja PlasticsEurope Polska
twórstwa i same tworzywa sztucz- wspólnie z Polskim Związkiem
ne. Targi poruszają również tema- Przetwórców Tworzyw Sztucz-
tykę przetwórstwa gumy oraz recy- nych, 18 maja, w przeddzień roz-
klingu: – Czterodniowe targi są poczęcia się wydarzenia zapraszają
jednym z najważniejszych wyda- na konferencję z udziałem polskich
rzeń branży w Europie Południo- i międzynarodowych ekspertów,
wo-Wschodniej. Ich międzynaro- w trakcie której będzie można za-
dowy charakter wynika z tego, że poznać się z aktualnymi problema-
ponad połowę wszystkich wystaw- mi polskich i europejskich prze-
ców stanowią zagraniczni repre- twórców tworzyw sztucznych, ta-
PLASTPOL kimi jak sprawy Single Use Plastics,
wizerunek tworzyw w społeczeń-
stwie, brexit czy realizacja VC ''Pla-
stics 2030''.
W trakcie wydarzenia, tradycyjnie
odbędzie się konferencja fundacji
PlasticsEurope Polska, która ogła-
sza w Kielcach najświeższe dane
branży dotyczące produkcji i zapo-
trzebowania na tworzywa w Polsce
i w Europie.
Konferencję ''Opakowania dla recy-
klingu. Gospodarka o obiegu za-
mkniętym w praktyce'' przygotuje
też Klaster Gospodarki Odpadowej
tworzywa P 1 20
PLASTPOL
i Recyklingu wraz z Akademią Re-
cyklingu.
Strefa BioTworzyw
Nowością podczas targów będzie
strefa BioTworzyw, gdzie prezen-
towane będą m.in. wyroby biode-
gradowalne, kompostowalne, bio-
pochodne, usługi konsultingowe,
badawcze i certyfikacyjne, surow-
ce, komponenty, dodatki dla prze-
twórstwa biotworzyw.
Specjalnie przygotowana prze-
strzeń dedykowana jest surowcom
i produktom oraz przetwórstwu
i maszynom, recyklingowi, certyfi-
kacji i badaniom materiałów bio-
pochodnych, biodegradowalnych
i kompostowalnych. Strefie towa-
rzyszyć będzie Forum BioTworzyw,
gdzie gościem specjalnym będzie
Hasso von Pogrell, dyrektor zarzą-
dzający stowarzyszenia European
Bioplastics.
Nowe projekty Targów Kielce
O innowacyjnych rozwiązaniach
prezentowanych podczas tego-
rocznej edycji Plastpolu będzie
można przeczytać w biuletynie,
który w nakładzie 7 000 egzempla-
rzy wydany zostanie na początku
kwietnia. Publikacja trafi do firm,
instytucji i osób zainteresowanych
branżą przetwórstwa tworzyw
sztucznych. Kolejne wydanie zapla-
nowane zostało na maj i będzie
dostępne podczas targów Plastpol.
Najnowszym projektem realizowa-
nym wspólnie przez Targi Kielce
i kwartalnik Tworzywa jest także
''Spotkanie Dziennikarzy na Plast-
pol 2020''. Zagraniczni redaktorzy
podczas swojej obecności w Kiel-
cach będą mogli zapoznać się
z formułą Plastpolu, a także zoba-
czyć prezentacje wiodących pol-
skich firm w branży przetwórstwa
tworzyw sztucznych i gumy.
Na Międzynarodowe Targi Prze-
twórstwa Tworzyw Sztucznych
i Gumy Plastpol zapraszamy od 19
do 22 maja do Targów Kielce.
2 rynek
Polimerowa inwestycja
Rozpoczęcie
prac budowlanych
Hyundai Engineering Co. Ltd rozpoczyna prace związane z realizacją
Projektu Polimery Police. 23 grudnia 2019 spółka zależna Grupy Azo-
ty S.A. i Grupy Azoty Zakłady Chemiczne „Police” S.A. – Grupa Azoty
Polyolefins S.A. wydała wykonawcy Projektu Polimery Police Polece-
nie Przystąpienia do Pełnej Realizacji (Full Notice to Proceed).
Zgodnie z harmonogramem prace
budowlane zaczną się w stycz-
niu 2020 r., a testowy rozruch in-
stalacji do produkcji polipropylenu
zakładany jest w II kwarta-
le 2022 r. Projekt Polimery Police
jest kluczowym przedsięwzięciem
strategicznym z perspektywy dłu-
goterminowego rozwoju spółek
z Grupy Azoty.
– W obszarze operacyjnym realiza-
cji Projektu Polimery Police osią-
gnęliśmy kamień milowy w postaci
wydania decyzji o rozpoczęciu prac
budowlanych przez generalnego
wykonawcę. Realizujemy przedsię-
wzięcie zgodnie z harmonogra-
mem, zakładającym rozruch insta-
lacji wytwarzającej polipropylen
w II kwartale 2022 roku.
Po kilku miesiącach testów naszą
intencją jest rozpoczęcie komercyj-
nej eksploatacji Projektu Polimery
Police – powiedział Wojciech War-
dacki, prezes zarządu Grupy Azo-
ty S.A.
W zmienionym porozumieniu
(term-sheet) podpisanym 23 grud-
nia 2019 r. przez Grupę Azoty S.A.,
Grupę Azoty Zakłady Chemiczne
„Police” S.A. i Grupę Azoty Polyole-
fins S.A. z Hyundai i Korea Overse-
as Infrastructure & Urban Develop-
ment Corporation (KIND) strony
zmodyfikowały także warunki fi-
nansowania equity Projektu, okre-
ślone w porozumieniu z 19 wrze-
śnia 2019 r. Porozumienie nie
zmienia wysokości kwot inwestycji
Hyundai i KIND, tj., odpowied-
nio, 73 i 57 mln USD, ani łącznego
zaangażowania koreańskich part-
nerów. Strony dokonały natomiast
modyfikacji form finansowania po-
przez decyzję o udzieleniu poży-
czek podporządkowanych przez
KIND (52 mln USD z łącznej kwo-
ty 57 mln USD).
– Projekt Polimery Police ze wzglę-
du na skalę jego realizacji należy
do największych przedsięwzięć in-
westycyjnych prowadzonych
w ostatnich latach w Polsce.
W okresie najbliższych trzech lat
prace budowlane będzie prowa-
tworzywa P 1 20
frastrukturą towarzyszącą na tere-
GRUPA AZOTY
towych i wieloskładnikowych, a ta-
nie portu morskiego Police. Termi- kie produkty jak melamina, kapro-
nal będzie integralną częścią kom- laktam, poliamid, alkohole OXO,
pleksu chemicznego realizowane- plastyfikatory czy biel tytanowa
go w ramach projektu Polimery Po- mają równie silną pozycję w sekto-
lice. Sercem projektu będą instala- rze chemicznym, znajdując zasto-
dzić około pięciu tysięcy osób. cje do produkcji propylenu oraz sowanie w wielu gałęziach prze-
Z kolei po oddaniu przedsięwzięcia do produkcji polipropylenu. Obie mysłu.
zakładamy wzrost zatrudnienia instalacje zostały zaprojektowane Kluczowe spółki Grupy Azoty
w naszej spółce, Grupie Azoty Po- w oparciu o nowoczesne amery- w Polsce są zlokalizowane w Tar-
lyolefins S.A., o blisko 400 osób kańskie licencje (Oleflex od firmy nowie, Puławach, Policach i Kę-
– precyzuje Wojciech Wardacki. Honeywell Universal Oil Product dzierzynie-Koźlu. Do zagranicz-
Zmienione porozumienie zostało oraz Unipol od firmy Grace), umoż- nych aktywów Grupy Azoty należy
zawarte na czas określony, do 30 liwiające wysoką elastyczność pro- działająca w sektorze tworzyw
czerwca 2020 r., z możliwością je- dukcji i dostarczanie szerokiej ga- sztucznych spółka ATT Polymers
go przedłużenia lub rozwiązania my rodzajów polipropylenu. z siedzibą w niemieckim Guben
we wcześniejszym terminie Projekt „Polimery Police” to naj- oraz Grupa COMPO EXPERT z za-
na podstawie porozumienia stron. większa obecnie inwestycja w pol- kładami w niemieckim Krefeld
Ich intencją jest jak najszybsze wy- skim przemyśle chemicznym. Obej- i hiszpańskim Vall d'Uixó, jeden
negocjowanie i zawarcie ostatecz- muje ona budowę instalacji odwo- z czołowych podmiotów świato-
nych dokumentów transakcyjnych. dornienia propanu PDH; budowę wego rynku nawozów specjali-
Porozumienie wygaśnie również instalacji do produkcji polipropyle- stycznych dla odbiorców profesjo-
w przypadku zawarcia przez strony nu; stworzenie infrastruktury logi- nalnych.
ostatecznych dokumentów trans- stycznej dla polipropylenu; po-
akcyjnych (tj. dokumentów finan- wstanie terminalu przeładunkowo-
sowania equity oraz umowy po- -magazynowego (gazoportu) oraz
życzki KIND), które je zastąpią. instalacji pomocniczych.
Wcześniej Grupa Azoty Polyolefins Grupa Azoty to jedna z kluczowych
uzyskała pozwolenie wojewody za- grup kapitałowych branży nawo-
chodniopomorskiego na budowę zowo-chemicznej w Europie. Zaj-
terminalu przeładunkowo-maga- muje drugą pozycję w Unii Euro-
zynowego – gazoportu – wraz z in- pejskiej w produkcji nawozów azo-
Dystrybutor wybrany
Firma Ettlinger, wchodząca w skład grupy Firma Ricco zatrudnia w chwili obecnej 11
MAAG i będąca wiodącym producentem wy- pracowników.
sokowydajnych filtrów do stopów ciekłych Decydujące znaczenie dla podjęcia ścisłej
wybrała na swojego dystrybutora na Polskę współpracy z firmą Ricco miało – oprócz opty-
doświadczonego i silnego partnera, firmę Ric- malnej, centralnej lokalizacji firmy blisko War-
co International Trade&Consultancy. Współ- szawy – jej wieloletnie doświadczenie w dys-
praca będzie polegać w pierwszej kolejności trybucji i serwisowaniu maszyn do przetwór-
na dystrybucji systemów firmy Ettlinger. stwa tworzyw sztucznych. Krzysztof Kuchar-
W przyszłości planowane jest również przeję- ski, założyciel i prezes firmy Ricco oraz jego
cie lokalnej obsługi posprzedażowej. zespół doskonale znają branżę oraz posiadają
Ricco posiada wieloletnie doświadczenie szeroką sieć kontaktów w branży recyklingo-
w recyklingu tworzyw sztucznych oraz ze wej w Polsce. Dzięki współpracy z firmą Ricco
względu na swoją działalność w segmencie teraz również w Polsce można sprawić, że na-
rozdrabniaczy, linii myjących oraz linii do wy- wet mocno zanieczyszczone odpady tworzyw
tłaczania wyróżnia się doskonałą znajomością sztucznych znów staną się w ekonomiczny
rynku w Polsce. Do jej klientów zaliczają się sposób cennym recyklatem do produkcji no-
zarówno duże koncerny, jak i szereg mniej- wych, wymagających produktów – wyjaśnia
szych oraz średniej wielkości przedsiębiorstw. Uwe Kellner, prezes firmy Ettlinger.
2 rynek tworzywa P 1 20

Przegląd
PRESMA
włoskich nowości
Aby zapewnić lepszą obsługę obecnych i potencjalnych klientów wą Roto maszynę LOP RS 2000 F-6: jest zakończony, umożliwiając roz-
z rynku północnoamerykańskiego, firma Moss postanawiła pójść sześciostanowiskową, pionową ro- ładowanie produktu.
o krok dalej i otworzyć spółkę zależną w Stanach Zjednoczonych. tacyjną wtryskarkę, wyposażoną
W styczniu 2020 r. Moss uruchomił oddział Moss North America. To w przesuwną dolną połówkę for- Obrotowy kontra statyczny
pierwszy oddział firmy za granicą. my do załadunku wkładki i rozła- Osiągniętym celem, w tym kon-
dunku części, z poziomą jednostką kretnym przypadku, było wstrzyk-
Amerykańskie biuro Moss umacnia buduje swoją pozycję. To argu- wtryskową oraz z poziomą jed- nięcie 1500 g silikonu w cyklu for-
obecność firmy w tym regionie. menty, które w coraz większym nostką wtryskową ze ślimakiem mowania trwającym 60 sekund.
Jest dedykowane wyłącznie do ob- stopniu trafiają w oczekiwania i stemplem. Podawanie silikonu Z drugiej strony, czas cyklu jedno-
sługi potencjalnych klientów przetwórców gumy i silikonów. w kawałkach poprzez system stopniowej wtryskarki nie może
z Ameryki Północnej i obecnych Po prezentacji po raz pierwszy 12- „podnieś i umieść” zapewnia pre- być krótszy niż 360-380 s przy za-
klientów z tego kontynentu. stanowiskowej wtryskarki poziomej cyzyjne przeniesienie z przenośnika stosowaniu form 6/8-gniazdowych
Umożliwia ukierunkowane wspar- Roto R12 do obróbki gumy na tar- taśmowego do położenia magazy- z czasem utwardzania 300 sekund,
cie klienta i serwis części zamien- gach DKT 2015 w Norymberdze, nowego, przed „cylindrem stem- biorąc pod uwagę fazy formowa-
nych. Moss North America prowa- firma wprowadza obecnie na rynek pla” podającym na ślimak. nia, wypychania i pozycjonowania
dzi sprzedaż pełnego asortymentu specjalną rotacyjną maszynę Główną zaletą takiej konfiguracji wkładki; produkcja, którą można
części zamiennych w Ameryce Pół- do formowania silikonu. Ze wzglę- jest możliwość znacznego skróce- uzyskać wynosi około 60-80
nocnej. Ta dodatkowa lokalizacja du na doświadczenie zdobyte nia czasu cyklu w porównaniu sztuk/godzinę w porównaniu
stanowi zobowiązanie firmy przy budowie statycznych piono- do maszyny jednostanowiskowej. do 120 sztuk uzyskanych obecnie
do wspierania klientów na całym wych maszyn do formowania dla Po wstrzyknięciu do formy nie trze- z zastosowaniem wersji obrotowej,
kontynencie północnoamerykań- ważnej włoskiej firmy, Presma prze- ba czekać na utwardzenie mie- przy użyciu sześciu form 2-gniaz-
skim. Nowe biuro znajduje się konała tego samego klienta do oce- szanki przed rozładowaniem pro- dowych.
w aglomeracji Miami. ny koncepcji „jednostki wielostano- duktu, a następnie rozpocząć cykl Dalsze zalety to łatwiejsza kon-
wiskowej”, która ma skrócić czas ponownie od kolejnego wtrysku, strukcja form i zmniejszona ilość



przestoju na utwardzenie, a tym sa- ponieważ przy wciąż zamkniętej nadlewek. Rozwiązanie z piono-
mym zwiększyć wydajność. formie stół obraca się i ustawia na- wym otwieraniem i przesuwaną
Konkurencyjność i wydajność stępną formę do pozycji wtrysku. dolną połówką formy umożliwia
zautomatyzowanego procesu pro- Optymalizacja cyklu i lepsza Operację powtarza się tyle razy ile operatorowi bezpieczną pracę
dukcyjnego z zachowaniem jakości jakość formowania jest stanowisk, a pod koniec rotacji i oferuje lepsze możliwości auto-
i bezpieczeństwa stanowią dla fir- Pod koniec października ubiegłego proces utwardzania materiału matyzacji w zakresie procesów za-
my Presma fundamenty na których roku pomyślnie przetestowano no- wtryśniętego do pierwszej formy ładunku i rozładunku.
0 rynek
Elastyczny i dobrze
kontrolowany proces
Poprawa wydajności nie jest jedy-
ną zaletą. Liczba stacji na stole ob-
rotowym czyni tę technologię bar-
dzo elastyczną. Instalując różne
formy można w rzeczywistości uzy-
skać w tym samym cyklu produkty
z tego samego materiału, które
różnią się kształtem i rozmiarem.
Liczba stanowisk różni się w zależ-
ności od czasu utwardzania nie-
zbędnego do wtryskiwania części,
dzięki czemu pod koniec każdego
cyklu, bez straty czasu, wyrzucana
część będzie doskonale utwardzo-
na.
Proces można zoptymalizować
dzięki precyzyjnej automatyzacji,
kontrolowanej przez dedykowane
oprogramowanie opracowane
przez firmę Presma i zdolne do za-
rządzania każdą fazą procesu.




Najwyższa efektywność operacyj-
na, jednorodny przemiał i brak py-
łu, integracja z 4.0, najbardziej
zoptymalizowany całkowity koszt:
są to wszystkie korzyści związane
z najnowszymi rozwiązaniami, któ-
re CMG przedstawi w trakcie PRS
Europe w Amsterdamie
w dniach 25 i 26 marca.
Dzięki nowej linii Evoluzione oraz
modelom EV916 i EV616 firma za-
prezentuje najbardziej wydajne,
wszechstronne i zrównoważone
rozwiązania. Prezentowany model
to EV616, 9-tonowy gigant, ale
o wymiarach wystarczająco
zmniejszonych, aby można go było
zainstalować na stojaku. Oprócz
precyzji do setnych milimetra
przy budowie nowej komory tną-
cej, która pozwala na znacznie
INGLASS
dłuższą żywotność ostrza w po-
równaniu do konwencjonalnych
modeli, cała gama Evoluzione jest
wyposażona w zaawansowane ele-
menty sterujące w duchu idei Prze-
mysłu 4.0, dzięki którym maszyna
działa ze 100% monitorowaniem
i zdalnym zarządzaniem. Tempera-
tura pracy, zużycie ostrzy, wydaj-
ność operacyjna, zużycie energii
– wszystkie parametry funkcjonal-
ne mogą być kontrolowane na ma-
szynie lub zdalnie za pomocą pro-
tokołu OPC-UA.
Wszystkie jednostki CMG, od śred-
niej do dużej, mają funkcję Adapti-
ve Motor Power. Granulator jest
w stanie niezależnie określić, jaki
poziom mocy przyjąć do pracy,
w zależności od ilości mielonego
materiału, kształtu, masy, grubo-
ści, rodzaju tworzywa sztucznego,
temperatury. AMP umożliwia ide-
alną optymalizację jakości prze-
miału (jednorodne cząstki i brak
pyłu) i ograniczenie zużycia energii
elektrycznej do minimum. 25
Wh/kg to zmniejszona ilość energii
zużywanej przez granulator CMG
w porównaniu z 40 i więcej Wh/kg
konwencjonalnej jednostki. Zwrot
z inwestycji w AMP wynosi tylko
kilka miesięcy.




W lutym 2020 roku kompletna li-
nia do współwytłaczania arkuszy
PET przeszła ostateczne testy w fa-
bryce firmy Union w San Vittore
Olona (niedaleko Mediolanu). Linia
przeznaczona na rynek europejski
obejmuje dwuślimakową wytła-
czarkę ZP 112/52 D z czterema eta-
pami odgazowania oraz jednośli-
makową wytłaczarkę TR 90/44 D
do produkcji arkuszy do kształto-
wania termicznego typu A-B-
-A do pojemników na żywność.
Linia została specjalnie zaprojekto-
wana do przetwarzania płatków
PET pochodzących w 100% z recy-
klingu materiału poużytkowego
w celu uzyskania materiału porów-
nywalnego z pierwotnym polime-
rem pod względem przezroczysto-
ści i połysku. Zdolność produkcyjna
linii może osiągnąć 1700 kg/h. Po-
wstały arkusz ma użyteczną szero-
kość 1600 mm i grubość od 130
do 1800 mikronów.




