NOTA BAHASA MELAYU SEM 2

BAB 1:PENGENALAN KEPADA BIDANG MORFOLOGI

KONSEP MORFEM
-Unit tatabahasa yang terkecil dan mempunyai makna
JENIS MORFEM
(1) MORFEM BEBAS-Boleh berdiri sendiri dan boleh
menjadi ayat minimal. CTH:Kipas,Tidur
(2) MORFEM TERIKAT-Tidak boleh berdiri sendiri
(i) Terikat satuan-Terdiri daripada satu
morfem(awal/akhir/sisispan)
CTH: ber-,ter-,-kan,-an,-em
(ii) Terikat terbahagi-2 morfem awal&akhir digunakan
dgn serentak
(salah satu tidak boleh digugurkan,berlaku perbezaan
makna)
CTH: ke-…-an, per-…-an, pe-…-an
(iii) Terikat kompleks-Gabungan dua atau lebih morfem
CTH: memper-, diper-…-kan, memper-…-kan, mem-…-i,
me-…-kan

KONSEP ALOMORF
-Kelainan atau varian bg sesuatu morfem terikat.
-Wujud hasil gabungan morfem dengan kata dasar.
-Fonem atau huruf awal tentukan jenis alomorf.
-KEKECUALIAN
1. Perkataan pinjaman,huruf(kata dasar tidak digugurkan)
2. Tidak gugur jika konsonan rangkap
3. Sesetengah bahasa melayu
ALOMORF(Imbuhan peN-)
1. Pe- (l,r,m,ng,ny,w) 2. pen-(t,d,c,j,sy) 3. pem-(p,b,f,v)
4. penya-(s,c)
5. peng-(k,g,h,kh,gh,bunyi2 vokal) 6.penge(kata dasar
satu suku kata)

KONSEP KATA AKAR

-Tidak boleh berdiri dgn sendiri. CTH: tapa,tani,tawa,juang
-Memerlukan gabungan dgn morfem lain utk jadi kata
terbitan yg maknanya jelas.
 PEMBENTUKAN KATA
PENGIMBUHAN
-Satu proses membentuk perkataan dgn cara gabungkan
sesuatu perkataan dgn imbuhan utk hasil perkataan yg
bawa maksud baharu daripada kata dasarnya.
-Terbahagi kepada empat
(I) Awalan
KATA NAMA
Pe- peN Pel- Per Ke- Juru Mah Tat Pra Sub
(pe, - - a- a- - -
pem,
pen,
peng,
peny,
penge)
Sup Eka- Dwi- Tri- Sw Tun Pan Pas Poli Mul
ra- a- a- ca- ca- - ti-
KATA KERJA
BeR MeN Mem Ter Di- Dip Per-
- (me, per- - er-
mem,
men,
meng,
meny,
menge)
KATA ADJEKTIF
Ter- Se- Ke- Pro Ant Bi-
- i-
(II) Akhiran
KATA NAMA
- - - -nita - -is -ah - -in -at -ik
an wa wati ma ism
n n e
KATA KERJA
- -i
ka
n
KATA ADJEKTIF
- -i -iah -is -if -al
wi

(III) Sisipan

-el- -em- -er- -in-

KATA NAMA
Ganggang- Kuning- Gigi-gerigi
gelanggang kemuning
KATA ADJKETIF
Gabah- Guruh- Sabut- Sambung-
gelabah gemuruh serabut sinambung

PENGGANDAAN
- Proses membentuk perkataan dgn cara menggandakan
kata dasar.
- Jenis penggandaan

1. PENGGANDAAN SEMU
- Jika tidak digandakan ia tidak menunjukkan maksud
yang jelas. CTH: Kanak-kanak, Kura-kura
2. PENGGANDAAN PENUH
-Sepenuh perkataan. CTH: Rumah-rumah, buah-buah
3. PENGGANDAAN SEPARA
-Sebahagian perkataan. Terdapat 2 bahagian
A. Daripada kata dasar. CTH: Lelaki, Tetikus
B. Daripada kata imbuhan. CTH: Adik-beradik, Bertalu-talu
4. PENGGANDAAN BERENTAK
A. Berentak vokal. CTH: Kuih-muih, Karut-marut
B. Berentak konsonan. CTH: Huru-hara, Kumat-kamit
C. Berentak bebas. CTH: Kusut-masai, Tunggang-langgang