100% udziałów Inevo zostało
sprzedane przez INglass Luigi Co-
ver właścicielowi CST Stampi i Ro-
berto Fagarazzi, dyrektorowi
sprzedaży w oddziale form INglass
(od 2015 r.). Inevo to nowa nazwa
oddziału form INglass, który roz-
począł działalność jako Incos
w 1987 r. Incos, od samego po-
czątku koncentrował się na pro-
dukcji form wtryskowych na rynek
oświetlenia samochodowego
i technologii szyb samochodo-
wych.
Maurizio Bazzo, prezes i założyciel
INglass stwierdził: „Sprzedaż Inevo
pozwoli firmie INglass całkowicie
skoncentrować się na branży gorą-
cych kanałów HRSflow, rynku wy-
magającym ciągłych innowacji i in-
westycji w celu zaspokojenia coraz
bardziej wymagających potrzeb
branży formowania wtryskowe-
go”.
Luigi Cover, CEO Inevo potwierdza:
„Jesteśmy dumni z tego przejęcia.
Firma Inevo została wybrana ze
względu na głęboką znajomość
rynku form oświetleniowych i wy-
sokie umiejętności innowacyjne
FB BALZANELLI
tworzywa P 1 20
w zakresie produkcji nowych kom-
ponentów dla inteligentnej mobil-
ności. Jednocześnie synergia z CST
Stampi, zarówno w zakresie pro-
jektowania, jak i produkcji pozwoli
nam być idealnym partnerem
na wszystkich rynkach, które wy-
magają najnowocześniejszych
technologii”.
Podpisany transfer spółki oznacza
zakończenie procesu całkowitego
oddzielenia systemów gorących
kanałów działu HRSflow i działu
form oświetleniowych.




Do zwijania rur o średnicy
do 110 mm, 125 mm i 160 mm fir-
ma FB Balzanelli opracowała nie-
dawno nowy typoszereg zwijaczy:
MSR3065PE, MSR3015PE
i MSR3515PE. Wszystkie modele
mają pojedynczą rolę z zewnętrz-
nym cięciem rury i mogą zaciągać
rurę automatycznie lub ręcznie
w zależności od preferencji klienta.
Wszystkie modele są dostępne
z jedną lub dwiema taśmami ścią-
gającymi, a operator może wybie-
rać automatycznie taśmy pośred-
nie, końcowe lub podwójne końco-
we. Po zakończeniu operacji zacią-
gania taśmy zwój można wysunąć
automatycznie lub półautomatycz-
nie, w zależności od preferencji
klienta lub układu działu produkcji.
Kolejna kluczowa cecha, którą po-
siadają wspólnie trzy modele, to
ich modułowości: klient może do-
dawać dodatkowe komponenty
i w dowolnym czasie; na przykład
poprzez dodanie kolejnej jednostki
opasującej lub odciągającej, przez
co zmniejszy owalność rury pod-
czas zwijania (technologia Round
Pipe). Nowe modele są w stanie za-
tworzywa P1 2 0
pewnić szybkie zwijanie i pakowa-
nie, co pozytywnie wpływa na wy-
dajność.




Włoska firma Persico nabyła kom-
pletną technologię i know-how
w zakresie produkcji części samo-
chodowych od Kiefel Automotive.
Ta transakcja pozwoliła Persico za-
łożyć nową niemiecką spółkę za-
leżną Persico Automotive, która
PERSICO
od razu dysponuje dużym do-
świadczeniem w laminowaniu
próżniowym. Nowa firma ma sie-
dzibę we Freilassing.
Persico nabyło zaawansowaną
technologię Kiefel, w tym patenty,
zyskało dobrze wyszkolonych pra-
cowników, w tym inżynierów,
a także pełną konfigurację i przete-
stowane maszyny. Część z tych
maszyn zostanie również umiesz-
czona w amerykańskich zakładach
Persico. W zakładzie we Freilassing
Persico będzie nadal produkować
i testować te same maszyny
do przetwórstwa tworzyw sztucz-
nych, które zostały wcześniej zbu-
dowane przez firmę Kiefel.
„Persico Automotive jest postrze-
gane jako centrum doskonałości,
w którym włoskie inspiracje i pro-
jektowanie łączą się z niemieckimi
metodami produkcji” – powiedział
Pierino Persico, prezes Persico.
„Przywiązujemy wielką wagę i li-
czymy na kompetencje tutejszych
pracowników do prowadzenia
działalności i osiągania sukcesów
w Niemczech”.




21 listopada 2019 roku Kingsbury
Corp. podpisało umowę sprzedaży
większościowego pakietu akcji Ne-
gri Bossi S.p.A. Negri Bossi założo-
ne w 1947 roku w Mediolanie sta-
ło się numerem jeden wśród pro-
ducentów wtryskarek we Wło-
szech, jednocześnie z roku na rok
umacniając swoją pozycję w Euro-
pie, USA, Meksyku oraz Indiach.
Negri Bossi jest producentem wtry-
skarek elektrycznych, hydraulicz-
nych oraz hybrydowych od 50
do 7000 ton siły zwarcia. Nissei
Plastic Industrial to japońska spół-
ka notowana na giełdzie w Tokio,
produkująca poziome wtryskarki
elektryczne oraz hybrydowe w za-
rynek 1
kresie od 15 do 1300 ton siły zwar-
cia, jak również wtryskarki piono-
we od 10 do 220 ton siły zwarcia.
Nissei aktywnie działa na rynku ja-
pońskim, w USA oraz Azji.
Dzięki przejęciu Negri Bossi Nissei
znacząco rozszerzy i wzmocni swo-
ją pozycję na rynku europejskim,
jak również poszerzy swoją paletę
produktów o wtryskarki o dużych
siłach zwarcia. Rezultatem tej ope-
racji dla obu firm będzie wzrost
zdolności produkcyjnych oraz re-
dukcja kosztów dzięki przyszłej in-
tegracji nowych modeli.
„Negri Bossi jest uznanym produ-
centem wtryskarek we Włoszech
od ponad 70 lat, a przejęcie to
umożliwi naszym działalnościom
wzajemne uzupełnienie w perspek-
tywie geograficznej oraz w palecie
produktowej”, stwierdził w trakcie
podpisania umowy Hozumi Yoda,
szef Nissei Plastic Industrial. Jego
odpowiednik po stronie Negri Bos-
si, Craig Ward dodał: „To nowe
partnerstwo awansuje nas na po-
zycję jednego z dziesięciu najlep-
szych producentów wtryskarek
na całym świecie”.
2 reklama tworzywa P 1 20

Firma z doświadczeniem

Inteligentne dozowanie,
mieszanie i podawanie FERLIN

Firma Ferlin dostarcza inteligentne rozwiązania w zakresie dozowa- Dozowniki doskonale nadają się odpowiedni algorytm dozowania
nia, mieszania i transportu zarówno granulatów, jak i przemiałów do procesów: wtrysku, wytłaczania oraz stabilny przepływ materiału
od silosu do gardzieli maszyny. Jest to pierwszy europejski produ- oraz wytłaczania z rozdmuchem. przez zawory regulujące dozowa-
cent dozowników – mieszalników grawimetrycznych wielokompo- Na precyzję i niezawodność działa- nie tworzywa do zbiornika wagi.
nentowych typu „batch blender”. nia wpływa wiele czynników, dla- Firma Ferlin dba również o to, aby
tego przed zakupem dozownika dozowniki pracowały bezawaryj-
Prawie 40-letnie doświadczenie w łatwo dostępnym pojemniku. warto sprawdzić jakie rozwiązania nie. Tensometry są odpowiednio
w projektowaniu i produkcji syste- Jest to bardzo wydajny i innowa- zostały zastosowane w urządze- zabezpieczone, aby np. podczas
mów podawania surowca oraz do- cyjny system czyszczenia, dzięki niu. Dozowniki Ferlin zapewniają czyszczenia dozownika wyelimino-
zowników grawimetrycznych po- któremu pompy mają wydłużoną bardzo dużą precyzję dzięki po- wać ryzyko uszkodzenia czujników
zwoliło na stworzenie prostych żywotność działania, a systemy wtarzalnym cyklom dozowania wagi, a pył i małe drobiny tworzy-
w obsłudze, precyzyjnych, nieza- działają przy pompach o niższych materiałów oraz specjalnemu algo- wa nie mogły się dostać w miejsca,
wodnych i odpornych na wibracje mocach niż proponowane przez rytmowi, który pomija zakłócenia gdzie mogłyby zaburzyć pomiary.
urządzeń w przystępnych cenach. innych producentów. w pracy dozownika. Odporność Wszystkie elementy gwintowane
Ponadto systemy podawania Ferlin na wibracje jest cechą wyróżniają- skręcone są na klej, aby nie było
Systemy podawania charakteryzują się budową modu- cą dozowniki firmy Ferlin spośród możliwości odkręcenia się śrub.
łową oraz przemyślanym syste- konkurencji. Wielu przetwórców Dozowniki są przygotowane
Sercem każdego systemu podawa- mem sterowania, co pozwala tworzyw sztucznych w Polsce, któ- do pracy w trudnych i zapylonych
nia jest pompa z filtrem. Filtr o du- w przyszłości na proste przezbraja- rzy wcześniej stosowali dozowniki warunkach z odpowiednio dobra-
żej powierzchni filtracyjnej, który nie systemu oraz dodanie opcjo- innych producentów bezpośrednio nymi czujnikami i siłownikami.
się nie zapycha i pozwala na swo- nalnych funkcji. Konstrukcja jest na maszynach zmuszonych było Ponadto dozowniki Ferlin z serii
bodny przepływ powietrza wpływa przemyślana i prosta, aby system przenieść dozowniki z maszyny ECS zostały wyposażone w system
na mniejsze obciążenie pompy. był niezawodny i łatwy w konser- na ramę umieszczoną obok maszy- szybkiego czyszczenia, który po-
Dlatego Ferlin skonstruował inno- wacji. ny. Duże wibracje wtryskarek po- zwala na bardzo sprawne wyjęcie
wacyjny filtr CF500 z wieloworko- wodowały wiele problemów, alar- zbiorników materiałowych, zbior-
wym wkładem filtrującym oraz au- Dozowanie granulatów mów, przebarwień i zatrzymań. nika wagi oraz miksera urządzenia
tomatycznym czyszczeniem na za- i przemiałów Dopiero zastosowanie dozowni- bez użycia narzędzi. Umożliwia to
sadzie implozji. Cykl czyszczenia ków Ferlin bezpośrednio na gar- bardzo sprawne wyczyszczenie do-
filtra zaczyna się od wytworzenia Wielokomponentowe dozowniki dzieli maszyny rozwiązało całkowi- zownika przy zmianie receptury.
w filtrze wysokiej próżni, a następ- grawimetryczne Ferlin umieszczo- cie problemy spowodowane drga- Dodatkowo dostępnych jest wiele
nie uwolnienia powietrza atmosfe- ne bezpośrednio na gardzieli ma- niami maszyn. Ponadto na wysoką opcji, które pozwalają na pracę
rycznego przez duży spust, przez szyny pozwalają na pracę maszyny precyzję działania wpływa odpo- z trudno sypiącymi się przemiała-
co fala uderzeniowa przeczyszcza z bardzo precyzyjnie przygotowa- wiedni dobór tensometrów (im mi, materiałem zapylonym lub
worki filtrujące bardzo skutecznie, ną mieszanką kilku komponentów mniejszy zakres tensometru, tym mającym duży ładunek elektrosta-
a wszelki osad i pył gromadzą się już od pierwszego uruchomienia. dokładniejszy może być pomiar), tyczny.
FERLIN FERLIN
 reklama tworzywa P 1 20

Sterowanie

Obok prostych i kompaktowych

sterowników urządzeń firma Ferlin
wprowadziła inteligentny system
sterowania i monitorowania Fer-
linBridge. System ten pozwala
między innymi na zarządzanie do-
stępnymi materiałami, a także
na sterowanie przepływem granu-
latów w taki sposób, aby zminima-
lizować czas przestojów oraz stra-
ty materiału.
System zainstalowany na serwerze
zarządza dozownikami oraz syste-
mem podawania przez sieć Ether-
net, a dostęp do systemu jest moż-
liwy z każdej stacji podłączonej
do sieci przez standardową prze-
glądarkę. W przypadku podłącze-
nia serwera do Internetu możliwe
jest zdalne zarządzanie, bądź mo-
nitorowanie pracy systemu z każ-
dego miejsca na świecie. Jedna
Kompletny
system MES
z holenderskich firm zaadaptowa-
ła to rozwiązanie w taki sposób,
aby przed zakończeniem danej
produkcji system odpowiednio
wcześniej dezaktywował podawa-
nie materiałów do dozownika,
a dozowniki w momencie zakoń-
czenia produkcji były puste. Na-
stępnie system wysyła do operato- WITTMANN

ra wiadomość SMS z informacją
o zakończeniu produkcji i informu-
je jakie czynności należy wykonać,
aby uruchomić kolejną produkcję.
W momencie potwierdzenia przez
operatora gotowości do rozpoczę-
cia nowej produkcji automatycz-
nie uruchamiany jest system poda-
wania, a dozownik rozpoczyna
pracę z nową recepturą.
Ferlin jako doświadczony produ-
cent stawia na ścisłą współpracę
z klientem i zdaje sobie sprawę, że
często klient potrzebuje sprawdzić
jakość dozownika przed zakupem,
gdyż wiele niestandardowych apli-
kacji wymaga innowacyjnych roz-
wiązań. Dzięki zaangażowaniu do-
świadczonej i wykwalifikowanej
kadry inżynierów firma Ferlin jest
rozpoznawanym i cenionym pro-
ducentem prawdopodobnie naj-
lepszych dozowników grawime-
trycznych dostępnych na rynku.
KMP Plastics
ul. Myśliborska 98E/115
03-185 Warszawa
tel: 22 747 18 65
info@kmpplastics.com.pl
Systemy MES zaczynają być po-
wszechnym wyposażeniem za-
kładów przetwórstwa tworzyw
sztucznych. Monitorowanie ja-
kości produkcji, planowanie pro-
dukcji i jej realizacji, nadzór
nad zapasami materiałów, a tak-
że stanem form wtryskowych to
podstawy dobrego funkcjono-
wania zakładu przetwórstwa
tworzyw sztucznych. Na rynku
oferowanych jest bardzo dużo
różnych rozwiązań MES związa-
nych z zarządzaniem i dokumen-
towaniem produkcji. Rozwiąza-
nia te w bardziej lub mniej uda-
ny sposób mogą być implemen-
towane do potrzeb zakładów
przetwórstwa wtryskowego.
Po latach współpracy z różnymi
firmami oferującymi systemy
MES, Wittmann Battenfeld
w 2018 r. podjął decyzję o stwo-
rzeniu własnego systemu MES
dedykowanego do wtryskarek.
W ten sposób narodził się sys-
tem TEMI+.
Modułowa koncepcja systemu
TEMI+ pozwala na dostosowa-
nie zakresu oferty do rzeczywi-
stych potrzeb danej wtryskowni.
TEMI+ pojawił się też jako
pierwszy z programów MES
obejmujący kontrolą urządzenia
peryferyjne. Wykorzystywana
do komunikacji między wtry-
skarką a peryferiami platforma
WITTMANN 4.0 pozwala na auto-
matyczną wizualizację urządzeń
peryferyjnych podłączonych
w danym procesie do wtryskarki.
TEMI+ traktuje bowiem wtry-
skarkę nie jako zamknięte urzą-
dzenie, ale jako komórkę pro-
dukcyjną o elastycznej konfigu-
racji.
System TEMI+ może być zinte-
growany z układem sterowania
wtryskarek Wittmann Batten-
feld. Pozwala to na dostęp
do systemu z poziomu każdej
z maszyn. Dostęp nie tylko
do danych maszyny przy której
właśnie się znajdujemy, ale z po-
ziomu tej maszyny do wszystkich
innych wtryskarek ujętych w sys-
temie TEMI+. W systemie TEMI+
możliwa jest obsługa wtryskarek
innych producentów. Jak w każ-
dym systemie MES wymagane
jest, by wtryskarka wyposażona
była w przyłącze wg EURO-
MAP 63 lub 77. Jednak nawet
dla maszyn starszych typów lub
bez odpowiedniego przyłącza
możliwe jest pozyskanie infor-
macji o stanie maszyny i produk-
cji i wprowadzenie ich do syste-
mu TEMI+ dla analizy, doku-
mentacji i zarządzania.
Potrzeba modernizacji istnieją-
cych maszyn poprzez ich dopo-
sażenie w przyłącze Euromap 63
stanowi często znaczny koszt
w stosunku do samego systemu
MES. Warto więc na etapie pla-
nowania nowych zakupów zwró-
cić uwagę na ten punkt wyposa-
żenia wtryskarki i przewidzieć
odpowiednie doposażenie ma-
szyny.
Wprowadzenie systemu MES wy-
maga dostosowania organizacji
i struktury zakładu, a także szko-
lenia pracowników w zakresie
korzystania z systemu. System
MES wymaga także integracji
do potrzeb wewnętrznych firmy
w zakresie IT i spełnienia wyma-
gań bezpieczeństwa samej fir-
my.
W szczególności firmy dysponu-
jące mniejszą liczbą maszyn uni-
kają finansowych i technicznych
wyzwań związanych z instalacją
rozwiązania MES w swojej fabry-
ce. Pomimo wielu oczywistych
korzyści, które taki system mógł-
by przynieść w postaci: identyfi-
kowalności danych produkcyj-
nych, obliczania ogólnej wydaj-
ności systemu, wyświetlania klu-
czowych wskaźników wydajno-
ści (KPI) czy prowadzenia analizy
pierwotnych przyczyn przesto-
jów.
Z drugiej strony, firmy są przy-
muszane przez odbiorców koń-
cowych do wprowadzania roz-
wiązań MES. Specjalnie dla firm
znajdujących się w podobnej sy-
tuacji Wittmann Battenfeld
opracował system MES przezna-
czony dla instalacji i obsługi jed-
nej wtryskarki. Gotowe rozwią-
zanie TEMIone przeznaczone jest
dla jednej wtryskarki, ale trakto-
wanej jako komórka produkcyj-
na złożona także z urządzeń pe-
ryferyjnych wymaganych do pro-
wadzenia danego procesu pro-
dukcyjnego.
Zalety systemu TEMIone to nie
tylko kompleksowe przygotowa-
nie do pracy z wtryskarką, ale
również:
 maszyny i urzàdzenia
• TEMIone znajduje się na od-
dzielnym serwerze danych,
który jest zainstalowany
w szafie sterowniczej wtry-
skarki Wittmann Battenfeld
i jest wstępnie skonfigurowa-
ny do pracy. Integracja działu
IT nie jest wymagana
• TEMIone nie wymaga komuni-
kacji z siecią zewnętrzną
• TEMIone doskonale współpra-
cuje z routerem WITT-
MANN 4.0 zainstalowanym
Elastyczny system
dozowania
Niezależnie od tego, czy chodzi
o granulaty, przemiały, proszki,
płyny czy płatki, wszędzie tam
sprawdzi się nowa pozycja
w portfolio firmy Motan-Color-
tronic. Firma na ubiegłorocznych
targach K przedstawiła nową
jednostkę dozującą i mieszającą,
którą można dostosować do naj-
różniejszych wymagań.
SPECTROPLUS opracowany został
specjalnie dla sektora wytłaczania
oraz kompaundowania i zapewnia
idealne i stałe dozowanie w proce-
sach ciągłych.
Jako jeden z najbardziej elastycz-
nych systemów tego typu w gamie
produktów Motan, synchroniczne
urządzenie dozujące i mieszające
może być dostarczane w wersjach
grawimetrycznych lub objętościo-
wych lub w ich kombinacji. Nawet
do 8 modułów dozujących można
zamontować na specjalnej ramie
i można je łatwo dodawać i usu-
wać bez użycia narzędzi.
Wymienne moduły dozujące oraz
łatwy w czyszczeniu zbiornik dozu-
jący umożliwiają szybką wymianę
materiału, a tym samym krótsze
przestoje w produkcji. Moduły
i elementy dozujące można wy-
MOTAN
w szafie sterowniczej wtry-
skarki. System jest bezpieczny
i zoptymalizowany pod kątem
wykorzystania w przetwór-
stwie tworzyw sztucznych
• TEMIONE może komunikować
się automatycznie z urządze-
niami peryferyjnymi poprzez
platformę WITTMANN 4.0.
• TEMIone jest rozwiązaniem
korzystnym cenowo w stosun-
ku do konwencjonalnych roz-
wiązań MES
mieniać w rekordowo krótkim cza-
sie. Oprócz modułów dozujących
do sypkich ciał stałych można sto-
sować grawimetryczne leje zasila-
jące z pompami dozującymi
do płynów, w zależności od zasto-
sowania dostosowanych do pły-
nów samosmarujących lub niesma-
rujących.
Kolejną zaletą jest zastosowany
nowy system czujników obciąże-
nia, który składa się z połączenia
wysokiej jakości czujników tenso-
metrycznych i elektronicznego
przetwornika cyfrowego najnow-
szej generacji.
Opracowano także zupełnie nowy
układ sterowania – SPECTROnet
– który może kontrolować nie tylko
własne moduły dozujące firmy
Motan, ale także jednostki dozują-
ce innych producentów. Dzięki po-
łączeniu zaawansowanego opro-
gramowania i nowego, wysokiej
jakości sprzętu zakres zastosowa-
nia został zwiększony.
tworzywa P 1 20
• Nowy TEMIone jest łatwo do-
stępny w systemie sterowania Wittmann Battenfeld
UNILOG B8 wtryskarek Witt-
mann Battenfeld. ul. Radziejowicka 108,
Niezależnie więc czy Państwa za-
Adamowizna
kład potrzebuje rozwiązań MES
dla całego parku maszynowego, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
czy też tylko dla wybranych
tel. 22 724 38 07
wtryskarek, Wittmann Batten-
feld zapewnia odpowiednie roz- info@wittmann-group.pl
wiązania.
www. wittmann-group.pl
Szeroka oferta
urządzeń
peryferyjnych
Podczas ubiegłorocznych targów K firma Koch-Technik, nie-
miecki dostawca technologii mieszania, dozowania, podawa-
nia i suszenia tworzyw sztucznych zaprezentował szeroką ofer-
tę produktową. Wśród eksponatów znalazły się odporne
na manipulacje systemy wizualizacji, czyli oprogramowanie
do monitorowania i zarządzania procesami centralnego zasila-
nia materiałem do przetwarzania tworzyw sztucznych, urzą-
dzenie dozująco-barwiące do bezpośredniego dozowania obję-
tościowego, systemy dozowania grawimetrycznego ze specjal-
nymi tłumikami drgań, energooszczędne suszarki do granulatu
tworzyw sztucznych oraz w pełni automatyczne systemy kon-
troli materiałów.
Dla podkreślenia, firma z Ispringen zaprezentowała swoją naj-
nowszą suszarkę EKON, która łączy zalety dwóch koncepcji su-
szenia CKT i EKO w jednym urządzeniu.
Suszarki EKON są dostępne w ośmiu różnych wielkościach kon-
strukcyjnych generujących od 110 m³/h do 2000 m³/h suchego
powietrza. Nowa suszarka wyposażona została w opatentowa-
ny system zarządzania energią Koch ÖKO, który inteligentnie
dostosowuje się do procesu suszenia, aby zapewnić maksymal-
ną oszczędność energii. W połączeniu ze sterownikiem punktu
rosy i sterownikiem systemowym Koch ÖKO oraz sterowanymi
częstotliwością dmuchawami, suszarka pozwala zaoszczędzić
do 50% energii podczas suszenia granulatu.
Urządzenie może być podłączone do sieci firmowej w celu cen-
tralnego sterowania procesem suszenia za pomocą oprogra-
mowania wizualizacyjnego Koch.
– Jesteśmy bardzo zadowoleni z przebiegu targów, a nasze
oczekiwania zostały spełnione. Pomimo ogromnych wyzwań
stojących obecnie przed przemysłem tworzyw sztucznych, mo-
żemy z optymizmem patrzeć w przyszłość – mówi dyrektor
Carsten Koch.
– Targi K 2019 dały jasny sygnał, że tworzywa sztuczne nadal
będą nieodzownym materiałem. Jednak w przyszłości będzie-
my musieli zmierzyć się z wyzwaniami w zakresie opakowań
nadających się do recyklingu i związanych z nimi nowych tech-
nologii produkcji, jak również świadomego ekologicznie wy-
korzystania i stosowania produktów z tworzyw sztucznych
– dodaje Koch.
 reklama tworzywa P 1 20

Zalety wtryskarek elektrycznych

LS MTRON

Technologia stale się rozwija, a rozwiązania, które wcześniej były dla branży spożywczej czy medycz- drauliczne, kierowane do poszcze-
zbyt kosztowne, stają się coraz bardziej dostępne. Chociaż wciąż ist- nej. Zmniejszają potrzebę czyszcze- gólnych mechanizmów hydraulicz-
nieją aplikacje dedykowane dla standardowych maszyn hydraulicz- nia hali produkcyjnej przed audy- nych w celu wywołania wymaga-
nych i hybrydowych, obecnie wielu głównych producentów koncen- tem zakładu czy niebezpieczeń- nego ruchu. Wtryskarki w pełni
truje się przede wszystkim na wtryskarkach elektrycznych, do któ- stwo wysyłki do klientów zabru- elektryczne nie mają silnika cen-
rych należy przyszłość branży. dzonych produktów. tralnego, ale używają wielu silni-
ków elektrycznych uruchamiają-
Oto pięć głównych powodów, dla ogromnym zagrożeniem dla bez- 2. Niskie zużycie energii cych indywidualnie każdą z funkcji
których warto wybrać wtryskarki pieczeństwa osób obsługujących Wbrew nazwie, wtryskarki w pełni z osobna tj. otwieranie/zamykanie
w pełni elektryczne. wtryskarkę. Poważny problem sta- elektryczne są wyjątkowo energo- formy, wtryskiwanie, wycofanie
nowi także zanieczyszczenie hali oszczędne. Jeśli porównamy koszty i wyrzucanie.
1. Czystość produkcyjnej, zwłaszcza w po- energii przy produkcji tego samego Oznacza to, że silniki nie pracują,
(produkcja bez wycieków oleju) mieszczeniach czystych np. detalu na standardowej wtryskarce dopóki dana funkcja nie będzie
Brak oleju = brak bałaganu przy produkcji opakowań do żyw- hydraulicznej oraz na wtryskarce wymagała uruchomienia. Jest to
Biorąc pod uwagę rodzaj napędu, ności czy produkcji sprzętu me- w pełni elektrycznej, to dla więk- ogromna różnica w porównaniu ze
wtryskarki można podzielić na trzy dycznego. szości zastosowań ta druga zapew- standardową hydrauliczną wtry-
grupy: wtryskarki hydrauliczne, hy- ni 50% do 70% oszczędności. skarką, w której pompa stale pra-
brydowe oraz wtryskarki w pełni Brak konieczności wymian oleju W standardowej wtryskarce hy- cuje, nawet gdy nic się nie dzieje.
elektryczne. Standardowe wtry- Żywotność oleju hydraulicznego draulicznej pompa hydrauliczna Jest to szczególnie widoczne pod-
skarki hydrauliczne i hybrydowe w maszynie zależy w dużej mierze jest stale włączona, pobiera więc czas fazy chłodzenia.
do uruchomienia ruchów zaciska- od ilości przepracowanych godzin prąd i wytwarza ciepło. Wtryskarki
nia i napędu jednostki wtryskowej i jakości samej maszyny. Wyobraź elektryczne zużywają energię elek- Brak wymogu chłodzenia oleju
wymagają oleju hydraulicznego. sobie konieczność wymiany oleju tryczną tylko w momencie pracy hydraulicznego
W pełni elektryczne wtryskarki nie co 6–12 miesięcy, nie wspominając serwosilników, a przez znaczną Oszczędności energii nie kończą się
potrzebują oleju hydraulicznego, już o koszcie oleju, który może stać część cyklu produkcyjnego serwo- na wtryskarce. Wraz z potrzebą
ponieważ do uruchamiania wszyst- się stosunkowo wysoki w przypad- silniki nie pracują. użycia pompy hydraulicznej poja-
kich ruchów maszyny wykorzystują ku dużych maszyn, wymagających wia się również potrzeba chłodze-
elektryczne serwosilniki. Wtryskarki ponad 2 tys. litrów oleju hydrau- Całkowicie elektryczne nia oleju hydraulicznego. Agregaty
elektryczne nie przysparzają więc licznego. serwosilniki chłodnicze również zużywają duże
problemów związanych z wycie- Wtryskarki w pełni elektryczne za- Standardowe wtryskarki hydrau- ilości energii elektrycznej, a wieże
kiem oleju. Plamy brudnego oleju pewniają czyste środowisko pracy, liczne mają jedną lub więcej pomp chłodnicze zużywają wodę, elek-
na posadzce oraz na maszynie są co czyni je idealnymi urządzeniami stale wytwarzających ciśnienie hy- tryczność i wymagają częstej kon-
0 reklama
serwacji i miesięcznych planów
uzdatniania wody. Posiadanie
mniejszej liczby urządzeń oznacza
także mniej zainwestowanych
środków, niższe koszty utrzymania
i konserwacji, mniejsze zużycie
energii i w konsekwencji niższe
koszty ogólne.
Ogólne oszczędności energii
w zakładzie produkcyjnym
Układ hydrauliczny emituje duże
ilości ciepła. Hale, w których pro-
dukuje się sprzęt medyczny są czę-
sto klimatyzowane, co oznacza, że
gdy wykorzystuje się wtryskarki
elektryczne, to system klimatyzacji
jest mniej obciążony. To kolejny
powód, dla którego producenci
sprzętu medycznego i użytkownicy
pomieszczeń czystych prawie wy-
łącznie korzystają z wtryskarek
w pełni elektrycznych.
3. Wysoka precyzja i powtarzalność
Precyzja
Spośród trzech rodzajów maszyn
do formowania wtryskarki elek-
tryczne mają najwyższą dokład-
ność i powtarzalność. Wynika to
z faktu, że maszyny te do urucha-
miania swoich ruchów wykorzystu-
ją elektryczne serwosilniki z do-
kładnością obrotu +/- 0,1 mm. Ta-
ka precyzja ruchu pozwala całko-
wicie wyeliminować wahania i nie-
dokładności charakterystyczne dla
układów hydraulicznych.
Powtarzalność produkcji
Standardowe wtryskarki hydrau-
liczne narażone są na zmiany para-
metrów wraz ze zmianą pór roku,
a nawet w ciągu dnia. Dzieje się
tak, ponieważ pogoda zmienia się
i ma wpływ na temperaturę i wil-
gotność. Gdy olej hydrauliczny sta-
je się chłodniejszy, jego lepkość
wzrasta, a gdy olej hydrauliczny
nagrzewa się, jego lepkość maleje.
Parametry oleju hydraulicznego
zmieniają się także wraz z jego zu-
życiem. Oznacza to, że proces for-
mowania może wymagać okreso-
wej regulacji w ciągu dnia. Elemen-
ty sterujące wtryskarki hydraulicz-
nej są uważane za „otwartą pętlę”,
ponieważ wysyłają sygnały do za-
worów regulujących ciśnienie, ale
w rzeczywistości nie mają bezpo-
średniej kontroli nad fizycznymi ru-
chami maszyny, a zatem nie mogą
dokonać drobnych korekt, które
wtryskarka elektryczna może wy-
konać w czasie rzeczywistym.
Uważa się, że wtryskarki w pełni
elektryczne pracują w „zamkniętej
pętli”, ponieważ kontrolują każdy
ruch za pomocą fizycznych obrotów
kół zębatych serwosilników oraz
mają zdolność do ciągłego monito-
rowania i kontrolowania swojej po-
zycji i prędkości z bardzo wąską to-
lerancją, niezależnie od warunków
otoczenia. Wtryskarki elektryczne
idealnie nadają się do produkcji
najbardziej skomplikowanych,
cienkościennych wyprasek. Umożli-
wiają precyzyjną kontrolę parame-
trów, zachowując jednocześnie po-
wtarzalność produkcji w ciągu
dnia, nocy czy zmian pór roku.
4. Wysoka prędkość
Ruchy równoległe
Wtryskarki w pełni elektryczne po-
siadają wiele serwosilników. Silniki
te są sprzężone z kołami pasowymi
i pasami, które działają na mecha-
nizmy śrub kulowych, a te z kolei
uruchamiają poszczególne funkcje
np. otwieranie i zamykanie płyty
dociskowej. Zdolność maszyn elek-
trycznych do wykonywania ruchów
złożonych (uruchamiania wielu
funkcji jednocześnie) jest jednym
z powodów, dla których maszyny
elektryczne często umożliwiają
skrócenie czasu cyklu, w porówna-
niu do wtryskarek hydraulicznych
i hybrydowych. Można wyrzucić
wypraski jeszcze przed całkowitym
otwarciem formy, można rozpo-
cząć cofanie się ślimaka już pod-
czas otwierania i zamykania formy.
Wtryskarki hydrauliczne mogą ob-
sługiwać tylko jeden ruch naraz,
ponieważ zazwyczaj wszystkie ru-
chy są uruchamiane tylko jednym,
wspólnym hydraulicznym obwo-
dem ciśnieniowym.
Natychmiastowy moment
obrotowy
Wszyscy wiemy, że samochody
elektryczne osiągają maksymalny
moment obrotowy i ogromną
prędkość już na starcie. To samo
dotyczy wtryskarek elektrycznych,
które dzięki serwosilnikom mogą
osiągać prędkości wtrysku
do 800 mm na sekundę.
5. Nowoczesne i niezwykle
niezawodne
Wtryskarki w pełni elektryczne są
bardziej niezawodne od maszyn
hydraulicznych czy hybrydowych.
Wynika to z faktu, że w przeci-
wieństwie do standardowych hy-
draulicznych czy hybrydowych
wtryskarek, które zostały zaprojek-
towane wiele dziesięcioleci temu
i często są nakierowane na niższy
segment cenowy, wtryskarki w peł-
ni elektryczne zwykle wykorzystują
najnowocześniejsze dostępne
technologie. Wtryskarki w pełni
elektryczne są również bardzo ci-
che podczas pracy, a większość
z nich emituje poniżej 70 dB. Ozna-
cza to, że podczas obsługi maszyn
pracownicy nie muszą nosić
ochronników słuchu.
Nie używają oleju, oszczędzają
energię, wymagają mniej konser-
wacji, zapewniają większą dokład-
tworzywa P 1 20
ność i powtarzalność oraz znacznie
cichsze środowisko pracy.
Wnioski
Wielu klientów wybiera wtryskarki
w pełni elektryczne ze względu na:
a) najwyższy stopień czystości;
b) bardzo niskie zużycie energii;
c) bardzo wysoką powtarzalność
i precyzję formowania;
d) formowanie z dużą prędkością;
e) wbudowane najnowocześniej-
sze technologie.
Klienci, którzy chcą niezawodnie
produkować miliony części rocz-
nie, wybierają w pełni elektryczne
wtryskarki LS. Firma ma klientów,
którzy wytłaczają bez przesto-
jów 24 godziny na dobę, przez
7 dni w tygodniu. Poza normalny-
mi godzinami pracy oraz w week-
endy, produkują bez personelu ob-
sługującego i przy wyłączonym
świetle.
LS Mtron (wcześniej znana jako LG
Injection Moulding Machines) jest
koreańskim producentem w pełni
elektrycznych wtryskarek o sile
zwarcia od 18 do 850 ton oraz
wtryskarek hybrydowych o sile
zwarcia do 4000 ton. LS Mtron do-
starcza kompletne rozwiązanie
„pod klucz” obejmujące maszyny,
formy, wyposażenie pomocnicze
i automatyzację.
LS Mtron Ltd
Branch office Poland
ul. Legnicka 17/ 7
53-671 Wrocław
tel.: 71 349 77 58
www. lsinjection.com
tworzywa P1 2 0
Wydajne cięcie
wyrobów
termoformowanych
Proces termoformowania polega
na podgrzaniu arkusza tworzy-
wa do określonej temperatury,
i gdy zostanie doprowadzony
do stanu miękkiego, używa się
podciśnienia, nadciśnienia lub
obu tych czynników, w celu roz-
ciągnięcia go do obrysu formy
dla schłodzenia i ukształtowa-
nia. Po uformowaniu należy z ar-
kusza wykroić poszczególne pro-
dukty.
W termoformowaniu szeroko
stosowane są tworzywa takie jak
PVC, PS, PP, PET, APET czy PETG.
Chociaż większość materiałów
wymaga tylko częściowego na-
cięcia, by wyłamać produkt z ar-
kusza, to istnieją również twarde
materiały (takie jak PET), które
muszą zostać całkowicie pocięte,
co wymaga zastosowania sprzętu
o większych możliwościach. Dla-
tego technologia cięcia jest jed-
nym z największym wyzwań dla
maszyn do termoformowania.
Obecnie w maszynach termofor-
mierskich szeroko stosowane są
dwie metody cięcia – laserowa
i cięcie sprzętowe.
Laserowa forma cięcia polega
na wykorzystaniu energii silnego
lasera do ablacji szablonu. Pro-
mień tworzy ostrze, które wyci-
na szczelinę zgodną z kształtem
szablonu. Laserowe ostrze jest
zamocowane do konstrukcji ra-
my maszyny i utrzymuje położe-
nie pionowe. Szablon, ostrze la-
serowe i płyta formująca realizu-
ją funkcję cięcia. Proces jest pro-
sty, szybki i tani.
Jego wadą jest brak możliwości
cięcia bocznego i duża ilość po-
wstających gazów trudnych
do usunięcia. Sprzętowa forma
do cięcia jest podobna co do za-
sady działania do nożyczek. Jej
konstrukcja zależy od właści-
wości produktu i wymagań do-
tyczących kształtu cięcia, spo-
sobu łączenia modułów, sposo-
bu instalacji formy tnącej na
maszynie.
Forma ma złożoną budowę, sta-
wia konstruktorom wysokie wy-
magania dotyczące dopasowa-
nia, precyzji, surowców i obróbki
cieplnej. Wymaga dłuższego cza-
su przygotowania produkcji
i kosztuje więcej. Wadami tej
metody jest więc skomplikowa-
nie, duża objętość i wysoki
wskaźnik powstających odpa-
dów.
Przy produkcji wyrobów termo-
formowanych bierze się
pod uwagę zarówno aspekty
techniczne, jak i ekonomiczne.
reklama 1
MENGXING
Ogólnie rzecz biorąc, prioryteto-
wo firma traktuje zastosowanie
laserowego cięcia form, chyba że
nie uda się osiągnąć celów tech-
nicznych. Firma Shantou Men-
gxing zajmuje się produkcją ma-
szyn do termoformowania
od ponad 20 lat. Zgromadziła
też w ramach badań duże do-
świadczenie w technologiach
cięcia.
Właściwość 1
Im cieńszy arkusz i im większe są
obszary cięcia, tym wymagana
jest większa dokładność równo-
ległości stołu i formy do cięcia
oraz wyższa precyzja powtarzal-
ności zamykania formy.
Według jednego z wyników ba-
dań firmy, arkusz z tworzywa
termoplastycznego, takiego jak
2 reklama tworzywa P 1 20

np. OPS czy PVC jest łatwy
do cięcia, można go złamać, gdy
jest nacięty w około 75% grubo-
ści, a po cięciu prawie nie wystę-
pują defekty na krawędzi, ale np.
arkusz PET jest trudny do cięcia,
musi być prawie całkowicie prze-
cięty, aby złamać go łatwo i bez
defektów.
Weźmy na przykład arkusz PET
o grubości 0,10 mm. Aby nieza-
wodnie wyciąć cały layout po-
wierzchnia arkusza musi być na-
cięta laserowo wystarczająco
Właściwość 3 tnącej zwiększa temperaturę
krawędzi tnącej. Jest to korzyst-
Aby poprawić niezawodność cię- ne dla poprawy niezawodności
cia używana jest płyta ze stali cięcia i zmniejszenia ilości ścinek
nierdzewnej do stworzenia tyl- i pyłów powstających przy łama-
nej płyty wycinającej laserowej niu arkuszy oraz poprawia para-
formy. Dodatkowo, dodawana metry sanitarne produktów.
jest elastyczna podkładka
pod płytę ze stali nierdzewnej
(arkusz PP). Pomaga to przedłu-
żyć żywotność formy. Dodana
funkcja pomocnicza – ogrzewa-
nie elektryczne w górnej formie
MENGXING

głęboko. Ponieważ arkusz jest

cienki to jeśli równoległość stołu
i formy tnącej jest zbyt niedo-
kładna lub precyzja powtarzal-
ności zamknięcia formy jest zbyt
niska pojawią się części, których
nie można oddzielić z powodu
niedocięcia. Grubość arkusza PET
wynosi 0,10 mm, całkowita dłu-
Do opakowań
i dla motoryzacji
gość linii cięcia noża układu
11,8 m, rzeczywista prędkość
cięcia produkcyjnego 30 cy-
kli/min, wskaźnik marnotraw-
stwa tylko 23,2%.