PEMAJMUKAN
- Kata yg terdiri dripada dua atau lebih perkataan/
membawa makna baharu.
- Tidak boleh disisipkan dgn kata lain. Cth: Balai dan raya.
- Dieja terpisah kecuali menerima apitan. CTH: Kemas kini-
pengemaskinian.
-Telah mantap ejaannya. CTH: warganegara,
antarabangsa, tanggungjawab, kakitangan, setiausaha
-Jenis kata majmuk
1. RANGKAI KATA BEBAS. CTH: lampu isyarat, lebuh raya,
pasar malam
2. ISTILAH KHUSUS. CTH: cari gali, segi empat
3. MENGANDUNGI MAKSUD KIASAN. CTH: bulan madu,
buah tangan, anak emas

PENGAKRONIMAN
-Proses membentuk perkataan baharu dgn gabungkan
bahagian tertentu.
-Dapat dilafazkan sebagai satu perkataan.
- Cara pengejaan- Semua huruf besar, Huruf kecil, Huruf
awalnya huruf besar.
-Cara pembentukan Akronim
1. GABUNGAN HURUF AWAL
CTH: UPSI - Universiti Pendidikan Sultan Idris
2. GABUNGAN SUKU KATA DENGAN SUKU KATA
CTH: Tadika- Taman Didikan Kanak-kanak
3. GABUNGAN SUKU KATA DENGAN HURUF AWAL
CTH: Perhilitan- Perlindungan Hidupan Liar dan Taman
Negara
4. GABUNGAN SUKU KATA DENGAN PERKATAAN PENUH
CTH: Hartanah- Harta tanah
5. GABUNGAN SECARA BEBAS
CTH: SUARAM- Suara Rakyat Malaysia

BENTUK KATA
KATA TUNGGAL
- Tidak mengalami sebarang proses morfologi
- Boleh berdiri daripada satu suku kata atau lebih
CTH: ya, lima, rancangan
- Kata akronim merupakan kata tunggal.

KATA TERBITAN
-Kata yang dihasilkan daripada proses pengimbuhan pada
kata dasar.
- Jenis kata terbitan
1. Kata terbitan berawalan
2. Kata terbitan berakhiran
3. Kata terbitan berapitan
4. Kata terbitan bersisipan

KATA MAJMUK
- Kata yg terdiri dripada dua atau lebih perkataan/
membawa makna baharu.
- Tidak boleh disisipkan dgn kata lain. Cth: Balai dan raya.
- Dieja terpisah kecuali menerima apitan. CTH: Kemas kini-
pengemaskinian.
-Telah mantap ejaannya. CTH: warganegara,
antarabangsa, tanggungjawab, kakitangan, setiausaha
-Jenis kata majmuk
1. RANGKAI KATA BEBAS. CTH: lampu isyarat, lebuh
raya, pasar malam
2. ISTILAH KHUSUS. CTH: cari gali, segi empat
3. MENGANDUNGI MAKSUD KIASAN. CTH: bulan madu,
buah tangan, anak emas

KATA GANDA
-Proses membentuk perkataan dgn cara menggandakan
kata dasar.
- Jenis penggandaan
1. PENGGANDAAN SEMU
- Jika tidak digandakan ia tidak menunjukkan maksud
yang jelas. CTH: Kanak-kanak, Kura-kura
2. PENGGANDAAN PENUH
-Sepenuh perkataan. CTH: Rumah-rumah, buah-buah
3. PENGGANDAAN SEPARA
-Sebahagian perkataan. Terdapat 2 bahagian
A. Daripada kata dasar. CTH: Lelaki, Tetikus
B. Daripada kata imbuhan. CTH: Adik-beradik, Bertalu-
talu
4. PENGGANDAAN BERENTAK
A. Berentak vokal. CTH: Kuih-muih, Karut-marut
 B. Berentak konsonan. CTH: Huru-hara, Kumat-kamit
C. Berentak bebas. CTH: Kusut-masai, Tunggang-
langgang

GOLONGAN KATA

KATA NAMA
- Merujuk benda atau perkara bernyawa, tidak bernyawa,
benda konkrit dan benda abstrak.
- Kata nama yg hadir pd akhir binaan frasa nama diikuti
oleh kata tunjuk (itu,ini). CTH: pelajar itu
- Boleh didahului oleh kata bilangan. CTH: tiga ekor
kucing, kebanyakan rumah
- Boleh diikuti oleh kata adjektif. CTH: pelajar cemerlang,
meja bulat
- Boleh hadir selepas kata sendi nama. CTH: Adik ke
sekolah
- Berfungsi sebagai subjek, predikat, pelengkap dan objek
dalam ayat.
KATA ADJEKTIF
KONSEP PERBANDINGAN
KATA KERJA