Właściwość 2

Im większa długość cięcia, tym

większa wymagana siła cięcia.
W przypadku skumulowanej
równoległości i dokładności za-
mykania stołu i formy tnącej, do-
konano obliczeń wytrzymałości

PET δ = 45Mpa. Aby złamać ar-

na ścinanie zwykłego arkusza

kusz PET o długości 1 metra wy-

magana jest siła nacisku o war-
tości 5 ton. W tym przykładzie
całkowite wycięcie całego lay-
outu wymaga około 53 ton naci-
sku.
Biorąc pod uwagę, że na stole
formierskim występuje pewien
opór ruchu, całkowita potrzebna
siła wynosi około 60 ton. „Me-
chanizm drążka o podwójnej
mocy” opracowany przez firmę
Shantou Mengxing posiada pa-
tent (nr: CN 203779847U). Zasto-
sowano mechanizm korbowodu
zwiększający siłę napędu. Górny
element jest napędem zamykają-
cym formę, dolny jest napędem
tnącym, a oba razem współpra-
cują. Maksymalna siła cięcia
osiąga 45 ton, gdy odległość
między krawędzią tnącą a po-
wierzchnią arkusza wyno-
si 2,5 mm. Gdy odległość maleje,
siła cięcia gwałtownie rośnie.
Kiedy krawędź tnąca laserowej
formy jest blisko, aby całkowicie
wyciąć arkusz, maksymalna siła
cięcia wynosi ponad 100 ton.
Krzywka jest wykorzystywana ja-
ko dynamiczny element w tym
mechanizmie. Podczas zamyka-
nia formy siła jest stale zwiększa-
na. Klienci oceniają żywotność
na ponad rok i ponad 8 milio-
nów arkuszy.
KRAUSS MAFFEI
Nowy model wtryskarki
na rynku
Niemiecki producent KraussMaffei
opracował nową, a przy tym wyso-
kowydajną wtryskarkę serii GX o si-
le zwarcia 11000 kN, przeznaczoną
w szczególności dla branży opako-
waniowej i motoryzacyjnej. Linię
technologiczną do wytwarzania
wiader z PP o pojemności 20 li-
trów, przy wykorzystaniu techno-
logii dekorowania IML, po raz
pierwszy zaprezentowano publicz-
ności podczas międzynarodowych
Targów K’2019 w Düsseldorfie. Hy-
drauliczna wtryskarka serii GX de-
dykowana jest do bardzo dużych
objętości wtrysku, do wytwarzania
detali, takich jak np. palety trans-
portowe, skrzynie, czy wiadra.
Wtryskarka GX 1100 – 12000 nie-
sie ze sobą specjalne rozwiązania.
Zastosowanie dwugniazdowej for-
my pozwala na wytwarzanie wia-
der o gramaturze wtrysku 1500
gramów w czasie cyklu 14 sekund.
Przy założeniu, że rocznie maszyna
przepracuje 8000 godzin, ilość wy-
produkowanych wiader sięgnie
wówczas prawie 130 000 sztuk.
Aby wyróżnić model wtryskarki
od pozostałych, dostępnych
na rynku, producent opracował
specjalną opcję Speed.
Jej zadanie polega na maksymal-
nym skróceniu czasu zamykania
formy, redukcji czasu cyklu, za-
pewnieniu wyjątkowo szybkich
prędkości wtrysku (do 700 mm / s
w zależności od zespołu wtrysko-
wego). W danym modelu zastoso-
wano barierowy ślimak HPS o bar-
dzo wysokiej wydajności stosowa-
ny przy przetwórstwie poliolefin,
zarówno w postaci materiału pier-
wotnego, regranulatu, jak i prze-
miału. Barierowy ślimak HPS odpo-
wiada za szybkie uplastycznienie
masy, bardzo dobrą homogeniza-
cję i niską temperaturę płynięcia,
po przekroczeniu której następuje
przejście w stan ciekły. Składa się
on z 3 stref.
W 1 strefie – zasilania – tworzywo
jest przemieszczane w gorącym cy-
lindrze. Następuje jego stopniowe
podgrzewanie i mięknienie. W dru-
giej strefie – barierowej – następu-
je jego uplastycznienie, zagęszcze-
nie i ewakuacja powietrza w stronę
zasypu.
W trzeciej strefie – dozowania
– odbywa się mieszanie i homoge-
nizacja masy. Stopione tworzywo
jest przemieszczane przed czoło
ślimaka. Ślimak barierowy HPS za-
pewnia plastyfikację do 40% więk-
szą, niż w przypadku konwencjo-
nalnych wysokowydajnych ślima-
ków. Stosunek L/D wynosi 26. Cha-
rakterystycznym rozwiązaniem sto-
tworzywa P1 2 0
sowanym w maszynach serii GX
jest kompaktowa, dwupłytowa
konstrukcja jednostki zamykania
wyposażona w systemy GearX oraz
GuideX. GearX to hermetycznie
obudowany zespół ryglujący, który
znajduje się za ruchomą płytą mo-
cowania formy. Dzięki rozwiązaniu
GearX ryglowanie formy następuje
w bardzo krótkim czasie. Wózek
GuideX odpowiada za doskonałą
równoległość płyt, nawet przy bar-
dzo ciężkich formach. Technika
GuideX absorbuje siły deformują-
ce, co wpływa na wydłużenie cza-
su użytkowania formy.
Siły przenoszone są na prowadnice
liniowe, dlatego ruchy jezdne są
płynne, a łożyska ślizgowe ochra-
niane. Dzięki całościowej i spójnej
koncepcji jednostki zamykania
obejmującej: płyty, sztywne łoże
maszyny także system GiudeX,
wszystkie występujące siły są ideal-
nie rozłożone, przez co trwałość
i ochrona formy przed zużyciem
jest większa.
Obie technologie GuideX i GearX
współpracując ze sobą zapewniają
maksymalne i energooszczędne za-
mykanie, precyzyjne ruchy formy
i krótkie czasy suchego cyklu.
Wtryskarka serii GX wpisuje się
w konstrukcję modułową, która
umożliwia konfigurację, a także
doposażanie w opcje dodatkowe,
takie jak np. energooszczędny na-
pęd BluePower, czyli serwomoto-
ryczny system napędu pomp
do szczególnie efektywnej pracy
maszyny pod względem energe-
tycznym.
KRAUSS MAFFEI
APC plus do stabilizacji procesu
wtryskiwania
Bardzo ciekawym rozwiązaniem
jest opatentowana przez Kraus-
sMaffei funkcja APC plus, która od-
powiada za niezmienną oraz wyso-
ką jakość wyrobów. Jej zadanie po-
lega na utrzymywaniu na stałym
poziomie zadanych parametrów
oraz na kompensowaniu wpływu
czynników powodujących niesta-
bilności w przebiegu procesu wtry-
skiwania, takie jak np. zmiany wa-
runków klimatycznych, zmienne
opory płynięcia, różnice w jakości
tworzywa, czy nawet zmiany ope-
ratorów wtryskarek. Konwencjo-
nalne rozwiązanie zakłada stoso-
wanie stałego punktu przełączania
docisku, po którym następuje dal-
szy dopływ tworzywa w celu uzu-
pełnienia ubytków skurczowych
masy. W tej fazie ciśnienie docisku
jest już niezależnym parametrem
nastawnym, a jego właściwe usta-
wienie często przysparza trudno-
ści. Przyjmuje się, że powinno ono
wynosić od 40 do 60% maksymal-
nego ciśnienia wtrysku, jednak je-
go nieprawidłowe określenie jest
powodem wystąpienia wielu wad
wyprasek. Lepkość roztopionej ma-
sy zmienia się pod wpływem róż-
nych czynników, a w standardo-
wym rozwiązaniu jej wahania nie
są kompensowane. Funkcja APC
plus wykrywa wszelkie zmiany lep-
kości w uplastycznionej masie oraz
koryguje je w każdym cyklu. Rów-
nież zmiany w ciśnieniu uplastycz-
niania tworzywa, czyli ciśnieniu
tworzywa przed czołem ślimaka
podczas dozowania, powodują od-
chylenia w gramaturach wtrysku.
Funkcja APC plus pozwala na wy-
krycie i korektę wahań zaworu
zwrotnego w tym samym cyklu.
Zawór zwrotny zapobiega możli-
wości wstecznego przepływu upla-
stycznionej masy w trakcie wtry-
sku. APC plus analizuje bieżący
stan procesu, stale porównując go
z zaprogramowaną krzywą odnie-
sienia. Dostosowanie punktu prze-
łączenia i profilu docisku następuje
automatycznie, gdyż system APC
plus w każdym cyklu wtrysku sa-
moczynnie wprowadza konieczne
korekty. Wszystkie czynniki zakłó-
cające są kompensowane w czasie
rzeczywistym.
Taka szeroka gama możliwości po-
zwala na stworzenie maszyny speł-
niającej indywidualne wymagania.
Upoważnionym przedstawicielem
producenta KraussMaffei w Polsce
jest wrocławska firma Dopak.
DOPAK
ul. Sokalska 2
54-614 Wrocław
tel.: 71 358 40 00
dopak@dopak.pl
 technologie tworzywa P 1 20

Średnio o 15%
krótsze cykle
produkcyjne

Autor: dipl.-ing. Markus Lüling. Publikacja za zgodą redakcji K-PROFI

K-PROFI

Zwiększenie dokładności zachowania wymiarów i znaczne skrócenie zują standardowe projekty, pro- śnia Maurice Metz, kierownik pro-
czasu cyklu produkcyjnego w przypadku grubościennych i krytycz- duktów austriackich używa się na- dukcji i lean management. Dlatego
nych elementów formowanych wtryskowo o cyklach trwających tomiast do formowania wtrysko- właśnie w branży formowania
do 180 s. Takie właśnie były cele Thomasa Heinricha i Marco Majera wego 2k metodą obtryskiwania wtryskowego i montażu tak bar-
w zakładach firmy Walther zlokalizowanych w Eisenbergu. i produkcji z ponadprzeciętnie wy- dzo pożądana jest elastyczność.
sokimi masami zasypów do 2,5 kg – Praktycznie wcale nie posiadamy
Pomysł pasywnego termostatowa- zlokalizowane w Eisenbergu w po- na wtryskarce SmartPower przy za- produktów długo magazynowa-
nia wariotermicznego, który wyko- wiecie Donnersberg między ledwie 3000 kN siły zwarcia. nych – tłumaczy Thomas Heinrich,
rzystali, wziął się z wynalazczości Worms i Kaiserslautern. Działa W zakładach Walther lwią część kierownik działu formowania wtry-
pracowniczej. O pomyśle i jego obecnie globalnie, a jego produkty produkcji stanowią procesy prze- skowego tworzyw sztucznych, któ-
stopniowym wdrażaniu do pro- i usługi dostępne są na wszystkich twarzające poliamid, a także ry pracuje ze swoim zespołem
dukcji seryjnej, teraz już w dziesię- liczących się rynkach na świecie. PC/ABS, PC do wizjerów rozdziela- na trzy zmiany.
ciu maszynach, K-PROFI dowiedział Przedsiębiorstwo dysponuje bar- czy budowlanych i miękkiego PVC – Wiele artykułów produkujemy
się podczas wizyty w zakładzie zlo- dzo złożonymi etapami produkcyj- do przepustów kablowych i stan- z form pojedynczych o ciężkiej
kalizowanym w Eisenbergu w Pala- nymi oraz zaawansowanymi tech- dardowych produktów wtyko- geometrii i czasie chłodzenia po-
tynacie. nologiami przetwarzania materia- wych. Kodowanie kolorystyczne, wyżej 80 sekund. Są to części gru-
łów. Z uwagi na to duży nacisk kła- liczba biegunów, klasa ochrony, bościenne, ale również cienko-
O firmie dzie się tutaj na wydajność takich klasyfikacja materiałów np. ścienne, kurczliwe, a tym samym
Walther-Werke Ferdinand Walther etapów procesu, jak obróbka me- pod kątem palności i wzmocnienia, delikatne w montażu, takie jak złą-
GmbH opracowuje, produkuje talu, formowanie wtryskowe, ma- a także duża liczba niezbędnych cza wykonane z narzędzi z głęboki-
i dystrybuuje gniazdka wtykowe lowanie proszkowe, lakierowanie części wymaganych dla każdego mi rdzeniami, dlatego z wielkim
CEE, kombinacje gniazd wtyko- i montaż. Formowanie wtryskowe produktu, zapewniają komplekso- wyzwaniem poszukujemy możli-
wych, przemysłowe złącza wtyko- Walther wykonuje całkowicie we wość procesu wytwórczego i sze- wości optymalizacji naszych proce-
we, rozdzielacze i stacje transfor- własnym zakresie, podczas gdy roki wybór produktów. Do produk- sów – wyjaśnia Marco Majer, za-
matorowe dla branży budowlanej, konstrukcja form wtryskowych re- cji ponad 6000 artykułów katalo- stępca kierownika działu formowa-
rekreacyjnej i przemysłu, a także alizowana jest częściowo przez gowych wykorzystywanych jest nia wtryskowego tworzyw sztucz-
nowoczesną infrastrukturę łado- podwykonawców. około 600 aktywnych form wtry- nych.
wania dla pojazdów elektrycznych. Walther obsługuje wtryskarki o sile skowych, niektóre z nich wyposa-
Koncern uchodzi nawet za wyna- zwarcia pomiędzy 1500 i 3000 kN. żone w wymienialne wkłady for- Wdrożenie Eco-Temp
lazcę rozdzielacza budowlanego. Standardowymi rozmiarami wtry- mujące. – Klient może zamówić – Na targach widzieliśmy system
To średniej wielkości przedsiębior- skarek są wersje 1500 N marek Ar- dowolną liczbę sztuk, ale więk- Eco-Temp marki Single zastosowa-
stwo założone w Grimma koło Lip- burg i Wittmann-Battenfeld. Mo- szość naszych produktów jest pro- ny w termostatach wodnych
ska w 1897 roku, a od roku 1970 dele rodem ze Schwarzwaldu reali- dukowana na zamówienie – wyja- – wspomina Thomas Heinrich.
 technologie
– Rozważaliśmy możliwość użycia
go przy naszych grubościennych
detalach, ale widzieliśmy również
spore pole zastosowania także dla
tych o długich cyklach. Pomysł
przetestowania systemu wziął się
z wynalazczości pracowniczej. Za-
sada działania systemu Eco-Temp
od producenta Single Temperier-
technik GmbH z Hochdorf: w fazie
wtryskiwania, system termostato-
wania przerywa strumień chłodzi-
wa, a tym samym nie schładza nie-
potrzebnie gniazda w formie.
Wtryskiwana do gniazda, napływa-
jąca, stopiona masa tworzywa
ogrzewa ścianki w formie, dzięki
temu detal efektywniej formuje się
w gnieździe, docisk oddziałuje dłu-
żej, a proces wzmacnia ścianki de-
talu, pozwala lepiej formować po-
wierzchnie graniczne i miejsca sty-
ku/ spieku tworzywa. Dopiero
po upłynięciu danego czasu, sys-
tem aktywuje intensywny przepływ
strumienia chłodziwa, który chło-
dzi wypraskę, aż do momentu, kie-
dy możliwe jest wyjęcie jej z formy.
Tak zwane pasywne termostato-
wanie wariotermiczne narzędzia
formowanego wtryskowo może
obniżyć zapotrzebowanie na ci-
śnienie wtrysku i siłę zwarcia, jed-
nolicie wyrównać włókna szklane
i zmniejszyć ryzyko odkształceń
spowodowanych kurczeniem się
tworzywa. Inteligentnie zaprojek-
K-PROFI
WIELU JE ZNA: PORTFOLIO PRODUKTOWE WALTHER OBEJMUJE POŁĄCZENIA
GNIAZD WTYKOWYCH, PRZEMYSŁOWE ZŁĄCZA WTYKOWE, ROZDZIELACZE,
STACJE TRANSFORMATOROWE I WIELE WIĘCEJ PRODUKTÓW
towane połączenie nietermostato-
wanego początku cyklu, kiedy me-
dium nie cyrkuluje poprzez formę
oraz efektywnego chłodzenia
przy niższej temperaturze umożli-
wia skrócenie cyklu w większości
zastosowań. Maurice Metz i kie-
rownictwo zaakceptowali propo-
zycję optymalizacji i zgodzili się
na zakup pierwszego systemu ter-
mostatowania z funkcją Eco-Temp
marki Single. – Inwestycja w tę
technologię wydała się nam intere-
sująca – mówi dzisiaj Maurice Metz
wspominając tamte wydarzenia.
– Jako przedsiębiorstwo mocno
ukierunkowane na lean manage-
ment chcieliśmy poznać na podsta-
wie tego projektu odpowiedź
na następujące pytanie: jakie ko-
rzyści może nam przynieść ta tech-
nologia podczas produkcji? Dlate-
go w 2015 r. system zainstalowa-
no po raz pierwszy w nowej ma-
szynie marki Arburg, a zespół wtry-
skowni przeprowadzał systema-
tyczne badania z dużymi seriami
testowymi w celu określenia uży-
tecznych okien procesowych
w czasie przerwy na termostato-
wanie, a także ustalenia poziomu
temperatury mediów. Sytuacją
wejściową do przeprowadzenia te-
stów było termostatowanie ciągłe
narzędzi dla elementów z poliami-
du 6 przy użyciu wody o tempera-
turze 80°C. – Do testów wybrali-
śmy 25 artykułów z naszego asor-
tymentu – informuje Thomas Hein-
rich. – Zasadniczo testowaliśmy
powierzchnie połyskujące metodą
porównań przed i po, przeprowa-
dziliśmy liczne pomiary w obrębie
wypraski, zarówno wymiarów po-
łączeń regulowanych normą, jak
i wymiarów wewnątrzzakłado-
wych, mających znaczenie
przy montażu – szczegółowo opi-
suje Marco Majer.
– Początkowo mieliśmy do czynie-
nia na przykład z liniami falistymi
na powierzchniach. Świadczyło to
o tym, że forma jest zbyt zimna.
Specjaliści do spraw procesów
stopniowo zbliżali się jednak
do optymalnych parametrów.
– Po kilku próbach dowiedzieliśmy
się, jak mocno możemy obniżać
temperatury i na jak długo może-
my przerwać termostatowanie.
Po usystematyzowaniu wszystkich
wyników uzyskaliśmy obniżenie
temperatury mediów z 80 do 70°C
jako sensowne ustawienie podsta-
wowe dla produktów standardo-
wych wykonanych z PA6. Zgodnie
z oczekiwaniami, rozsądny czas
wtryskiwania i pierwsza faza doci-
sku okazały się odpowiednie dla
wypraski. Czasy te były wielokrot-
nie weryfikowane, udokumento-
wane i archiwizowane indywidual-
nie wraz z danymi zamówienia
wszystkich elementów.
K-PROFI
USTAWIENIA DOKONYWANE Z POZIOMU STEROWNIKA WTRYSKAREK:
PARAMETRY STEROWANIA CYKLEM ODPOWIADAJĄCE ZA URUCHOMIENIE
SYSTEMU TERMOSTATOWANIA
tworzywa P 1 20
– Całe badanie trwało ponad rok.
Ostatecznie, w wielu przypadkach
udało nam się bardzo znacząco
skrócić czasy cyklu, średnio o 15%
– podsumowuje Marco Majer. – Im
starsze jest narzędzie i im bardziej
złożony jest w nim układ chłodze-
nia, tym większy jest pozytywny
efekt – Majer porządkuje wyniki
doświadczeń. – EcoTemp jest opty-
malnym rozwiązaniem pozwalają-
cym zachować wysoką jakość po-
wierzchni, a jednocześnie skrócić
czas cyklu. Pozytywne doświadcze-
nia z systemem pilotażowym skło-
niły Thomasa Heinricha do instala-
cji przynajmniej jednego systemu
termostatowania z funkcją Eco-
-Temp we wszystkich zakupionych
od tego czasu wtryskarkach. Naj-
nowsze systemy ze sterownikiem
SCT oferują wyświetlacz powięk-
szony do 7”. W sterowniku maszy-
ny dodano punkt menu, w którym
znajduje się zestawienie parame-
trów cyklu formowania wtrysko-
wego, które maszyna dostarcza
do systemu termostatowania
za pomocą przewodu sygnałowe-
go. Funkcjonalność jest standar-
dem we wszystkich nowoczesnych
sterownikach maszyn. Jako kryteria
jakościowe zespół Waltera monito-
ruje szczególnie istotne parametry
maszyny, takie jak ciśnienie, pręd-
kość wtrysku i naddatek gramatury
w stosunku do ilości potrzebnej
 technologie
do wypełnienia gniazd formy, jak
również temperaturę obiegu po-
wrotnego i przepływ, ponieważ są
to najważniejsze parametry syste-
mu termostatowania. – Nawet gdy
przechodzę obok, widzę wartości
i jestem w stanie od razu stwier-
dzić, czy proces przebiega prawi-
dłowo – twierdzi Thomas Heinrich.
Walther nie korzysta z funkcji ter-
mostatowania profilowanego
z wykorzystaniem kilku różnych
temperatur mediów w czasie chło-
dzenia. Systemy wieloobiegowe,
takie jak zmienne systemy termo-
statowania aktywnego są oczywi-
ście dobrze znane w Walther, ale
nawet ich nie rozważano ze wzglę-
du na znacznie wyższe środki fi-
nansowe potrzebne na zrealizowa-
nie takiej inwestycji. Pojawiły się
również obawy związane z dużymi
zmianami temperatury. – Starsze
narzędzia mają ograniczoną od-
porność na nieszczelność, które
pojawiłyby się przy wysokich ci-
śnieniach i wysokiej temperaturze,
kłopotem byłaby również ograni-
czona tolerancja wypychaczy – tłu-
maczy Marco Majer. – Poza tym
temperatury powyżej 90°C i tak nie
przekraczamy w żadnym procesie
termostatowania – stwierdza Tho-
mas Heinrich. Bardzo korzystne
okazało się połączenie termostato-
wania Eco-Temp z wtryskarkami
elektrycznymi. – Precyzja napędów
elektrycznych i wykorzystanie ru-
chów równoległych w obrębie ma-
K-PROFI
W JEDNEJ TRZECIEJ WTRYSKAREK ZAINSTALOWANO JUŻ SYSTEMY
TERMOSTATOWANIA: PRACUJĄCE SYSTEMY TERMOSTATOWANIA SINGLE,
Z TYŁU MODEL Z 2015 R., Z PRZODU INWESTYCJA Z 2017 R.
szyny pozwala jeszcze bardziej
zwiększyć bezpieczeństwo procesu
– zauważa Thomas Heinrich.
Starych wtryskarek nie opłaca się
już doposażać w programowalne
wejścia i wyjścia do komunikacji
z nowoczesnym systemem termo-
statowania. Dlatego Walther kon-
sekwentnie stawia na termostato-
wanie z systemem Eco-Temp w no-
wych maszynach. – W przypadku
nowych narzędzi wykorzystujemy
w pełni oczywiście także wszystkie
pozostałe potencjały: optymalne
materiały do produkcji narzędzi,
dopasowane konturem kanały
chłodzące i spiekane laserowo
rdzenie.
Thomas Heinrich uważa, że górną
granicą opłacalności dla w pełni
elektrycznych wtryskarek jest aktu-
alnie siła zwarcia rzędu 2000 kN,
dlatego nowe wtryskarki marki Ar-
burg o sile zwarcia 1500 kN są ty-
pu 520E-1500 eDrive. Większe mo-
dele to wtryskarki hybrydowe ty-
pu 630A-2500 AllDrive z elektrycz-
ną przekładnią ślimakową. – Dzięki
którym osiągamy krótsze czasy cy-
klu – dodaje Marco Majer. W ra-
mach specjalnego procesu produk-
cyjnego Walther stosuje również
technikę natryskiwania 2-kompo-
nentowego z użyciem TPE i TPU me-
todą obtrysku wspomaganego ro-
botycznie. W tym celu używa się
wtryskarek Battenfeld połączonych
z narzędziami Glittenberg i wyposa-
żonymi w kanały grzewcze Ewikon.
Nowa generacja gniazd CEE
Na skróceniu czasu cyklu, przyspie-
szeniu optymalizacji procesu oraz
redukcji czasu przerobu zyskują nie
tylko klienci, lecz także sam Wal-
ther-Werke. – Termostatowanie
z systemem Eco-Temp będzie bar-
dzo pomocne przy produkcji nowej
generacji gniazd CEE – mówi
z przekonaniem Maurice Metz. No-
wa generacja CEE „CEE neo” skła-
da się z monochromatycznego,
czarnego korpusu podstawowego
z niewrażliwymi powierzchniami
matowymi, który można dowolnie
doposażać i różnorodnie konfigu-
rować przy użyciu komponentów
obrotowych.
Podłączenie do kontaktu odbywa
się za pomocą zoptymalizowanych
zacisków śrubowych lub sprężyno-
wych. Połączenie przednich i tyl-
nych części złączy w układzie sa-
monaprowadzania i ćwierć obrotu,
a także łatwego w obsłudze
uchwytu kablowego odciążającego
zapewnia lekką konfekcję i maksy-
malne bezpieczeństwo procesu.
Napięcie oznaczone jest zgodnym
z normą, wielofunkcyjnym pier-
ścieniem kolorowym. Walther
zwiększył standardową klasę
ochrony z IP44 do IP54. Dzięki
opcjonalnej płytce drukowanej
umieszczonej w przedniej części
wtyczki możliwe jest wdrożenie
wymogów przemysłu 4.0. W połą-
czeniu z funkcjonalnością inteli-
K-PROFI
BLISKIE POKREWIEŃSTWO ZE ZWYKŁYMI SIECIAMI ELEKTRYCZNYMI: STACJE
ŁADOWANIA POJAZDÓW ELEKTRYCZNYCH, NA ZDJĘCIU STOJĄCE PRZED CENTRALĄ
FIRMY W EISENSTADT, SĄ STOSUNKOWO NOWYM PRODUKTEM WALTHER-WERKE
tworzywa P 1 20
gentnego systemu dystrybucji
energii elektrycznej (Intelligent Po-
wer Distribution, IPD), mogą one
komunikować swój status opro-
gramowania na wyższym poziomie
zaawansowania.
Dzięki jednolitemu korpusowi pod-
stawowemu, możliwości doposa-
żenia modułowego i większej ela-
styczności montażu, nowy produkt
zmniejszy również liczbę warian-
tów w branży obróbki tworzyw
sztucznych i jeszcze bardziej zwięk-
szy swoją wydajność. Aktualnie po-
wstaje w pełni automatyczna linia
produkcyjna dla wyrobów nowej
generacji. Równolegle odbywa się
stopniowa wymiana starszych
wtryskarek. Heinrich zdradza też
plany na przyszłość. – Wkrótce bę-
dzie eksploatować jeszcze większą
liczbę maszyn z funkcją Eco-Temp
– dodaje Heinrich.
MASTERCOLORS
ul. Wędkarzy 5
51-050 Wrocław
tel.: 71 350 05 25
biuro@mastercolors.com.pl
www.mastercolors.com.pl
0 technologie tworzywa P 1 20

Dostawa Granulator z systemem

robotów
dla BMW cięcia kołyszącego
Najczęściej postrzegane proble- W drugim etapie ostrza ruchome tworzenia pyłu, ciepła oraz elek-
Producent robotów przemy- my młynów konwencjonalnych i stałe tną wstępnie pokruszone tryczności statycznej. Idealnie
sło wych FA NUC pod pi sał to nierówne wielkości rozdrob- wlewki na właściwy przemiał. Po- sprawdza się przy cięciu wlewków
umowę z koncernem BMW nionego materiału, pył i elektro- nadto, wszystkie wrzucone wlewki z materiałów miękkich, jak na przy-
AG na dostawę około 3 500 statyka, dedykowane tylko do pozostają na wałku wahadłowym kład PP, PE, TPE czy PUR. Zasadę
ro bo tów dla no wych li nii twardych materiałów. i nie spadają na dno zbiornika, do- działania granulatora można obej-
pro duk cyj nych mo na chij - póki nie zostaną pocięte. rzeć na filmie dostępnym na stro-
skiego producenta aut. Ro- Rozwiązywanie problemów nie internetowej dystrybutora. Ist-
boty FANUC będą wykorzy- za pomocą granulatora HARMO Unikatowy system nieje możliwość przetestowania
stywane do produkcji obec- Pierwszy z problemów był dobrze cięcia kołyszącego zalet granulatora Gran Cutter
nych i przyszłych generacji znany firmie Harmo z czasów, gdy Opatentowana technologia cięcia na miejscu, we własnej fabryce.
modeli BMW. produkowała w przeszłości młyny kołyszącego, zastosowana w gra- Opisany system cięcia został opa-
Pierwsze roboty zostały zain- konwencjonalne. W przypadku tra- nulatorach SPC II, może rozwiązać tentowany w 9 krajach; Japonii,
stalowane pod koniec 2019 dycyjnych młynów szybkoobroto- powyższe problemy i stworzyć czy- Korei, Tajwanie, Wielkiej Brytanii,
roku. Kolejne będą wykorzy- wych wlewki są cięte przez ostrza ste cięcie wlewków. System tnący Francji, Niemczech, Włoszech,
stywane w najbliższych la- aż do momentu, gdy przemiał bę- posiada ostrza naciskowe na wał- Szwecji i USA.
tach w niemieckich i między- dzie mniejszy od otworu sita. Ja- ku napędzanym wahadłowo za po-
narodowych zakładach pro- kiekolwiek wrzucone wlewki, które mocą krzywki. Stacjonarne ostrza
dukcyjnych BMW Group. są mniejsze niż otwory w sicie, spa- są zamontowane w miejscu, gdzie
– Udział naszej firmy w auto- dają na dno zbiornika na materiał, zazębiają się z nożami obrotowy-
matyzacji linii produkcyjnych jeszcze zanim zostaną pocięte. Po- mi, na obwodzie wału wahadło-
BMW jest dla nas ważnym nadto, jeśli wlewki zostaną na sicie wego (rysunek). Dystrybutor:
krokiem milowym w strate- są nadal cięte więcej razy niż to ko- Obracane i stacjonarne ostrza ma-
gicznym partnerstwie z wio- nieczne, w rezultacie wielkość gra- ją swoje własne wypukłe i wklęsłe
dącym producentem samo- nulek jest mała i nierówna. typy ostrzy. Kiedy te ostrza się za- DARSTA - HARMO EUROPE
chodów. Dużo inwestujemy zębiają, tną wlewki i przepychają
w rozwój naszych produk- Jak działa granulator Gran Cutter? ucięte fragmenty przez rowki www.darsta.pl
tów i nadal rozbudowujemy Granulator tworzy przemiał w przeciwnych ostrzach. Kiedy
naszą sieć serwisową, aby w dwóch etapach. W pierwszym ostrza się otworzą, są gotowe e-mail: ds@darsta.pl
wspie rać swo ich klien tów etapie górne noże obrotowe kru- do cięcia następnej partii materia-
na całym świecie. W przy- szą wstępnie wlewki przygotowu- łu. Ten całkowicie unikatowy me-
szłości będziemy nadal roz- jąc je do następnego etapu cięcia. chanizm minimalizuje przyczynę
wi jać no we tech no lo gie,
w tym inteligentne roboty,
które sprawią, że produkcja
pojazdów będzie jeszcze bar-
dziej nowoczesna i efektyw-
na – mówi Ralf Winkelmann,
dy rek tor za rzą dza ją cy FA -
NUC Deutschland GmbH.
Roboty FANUC będą wyko-
rzystywane przez BMW Gro-
up przede wszyst kim
przy budowie karoserii. Dys-
ponując ofertą ponad 100
mo de li ro bo tów ja poń ski
koncern oferuje najszerszy
na świecie zakres robotów
do zastosowań przemysło-
wych.
Wśród nich znajdują się tak
wydajne modele jak np. sze-
ścio osio wy M -2000, któ ry
mo że bez piecz nie prze no sić
ob cią że nia o wa dze do 2,3
to ny. Fir ma od no si suk ce sy
nie tyl ko w prze my śle mo -
to ry za cyj nym: na ca łym
świe cie za in sta lo wa no już
po nad 600 000 ro bo tów
FA NUC.
2 technologie
Ekologiczne
wnętrze
auta
Specjalny przedstawiciel
modelu XC60 wskazuje jaka
będzie przyszłość pojazdów
marki Volvo. Co najmniej
jedna czwarta elementów
z tworzyw sztucznych wyko-
nana jest w nim z materia-
łów pochodzących z recy-
klingu.
Wygląda identycznie jak
każdy z hybrydowych suvów
Volvo XC60 T8, ale we-
wnątrz kilka elementów ka-
biny zostało zastąpionych
odpowiednikami zawierają-
cymi tworzywo z recyklingu.
Specjalne wnętrze XC60 ma
tunel konsoli wykonany
z włókien z materiałów od-
nawialnych i tworzyw
sztucznych z wyrzucanych
masowo sieci rybackich i lin
morskich. Dywanik na pod-
łodze zawiera włókna wyko-
nane z odzyskanych butelek
PET i z mieszanki bawełny
pochodzącej z recyklingu
ścinków dostarczonych
przez producentów odzieży.
Siedzenia wykorzystują rów-
nież włókna PET z butelek,
a używane siedzenia samo-
chodowe ze starych aut Vo-
lvo zostały wykorzystane
do stworzenia materiału
dźwiękochłonnego pod ma-
ską samochodu.
Volvo Cars stworzyło tę spe-
cjalną wersję XC60, by zade-
monstrować opłacalność
swojego ambitnego celu, by
co najmniej 25% tworzyw
sztucznych używanych
w każdym nowo wprowa-
dzonym samochodzie Volvo
od 2025 roku było wykona-
ne z materiałów pochodzą-
cych z recyklingu.
Volvo Cars wezwało również
dostawców przemysłu mo-
toryzacyjnego do ściślejszej
współpracy z producentami
samochodów w celu opra-
cowania komponentów no-
wej generacji, które są tak
zrównoważone, jak to tylko
możliwe, szczególnie w od-
niesieniu do wykorzystania
większej ilości tworzyw
sztucznych pochodzących
z recyklingu.
Motoryzacyjne
projekty
Plastoplan powstał w 1971 roku w Wiedniu jako spółka marketingo-
wo-konsultingowa. Założycielem i do dziś głównym udziałowcem
firmy jest Hans Hromatka. Po roku działalności Plastoplan rozpoczął
współpracę z GE Plastics jako dystrybutor tworzyw technicznych.
W ciągu kolejnych 20 lat była to
dominująca działalność firmy, któ-
ra zaowocowała decyzją o ekspan-
sji. Od 1991 roku sprawdzony mo-
del biznesowy był powielany w są-
siednich krajach: w Szwajcarii,
Niemczech, Czechach, na Słowacji
i Węgrzech. Plastoplan Polska Sp.
z o.o. powstał w 2011 roku, a dal-
sza ekspansja geograficzna obej-
mowała Rumunię, Bułgarię, Fran-
cję, Słowenię i Serbię. W 2005 roku
w ramach Grupy utworzona zosta-
ła również spółka Sax Polymers,
która w Austrii i w Szwajcarii po-
siada zakłady zajmujące się pro-
dukcją kompaundów technicz-
nych. Obecnie, oddając honor za-
łożycielowi, Hromatka Group Ma-
nagement AG z siedzibą w Aesch
(Szwajcaria) jest holdingiem
wszystkich spółek Grupy działają-
cych w 10 krajach Europy.
Dzisiaj Plastoplan jest jednym
z wiodących dystrybutorów two-
rzyw technicznych w Europie, na-
dal jednak pozostaje rodzinną fir-
mą, której siłę tworzy przede
wszystkim dobrze zmotywowany
PLASTOPLAN
zespół specjalistów czerpiących ra-
dość ze współpracy z klientami.
Jednym z kluczowych klientów
spółki Plastoplan Polska i całej gru-
py Hromatka jest przemysł motory-
zacyjny. W ciągu ostatnich 10 lat
ten sektor przemysłu szczególnie
intensywnie rozwijał się w krajach
Europy Środkowej, ale również
na tak dojrzałych rynkach, jak nie-
miecki, austriacki i francuski.
Przemysł motoryzacyjny jest jed-
nym z najbardziej wymagających,
zarówno jeśli chodzi o jakość two-
rzyw, jak też obsługę logistyczną.
Tworzywa sztuczne przeznaczone
do produkcji samochodów podle-
gają rygorystycznym badaniom,
ich właściwości są precyzyjnie
określone przez różnych producen-
tów samochodów w ich indywidu-
alnych normach.
Projekty motoryzacyjne trwają
zwykle kilka lat, ich uruchomienie
wiąże się z walidacją surowców,
wykonaniem wielu prób i testów,
a samo wdrożenie do produkcji
zajmuje wiele miesięcy. Zapewnie-
nie dostępności i dostawa na czas
tworzywa P 1 20
PLASTOPLAN
wybranych surowców to zadanie
dla producentów i dystrybutorów
tworzyw sztucznych, i wymaga bli-
skiej współpracy z wtryskowniami
oraz długofalowego prognozowa-
nia.
Plastoplan Polska Sp. z o.o. w swo-
jej szerokiej ofercie posiada wiele
surowców uznanych producen-
tów, które są zatwierdzone przez
wiodące europejskie firmy motory-
zacyjne. Głównym producentem
tworzyw przeznaczonych do mo-
toryzacji w ofercie Plastoplan jest
firma SABIC. Są to zarówno poli-
propyleny i kompaundy PP (np.
Stamax), jak również tworzywa
i mieszanki techniczne: ABS,
PC/ABS, PC, ASA, PC/ASA, PEI
i inne.
RADICI to utytułowany włoski do-
stawca poliamidów PA6, PA6.6
PA6.10 i PA6.12, które również są
powszechnie stosowane w tej
branży.
Tworzywa styrenowe (ABS) dostar-
cza szwajcarska firma SAX Poly-
mers, która produkuje typowe ga-
tunki dla tego przemysłu – wyso-
kotemperaturowe, o obniżonej
emisji, do metalizacji elektroche-
micznej.
Ofertę tworzyw przeznaczonych
do przemysłu motoryzacyjnego
uzupełniają produkty specjalne,
wysokosprawne polimery technicz-
ne, takie jak PPS i PEEK.
Plastoplan Polska Sp. z o.o. posia-
da biuro w Warszawie, a dostawy
tworzyw realizuje w formie bezpo-
średnich dostaw z fabryk oraz
przez dystrybucję z trzech magazy-
nów krajowych.
Spółka wdrożyła i stosuje system
zarządzania jakością zgodny z PN-
-EN ISO 9001: 2015.
Plastoplan Polska
Al. Księcia Józefa
Poniatowskiego 1
03-901 Warszawa
tel.: 22 295 92 31
biuro@plastoplan.pl
www.plastoplan.pl
 technologie tworzywa P 1 20

Tworzywa
w motoryzacji

BASF

Zastosowanie tworzyw sztucznych w aplikacjach motoryzacyjnych cieplnej lub kombinacją włókien i wnętrz dostrzega również możli-
czyni samochody lżejszymi, jak i bardziej ekologicznymi zarówno węglowych i lekkich pustych szkla- wości zastosowań wynikające
w przypadku modeli konwencjonalnych, jak i szybko rosnącego nych kulek dla komponentów, dla z wyższej stabilności materiału
asortymentu pojazdów elektrycznych. Ich stosowanie w elementach których priorytetem jest szczegól- w wysokiej temperaturze. Stwarza
wewnętrznych i zewnętrznych pojazdów staje się coraz bardziej po- nie wysoka redukcja masy. to dodatkowe obszary zastosowa-
wszechne, ale i skomplikowane. „Decydującym czynnikiem udane- nia materiału, na przykład w ko-
go wprowadzenia na rynek tego morze silnika.
Producenci tworzyw sztucznych Przednie i tylne zderzaki małych sa- nowego rozwiązania była ścisła
wprowadzają nowe materiały mochodów są zwykle produkowa- współpraca z STR Automotive.



o ulepszonych parametrach i wła- ne z systemów PU ze wzmocnie- W tym innowacyjnym przedsię-
ściwościach mechanicznych, posia- niem krótkimi włóknami (PU- biorstwie mamy partnera, który W amerykańskim mieście Auborn-
dające poprawione właściwości -RRIM). Próby obniżenia masy po- wspiera rozwój materiałów Hills w stanie Michigan, wytwórca
przetwarzania i lepszy wygląd po- przez zmniejszenie grubości ele- na wczesnym etapie w istniejących systemów motoryzacyjnych – firma
wierzchni. Nowoczesne materiały mentu lub zastosowanie specjalnej komponentach i wniósł wiedzę Fischer – produkuje komponenty
hybrydowe znajdują coraz to nowe kombinacji wypełniacza i związa- z zakresu budowy i produkcji kom- ruchome stosowane w konsoli
zastosowania. Zmiany we wnę- nej z tym niższej gęstości materia- ponentów”, stwierdził Giuseppe środkowej Mercedesa GLE,
trzach pojazdów wynikające łu nie powiodły się z powodu nie- Monaco, Key Account Manager w szczególności roletę. Poszcze-
z przejścia na autonomiczny tryb dostatecznych właściwości mecha- w dziale Performance Materials gólne listwy rolety są formowane
jazdy stwarzają również nowe nicznych. W trakcie intensywnej w BASF Italia S.p.A. wtryskowo przy użyciu dużej dwu-
możliwości dla firm zajmujących współpracy między BASF i STR Au- W pierwszych seryjnych elemen- komponentowej wtryskarki ALLRO-
się technologią wtryskiwania i dla tomotive znaleziono rozwiązanie tach motoryzacyjnych wykonanych UNDER 920 S firmy ARBURG. Linia
dostawców maszyn. technologiczne oparte na podsta- przy użyciu Elastolit R 8819 Ligh- produkcji była przygotowana
wowym materiale PU o wysokim tweight ciężar został zmniejszony w systemie „pod klucz”. Aby utwo-



module sprężystości, o wysokiej o 600 g/m². W przypadku tylnych rzyć gotowy podzespół listwy są
odporności na temperaturę, sztyw- paneli oznacza to zmniejszenie łączone z częściami dostarczanymi
W ramach wspólnego projektu firm ności i bardzo dobrej udarności. masy do 1,5 kg. z zewnątrz.
BASF i STR Automotive po raz Jürgen Schneider z BASF Polyure- Dr Massimo Cecchini, CEO firmy Ponieważ musieliśmy produkować
pierwszy wprowadziły one do seryj- thanes GmbH powiedział: „Popra- STR Automotive dodaje: „Dzięki dekoracyjne rolety w wielu warian-
nej produkcji komponenty do po- wiona wydajność materiału po- nowemu materiałowi i kompatybil- tach i w dużych ilościach, szukali-
jazdów klasy premium, wykorzy- zwala projektantom stworzyć za- nym opcjom wypełniacza mamy śmy bardzo elastycznego rozwią-
stujące nowy materiał Elastolit uważalnie cieńszy element, bez ko- dobry zestaw narzędzi, które po- zania „pod klucz” – wyjaśnia Dan
R 8819 Lightweight. W porówna- nieczności akceptowania ograni- zwalają nam spełnić różne wyma- Saari, kierownik produkcji w zakła-
niu z konwencjonalnym przetwa- czeń jakości”. gania. Dla naszych klientów ważne dzie produkcyjnym Fischer w Au-
rzaniem z użyciem materiałów PU- Elastolit R 8819 Lightweight moż- jest, aby otrzymywali komponenty burn Hills. Złożony produkt wyma-
-RRIM nowy proces pozwala na łączyć z różnymi materiałami wysokiej jakości. Zmniejszenie ma- ga precyzyjnego dwuskładnikowe-
na znaczne zmniejszenie masy pro- wypełniającymi: standardowym sy nie może odbywać się kosztem go formowania wtryskowego i wy-
duktów. Zwykłą grubość elementu włóknem mineralnym dla zderza- jakości, a stosunek ceny do wydaj- magającego montażu. Istotna była
wynoszącą 3,0 mm można zmniej- ków tylnych, kombinacją włókien ności musi być zrównoważony”. również konsekwentnie wysoka ja-
szyć do mniej niż 2,5 mm bez nega- mineralnych / węglowych dla kom- Włoski specjalista od elementów kość części i wydajność produkcji.
tywnego wpływu na obróbkę, ja- ponentów pionowych o niskim wykończeniowych zewnętrznych Od pla no wa nia do wdro że nia
kość lub właściwości mechaniczne. współczynniku rozszerzalności elementów samochodowych AR BURG zapewniał nam doskona-
 technologie
łe wsparcie przez cały czas i znalazł
szczególnie sprytne rozwiązanie
– podkreślił Dan Saari.
Hydrauliczny dwukomponentowy
ALLROUNDER 920 S o sile zwar-
cia 5000 kN i dwa sześcioosiowe
roboty KUKA zintegrowane ze ste-
rownikiem SELOGICA stanowią ser-
ce elastycznego systemu „pod
klucz”. Aby poprawić jakość i do-
stępność produktu montaż jest
zintegrowany bezpośrednio z sys-
temem. Ponadto istnieje stacja
chłodzenia, przenośnik oscylacyjny
i ręcznie ładowany podwójny stół
wahadłowy do zasilania zewnętrz-
nych elementów montażowych.
Centralna jednostka SELOGICA
kontroluje proces. – Możemy łatwo
i przejrzyście kontrolować i monito-
rować wszystkie procesy dzięki in-
terfejsowi użytkownika centralnej
jednostki SELOGICA – wskazuje
na istotną zaletę Izet Cejvanovic, in-
żynier ds. procesów w firmie Fi-
scher. Ponadto gorące kanały, kon-
trola temperatury formy i iglicowa
dysza odcinająca są regulowane
za pomocą sterownika maszyny.
Dwukomponentowy ALLROUN-
DER 920 S wyposażony w formę 8
+ 8 gniazdową początkowo wy-
twarza osiem pojedynczych listew
z PA6 wzmocnionego włóknem
szklanym. Są one precyzyjnie obra-
cane o 180 stopni do następnej po-
zycji w celu wtryśnięcia dwóch
miękkich elementów uszczelniają-
cych wykonanych z TPU na każdą li-
stwę. Zapewniają one, że roleta
środkowej konsoli nie będzie grze-
chotać ani trzeszczeć podczas jaz-
dy. Parametry formowania wtry-
skowego są stale monitorowane,
a części uszkodzone są natychmiast
odrzucane z dalszego procesu.
ARBURG
Duży sześcioosiowy robot KR 30
wykorzystuje złożony chwytak
próżniowy specjalnie zaprojekto-
wany do tego zastosowania. Usu-
wa osiem gotowych części twar-
dych / miękkich i odkłada je na sta-
cji chłodzenia z 48 gniazdami. Dwa
sześcioosiowe roboty do montażu
zgodnie z zasadą FIFO chwytają
osiem chłodzonych listew i inny
element, który jest podawany
przez podwójny stół wahadłowy
z wstępnie zmontowanym uchwy-
tem. Poszczególne części są zdepo-
nowane na stanowisku montażo-
wym. Tutaj podzespół jest monto-
wany podczas bieżącego cyklu for-
mowania wtryskowego. Listwy są
najpierw łączone na wcisk, zanim
zostaną obrócone.
Na następnej stacji sześcioosiowy
robot Agilus stopniowo wkręca
dwa klipsy między dwiema listwa-
mi w przewidziane do tego sworz-
nie złożonym ruchem obrotowym.
Te małe części były wcześniej po-
dawane indywidualnie za pomocą
przenośnika oscylacyjnego. W na-
stępnym kroku klipsy są ściskane
razem z listwami. Następnie „star-
szy brat” małego Agilusa z kolei
usuwa w pełni zmontowany pod-
zespół i umieszcza go na przeno-
śniku taśmowym. Potem obrabia
się go zgodnie ze specyfikacjami
klienta, np. z dekoracją drewna lub
powłoką emaliowaną proszkowo.
– W ten sposób zostanie wyprodu-
kowanych około 1,6 miliona tych
produktów dla przemysłu motory-
zacyjnego, stwierdza Dan Saari.
Pewnie dodaje: – Dzięki temu ela-
stycznemu i wydajnemu systemowi
„pod klucz” możemy idealnie spro-
stać wymaganiom przemysłu mo-
toryzacyjnego.




Współpraca firm Clariant Master-
batches, producenta polimerów
ExxonMobil i Plastivaloire, specjali-
zującej się w projektowaniu wnętrz
samochodowych pozwoliła stwo-
rzyć rodzinę kolorów, które mogą
zmienić wygląd wnętrza samocho-
du.
Gamę kolorów pokazano podczas
specjalnej prezentacji technicznej
na stoisku ExxonMobil na targach
K 2019. Xavier Clément, regionalny
kierownik ds. sprzedaży i projek-
tów motoryzacyjnych w firmie Cla-
riant stwierdził, że nowy pomysł
pojawił się na targach motoryza-
cyjnych: „Każdy z nas zdaje sobie
sprawę, że konstrukcja pojazdu
zmieni się zasadniczo w nadcho-
dzących latach. Zwłaszcza biorąc
pod uwagę trend w kierunku car
sharing’u czy pojazdów autono-
micznych, kierowcy i pasażerowie
będą chcieli ozdobić wnętrze swo-
jego samochodu w taki sam spo-
sób, jak urządzą swoje salony. Zda-
liśmy sobie sprawę, że nie jesteśmy
w stanie samodzielnie zapewnić
rozwiązania, ale jeśli będziemy
współpracować jesteśmy w stanie
lepiej służyć producentom i projek-
tantom samochodów”.
ExxonMobil już pracował nad no-
wą rodziną poliolefin o niższej gę-
stości, które zapewniają lepszą
udarność i właściwości płynięcia,
dzięki czemu można je formować
w cieńsze sekcje, są nielepkie, od-
porne na zarysowania i promienio-
wanie UV. Aby odnieść sukces
na rynku, muszą być również łatwe
do pokolorowania.
Aurélie Nangniot w Plastivaloire
stworzyła nowe, ekscytujące spek-
CLARIANT
tworzywa P 1 20
trum akcentujących kolorów, które
harmonijnie sprawdzą się we wnę-
trzach samochodowych. Ona i eks-
perci z Clariant opracowali ciepłą
paletę kolorów opartą na natural-
nych materiałach, a ich spektrum
zostało zainspirowane modą i wy-
strojem wnętrz. Wybrano w su-
mie 23 różne odcienie i przygoto-
wano próbki formowane wtrysko-
wo. Eksperci z Clariant Masterbat-
ches opracowali koncentraty barw-
ne, które ułatwiłyby wzbogacenie
materiałów ExxonMobil w olśnie-
wające barwy, które pobudziłyby
wyobraźnię kierowców i pasaże-
rów. „Masterbacze umożliwiają
projektantom motoryzacyjnym nie-
ograniczoną kreatywność i popra-
wiają postrzeganą jakość części
z tworzyw sztucznych we wnę-
trzach pojazdów” – podsumowuje
Clément.




Według Sumitomo (SHI) Demag
Europe obowiązujący trend rozwo-
ju jazdy autonomicznej wpływa
na sposób projektowania wnętrz
pojazdów. Materiały w przyszłości
będą odgrywać większą rolę
w tworzeniu wrażeń zmysłowych.
Inteligentne samochody będą uży-
wać folii IMD z czujnikami do reali-
zacji funkcji sterowania dotykowe-
go. Prawdopodobnie zmniejszy się
liczba elementów we wnętrzach
samochodów.
Aby zilustrować potencjalne możli-
wości, Sumitomo (SHI) Demag we
współpracy z firmą Kurz opraco-
wały wspólnie listwy drzwiowe
o wysokim połysku o odmiennym
wyglądzie w dzień i w nocy. Na tar-
gach K2019 prezentowano w pełni
60.000...
Liczy się elektryczne doświadczenie
Będąc jednym z największych producentów wtryskarek
elektrycznych na świecie, zapewniamy kompetentne i
niezawodne wsparcie naszym klientom. Dzięki sprzedanej
liczbie ponad 60,000 wtryskarek elektrycznych na całym
świecie firma Sumitomo (SHI) Demag ustala standardy w
dziedzinie efektywności energetycznej oraz precyzyjnego
przetwórstwa tworzyw sztucznych. Jesteśmy globalnym
ekspertem w dziedzinie formowania wtryskowego z
wieloletnim doświadczeniem, Sumitomo (SHI) Demag jest
reprezentowana na wszystkich kontynentach oferując
kompletną obsługę sprzedaży i serwisu.
www.sumitomo-shi-demag.eu
 technologie
ENGEL
czystej produkcji Systec Servo,
w której zastosowano 6-osiowego
robota z chwytakiem.
Zastosowano technologię IMD
po to, by tworzyć element tapicer-
ki drzwi samochodowych w mniej
niż 50 sekund. Po procesie IMD fo-
lia jest następnie dodawana do pa-
nelu poszycia drzwi podczas pro-
cesu łączenia, dzięki czemu zapew-
nia pełną funkcjonalność dotyko-
wą. Dane procesowe są następnie
integrowane z nadrzędnym syste-
mem produkcji (MES) w celu wyge-
nerowania elementu identyfikacyj-
nego macierzy danych, który jest
łączony z konkretną częścią, co da-
je możliwość jej śledzenia w dal-
szym procesie produkcji. Pokaz
procesu produkcji w trakcie wysta-
wy obejmował również stację tną-
cą do usuwania wlewek, stację
utwardzania UV dzięki której uzy-
skiwano wysoki połysk, stację
czyszczenia do automatycznego
polerowania oraz komorę kontroli
wizualnej.
Identyfikowalność elementów
w produkcji pojazdów ma coraz
większe znaczenie. Ilość odrzuca-
nych produktów rośnie i właśnie
tam mogą pomóc maszyny wypo-
sażone w inteligentne technologie
produkcyjne. Elementy krytyczne
ze względu na przykład na bezpie-
czeństwo, takie jak czujniki podu-
szek powietrznych, wymagają zło-
żonych sposobów audytu. Nie cho-
dzi wyłącznie o śledzenie informa-
cji. Identyfikowalność w czasie rze-
czywistym polega na możliwości
wywoływania danych i weryfikacji
dokładnych ustawień zastosowa-
nych na wtryskarce, kiedy została
wykonana ta pojedyncza część
z tworzywa sztucznego. W Sumito-
mo (SHI) Demag porównuje się to
do nadawania każdemu kompo-
nentowi niepowtarzalnego odci-
sku palca. Oznacza to, że wszelkie
potencjalne wady jakości, które
mogą nie zostać wykryte przez kil-
ka miesięcy, a nawet lat, można
prześledzić od dnia, a nawet cyklu,
w którym zostały wyprodukowane.
Dzięki identyfikowalności na po-
ziomie elementu można przepro-
wadzić analizę pierwotnych błę-
dów i przyczyn niedostatecznej ja-
kości.
Aby ułatwiać identyfikowalność,
Sumitomo (SHI) Demag stworzył
w pełni zautomatyzowaną stację
do formowania wtryskowego
i znakowania laserowego, która łą-
czy i przesyła kod z powrotem
do MES, gdzie uzgadnia się je z in-
nymi danymi produkcji. Oprócz
zwiększenia identyfikowalności, te
zsynchronizowane dane zapewnia-
ją kierownikom produkcji lepszą
orientację co do czasów i jakości
cyklu produkcji.




Zdaniem austriackiej firmy Engel,
w projektowaniu środowiska wnę-
trza pojazdów autonomicznych ro-
la i zapotrzebowanie na folie bę-
dzie coraz większe, a i formowanie
wtryskowe będzie odgrywać klu-
czową rolę. Wnętrze pojazdu ule-
gnie zmianie. Musi się ono stać
bardziej przyjazne, a obecnie sto-
sowane elementy sterujące zastą-
pione wysokiej jakości powierzch-
niami. Autonomiczna jazda będzie
wymagała zupełnie nowej techno-
logii czujników dotykowych.
W obu przypadkach rośnie rola za-
stosowania folii jako rozwiązania
KURZ
technicznego, jak i dizajnerskiego.
Dzięki technologiom Foilmelt i Cle-
armelt Engel ma dwie szeroko wy-
próbowane i przetestowane tech-
niki stosowane do produkcji folii
funkcjonalnych.
Na targach K2019 firma Engel za-
demonstrowała elastyczność tego
procesu IMD typu roll-to-roll, wy-
twarzając złożone trójwymiarowe
próbki o różnych wzorach na wtry-
skarce Victory 1060/300 ze zinte-
growanym robotem liniowym Vi-
per 20. Wspólny projekt linii part-
nerów firmy Engel, w tym m.in.
Isosport Verbundbauteile umożli-
wia termoformowanie, wtryskiwa-
nie i wycinanie nieograniczonego
wyboru rodzajów powierzchni
w jednoetapowym procesie.
Możliwy jest szeroki zakres kombi-
nacji materiałów. Można przetwa-
rzać wielowarstwowe systemy folii
z powierzchniami do malowania,
a także strukturyzowane, podświe-
tlane i funkcjonalizowane folie
z elementami elektroniki. By zmie-
nić wygląd, strukturę i funkcjonal-
ność należy zmienić tylko rolkę,
a nie formę wtryskową. Oprócz ty-
powych materiałów, takich jak
ABS, PC i PC/ABS możliwe jest rów-
nież użycie do wtryskiwania PP
i materiałów z recyklingu. Na tar-
gach K wykorzystywano mieszani-
nę materiałów z recyklingu w po-
staci odpadów roślinnych rozdrob-
nionych razem z folią. Firma doda-
je, że jeszcze bardziej zwiększyła
stopień integracji technologii Foil-
melt z procesem nadawania kontu-
rów, który odbywa się bezpośred-
nio w formie. W rezultacie ze-
wnętrzna stacja laserowa nie jest
już potrzebna, co eliminuje cały
etap procesu.
tworzywa P 1 20
Engel zademonstrował na stoisku
swojego partnera Leonharda Kurza
także drugą aplikację IMD (IMD
PUR). Elementy paneli przednich
były wytwarzane w procesie Clear-
melt na wtryskarce Duo 2460/900
z robotem przegubowym Easix.
Elementy te spełniają wszelkie no-
we wymagania stawiane czujni-
kom dotykowym. Proces Clearmelt
polega na uszlachetnieniu po-
wierzchni za pomocą poliuretano-
wej powłoki nawierzchniowej. Jest
ona szczególnie skuteczna w za-
stosowaniach zewnętrznych ze
względu na to, że jest idealnie
błyszcząca i odporna na zarysowa-
nia. Obróbka termoplastyczna
i przetwarzanie PUR mogą być
przeprowadzane kolejno lub rów-
nolegle przy użyciu poziomego
stołu obrotowego, w zależności
od liczby części i warunków we
wtryskowni.
Według fimy Engel diody LED stają
się coraz bardziej powszechnie sto-
sowane w pojazdach i coraz czę-
ściej dodawane jako charaktery-
styczne elementy wystroju. Zmien-
ność ich kształtu zdecydowanie ro-
śnie, przez co tworzy nowe wy-
zwania dla producentów światło-
wodów.
Firma opracowała nowy proces
plastyfikacji specjalnie do przetwa-
rzania PMMA, który zapewnia wy-
soką wydajność przewodzenia
światła, nawet w przypadkach
skomplikowanych kształtów i dłu-
gich struktur, takich jak oświetle-
nie obrysowe. Zwiększa on jedno-
rodność i czystość stopu, udostęp-
niając nowe opcje projektantom
oświetlenia.
Nawet najbardziej subtelne odcie-
nie żółci niewidoczne dla ludzkie-
tworzywa P1 2 0 technologie 

go oka zmniejszają intensywność
światła. Zmniejszając naprężenia
termiczne i zapewniając szczelność
możemy zminimalizować wady
materiałowe diod LED także
przy długich ścieżkach przepływu
światła.
Rezultatem są ultra czyste włókna
światłowodowe, które pozwalają
na produkcję elementów LED
o jeszcze dłuższych i bardziej zło-
żonych strukturach.




wystające okrągłe pokrętło z funk-
cjami wielodotykowymi. Funkcje te
prowadzą użytkowników, a pod-
świetlenie służy do stylizacji, pro-
wadzenia interakcji i przekazywa-
nia kierowcy informacji o stanie
pojazdu.
Samu Hyyrylainen, SVP ds. opera-
cyjnych TactoTek, twierdzi: „Fi-
scher Automotive jest dobrze zna-
ny z innowacji w projektowaniu
wnętrz pojazdów, w tym otworów
wentylacyjnych i elementów wie-
lofunkcyjnych, które są wartościo-
wymi obszarami innowacji dla
technologii inteligentnych po-
wierzchni”.
„Nasz wspólny pokaz ilustruje no-
we style w zakresie projektowania
sterowania, dla których IMSE jest
dobrze przystosowany i zapewnia
części, które korzystają z zalet
technologii IMSE, w tym są lekkie,
cienkie i łatwe do zintegrowania,
zapewniając jednocześnie opłacal-
ność produkcji”.




Firma Teknor Apex wprowadziła
do produkcji kompaund Creamid
P Series poliamidu 6 (PA 6), który
pochłania prawie jedną trzecią
mniej wody niż standardowe ga-
tunki, zapewniając jednocze-
śnie 15-25% ulepszone właściwo-
ści rozciągania w stanie kondycjo-
nowanym. Wykazuje on lepsze pa-
rametry przetwórcze i dobre wła-
ściwości powierzchni, nawet

Grupa Polyplastics ogłosiła wpro-

wadzenie na rynek nowego gatun-
ku politereftalanu butylenu DURA-
NEX (PBT), który ma właściwości
elektryczne tradycyjnie występują-
ce w PBT, a jednocześnie oferuje
inne ważne cechy.
DURANEX 750AM jest 30%
wzmocnionym szkłem, ogniood-
pornym (FR) gatunkiem o niskim
wypaczeniu, wysokiej sztywności
oraz odporności na ciepło i wilgoć
(odporność na hydrolizę). Gatunek
nadaje się do zastosowań motory-
zacyjnych, takich jak urządzenia
komunikacyjne i elementy wysoko-
ciśnieniowe do pojazdów elek-
trycznych (EV) i hybrydowych po-
jazdów elektrycznych (HEV).
Firma twierdzi, że do tej pory trud-
no było spełnić wymagania doty-
czące zarówno ognioodporności,
jak i odporności na hydrolizę, po-
nieważ odporność na hydrolizę za-
zwyczaj zmniejsza się po dodaniu
składnika FR. Na rynku motoryza-
cyjnym rośnie zapotrzebowanie
na materiały FR do zastosowania
w urządzeniach komunikacyjnych
i częściach wysokociśnieniowych
do EV i HEV. Materiały te muszą
również spełniać zapotrzebowanie
przemysłu motoryzacyjnego
na wysoką trwałość i dobrą prze-
twarzalność. DURANEX 750AM
i inne PBT spełniają również wyma-
gania aplikacji elektrycznych i elek-
tronicznych.

Tac to Tek i Fi scher Au to mo ti ve

ogło si ły, że współ pra cu ją nad
opracowaniem technologii inteli-
gentnych powierzchni, pokazują-
cych przykłady innowacji projek-
towych, które spełniają wymaga-
nia rynku w zakresie integracji sty-
li za cji, funk cji elek tro nicz nych
i możliwości produkcji inteligent-
nych powierzchni w skali komer-
cyjnej. Przygotowany element de-
monstracyjny ma powierzchnię
pełną czujników do obsługi pole-
ceń wejściowych, które są oświe-
tlone diodami LED uformowanymi
bezpośrednio w tworzywie sztucz-
nym, które tworzą strukturę kon-
strukcji elementu. Oprócz pojedyn-
czych czujników zamontowano
0 technologie
w przypadku dużej zawartości
włókien szklanych. Kompaundy te
są przeznaczone do stosowania
w motoryzacyjnych aplikacjach
wewnętrznych i zewnętrznych.
Według danych firmy seria Cre-
amid P to najnowsza rodzina wy-
sokowydajnych specjalistycznych
kompaundów poliamidowych
do produkcji elementów konstruk-
cyjnych w tych zastosowaniach
gdzie uzasadniona jest wymiana
elementów metalowych. Kom-
paundy te posiadają taką formułę,
którą można stosować w celu ob-
niżenia absorpcji wilgoci w szero-
kim zakresie kompaundów na ba-
zie poliamidu 6- i 6/66. Należą
do nich gatunki o różnych typach
i dodatkach wzmacniających i wy-
pełniaczach, a także gatunki ulep-
szone udarowo, hartowane i inne
specjalne. Kompaundy z serii Cre-
amid P mogą dodatkowo wykorzy-
stywać zaawansowany system sta-
bilizacji cieplnej, który wydłuża
temperaturę ciągłego użytkowa-
nia.
Na targach K2019 firma Teknor
Apex pokazała dwa pierwsze kom-
paundy Creamid P o zawarto-
ści 30% i 50% włókna szklanego.
Suche po uformowaniu wykazują
zmniejszenie o ok. 80% poboru
wody po 24 godzinach w porów-
naniu ze standardowym PA 6
i około 30% niższe po nasyceniu.
Nowe gatunki Creamid P2H7G6
i Creamid P3H2G10 wykazują wyż-
szy moduł sprężystości przy rozcią-
ganiu i wytrzymałość przy zerwa-
niu.
Ulepszone właściwości Creamid P
przy rozciąganiu pozwalają im
sprostać wymaganiom niektórych
TEKNOR
zastosowań strukturalnych, do
których tradycyjne kompaundy
PA 6 nie nadawały się z powodu
wysokiej absorpcji wilgoci. W nie-
których przypadkach mogą one
również stanowić praktyczną alter-
natywę dla związków PA 66.
W testach przepływu spiralnego
nowe typy wykazują większy prze-
pływ niż porównywalne gatunki
standardowego PA 6, ale podobne
poziomy skurczu, umożliwiając ich
przetwarzanie przy użyciu istnieją-
cego oprzyrządowania. Typy Cre-
amid P są dostępne na całym świe-
cie. Dostępnych jest kilka standar-
dowych gatunków, a także nie-
standardowe mieszanki.




Borealis uruchomił nową fabrykę
mieszanek w Taylorsville, USA, któ-
ra ma zaopatrywać głównie sektor
motoryzacyjny. Zainstalowano
w niej dedykowane linie produkcyj-
ne termoplastycznych olefin (TPO)
i kompaundów wzmocnionych
krótkim włóknem szklanym (SGF).
Zakład znajduje się w południowo-
-wschodniej części USA. Ma zaspo-
koić rosnące potrzeby klientów
OEM i Tier 1 w tym regionie w za-
kresie zaawansowanych kompaun-
dów polipropylenu (PP), dodając
kolejne 30 000 ton rocznie do glo-
balnej zdolności produkcyjnych Bo-
realis i Borouge w zakresie miesza-
nek PP. Obiekt o powierzchni pra-
wie 5000 m2, z bocznicami kolejo-
wymi oferuje dalsze możliwości
rozbudowy. Borealis i Borouge
uważają, że nowa fabryka jest
ważnym wzmocnieniem globalnej
sieci zakładów produkujących mie-
szanki w Europie, Chinach i Brazy-
lii. Wśród pierwszych produktów
wytwarzanych w nowej fabryce
znajdują się materiały dla motory-
zacji do zastosowań wewnętrz-
nych i zewnętrznych zatwierdzone
przez głównych klientów w branży
automotive, takich jak m.in. Daim-
ler i Volkswagen Group.
Firma Borealis dodała do swojej
oferty nowy typ PP o niskiej gęsto-
ści do zastosowań wewnętrznych
Daplen EE058AI. W 10% wypełnio-
ny talkiem i modyfikowany elasto-
merem gatunek o wysokiej czysto-
ści został zaprojektowany tak, by
spełnić najnowsze wymagania
klientów OEM w przypadku we-
wnętrznych zastosowań motoryza-
cyjnych przy niskim poziomie zapa-
chu, emisji i zamglenia, przy jedno-
czesnym znacznym obniżeniu ma-
sy. Charakteryzuje się on zrówno-
ważeniem parametrów sztywności
i udarności z estetycznymi walora-
mi powierzchniami klasy A i wyso-
ką odpornością na zarysowania.
Pierwsze komercyjne zastosowania
wewnętrzne tworzywa Daplen
EE058AI obejmują dolną deskę
rozdzielczą, schowek i listwy środ-
kowe używane w nowym kompak-
towym samochodzie Škoda Scala,
a także w nowym miejskim SUV-ie
Kamiq. Już wcześniej z powodze-
niem stosowano istniejące produk-
ty Daplen w podobnych kompo-
nentach, ale nowy gatunek
EE058AI oferuje bezprecedensową
oszczędność masy nawet do 6,5%
bez utraty właściwości, co pomaga
obniżyć ślad węglowy, sprostać
wyśrubowanym parametrom jeśli
chodzi o poziom emisji samocho-
dów Škoda.
BOREALIS
tworzywa P 1 20
Materiały termoplastyczne z długi-
mi włóknami szklanymi Borealis
Daplen i Fibremod są również sto-
sowane w innych częściach mode-
lu Scala, od wewnętrznych paneli
drzwi i uchwytu deski rozdzielczej
do modułu przedniego.




Firma Covestro dostarczyła
wzmocnione włóknami poliwęgla-
nowe (PC) tworzywo Maezio
do produkcji elementów kół
do w pełni elektrycznych SUV-ów
ES8 i ES6 chińskiemu start-upowi
NIO. Koła mają aluminiowe felgi
z opcjonalnymi wkładkami z włók-
na węglowego, zaprojektowane
tak, aby nadać pojazdowi estetycz-
ny wygląd i polepszyć aerodynami-
kę. Zdaniem przedstawicieli firmy,
kompozyty Maezio zapewniają po-
łączenie unikalnego wyglądu włók-
na węglowego z szeroką gamą
opcji wykończeniowych.
Według Covestro poliwęglany ofe-
rują wysoką jakość powierzchni
i parametrów optycznych. Ponadto
mieszanki na bazie PC są kompaty-
bilne z szeroką gamą powłok i pro-
cesów dekoracyjnych pozwalając
na projektowanie unikalnych po-
wierzchni. Umożliwia to opraco-
wanie systemu powlekania tarczy
koła, który nie tylko zachowuje wy-
gląd włókien jednokierunkowych,
ale także zapewnia wymaganą
ochronę kół.
Covestro twierdzi, że samochodo-
we elementy zewnętrzne muszą
wykazywać wysoką odporność
na zarysowania, warunki atmosfe-
ryczne, starzenie i odporność che-
miczną. W przypadku elementów
2 technologie
kół istnieje dodatkowy wymóg wy-
sokiej odporności na ciepło pod-
czas hamowania. W połączeniu
z systemem powłok, kompozyto-
we tarcze kół spełniają surowe wy-
magania bezpieczeństwa i wysokie
parametry w zakresie odporności
na uderzenia, na chemikalia i wa-
runki atmosferyczne. Poliwęglan
Makrolon, na którym oparty jest
Maezio, ma wysoką stabilność ter-
miczną, dzięki czemu wkładka tar-
czy może wytrzymać temperatury
wywołane hamowaniem do 150°C.
Kompozyty Maezio można łatwo
łączyć z funkcjonalnymi kompo-
nentami podczas przetwarzania,
na przykład poprzez formowanie
wtryskowe. W przypadku wkładek
tarczy koła są one łączone z alumi-
niowymi szprychami koła za po-
mocą śrub wykonanych z PC. Two-
rzywo łatwo łączy dwie części. Ele-
menty wykonane z Maezio w celu
ponownego użycia pod koniec ży-
cia mogą być pocięte i stopione
lub zmielone na krótkie włókna
i stosowane w procesie formowa-
nia wtryskowego, co czyni je ideal-
nym materiałem dla producentów
pojazdów elektrycznych.
Mieszanki PC firmy Covestro zosta-
ły również wykorzystane w pro-
dukcji nowej gamy spojlerów da-
chowych. Spoilery spełniają wiele
funkcji. Służą do montażu czujni-
ków, kamer i anten 5G. Anteny wy-
konują ważne zadania w syste-
mach wspomagania kierowcy. Tyl-
ne światła i elementy oświetlenia
otoczenia są również zintegrowa-
ne ze spojlerami. Niektóre z nich
zostały zaprojektowane przy uży-
ciu technologii czarnego panelu co
oznacza, że kiedy ukryte za nimi
NIO
elementy LED nie są aktywne wy-
glądają one jak płaskie, ciemne po-
wierzchnie. Powierzchnie spoile-
rów mogą być projektowane
w różnych kolorach, z sąsiadujący-
mi obok siebie obszarami o wyso-
kim połysku i matowymi. Kompo-
nenty są zoptymalizowane pod ką-
tem niskiej masy dzięki niskiej gru-
bości ścianek i niskiej gęstości two-
rzyw konstrukcyjnych, a także za-
stosowania struktur warstwowych
z lekkim rdzeniem z pianki wyko-
nanym z ekspandowanego Makro-
lonu (E-PC), zapewniając tym sa-
mym dobrą izolację termiczną. Co-
vestro dodaje, że materiały spoile-
ra są wytrzymałe nawet w niskich
temperaturach, zwiększając bez-
pieczeństwo. Stabilność wymiaro-
wa tworzyw termoplastycznych
jest wysoka po wystawieniu
na działanie ciepła, dzięki czemu
można uzyskać wąskie szczeliny
między sąsiednimi elementami (ze-
rowe połączenie).




Wzmocnione ciągłym włóknem
termoplastyczne tworzywo La-
nxess stosuje się w samochodach
jako wkładkę do wzmocnienia
strukturalnego słupków A. Tego ty-
pu aplikacje w projektowaniu ele-
mentów konstrukcyjnych w samo-
chodach osobowych muszą speł-
niać surowe wymagania mecha-
niczne w razie wypadku. Jednym
z przykładów wykonania jest lekki
słupek A opracowany przez Po-
rsche. Jest on przeznaczony do sto-
sowania w samochodach typu ka-
briolet i roadster, a po raz pierwszy
został wykorzystywany w modelu
Porsche 911 Cabriolet. Słupek za-
wiera wkładkę wykonaną ze stali
o wysokiej wytrzymałości. Jest ona
wspierana od wewnątrz przez
uformowany półfabrykat z Tepex
Dynalite 102-RG600 (6)/47%
na bazie PA 6 oraz przez żebrowa-
ną strukturę wykonaną z Durethan
AKV30H2.0, który jest oparty
na PA 66 i zawiera krótkie włókna
szklane. Struktura ta jest związana
z pianką strukturalną L-5235 opra-
cowaną przez L&L Products. Wy-
trzymałość i sztywność wkładki hy-
brydowej zapewnia, że słupek
A jest równie dobry w znoszeniu
dachowania, jak poprzednie kon-
strukcje z rurami stalowymi o wy-
sokiej wytrzymałości. Jest jednak
o około 5 kg lżejszy. Redukcję ma-
sy osiąga się w oszkleniu pojazdu,
obniżając środek ciężkości samo-
chodu, a tym samym poprawiając
dynamikę pojazdu.
Doskonałe właściwości mechanicz-
ne hybrydowego słupka A pokazu-
ją, że wkładki hybrydowe na bazie
blachy stalowej, półfabrykatów Te-
pex, odmian PA 6 lub PA 66 Dure-
than jako materiału do wtryskiwa-
nia oraz na piance strukturalnej,
takiej jak L-5235, oferują również
znaczny potencjał zastosowania
w konstrukcji lekkich karoserii po-
jazdów. Dotyczy to w szczególno-
ści pojazdów elektrycznych, ponie-
waż ich ciężkie akumulatory dają
im dużą masę uderzenia. Redukcja
masy rozszerza także zasięg pojaz-
dów elektrycznych, które korzysta-
ją z tej technologii. Inne potencjal-
ne zastosowania elementów hy-
brydowych obejmują wzmocnienie
poprzeczek i elementów bocznych,
słupków B i C, podpór akumulato-
tworzywa P 1 20
rów lub elementów drzwi, które są
krytyczne dla bezpieczeństwa.
Tepex Dynalite jest już wykorzysty-
wany w produkcji seryjnej przez
Porsche jako komponent o kluczo-
wym znaczeniu dla bezpieczeń-
stwa, w procesie formowania hy-
brydowego w celu wytworzenia
pedału hamulca w Porsche 918
Spyder, Porsche Macan i Porsche
Panamera NF.
Wzmocnione włóknami ciągłymi
materiały Tepex zostały również
wykorzystane na dużą skalę w pro-
dukcji lekkich elementów kon-
strukcyjnych w Audi A8. Sedan jest
oferowany z dwoma elektrycznie
regulowanymi pojedynczymi tylny-
mi siedzeniami, których skorupy
zostały opracowane przez Faurecia
Automotive Seating i są produko-
wane w procesie formowania hy-
brydowego. Zastosowano Tepex
Dynalite 102-RG600 (2) na bazie
PA 6/47%, z materiałem Durethan
BKV30H2.0 PA 6 wzmocnionym
krótkim włóknem szklanym jako
materiałem nadlewanym.
Powodem, dla którego wybrano
materiał kompozytowy LANXESS
do tej struktury był fakt, że jest on
o około 45% lżejszy niż porówny-
walna konstrukcja metalowa,
a można go wytwarzać opłacalnie
dzięki wysokiemu poziomowi inte-
gracji funkcjonalnej. Może on rów-
nież wytrzymać wysokie obciążenia
mechaniczne podczas wypadku.
Firma dodaje, że poprzednio po-
równywalne siedzenia były wyko-
nane głównie przy użyciu metalo-
wych elementów przykręcanych
do ramy. Wytwarzanie metalo -
wych powłok jest czasochłonne,
ponieważ składają się one z wielu
tworzywa P1 2 0
pojedynczych części, które muszą
być połączone za pomocą spawa-
nia w kilku etapach. W procesie
formowania hybrydowego kompo-
nent gotowy do instalacji jest two-
rzony w jednym etapie procesu.
W tym celu wstępnie wyprofilowa-
ny i ogrzewany półprodukt kom-
pozytowy jest formowany bezpo-
średnio w narzędziu do formowa-
nia wtryskowego i wyposażony
w liczne funkcje za pomocą formo-
wania wtryskowego. Upraszcza to
późniejszy montaż i prowadzi
do znacznych oszczędności kosz-
tów produkcji.
Oprócz wzmocnionych żeber,
w elemencie są zintegrowane row-
ki zabezpieczające pokrycie siedze-
nia przed przesuwaniem oraz licz-
ne uchwyty i prowadnice, na przy-
kład do wentylacji siedzeń i prowa-
dzenia kabli. Klipsy do mocowania
skorupy siedziska są również wtry-
skiwane bezpośrednio. Skorupę
można łatwo i szybko zmontować
bez użycia śrub za pomocą zaci-
sków i ponownie zdemontować
w celu serwisowania. Zaciski są
bardzo stabilne i spełniają wszyst-
kie odpowiednie wymogi bezpie-
czeństwa.




Solvay i producent komponentów
motoryzacyjnych Magneti Marelli
opracowali wspólnie prototyp
zwrotnicy wykonanej z tworzyw
termoplastycznych. Złożona geo-
metria zwrotnicy została zaprojek-
towana tak, by zmaksymalizować
parametry zapewniane przez ter-
moplastyczne kompaundy Solvay
do formowania wtryskowego. Pro-
SOLVAY
ces produkcji zawiera formowanie
tłoczne i obtryskiwanie oraz łączy
kompaundy termoplastyczne Amo-
del PPA Solvay i termoplastyczne
kompozyty Evolite PPA. Tworzywa
są produktami odpornymi na tem-
peraturę, opracowanymi specjalnie
do zastosowań w motoryzacji. So-
lvay dodaje, że proces ten pokazu-
je w jaki sposób można połączyć
nowe wysokowydajne materiały,
metody przetwarzania w krótkich
cyklach i inteligentny projekt czę-
ści, aby uzyskać idealne wyniki
konstrukcyjne, integrację funkcji
i oszczędność masy.
Ten prototyp jest pierwszym tego
rodzaju w dziedzinie zawieszeń sa-
mochodowych. Stosując nowocze-
sne materiały i technologie prze-
twarzania, Solvay był w stanie po-
łączyć wysokowydajne termofor-
mowane laminaty z formowaniem
wtryskowym i stworzyć złożone
i niekonwencjonalne geometrie. Ta
kombinacja umożliwiła zaprojekto-
wanie funkcjonalnie zintegrowa-
nego elementu, w tym współfor-
mowanych tulei.
PolyOne opracował masterbacz
OnColor RC Environmental Black
z zastosowaniem sadzy jako odpo-
wiedni do zastosowania w motory-
zacji. Ten wywodzący się ze zuży-
tych opon koncentrat barwiący
stanowi alternatywę dla innych
opartych na pierwotnej sadzy. On-
Color RC Environmental Black jest
wykonany przy użyciu Bolder
Black, odzyskanej sadzy wykonanej
z odpadów gumowych. Tworzy
mniejszy ślad węglowy niż pier-
wotna sadza, ponieważ zuży-
wa 90% mniej wody i 61% mniej
energii elektrycznej, emitując jed-
nocześnie 90% mniej dwutlenku
węgla w procesie produkcyjnym.
W przypadku zastosowania za-
miast tradycyjnej sadzy, czarny
„ekologiczny” OnColor RC zacho-
wuje oczekiwany poziom wydajno-
ści w tworzywach sztucznych.
Spełnia wymagania REACH i RoHS
i jest dostępny do stosowania
w wielu tworzywach w różnych
branżach i aplikacjach, w tym i mo-
toryzacji.




Kopolimerowe tworzywo poliace-
talowe (POM) Asahi Kasei TENAC-C
Z4520 uzyskało certyfikat China
Automotive Technology&Research
Center (CATARC) jako ekologiczny,
„zielony” materiał o wyjątkowo ni-
skiej emisji VOC.
Ze względu na swoje właściwości
tworzywo konstrukcyjne przyczy-
nia się do polepszenia jakości po-
wietrza w pojazdach, a w połącze-
niu ze zmniejszeniem zagrożenia-
mi dla zdrowia także do lepszego
komfortu i bezpieczeństwa pasaże-
rów.
Ippei Araya, dyrektor generalny
działu Performance Plastics w Asa-
hi Kasei stwierdził: „Jesteśmy za-
szczyceni, że nasz TENAC-C Z4520
otrzymał certyfikat CATARC jako
materiał ekologiczny. To tworzywo
konstrukcyjne sprawiło, że wnętrze
technologie 
wielu modeli pojazdów na całym
świecie jest zdrowsze i bardziej
komfortowe”.
Ze względu na bezpośredni wpływ
na bezpieczeństwo i komfort pasa-
żerów, kwestia jakości powietrza
w pojeździe staje się coraz ważniej-
sza w branży motoryzacyjnej.
W tym kontekście redukcja VOC
znacznie przyczynia się do popra-
wy jakości powietrza w kabinie.
W zamkniętych środowiskach gazy
VOC mogą powodować dyskom-
fort i problemy zdrowotne.
Chiny, największy na świecie rynek
motoryzacyjny, starają się rozwią-
zać ten problem, zaostrzając rzą-
dowe przepisy GB (Guobiao – nor-
my krajowe), które regulują jakość
powietrza w pojeździe, a także do-
puszczalny poziom VOC.
Asahi Kasei to zdywersyfikowany
globalny dostawca materiałów
i technologii, które przyczyniają się
do poprawy ogólnego bezpieczeń-
stwa i komfortu w pojazdach, za-
pewniający producentom OEM
właściwe rozwiązania. TENAC-C
Z4520 jest produkowany w fabryce
w Mizushima w Japonii od 2004 r.,
a od 2014 r. w fabryce Asahi Kasei
POM Zhangjiagang Co., Ltd., filii
w Chinach.
t
 technologie
Wspólna historia
Tworzywa sztuczne
i samochody
Lojalni przyjaciele samochodu od ponad pół wieku – polimery, sta-
nowią obecnie ponad 20% masy pojazdu i aktywnie uczestniczą
w rewolucji motoryzacyjnej. Prezentujemy historię, przegląd rozwią-
zań i perspektywy na przyszłość.
Dawno, dawno temu…
W latach 70. po raz pierwszy za-
stosowano polimery do dekoracji
wnętrz pojazdów: pokryć, imitacji
skór i stolarki i nie tylko. Dzięki ich
odporności na uderzenia i starze-
nie polimery, a zwłaszcza tworzy-
wa termoutwardzalne, a następnie
termoplastyczne były szeroko sto-
sowane w aplikacjach zewnętrz-
nych w latach 80. i 90., takich jak
reflektory, zderzaki, błotniki, a na-
stępnie klapy tylne. Polimery poja-
wiły się po raz pierwszy w czę-
ściach strukturalnych w dekadzie
między 2000, a 2010 rokiem. Wte-
dy to producenci rozpoczęli wysiłki
na rzecz zmniejszenia masy pojaz-
dów i zastąpienia tradycyjnych ma-
teriałów, takich jak stal i alumi-
nium. Przykładem tego jest nad-
wozie elektrycznego BMW i3, które
zawiera tworzywa sztuczne
wzmocnione włóknami węglowy-
mi (CFRP). Dzięki całkowicie zauto-
matyzowanym metodom klejenia
montowanych jest około 150 czę-
ści, co stanowiłoby około jedną
trzecią w konwencjonalnym pro-
jekcie wykonanym z blachy stalo-
wej.
CAR2GO
Wiele typów
Większość typów tworzyw sztucz-
nych znalazła obecnie swoje zasto-
sowanie w motoryzacji. Nadwozie
pochłania połowę objętości two-
rzyw sztucznych produkowanych
dla przemysłu motoryzacyjnego,
reszta znajduje się w częściach
znajdujących się w kabinie pasa-
żerskiej (40%) i w przestrzeni silni-
ka (10%). Zewnętrzne części nad-
wozia, takie jak zderzaki, błotniki,
maska i klapa bagażnika, składają
się głównie z polipropylenu (PP),
który dzięki swoim właściwościom
mechanicznym i dość przystępnym
cenom samodzielnie stanowi oko-
ło 40% tworzyw sztucznych stoso-
wanych w przemyśle motoryzacyj-
nym. Od ponad trzydziestu lat lek-
ki i bardzo wytrzymały poliwęglan
wykorzystywany jest do produkcji
optyki reflektorów. W kabinie pa-
sażerskiej królują: ABS, poliuretany
i polietyleny. Pod maską poliamid
jest stosowany w produkcji części,
które muszą wytrzymać wysokie
temperatury. Powszechnie uważa-
ny za jeden z najbardziej wydaj-
nych materiałów na świecie, two-
rzywo termoplastyczne PEEK, które
łączy właściwości termiczne z do-
skonałymi właściwościami mecha-
nicznymi jest w stanie wytrzymać
stałą temperaturę roboczą 250°C.
Bezpieczeństwo przede
wszystkim
Tworzywa sztuczne stały się nie-
zbędne dla zapewnienia bezpie-
czeństwa. Najnowocześniejsze zde-
rzaki i części pochłaniające energię
optymalizują bezpieczeństwo pasa-
żerów i pieszych. Zderzak z tworzy-
wa sztucznego jest lżejszy niż zde-
rzak wykonany z innych materia-
łów i pochłania od czterech do pię-
ciu razy więcej energii. Pasy bez-
pieczeństwa wykonane są z włó-
kien poliamidowych lub poliestro-
wych, a poduszki powietrzne z wy-
trzymałego nylonu. Pod maską
tworzywa sztuczne przyczyniają się
również do bezpieczeństwa pasa-
żerów. W razie wypadku wał napę-
dowy z tworzywa nie perforuje
zbiornika ani nie penetruje kabiny,
w przeciwieństwie do tradycyjnego
wału napędowego.
Czas na dietę!
W ciągu dekady między 2010,
a 2020 r. rosnące wykorzystanie
tworzyw sztucznych w samocho-
dach wymogło na producentach
stworzenie rozwiązań zgodnych
z wymogami ochrony środowiska
BMW
tworzywa P 1 20
BMW
oraz przepisami mającymi na celu
zmniejszenie emisji. W Unii Euro-
pejskiej progi emisji CO2 przez po-
jedynczy pojazd będą musiały zo-
stać obniżone ze 130 do 95 g/km
jeszcze w tym roku. Aby osiągnąć
ten cel producenci inwestują
w tworzenie lżejszych pojazdów,
zastępując metal materiałami kom-
pozytowymi. Lekkie i odporne two-
rzywa sztuczne zapewniają projek-
tantom dużą swobodę twórczą.
Ogólnie materiały kompozytowe
mogą potencjalnie zmniejszyć cię-
żar pojazdu o 200 do 300 kg. Ten
wynik będzie w dużej mierze zale-
żeć od innowacji w branży chemii
materiałów, w szczególności części
konstrukcyjnych i szyb samocho-
dowych.
Zastosowanie materiałów kompo-
zytowych zamiast stali w częściach
konstrukcyjnych jest przełomem
technologicznym, który może po-
tencjalnie zmniejszyć wagę pojaz-
dów nawet o 30% ich masy. Zasto-
sowanie materiałów kompozyto-
wych wzmocnionych włóknem
szklanym umożliwia masową pro-
dukcję części, takich jak klapy ba-
gażnika, schowki na koła zapaso-
we i podłoga bagażnika. Niektórzy
producenci stosują materiały kom-
pozytowe wzmocnione włóknem
węglowym do części produkowa-
nych w mniejszych seriach. Do tej
tworzywa P1 2 0
pory przemysł motoryzacyjny po-
zostaje największym konsumen-
tem materiałów kompozytowych
pod względem ich ilości.
Kompozyty termoplastyczne
Tworzywa termoplastyczne są roz-
wiązaniem na przyszłość, ponie-
waż są lekkie, odporne i nadają się
do recyklingu. Tworzywa termo-
plastyczne oferują te same zalety
w stosunku do metali, co materia-
ły termoutwardzalne pod wzglę-
dem zmniejszenia masy, a ponadto
nadają się do recyklingu. Chociaż
kompozyty termoplastyczne stano-
wią obecnie tylko 5% rynku kom-
pozytów, udział ten może pewne-
go dnia osiągnąć nawet 50%.
Francuska Agencja ds. Środowiska
i Zarządzania Energią (ADEME) nie
popełniła błędu wspierając projekt
Compofast koordynowany przez
Arkema już w 2012 r. Jego cel:
opracowanie kompozytów termo-
plastycznych przeznaczonych
do „odchudzania” pojazdów i pa-
sujących do wymagań ekonomicz-
nych i tempa produkcji masowej
w przemyśle motoryzacyjnym.
Wszystkie oczy zwrócone
na baterię
Przejście od silników spalinowych
na stuprocentowy napęd elektrycz-
ny lub rozwiązania hybrydowe...
W odpowiedzi na nowe ogranicze-
nia prawne i ograniczenia ruchu
wprowadzone przez niektóre duże
miasta producenci nie mają innego
wyjścia jak tylko wprowadzić inno-
wacje w zakresie alternatywnych
układów napędowych. Na całym
świecie rośnie liczba informacji do-
tyczących wprowadzenia na rynek
nowych samochodów elektrycz-
nych. Akumulator jest przedmio-
tem intensywnych badań wśród
wszystkich producentów. Obec-
nym wyzwaniem jest dalsza popra-
wa wydajności tego ciężkiego i zło-
żonego elementu, przy zmniejsze-
niu jego wagi i rozmiaru oraz jed-
noczesnym obniżeniu jego ceny.
Obecnie opracowywane technolo-
gie dotyczą głównie baterii litowo-
-polimerowych, które wydają się
szczególnie obiecujące.
Nowe produkty do nowych
zastosowań...
Prywatne samochody z kierowcą,
natychmiastowy wynajem na krót-
kie odległości, wspólne przejazdy,
wspólne użytkowanie samocho-
dów… Czasy wymagają nowych
form mobilności w mieście i no-
wych pomysłów. W 2011 r. Paryż
uruchomił Autolib, pierwszą pu-
bliczną usługę wynajmu publicz-
nych samoobsługowych samocho-
dów elektrycznych, opracowaną
w skali dużego europejskiego mia-
sta. Z pomocą firmy Bluecar i roz-
wiązania opracowanego przez fir-
mę Bolloré zastosowano technolo-
gię „suchego” akumulatora litowo-
-polimerowego. Chociaż nie wpły-
nęły one jeszcze na obecną pro-
dukcję motoryzacyjną, to te nowe
zastosowania będą miały bezpo-
średni wpływ na niektóre elementy
pojazdów. Pojawią się nowe poli-
mery, które pomogą producentom
opracować nowe rozwiązania do-
stosowane do nowych wymagań.
Czyste powietrze i nowa era
Aby zmniejszyć emisję zanieczysz-
czeń spalinowe samochody przy-
szłości będą miały silniki o coraz
mniejszej pojemności skokowej
(„downsizing”), a ich osiągi powin-
ny pozostać takie same. Ta ewolu-
cja doprowadzi do stworzenia
przedziałów silnika, które będą
jeszcze bardziej odporne na ciepło,
ciśnienie oraz obciążenia termiczne
i mechaniczne. Producenci z bran-
ży motoryzacyjnej i producenci
osprzętu dążą do opracowania za-
awansowanych technologicznie
materiałów do tych nowych ekolo-
gicznie czystych samochodów.
Przejście z napędu benzynowego
na napęd elektryczny wymaga
również gruntownych zmian
w konstrukcji pojazdu. Aby zinte-
grować części wymagane do elek-
tryfikacji (silniki, akumulatory),
producenci w celu zmniejszenia
masy i optymalizacji stosunku ma-
sy do mocy używają tworzyw
sztucznych do tworzenia części
konstrukcyjnych.
Bądź w kontakcie
Wspólne samochody skłoniły pro-
ducentów samochodów do po-
nownego rozważenia wymagań
dotyczących materiałów: wielu
użytkowników, często używane
części wewnątrz i na zewnątrz itp.
Wpływ wspólnego korzystania
z samochodów doprowadzi do za-
stosowania nowych materiałów
i nowych powłok wykonanych
z polimerów w celu zachowania
zdrowego środowiska w kabinie
pasażerskiej. Izolujące polimery
mogą również odgrywać rolę w za-
pewnianiu zgodności elektroma-
gnetycznej pojazdów lub skutecz-
nie uczestniczyć w zapobieganiu
próbom piractwa danych na pokła-
dzie. Tworzywa sztuczne można
już stosować do projektowania
części nadwozia lub tapicerki, któ-
re mogą ograniczyć ryzyko przy-
padkowych zarysowań i które są
łatwe do czyszczenia: farby samo-
czyszczące, fluorowane pokrycia
teflonowe / PTFE na tkaninach sie-
dzeń i dywanikach, przeciwbakte-
ryjne i antyalergiczne tkaniny itp.
Plastronics: inteligencja
wewnątrzmateriałowa
Zanim staną się całkowicie autono-
miczne, samochody przyszłości po-
winny zostać połączone między so-
bą w celu kontrolowania swoich
systemów (systemy wspomagania
kierowcy, czujniki, elektroniczne
skrzynie biegów itp.) i komuniko-
wać się ze światem zewnętrznym
(GPS, Wi-Fi, telefonia itp.). Ta no-
wa dziedzina motoryzacji, której
procesy są niezwykle innowacyjne
znajduje się w połowie drogi mię-
dzy przetwórstwem tworzyw
sztucznych a elektroniką i ma
na celu uczynienie części interfej-
sów człowiek/maszyna wykona-
nych z tworzyw sztucznych bar-
dziej inteligentnymi. Obowiązuje
zasada rezygnacji z płytek druko-
wanych i integracja ich funkcji bez-
pośrednio z elementami z two-
rzyw.
Plastronics już odnosi coraz więk-
sze sukcesy w produkcji płytek dru-
kowanych i wielu elementów elek-
tronicznych, które coraz częściej
znajdują się w inteligentnych sa-
mochodach.
Prostota podbiła umysły producen-
tów: minęły czasy wkręcania płytek
drukowanych i lutowania kabli
w celu połączenia elektroniki ze
skrzynią biegów.
Zmniejszona liczba operacji mon-
tażowych zmniejsza również ryzy-
ko zepsucia elementów. W branży
motoryzacyjnej firma BMW utoro-
wała drogę innym wyposażając
kierownice w elementy z branży
plastronics. Po wielu testach pro-
ducent rozważył możliwość perso-
nalizacji kierownic, wyposażając je
w różne opcje. Niemiecki produ-
cent był jednym z pierwszych, któ-
ry postawił na plastronics w kon-
strukcji manetki kierunkowskazów
motocykli K1300R i K1300S. Obec-
nie produkowana masowo poje-
dyncza tworzywowa część umiesz-
CITYTECH
technologie 
czona obok uchwytu aktywuje
klakson, kierunkowskazy i rozrusz-
nik. Następnie za pomocą nakładki
wykonanej laserem można zmienić
lub dostosować funkcję przełączni-
ka kierunkowskazów w zależności
od kraju lub opcji wybranych przez
klienta.
Kiedy zobaczymy latające
samochody?
To pytanie dręczyło Sebastiena
Thruna, profesora ze Stanford, dy-
rektora Stanford Artificial Intelli-
gence Lab i dawniej Darpa (sekcja
badań armii amerykańskiej). Pio-
nier badań i rozwoju w zakresie sa-
mochodów samojezdnych i latają-
cych (w szczególności dzięki pracy
w Google Car) teraz stał się pionie-
rem w zakresie szkolenia „kierow-
ców jutra”.
Od marca 2018 roku Sebastien
Thrun zaczął oferować lekcje jazdy
samochodem latającym za pośred-
nictwem platformy Udacity.
Uczestnicy mogą przejść szkolenie
z robotyki dronów, nauczyć się ko-
dować oprogramowanie pilotujące
latające samochody i samoloty
oraz ćwiczyć w symulatorze lotu.
Po tym jak latająca taksówka nie-
mieckiego start-upu e-Volo zakoń-
czyła lot testowy na ostatnich tar-
gach CES w Las Vegas Uber poważ-
nie zastanawia się nad stworze-
niem floty latających pojazdów,
a Airbus był w stanie utrzymać
swój elektryczny samolot Vahana
w powietrzu przez 53 sekundy
po zaledwie dwóch latach badań
i rozwoju.
t
 Spis reklamodawców
Reklama Strona Strona www

ALFA INDUSTRIAL GROUP. . . . . . . . . . 13 . . . . . . . www.lafarobot.com

ANWIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 . . . . . . . www.anwil.pl
BAGSIK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . www.bagsik.net
BIESTERFELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . www.biesterfeld.com
BIO-FED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 . . . . . . . www.bio-fed.com
DARSTA, HARMO . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 . . . . . . . www.darsta.pl
DOPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 . . . . . . . www.dopak.pl
84,-

ELBI, HB-THERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 . . . . . . . www.elbi.com.pl

GRAFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . www.grafe.pl
GRUPA AZOTY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 . . . . . . . www.e-plastics.eu
HS-UMFORMTECHNIK . . . . . . . . . . . . . 63 . . . . . . . www.hs-umformtechnik.de
HUZAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 . . . . . . . www.huzap.pl
KMP PLASTICS, FERLIN . . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . www.kmpplastics.pl
KONFERENCJA PLASTECH . . . . . . . . . 25 . . . . . . . www.plastech.tworzywa.pl
LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . www.lanxess.com
LS MTRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 . . . . . . . www.lsinjection.com
2020

LUDATEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, MODITEC. . . . . . . . . . . . . . . 17 . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, YUDO. . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 . . . . . . . . www.ludatec.pl
MASTER COLORS, BREYER . . . . . . . . 47 . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, MORETTO. . . . . . . 23 . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, SINGLE . . . . . . . . . 55 . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MENGXING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 . . . . . . . www.stmengxing.cn
MEUSBURGER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 . . . . . . . www.meusburger.com
MYCEPPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 . . . . . . . www.myceppi.com
NTQ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . www.ntqsc.pl
OMNIPLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . www.omniplast.tworzywa.pl
PLAST 2021 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 . . . . . . . . www.plastonline.org
PLASTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 . . . . . . . www.plastech.pl
PLASTICSEUROPE POLSKA . . . . . . . . 18,19 . . . . www.plasticseurope.pl
PLASTLINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14,15 . . . . www.plastline.com.pl
PLASTOPLAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 . . . . . . . www.plastoplan.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . www.plastpol.com
SIRMAX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 . . . . . . . www.sirmax.com
SUMITOMO-SHI-DEMAG . . . . . . . . . . . 57 . . . . . . . www.sumitomo-shi-demag.eu
WARTACZ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 . . . . . . . www.wartacz.com.pl
WARTACZ, CHEN HSONG . . . . . . . . . . 49 . . . . . . . www.wartacz.com.pl
WITTMANN BATTENFELD . . . . . . . . . . 35 . . . . . . . www.wittmann-group.pl

Reklamy na terenie Polski (i krajów innych niż wymienione poniżej)

przyjmuje wyłącznie redakcja
• tel. +48 504 278 832
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii – Lerner Media Consulting GmbH
• tel. +49 6226 971515
Włoch, Hiszpanii i Portugalii – Mediapoint srl.
Roberto Gallino - roberto.gallino@mediapointsrl.it, +39 10 5704948
Azji - Ringier Trade Media Ltd. (Hong Kong, Tajwan)
Jess Huang - cheasenhuang@ringier.com.hk,
• tel. +886-4-23297318
Nasza oferta dostępna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl
In cooperation with

SZYBKOŚĆ
to jej pierwsze imię

Nowa wtryskarka
GXSpeed o sile
zwarcia 1100 ton

DOPAK Sp. z o.o. 54-614 Wrocław • ul. Sokalska 2 • tel. +48 71 35 84 000 www.dopak.pl